کالیبراسیون عمومی

کالیبراسیون عمومی

اسلاید 1: 1كاليبراسيون عمومي20 فروردین ماه 1388محمدرضا عباسي

اسلاید 2: 2فهرست مطالبمقدمه و تاريخچهكميتها و يكاهاي اندازه گيريكميتهاي اصلي و فرعياستانداردهاي كميتهاي اصليتاريخچه استاندارد مترتعاريف و اصطلاحات اندازه گيريكميتها و يكاهااندازه گيري و نتيجه اندازه گيريدستگاههاي اندازه گيريويژگيهاي دستگاههاي اندازه گيرياستانداردهاي اندازه گيري

اسلاید 3: 3فهرست مطالب (ادامه)هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طولچگونگي استقرار آزمايشگاه در سطح هرمسلسله مراتب تاييد كاليبراسيون طولهرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول در كشورهاي انگلستان و سوئيسانواع سيستمهاي كاليبراسيوناستاندارد و شرايط محيطي كاليبراسيون طولعدم قطعيت اندازه گيريعوامل ايجاد كننده عدم قطعيتنحوه برآورد عدم قطعيت

اسلاید 4: 4فهرست مطالب (ادامه)راهنماي ISO بر اساس استاندارد ISO 9000 (سيستم مديريت كيفيت)برقراري امكانات بازرسي و آزمونمراقبت از تجهيزات اندازه گيريراهنماي ISO بر اساس استاندارد ISO 10012 (الزامات تضمين كيفيت تجهيزات اندازه گيري)بحث در مورد 18 عنصر اين استانداردراهنماي ISO بر اساس استاندارد ISO 17025 (الزامات صلاحيت آزمايشگاه آزمون و كاليبراسيون)بحث در مورد عناصر مرتبط اين استاندارد

اسلاید 5: 5فهرست مطالب (ادامه)كاليبراسيون تخصصي طولكاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692كاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129كاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985كاليبراسيون تخصصي دما؛ رطوبت كاليبراسيون آون براساس JIS B 7757كاليبراسيون دما و رطوبت در آون و چمبركاليبراسيون تخصصي نيرو و گشتاوركاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500كاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074

اسلاید 6: 66كاليبراسيون تخصصي طول

اسلاید 7: 77كاليبراسيون تخصصي طول (ادامه)

اسلاید 8: 88كاليبراسيون تخصصي دما؛ رطوبت و فشارترمو كوپلISIRI 2552 - ASTM E 230 - ASTM E 220 - JIS B 8710ترمومترASTM E 77 - ASTM E 644 - JIS B 7529 – JIS B 7411یخچال و فریزرJIS T 1702کوره و آونJIS B 7757 – DIN 12880 - DIN 17052 - ASTM E 145رطوبت سنجJIS B 7920 - DIN50010-2دما و رطوبتفشار و خلاء

اسلاید 9: 99كاليبراسيون تخصصي نيرو و گشتاوروزنه OIML R 111 - ASTM E 617 – ISIRI 2370ترازو ISIRI 3074 - ISIRI 6589 – OIML R 76-1 - JIS B 7601لودسل (نيرو سنج)BS 1377 part 1 - EAL-G22 دستگاه كششISO 7500-1 - ASTM E4 - JIS B 7721 جرم و نيروگشتاور

اسلاید 10: 1010كاليبراسيون تخصصي الكتريكيولتمتر ISIRI 4029 – IEC 60051 - JIS C 1102 – JIS C 1003 مولتي مترISIRI 4029 – IEC 60051 - EA-10/15 - EA-10/07 اسيلوسكوپISIRI 4029 – IEC 60051 - EAL-G30 آمپرمترISIRI 4029 – IEC 60051الكتريكيسختي و ضربه

اسلاید 11: 11تاريخچه1950: در ابتدا يك استراليايي استاندارد ملي استراليا براي آزمون تجهيزات اندازه گيري را تدوين نمود National Australian Testing Authority (NATA)بعداز جنگ جهاني دوم توسط ژاپني ها استاندارد ملي تدوين شد1966: در انگلستان خدمات كاليبراسيون تدوين شد British Calibration Service (BCS)1977: خدمات آزمايشگاهي به دو بخش كاليبراسيون و آزمون تقسيم گرديدامروزه كشورهاي EC (European Cooperation) اين مدل آزمايشگاهي را در كشورهاي خود ايجاد نموده اندهم اكنون واژه to calibrate براي دستگاههاي اندازه گيري به معناي اندازه گيري طبق استانداردهاي ملي مي باشد

اسلاید 12: 12كميتها و يكاههاي اندازه گيريپايه هاي علم فيزيك كميتهاي فيزيكي هستند كه براي بيان قوانين فيزيك بكار مي روند مانند: طول ؛ جرم ؛ زمان ؛ نيرو ؛ سرعت ؛ چگالي ؛ مقاومت ؛ دما ؛ جريان الكتريكي و ...اداره بين المللي اوزان و مقياسها در سال 1875 در پاريس تاسيس گرديد و اولين اجلاس اين مجمع در سال 1889 برگزار گرديد1971: چهاردهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها 7 كميت مندرج در جدول روبرو را بعنوان يكاهاي اصلي انتخاب نمودند

اسلاید 13: 13كميتها و يكاههاي اندازه گيري

اسلاید 14: 14استانداردهاي كميتهاي اصلياستاندارد طول:از نظر تاريخي ؛ يك متر برابر با 10.000.000/1 فاصله قطب شمال تا استوا در امتداد نصف النهاري كه از پاريس مي گذرد در نظر گرفته شداولين استاندارد بين المللي طول ؛ ميله اي از آلياژ پلاتين ايريديوم بود1960: يازدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد طول را بر مبناي طول موج نور پذيرفت يك متر ؛ معادل 73/1.650.763 برابر طول موج تابش نارنجي اتمهاي كريپتون 86 در خلا مي باشد1983: هفدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد طول را چنين تعريف كرد:يك متر؛ مسافتي است كه نور در خلا در مدت 299.792.458/1 ثانيه مي پيمايد

اسلاید 15: 15استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 16: 16تاريخچه استاندارد متراولين استانداردهاي مورد استفاده بشر بر اساس بعضي از اعضاي بدن يك فرد متوسط القامه يا حكام محلي تعريف گرديده: ضخامت انگشت؛ پهناي دست؛ طول وجب دست؛ طول بازو؛ طول پا و ...حدود 4000 سال پيش در مصر؛ رامسس دوم؛ كيوبيت (Cubit) كه طول ساعد فرعون را بعنوان استاندارد طول بيان كرد ( 46.3 سانتيمتر)چهارضلع هرم به طول 756ft بادقت 8in ساخته شده است؛ چهارضلع بادقت 3 ثانيه برهم عمود است.850 : طول پاي پادشاه آلفرد انگليس بعنوان ”فوت“ تعريف گرديد 1130: هنري اول واحد اندازه گيري يارد عبارت بود از فاصله نوك دماغ تا نوك شست مورد استفاده قرارداددر همان زمان ”اينچ“ بعنوان پهناي انگشت شست تعريف گرديد1528: جين فرنل فاصله بين شهر پاريس و آمينس در راستاي نصف النهار طولي بعنوان مرجع طول معرفي كرد1576: واحد اندازه گيري فوت عبارت بود از طول متوسط اندازه پا مورد استفاده قرار گرفت1680: گابريل موتون مرجع طول را نصف النهار طولي كه يك دقيقه (از زاويه) را پوشش دهد معرفي نمود

اسلاید 17: 17تاريخچه استاندارد متر (ادامه)

اسلاید 18: 18تاريخچه استاندارد متر (ادامه)1790: 10.000.000/1 از ربع نصف النهاري كه از پاريس عبور مي كند بعنوان مرجع طول معرفي شد1793: بعلت مشكلات اندازه گيري دقيق نصف النهار ؛ آقاي لنوي يك گيج بلوك از پلاتين خالص به شكل ميله با مقطع بعلاوه در ابعاد 25 * 05/4 ميليمتر بعنوان متر استاندارد ساخت1870: مجمع متر در پاريس ؛ متر استاندارد از آلياژ 90% پلاتين و 10% ايريديم ساختند1889: اولين مجمع عمومي اوزان و مقياسها نمونه تعريف شده متر را تاييد كردند1892: دانشمند آلماني آلبرت مايكلسون طيف نور قرمز كادميم را معرفي نمود1927: هفتمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها ؛ تعريف جديد متر عبارت بود از 13/1.552.164 برابر طول موج طيف قرمز كادميم در اتمسفر1960: يازدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها: يك متر ؛ طولي است معادل 73/1.650.763 برابر طول موج تابش نارنجي مربوط به انتقال بين دو سطح اتم كريپتون 86 در خلا1983: هفدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها: يك متر؛ مسافتي است كه نور ليزر مادون قرمز در خلا در مدت 299.792.458/1 ثانيه مي پيمايد

اسلاید 19: 19تاريخچه استاندارد متر (ادامه)تعيين فاصله ماه از كره زمين:در سال 1970 فضانورد آپالو يك رفلكتور آينه اي در سطح كره ماه قرارداد . يك پالس نور از زمين به ماه فرستاده شد و انعكاس آن دريافت شدزمان رفت و برگشت نور اندازه گيري شد و با ضربدر سرعت نور متوسط مسافت يعني 384.4 ميليون متر با دقت 2 تا 3 سانتيمتر محاسبه گرديد

اسلاید 20: 20استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)تاريخچه استاندارد جرمدر سال 1870 دانشمند فرانسوي به نام لوئيس جرم حجم آب تقطير شده در نقطه انجماد را براي وزن ارايه نموددر سال 1879 يوهانسون ماتري با آلياژ پلاتين ايريديوم (يك ماده ثابت) را معرفي نمود و جايگزين تعريف آب گرديداستاندارد جرم1889: اولين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد جرم را چنين تعريف نمود يك كيلوگرم ؛ معادل جرم استوانه اي از پلاتين90% و ايريديوم 10% است كه در اداره بين المللي اوزان و مقياسها واقع در شهر سور فرانسه نگهداري مي شود.

اسلاید 21: 21استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 22: 22استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)تاريخچه استاندارد زمانمطابق شكلهاي صفحه بعداستاندارد زمان1967: سيزدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد زمان را چنين تعريف نموديك ثانيه ؛ معادل 9.192.631.770 برابر دوره تناوب گذر بين دو تراز اتم سزيم 133 مي باشددقت ساعتهاي بلور كوارتز حداكثر 0.02 ثانيه در سال است ولي ساعتهاي اتمي حداقل 1 ثانيه در 6000 سال مي باشد

اسلاید 23: 23استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 24: 24استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 25: 25استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)استاندارد جريان الكتريكي1948: نهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد جريان الكتريكي را چنين تعريف نموديك آمپر ؛ شدت جريان الكتريسيته ثابتي است كه از دو سيم رساناي مستقيم موازي بسيار بلند و به سطح مقطع بسيار كوچك دايره اي شكل به فاصله يك متر از يكديگر در خلا مي گذرد و نيروي مغناطيسي كه در نتيجه اين جريان بين دو رسانا ايجاد مي شود برابر با نيوتن در هر متر از درازي آنها مي باشد

اسلاید 26: 26استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)تاريخچه استاندارد دماي ترمو ديناميكيترموسكوپها اجداد ترمومترها به شمار مي آيند كه به 200 سال قبل از ميلاد برميگردداولين ترمومتر در قرن شانزدهم ميلادي توسط دو دانشمند ايتاليائي به نامهاي گاليلو گاليله و سانتوريو سانتوريو ساخته شد كه قادر به تشخيص ناخوشي در پزشكي بوددر سال 1641 اولين ترمومتر آب بندي شده و دقيقتر از قبلي توسط داك فرنيناند ساخته شدبعدها دو دانشمند به نامهاي فارنهايت و سليسيوس ترمومتر شيشه اي حاوي جيوه را ساختند و نقاط مرجع (نقطه ذوب يخ خالص و نقطه جوش آب) را بكار بردند كه دقت اندازه گيري را بهبود بخشيد

اسلاید 27: 27استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)استاندارد دماي ترمو ديناميكي1967: سيزدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد دماي ترمو ديناميكي را چنين تعريف نموديك كلوين ؛ برابر با 273.16/1 دماي ترموديناميكي نقطه سه گانه آب مي باشددماي نقطه سه گانه آب 16/273 كلوين ( 0.01 درجه سانتيگراد) مي باشددماي نقطه انجماد آب در فشار اتمسفر استاندارد تقريبا 0.01 كلوين زير نقطه سه گانه آب است

اسلاید 28: 28استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)استاندارد مقدار ماده1971: چهاردهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد مقدار ماده را چنين تعريف نموديك مول ؛ اندازه ماده مقداري ذرات مشابه است كه تعداد آنها برابر تعداد اتم كربن در 0.012 كيلوگرم كربن 12 مي باشد

اسلاید 29: 29استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 30: 30استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 31: 31استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 32: 32استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 33: 33استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)استاندارد شدت روشنايي1979: شانزدهمين مجمع عمومي اوزان و مقياسها استاندارد شدت روشنايي را چنين تعريف نموديك كاندلا ؛ شدت نور در يك امتداد معين از يك چشمه نوري است كه تابش نور تك رنگ با فركانس هرتز داشته باشد و شدت تابندگي در آن امتداد برابر با 683/1 وات بر استراديان باشد.

اسلاید 34: 34استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 35: 35استانداردهاي كميتهاي اصلي (ادامه)

اسلاید 36: 36تعاريف – كميتها و يكاهاكميت اندازه گيري Quantity خصيصه ي ذاتي يك پديده، جسم يا ماده كه بتوان به طور كيفي تشخيص داد و به طور كمي تعيين كرد.مثال: طول، زمان، جرم، دما، مقاومت الكتريكي، مقدار غلظت ماده كميت پايه Base Quantityكميتي از يك دستگاه كميتها كه بنا به قرارداد عملا مستقل از بقيه ي كميتها پذيرفته مي شود.مثال: كميتهاي طول، جرم و زمان در رشته ي مكانيك عموما كميتهاي پايه

اسلاید 37: 37تعاريف – كميتها و يكاها (ادامه)يكاي پايه(ي اندازه گيري)Base unit (of measurement)يكاي اندازه گيري كميت پايه در يك دستگاه كميتهاي معين.در حال حاضر SIبر اساس هفت يكاي پايه ي زير است.

اسلاید 38: 38تعاريف – كميتها و يكاها (ادامه)يكاي فرعي (اندازه گيري) Derived unit (of measurement)يكاي اندازه گيري كميت فرعي در يك دستگاه كميتهاي معين.

اسلاید 39: 39تعاريف – كميتها و يكاها (ادامه)مضرب يكا(ي اندازه گيري) multiple of a unit (of measurement)يكاي اندازه گيري كوچكتري كه از يكاي معيني مطابق با قرارداد درجه بندي شكل مي گيرد.مثال : كيلومتر يكي از مضربهاي دهدهي است و ساعت يكي از مضربهاي غير دهدهي ثانيه است مقدار (- كميت) Value (of quantity)بزرگي يك كميت ويژه كه عموما بر حسب يكاي اندازه گيري كه در عددي ضرب شده است بيان مي شود.مثال: طول يك ميله: 5/34mيا 534cm و جرم يك جسم: 0/152kgيا 152g

اسلاید 40: 40تعاريف – كميتها و يكاها (ادامه)مقدار واقعي (- كميت) True value (of a quantity)مقدار مطابق با تعريف يك كميت ويژه ي معين.مقداري است مطابق با تعريف يك كميت ويژه معين كه كاملا مشخص است، بعبارت ديگر مقادير واقعي ، طبيعتي تعيين ناپذير دارند و با Xt نمايش داده مي‌شود. مقدار مرجع Reference Valueمجموعه ي منظمي از مقادير پيوسته يا گسسته كه بنا به قرارداد، به عنوان مرجع تعريف مي شود.با Xr نمايش داده مي‌شود ، بعبارت ديگر اندازه مرجع (Master value or Reference value) توسط يك دستگاه اندازه‌گيري دقيق‌تر با متوسط چندين بار اندازه‌گيري محاسبه شود.مقدار نامي Nominal Valueمقدار تقريبي يا گرد شده ي مشخصه يك دستگاه اندازه گيري كه راهنمايي براي استفاده از آن به دست مي دهد.مثال: نشانه گذاري شده روي يك مقاومت استاندارد

اسلاید 41: 41تعاريف – اندازه گيرياندازه گيري Measurementمجموعه عملياتي به منظور تعيين مقدار يك كميت.اندازه شناسي Metrologyعلم اندازه گيري.اصول اندازه گيري Principle of measurementپايه ي علمي هر اندازه گيري.الف) اثر ترموالكتريك كه براي اندازه گيري دما به كار مي رود;ب) اثر جوزفسون كه براي اندازه گيري اختلاف پتانسيل الكتريكي به كار مي رود;ج) اثر دوپلر كه براي اندازه گيري سرعت به كار مي رود;د) اثر رامان كه براي اندازه گيري عدد موج نوسانهاي مولكولي به كار مي رود.

اسلاید 42: 42تعاريف – اندازه گيري (ادامه)روش اندازه گيري Method of measurementعملياتي پياپي با ترتيب منطقي براي انجام اندازه گيري ها كه به صورتي كلي شرح داده مي شود.روش جايگزيني يا مقايسه اي (قطعه؛ وسيله اندازه گيري و استاندارد)کمپراتور؛ وزن كردن با ترازوي قديمي (كفه اي)؛ ساعت اندازه گيري بر پايه اين روش ساخته شده استروش تفاضلي يا جابجايي (هر سمت جسم جداگانه از طريق اختلاف سنجي اندازه گيري ميشود) - (قطعه و استاندارد)خط کش؛ كوليس؛ ميكرومتر؛ گيج دهانه اژدر؛ وزن كردن با ترازو معمولي (عقربه اي و ديجيتالي) بر پايه اين روش ساخته شده استروش صفر (يك طرف را با زمين گراند ميكند و نسبت به صفر مطلق مقايسه ميشود)در تجهيزات الكترونيكي كاربرد دارد

اسلاید 43: 43تعاريف – اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 44: 44تعاريف – اندازه گيري (ادامه)روش جايگزيني يا مقايسه ايروش تفاضلي يا جابجايي

اسلاید 45: 45تعاريف – اندازه گيري (ادامه) روند اندازه گيري measur. procedureمجموعه عملياتي كه براي انجام اندازه گيري ويژه، مطابق با روش معين، به طور مشخص شرح داده مي شود.مثال: روند اندازه گيري معمولا در مدركي ثبت مي شود كه گاه به همين مدرك روند اندازه گيري (يا روش اندازه گيري) مي گويند و معمولا از جزئيات كافي برخوردار است تا كاربر بتواند بدون نياز به اطلاعات ديگر اندازه گيري را انجام دهد.

اسلاید 46: 46تعاريف – نتايج اندازه گيرينتيجه ي اندازه گيريResult of a measurementمقدار نسبت داده شده به اندازه ده كه از راه اندازه گيري به دست مي آيد.بيان كامل نتيجه ي هر اندازه گيري اطلاعاتي درباره ي عدم قطعيت اندازه گيري در بر داردنشاندهي (دستگاه اندازه گيري)Indication (of a measuring instrument)مقدار يك كميت كه به وسيله دستگاه اندازه گيري نشان داده مي شود.

اسلاید 47: 47تعاريف – نتايج اندازه گيريدرستي اندازه گيري Accuracy of measurementنزديكي توافقي ميان نتيجه ي اندازه گيري و مقدار واقعي اندازه ده.يادآوري : درستي مفهومي كيفي است. واژه ي دقت نبايد به جاي درستي به كار رود.گرايش اندازه گيريBias of measurementنزديكي ميان نتيجه ي اندازه گيري و مقدار مرجع.

اسلاید 48: 48تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)تكرارپذيري Repeatability نزديكي توافقي ميان نتايج اندازه گيري هاي پياپي كه تحت شرايط يكسان اندازه گيري روي اندازه ده انجام مي شود.شرايط تكرارپذيري يعني:همان روند اندازه گيريهمان ناظر (اپراتور)همان دستگاه اندازه گيري، تحت همان شرايط به كارگيريهمان محلتكرار در يك فاصله ي زماني كوتاه.

اسلاید 49: 49تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)تجديدپذيري Reproducibilityنزديكي توافقي ميان نتايج اندازه گيريهايي كه تحت شرايط تغيير يافته ي اندازه گيري روي همان اندازه ده انجام مي شود. شرايط تغيير يافته ممكن است شامل موارد زير باشد:اصل اندازه گيريروش اندازه گيريناظردستگاه اندازه گيرياستاندارد مرجعمحلشرايط به كارگيريزمان

اسلاید 50: 50تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)عدم قطعيت اندازه گيري Uncertainty of measurementپارامترهاي مربوط به نتيجه ي اندازه گيري مقاديري را مشخص مي كند كه مي توان به طور منطقي به اندازه ده نسبت داد.پارامتري است كه به نتيجه يك اندازه‌گيري نسبت داده مي‌شود و بر اساس آن پارامتر ، پراكندگي كه مي‌توان به آن كميت نسبت داد، مشخص مي‌گردد.عدم قطعيت اندازه گيري عموما از مؤلفه هاي زيادي تشكيل مي شود. برخي از اين مؤلفه ها را ممكن است از روي توزيع آماري نتايج يك سلسله اندازه گيري ارزيابي كرده با انحراف معيار تجربي مشخص نمود. مؤلفه هاي ديگر، كه آنها را نيز مي توان با انحراف معيار مشخص كرد، از روي توزيع هاي احتمالي مفروض كه مبتني بر تجربه يا اطلاعات ديگر است ارزيابي مي شوند.

اسلاید 51: 51تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)خطا(ي اندازه گيري) Error (of measurement)نتيجه اندازه گيري منهاي مقدار واقعي اندازه ده.انحراف Deviationمقدار به دست آمده منهاي مقدار مرجع آن

اسلاید 52: 52تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 53: 53تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 54: 54تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)خطاي تصادفي (نامعين) Random Errorنتيجه اندازه گيري منهاي ميانگين نتايجي كه از انجام تعداد نامحدودي اندازه گيري يك اندازه ده در شرايط تكرارپذير به دست مي آيد.خطاي تصادفي خودبخود بصورت تغيير نتايج اندازه‌گيريهاي متوالي يك كميت مشاهده مي‌شود و ناشي ازپديده‌هاي آماري است .اين خطا هميشه در سوي معيني صورت نمي‌گيرد و گاه مثبت و گاه منفي است. خطاي تصادفي برابر است با خطاي كل منهاي خطاي سيستماتيك.

اسلاید 55: 55تعاريف – نتايج اندازه گيري (ادامه)خطاي سيستماتيك (معين) Systematic Errorميانگين نتايج حاصل از انجام تعداد نامحدودي اندازه گيري يك اندازه ده در شرايط تكرارپذير منهاي مقدار واقعي آن اندازه ده.خطاي سيستماتيك معمولا قابل تصحيح است و شامل : خطاي ذاتي تجهيزات ، خطاي مرجع ، خطاي قرائت ، خطاي شرايط محيطي و ... ميباشد. خطاي سيستماتيك و عوامل آن نيز همانند مقدار واقعي نميتوان به طور كامل شناخت.ضريب تصحيح Correction Factorعددي كه براي جبران خطاي سيستماتيك در نتيجه تصحيح نشده ي يك اندازه گيري ضرب ميشود.

اسلاید 56: 56تعاريف – دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 57: 57تعاريف – دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)حس گرSensorعنصري از دستگاه اندازه گيري يا زنجيره اي اندازه گيري كه به طور مستقيم تحت تأثير اندازه ده قرار مي گيرد.مثال: روتور فلومتر توربيني ؛ لوله ي برودون فشار سنج ؛ شناور دستگاه اندازه گير سطح مايع

اسلاید 58: 58تعاريف – مشخصه هاي دستگاههاي اندازه گيريگستره نامي Nominal Rangeگسترهي نشان دهي دستگاه اندازه گيري كه با تنظيم ويژه ي كنترلهاي آن قابل حصول است.مثال، گستره ي نامي 0Vتا 100Vبه صورت 100Vبيان مي شود.پهنه Spanقدر مطلق تفاضل دو حد گستره ي ناميمثال: براي گستره ي نامي -10Vتا +10V، پهنه 20Vاست.

اسلاید 59: 59تعاريف – مشخصه هاي دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)گستره ي اندازه گيري Measuring Rangeمجموعه ي مقاديري از اندازه ده كه انتظار مي رود خطاي دستگاه اندازه گيري براي اين مجموعه در محدوده ي از پيش شده قرار گيرد.شرايط حدي Limiting Conditionsشرايطي مرزي كه لازم است دستگاه اندازه گيري بدون خراب شدن يا تنزل يافتن مشخصه هاي اندازه شناختي معين هنگام كار تحت شرايط كاركرد اسمي خود تحمل كند.مشخصه ي پاسخ Response characteristicرابطه ي ميان هر عامل تحرك و پاسخ مربوط به آن در شرايط تعيين شده.مثال: نيروي محركه (c.m.f) ترموكوپل به صورت تابعي از دما كه اين رابطه ممكن است به صورت معادله ي رياضي، جدول عددي يا نمودار بيان شود.

اسلاید 60: 60تعاريف – مشخصه هاي دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)حساسيت Sensitivityنسبت تغييرات پاسخ دستگاه اندازه گيري به تغييرات متناظر در عامل تحريك.حساسيت عبارتست از كمترين ورودي كه به ازاي آن تغيير قابل مشخصي در خروجي بوجود آيد.هرچه Δx Δy> باشد حساسيت بيشتر است و برعكسآستانه تشخيص دهي Discriminationبزرگترين تغيير آهسته و يك نواي عامل تحريك كه تغييري آشكار شدني در پاسخ دستگاه اندازه گيري ايجاد نمي كند.يادآوري: آستانه ي تشخيص دهي ممكن است مثلا به اصطكاك بستگي داشته باشد

اسلاید 61: 61تعاريف – مشخصه هاي دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 62: 62تعاريف – مشخصه هاي دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)باند مرده (پهنك سكوت) Dead bandبيش ترين فاصله يي كه مي توان عامل تحرك را در دو جهت تغيير داد بي آن كه تغييري در پاسخ دستگاه اندازه گيري حاصل شود.يادآوري : پهنك سكوت ممكن است به سرعت تغييرات بستگي داشته باشد

اسلاید 63: 63تعاريف – مشخصه هاي دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)پايداري Stabilityتوانايي دستگاه اندازه گيري در ثابت نگه داشتن مشخصه هاي اندازه شناختي خود نسبت به زمان

اسلاید 64: 64تعاريف – مشخصه هاي دستگاههاي اندازه گيري (ادامه)رانش Drift تغيير آهسته ي مشخصه ي اندازه شناختي دستگاه اندازه گيري.حدود خطاي مجاز (دستگاه اندازه گيري) Limits of permissible error مقادير كرانه يي خطا كه در مشخصات و مقررات و امثال آن براي دستگاه اندازه گيري معيني مجاز شمرده مي شود. خطاي ذاتي (دستگاه اندازه گيري) Intrinsic error(of a measuring Instru.)خطاي دستگاه اندازه گيري كه تحت شرايط مرجع به دست مي آيد.

اسلاید 65: 65تعاريف – استانداردهاي اندازه گيريدر علم و فن آوري، واژه ي انگليسي standard(معادل normدر فرانسه) با دو معناي متفاوت به كار مي رود. يك معناي آن استانداردهاي فني مدون، مشخصه ها، توصيه هاي فني يا مدارك نوشته شده مشابهي است كه مورد پذيرش گستره قرار دارند معناي ديگر آن استاندارد اندازه گيري است (كه در فرانسه به آنetalon مي گويند.) در اين استاندارد صرفا معناي دوم مورد نظر است و براي كوتاهي كلام، صفت اندازه گيري عموما حذف شده است.

اسلاید 66: 66تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)استاندارد (- اندازه گيري) (measurement) Standard , Etalonسنجه ي مادي، دستگاه اندازه گيري، ماده مرجع يا سيستم اندازه گيري كه هدف آن تعريف، تحقيق، ابقا يا باز توليد يكاي يك كميت يا مقداري (يا مقاديري) از آن است كه به عنوان مرجع به كار گرفته مي شود.مثال:الف) استاندارد جرم يك كيلوگرميب) مقاومت استاندارد صد اهميج) آمپرسنج استانداردد) استاندارد بسامد سزيمه) الكترود هيدروژني استانداردو) محلول استاندارد كورتيزول در سرم انساني با غلظت گواهي شد

اسلاید 67: 67تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)دسته بندي استانداردهاي اندازه گيريبه لحاظ منطقه اعتباراستاندارد بين المللياستاندارد منطقه اياستاندارد ملياستاندارد كارخانه ايبه لحاظ درجه كيفيتاستاندارد اوليهاستاندارد ثانويهاستاندارد مرجعاستاندارد كاري

اسلاید 68: 68تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)استاندارد بين المللي (- اندازه گيري) international standardاستانداردي كه در توافق بين المللي به عنوان مبنا براي كميتي به رسميت شناخته مي شود تا براي مشخص شدن مقادير ساير استانداردهاي كميت مورد نظر در سطح جهاني به كار گرفته شود.استاندارد ملي (- اندازه گيري) national (measurement) standardاستانداردي كه در يك تصميم گيري ملي به عنوان مبنا براي كميتي به رسميت شناخته مي شود تا براي مشخص شدن مقادير ساير استانداردهاي كميت هاي مورد نظر در سطح كشور به كار گرفته شود.استاندارد اوليه primary standardاستانداردي كه معلوم شده است يا عموما تصديق مي شود كه بالاترين كيفيت اندازه شناختي را دارد و مقدار آن بدون مقايسه با ساير استانداردهاي همان كميت پذيرفته مي شود.يادآوري: مفهوم استاندارد اوليه براي كميتهاي اصلي و كميتهاي فرعي به يك اندازه معتبر است

اسلاید 69: 69تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)استاندارد ثانويه secondary standardاستانداردي كه مقدار آن در مقايسه با استاندارد اوليه ي همان كميت مشخص مي شود.استاندارد مرجع reference standardاستانداردي كه عموما بالاترين كيفيت اندازه شناختي را در يك مكان معين يا يك سازمان معين دارد و اندازه گيري ها از آن ناشي مي شود.استاندارد كاري working standardاستانداردي كه به روال عادي براي كاليبره كردن يا بررسي سنجه هاي مادي، دستگاههاي اندازه گيري يا مواد مرجع به كار مي رود.يادآوري: استاندارد كاري معمولا با استاندارد مرجع كاليبره مي شود

اسلاید 70: 70تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 71: 71تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 72: 72تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 73: 73تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 74: 74تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)دستگاه UPC جهت كاليبراسيون گيج بلوك مقايسه با گيج بلوك گريد K

اسلاید 75: 75تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)دستگاه DMS 680: جهت كاليبراسيون گيج بلوك، ساعت انديكاتور، گيجهاي برو ـ نرو (رزوه،ساده) و...

اسلاید 76: 76تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 77: 77تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)کاليبراتور ليزری: كاليبراسيون دستگاههايCMM بوسيله دستگاه اندازه گيري ليزری به روش تداخل سنجي در محل نصب دستگاه انجام مي گيرد.

اسلاید 78: 78تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 79: 79تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 80: 80تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه) ايجاد فشار مرجع

اسلاید 81: 81تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 82: 82تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه) مقايسه فشار مرجع

اسلاید 83: 83تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)قابليت رديابي Traceabilityقابليت ارتباط دادن مقدار يك استاندارد يا نتيجه ي يك اندازه گيري با مرجع هاي ملي يا بين المللي از طريق زنجيره ي پيوسته ي مقايسه ها كه همگي عدم قطعيتي معين دارند.يادآوري: زنجيره ي ناگسسته ي مقايسه ها را زنجيره ي رديابي گويند. سنجه مادي Material Measureوسيله يي كه، همواره در زمان به كارگيري آن، يك يا چند مقدار معلوم از كميتي معين را ايجاد يا ارائه مي كند.مثال: وزنه؛ پيمانه حجم؛ مقاومت الكتريكي استاندارد؛ بلوك سنجه؛ مولد سيگنال استاندارد؛ ماده مرجع

اسلاید 84: 84قابليت رديابي به استاندارد ملي

اسلاید 85: 85تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه) وزنه و ترازو

اسلاید 86: 86تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 87: 87تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه) ايجاد دما و مقايسه با دماسنج دقيقتر

اسلاید 88: 88تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 89: 89تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)ماده مرجع Reference Material (RM)ماده يا جسمي كه مقادير يك يا چند خصوصيت آن به اندازه ي كافي همگن و تثبيت شده است تا براي كاليبراسيون يك دستگاه، ارزيابي يك روش اندازه گيري يا تعيين مقدار براي مواد به كار رود.يادآوري: ماده ي مرجع ممكن است به شكل گاز، مايع، جامد، خالص يا مخلوط باشدمثلا: آب براي كاليبره ي گران روي سنج ها ، رنگ كبود به عنوان سنجه ي كاليبراسيون ظرفيت گرمايي در گرماسنجي به كار مي روند.ماده مرجع گواهي شده Certified Reference Material (CRM)ماده ي مرجعي، همراه با گواهي نامه، كه مقادير يك يا چند خصوصيت آن به روشي تأييد شده است كه قابليت رديابي را تا تحقق درست يكايي كه اين مقادير بر حسب آن بيان مي شوند محرز مي سازد، و هر يك از مقادير تأييد شده ي اين ماده ي مرجع با عدم قطعيتي در سطح اطمينان قيد شده همراه است

اسلاید 90: 90تعاريف – استانداردهاي اندازه گيري (ادامه)Primary Reference MaterialsInorganic Standard SolutionsOrganic Standard SolutionsPH Standard Solutions Standard GasesMethane,Propane Carbon Monoxide Carbon Dioxide etc

اسلاید 91: 91هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طولدر كشورهاي صنعتي يك سلسه مراتب قانوني جهت كاليبراسيون طول وجود دارد كه بايد با استانداردهاي بالاتر در ارتباط باشدقرارگيري آزمايشگاه در سطوح مختلف هرم:تاييد موسسات ارايه دهنده خدمات كاليبراسيون و ميزان عدم قطعيت اندازه گيري آن توسط موسسه بالاتركاليبراسيون و تاييد دستگاههاي اندازه گيري طول براساس ميزان عدم قطعيت مراجع مورد استفاده كاليبراسيون (بين 3 تا 10 برابر دقيقتر از عدم قطعيت دستگاههاي اندازه گيري)

اسلاید 92: 92هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول (ادامه)آزمايشگاه موسسه بين المللي اوزان و اندازه ها (در فرانسه) – مرجع بين المللي واحد طولآزمايشگاه مركز ملي اوزان و اندازه ها (در هر كشور) - مرجع ملي واحد طول (داراي گواهي از مرجع بين المللي)آزمايشگاه اعتبار دهنده جهت خدمات كاليبراسيون (در هر كشور) - مرجع تاييد ملي (داراي گواهي از مرجع ملي)آزمايشگاه تاييد شده توسط موسسه اعتبار دهنده (در هر كشور)- مرجع كاليبراسيون اوليه (داراي گواهي از مرجع تاييد)آزمايشگاه مركزي كاليبراسيون كارخانجات (مراجع كاليبراسيون ثانويه)- (داراي گواهي از مرجع تاييد)آزمايشگاه اندازه گيري و كاليبراسيون در بخشهاي مختلف يك كارخانه (مراجع كاليبراسيون كاري)- (داراي گواهي از مرجع تاييد)واحدهاي اندازه گيري و كنترل كيفيت متعدد در كارگاههاي آزمايشگاه اندازه گيري (مراجع كاليبراسيون كاري)- (داراي گواهي از مرجع تاييد)

اسلاید 93: 93هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول (ادامه)لامپ استاندارد مرجع بين المللي – ليزر ثبت شدهلامپ استاندارد مرجع ملي (ليزر ثبت شده) - داراي گواهي از مرجع بين الملليكاليبراتور ليزري و اينترفرومتري (تداخل سنجي) - داراي گواهي از مرجع مليكمپراتور كاليبراسيون بلوك سنجه- مرجع كاليبراسيون اوليه (داراي گواهي از مرجع تاييد)آزمايشگاه مركزي كاليبراسيون كارخانجات (مراجع كاليبراسيون ثانويه)- (داراي گواهي از مراجع اوليه)آزمايشگاه اندازه گيري و كاليبراسيون در بخشهاي مختلف يك كارخانه (مراجع كاليبراسيون كاري)- (داراي گواهي از مراجع اوليه)واحدهاي اندازه گيري و كنترل كيفيت متعدد در كارگاههاي آزمايشگاه اندازه گيري (مراجع كاليبراسيون كاري)- (داراي گواهي از مراجع اوليه)

اسلاید 94: 94هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول (ادامه)در روش تداخل سنجي توسط اندازه گيري اختلاف فاز بين دو نوع طول موج ليزري صورت ميگيرد دو نوع طول موج در اثر برخورد با آينه مرجع و قطعه كار ممكن يك موج تقويت شده يا تضعيف شده را تشكيل داده كه اختلاف فاز بين آنها مبناي اندازه گيري است

اسلاید 95: 95هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول (ادامه)

اسلاید 96: 96هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول (ادامه)

اسلاید 97: 97هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول (ادامه)

اسلاید 98: 98هرم سلسله مراتب كاليبراسيون طول (ادامه)لامپ ليزر مرجع بين المللي – U= ±(0.01+0.1L) µmلامپ ليزري مرجع ملي - U= ±(0.02+0.2L) µmبلوك سنجه گريد K - U= ±(0.05+0.5L) µmبلوك سنجه گريدهاي 00, 0 , 1 , 2 U= ±(0.15+1.5L) µmتا U= ±(0.05+0.5L) µmكوليس – ميكرومتر – ساعت اندازه گيري و ... U= ±(100+1000L) µmتا U= ±(1.0+10.0L) µm

اسلاید 99: 99هرم سلسله مراتب كاليبراسيون در انگلستانآزمايشگاه ملي فيزيك (NPL)/ (UKAS) لامپ ليزري مرجع ملي U= ±(0.02+0.2L) µmموسسه سرويس تاييد صلاحيت اندازه گيري ملي (NAMAS)كاليبراتور ليزري براي كاليبراسيون بلوك سنجه گريد K - U= ±(0.05+0.5L) µmآزمايشگاه تاييد شده توسط NAMAS كمپراتور بلوك سنجه گريدهاي 00, 0 , 1 , 2 تا U= ±(0.15+1.5L) µmآزمايشگاه مركزي كاليبراسيون كارخانجات كاليبراسيون تجهيزات اندازه گيري تا U= ±(1.0+10.0L) µm آزمايشگاه اندازه گيري و كاليبراسيون در بخشهاي مختلف يك كارخانه كاليبراسيون تجهيزات اندازه گيري تا U= ±(10.0+100.0L) µm

اسلاید 100: 100هرم سلسله مراتب كاليبراسيون در سوئيسآزمايشگاه دفتر مترولوژي دولت مركزي (OFM)(SAS) / لامپ ليزري مرجع ملي U= ±(0.02+0.2L) µmموسسه سرويس كاليبراسيون سوئيس (SCS)كاليبراتور ليزري براي كاليبراسيون بلوك سنجه گريد K - U= ±(0.05+0.5L) µmآزمايشگاه تاييد شده توسط SCS كمپراتور بلوك سنجه گريدهاي 00, 0 , 1 , 2 تا U= ±(0.15+1.5L) µmآزمايشگاه مركزي كاليبراسيون كارخانجات كاليبراسيون تجهيزات اندازه گيري تا U= ±(1.0+10.0L) µm آزمايشگاه اندازه گيري و كاليبراسيون در بخشهاي مختلف يك كارخانه كاليبراسيون تجهيزات اندازه گيري تا U= ±(10.0+100.0L) µm

اسلاید 101: 101هرم سلسله مراتب كاليبراسيون در آلمانآزمايشگاه ملي فيزيك (PTB)/ (DAR) لامپ ليزري مرجع ملي U= ±(0.02+0.2L) µmموسسه سرويس كاليبراسيون آلمان (DKD)كاليبراتور ليزري براي كاليبراسيون بلوك سنجه گريد K - U= ±(0.05+0.5L) µmآزمايشگاه تاييد شده توسط DKD كمپراتور بلوك سنجه گريدهاي 00, 0 , 1 , 2 تا U= ±(0.15+1.5L) µmآزمايشگاه مركزي كاليبراسيون كارخانجات كاليبراسيون تجهيزات اندازه گيري تا U= ±(1.0+10.0L) µm آزمايشگاه اندازه گيري و كاليبراسيون در بخشهاي مختلف يك كارخانه كاليبراسيون تجهيزات اندازه گيري تا U= ±(10.0+100.0L) µm

اسلاید 102: 102هرم سلسله مراتب كاليبراسيون در آلمان

اسلاید 103: 103هرم سلسله مراتب كاليبراسيون

اسلاید 104: 104هرم سلسله مراتب كاليبراسيون

اسلاید 105: 105هرم سلسله مراتب كاليبراسيون

اسلاید 106: 106هرم سلسله مراتب كاليبراسيون

اسلاید 107: 107انواع سيستمهاي كاليبراسيون طولسيستم مطلق:كاليبراسيون با استفاده از لامپ استاندارد مرجع بر اساس تعريف واحد طول (متر استاندارد) كاليبراسيون بلوك سنجه گريد K به روش اينترفرومتريسيستم مقايسه اي:در اين روش هميشه يك دستگاه با عدم قطعيت كمتر با يك دستگاه با عدم قطعيت بيشتر مقايسه شده و خطاي دستگاه مورد كاليبراسيون محاسبه مي گرددكاليبراسيون بلوك سنجه – كوليس – ميكرومتر – ساعت اندازه گيري – گيجهاي برونرو و ...

اسلاید 108: 108شرايط محيطي كاليبراسيون طوليك بلوك سنجه 100mm در دماي 20 درجه كاليبره شده در دماي 21 درجه برابر 100.0012 مي باشددماي استاندارد كاليبراسيون طول مطابق با ISO1 برابر با 20°C ميباشدمطابق استاندارد NAMAS تغييرات دمايي براي آزمايشگاهاي مختلف به شرح زير ميباشد:آزمايشگاه مرجع بين المللي (روش اينترفرومتري) – 20 ± 0.5 °C با تغييرات ±0.1°Cآزمايشگاه مرجع ملي (روش مقايسه اي) – 20 ± 1.0 °C با تغييرات ±0.5°C در ساعتآزمايشگاه عمومي كاليبراسيون (روش مقايسه اي) – 20 ± 2.0 °C با تغييرات ±1.0°C آزمايشگاه عمومي اندازه گيري (روش مقايسه اي) – 20 ± 3.0 °C با تغييرات ±2.0°C حداكثر رطوبت به جهت جلوگيري از زنگ زدگي مراجع و دستگاههاي اندازه گيري بايد 45% باشد

اسلاید 109: 109شرايط محيطي كاليبراسيون طولتغيير طول بلوك سنجه 100mm براي مواد مختلف از دماي 20 تا 25 درجه سانتيگراد

اسلاید 110: 110شرايط محيطي (ادامه)شرايط محيطي آزمايشگاه: مطابق استاندارد ISA-RP 52.1:1975نويز صوتيبراي همه آزمايشگاهها : حداكثر 45 dBتعداد ذرات گردوغباربراي آزمايشگاههاي ابعادي؛ اپتيك و ميكروجرم مطابق شرايط خاص ذكر شده در استانداردبراي همه آزمايشگاهها : حداكثر ذره بر متر مكعبميدان مغناطيسي و الكتريكيبراي آزمايشگاههاي ابعادي؛ اپتيك؛ نيرو؛ شتاب و جريان بايد كابلهاي هاي ولتاژ محافظ (Shield) داشته باشدبراي آزمايشگاههاي دما؛ فركانس بالا و پايين و ميكرو ويو : حداكثر تشعشع 100 μV/m ميباشد

اسلاید 111: 111شرايط محيطي (ادامه)فشار هوابراي همه آزمايشگاهها : فشار مثبت 10 پاسكال يا 0.1 ميلي بارنوربراي همه آزمايشگاهها و حداقل 1000 Lux (لومن بر متر مربع)رطوبت نسبیبراي آزمايشگاههاي ابعادي: حداكثر 45%براي ساير آزمايشگاهها: 35-55%

اسلاید 112: 112شرايط محيطي (ادامه)دمابراي آزمايشگاههاي ابعادي و نور: از تا براي آزمايشگاههاي دما؛ شتاب ؛ فركانس پايين؛ فشار و خلا: از تابراي آزمايشگاههاي جريان؛ نيرو ؛ فركانس بالاميكرو ويو: ازارتعاشاتبراي آزمايشگاههاي ابعادي؛ اپتيك؛ فشار؛ خلا؛نيرو و جرم: حداكثر 0.25 μm دامنه جابجايي و فركانس حداكثر 30Hzولتاژبراي همه آزمايشگاهها: حداكثر تغييرات ولتاژ كمتر از 0.1%

اسلاید 113: 113شرايط محيطي (ادامه)

اسلاید 114: 114عدم قطعيت اندازه گيريروشهاي انتخاب دستگاه اندازه گيريروش ريزنمايي Resolutionريزنمايي دستگاه اندازه گيري ≤ (0.1)Tol.يعني ريزنمايي دستگاه اندازه گيري بايد بتواند تلرانس را به 10 قسمت تقسيم نمايدروش عدم قطعيت Uncertaintyعدم قطعيت اندازه گيري ≤ (0.1 – 0.2)Tol.توسط اين روش هيچ قطعه سالمي رد نميشود و هيچ قطعه معيوبي قبول نميشود

اسلاید 115: 115عدم قطعيت اندازه گيريعدم قطعيت چيستعدم قطعيت يك عامل همراه با نتيجه اندازه گيري است كه محدوده مقاديري را معين ميكند كه نتيجه اندازه گيري ميتواند داشته باشد و مقدار آن نشاندهنده سطح اطميناني است كه مقدار واقعي مورد اندازه گيري شده در محدوده تعيين شده قرار ميگيردعدم قطعيت چرا مهم استعدم قطعيت نمود كمي كيفيت نتيجه اندازه گيري است. يعني “ تا چه حد نتيجه اندازه گيري نشاندهنده مقدار واقعي مورد اندازه گيري شده استعدم قطعيت بصورت ± يك مقدار يعني فاصله اي در اطراف نتيجه اندازه گيري بيان ميگردد عدم قطعيت يك جزء غير قابل اجتناب در اندازه گيري است و زماني بسيار مهم ميشود كه نتايج اندازه گيري نزديك حدود مشخصه باشد

اسلاید 116: 116عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 117: 117عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 118: 118عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 119: 119عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 120: 120عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 121: 121عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 122: 122عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)عدم قطعيت استاندارد Standard Uncertaintyاگر عدم قطعيت نتايج اندازه‌گيري ، بصورت يك انحراف استاندارد بيان شود ، به آن عدم قطعيت استاندارد مي‌گويند و با u نشان داده مي‌شود.عدم قطعيت استاندارد نوع A عدم قطعيت اندازه‌گيري با كمك تحليل آماري بر روي يك سري از مشاهدات ، محاسبه مي‌شود.عدم قطعيت استاندارد نوع B عدم قطعيت اندازه‌گيري بر اساس اطلاعاتي به جز تحليل آماري بر روي مشاهدات ، برآورد مي‌شود .

اسلاید 123: 123عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)عدم قطعيت استاندارد مركب Combined standard uncertaintyعبارتست از ريشه دوم مجموع مربعات عدم قطعيتهائي كه بر روي نتيجه نهائي اندازه‌گيري ، موثر مي‌باشد .عدم قطعيت بسط‌يافته Expanded Uncertaintyكميتي است كه يك حدود عددي را تعريف مي‌كند ، بطوريكه نتايج اندازه‌گيري بصورت مستدل و با يك سطح اطمينان بالا در آن حدود قرار مي‌گيرد و با U نشان داده مي‌شود ضريب همپوشاني Coverage factorيك فاكتور عددي است كه جهت بدست آوردن عدم قطعيت بسط‌يافته ، در عدم قطعيت استاندارد مركب ضرب مي‌شود

اسلاید 124: 124عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)توزيع احتمال Probability Distributionتابعي است كه احتمال مساوي بودن يك متغير تصادفي با يك عدد فرضي ، يا متعلق بودن آن به يك مجموعه اعداد را بيان كند .

اسلاید 125: 125عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)عوامل ايجاد كننده عدم قطعيتعوامل تصادفي (خطاي تصادفي): كه در تكرار اندازه گيري نمايان ميشودعوامل سيستماتيك (خطاي سيستماتيك):عوامل محيطي : مانند ، دما ، رطوبت ، گرد وغبار ، فشار ، تغييرات جريان و ولتاژ منبع تغذيه ، شتاب جاذبه زمين ، جريان هوا و …عوامل مربوط به استانداردهاي مرجع: مانند عدم قطعيت كاليبراسيون استانداردهاي مرجع و نمونه‌هاي شاهد و تغييرات دراز مدت در ابعاد يا خواص آنها.عوامل مربوط به دستگاههاي اندازه‌گيري: مانند گرايش (Bias) ، تفكيك پذيري ، عدم قطعيت كاليبراسيون و …عوامل مربوط به ريزنمائي (Resolution) دستگاه اندازه‌گيري: كه بعلت عمل گرد كردن اعداد بوجود مي‌آيد.عوامل مربوط به روش اندازه‌گيري: مانند خطاي فيكسچرينگ ، نيروهاي اعمالي

اسلاید 126: 126عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)عوامل محاسباتي عدم قطعيتعوامل تصادفي: توسط فرمول آماري “ انحراف معيار استاندارد” واريانس تكرار اندازه گيري محاسبه ميشودعوامل تخميني عدم قطعيتعوامل سيستماتيك: احتمال توزيع دانسيته اين عوامل بر پايه تخمينهاي آماري تخمين زده ميشودتوزيع نرمال با ضريب همپوشاني 2 ( براي سطوح اطمينان 95% )توزيع مثلثي با ضريب همپوشاني 2.449 يعنيتوزيع مستطيلي با ضريب همپوشاني 1.732 يعنيتوزيع U شكل با ضريب همپوشاني 1.414 يعني

اسلاید 127: 127عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 128: 128عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 129: 129عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 130: 130عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 131: 131عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)مثال1: براي كوليس ديجيتال 150 ميليمتر با ريزنمائي (Resolution) ، 0.01mm

اسلاید 132: 132عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 133: 133عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 134: 134عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 135: 135عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 136: 136عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)مثال2: براي ميكرومتر داخل سنج سه فكه 14 – 17 mm با ريزنمائي (Resolution) ، 0.001mm

اسلاید 137: 137عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 138: 138عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 139: 139عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 140: 140عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)عدم قطعيت براي چندكميت:ضريب وزني عدم قطعيت هريك از كميتها (متغيرها) Ci كه از طريق مشتق جزيي تابع اندازه گيري نسبت به هريك از متغيرها بدست مي آيد:

اسلاید 141: 141عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)براي مساحت با سطح مقطع مستطيلي:براي مساحت با سطح مقطع گرد:

اسلاید 142: 142عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)براي تنش:

اسلاید 143: 143عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 144: 144عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 145: 145عدم قطعيت اندازه گيري (ادامه)

اسلاید 146: 146ايزو 9000 - كلياتتمامي دستگاههاي اندازه گيري كه بر كيفيت تاثير گذار است بايد مشخص شده و در فواصل زماني مقرر بر اساس استانداردهاي پذيرفته شده كاليبره شودروشهاي اجرايي كاليبراسيون شامل: نوع تجهيزات؛ شماره شناسايي؛ تعداد دفعات اندازه گيري؛ روش كاليبراسيون؛ معيارهاي پذيرش و ... مدون گردددستگاههاي اندازه گيري را با يك برچسب مناسب شناسايي نموده تا وضعيت كاليبراسيون آنها را نشان دهدسوابق كاليبراسيون دستگاههاي اندازه گيري را نگهداري نماييداز شرايط محيطي براي كاليبراسيون دستگاههاي اندازه گيري مطمئن شويداطمينان يابيد كه جابجايي؛ نگهداري؛ انبارش دستگاههاي اندازه گيري به گونه ايست كه صحت استفاده آنها حفظ مي گردد

اسلاید 147: 147ايزو 9000– تجهيزات اندازه گيريخريد دستگاه اندازه گيريدستگاهها بايد داراي گواهي كاليبراسيون قابل رديابي به استاندارد ملي داشته باشدگواهينامه الگوريتم نرم افزار دستگاههاي اندازه گيري دستورالعمل تعمير و نگهداري بايد همراه دفترچه راهنماي دستگاه باشدنمايندگي دستگاه اندازه گيري بايد قادر به نگهداري و كاليبراسيون آن باشدآموزش افراد در زمينه طرزكار ؛ نگهداري و كاليبراسيون دستگاه اندازه گيريكاليبراسيون دستگاه اندازه گيريكاليبراسيون شامل: دستگاههاي اندازه گيري ؛ فيكسچرها ؛ مسترها و نمونه هاي مرجع و نرم افزار دستگاههاي اندازه گيري ميباشدتعداد دفعات كاليبراسيون بستگي به نوع دستگاه و ميزان استفاده متفاوت است كه توضيح داده ميشود

اسلاید 148: 148ايزو 9000 – گواهينامه كاليبراسيوناطلاعات مورد نياز در گواهي كاليبراسيونشماره منحصر بفرد گواهينامه كاليبراسيونشرح و شناسايي دستگاه اندازه گيري (كاليبره شده)تاريخ انجام كاليبراسيونشرح و شناسايي دستگاه كاليبره كنندهعدم قطعيت دستگاه كاليبره كنندهروش اجرايي كاليبراسيون و استاندارد مبناي كاليبراسيون شرايط محيطي كاليبراسيونقابليت رديابي كاليبراسيون به استاندارد ملينتايج كاليبراسيون و محدوده خطاي مجازعدم قطعيت كاليبراسيون

اسلاید 149: 149ايزو 9000– تجهيزات اندازه گيرياقدامات خارج شدن دستگاه اندازه گيري از كاليبراسيونسوابق آخرين كاليبراسيون بررسي و صحه گذاري مجدد مي گرددتاييد نماييد كه خرابي دستگاه فقط پس از آخرين كاليبراسيون بودهمشخصه محصولاتي كه با دستگاه معيوب اندازه گيري شده دوباره بررسي گردد و محصولات نامنطبق جداسازي شوداثرات احتمالي عدم تطابق بر كيفيت نهايي محصول مشخص شوددستگاه اندازه گيري معيوب مجددا كاليبره شدهپريود كاليبراسيون مجددا بررسي و تعيين گردد

اسلاید 150: 150ايزو 10012– 4.2)تجهيزات اندازه گيريتجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ بايد ويژگي‌هاي‌ اندازه‌شناختي‌ لازم‌ را داشته‌ باشد مثلا‌: درستي‌، پايداري‌، گستره‌ و تفكيك‌پذيري‌تجهيزات‌ و مستندات‌ بايد به‌ صورتي‌ حفظ‌ شوند كه‌ هر گونه‌ اصلاح‌، شرايط‌ استفاده ‌(از جمله‌ شرايط‌ محيطي‌) و غيره‌ كه‌ براي‌ دست‌يابي‌ به‌ ويژگي‌هاي‌ عملكرديِ مورد نياز در نظر گرفته‌ شودويژگي‌هاي عملكرديِ مورد نياز بايد مدون‌ شوند

اسلاید 151: 151ايزو 10012– 4.3) نظام تاييدبايد نظام‌ مدونِ كارآمدي‌ را براي‌تأييد (كاليبراسيون) و به‌كارگيري‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌، از جمله‌ استانداردهاي‌ اندازه‌گيري‌ ايجاد نموده‌ و برقرار نمايدآزمايشگاه‌ بايد براي‌ هر يك‌ از تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ يكي‌ از كاركنان‌ صلاحيت‌دار خود را به‌ عنوان‌ فرد مسئول‌ منصوب‌ نمايد تا اطمينان‌ حاصل‌ شود كه‌ تجهيزات‌ در وضعيتي‌ رضايت‌بخش‌ قرار دارنددر مواردي‌ كه‌ تمام‌ يا بخشي‌ از تأييد (از جمله‌ كاليبراسيون‌) با خدمات‌ منابع‌ بيروني‌ تكميل‌ مي‌شود، بايد منابع‌ بيروني‌ نيز با الزام‌هاي‌ استاندارد ايزو 10012 تا حدي‌ كه‌ براي‌ كسب‌ اطمينان‌ از انطباق‌ آزمايشگاه‌ با اين‌ الزام‌ها ضروري‌ است‌ مطابقت‌ كنند

اسلاید 152: 152ايزو 10012– نظام تاييد (ادامه)خطاي‌ مربوط‌ به‌ فرآيند كاليبراسيون‌ بايد تا حد امكان‌ كم‌ باشد. اين‌ خطا بهتر است‌ از يك‌سوم‌ و ترجيحاً يك‌دهم‌ خطاي‌ مجاز تجهيزات‌ بيش‌تر نباشدكاليبراسيون‌ِ مربوط‌ به‌ هر گونه‌ تأييد معمولاً در شرايط‌ مرجع‌ انجام‌ مي‌شودمعمولاً عملكرد اعلام‌شده‌ از سوي‌ سازنده‌ مِلاك عملكرد و درستيِ در نظر گرفته‌ مي‌شود. گاه‌ لازم‌ است‌ مشخصه‌هاي‌ مورد ادعاي‌ سازنده‌ تصحيح‌ و تعديل‌ شودهرگاه‌ اطلاعي‌ از ويژگي‌هاي‌ عملكرديِ تعيين‌شده‌ از سوي‌ سازنده‌ در دسترس‌ نباشد مِلاك‌ عملكرد را مي‌توان‌ بر اساس‌ تجربه‌ تعيين‌ كرد

اسلاید 153: 153ايزو 10012– 4.4) مميزي‌ نظام‌ تأييد آزمايشگاه‌ بايد به‌ صورت‌ دوره‌ئي‌ و نظام‌يافته‌ كيفيت‌ نظام‌ تأييد (كاليبراسيون) را مميزي‌ نمايد تا از انطباق‌ نظام‌ با الزام‌هاي‌ استاندارد ايزو 10012 مطمئن‌ شودآزمايشگاه‌ بايد بر اساس‌ نتايج‌ حاصل‌ از مميزي‌هاي‌ كيفيت‌ از قبيل‌: بازخوردهاي‌ مشتريان‌، نظام‌ تأييد را بازنگري‌ و در صورت‌ لزوم‌ اصلاح‌ نمايدروش‌هاي‌ اجرايي‌ مميزي‌ كيفيت‌ بايد مدون‌ شوند. نحوه‌‌ اجراي‌ مميزي‌ كيفيت‌ و بازنگري‌ و هرگونه‌ اقدامات‌ اصلاحي‌ به‌ دنبالِ آن‌ بايد ثبت‌ شوند.

اسلاید 154: 154ايزو 10012– 4.6) عدم‌ قطعيت‌ اندازه‌گيري‌ در انجام‌ اندازه‌گيري‌ها و در بيان‌ و به‌كارگيري‌ نتايج‌، آزمايشگاه بايد تمامي‌ عدم‌قطعيت‌هاي‌ شناخته‌شده‌ را در فرآيند اندازه‌گيري‌ در نظر بگيرداز جمله‌ عدم‌قطعيت‌هاي‌ مرتبط‌ به‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌؛ استانداردهاي‌ اندازه‌گيري‌ و عدم‌قطعيت‌هايي‌ كه‌ از افراد، روش‌هاي‌ اجرايي‌، و محيط‌ ناشي‌ مي‌شوند در تخمين‌ عدم‌ قطعيت‌ها، آزمايشگاه بايد كليه‌ي‌ داده‌هاي‌ ذيربط‌ را به‌ حساب‌ آورد

اسلاید 155: 155ايزو 10012– 4.7) روش‌هاي‌ اجرايي‌ آزمايشگاه بايد براي‌ تمامي‌ تأييدهايي‌ كه‌ انجام‌ مي‌شود روش‌هاي‌ اجرايي‌ مدوني‌ مشخص‌ نموده‌ و به‌ كار گيردآزمايشگاه ‌ بايد اطمينان‌ حاصل‌ نمايد كه‌ تمامي‌ روش‌هاي‌ اجرايي‌ براي‌ مقصود مورد نظر مناسب‌اند اين‌ روش‌هاي‌ اجرايي‌ بايد اطلاعات‌ كافي‌ در بر داشته‌ باشند تا از انجام‌ صحيح‌ آن‌ها، از سازگاري‌ كاربرد آن‌ها و از معتبربودن‌ نتايج‌ اندازه‌گيري‌ اطمينان‌ حاصل‌ شود روش‌هاي‌ اجرايي‌ بايد، در صورت‌ لزوم‌، در دسترس‌ تأييدكنندگان‌ قرار گيردروش‌هاي‌ اجرايي‌، ممكن‌ است‌ به‌ دستورالعمل‌هاي‌ مكتوب‌ خريدار يا سازنده‌ي‌ دستگاه‌ محدود شود

اسلاید 156: 156ايزو 10012– 4.8) سوابق آزمايشگاه بايد براي‌ كليه‌‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ (از جمله‌ استانداردهاي‌ اندازه‌گيري‌) شناسنامه‌يي‌ حاوي‌ اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ ساخت‌، نوع‌ و شماره‌ي‌ سريال‌ (يا هر شناسه‌ي‌ ديگر) را تهيه‌ و نگه‌داري‌ كنداين‌ شناسنامه‌ بايد نشان‌دهنده‌ي‌ قابليت‌ اندازه‌گيري‌ هر يك‌ از تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ باشدگواهي‌نامه‌هاي‌ كاليبراسيون‌ و ساير اطلاعات‌ مربوط‌ به‌ كاركرد دستگاه‌ بايد در دسترس‌ باشندحداقل‌ زمان‌ نگه‌داري‌ سوابق‌ به‌ عوامل‌ متعددي‌ از قبيل‌ نيازمندي‌هاي‌ مشتري، مقررات‌ يا الزام‌ها، تعهد سازنده‌ و غيره‌ بستگي‌ داردلازم‌ است كه‌ سوابق‌ مربوط‌ به‌ استانداردهاي‌ اصلي‌ اندازه‌گيري‌ به‌ مدت‌ نامحدود نگه‌داري‌ شوند

اسلاید 157: 157ايزو 10012– سوابق (ادامه)نتايج‌ كاليبراسيون‌ بايد با جزئيات‌ كافي‌ ثبت‌ شود تا قابليت‌ رديابي‌ را بتوان‌ براي‌ كليه‌‌ اندازه‌گيري‌ها اثبات‌ كرد هر اندازه‌گيري (كاليبراسيون)‌ را تحت‌ شرايط‌ اوليه‌ بايد بتوان مجدداً انجام‌ دادآزمايشگاه بايد روش‌هاي‌ اجراييِ مدون‌ و واضحي‌ براي‌ نحوه‌ي‌ نگه‌داري‌ سوابق‌ داشته‌ باشد. سوابق‌ بايد تا زماني‌ حفظ‌ شوند كه‌ ديگر احتمال‌ ارجاع‌ به‌ آن‌ها وجود نداشته‌ باشد.

اسلاید 158: 158ايزو 10012– سوابق (ادامه)اطلاعات‌ ثبت‌شده‌ در گواهينامه كاليبراسيون بايد شامل‌ موارد زير باشد: شرح‌ و شناسه‌ي‌ انحصاريِ تجهيزات‌تاريخ‌ انجام‌ هر تأييدنتايج‌ كاليبراسيونِ به‌دست‌آمده‌در برخي‌ موارد نتيجه‌ كاليبراسيون‌ به‌ صورت‌ انطباق‌ يا عدم‌ انطباق‌ با يك‌ الزام‌ ارائه‌ مي‌شودفاصله‌ي‌ زماني‌ منظورشده‌ ميان‌ تأييدهاشناسه‌ي‌ روش‌اجراييِ تأييدحدود تعيين‌شده‌ براي‌ خطاي‌ مجازمرجع‌ مورد استفاده‌ در كاليبراسيون‌ براي‌ دست‌يابي‌ به‌ قابليت‌ رديابي‌شرايط‌ محيطي‌ مربوط‌ و شرحي‌ در مورد هر گونه‌ اصلاحات‌ لازم‌ در اين‌ خصوص‌شرحي‌ در مورد عدم‌ قطعيت‌هاي‌ موجود در زمان‌ كاليبراسيون‌ تجهيزات‌هر گونه‌ محدوديت‌ در كاربردمشخصات‌ فرد (يا افراد) انجام‌دهنده‌ي‌ عمليات‌ تأييدشناسه‌‌ انحصاري‌ گواهي‌نامه‌‌ كاليبراسيون‌ (مانند شماره‌ سريال‌) و ساير مدارك‌ مرتبط‌.

اسلاید 159: 159ايزو 10012– سوابق (ادامه)

اسلاید 160: 160ايزو 10012– سوابق (ادامه)

اسلاید 161: 161ايزو 10012– سوابق (ادامه)

اسلاید 162: 162ايزو 10012– 4.9) تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ِ نامنطبق هر يك‌ از تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ كه‌: آسيب‌ ديده‌است‌بار اضافي‌ بر آن‌ ِاعمال‌ شده‌ يا به‌ طور نامناسب‌ استفاده‌ شده‌است‌كاركرد نادرستي‌ داردزمان‌ تعيين‌شده‌ براي‌ تأييد آن‌ سپري‌ شده‌است‌مُهر و موم‌ آن‌ مخدوش‌ شده‌است‌بايد از طريق‌ جداسازي‌ و برچسب‌زني‌ از وضعيتِ در حال‌ استفاده‌ خارج‌ شودچنين‌ تجهيزاتي‌ را تا زماني‌ كه‌ علت‌ نامنطبق‌بودن‌ آن‌ برطرف‌ و مجدداً تأييد نشده‌است‌ نبايد مورد استفاده‌ قرار داددر مورد دستگاه‌هايي‌كه صحت‌ عملكرد بعضي‌ قسمت‌ها يا گستره‌ها ثابت‌ شود مي‌توان‌ دستگاه‌ مزبور را فقط‌ در قسمت‌ها يا گستره‌هاي‌ بدون‌ عيب‌ به‌ كار گرفت‌، به‌ شرط‌ آن‌ كه‌ داراي‌ برچسب‌ واضحي‌ باشد كه‌ محدوديت‌هاي‌ استفاده‌ي‌ آن‌ را نشان‌ دهد

اسلاید 163: 163ايزو 10012– 4.10) برچسب‌زنيِ تأييد آزمايشگاه‌ بايد كليه‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌، برچسب‌زني‌ يا به‌ هر نحو ديگري‌ نشانه‌ گذاري‌ نموده تا وضعيت‌ تأييد آن‌ها را نشان‌ دهدهر محدوديتي‌ در تأييد، يا در كاربرد نيز بايد روي‌ تجهيزات‌ نشان‌ داده‌ شودهنگامي‌ كه‌ برچسب‌زني‌ يا كُدگذاري‌ غيرعملي‌ يا نامناسب‌ باشد بايد روش‌هاي‌ اجرايي‌ مؤثر ديگري‌ را ايجاد نموده‌ و برقرار نگه‌ داشت‌برچسب‌زني‌ ممكن‌ است‌ به‌ صورت‌ چسباندن‌ برچسبِ خودچسب‌ يا برچسبِ آويز بر روي‌تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ انجام‌ گيرد و بايد تاريخ‌ آخرين‌ تأييد را مشخص‌ كندتجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ كه‌ نياز به‌ تأييد ندارند بايد به‌ وضوح‌ مشخص‌ شوند چنانچه‌ تأييدِ دستگاه‌ اندازه‌گيري‌ بخش‌ عمده‌يي‌ از كل‌ قابليت‌ آن‌ را در بر نمي‌گيرد، اين‌ موضوع‌ بايد بر روي‌ برچسب‌ تأييد قيد شود

اسلاید 164: 164ايزو 10012– 4.11) فواصل زماني تأييد تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ بايد در فواصل‌ زماني‌ مناسب بر اساس‌ پايداري‌، مقصود و كاربرد آن‌ها تعيين‌ مي‌شود، مورد تأييد قرار گيرنداين‌ فواصل‌ زماني‌ بايد به‌ صورتي‌ باشد كه‌ پيش‌ از هر تغيير احتمالي‌ در درستي‌، كه‌ در كاركرد تجهيزات‌ حائز اهميت‌ است‌ تأييد مجدد صورت‌ پذيردبراي‌ اطمينان‌ از استمرار درستيِ تجهيزات‌ بايد با توجه‌ به‌ نتايج‌ كاليبراسيون‌ در تأييدهاي‌ قبلي‌، در صورت‌ لزوم‌، فواصل‌ زماني‌ تأييد را كوتاه‌ كردفواصل‌ زماني‌ تأييد نبايد طولاني‌ شود مگر آن‌ كه‌ نتايج‌ كاليبراسيون‌ در تأييدهاي‌ قبلي‌ به‌ روشني‌ نشان‌ دهد كه‌ اين‌ كار تأثير نامطلوبي‌ در اطمينان‌ از درستي‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ نداردآزمايشگاه بايد براي‌ تصميم‌گيري‌ در مورد انتخاب‌ فواصل‌ زماني‌ تأييد معيارهاي‌ عيني‌ مشخصي‌ داشته‌ باشدفاصله‌ي‌ زماني‌ تأييد هر قدر هم‌ كوتاه‌ در نظر گرفته‌ شود احتمال‌ بروز نقص‌ يا نارسايي‌ در تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ در اين‌ فاصله‌ي‌ زماني‌ وجود دارد

اسلاید 165: 165ايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 166: 166تأييدهاي‌ مكرر هزينه‌بر است‌ و استفاده‌ي‌ پيوسته‌ي‌ تجهيزات‌ را ناممكن‌ مي‌سازد و كاري‌ را كه‌ تجهيزات‌ مزبور در آن‌ به‌ كار مي‌رود متوقف‌ كرد. بنابراين‌ بايد تعادلي‌ در اين‌ ميان‌ برقرار شودعوامل‌ بسياري‌ در تعيين‌ پريود تأييد مؤثرند كه‌ مهم‌ترين‌ آن‌ها به‌ شرح‌ زير است‌: نوع‌ تجهيزات‌توصيه‌ي‌ سازنده‌ي‌ تجهيزات‌روند داده‌هاي‌ به‌دست‌ آمده‌ از كاليبراسيون‌هاي‌ پيشين‌سوابق‌ ثبت‌شده‌ي‌ نگه‌داري‌ و تعميرگستردگي‌ و دشواري‌ كاربردميزان‌ گرايش‌ به‌ فرسودگي‌ و رانش‌پريود مقايسه‌ي‌ متقابل‌ با ديگر تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ شرايط‌ محيطي‌ (دما، رطوبت‌، ارتعاش‌ و غيره‌) درستي‌ِ مورد نظر در اندازه‌گيري‌ايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 167: 167الف) انتخاب‌ اوليه‌‌ فواصل‌ زماني‌ تأييد مبناي‌ تصميم‌ اوليه‌ در تعيين‌ فاصله‌ زماني‌ تأييد عموماً بر اساس‌ شم‌ مهندسي‌ استعواملي‌ كه‌ بايد در نظر گرفته‌ شوند عبارتند از: توصيه‌ سازنده‌ تجهيزات‌ گستردگي‌ و دشواري‌ استفاده‌ تأثير محيط‌ درستيِ موردنظر در اندازه‌گيري‌ ايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 168: 168ب) ‌ بازنگري‌ فواصل‌ زماني‌ تأييد نظام قبلي‌ كه‌ بدون‌ بازنگري‌ فواصل‌ زماني‌ِ تأييد و فقط‌ بر اساس‌ شمّ مهندسي‌ استوار باشد به‌ اندازه‌ي‌ كافي‌ قابل‌ اطمينان‌ نيست‌پس‌ از برقراريِ تأييد به‌ روال‌ عادي‌، بايد امكان‌ تنظيم‌ فواصل‌ زماني‌ تأييد وجود داشته‌ باشد تا ميان‌ احتمال‌ بروز عدم‌ انطباق‌ و هزينه‌ها، تعادلي‌ بهينه‌ برقرار شوداگر كمبود مالي‌ يا نيروي‌ انساني‌ طولاني‌تر كردن‌ فواصل‌ زمانيِ تأييد را ايجاب‌ مي‌كند، ولي به‌كارگيري‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ كه‌ درستيِ لازم‌ را ندارند مي‌تواند هزينه‌ي‌ زيادي‌ در بر داشته‌ باشدروش 1: تنظيم‌ خودكار يا پلكاني‌ در هر تأييد (كاليبراسيون) اگر دستگاهي‌ در محدوده‌ي‌ خطا‌ قرار گيرد فاصله‌ي‌ بعدي‌ تأييد افزايش‌ مي‌يابد و اگر خارج‌ از محدوده‌ي‌ خطا‌ باشد فاصله‌ كاهش‌ خواهد يافت‌اين‌ روش‌ پلكاني‌ مي‌تواند تنظيم‌ سريع‌ فواصل‌ زماني‌ را در پي‌ داشته‌ باشدايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 169: 169روش2: روش نمودار كنترل‌ در اين‌ روش‌، نقاط‌ كاليبراسيون‌ مشابه‌ را از هر تأييد انتخاب‌ كرده‌ نتايج‌ را نسبت‌ به‌ زمان‌ ترسيم‌ مي‌كنند. مقادير پراكندگي‌ و رانش‌ از روي‌ نمودارِ حاصل‌ محاسبه‌ مي‌شوندرانش‌ را معمولاً به‌ صورتِ مقدار ميانگين‌ در يك‌ فاصله‌ي‌ زمانيِ تأييد و در مورد تجهيزات‌ بسيار پايدار در چند فاصله‌ي‌ زماني‌ تأييد، محاسبه‌ مي‌كنندروش3: روش زمان‌ تقويمي‌ در اين‌ روش‌، ابتدا تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ بر مبناي‌ شباهت‌ ساختاري‌ و شباهت‌ ميزان‌ پايداري‌ و قابليت‌ اطميناني‌ كه‌ از آن‌ها انتظار مي‌رود گروه‌بندي‌ مي‌شوندفاصله‌ زماني‌ تأييدي‌ كه‌ به‌ هر گروه‌ اختصاص‌ داده‌ مي‌شود ابتدا بر مبناي‌ شمّ مهندسي‌ است‌چنانچه‌ زيرگروهِ خاصي‌ از تجهيزات‌ وضعيت‌ مشابهي‌ با ساير اقلام‌ آن‌ گروه‌ ندارد اين‌ زيرگروه‌ بايد به‌ گروه‌ ديگري‌ منتقل‌ شود كه‌ فاصله‌ي‌ زماني‌ تأييد ديگري‌ داردايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 170: 170روش4: روش مدتِ بهره‌گيري‌ فاصله‌ي‌ زماني‌ تأييد، به‌ جاي‌ زمان‌ سپري‌ شده‌ي‌ تقويمي‌، بر حسب‌ ساعات‌ كاركرد دستگاه‌ بيان‌ مي‌شودمعايب اين روش به شرح زير است:اين‌ روش‌ را نمي‌توان‌ در مورد تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ يا استانداردهاي‌ غيرفعال‌ (مانند مقاومت‌ها، خازن‌ها و امثال‌ آن‌) به‌ كار برددستگاه‌ اندازه‌گيري‌ در حالت‌ غيرفعال‌ يا هنگام‌ جابه‌جايي‌ دچار رانش‌ يا افت‌ كيفي‌ مي‌شود از اين‌ روش‌ نبايد استفاده‌ كرد. در هر حال‌، زمان‌ سپري‌ شده‌ي‌ تقويمي‌ بايد در نظر گرفته‌ شوددر اين‌ روش‌، دست‌يابي‌ به‌ روالي‌ مشخص‌ و منظم‌ براي‌ انجام‌ كار بسيار دشوارتر است‌، زيرا آزمايشگاه‌ كاليبراسيون‌ از تاريخي‌ كه‌ فاصله‌ي‌ زماني‌ تأييد خاتمه‌ مي‌يابد اطلاعي‌ نداردايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 171: 171روش‌ 5: آزمون‌ در حال‌ خدمت‌ (جعبه‌ي‌ سياه‌) اين‌ روش‌ مي‌تواند در فاصله‌ي‌ ميان‌ تأييدهاي‌ كامل‌ اطلاعات‌ سودمندي‌ در مورد مشخصات‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ فراهم‌ آورد، و افزون‌ بر آن‌ رهنمودي‌ در مورد مناسب‌ بودن‌ برنامه‌ي‌ تأييد به‌ دست‌ دهداين‌ روش‌ صورت‌ ديگري‌ از روش‌هاي‌ 1 و 2 و به‌ ويژه‌ براي‌ دستگاههاي‌ پيچيده‌ مناسب‌ است‌پارامترهاي‌ مهم‌ به‌ طور مكرر (يك‌ يا چند بار در روز) به‌ وسيله‌ي‌ تجهيزات‌ كاليبراسيون‌ با يك‌ جعبه‌ي‌ سياه‌ (مخصوصِ نظارتِ پارامترهاي‌ يادشده‌) بررسي‌ مي‌شودچنانچه‌ با استفاده‌ از جعبه‌ي‌ سياه‌ معلوم‌ شود كه‌ دستگاه‌ اندازه‌گيري‌ نامنطبق‌ است‌، دستگاه‌ مزبور براي‌ تأييد كامل‌ ارسال‌ مي‌شودمزيت‌ بزرگ‌ اين‌ روش‌ آن‌ است‌ كه‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ در بيش‌ترين‌ زمان‌ ممكن‌ در دسترس‌ كاربران‌ قرار داردايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 172: 172ايزو 10012– فواصل زماني تأييد (ادامه)

اسلاید 173: 173ايزو 10012– 4.12) مهر و موم كردن تجهيزات قسمت‌هاي‌ قابل‌ تنظيم‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ كه‌ تنظيم‌ آن‌ها بر عملكرد دستگاه‌ تأثير مي‌گذارد بايد مُهروموم‌ شود تا از دست‌كاري‌ آن‌ به‌ وسيله‌ي‌ افراد غيرمجاز محفوظ‌ بماند.نظام‌ تأييدِ آزمايشگاه‌ بايد دستورالعمل‌هايي‌ براي‌ به‌كارگيريِ اين‌ قبيل‌ مُهروموم‌ و تعيين‌ تكليف‌ تجهيزاتي‌ كه‌ مُهروموم‌ آن‌ها آسيب‌ ديده‌ يا مخدوش‌ شده‌ فراهم‌ آورد مُهروموم‌ كردن‌ براي‌ قسمت‌هايي‌ از تجهيزات‌ (مانند تنظيم‌كننده‌هاي‌ صفر) كه‌ توسط‌ كاربر بدون‌ نياز به‌ مراجع‌ بيروني‌ تنظيم‌ مي‌شوند كاربرد ندارد تصميم گيري در موردِ دستگاه‌هايي‌ كه‌ بايد مُهروموم‌ شوند و انتخاب‌ مواد لازم‌ براي‌ مُهروموم‌ كردن‌ از قبيل‌ برچسب‌، لحيم‌، سيم‌، رنگ‌ و غيره‌ معمولاً بر عهده‌‌ آزمايشگاه‌ است

اسلاید 174: 174ايزو 10012– 4.13) استفاده‌ از محصولات‌ بيروني‌آزمايشگاه‌ بايد مطمئن‌ شود آن‌ دسته‌ از محصولات‌ مربوط‌ به‌ منابع‌ بيروني يا پيمانكاران فرعي (از جمله‌ كاليبراسيون‌) كه‌ در اندازه‌گيري‌هاي‌ آزمايشگاه‌ تأثير عمده‌يي‌ دارد از كيفيت‌ مورد نياز برخوردار است‌آزمايشگاه‌ مي‌تواند براي‌ كسب‌ اطمينان‌ از كيفيت‌ محصولات‌ بيروني‌ از منابع‌ معتبر رسمي‌ استفاده‌ كندبهره‌گيري‌ از اين‌ منابع‌ بيروني مسئوليت‌ آزمايشگاه‌ را در مقابل‌ مشتري كاهش‌ نمي‌دهدچنانچه‌ آزمايشگاه‌ به‌ جاي‌ استفاده‌ از منابع‌ معتبر، خود به‌ ارزيابي‌ منبع‌ بيروني‌ بپردازد بايد شواهد رسمي‌ دال‌ بر صلاحيتِ انجام‌ اين‌ ارزيابي‌ را ارائه‌ دهد

اسلاید 175: 175ايزو 10012– 4.14) انبارش‌ و جابجايي‌ آزمايشگاه‌ بايد نظامي‌ را براي‌ دريافت‌، جابه‌جايي‌، حمل‌ و نقل‌، انبارش‌ و ارسال‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ خود برقرار نمايد تا از استفاده‌ي‌ نابه‌جا، به‌كارگيري‌ نامناسب‌، آسيب‌ديدگي‌ و هر گونه‌ تغيير در خصوصيات‌ ابعادي‌ و عملكردي‌ آن‌ها جلوگيري‌ به‌ عمل‌ آيد براي‌ جلوگيري‌ از اشتباه‌شدن‌ِ اقلام‌ مشابه‌ بايد اقدامات‌ لازم‌ به‌ عمل‌ آيد‌ در مورد تجهيزات‌ اندازه‌گيريِ متعلق‌ به‌ مشتري نيز بايد دقت‌ كافي‌ مبذول‌ شود

اسلاید 176: 176ايزو 10012– 4.15) قابليت‌ رديابي‌ كليه‌ تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ بايد با استفاده‌ از استانداردهاي‌ اندازه‌گيري‌‌ كاليبره‌ شوند كه‌ قابليت‌ رديابي‌ تا استانداردهاي‌ اندازه‌گيري‌ بين‌المللي‌، يا استانداردهاي‌ اندازه‌گيري‌ مليِ سازگار با توصيه‌هاي‌ كنفرانس‌ عمومي‌ اوزان‌ و مقياس‌ها ( BIPM ) را داشته‌ باشندهر استاندارد اندازه‌گيري‌ِ مورد استفاده‌ در نظام‌ تأييد بايد با گواهي‌نامه‌، گزارش‌ يا برگه‌‌ اطلاعاتي‌ همراه‌ باشد كه‌ منبع‌، تاريخ‌، عدم‌ قطعيت‌ و هم‌چنين‌ شرايطِ واقعي‌ دست‌يابي‌ به‌ نتايج‌ در آن‌ قيد شده‌است‌

اسلاید 177: 177ايزو 10012– 4.17) شرايط‌ محيطي‌ شرايطِ كاليبره‌كردن‌ و به‌كارگيريِ استانداردها و تجهيزات‌ اندازه‌گيري‌ بايد تا حدي‌ كنترل‌ شود كه‌ نتايج‌ اندازه‌گيري‌ معتبري‌ به‌ دست‌ آيدبه‌ عوامل‌ مؤثر در نتايج‌ اندازه‌گيري‌ از قبيل‌ دما، ميزان‌ تغييرات‌ دما، رطوبت‌، روشنائي‌، ارتعاش‌، ميزان‌ گرد وغبار، تميزي‌، تداخل‌ الكترومغناطيسي‌ و امثال‌ آن‌ بايد توجه‌ كافي‌ مبذول‌ داشت‌سازندگان‌ دستگاه‌هاي‌ استاندارد يا اندازه‌گيري‌، معمولاً، مشخصه‌هايي‌ حاوي‌ گستره‌ها و بارهاي‌ حداكثر و هم‌چنين‌ محدوده‌ي‌ شرايط‌ محيطي‌ براي‌ استفاده‌ي‌ صحيح‌ از دستگاه‌ ارائه‌ مي‌دهند

اسلاید 178: 178ايزو 10012– 4.18) كاركنان آزمايشگاه‌ بايد كليه‌ي‌ تأييدها راتوسط‌ كاركناني‌ انجام دهد كه‌ از صلاحيت‌، آموزش‌، تجربه‌، استعداد و سرپرستي‌ مناسب‌ برخوردارند

اسلاید 179: 179ويژگي استاندارد ايزو 17025 جايگزين راهنماي شماره ISO/IEC 25 و استاندارد اروپائي EN45001 شده استشامل كليه الزاماتي است كه آزمايشگاههاي آزمون از نظر فني صلاحيت داشته و نيز قادر به فراهم كردن نتايج فني معتبر مي‌باشندگواهي انطباق با استانداردهاي ISO9001 و ISO9002 في‌نفسه حاكي از صلاحيت آزمايشگاه براي فراهم كردن نتايج فني معتبر نخواهد بوددربرگيرنده انواع آزمون / كاليبراسيوني مي‌شود كه با استفاده از روشهاي استاندارد، روشهاي غير استاندارد، و روشهاي ابداع شده در خود آزمايشگاه انجام مي‌گيرد

اسلاید 180: 180ايزو 17025 – كلياتعواملي كه در صحت و قابليت اعتماد نتايج آزمونها موثرند عبارتنداز: عوامل انساني، شرايط محيطي، صحه‌گذاري متدها، تجهيزات، قابليت رديابي اندازه‌گيري، نمونه‌برداري، اقلام مورد آزمون، ...سهم عوامل فوق در عدم قطعيت كل اندازه‌گيري بين انواع آزمون متفاوت است و بايد در تهيه روشهاي اجرائي، متدهاي آزمون، آموزش، احراز شرايط كاركنان، انتخاب تجهيزات، كاليبراسيون، اين عوامل در نظر گرفته شودتعيين تمام عدم قطعيت غير ممكن است، تخمين فاكتورهاي مهم امكان پذير استآديت يك نمونه برداري است، بنابراين براي اطمينان از كل ، آديت براي حداقل عناصر صورت مي‌گيرد

اسلاید 181: 181ايزو 17025 – كاركنانكاركناني كه وظايف خاصي بر عهده دارند (فعاليتهاي خاص) بايد آموزش كلاسيك مناسب، آموزش حرفه‌اي، تجربه و مهارتهاي اثبات شده، واجد شرايط باشنداهدف آموزش كلاسيك، آموزش حرفه‌اي، مهارتهاي كاركنان: برنامه هاي آموزشي راهكار براي شناسائي نيازهاي آموزشي، تامين آموزش پرسنلشرح وظايف شغلي (مسئوليتها، تخصص و تجربه مورد نياز، برنامه هاي آموزشي) براي كاركنان مديريتي ، فني ، پشتيباني و كليدي درگير با آزمون/كاليبراسيوناختيار ويژه براي كاركنانيكه: نمونه‌برداري، آزمون/ كاليبراسيون، صدور گزارشها/ گواهينامه‌ها، ارائه نظرها و تفسيرها، كار با تجهيزات

اسلاید 182: 182ايزو 17025 – شرايط محيطيشرايط محيطي آزمون: منابع انرژي ، روشنائي و تهويه مطبوع، كه انجام درست آزمون را تسهيل نمايد. اطمينان از اينكه شرايط محيطي نتايج را بي‌اعتبار نمي‌سازد يا بر كيفيت اندازه‌گيري اثر نا مطلوبي نمي‌گذاردهرچيزي براي يك عملكرد صحيح نياز به شرايط محيطي صحيح داردآزمون متوقف مي‌گردد وقتيكه: ممكن است شرايط محيطي نتايج را به خطر بياندازدشرايط محيطي كه بر نتايج آزمون موثر است بايد مستند شودجداسازي مابين بخشهاي مجاوري كه در آنها فعاليتهاي ناسازگار انجام مي‌شود

اسلاید 183: 183اطمينان حاصل كنيد كه هرنوع انحراف از متدهاي استاندارد:ثبت مي‌گردداز نظر فني توضيح داده مي‌شودمورد تاييد فرد مسوول واجد صلاحيت قرار مي‌گيردمورد قبول مشتري واقع مي‌شوداطمينان حاصل كنيد كه متدهاي تست/كاليبراسيون مورد استفاده :درخواستهاي مشتري را برآورده مي‌سازدبراي انجام تست/كاليبراسيون مناسب هستنداگر از پيش تعيين نشده باشد، مشتري از متد انتخاب شده آگاه شده باشد.درصورت نياز، مطابق آخرين استانداردهاي بين‌المللي، منطقه‌اي يا ملي هستند بايد متدهاي استاندارد براي استفاده در آزمايشگاه صحه‌گذاري شده باشندايزو 17025 – روشها و صحه‌گذاري

اسلاید 184: 184هرگاه روش پيشنهادي مشتري نامناسب، قديمي، منسوخ باشد، بايد به اطلاع مشتري برسدروشهاي استاندارد نشده، بايد توافق مشتري حاصل شود و پيش از به كارگيري به نحو مناسبي صحه گذاري شود.صحه‌گذاري روشها: روشهاي غير استاندارد، روشهاي ابداعي، روشهاي استانداردخارج از دامنه كاري، تغييراتي كه در روشهاي استاندارد اعمال ميشودصحه گذاري: از طريق مقايسه با روشهاي ديگر، تستهاي مقايسه اي بين آزمايشگاهي، اظهار نظرهاي اصولي، درك علميمستندات صحه‌گذاري: نتايج بدست آمده، رويه‌هاي مورد استفاده، مناسب بودن يا نبودن روشدر اينجا نياز به گفتگو بين مميز فني و آزمايشگاه مي‌باشد و نيازي به آديت نيست ايزو 17025 – روشها و صحه‌گذاري (ادامه)

اسلاید 185: 185ايزو 17025 – تجهيزاتكليه تجهيزات نمونه‌برداري، اندازه‌گيري و آزمون مورد لزوم كه براي انجام صحيح آزمون استفاده مي‌شوند: موجود هستند و در وضعيت مناسبي قرار دارند، قادر به ارائه دقت مورد نياز هستندمطابق مشخصه‌هاي تعيين شده مربوطه كار مي‌كنند، برنامه كاليبراسيون وجود دارد و اجرا مي‌شودبعداز نصب و پيش از استفاده، چك و كاليبره مي‌شوندتوسط پرسنل واجد صلاحيت بكارگرفته شونددستورالعمل‌هاي به‌روز براي استفاده و نگهداري از آنها موجود مي‌باشد، با شماره شناسايي مستقل متمايز شده‌اندسوابق دستگاه‌ها و نرم‌افزارها موجودند و شامل موارد زير مي‌باشند:شناسنامه دستگاه و نرم‌افزار آن، نام سازنده، نام مدل، شماره سريال و هرنوع شناسايي ويژه ديگردقت مورد نياز و الزامات تعيين شده براي انجام تست/كاليبراسيون را دارا مي‌باشندموقعيت استقرار دستگاه، دستورالعمل ارائه شده توسط سازنده، يا اشاره به محل نگهداري اين دستورالعملسوابق كاليبراسيون و موعد كاليبراسيون بعدي، برنامه حفظ و نگهداري و سوابق به‌روز براي آنسوابق هرنوع خرابي، تعمير يا تغيير اعمالي در دستگاه

اسلاید 186: 186ايزو 17025 – تجهيزات (ادامه)دستورالعملهاي دستگاه‌هاي اندازه‌گيري شامل:بكارگيري دستگاه با رعايت نكات ايمني،جابجايي، نگهداري، استفاده از دستگاه، برنامه حفظ و نگهداري دستگاه دستگاه‌هايي كه درمعرض بار زيادتر از حد، يا به نحو نادرستي بكارگرفته مي‌شوند، يا پاسخ‌هاي مشكوك ارائه مي‌دهند، يا خراب هستند، اين دستگاه‌ها از سرويس خارج مي‌شوندجداسازي مي‌شوند يا به‌شكل واضحي بعنوان “ خارج از سرويس” علامت‌گذاري مي‌شونداثرات خارج از حدود كاركردن يا خرابي آنها بر روي تست‌هاي قبلي مورد بررسي قرار مي‌گيرد دستگاهيكه براي مدتي خارج از كنترل مستقيم آزمايشگاه قرار گرفته است، كاركرد دستگاه و كاليبراسيون آن پيش از بكارگيري مجدد دستگاه چك ‌شودچك بين دو كاليبراسيون براي حفظ اعتماد به وضعيت كاليبراسيون تجهيزات

اسلاید 187: 187ايزو 17025 – تضمين كيفيت نتايج آزمون رويه هاي كنترل كيفي براي نظارت بر صحت نتايج تست و كاليبراسيون:استفاده از مواد مرجع گواهي شده CRM يا كنترل كيفيت داخلي از مواد مرجع ثانوي RMمشاركت در مقايسه‌هاي بين آزمايشگاهي شركت در آزمونهاي حرفه‌اي ممكن است براي آكروديته نياز باشدتكرار آزمون با استفاده از همان روشها يا روشهاي ديگر.آزمون مجدد اقلام نگهداري شده.همبستگي بين نتايج مربوط به ويژگيهاي مختلف يك قلم مورد آزمونداده‌هاي بدست آمده بايد ثبت شوند تا بتوان روندهاي احتمالي را شناسايي نمود و درصورت عملي بودن، بايد از فنون آماري به‌منظور مطالعه نتايج بدست آمده استفاده كرد

اسلاید 188: 188ايزو 17025 – گواهينامه كاليبراسيونگواهي كاليبراسيون مطابق قسمت خاصي از الزامات باشد، بايد مشخص شود كه با كدام بخش‌هاي اين الزامات تطابق وجود دارددر گواهي كاليبراسيون بايد عدم‌قطعيت، قابليت رديابي و ... ذكر شده باشدنتايج كاليبراسيون دستگاه پيش و پس از تنظيم يا تعمير آن بايد گزارش شودگواهي‌هاي كاليبراسيون نبايد توصيه‌اي مبني بر موعد بعدي كاليبراسيون داشته باشند، مگر آنكه مشتري درخواست كرده باشدآزمايشگاه پيمانكار فرعي بايد گواهي كاليبراسيون را خطاب به آزمايشگاه اصلي صادر كنداصلاحيه‌هاي گواهي كاليبراسيون بايد در قالب يك سند جدا باشند كه بصورت مجزا شناسايي مي‌شود و بايد حاوي ارجاعات به سند اصلي باشد

اسلاید 189: 189مزاياي ساخت آزمايشگاه كاليبراسيونكاهش هزينهكاهش حمل و نقل (جلوگيري از اعمال ضربه به دستگاه اندازه گيري)امكان دسترسي سريعسرعت در انجام كاليبراسيون (افزايش بهره وري)حساسيت كار (مثلا صنايع نظامي و محرمانه و ....)تلفن آزمایشگاههای ساپکوآزمايشگاه مكانيك: 4164آزمايشگاه پليمر: 4159آزمايشگاه متالورژي: 4163آزمايشگاه شيمي: 4157آزمايشگاه برق: 4166

اسلاید 190: 190آزمايشگاههاي تاييد صلاحيت شده (توسط موسسه)

اسلاید 191: 191آزمايشگاههاي تاييد صلاحيت شده (توسط موسسه)

اسلاید 192: 192آزمايشگاههاي تاييد صلاحيت شده (توسط موسسه)

اسلاید 193: 193آزمايشگاههاي تاييد صلاحيت شده (توسط موسسه)

اسلاید 194: 194آزمايشگاههاي تاييد صلاحيت شده (توسط موسسه)

اسلاید 195: 195آزمايشگاههاي تاييد صلاحيت شده (توسط موسسه)

اسلاید 196: 196196مضرب و کسر یکای اندازه گیریFactorNameSymbolFactorNameSymbol1024yottaY10-1decid1021zettaZ10-2centic1018exaE10-3millim1015petaP10-6microµ1012teraT10-9nanon109gigaG10-12picop106megaM10-15femtof103kilok10-18attoa102hectoh10-21zeptoz101dekada10-24yoctoy

اسلاید 197: 197197كاليبراسيون تخصصي طول

اسلاید 198: 198198مدارک مرجع:ISIRI 2692 و ISO 3650:1978دستورالعمل کار بار کالیبراتور گیج بلوک (کمپراتور)دستورالعمل کار با گیج بلوکتجهیزات مورد نیاز:کالیبراتور گیج بلوک (کمپراتور)دستکش نخیالکلكاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692

اسلاید 199: 199199كاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692ردیفکلاس گیج بلوک ISO 3650کلاس گیج بلوک OIML R301K-200AA30A41B52C6-D

اسلاید 200: 200200دستگاه UPC جهت كاليبراسيون گيج بلوك مقايسه با گيج بلوك گريد Kكاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692

اسلاید 201: 201201روش کالیبراسیون:گیج بلوک مورد نظر با الکل تمیز گرددگیج بلوک گرید K به آرامی روی میز کمپراتور قرار گیرددرابتدا پراب کمپراتور روی گیج بلوک گرید K تنظیم گرددسپس توسط جابجا شدن میز متحرک؛ پراب کمپراتور گیج بلوک مورد نظر را اندازه گیری می نمایدروی هر نقطه سه دفعه اندازه گیری تکرار میشوداندازه گیری روی پنج نقطه از سطح گیج بلوک تکرار می گرددكاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692

اسلاید 202: 202202كاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692روش کالیبراسیون: (ادامه)سپس از داده های بدست آمده؛ اختلاف حداکثر و حداقل مقادیر اندازه گیری شده (تغییرات Variation) محاسبه گرددهمچنین باید حداکثر انحراف (Deviation) مقادیر اندازه گیری شده نسبت به اندازه نامی گیج بلوک گرید K محاسبه گرددبا محاسبه حداکثر Variation و Deviation ؛ از جدول زیر گرید گیج بلوک تعیین می گردد

اسلاید 203: 203203كاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692

اسلاید 204: 204204كاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692مثال:نتایج اندازه گیری روی 5 نقطه از گیج بلوک به طول 15 mm :Dev1= +0.09Dev2= +0.05Dev3= -0.01Dev4= +0.06Dev5= +0.04 Max. Deviation= 0.09 µmVariation= (0.09-(-0.01))= 0.10 µm , Gage block Grade: 0

اسلاید 205: 205205كاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692مثال:نتایج اندازه گیری روی 5 نقطه از گیج بلوک به طول 1.5 mm :Dev1= +0.10Dev2= +0.01Dev3= -0.05Dev4= 0.00Dev5= -0.03 Max. Deviation= 0.10 µmVariation= (0.10-(-0.05))= 0.15 µm , Gage block Grade: 1

اسلاید 206: 206206گواهینامه کالیبراسیون:تاریخ و شماره گواهینامه کالیبراسیون درج استاندارد کالیبراسیون: ISIRI 2692اطلاعات مربوط به گیج بلوک شامل: نوع؛ مدل؛ سال ساخت؛ شماره سریال و ..مشخصات گیج بلوک گرید K شامل: شماره سریال؛ شماره گواهینامه و تاریخ انقضا گواهینامههر حالت غیر نرمالی در طول کالیبراسیون باید درج گرددنتیجه اندازه گیری برای هر گیج بلوک شامل: مقدار حداکثر انحراف (Deviation) و تغییرات (Variation) و گرید هر گیج بلوک درج گرددكاليبراسيون گیج بلوک براساس ISIRI 2692

اسلاید 207: 207207مدارک مرجع:ISO 3599:1976 – ISO 6906:1984 – ISIRI 1980 – ISIRI 3129دستورالعمل کار بار کولیسدستورالعمل کار با گیج بلوکتجهیزات مورد نیاز:گیج بلوک (حداقل گرید 2) و متعلقات (فیکسچر گیج بلوک)دستکش نخی و پارچه تنظیفالکل (یا استون)كاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129

اسلاید 208: 208208روش کالیبراسیون: (خارج سنج کولیس)فکهای کولیس با الکل تمیز گرددتوسط گیج بلوک روی اولین نقطه از گستره کولیس در سه موقعیت از فک کولیس (روی هر موقعیت سه دفعه اندازه گیری) اندازه گیری تکرار گردداندازه گیری فوق روی حداقل پنج نقطه در 70 درصد از گستره کولیس تکرار گردد (بهترین حالت 10 نقطه در 100 درصد گستره کولیس می باشد)گرایش محاسبه شده باید کمتر از حداکثر خطای مجاز (mpe) در جدول صفحه بعد باشدسپس خطای توازی فکهای کولیس توسط گیج بولکهای ریز یا پین استاندارد محاسبه گرددخطای محاسبه شده باید کمتراز حداکثر خطای مجاز (mpe) در جدول صفحه بعد باشدكاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129

اسلاید 209: 209209كاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129

اسلاید 210: 210210كاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129e = mpe

اسلاید 211: 211211روش کالیبراسیون: (داخل سنج و عمق سنج کولیس)فکهای کولیس با الکل تمیز گرددتوسط گیج بلوک و فیکسچر مخصوص؛ روی اولین نقطه از گستره کولیس سه دفعه اندازه گیری تکرار گرددگرایش محاسبه شده باید کمتر از حداکثر خطای مجاز (mpe) باشدبدلیل اینکه عمق سنج با خارج سنج یکپارچه است؛ خطای خارج سنج همان خطای عمق سنج است و فقط تنها تفاوت آن در نقطه صفر استخطای عمق سنج در نقطه صفر محاسبه گرددكاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129

اسلاید 212: 212212گواهینامه کالیبراسیون:تاریخ و شماره گواهینامه کالیبراسیون درج استاندارد کالیبراسیون: ISIRI 3129اطلاعات مربوط به کولیس شامل: نوع؛ مدل؛ سال ساخت؛ شماره سریال و ..مشخصات گیج بلوک مرجع شامل: شماره سریال؛ شماره گواهینامه و تاریخ انقضا گواهینامههر حالت غیر نرمالی در طول کالیبراسیون باید درج گرددنتیجه اندازه گیری برای هر سه فک (خارج سنج؛ داخل سنج و عمق سنج) شامل: مقدار مرجع (Reference Value) و حداکثر انحراف مجاز (mpe) و توازی (Parallelism) فک خارج سنج درج گرددكاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129

اسلاید 213: 213213كاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129

اسلاید 214: 214214كاليبراسيون کولیس براساس ISIRI 3129

اسلاید 215: 215215مدارک مرجع:DIN 863:1999 – ISO 3611:1978 – ISIRI 1985 - ISIRI 1967 دستورالعمل کار بار میکرومتردستورالعمل کار با گیج بلوکتجهیزات مورد نیاز:گیج بلوک (حداقل گرید 2) و متعلقات (فیکسچر گیج بلوک)رینگ گیجصفحه نوری (اپتیکال پارالل)منبع نور تک رنگ دستکش نخی و پارچه تنظیفالکل (یا استون)كاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985

اسلاید 216: 216216روش کالیبراسیون: (میکرومتر خارج سنج)میکرومتر به لحاظ وضعیت ظاهری چک گردد و در صورت مشاهده هر گونه عوارض موثر بر نتایج اندازه گیری؛ عوارض ثبت گرددکلیه سطوح تماس میکرومتر با پارچه تنظیف و الکل (یا استون) تمیز شود میکرومتر به گیره بسته شود، فک های آن به یکدیگر بچسبد و سه بار به آهستگی، جغجغه چرخانده شود سپس میکرومتر صفر گرددتوسط گیج بلوک ها در نقاط اشاره شده از گستره در استاندارد (2.5, 5.1, 7.7, 10.3, 12.9, 15.0, 17.6, 20.2, 22.8, 25)، اندازه گیری گردد (گیج بلوک بین دو فک قرار گیرد و به آهستگی فک ها به گیج بلوک چسبیده سپس سه بار به آهستگی جغجغه میکرومتر چرخانده شود)انحراف محاسبه شده f max باید کمتر از حداکثر خطای مجاز (mpe) جدول صفحه بعد باشدكاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985

اسلاید 217: 217217كاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985

اسلاید 218: 218218روش کالیبراسیون: (میکرومتر خارج سنج) - ادامهجهت اندازه گیری تختی ، توسط حرکت دادن اپتیکالل پارالل روی فک میکرومتر در زیر نور تک رنگ کمترین تعداد خطوط یا باندهای رنگی یادداشت گردد تختی سطح فک دیگر میکرومتر نیز به همین ترتیب اندازه گیری گرددتعداد باندها نباید بیشتر از 3 باند باشد (خطای تختی مجاز حداکثر 1 میکرون)جهت اندازه گیری توازی، باید از 3 یا 4 اپتیکال پارالل استفاده کرد.اولین اپتیکال پارالل بین دو فک قرار گیرد و با حرکت دادن آن کمترین تعداد خطوط یا باندهای رنگی بر روی هر فک یادداشت گرددتعداد باندها نباید بیشتر از مقادیر جدول صفحه قبل باشدعملیات فوق را با اپتیکال پارالل های دیگر را نیز انجام دهیدكاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985

اسلاید 219: 219219كاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985

اسلاید 220: 220220روش کالیبراسیون: (میکرومتر داخل سنج)توسط گیج های رینگی در نقاط اشاره شده از گستره در استاندارد؛ دهانه میکرومتر اندازه گیری گردد میکرومتر داخل سنج به روش میکرومتر خارج سنج کالیبره گرددپیش از انجام هر اندازه گیری میکرومتر صفر گرددهر اندازه گیری سه بار تکرار شود كاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985

اسلاید 221: 221221گواهینامه کالیبراسیون:تاریخ و شماره گواهینامه کالیبراسیون درج استاندارد کالیبراسیون: ISIRI 1985اطلاعات مربوط به میکرومتر شامل: نوع؛ مدل؛ سال ساخت؛ شماره سریال و ..مشخصات گیج بلوک مرجع شامل: شماره سریال؛ شماره گواهینامه و تاریخ انقضا گواهینامههر حالت غیر نرمالی در طول کالیبراسیون باید درج گرددنتیجه اندازه گیری شامل: مقدار مرجع (Reference Value) ، تختی (Flatness) و توازی (Parallelism) و حداکثر انحراف مجاز (mpe) درج گرددكاليبراسيون میکرومتر براساس ISIRI 1985

اسلاید 222: 222222كاليبراسيون تخصصي دما؛ رطوبت و فشارترمو كوپلISIRI 2552 - ASTM E 230 - ASTM E 220 - JIS B 8710ترمومترASTM E 77 - ASTM E 644 - JIS B 7529 – JIS B 7411یخچال و فریزرJIS T 1702کوره و آونJIS B 7757 – DIN 12880 - DIN 17052 - ASTM E 145رطوبت سنجJIS B 7920 - DIN50010-2دما و رطوبتفشار و خلاء

اسلاید 223: 223223مدارک مرجع:JIS B 7757:1995دستورالعمل کار بار ترموکوپل مرجعدستورالعمل کار با آونتجهیزات مورد نیاز:ترموکوپل مرجع و متعلقاتدستکش محافظالکلكاليبراسيون آون براساس JIS B 7757

اسلاید 224: 224224كاليبراسيون آون براساس JIS B 7757

اسلاید 225: 225225كاليبراسيون آون براساس JIS B 7757روش کالیبراسیون:سنسور ترموکوپل با الکل تمیز گرددفریم مونتاژ ترموکوپل در داخل آون قرار گیردترموکوپل از سوراخ آون به داخل آن هدایت شود و داخل فریم مونتاژ ترموکوپل فیکس گرددطول میله ترموکوپل که داخل آون میشود باید حداقل 300 میلیمتر باشد تا افت حرارت حداقل شوددمای آون برای یک نقطه دلخواه تنظیم گردد و منتظر شوید تا آون به حالت پایدار برسددمای 9 نقطه از آون در طول 24 ساعت اندازه گیری شود

اسلاید 226: 226226كاليبراسيون آون براساس JIS B 7757

اسلاید 227: 227227كاليبراسيون آون براساس JIS B 7757روش کالیبراسیون: (ادامه)اختلاف (تغییرات) بین حداقل دما و حداکثر دما محاسبه شود این تغییرات نباید از تغییرات دمایی جدول زیر بیشتر باشد

اسلاید 228: 228228كاليبراسيون آون براساس JIS B 7757محاسبه دو پارامتراضافه در روش DIN 12880 (جهت اطلاع)محاسبه پایداری دمایی (Stability)میزان توانایی آون یا فریز در حداکثر ثابت نگهداشتن دما در طول زمان معینمحاسبه یکنواختی دمایی (Uniformity)میزان توانایی آون یا فریز در یکنواخت نگهداشتن دما در نقاط مختلف درون فضای آون یا فریز

اسلاید 229: 229229گواهینامه کالیبراسیون:تاریخ و شماره گواهینامه کالیبراسیون درج استاندارد کالیبراسیون: JIS B 7757 اطلاعات مربوط به آون شامل: نوع؛ مدل؛ سال ساخت؛ شماره سریال و ..محل استقرار آون مشخصات ترموکوپل مرجع شامل: شماره سریال؛ شماره گواهینامه و تاریخ انقضا گواهینامههر حالت غیر نرمالی در طول کالیبراسیون باید درج گرددنتیجه اندازه گیری شامل: مقدار نقطه تنظیم شده؛ مقدار حداقل دما و حداکثر دما برای هرنقطه؛ تغییرات بین حداقل دما و حداکثر دما و حداکثر انحراف مجاز (mpe) درج گرددكاليبراسيون آون براساس JIS B 7757

اسلاید 230: 230230كاليبراسيون دما و رطوبت در آون و چمبر شرایط محیطیكاليبراسيون دما و رطوبت در آون و چمبر

اسلاید 231: 231231کالیبراسیون ساده تر آون: (کالیبراسیون مقایسه ای دما) – روش ابداعیسنسور ترموکوپل با الکل تمیز گردددو عدد ترموکوپل داخل آون شود (یکی نزدیک سنسور آون و دیگری در محلی از آون که بیشترین کاربرد را دارد) به کمک سیم میتوان ترموکوپل ها را در محلهای مورد نظر فیکس نمودنکته: از تماس ترموکوپل به دیواره آون یا نمونه ها در آون جلوگیری گرددنکته: برای محیط های خورنده باید از پرابهای پوشش دار استفاده کرددمای آون برای هریک از نقاط مورد نظر از گستره دمایی تنظیم گردددمای آون برای یک نقطه دلخواه تنظیم گردد و منتظر شوید تا آون به حالت پایدار برسدكاليبراسيون دما و رطوبت در آون و چمبر

اسلاید 232: 232232کالیبراسیون ساده تر آون: (کالیبراسیون مقایسه ای دما) - ادامهدر حالت پایدار؛ برای هر نقطه سه مقدار ماکزیمم و سه مقدار مینیمم ترموکوپل مرجع ثبت گردد همین عملیات برای نقاط دیگر از گستره آون تکرار شوددر اینجا به ازای هر نقطه تنظیم آون؛ ماکزیمم انحراف حداکثر و حداقل ترموکوپل مرجع حول نقطه تنظیم؛ محاسبه میگردداین انحرافات (تغییرات) باید کمتر از حداکثر انحراف مجاز (mpe) باشد تا آون تایید گردددر این روش حداکثر انحراف مجاز (mpe) از کاتالوگ آون استخراج می گرددكاليبراسيون دما و رطوبت در آون و چمبر

اسلاید 233: 233233كاليبراسيون تخصصي نيرو و گشتاوروزنه OIML R 111 - ASTM E 617 – ISIRI 2370ترازو ISIRI 3074 - ISIRI 6589 – OIML R 76-1 - JIS B 7601لودسل (نيرو سنج)BS 1377 part 1 - EAL-G22 دستگاه كششISO 7500-1 - ASTM E4 - JIS B 7721 جرم و نيروگشتاور

اسلاید 234: 234234كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500مدارک مرجع:ISO 7500-1:1986دستورالعمل کار بار رینگ مرجع (Proving Ring)دستورالعمل کار با وزنه استاندارددستورالعمل کار با دستگاه کشش و لودسلی که تحت کالیبراسیون استتجهیزات مورد نیاز:وزنه استاندارد و متعلقاترینگ مرجع (Proving Ring) و متعلقاتظرف وزنه (pan) و متعلقات

اسلاید 235: 235235كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500

اسلاید 236: 236236كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500Specification of Proving Ring:Uncertainty: 0.025% of full scaleReadability: 1/10 division (0.01% of full scale)Sensitivity: 1/20 division (0.005% of full scale)Calibration: By Morehouse Force Calibration Laboratory to ASTM E74 for standards used in Class A loading rangesCapacity: 500 to 1,000,000 pounds in compression and tension mode

اسلاید 237: 237237كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500تعایف و اصطلاحات:خطای (انحراف) درستی (گرایش) نسبی (Relative Accuracy Error) - q خطای تکرارپذیری نسبی (Relative Repeatability Error) - bخطای صفر نسبی (Relative Zero Error) – f0خطای برگشت پذیری نسبی (Relative Reversibility Error) – u (درصورت درخواست مشتری)ریزنمایی نسبی (Relative Resolution) - aکلاس لودسل (Class of Load cell)

اسلاید 238: 238238كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500روش کالیبراسیون:لودسل مورد کالیبره روی دستگاه کشش نصب گرددرینگ مرجع به لودسل مورد نظر بصورت سری متصل گردد (بصورتیکه جهت محور آنها کاملا در یک راستا باشد)مقدار مرجع (اولین نقطه) توسط ماشین به رینگ مرجع اعمال گرددمقدار مرجع از نمایشگر رینگ مرجع یادداشت شودمقدار خوانده شده از لودسل نیز یادداشت شودروی هر نقطه باید سه دفعه اندازه گیری انجام شود حداقل 5 نقطه از گستره اندازه گیری باید انتخاب شود و اندازه گیری تکرار گردد

اسلاید 239: 239239كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500محاسبات:برای هر نقطه باید خطای درستی نسبی محاسبه شودمقدار مرجع: Fمقدار خوانده شده: Fiبرای هر نقطه باید خطای تکرارپذیری نسبی محاسبه شودمقدار مرجع: Fمقدار خوانده شده: Fi

اسلاید 240: 240240كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500محاسبات:قبل از هر سری اندازه گیری باید لودسل صفر شودسپس توسط اعمال نیرو و حذف نیرو؛ هرمقدار اختلافی با صفر با علامت + یا -یادداشت گردد (Fi0)سپس خطای صفر نسبی محاسبه شودمقدار خوانده شده باقیمانده اطراف صفر: Fi0مقدار ماکزیمم گستره: FN

اسلاید 241: 241241كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500محاسبات:برای محاسبه خطای برگشت پذیری نسبی باید مقدار خوانده شده یک نقطه مشابه در مسیر رفت (افزایش نیرو) و مسیر برگشت (کاهش نیرو) یادداشت گرددبرای هر نقطه باید خطای برگشت پذیری نسبی محاسبه شودمقدار مرجع: Fمقدار خوانده شده در مسیر رفت: Fiمقدار خوانده شده در مسیر برگشت: Fi′

اسلاید 242: 242242كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500محاسبات:نمودارهیسترزیس (برگشت پذیری) برای لودسل باید رسم گردد (درصورت درخواست مشتری)

اسلاید 243: 243243كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500محاسبات:برای هر نقطه باید ریزنمایی نسبی محاسبه شودریزنمایی: rمقدار مرجع (هریک از نقاط): Fاستخراج کلاس لودسل:با محاسبه درصدهای q, b, u, f0, a ؛ کلاس لودسل برای هر نقطه از جدول صفحه بعد استخراج می گردد

اسلاید 244: 244244كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500استخراج کلاس لودسل:پایین ترین کلاس؛ کلاس نهایی لودسل می باشد

اسلاید 245: 245245كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500گواهینامه کالیبراسیون:تاریخ و شماره گواهینامه کالیبراسیون درج روش کالیبراسیون: ISO7500 اطلاعات مربوط به دستگاه کشش شامل: نوع؛ مدل؛ سال ساخت؛ شماره سریال و ..محل استقرار دستگاه کشش مشخصات رینگ مرجع شامل: شماره سریال؛ شماره گواهینامه و تاریخ انقضا گواهینامههر حالت غیر نرمالی در طول کالیبراسیون باید درج گرددتعیین دوره کالیبراسیون بستگی به نوع ماشین؛ مقدار استفاده و استاندارد تعمیر و نگهداری دارد ولی درهرصورت نباید از یک سال تجاوز نماید

اسلاید 246: 246246كاليبراسيون دستگاه کشش براساس ISO 7500گواهینامه کالیبراسیون: (ادامه)در بخش نتیجه اندازه گیری باید موارد زیر گزارش شود: مقدار نیروی اعمال شده (مقدار مرجع)مقدار نیروی خوانده شده (مقدار قرائت شده)وضعیت هر نیرو (کششی یا فشاری)خطای درستی نسبی - q خطای تکرارپذیری نسبی - bخطای صفر نسبی – f0خطای برگشت پذیری نسبی – u (درصورت درخواست مشتری)ریزنمایی نسبی - aکلاس لودسل

اسلاید 247: 247247كاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074

اسلاید 248: 248248مدارک مرجع:ISIRI 3074:1980دستورالعمل کار با ترازودستورالعمل کار با وزنه استانداردتجهیزات مورد نیاز:وزنه استاندارد با کلاس های E2, F1, F2, M1, M2 and M3 و متعلقاتاین وزنه ها از 1mg تا 5,000 kg قابل تهیه استکلاس وزنه ها مطابق OIML R111: E1, E2, F1, F2, M1, M2 and M3انبر و پارچهحلال گریسكاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074

اسلاید 249: 249249كاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074ردیفکلاس وزنه OIML R111کلاس ترازو OIML R76ریزنمایی ترازو (e) OIML R761E1کالیبراسیون وزنه E2-2E2کالیبراسیون وزنه F1ترازوی کلاس I – Special accuracyترازوی کلاس Ie ≥ 0.001g3F1کالیبراسیون وزنه F2ترازوی کلاس I و کلاس II-4F2کالیبراسیون M1 , M2ترازوی کلاس II – High accuracyترازوی کلاس II 0.1g ≥ e > 0.001g 5M1کالیبراسیون وزنه M2ترازوی کلاس III – Medium accuracyترازوی کلاس III5g ≥ e > 0.1g6M2کالیبراسیون وزنه M3ترازوی کلاس III – Medium accuracy-7M3ترازوی کلاس IIII – Ordinary accuracye > 5g

اسلاید 250: 250250كاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074

اسلاید 251: 251251روش کالیبراسیون:وزنه استاندارد با حلال تمیز گرددترازو با حلال تمیز گرددبه آرامی یکبار وزنه روی مرکز صفحه ترازو قرار گیرد (صفحه ترازو نباید ارتعاش داشته باشد)دایره ای فرضی به قطر نصف صفحه ترازو از مرکز صفحه درنظر گرفته و دوبار همان وزنه مقابل یکدیگر روی محیط دایره قرار گیردوزنه از روی صفحه ترازو برداشته شود سپس ترازو صفر گردداندازه گیری مذکور برای ده نقطه از گستره ترازو تکرار گرددكاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074

اسلاید 252: 252252روش کالیبراسیون: (ادامه)مقادیر خوانده شده هریک از نقاط در فرم مخصوصی ثبت شودانحراف (تغییرات) مقدارهای خوانده شده هریک از نقاط محاسبه شودمقدار انحراف محاسبه شده نباید از حداکثر انحراف مجاز (mpe) بیشتر باشدحداکثر انحراف مجاز (mpe) از کاتالوگ ترازو استخراج می گرددترازو می تواند بصورت مشروط تایید گردد؛ به شرطی که گستره خارج از انحراف مجاز توسط برچسب زرد رنگ تعیین شده باشدكاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074

اسلاید 253: 253253كاليبراسيون ترازو براساس ISIRI 3074گواهینامه کالیبراسیون:تاریخ و شماره گواهینامه کالیبراسیون درج روش کالیبراسیون: ISIRI 3074 اطلاعات مربوط به ترازو شامل: نوع؛ مدل؛ سال ساخت؛ شماره سریال و ..محل استقرار ترازو مشخصات وزنه های استاندارد شامل: شماره سریال؛ شماره گواهینامه و تاریخ انقضا گواهینامهمقدار مرجعمیانگین مقدار خوانده شده هریک از نقاط کنترلیحداکثر مقدار مجاز انحرافگرایش هر نقطه کنترلیتکرار پذیری و خطی بودن گرایش (درصورتیکه سازنده مشخص کرده باشد)