شیمی دوازدهم - جلسه چهارم

صفحه 1:


صفحه 2:
درجه * شیمی دان ها برای بیان میزان یونش ات99 میتی به نام درجه بونش 0 استفاده میکنند که به صورت زير بیان مى شود: اشمارموا ۱ شمار کل مولکول‌های حل شده * در رابطه درجه یونش به جای شمارمولکو لها, میتوان شمار مول ها یاغلظت مولی کونه ها را قرار داد. * در منابع علمی معتبر گاهی به جای درجه یونش از درصد یونش100* 0 استفاده می کنند. * اينك می توان اسیدها را بر مبنای میزان یونشی که در آب دارند در دو دسته قوی و ضعیف جای داد. * اسیدهایی قوی هستند که می توان یونش آنها را در آب کامل در نظر گرفت 1 0 < * اسیدهای ضعیف در آب به میزان جزئی یونیده می شوند و شمار ون ها در مجلول آنها کم است 1 > 0 

صفحه 3:
يونيده عدم أ 2720 شمارمولکول‌های پونیده شده محاسبات ومسائل درجه یونش: . برنهساها _ 5 ‎ep‏ > شمار کل مولکو‌های حل‌شده > درجة يونش ۰ درجه یونش < درصد یونش " ‎[Alas‏ محاسبات و مسائل درجه یونش مخصوص اسید و باز ضعیف است چون اسید و باز قوی درجه یونش برابر با ) دارند BOH = Bt + OH- ۲۲۸ ‏+ع ب ۸۳ چج‎ يو ند [فظ] - [*8] رن ند.[ 01 ‎ ]8‏ [-017] ‎Ht‏ 071 ‎[OH] = ax [BOH] a= bral [H*]=Ma‏ بورمم ده اگر در محلول ۰/۱ مولار یک اسید ضعیف. غلظت یون هیدرونیوم برابر ۴۱۰۳ مول بر لیتر باشد. درصد یونش اسید ؟ ‎ee HA= A> +H*‏ ۱۰ [H*] = [HA] Ya = 7۱ A ‏يونيده شدها‎ 

صفحه 4:
اگر در محلول ۱ مولار اسید ضعیف 11 از هر ۱۰۰۰ مولکول. ۴۰ یون ایجاد شود. درصد اج ‎HX‏ يونش اسيد كدام است؟ 9 كي ‎AC ۴ ۲ ۲ ۱‏ ۰ یون موجود در محلول. حاصل از یونش ۲۰ مولکول 1125 است (بد ازای یونش هر مولکول ‎LX‏ دو يون ايجاد مىشود)؛ بنابراین ۲۰ مولکول یونش یافته است. ار رس لور شمار کل مو ‎ ‎ ‎۱۰۰ ۲ ‏5 اسید تک پروتونه: ‎(able) ۳‏ هیدرونیوم < تعداد مول ( غلظت) مولكولهاى يونيده شده مول (غلظ ت) يون ح تعداد مول ( 1 غلظت) ا ل م ‎ 

صفحه 5:
۳ ۳ اگر در محلول ۰/۳ مولار (غلظت اولیه) اسید 113 مولکول‌های آن . ۱۲ درصد. یونش یابد؛ حساب کنید: ككلم | جد ‎some‏ ب) ‎[B]‏ باقى مانده يونيده نشده ۵ ب)[118] درصد يونش محلول اسید ۲3 با غلظت اوليةٌ ۱ ۴ برابر ۲ درصد است. در ۲۰۰ میلی‌لیتر محلول آن. چند مول یون وجود دارد؟ ‎)١‏ ۰/۰۳۲ ۲ ۰/۰۱۶ امو /هة ‏۴ ۰۰۰۴ به ازاى يونيدءشدن هر مول يون 1136 دو مول يون 26 و "17 در محلول وجود دارد: ‎HX = Ht 4X7‏ ‏۵۲ ۲۷۰/۲۲۱۰۰۱۸ ]1001 ۴ < حجم محلول * غلظت مولی اولیه < مول اولیذ اسید 12 ۱ ۱ شمار موا 101 2۰/۰۱۶ شمار مول‌های پونیده‌شده >= ۱۰۰» فاك ‎ ‎Nee ‏مول يونيده شده ‎x‏ 2 درل یو تاک موز هی ا يا ‎۰۰۱۶۰۲ ۰ ۲ ‏های بولیده شده ‎۲ ‎۰/۸ 

صفحه 6:
HCIO, - H,SO, - HI - HBr - HCl - HNO, - HCIOs تذکر: » همه ی اسیدهای قوی برابر ۱ است بنابراین قدرت اسیدی , اسیدهای قوی در محلول آبی با هم برابر است. نکته :واکنش اسیدهای قوی یک طرفه (+- ) هستند زیرا به طور کامل تفکیک می شوند. نکته : واکنش اسیدهای ضعیف دو طرفه (*) هستند زیرا به طور جزئی تفکیک می شوند. لیست از ها وى جيدروكسيد كرو على وال جع 8/6 ‎Li‏ ‏ههحرو کسیدهای گروه 1 : ‎KG LiOH,NaOH, KOH, RbOH , CsOH‏ هیدروکسیدهای گروه ۲ : ‎Rb | Sr‏ ‎Cs Ba Ca(OH), , Sr(OH), , Ba(OH),‏ نکته : ‎Mg(OH), « Be(OH),‏ در آب نامحلول مى باشند و جزء بازهاى قوى محسوب نمی شوند. 

صفحه 7:
تس ‎IEE ag, ABS! gil lll ih creo harmo‏ نیت : 9 " اسیدهای ضعیف در آب به میزان جزئی یونیده می شوند و شمار یون‌ها در محلول آنها کم است ادا > 0). | #خود رابيازمابيد ‎-١‏ نيتريك اسيدء يك اسید قوی است. در محلول, ۰/۲ مولار این اسید. غلظت یون‌های خود را بیازمایید صفحه ۱3 ‏5 ات را با ده ۱ - چون تیتریک اسید یک اسید قوی است پس در محلول یه طور کامل بوتیده شده و همه مولتول های آن یه یون های مربوطه هيدرونيوم و نيترات را ليل تبدیل می شوند از این ‎[ET] =[Nos] = 02 molt,‏ ‎ ‎ ‎0٠‏ ۲-اگر در محلول ۰/۱ مولار استیک اسید (75©00173©)» غلظت یون هیدرونیوم برابر با ‎ss‏ ‏6 ۱۱۳۵*۱۰۳۲ باشد- |[ )7+ ‎CE;COOB 0 CH:COOied‏ | آ) معادله یونش استیک‌اسید را با 10)=13% ‎Es‏ ‎ ‎ ‏ب) درصد یوتش آن را حساب ۲ 

صفحه 8:
* در زندگی روزانه با انواع اسیدها سر و کار داریم که برخی قوی و اغلب آنها * اسیدهای قوی را می توان محلولی شامل یون های آب پوشیده دانست, به طوری که در آنها تقریبا مولکول های یونیده نشده یافت نمی شود. * در محلول اسیدهای ضعیف افزون بر اندک یون های آب پوشیده, مولکول هاى اسيد نيز يافت می شوند. ‎٠‏ در محلول سركه شمار ناجيزى از يون هاى اب يوشيده هم زمان با شمار زیادی از مولکول های استیک اسیدیونیده نشده حضور دارند. 4 * کریوکسیلیک اسیدها از جمله اسیدهای ضعیف هستند که تنها هیدروژن گروه کربوکسیل آنها می تواند به صورت پون هیدرونیوم وارد محلول شود. ‏* اسید های موجود در سیب, انگور. ریواس و مرکبات مانند پرتقال و لیمو و ‏نیز انواع سرکه از جمله اسیدهای خوراکی و ضعیف هستند. ‏اف ها ان ی ‎Beetle [bashes‏ غلظت همه گون ههای ‏موجود در محلول این اسید, همانند دیگر اسید های ضعیف ثابت است. ‎ 

صفحه 9:
قوی ‎sla ae ere er ee‏ نمود ترکیب یونی یا مولکوتی ‎compound ionic or molecular?‏ 1۵1۳6 مولعولی ‎ ‎ ‎ ‎Molecular ‘The compound is a | ‎strong electrolyte. ‎ ‎ ‎‘The compound ii strong electroly' 

صفحه 10:
. پتاسیم سولفات یک الکترولیت قوی است كدام مشر نشنان دهيده محارلى إر اين ماده الت . برای انتخاب خود دلیل بیاورید 

صفحه 11:
پا توچه به تعویر به سوالات پاسخ دهید : . ‏علت تفاوت در هيزان رساب الكتريكى سه معلول را توضيح حهيد‎ -١ ‏؟- محلول ها رابه سه دسته لكروليت الكتزوليت ضعيف و خب الكتزوليت دسته بتدى نمابيد‎ 11 

صفحه 12:
دز زندگی روزانه.با انواع اسیدها سز و کار دازيم که برخی قمین و اغلب آنها غتعیف هستتد: اسیدهای قوی را می‌توان محلولی شامل یون‌های آب پوشیده دانست به طوری که در آنها تقریباً مولکول‌های یونیده نشده یأفت تمی‌شود. این در حالی است که در محلول اسیدهای ضعیف افزون بر اند ک یون‌های آب پوشیده مولکول‌های اسید نیز یافت می‌شوند. برای نمونه. در محلول سرکه شمار ناچیزی از یون‌های آب پوشیده هم‌زمان با شمار زیادی از مولکول‌های استیک اسید یونیده نشده حضور دارند. یافته‌های تجربی نشان می‌دهند که در شرایط معین: غلظت همه گونه‌های موجود در محلول این اسید. همانند دیگر اسیدهای ضعیف ثابت است. © کریو کسیلیک اسیدها از جمله اسید‌های ضعیف هستند که تتها هیدروژن گروه کربوکسیل آنها می‌تواند به صورت یون هیدرونیوم 2 وارد محلول شود # اسیدهای موجود در سیب انگور: ریواس ومرکبات مانند پرتقال و لیمو و نیز انواع سرکه از جمله اسیدهای خوراکی و ضعیف هستند. 

صفحه 13:
‎٠‏ آیا می‌دانید حضور هم‌زمان یون‌ها و مولکول‌های پونیده نشده با اسیدهایی بیانگر چیست؟ ثابت تعادل و قدرت اسیدی در شیمی ۱ آموختید که حضور هم‌زمان واکنش‌دهنده‌ها و فراورده‌ها در مخلوط واکنش ‏ ‏را می‌توان نشانه‌ای از برگشت‌پذیر بودن واکنش‌ها دانست. واکنش‌هایی که در آنها همه . ‎ 

صفحه 14:
آیا می‌دانید حضور هم زمان یون‌ها و مولکول‌های یونیده نشده با غلظت ثابت در محلول چنین اسیدهایی بیانگر چیست؟ برای پاسخ به سوال بالا با ما همریاه باشید 

صفحه 15:
یادآوری: ایند ‎ea‏ جهان كه مورد مظالقه كران ‎Sa‏ محيط: بخشى ا جهان كه مى تواند با سامانه مرزمشترك واثبادل ماده يا نژ داشته باشد. تخ سيد ل Ss ‏سح‎ 35 

صفحه 16:
ی مواداولیه, 9 فرآوزده 7 كرحم = مایع 

صفحه 17:


صفحه 18:
ساير نمودار های تعادل يادآورى: نمودارهاى غلظت - زمان الحظدى برقراری د 7 ‎‘ot‏ زمان غلظت ها ثابت: غلظت ها ثابت: < غلظت فرآورده غلظت مواد اولیه < غلظت فر آورده غلظت مواد اولیه > غلظت فرآورده سرعت رفت < سرعت برگشت غلظت مواد سرعت رفت < سرعت برگشت ضرعت رفت > سرعت برگشت 

صفحه 19:
8 آنها مصرف می‌شود. برای واکنش‌دهنده‌ها نیز چنین است. در شیمی به چنین سامائه‌هایی, | ‎Se eee eee 1‏ 

صفحه 20:
# درباره دیگر تعادل‌های شیمیایی. ۰ عبارت ثابت تعادل و عوامل مؤثر بر جابه‌جایی تعادل‌ها در فصل ۳۴ خواهید آموخت. نموه‌ای از سامنه‌های تعادلی: محلول اسیدهای ضعیف در آب است. در اين محلولها به ‎SUIS)‏ 2:5] 977۳ ؛ میان اند ک یون‌های حاصل از یونش و مولکول‌های یونیده - نشده. تعادل برقرار می‌شود. برای نمونه در محلول هید وفلوئوریک اسید تعادل زیر برقرار است. . ‎HF(aq) = H’(aq)+F (aq)‏ رای ابن امه زد همان دیکر قاتا ‎RS‏ ریک درد کر نی سین رهق ۳ که بونیده می‌شوند با شمار مولکول‌های 11۳ که از پیوستن یون‌های ۲۳ و "13 به یکذیگر ‎aly‏ . این رفتار سامانه تعادلی ‎eR‏ ‎Sos, =a‏ REED) |, ‏افزون بر این توت سامانهمای تعادلی‎ STEELS ‏توصیف می‌شوند‎ “Joba eat ‏می‌توان بررسی کرد به‌طوری که اين سامانه‌ها با کمیتی به نام‎ و در آن تنها غلظت تعادلی گونه‌های شرکت کننده در واکنش آورده می‌شود. مقدار این کمیت (. در دمای ثابت برای هر تعادل ثابت است. ‎ve BS ea <3‏ 

صفحه 21:
I نكته: .| بيرعت واكنش سرعت مصرف سعت تبلید_ سم به غلضت واکنش دهنده رفت واکنش دهنده . - فراورده بستگی دارد سرعت واکنش سرعت مصرف سرعت تولید ۳ به غلظت فراورده‌ها برگشت = فراورده = ۱ واکنش دهنده بستگی دارد بعد از برقراری تعادل, غلظت واکنش‌دهنده ‎(A)‏ با غلظت فراورده (19) ممکن است برابر باشد و ی نباشد. اما به هر حال بعد از برقراری تعادل, غلظت هر دو ثابت باقی می‌ماند. منحنی‌های غلظت - زمان» سرعت واکنش‌ها را در مقیاس ماکروسکوپی نشان می‌دهند ‎A B‏ نکب ‎Oo ©‏ )2۶۲8 رید کت © _©|261ه ©|[6 ©0606[ © هو ©2606 |اهه و 5 6 و۶26۱ ]هه وعوااه 6 ‎٩۱5۵۱‏ ععااصه 5 ‎ ‎ ‎oO) ow ۳ ۴ @) ‎ ‎ 

صفحه 22:
در هر یک از تعادل‌های زیر یک خاصیت توس وی که بیان گر برقراری تعادل باشد بیان کنید. ‎Sm) oe RM =‏ + ,رم ‎SEF EEE SHE‏ (قرمز ثیره) ‎(SQ)‏ )255 کم‌رنگ: 0 د ‎GUE <a,‏ ,0 ات ‎Ag COy (5) = ABV (s) COM)‏ مقداری گاز هیدروژن و بخار ید را در دمای ثابت ۳۷۰ وارد ظرف سربسته‌ی دو لیشری سی‌کنسیم تا واکنش: ‎Trig) > 1g)‏ + ,11 برقرار شود. اكر بدانيم بعد از مدت 8 دقيقه. تعادل برقرار می‌شود عبارت زیر را با ای نات تکمیل کنید. ‎ ‎ ‏«اين مخلوط واكنش در ابتدا شروع به 0 35 ‎ ‏مى يابد و سرانجام رنك مخلوط تعادلى © ‏ثابت مىماند. ‏هرگاه یک تعادل فیزیکی در مدت زمان ‎٠١‏ دقيقه برقرار شود به سؤالهاى ز آ- در دقیقه‌ی ۵ سرعت فرایند رفت بيشتر است يا سرعت فرایند برگشت؟ چرا؟ ب - در دقیقه‌ی ۱۵ سرعت فرایند رفت بیش‌تر است یا سرعت فرایند برگشت؟ چرا ‎ 

صفحه 23:
با توجه به شکل‌های داده شده به سوال‌های زیر پاسخ دهيد. آ- اگر بدانيم در ابتدا فقط ماددى ۸ را داشته‌ايم, شکل‌ها را به ترئیب زمانی مرتب کنید. ‎wwblsbleu‏ 4 و 8 تعادا ‎re te leas M3‏ ب - أيا نهايتا ‎By Ss cs epg) ats OM AIBA Ge‏ ماه اس معادله‌ی واکنش فرضی را با ذکر علت پنویسید. واكنش فرضى را بأ ذكر 8 9“ ‎erm‏ ‏ازاى مصرف ‎١‏ كلولدى سياه (8) . يك كلولدى سفيد (8) توليد شده است پس معادله‌ی واکنش به صورت 8 ج- 54 بوده است. 23 

صفحه 24:
یک پرسش ؟ و ثابت تعادل در تعادل فرضی: ‎aA(yy + bBigy ECC (gy +AD (gy‏ غلظت واکنش‌دهنده‌ها (۸ و 13) بیش‌تر است یا غلظت فراورده‌ها (6 و 0)؟ ‎Ny 0 ۳ ۳ ke (NH, J"‏ 1 آن‌دهنده‌ها و فراورده‌ها را بیان کنند از رابطه‌ای به‌نام ثاببت خر ‎Hyp) = YNHy,‏ + رج ‎K lal, aA) +bB, * ۴ 18 DIT 8‏ بدصورت زير تعريف می‌شود ‎mae: 0۴0‏ ‎ta‏ _ سای ‎Cig) +d Dig)‏ ري 158 ری 9۸ ‎ ‎HL =‏ راهب لا(ب ‎(APEB?‏ ‏در ]1۱1 8 18 ۱۵ ل فراورده‌ها به حاصل‌ضرب غلظت واکنش‌دهنده‌ها است. ‎ca (K) J al gall 245,‏ مواد جامد (:) با مابع خالس () ار یک فرض نعده از نوشتن آ‌ها سرفنظر م‌کنيم, در وفع در ربطای !۱ فقط غلفت مود معلل ‎y aq)‏ گازی () نوشته ی‌شود ‎ga Niele [HS]‏ وج ‎NH AHS 5) = Nig) +S) == Nee‏ 

صفحه 25:
ص 6 ۱- جدول زیر غلظت تعادلی گونه‌های موجود در سه محلول از هیدروفلوئوریک اسید با غلظت‌های آغازی گونا گون رادردمای 0 ۵ ۲ نشان می دهد. با توجه به آن به پرسش هاپاسخ دهید. VIVO x \e¥ VIVOx\°% ۰۱۲ ۱ ۱۳۰ ‏كد‎ VIN) ۲ ۰۹ ۳۲ ۱۲۳۰۰۰ YIFY x ‏او‎ Vie ۳ ت) خير زیرا مطابق جدول با انحلال مقادیر متفاوت از 71 در آب و ایجاد یک سامانه تعدلی, برای 5 تنها یک مقدار در دمای اتاق به دست آمده است. 

صفحه 26:
۲ اگر غلظت تعادلی یون هیدرونیوم در محلول استیک اسید در دمای معین برابر با 1 إوه ع شید 1 ‎CH,COOH (aq) = H* (aq) + CH,COO (aq)‏ ‎١‏ ۱ ]) از آن جا که در محلول استيك اسيد به ازاى يونش هر مولكول 117©00011© تنها يك يون (80) 117 ويك یون ‎CH3COO (aq)‏ آ) غلظت تعادلی یون استارا تدم دود [CHsCOO] = [H:0*] = 610% molL? ‏ب) اگر غلظت تعادلی استیک اسید در اين محلول برابر با ۰/۰۲ مولار باشده ثابت تعادل را‎ دم ان قفا عساب کنیه: 5- _ ‎[CH3CO0-][H30+] _ (6x107*)(6x107*)‏ _ ۳ ا 6 00 20-2 ‎[CH3COOH]‏ ~ 

صفحه 27:
آموختید که ‎LENS, WEBS E‏ وجود دارد که ویژه همان وا کنش بوده و فلا است. ثابت تعادل برای اسیدها به 5[ معروف است. کمیتی که با نشان داده می‌شود. ثابت بونش یک اسید؛ 535۳635 ۳107[[تال موجود در محلول را به 731508315588[ نشان می‌دهد. به دیگر ‎sil GIES oF‏ ميزان بيشرفت فرايند يونش تا رسيدن به تعادل است. به طورى كه هر جه ثا و غلظت یون‌های موجود در محلول ان بیشتر است. در واقع در دماى معين هر جه ثابت پونش اسیدی بزرگ‌تر باشد» آن اسید و است. جدول زیر ثابت یونش برخی اسیدها را در دمای اتاق نشان می‌دهد. 

صفحه 28:
ii . a ‏تن‎ ‎01 ۱ ۳۳0 ‏هه‎ Es 11 ديساكيديورديه‎ 1 = HBr(aq) > H"(aq) + Br(aq) Fm ‏مد‎ eee o d = HCl(aq) > H* (aq) + Cl-(aq) yo HCl ‏ایکا لیس‎ = ie ‏لل‎ 2 H80,(aq)> H°(aq) + 150, 69( See SO, ١ ‏سولقوريك اسيد‎ = ie ۱ - > ‏رمه “)وم ,ماحد كب‎ +١0 ‏(وه)‎ See HNO, دیسا‌کیرتین‎ ۳ HNO, (aq) = H* (aq) + NO, (aq) ‏كم ماوع‎ HNO, ‏نیترو اسید‎ = HCOOH(ag)(Q H'* (aq) + HCOO™ (aq) ۱۸۳۱۰۲ 110001 ۰ ‏فورمیک اسید‎ ۱ ‏کربنیک اسید‎ CH,COOH(aq) = H* (aq) + CH,COO™ (aq) HEN (aq) @)H" (aa) +CN (ea) Sea HCN ‏هیدروسیائیک اسید.‎ 

صفحه 29:
‎oa‏ که ‏جك نت سن لكا مان مسق محلول هاى دوسمت تعادل دارد. ‏اعد ‎of‏ و ‎ ‏اسيد ها: * و به طور كلى ثابت تعادل 2 >> رم (6 ‎ ‏دارد در وا ۳ ‎we Ros‏ ‎ 

صفحه 30:
یکی از روش های تشخیص قدرت اسید و باز بررسی سرعت واکنش آنها در شرایط یکسان | است . ماده قوی تر سریع ثر واکنش می دهد. ‎Cue‏ ‏خود را بیازمایید ‎e‏ ن را با محلول دو اسید متفاوث در دما و () زیرا هرچه غلظت واکنش دهنده ها (یون *73300) بیش تر باشد سرعت واکنش بیش تر است. یک آسید ,3۵ و دیکری ,۵ ‎cast‏ ‎a €‏ $1 عنكا بیس > ‏؟- نيثريك اسيد و سولفوريك سید مطابق جدول اسيد قوی هستنددرحالی که کرنیک اسید یک سید شعیف اس به همین دیل ‎SH‏ ‎ ‏یون هیدرونیوم در بران اسیدی بیش تر زیاران معمولی است. ‎ ‎ 

صفحه 31:
تصویر زیر محلول سه اسید ضعیف متفاوت با فرمول عمومی ۱۸ در شرایط یکسان نشان می دهد .کدامگزینه در مورد 162 این سه اسید درست است ؟ ۵-۷۸ 6-۸ = H,0* ‎Yes” eee‏ ىن © به ۴ | اي ره | و و ۵ او و و و ‎(i) (ii)‏ 0 1 > نذا > نز (ه ‎a) i <ii < iii‏ ‏> نا > ننز (ه > نا > 1 رط ‎c) ii <i < iii‏ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 32:
تصوير محلول ۶ اسید را مشاهده می تماییشد : ۱- تابت يونش دو اسيد () و (0 ) را یا هم مقایسه نمایید . ۲- ثایت پرتش دو اسید (ع) و () را با هم مقایسه تماید . ۳- دو اسید (۵) و (2) را یا هم مقلیسه نید . توجه : محاسبه لازم نيست 

صفحه 33: