فازهای عمر یک پروژه

فازهای عمر یک پروژه

اسلاید 1: فاز های عمر یک پروژهمحمدزادهبسمه تعالىموسسه آموزش عالی غیر انتفاعی تابناکزمستان 1390

اسلاید 2: انتخاب روش انجام پروژه يكي از تصميم گيريهاي استراتژيك پروژه است كه در پايان مرحله مطالعات توجيهي و هم زمان يا پس از تصميم گيري در مورد روش تامين مالي پروژه صورت مي گيرد.اصطلاح روش انجام پروژه = نحوه تركيب و سازماندهي خدمات طراحي ، تدارك كالا (مواد ،مصالح و تجهيزات ) و ساخت (ساختمان و نصب تجهيزات ) + بهره برداري و نگهداري تاسيسات (تسهيلات ) پروژه است كه به وسيله كارفرما يا با بكارگيري نهاد ديگر انجام مي شود .

اسلاید 3: بنابراين روش انجام پروژه مشتمل بر حوزه هاي (فازهاي ) زير است : طراحي Engineering تدارك Procurement ساخت Construction بهره برداري Commissioning نگهداري Maintenance

اسلاید 4: در چرخه عمر پروژه علاوه بر حوزه هاي فوق حوزه هاي مطالعات پيدايش ، مطالعات توجيهي ، مديريت و تامين مالي وجود دارد . تفاوت اصلي در روشهاي مختلف انجام پروژه توزيع ريسكهاي انجام و تحويل پروژه بين نهادهاي مختلف شاغل در پروژه از جمله كارفرما مي باشد . درتعيين روش انجام پروژه تصميم گيري درباره ي چهار موضوع زير مطرح است :

اسلاید 5: تركيب و تعيين بسته هاي كاري حوزه هاي خدمت و ترتيب سازماندهي نهادهاي حاضرتعيين روش قيمت گذاري تعيين روش ارجاع كار و واگذاري قراردادهاعلاوه بر موارد فوق موضوعات : تضمين ها ، بيمه ها ، روش هاي حل اختلاف و... مطرح هستند كه در شرايط پيمان قرار مي گيرند.شرايط عمومي = حالت هاي قاعدهشرايط خصوصي = حالت هاي استثنا

اسلاید 6: انواع روش هاي انجام پروژه اساس طبقه بندي روش هاي انجام پروژه در اكثر مراجع بر مبناي تركيب حوزه هاي خدمت و ترتيب سازماني نهادهاي درگير در پروژه است ، يعني تصميم گيري در موارد : تامين مالي طراحي پايه طراحي تفصيلي تدارك كالا ( مواد ، مصالح و تجهيزات ) ساخت بهره برداري و نگه داري

اسلاید 7: تركيب مختلف اين ها منجربه ايجاد انواع مختلفي از روش ها مي شود كه در سه گروه زير طبقه بندي مي شوند :1.گروه روش هاي متعارف(طراحي–مناقصه–ساخت) Design-Bid-Build)) 2.گروه روش هاي طرح و ساخت Engineering,Procuremeut,Construction3. گروه مديريت ساختConstruction Managementاساسا در روش هاي انجام پروژه در ايران تامين مالي و پرداخت به عرضه كنندگان خدمات بر عهده ي كارفرما است .

اسلاید 8: گروه روش هاي متعارف ساخت Traditional – Construction در پيمانهاي از نوع ساخت از نظر رابطه بين پيمانكار و كارفرما ، مسؤ ليت طراحي با كارفرما است . كارفرما با استفاده از خدمات يك مشاور ، طراحي پروژه را تكميل كرده و سپس با برگزاري مناقصه پيمانكار را انتخاب مي كند .

اسلاید 9: در دوره ساخت مشاور از جانب كارفرما وظيفه نظارت بر ساخت و هدايت پيمانكار را بر عهده دارد . توزيع ريسك در اين روش عادلانه و با در نظر گرفتن مواردي چون قابليت بيمه كردن و توانايي هر يك از دو طرف كارفرما و پيمانكار در پيشگيري و كاهش ريسك بين آن دوتقسيم مي شود . نوع قيمت گذاري در اين روش مي تواند 1. سر جمع با قابليت خرد شدن 2. هزينه باضافه حق الزحمه 3. بهاي واحد در فهرست بها استفاده از روش ساخت براي پروژه هاي ابنيه و كارهاي مهندسي عمراني كه بخش عمده طراحي ها به وسيله كارفرما يا مشاور وي انجام مي شود توصيه شده است .

اسلاید 10: طراحي – مناقصه – ساخت گزينه فوق مرسوم ترين روش در انجام پروژه است كه اغلب با نام روش متعارف شناخته مي شود . مراحل : پيش طراحي : اهداف پروژه و انتظارات كيفي به وسيله كارفرما و مشاورانش نعيين مي شود . طراحي : كارفرما تيم طراحي را انتخاب و آنان را به كار طراحي و آماده سازي مدارك ساخت مي گمارد . واگذاري : پس از تكميل ، مدارك طراحي براي مناقصه ساخت مورد استفاده قرار مي گيرد .

اسلاید 11: ساخت : كارفرما پيمان ساخت را با پيمانكار عمومي منعقد نموده و پروژه ساخته مي شود . تحويل : پس از تكميل كل پروژه ، پيمانكار كارگاه را ترك مي كند ، تا راه اندازي و بهره برداري انجام شود . مزاياي روش متعارف (طراحي – مناقصه – ساخت ) مديريت و درك فرايند خطي براي كارفرما آسان است . زمان بندي انجام پروژه كاملاٌ روشن و مشخص است . قيمت پيشنهادي پيمانكار معمولاٌ قابل اطمينان و معتبر است . كارفرما فرصت دارد براي هزينه هاي ساخت پيشنهاد رقابتي دريافت كند .

اسلاید 12: معايب روش متعارف هزينه هاي ساخت پروژه تا پيش از تكميل طراحي قطعاً مشخص نمي شود . مشاور در مرحله طراحي از دانش اجرايي پيمانكار آگاه نمي شود . فرايند روش متعارف نسبتاً طولاني است . چون فرايند خطي است ، تاخير هر مرحله زمان بندي كلي را عقب مياندازد

اسلاید 13: 2. گروه روش هاي طرح و ساخت طرح و ساخت Build -Design مهندسي ، تدارك ، ساخت / كليد گردان Engineering – Procurement – Construction طراحي كلاً برعهده پيمانكارچنانچه طراحي پروژه بر عهده پيمانكار قرار داده شود ، دو نوع از روش هاي انجام با عناوين « طرح و ساخت » و « مهندسي ، تدارك و ساخت » شكل مي گيرند . طراحي جز مسؤليت هاي پيمانكار است . پيمانكار مي خواهد كه طراحي را از بابت هزينه ها اقتصادي نمايد كه اين مي تواند موجب كاهش كيفيت شود . در اينجا كارفرما بايد متخصصان فني قوي و كافي در اختيار داشته باشد تا اطمينان يابد نياز هايش به درستي در اسناد مناقصه پياده شده است .

اسلاید 14: طرح و ساخت الف) در اين سيستم كارفرما خود يا با استفاده از مشاور مطالعات و طراحي هاي اوليه پروژه تا مقطعي كه نيازهاي كارفرما به روشني پياده شوند و مدارك مناقصه با دقت مناسبي قابل تدوين باشد ( مهندسي مفهومي ) انجام مي دهند .ب) در صورتي كه اطلاعات در پايان طراحي مفهومي براي تهيه اسناد مناقصه كافي نباشد يا عوامل ناشناخته زيادي وجود داشته باشد طراحي پايه توسط كارفرما يا مشاور وي انجام شده و ادامه كار از طراحي تفصيلي و اجرا به مناقصه مي رود .در اين حالت با توجه به نوع و ماهيت هر كار ممكن است طراحي پايه به طور كامل يا تا حدودي انجام شود . مطالعات پايه نيز به پيمانكار واگذار مي شود .

اسلاید 15: واگذاري طرح و ساخت هر نوع واگذاري در رابطه با روش اجراي طرح ها از جمله طرح و ساخت پس از تصويب گزارش توجيه طرح صورت مي گيرد . طرح و ساخت ممكن است به يك نهاد ، كنسرسيومي از چند نهاد و يا مشاركت مدني (Joint – Venture) از طراح سازنده شامل مشاور و پيمانكار واگذار شود . معمولاً پيمانكاران با توجه به آورده بيشترشان رهبري تيم طرح و ساخت را بر عهده دارند . 9) جوينت ونچر ( تجارت مشترك ) Joint Ventureمسئوليت ها در تجارت مشترك : وقتي تدارك كننده يا تدارك كنندگان تاسيسات صنعتي و پيمانكاران كارهاي ابنيه و مهندسي سيويل اعضاي تجارت مشترك را تشكيل مي دهند ، ايشان علاوه بر تعهداتي كه به تنهايي در برابر تجارت مشترك عهده دار هستند مشتركا و متضامنا نسبت به تعهدات تجارت مشترك در برابر كارفرما متعهد خواهند بود . در بعضي كشورها اين امكان از طريق قانون و با انتخاب فرم حقوقي مناسب توسط طرف هاي تجارت مشترك تامين مي گردد . در موارد ديگر نيز مي توان از طريق تنظيم موافقت نامه خاص ، به اهداف مورد نظر دست يافت .

اسلاید 16: اطلاعات و مدارك لازم در اجراي طرح و ساخت صنعتي(نشريه 5490) 1. داده هاي اصلي طرح : وروديها ، خروجيها ، ظرفيتها و ... است كه بر اساس مطالعات امكان سنجي اوليه طرح تهيه مي شود . 2. مطالعات طراحي مفهومي : بر اساس داده هاي اصلي طرح انجام شده و سيماي كلي طرح را ترسيم مي كند . 3. طراحي بنيادي يا مهندسي پايه : بر اساس نتيجه طراحي مفهومي و بررسيهاي كامل و انجام محاسبات دقيق مهندسي ، مشخصات عناصر اصلي طرح تعيين مي گردد . 4. مهندسي تفصيلي : بر مبناي مهندسي پايه انجام مي شود و جزييات اجرايي در بخش هاي مختلف اعم از تدارك ، ساخت ، نصب و راه اندازي تهيه مي شود.

اسلاید 17: مهندسي ، تدارك ، ساخت / كليدگردان Engineering , Procurement , Construction / Turnkey در اين روش كارفرما با يا بدون كمك مشاور محدوده كار ، استانداردهاي مورد نظر و سيماي كلي طرح و احتمالاً طرح مقدماتي را تحت عنوان‌‌‌ « خواسته هاي كارفرما » همراه با ديگر مدارك مناقصه تهيه و سپس با برگزاري مناقصه ادامه طراحي و ساخت را بر عهده پيمانكار كليد گردان قرار مي دهد . پيمانكار در اين روش مسؤليت كليه كارهاي مهندسي ( طراحي ) ، تدارك و ساخت را تا تكميل و آماده بهره برداري شدن ، بر عهده دارد . كارفرما خود نظارت كلي و كلان را بر روندانجام شدن كار عهده دارد . در صورت انتخاب مشاور بخشي از مسؤليت هاي كارفرما با عنوان«نماينده كارفرما» بر عهده وي قرار مي گيرد . نوع قيمت گذاري در اين سيستم به صورت مبلغ مقطوع در نظر گرفته شده است .

اسلاید 18: مزاياي طرح و ساخت كارفرما تنها با يك واحد مسؤل سروكار دارد . از نظر طراحي صرفه جويي در زمان تكميل پروژه انجام مي گيرد ، همپوشاني ساخت و طراحي . تعاملات متقابل بين گروه هاي مختلف بهتر هماهنگ مي شود . داشتن كمترين ريسك براي كارفرما مشخص بودن قطعي هزينه ها تضاد هاي داخلي متخصصان پروژه به كارفرما منتقل نمي شود . تاخير هاي ناشي از تغييرات و ادعاها كاهش مي يابد . قبل از واگذاري كار ، كارفرما امكان داشتن چند گزينه طراحي را پيدا مينمايد

اسلاید 19: حداكثر انعطاف پذيري را براي نوآوري در انجام طراحي ، انتخاب مصالح و روش هاي ساخت فراهم مي كند .معايب طرح و ساخت روش شناخته شده نبوده و براي كارفرما پيچيده است . مشاركت و ارزيابي در مراحل كار براي كارفرما مشكل است . نداشتن مشخصات فني كامل و تمايل سازنده به تكميل ارزان تر و سريع تر پروژه و در نتيجه افت كيفيت كار . كاهش كنترل كارفرما بر روي كار . چون بيشتر ريسك متوجه پيمانكار است ، اگر تحمل نياورد پروژه نيمه تمام رها مي شود .

اسلاید 20: طراحي در اختيار كارفرما نبوده و بيشتر از واحد طرح و ساخت تبعيت مي كند . مبلغ پيشنهادي با توجه به اين كه برآورد كاملي از هزينه ها نبوده ، ارايه مي شود و ممكن است در صورت كم بودن موجب كاهش كيفيت مي شود . قراردادهاي كليد گردان Turn Keyدر روش كليد گردان ، پيمانكار طرح وساخت ، ساختمان را به صورت تكميل شده ( آماده براي چرخاندن كليد ) در قبال قيمت و زمان از پيش تعيين شده تحويل كارفرما مي دهد .ويژگي هاي روش كليد گردان قيمت و زمان طراحي و ساخت از پيش در پيمان تعيين و ثابت است .

اسلاید 21: تامين مالي پروژه تا زمان تحويل بر عهده پيمانكار است . تحصيل زمين نيز ممكن است بر عهده پيمانكار گذاشته شود . تامين تمام پوشش هاي بيمه اي و ريسك ها بر عهده پيمانكار است . كارفرما ملزم است كه در زمان تكميل محصول آن را خريداري كند .نكاتي كه بايد به روشني تعريف شوند . زمان بندي ساخت محدوده پروژه و خدمات اجزاي كليه ساختمان كيفيت مصالح و خدمات – استانداردهاي مورد عمل نوع تجهيزات ( برقي – مكانيكي ) سطوح و فضاهاي خاص مورد نظر در ساختمان ظاهر نهايي بخش هاي مختلف هر گونه تغيير در نيازها توسط كارفرما كه منجربه تغييرقيمت مي شود .

اسلاید 22: زمان تكميل پروژه كارفرما نمي تواند پروژه را نپذيرد . روش كليد گردان براي پروژه هايي كه تيپ شده اند ، ساختمان هاي سبك صنعتي ، مراكز تجاري ، نيروگاه هاي كوچك به عنوان مناسب ترين روش مي تواند مورد استفاده باشد .

اسلاید 23: 3- گروه روش هاي مديريت ساخت مديريت ساخت Management(CM) Construction پيمانكاري مديريت Management Contracting(MC) مديريت ساخت روشي است كه در آن كارفرما با يك شركت ذيصلاح در ساخت ، توافق مي كند كه رهبري ساخت ، انجام امور مديريتي و اداري را در طي محدوده خدمات تعريف شده اي ، به عهده بگيرد .مديريت در مراحل مختلف پروژه ( برنامه ريزي ، طراحي و اجرا ) با كارفرما و طراح همكاري مي كند تا بتواند نيازهاي كارفرما را پياده نمايد .

اسلاید 24: عامل كليدي در اين روش ميزان ريسكي است كه مدير ساخت بر عهده مي گيرد . اين موضوع مبناي بوجود آمدن دو گزينه در اين روش مي گردد .1- مديريت ساخت با قبول ريسك 2- مديريت ساخت به نمايندگي كارفرما1- در اين گزينه مديريت ساخت به عنوان پيمانكار عمومي عمل كرده و در ريسك كارفرما شركت مي كند . در اين گزينه مديريت ساخت پيمان هاي با پيمانكاران را خود منعقد مي سازد .2- در اين گزينه مديريت ساخت نماينده كارفرما در دوره طراحي و ساخت مي باشد و وظيفه اداره كردن و مديريت كار ساير نهادها را در قبال دستمزد معيني بر عهده دارد . در اين گزينه كارفرما خود پيمان هاي پيمانكاران را منعقد مي سازد بنابراين ريسكي به مدير ساخت وارد نمي شود .

اسلاید 25: پيمانكاري مديريت روشي است سريع براي انجام پروژه كه در آن مراحل طراحي و ساخت به صورت توائم انجام شده و امكان آماده سازي زودتر بسته هاي كاري قبل از تكميل طراحي فراهم مي شود . پيمانكار مديريت در قبال دريافت حق الزحمه اي معين كل پيمان را مديريت مي كند . پيمانكار مديريت اگر قبل از تكميل طراحي بكار گرفته شود مي تواند در رابطه با ساخت پذيري ، برنامه ريزي ، توالي فعاليت ها و تهيه بسته هاي كاري مشاوره بدهد . پيمان هاي مربوط به بسته هاي كاري ، بين پيمانكاري مديريت و پيمانكاران تخصصي منعقد مي شود . كنترل هزينه ها از طريق فرايندي انجام مي شود . ابتدا برآورد هزينه هاي بسته هاي كاري مشخص شده و بودجه تعيين مي گردد ، سپس با هزينه هاي واقعي بدست آمده از رقابت مقايسه مي شوند و هزينه نهايي زماني معلوم مي شود كه بسته هاي نهايي كار واگذار شده باشند . به همين دليل فرايند مديريت هزينه ها در اين روش از اهميت بسزايي برخوردار است .

اسلاید 26: با تشكر از حوصله اي كه به خرجداده ايد