فرایند خط مشی

فرایند خط مشی

اسلاید 1: خط مشی از کجا بر می خیزد؟فرایند خط مشیبهمن کامران پاییز 92

اسلاید 2: محور اصلی علوم خط مشی مسئله محوری می باشد .تعریف خط مشی: نوعی اقدام سنجیده یا عدم اقدام دولت برای دستیابی به برخی اهداف مطلوب مورد نظر است .خط مشی گذاران از جانب ذینفعان ، گروههای ذی نفوذ موضوع بحث انگیز ، کانون های تفکر ، رسانه ها و دیگر منابع اطلاعاتی تحت فشار هستند و در اغلب اوقات تمایل دارند نسبت به موضوعات بحث انگیزی که موکدا مورد تاکید قرار دارند ، مخالفت ورزند .سوال اساسی : چه عاملی باعث توجه دولت به بعضی موضوعات می گردد ؟ در پاسخ باید گفت توجه دولت به موضوعات نتیجه نوعی فرایند بسیار پیچیده و پویاست که تحت عنوان دستور کار شناخته می شود همانطور که برایان جونز و فرانک بوم گارتنر نوشتند دستور کار فرایندی است که از طریق آن اطلات برای اقدام عملی اولویت گذاری می شود و توجه به برخی مسائل نسبت به برخی دیگر ترجیح داده می شود .

اسلاید 3: همواره فرض می شود که فرایند منطقی و عقلایی است در عالم واقع فرایند به همان اندازه که منطقی است ، سیاسی هم است .مطالعه فرایند خط مشی در نهایت مطالعه قدرت سیاسی است . قدرت سیاسی را تاثیر نسبی بر ره آوردهای خط مشی در نظر می گیرند .توانایی تعیین اینکه چه چیزی مبنای تصمیم گیری قرار می گیرد غالبا اشاره به قدرت غیر مستقیم دارد .بیشتر دانش پژوهان توافق دارند که چنین قدرتی در تعیین رهآوردهای خط مشی نسبت به قدرت مستقیم یا توانایی اتخاذ واقعی تصمیم های خط مشی بسیار تاثیر گذار است .نظریه های فرایند خط مشی تا حد زیادی بر فهم این نکته متمرکز هستند که این نقش آفرینان چه کسانی هستند و چگونه این نفوذ و تاثیر گذاری را بدست می آورند .

اسلاید 4: بنا به نگاه سنتی تکثر گرا در علم سیاسی فرایند خط مشی عمدتا در رقابت میان گروههای سازمان یافته ای متجلی می شود که تجلی همه منافع هستند ، هرکدام برای جلب توجه دولت به مسائل یا دغدغه های خود اقدامات ویژه ای انجام می دهند و با هم رقابت می کنند ، برخی از این دانش پژوهان نسبت به چارچوب تکثر گرا مرددند ، ودر حد افراطی این تردید ، نظریه پردازان مثلث آهنین استدلال می کنند که کنگره ، بروکراسی و گروه های ذی نفوذ ویژه یک گروه سه نفری غیر قابل تجزیه را شکل می دهند و ایده ها و راه حل های خط مشی را بر اساس منافع محد.ود خود به هزینه و منفعت عامه ارائه کنند .

اسلاید 5: شبکه های موضوع بحث انگیز :گروه هایی که تمایل دارند حول موضوعات بحث انگیز موتلف شوند تا واحدهای فرعی مستقلی شکل دهند که نفوذ قابل ملاحظه ای بر فرایند خط مشی اعمال کنند و به علت نفع متقابل شان در یک عرضه خط مشی خاص هکلو این گروه را شبکه های موضوع بحث انگیز نام نهاد .در حقیقت شبکه های موضوع بحث انگیز مرکب از افراد همراه با شهروندان بسیار فعال با دانش تخصصی در مورد خط مشی است که بنا به منافع غیر اقتصادی گروه هایی را تشکیل داده اند . شبکه های بحث انگیز دارای سه مزیت عمده برای فرایند خط مشی می باشند : 1 ) شبکه های موضوع بحث انگیز نقطه نظرات عمومی شهروندانی را که کمتر تحت فشار هویت حزبی هستند و کسانی که در سیلست های مبتنی بر موضوع بحث انگیز هستند را برای شاخه قوه مجریه فراهم می کنند .

اسلاید 6: 2 )نقش آفرینان در شاخه مقننه و مجریه در تصمیم های خط مشی گذاریشان نسبت به انچه میتوان در یک در یک مثلث آهنین انتظار داشت کمتر تحت فشار هستند . 3 )شبکه های موضوع بحث انگیز ، صرفا گروه های بسیار سیالند ، بسط یا قبض آنها به سطح توجه به یک موضوع بحث انگیز استوار است و مجموعه های هاکمیتی را به بدیلهای بیشتری در فرایند خط مشی گذاری تجهیز می کند .

اسلاید 7: فن سالاری سیاسی :درون گروهای موضوع بحث انگیز ، عموما افرادی دارای دانش تخصصی و فنی ، بیشتر قدرت را در دست می گیرند که هکلو این افراد را فن سالاران سیاسی می نامد .ظهور شبکه های بحث انگیز که توسط فن سالاران اداره می شود . پیوند بین خط مشی گذاران و شهروندان را گسسته است ،به گفته هکلو وابستگی به خبرگان تخصصی نوعی اثر رانش کنش در سیستم سیاسی ایجاد کرده است . اگر چه مسولیت خط مشی عمومی از دولت فدرال و سیاست های مثلث آهنین دور می شود ولی اتکای بیش از حد بر فن سالاران ساسی ،فرایند خط مشی گذاری را از شهروندان عادی بیشتر دور می کند .

اسلاید 8: پل ساباتیه و همکارانش به دنبال هکلو ادعا کرددند که فرایند خط مشی در حقیقت فرایندی پویا و مستمر همراه با مشارکت کنندکان متعدد از پیشینه های متنوع است . چارچوب ساباتیه جایگاه نظری مستحکمی برای این ایده فراهم کرد که بهترین راه برای فهم فرایند خط مشی و تغییر خط مشی مطالعه روابط درون و بین خرده سیستم های خط مشی است . ساباتیه ،جنکینز و اسمیت در موضوع اینکه خط مشی از کجا برمی خیزد چارچوب ائتلاف مدافع را تشکیل دادند و به آن پرداختند .ائتلاف های مدافع شبیه شبکه های موضوع بحث برانگیز ، بازنمای گروه هایی با باورهای مشترک هستند که فعالیت به دنبال ظهور یک خط مشی برروی دستور کار دولت را هماهنگ می کند ، این ائتلاف متشکل از قانون گذاران ، گروههای ذی نفوذ ، موسسه های عمومی ، پژوهش گران خط مشی ،روزنامه نگاران ودر حقیت بسیاری از نقش آفرینان خرد ملی است که نفوذ زیادی بر فرایند خط مشی دارد

اسلاید 9: اگر چه این ائتلاف ها بر سر جزییات یک خط مشی ویژه (باورهای ثاویه ) ممکن است توافق نداشته باشند ولی بر سر باورهای بنیادی و یا محوری خط مشی توافق کسترده ای وجود دارد .ساباتیه همانند هکلو خط مشی گذاری را فرایندی پویا و مستعمر تصور می کرد .توصیف ساباتیه از یادگیری خط مشی نوعی فرایند مستمر همراه با بازخورد دائمی است . اهمیت چارچوب ائتلاف ساباتیه : 1 )نوعی مبانی نظری برای تبعیین ثبات و تغییر شتابان در فرایند خط مشی وارد می کند . 2) چارچوب ائتلاف های مدافع ، دانش پژوهان را از ایده فرایند خط مشی به عنوان نوعی زنجیره تکاملی خطی رویدادهای قابل پیش بینی دور می کند . 3)دانش پژوهان را از تصور خط مشی گذاری به عنوان فرایندی عقلایی مبتنی بر منافع اقتصادی محض جدا می سازد .

اسلاید 10: نظریه خرده سیستم ها بر این ایده استوار است که پیشنهادهای خط مشی از نقاط متعدد در دسترس ، در سیستم سیاسی ظهور می کند .پاره پاره بودن فرایند سیاسی منجر به نوعی کاهش در نفوذ سیاست حزبی و افزایش متعاقب در گروه های موضوع بحث انگیز محور شده است. پیشنهادهای خط مشی ریشه در خرده سیستم های موضوع محور دارند که به وسیله یک یا چند ائتلاف جانبدارانه بارزیت پیدا می کنند.در پاسخ به سوال چگونه و چرا خط مشی ها تغییر می کنند باید بر مفهوم تدریجی گرایی متمرکز شد . وجود محدودیت های زمانی و سیاسی مانع تدوین اهداف روشن ، وزن دهی به هزینه ها و منافع می شود در حقیقت خط مشی گذاران بر تصمیم های قبلی خود اتکا می کنند مشخصه این امر تعدیلات کوچک و تدریجی می باشد ، یعنی خط مشی گذاران از یک نقطه شروع می کنند و بر اساس فشارهای محیطی تعدیلاتی به وجود می آورند

اسلاید 11: بوم گارتنر و جونز نتیجه می گیرند که نظریه تدریجی گرایی برای تبیین دوره های ثبات در فرایند خط مشی استفاده می شوند ولی در تشریح دوره های تغییر بنیادی ناتوان می باشد.صاحب نظران به این نتیجه رسیدند که یکی از جنبه های مهم فرایند خط مشی که از جانب پژوهش گران تدریجی نادیده گرفته می شود شکنندگی بلندمدت سیستم های خط مشی است . بوم گارتنر و جونز استدلال کردند که اگرچه دوره هایی از ثبات در فرایند وجود دارد (تدریجی)ولی دوره هایی از تغییر شتابان وچشمگیر نیز وجود دارد ،که این دوره هارا تعادل گسسته نامیده اند.بوم گارتنر و جونز:گونه خاصی از خرده سیستم ها به نام انحصار خط مشی را توصیف می کنند .

اسلاید 12: نکات مهم در تعدل گسسته ایده بازخورد مثبت و منفی می باشد. رسانه ها یکی از بازیگران اصلی اثر گذار در شکل دهی افکار عمومی در مورد یک موضوع بحث انگیز هستند .چگونگی تعریف یک موضوع بحث بر انگیز در نهایت واکنش نهادی و ویژگی های ثبات یا بی ثباتی فرایند خط مشی را تعیین می کند. ثبات در فرایند خط مشی به دو دلیل : 1)ساختار موجود نهادها 2)تعریف موضوعات بحث انگیز پردازش شده توسط نهادها.

اسلاید 13: منتقدان پیشنهاد می کنند که نظریه تعادل گسسته با تلاش برای تبعیین هر چیزی در فرایند خط مشی ،قدرت پیش بینی اندکی در مورد تغییر خط مشی عرضه می کند . نظریه تعادل گسسته نوعی چارچوب تبیینی مفید برای تغییر خط مشی ارائه می کند . ترو ، بوم گارتنر و جونز استدلال کرده اند که اگر فرایند خط مشی تصادفی بود یا مطابق با نظریه انتخاب عقلایی بود انقطاع خط مشی بسیار مکررتر از آنچه انتظار می رود رخ می داد.