صلح امام حسن و حوادث مرتبط

صلح امام حسن و حوادث مرتبط

اسلاید 1: صلح امام حسن وحوادث مر تبط استاد گرامی:دکتر مجتبوی دانشجو :عباسعلی نقابی

اسلاید 2: ((صلح امام حسن)) پرشکوهترین نرمش قهرمانانه تــــا ریخ

اسلاید 3: صلح امام حسن ازدشوارترین حوادثی بودکه امامان بعد از رسول اکرم بدان دچار شدند.امام حسن با این صلح آنچنان محنت طاقت فرسا یی کشیدند که هیچ کس جز بکمک خدا قادر برتحمل آن نیست اوازاین آزمایش عظیم سربلندوپیروزودست یافته به هدف خود یعنی مراعات حکم خدا وپیامبر وصلح مسلمین بیرون آمد اوضاع اجتماعی وسیاسی پیش از بیعت نامه تظلم بار امام حسن بر معاویه در آغاز خلافت:چون رسول خدا رحلت یافت بر سر میراث حکومت او در میان عرب منازعه افتادقریش گفتند ما عشیره وخاندان اویم وروا نیست شما بر سر خکومت او با ما مخاصمه کنید عرب این را پذیرفت ومسند را تسلیم کرد

اسلاید 4: قریش حکومت را به استدلال خود وانصاف عرب گرفت ولی چون نوبت استدلال ما وانصاف آنان فرا رسید ما را دور کردند و زمام کار را به دست گرفتند لیکن چون آنها مردمی با سابقه در اسلام بودند از منازعه با ایشان که مبادا منافقان ومخالفان دین دستاویزی برای شکست دین بیابند چشم پوشیدیمولی امروز ای معاویه تو شایسته این مقام نیستی نه فضیلت ستودنی ای ونه اثر نیک ونه ...افزون آنکه دست پرورده سر سخت ترین دشمن رسول خدا و قرآنیتردید نیست که آن تردستی سیاسی پس از پیامبر در چند لحظه موقعیت را برد ومعاویه بعدها نام ((برکندن حق ونافرمانی امر )) بر آن نهاد ونشان داد که طرح آن بوسیله کارگردانانش سابقه داشته است

اسلاید 5: خیلی سا ده میتوان ازاین طرح جبهه بندی مدعیان رادر برابر اهل بیت استنباط کرد.ونتیجه این جبهه بندی این بود که عترت پیامبر در مساله خلافت شکست خوردند واز نتایج این جبهه بندی ضدیت ومخالفت عمیق با حکومت امام علی وامام حسن بود . اشکال این جبهه بندی شامل قیافه های مهمهل ومنفی وگریزان از تکلیف بودند که رهبران عترت با آنها مواجه بودند . البته عوامل دیگری نیز تا ثیر داشت از جمله عدالت قاطعانه ومساوات دقیق حکومتهای هاشمی قرن اول بود.لااقل برای یک طبقه از مردم که با اطاعت مطلق و اخلاص سازگار نبودند شرایط خاص آن زمان و فتوحات،مردم را بر خزاین کشورهای مغلوب مسلط ساخته و جلوه های نوین زندگی عامل مهمی بود برای یک نوع حرکت در جهت عکس نور

اسلاید 6: بحران این جبهه بندی یک ربع قرن روی آن فعالیت شده بود وبه دوران حکومت حضرت علی خلاصه می شد .لیکن امام حسن بادیدن اوضاع ناگوار محیط رنج جانکاهی در دل داشت .وفقط با مشاهده یاران مخلص پدرش روزنه امیدی در دلش می گشود . با توجه به اینکه عده کثیری از این یاران با وفا دردر میدانهای جنگ شهید شدند تنها در صفین 63تن از بدریان به شهادت رسیدند دراین صورت دیچه امیدی که دردل حسن بن علی وجود داشت چگونه میتوانست باشد .اردوگاه علی با از دست دادن مراکز ثقل خود وخالی شدن از بهترین مردانش به بزرکترین مصیبت دچار شد .تنها تعداد اندکی هم که به آنان شباهت داشتند آنقدر نبود که در جنگ یا صلح بتوان به آنان امید بست . اوضاع و احوال چنین پیش آورد که علی (ع)از یک سو با قطع رابطه بعضی سران مواجه شد واز سویی دیگر با دشمنی مسلحانه بعضی دیگر ونهایتا با سست عنصری پیروانش . آری علی(ع)وفات یافت وآن موقعیت نامطلوب را برای جانشین بعد از خود بجا گذاشت .

اسلاید 7: رسیدن به خلا فت اگر دین آن چیزی که است که پیامبر خدا ابلاغ میکند واگر خلیفه در نظام اسلام آنکس است که پیغمبر او را به این مقام منصوب میکند پس امام حسن (ع)بی هیچ گفتگو :خلیفه شرعی است چه مردم با او بیعت بکنند یا نکنند.چون رسول خدا او را در ردیف خلفای دوازده گانه اش معرفی کرده است . پس از پایان یافتن بیعت مردم ،امام حسن دوران حکومت خود را با خطابه ای تاریخی وبلیغ که در آن از مزایای اهل بیت وحق مسسلم انان در مورد خلافت سخن گفت و به مردم در مورد حوادث خطرناکی که فضای تیره وابر آلود اجتماع ابستن آن بود هشدار داد . بعضی این کار امام (قبول خلافت )را در شرایط موجود نوعی شتابزدگی مدانستند .برای آشکار شدن این رای میگوییم:1-همانطور که بیعت با امام منصوب بر مردم واجب است بر امام نیز در صورت داشتن باور و تمام شدن حجت خدا قبول امامت وظیفه شرعی است . 2-دلیل چنین فکری نگاه دنیوی به این ماجراست در حالیکه در نگاه دینی ماجرای امام حسن سرتاسر سود بوده است .3-امام حسن با بتری مسلمی که داشت نسبت به آن ازهمه ممتاز تر بود واگر هم میخواست نمیتوانست شانه خالی کند .

اسلاید 8: کوفه در روزگاران بیعت آنروز که کوفه با امام حسن بیعت کرد تمامی عناصر موجود درآن که در کمتر موضوعی وحدت نظر داشتند،در موضوع بیعت هماهنگ بودند اگر حوادث غیرقابل پیش بینی ونامطلوب نمی بودجشنهای بیعت باهمان قدرت و هیجانی که انتظار میرفت پایان می یافت ولی فضای سیاسی کوفه بدنبال جنگهای جمل، صفین،ونهروان که هرسه در نزدیکی ان بوقوع پیوست همچنان گرفته وابرآلود واغشته به وسوسه هاوتردیدانگیز بود. در طلیعه خلافت همه دلها با امام حسن بود زیرا او فرزندرسول خدا بود. بسیاری از مردم سود جو و خود پرست گمان میکردند که با بیعت با امام امام حسن راهی برای اشباع خواسته های وطمع های خود خواهند داشت حتی کسانی که با امام هم عقیده نبودند ولی با میل ورغبت باامام بیعت کردندوبهد از مدتی کوتاه اولین کسانی بودند که از میدان گریختندپس جای تعجب نیست اگر روح دشمنی در میان سران وریاست طلبان کوفه رشد کند.وباند بازیها که بی اتکا به قدرت خارجی نبود سر گرفت.

اسلاید 9: مردمی که درروزهای بیعت بانیان این فساد بودند به چند دسته تقسیم میشوند . !)باند اموی: ا:شامل عناصر نیرومند وبانفوذ بودند که مراتب فرمانبرداری خود را به معاویه نوشتند واو را به حرکت به سوی کوفه تحریک کردند وضمانت کردند که امام امام حسن رادست بسته تسلیم او کنند وبدینقرار زشتترین جنایتی راکه یک خائن فرصت طلب انجام میدهد را مرتکب شدند 2)-خوارج :کسانی که بعد از حکمیت کمر به دشمنی علی ومعاویه بسته بودند وبا امام حسن شرط کردند به شرط جنگ با شام بیعت میکنند وامام نپذیرفت وآنان پیش امام حسین رفته خواستار بیعت با او شدند که نپذیییرفت وبنا چار با امام حسن به شرط اطاعت کامل وپیروی بی قید وشرط بیعت کردند هرچند در بحرانیترین لحضات عامل فتنه شدند چنانکه در لحظات بحرانی برای تشویق مردم به اخلال گری وآشوب از مخوفترین روشها استفاده میکردند.زیادبن ابیه گوید:سخن اینان دردلگیرنده تر ازآتش درونی ومغیره بن شعبه گوید:اگر کسی 2روز در شهر بماندوبا انان معاشرت کند فاسد میشود.سخن باطل راحق میپندارندوبه خدا اتکاه میکنند اماهیچ ارتباتی باخدا ندارند.

اسلاید 10: 3)شکاکها: آنجا که از عناصر سپاه بحث میشود مقصود این گرهند علت نامگذاری این بود که آنها تحت تاثیر تبلیغات خوارج قرار گرفتنه وهمیشه درحال تردیدودو دودلی بودند آنها مایه شر وآلت دست اخلالگران بودند 4)الحمرا:این گروه حدود 20هزارمرد مسلح کوفی بودندکه دارای نزاد مخلوط بودند افرادی که در برابر مزدبه هر جنایتی تن میدادند وشمشیر برنده ای در دست جباران بودند درکنار این عناصر شیعیان امام بودندکه از بقایای مهاجرین وانصار بودند در این محیط سراسر فتنه ومتضاد آینده کاربرای امام روشن بود باوجود دشمنی چون معاویه آنچه در داخل قلمرو امامتوجه او رابه خود جلب میکرد دشمنیهای مردمی بود که بظاهر در کنار او بودندولی از لحاظ معنی و روح هدف فرسنگها با اوفاصله داشتند. امام در مواجه با ایناوضاع نبوغ خاصی از خود نشان دادکه اگر آن حوادث غیر قابل محاسبه نبود یقینا پیروزی حاصل میشد از جمله سیاستهای قبل از جنگ او عبارتنداز: 1-برای بیعت ازقبول شرط استنکاف کردوازهمه بشرط اطاعت در جنگ وصلح بیعت گرفت.

اسلاید 11: 2-عطای جنگجویان راصددرصد افزایش دادکه این کار یکنوع پیشگیری عاقلانه بود 3 –دستورداد دو نفری راکه برای معاویه جاسوسی میکردند اعدام کنند 4 –با وجود اصرار زیاد اطرافیان به جنگ درروزهای اول جنگ را به تاخیر انداخت 5-بوسیله تبادل نامه موقعیت متزلزل معاویه وچهره ماسکداراورا به مردم شناساند رایت امویان در شام همچنان بردشمنی با خلافت هاشمیکوفه در اهتزاز بود وحجت معاویه در نامه ها این بود که من در حکومت از تو باسابقه ترم وبه سال ازتو بزرگتروآزموده تر وکوفه تهدید معاویه را میشنیدوخبر پیشروی اورا به سوی عراق دریافت میکردواین خوی موروثی بنی هاشم بود که جنگ را شروع نمیکرد. سرانجام امام وقتی عقیده اکثریت رادر جهاد دید فرمان جهاد دادزیرا که معاویه دشمنی را شروع کرده بود وتنها بعد از گذشت 18روزاز وفات امام علی(ع)این فرصت را بهترین موقع برای خاتمه دادن به ماجرای کوفه وشام میدانست.معاویه در انتخاب موقعت مناسب وهم درایجاد اخلالگری در کوفه توفیق یافت او برای اینکار وجدانهای پست را با پول خرید.وتمام عشایروسپاهیانش رابسیج عمومی فرا خواند امام نیزمتعاقبا اعلام جهاد کرد.دراردوگاه امام درکنار یاران بااخلاص توده مجهول الحالی از مردم وگروهی سست عنصر که

اسلاید 12: ای بسا برای جمع آوری غنایم میآمدندتشکیل میدادند بسیج وفرماندهی: امام در مسجد بر منبر رفته مردم رادعوت به جهاد میکند واز مردم میخواهدخود را به اردوگاه نخیله برسانند مورخان کویند :مردم همگی سکوت کردند وعدی بن حاتم بزرگ قبیله طی فرمانده سرشناس پیامبر برخاست ومردم را نکوهش کردو خود بعنوان اولین نفر از مسجد خارج وبه اردوگاه رفت امام مغیره بن نوفل رابه کوفه گماشت و خود به اردوگاه روانه شد از جشنهای بیعت انتظار میرفت که همه به اردوگاه کوچ کنند ولی چنین نشد امام بعد از ده روز مکث در نخیله به شهر برگشت تا مردم را کوچ دهد .در خطبه ای به مردم میگوید:مرا فریفتید همچنانکه خلیفه پیش از خود رافریفته بودید. امام مدائن را پایگاه عالی فرماندهی خود قرار داد وفرماندهی مقدم سپاه را به عبد اله بن عباس سپرد و قیس بن سعد را به جانشینی او تعیین کرد و سعید بن قیس را در جبهه مسکن گماشت از عدد لشگر امام اطلاع دقیقی در دست نیست .بر حسب نصوح غیر قابل خدشه تعداد آنرا 16 هزار میدانند .

اسلاید 13: آغازسرنوشت برای ا ولین بارقاصدی به حضور امام امد با نامه قیس بن سعد که معاویه به عبداله بن عباس پیغام قرستاده و یک ملیون درهم پاداش برای او قرار داده نیمی را نقد ونیم دیگر را در هنگام ورود به کوفه بپردازد و عبیداله شبانه با نزدیکانش به اردو گاه معاویه رفته وصبح که مردم بر خاسته اند امیر خود را نیافته اند . بدنبال عبداله بن عباس بزرگترها واشراف جناح امام به طرف معاویه گرایش پیدا کردند عبداله بن عباس با پیشنهاد یک ملیون درهمی ب8هزار نفر از یارانش به معاویه پیوست که شکاف هولناکی بود . معاویه چنان که تجربه صفین به او اموخته بودمیدانست که بسیاری از شرایط جنگیدن با شجاعترین نظا می اسلام را ندارد وباید به حیله گری توسل جوید . در عالم فتنه گری جالب بود که همه نامه هایی را که از این گروه دریافت کرده بودند جمع کرده وبه همراه هیئتی به نرد امام فرستادند واین هیئت بزرگترین بذر فتنه را دراردوگاه امام پاشیدند یکی از انان که عمدا صدای خود را بلند کرده بود گفت:خوب شد ،خدا بدست پسر رسول خدا خونها را حنظ کرد وفتنه را خوابانید وآرزوی صلح را برآورده ساخت معاویه خبرها ی دروغ میساخت وآنها را به اردوگاه امام درمدائن میفرستاد که امام با معاویه صلح کرده وکسی را به اردوگاه مسکن میفرستاد

اسلاید 14: که قیس با با معاویه صلح کرده است .با سابقه خیانت فرماندهی که گمان خیانت او نمی رفت پس چرا مردم نباید خبر خیانت دیگری یا خبر قتل او را باور کنند این همان فاجعه ای بود که لحضه شوم تاریخ را اعلام میکرد « سیمای صلح» معاویه پیشنهاد کننده صلح بود وفعالیت خود را بیش از جنگ روی صلح متمرکز کردچنانکه قرار بود به امام پیشنهاد صلح شود اگر پذیرفت که هیچ وگرنه به هر قیمتی به او تحمیل شود واز شروع جنگ خودداری شود .برای این کار لازم بود در جبهه امام وضعی پیش بیاید که مردم خود بفکر صلح بیافتند بر این اساس شایعات دروغین به اردوگاه امام روانه شد بازار رشوه رونق گرفت وعده هایی که به فرماندهان یک لشگر داده میشد شامل:حکومت یک ناحیه ،ازدواج با یک شاهزاده خانم اموی،رشوه های نقد

اسلاید 15: با وجود چنین شرایط امام در نخستین صف آرایی خود را با شکست مواجه دید قاعده آن بود که صف آرایی دیگری بکند ونبرد را به میدان دیگری بکشد پیشنهاد صلح مورد قبول واقع شد ولی به منظور اینکه معاویه را در قید وبند شرایط وتعحداتی گرفتار کند معلوم بئد که زمان طولانی پایبند به تعهدات نخواهد بود ومردم با نقص پیمان او خواهند فهمید و خشم خود را نسبت به او آشکار خواهند کرد همانند امام حسین درس بزرگی به مسلمانان آموخت که هیچگاه فریب نیرنگهای دشمنان را نخورند . امام در ورای ظا هر صلح هدف دیگری را تعقیب میکرد . یکی از دو صورت انتظار میرفت که جنگ با پیروزی شام به کشته شئن اندک شیعیان وامام حسن وامام حسین وخاندان منتهی شود واین جنایت متوجه امام حسن مینمود در حالیکه معاویه میگفت من صلح را متوجه امام کردم اما او نپذیرفت .من در پی حفظ خون مردم بودم و او طالب قتل مردم.این تردستی سیاسی امام را در نظر مردم مقصر جلوه میداد اگر صلح را نمی پذیرفت . بر طبق روایات زیادی مردم از همه سو فریاد براوردند و خواستا ر امضای صلح شدند.

اسلاید 16: و عده ای برامام شوریدند بر اعتراض به قبول صلح :“فریاد تکفیر امام توسط شورشیان به تحریک خوارج:“ اکنون اگر امام جنگ را را شروع میکرد آیا عاقلانه بود جنگ 4هزار با60یا80نفر در ان صورت ماجرای امام از لحاظ تاریخی به ماجرای سادات علوی شباهت می یافت که در برهه ای از تاریخ قیام کردندوبعد از مدتی تارو مار شدند واز قیام آنان جز نامی در تاریخ باقی نماند سیاست دیگر معاویه بی خبر نگه داشتن مردم از بزرگان اسلام بود سیاست دیگرش گواه گرفتن از مردم بر صلح طلبی خودش بود چه اینکه اگر جنگ میشد وامام حسن وامام حسین کشته میشدند مسئولیت آنرا بر عهده امام می انداخت.

اسلاید 17: بسیاری امام حسن را با امام حسین مقایسه کرده اند. وبر کار امام حسن خرده گرفته اند.اما لازم است بدانیم که اگر هرکدام از امامانمان به جای امام حسن ودر شرایط او ببودند.همین کار را میکردند. مضاف بر اینکه دشمن امام حسن فردی زیرک وباهوش وحیله گر مثل معاویه بود. ودشمن امام حسین فردی ابله مثل یزید بود. چنانکه حضرت علی در مورد معاویه به زیاد می گوید: (معاویه ازپیش رو و ازپشت سروازطرف راستواز طرف چپ انسان پیش میآید زنهاروازاز او غافل مباش.)پس لازمه سیاست امام حشن صلح ولازمه سیاست امام حسین جنگ بود.