مبانی آینده اندیشی

صفحه 1:
به نام خدا ert reel ls ۱ errr ycy ۱ | | وحید وحیدی مطلق أسفند 7521 

صفحه 2:
آغاز مطالعات =e ۳۳۹ Ca) 

صفحه 3:
دلفی چیست؟ | ‏ال‎ eae Cte ies ‏افراد به كار كرفته مى شود نا اين نظرات بدون معايب متداول در اظهار‎ 000 Ss ‎slows! ™‏ 93 ا لود لل 3 ‎8 ‎v= NV ai ‏آتئنكار‎ =p ‎aa Se NH 

صفحه 4:
در 

صفحه 5:
1 * بازخورد نظرات به كل افراد (Interactive Process) lols x15 " (Iterative Process) .¢)1,55 class! s * ‏ناشناس بودن نظرات‎ * * بازخوردهای آماری 1 a 4 ‏تحص‎ = NV ai ‏آتی نشار‎ =p 

صفحه 6:
{Will not be realize; 2036- |_ __2026-2035 | 2016-2025 Time of technological realization Degree | Importan 

صفحه 7:
لك AY ‏هم(‎ See © 

صفحه 8:
شکل گیری پارادايم جدید الف - پارادایم ا کتشافی ب - يارادايم هنجارى 00 ۱ Saar — 55/5) ‏اندیشگاه‎ ‎$A EID ni 

صفحه 9:
الف - پارادایم ا کتشافی ل ا ا كك آنجابی که آینده نتیجه ای علی و معلولی از گذشته دانسته می ‎ees‏ 0 * آینده آینده ای محتوم صلب و ثابت است . * قابليت استفاذه ازا ين جسن بيش ببنى هاءتنها يزاى شناحتن؟ !يندا ا ا ا ا ا wy ۳ ae NV ai ‏إنديشكاه آتئنقار‎ >) 

صفحه 10:
ب - پارادایم ‎Boe)‏ ee nen eres ae ae eee eb ae 5 ‏ا ا‎ eS | ‏ا ا ا‎ ey aCe ‏نیز طرح شود.‎ * در این پارادایم با ۳ سوال اساسی مواجه می شویم. و ۲- آینده مطلوب ما چیست؟ “ا کدام آینده وقوع می یابد؟ We as ‏اندیشگاه آتی‌نگاا‎ 2# ‏دس له(‎ 

صفحه 11:
برخورد با آینده: پارادایم اول- ‎a‏ ۳ فرص وجود یک آینده ثابت و معین وقابال کش ۳9 وظیفه: کشف آینده ‎re) oe‏ 000000 تصمیم گیری بر اساس | a. ‏#بانديشكاه آتئنكار‎ << ‏خخ‎ aa a gh A 

صفحه 12:
يرخورد با آينده: بارادايم دوم - آيندهنكارى 

صفحه 13:
st ne ‏سر‎ ‎rw a 535 Qi ‏آتی‌نکار‎ TP 

صفحه 14:
آینده چکونه ساخته می‌شود؟ "آینده " احتمالا از درهم‌کنش چهار مژلفه‌ی زیر پدید می‌آید رويدادها ‎events‏ * روندها ۲۳6005 Images 9 id Actions ‏اقدام‌ها‎ 3 7 رح ا ‎Sree] Jats‏ 1 Towa ‏آتی‌نکار‎ =p 

صفحه 15:
روندها * "تغییرات منظم در داده‌ها یا پدیده‌ها در خلال زمان" 1 پیوستگی تاریخی است. js Je 9 cbs ype & Ld Gb Gleb 9> gb) ypa> le © است: 4 AN AL =p 

صفحه 16:
‘Women in Parliaments 1 MED ۱ ‏هگ‎ beg tht paca ‏وتو را تس‎ coz Internet Users . 0 : “ 7 0,000 ۶ صا 8 | 3 || م 0 ‎ewe || han non‏ مد اماه لى 1 اسه 20,000,000 »2 1500000 011111111160 ‏و‎ tee m0 2010 

صفحه 17:
Terrorism (killed and wounded) 300,000 2 280,000 4 =a ‏ل 200,000 بر‎ ue 2 150,000 4 MED = La 100,000 ‏عي ل‎ 8 50,000 Sewers 9 se 1980 1990 2000 2010 2020 45,000,000 40,000,000 Base 35,000,000 va 8 20,000,000 — MES = Lal 000,000 2 ‏بط يد‎ 20,000,000 =o Wort 15,000,000 1.980 1990 2000 2010 2020 

صفحه 18:
Oil discoveries have been declining since 1964 = 1 مم2 Barrels ‘0-Year Discovery’ 1 et oll exports From the world’s top 15 exporters—nearly hol of all the world’s Shipping Less ‏کی هروه‎ one rmiton barrels a day in 2007, according to the U.S. Energy Information Administration 5 0 a 14 0 2 Sar Atgerta Norway __ubya__ Kazakhstan Kuwait Russfa ‏نید 1552 دور 1.862 و و‎ 2268 7018 Conse from 2008 20 ‏جع‎ 22 39 “7 152 2007 inet exports 

صفحه 19:
رویدادها * ”وقايعى كه نظم موجود در دادهها يا يديدهها را بر هم مى زند” See Soe Se ‏ا‎ Te en Se ‏تغییرات در جهان دارای گسستگی تاریخی است.‎ " مثال: كشورهاى توليدكننده نفت در روز كييور در سال 117/7 صادرات نفت خود را قطع كردند. * جنگ ترور شخصیت ها زلزله تصمیم بعدى غير منتظره و ناكهانى ‎GAME reve gel‏ نا ام رقم به ‎Pe pg rei‏ پشکستگی لیمن برلدرز ... ۱۳ (۳ ENN) 2 ‏ت‎ > 35-7 > سس 

صفحه 20:
تصویرها 9 كم مردم تصویرهایی از آینده در ذهن خود می‌پرورانند و اقدام‌هایی را بر 31 آنها انجام می‌دهند . = SS PARC ees Pj [nye crore In| Seas mero Ey on rey Fs ke peers يا ناآكاهانه در ذهن مردم ايجاد م ىكردد. مثال: چشم‌انداز سفر به ماه ژول ورن- تصویر آمریکای امن در فیلم‌های لت eT oa ۱۳ etre ge ad 

صفحه 21:


صفحه 22:
30-6 age لیس ری تب یر وی ere rere ee Re a ee oa eee 7 0 Eee aman ee ae Pe wore pee rd ee er ‏ا‎ ‎ane ag ‏سور من نب تج سر زر هزم شرا‎ ‏ات‎ ۳7 Pere eC Ino alee ae a ‏لمن‎ - | eae ae ‏مس‎ ‎Rare ma ee a eee eT) 2 rr oe ‏الا‎ ‎pier a re tor 7 ear on | 00 ‏تیش‎ ‏ری رن‎ 2 ‏که ی‎ 003 Fa 4 ‏للا‎ ‎Sore Bh ‎eee‏ اجتماس و ‎Sas‏ کات میت يب یل وا ری ‎ior‏ ۳ ‎eae Ter‏ ‎ree Nery)‏ كاش بيت ريني ۳ ‎٩‏ ‏یش ین ها ری تاره رای فا ‎pod] 9‏ خر به ست خن نم میا اليتق من تعن حرک به ست منجی کت اش جوز در اه 0 و هر زو 55-0 ‎oh ere a ea‏ 00 ود کید درل هی ی ۰ ۰7 رد چت وا رل ی ‎ere) oes‏ روز ‎eae)‏ ‎ere‏ ‏فش تایه اگوی 

صفحه 23:
Foresight ینت ۳ ‎aX‏ ‏هک 

صفحه 24:
تعریف آینده نگاری 1 Pane a mene aa IC ‏آينده استءكه حِشم اندازى ميان مدت تا بلند مدت‎ 1 ‏ا ا ا‎ aL Fa ‏مشترک بنا می‌سازد.‎ 2/39 1 ینت آتی‌نکار 0 هم کم ‎Ware oa‏ 

صفحه 25:
عرص ار و اع يليك ا مل 0 اا م ل ا 1 هر علم زبان تخصصی ا ل ل 500 مسایل دارای وجوه متفاوتی هستند. و تقسیم‌بندی جاری ناقض کل گرایی Concentration on the longer Go wh 55 503-7 term Se idle si rk 57 ) 

صفحه 26:
PAN Pa aire Ieee ‏فرص‎ "'. هماهنكى ترا وت © ا ا لل | ‎COWL SY med ood‏ ا وليك ل ل ‎2 ‏هم رايى‎ .> Fe ore Sa Net ioc ares Salo a) ‎ ‏رس ل 2< 4 ‎١‏ ‎SS ead a a) Fa Ne ‏چا آتی‌نکار شاه‎ ‏پر سس‎ 

صفحه 27:
PAR Ys Seen Eee nro | © ‏تعبهد 0ه‎ .5 ‎jlosely sys *‏ 500 " تعهد برآمده از انتشار نتايج ‎500 0 men ven ‏جح ادیشگاه توت ‎LI‏ ‏ف ‏ يموي و 2 ‎aw‏ ‏74 ا د 

صفحه 28:
۱ 5 نمود؟ وضعيت و بافت هر جامعه متفاوت است. Rowe rar aren aera vans ste} شبکه‌های درگیر » بازیگران و ذی‌نفعان هر جامعه در تحقق متفاوت است. ۱ مهمترین نتایج آینده‌نگاری است که در خلال فرآیند اجرای آن به‌دست می‌آید و نمی‌توان از نتایج دیگران بهره برد یا آن را خریداری نمود. 

صفحه 29:
معرفی تعدادی از روشها ینت آتی‌نکار 0 هم کم ‎WA NZ v‏ 

صفحه 30:
Scenario Planning m (550,51) Sy ‏حم‎ ‏هک‎ 

صفحه 31:
سناریو [1 eer en Pe Sa) ‏آشكار شدن آينده هستند. أن ن ها داستان هایی هستند که تشریح‎ 0 Reel Tag | ire coca een ate ‎USN Cron ROM Eee prey cond Yep) con)‏ ا 20 م حوادث مربوط به گذشته و حال هستند که به سمت آینده پیش برده شده اند. ‎See) a eS en ale ‏و دنياى‎ ‏اا ا آتئنكار هم( کم ی ‎< ١0 74 ‎ 

صفحه 32:
تسرد ی از سیر دو نيروى بيشران را كه عدم قطعيت و ات ا ‎Pee Pyare ee Rep‏ 0 Pon 

صفحه 33:
نمونه هایی از سناریوها ۳9 AEs ais ‏دیدشت‎ 

صفحه 34:
میت جوا نا نت بیدا تم .گرد ‎eee aes‏ من گرا و لادم ملد سل ۱ دید ند دیداد | کب میم حوز‌یقمو لت شرکتهایعمده نت (سترش حوزمیفلیت‌های شرکتهای فتی عم از تنب کل زنجیره انب نی وود به ار حزه‌های کسب, ‎he 00 0 0 07‏ 0 tee eer ee eee nee ets] ‎eee 0‏ ا ا ا ‎[meme‏ ‏مالکیت بنگاههای نقت, اخصوصم, شدم:/ دوت , شدر, و مل ,گرا ,ماد +ضعیث آمریکای ‎eae‏ ‎۱ ‏ا‎ ess ‏رقف راخ ده‎ ‎ ‏55 ‎oer aN celery‏ 0 اا ا | قضای دی کار لتخم هی جدد ‎ ‎ ‎et oe eee ee ae Sta ‏دن سازن‌ا و یش بروی سپری | تصممیری مترک و ‎0000 0 9 ‏جات تال در صنت نف وا [جذلیت بل ری وود ریز ‎ ‏تال در این حزه جر مشافل کت بد ول کنری ری تال پات ‎ ‎(171 70 ‏د ا حل و ال ‎sa ec ao‏ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 35:
برنامه‌ریزی بر پایه فرض ‎Assumption Based Planning‏ 2 هه 7 

صفحه 36:
‎ere oe,‏ وا ‎Se Ee Stes esti sete SLs i let nie le Se Ete Stee‏ رخدادهاى علائم شدار © | @ ا ‎ ‏فهرست همه فرضها. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏)> إنديشكاه آتئنقار ‎a‏ رم ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 37:
ارا ‎iz‏ > — مشکل ها ‎a‏ ‏0 ‎Le‏ ‎re ~ 5‏ حم ‎a‏ دس Va Revie See ‏حم‎ ‎LY Ne 2 

صفحه 38:
منابع استخراج فرضها: اسناد بر تام ‎eee eT |‏ جهار تكنيك كليدى براى شناسائى و استخراج فرضها: Fate tees ۱ ae ee een eT el ‏تار سازي بوئلنه‎ a ee eel لعاف هم( ‎AY‏ 

صفحه 39:
عقلانی‌ساز ی برناهة ‎es 0 57‏ 1 ‎ee Mea aoe coat ect Tice el‏ ۱ فرضهای ضمنی 

صفحه 40:
تفکر ارزشی ‎Value-Focused Thinking‏ > - aa WO Ne ssh ‏لي‎ 

صفحه 41:
تفکر ارزشی چیست؟ ‎Value-Focused Thinking‏ ee db eee SSI aie ad oes) kei are Rca ReaD] OTe rN ee TL ee ae Pa ne ee Ae SEL naa ce ree eee hen Seite il Teco T i ‏مطلوب ها و غیره می شوند.‎ ‎Cr leat cel od‏ ی ی ‎el rl eS ee SES So mee SS Pek Bese ce ieee ence‏ ‎ety Pe a ees]‏ ‎pe et we SSI ESS bel ol ‏*_تفکر ارزشی اساسا از دو فعالیت تشکیل می شود: ا ا ‏می ‏مار 2 ‎ee a ©‏ ‎a‏ > ‎٠١2 ie 

صفحه 42:
او لي 0 مجنوعه همه اهداق eras یه خودی خود مهم است. اهمیت. أن رای ندارد. 

صفحه 43:
7210 ‏ی‎ eee) عامه مردم و همه ذى انفمان 

صفحه 44:


صفحه 45:


صفحه 46:
ا ل ل 

صفحه 47:
Emergent technology JE505)) 01535 )." oN a ‏زر‎ 0-0303-0 Learn) 

صفحه 48:
اشاره: چرخه عمر تکنولوژی مدل - ۲) 2 ۵۳۱ +1( ¥%= ‎eae‏ ینت ۳5۱6۲-۳۳۷ 0 ‎rv.‏ 2 یره ‎etre ge‏ ۱۳ ‎AOS ise EA ed‏ تحص شا ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 49:
تحلیل اثرات متقاطع ‎Cross-Impact Analysis‏ eA i) Galena 2 ‏اندیشگاه آتینکاا‎ a ‏که 1ك‎ Ca 6 

صفحه 50:
تحليل اثرات متقاطع Cross-Impact Analysis به عنوان مثال : اگر مطلعه ای دربرهموضوعی پاشدکه ۴ یداد آتی در آن شناسایی شده اه ماتریس متقابل آن می تواند بصورت زیر باشد : E4 t حم اندیشگاه آتی‌نکار هر ‎LY SNEED‏ E3 1 2 7 ا تاثير بر رویدادها 11 2 E3 54 or 

صفحه 51:
پارادايم جدیدتر: روشها و ابزارها الف) روشهاى على - معلولى 5 | | 1 ج)استفاده از نظرات خبرگان ینت آتی‌نکار 0 هم کم ‎Ware oa‏ 

صفحه 52:
19 lee ‏ل ا‎ ces es ‏ل ا‎ Rel ie Teo a erreea ee en ne rear UE ‏ا ال‎ ae ered خروجی‌های مطلوب از برنامه آینده‌نگاری ۱ * قابلیت روش‌شناسی در سازمان یا دسترسی به قابلیت‌ها * تکمیل یکدیگر متناسب بودن با سایر ویژگی‌های برنامه مانند: افق زمانی» حوزه مورد هه ‎٠ a‏ > ين 

صفحه 53:
Methods Cemetery) eas 

صفحه 54:
سب مومه ۳۳ 4 

صفحه 55:
] — exanple G 

صفحه 56:
برنامه‌ریزی پابرجا ‎Robust Planning‏ استراتزی بابرجا ن استراتژی‌ها در آینده تقوبت و غنا بخشیدن به استراتژی‌ها و تولید استراتژی‌های پابرجا 

صفحه 57:
مراجع: * عليزلهه عزيزء وحيدى مطلق» وحيد, ناظمى؛ اميرء "سناريونكارى يا برنامه ريزى ا ا م ل ل ين ناظمىء اميرء قدیری, روح الله ”آينده نكارى: از مفهوم تا اجرا“» تهران: مركز صنايع نوين» ‎1١7/8‏ 4 گیری خلاق" تهران: موسسه فرهنگی انتشاراتی کرانه علم» ۱۳۸۱ 2 فتاه یی ری مره ‎an‏ 0١ <7 ‏اد‎ 21 

به نام خدا مبانی آینده‌اندیشی نگاهی اجمالی به جعبه ابزار آینده پژوهان وحید وحیدی مطلق اسفند 1387 آتینگار اندیشگاه ‌ آغاز مطالعات آتینگار اندیشگاه ‌ دلفی چیست؟ ‏ مجموعهای از رویه‌هایی که برای استخراج و پاالیش نظرات گروهی از ‌ افراد به کار گرفته می‌شود تا این نظرات بدون معایب متداول در اظهار نظرهای رو در رو به دست آید. اولین‌بار در موسسه RAND.orgبه کارگرفته شد. این روش برمبنای دریافت نظرات به صورت دوره‌ای بنا می‌شود. آتینگار اندیشگاه ‌ روش اجرا آتینگار اندیشگاه ‌ ویژگیها ‌ مهمترین ‌ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ بازخورد نظرات به کل افراد فرايند تعاملي ()Interactive Process فرايندهاي تكراري ()Iterative Process ناشناس بودن نظرات بازخوردهای آماری استفاده گسترده از مشارکت‌کنندگان مختلف آتینگار اندیشگاه ‌ Time of technological realization Importan ce Topic Degree of experti se آتینگار ‌ اندیشگاه Do not know 2 Will not be realized 20362026-2035 2016-2025 2011-2015 2006-2010 Already realized None Low Moderate High Index None Low Moderate High No 1 مرور مبانی آتینگار اندیشگاه ‌ شكل گيري پارادايم جديد الف – پارادايم اكتشافي ب – پارادايم هنجاري آتینگار اندیشگاه ‌ الف – پارادايم اكتشافي پارادايم اكتشافي پارادايم سنتي پيش بيني بود .در اين پارادايم از آنجايي كه آينده نتيجه اي علي و معلولي از گذشته دانسته مي شد ،نوعي جبري گري نيز در آن پنهان بود آينده ،آينده اي محتوم ،صلب و ثابت است . قابليت استفاده از ا ين جنس پيش بيني ها تنها براي شناختن آينده و تطبيق دادن وضعيت خود با آن آيندة‌ محتوم است. آتینگار اندیشگاه ‌ ب – پارادايم هنجاري اين پارادايم با در نظر گرفتن نيروي انسان در ساخت آينده و تاريخ سعي مي كند تا آينده را بسازد. اما خود ساخت آينده باعث مي شود تا مفاهيم و سواالت جديد تري نيز طرح شود. در اين پارادايم با 3سوال اساسي مواجه مي شويم. -1وقوع كدام آينده ها محتمل است؟ -2آينده مطلوب ما چيست؟ -3كدام آ‌ينده وقوع مي يابد؟ آتینگار اندیشگاه ‌ برخورد با آینده :پارادايم اول -پیش‌بینی آینده فرض :وجود یک آینده ثابت و معین و قابل کشف وظیفه :کشف آینده به عنوان مثال از طریق کشف روابط علی و معلولی تصمیمگیری بر اساس آن آینده کشف شده و انطباق با آن ‌ آتینگار اندیشگاه ‌ حال برخورد با آینده :پارادايم دوم -آینده‌نگاری آ یند هم وب طل آیندههای محتمل ‌ آیندههای باورکردنی ‌ ‌های ممکن آیندهنگار آتی اندیشگاه ‌ اکنون سناريوهاي كالن ملي آتینگار اندیشگاه ‌ سناريو هاي منطقه اي و جهاني سناريو هاي بخشي میشود؟ آینده چگونه ساخته ‌ "آينده" احتماًال از درهم‌كنش‌ چهار مؤلفه‌ي‌ زير پديد مي‌آيد: ‌ رويدادها events روندها Trends تصويرها Images اقدام‌ها Actions نیروهای پیش‌ران مجموعه و خوشه‌ای سازگار از مؤلفه‌های سازنده‌ی آینده هستند که آینده را احتماأل می‌سازند. آتینگار اندیشگاه ‌ روندها " تغییرات منظم در داده‌ها یا پدیده‌ها در خالل زمان” روندها بر اساس این پیش‌فرض شکل می‌گیرد ،تغییرات در جهان دارای پیوستگی تاریخی است. مثال :حضور زنان در پارلمان های دنیا به صورت خطی در حال افزایش است. آتینگار اندیشگاه ‌ آتینگار اندیشگاه ‌ آتینگار اندیشگاه ‌ آتینگار اندیشگاه ‌ رويدادها ‏ ‏ ‏ ‏ پدیدهها را بر هم می‌زند” ”وقایعی که نظم موجود در داده‌ها یا ‌ رویدادها بر خالف روندها بر اساس این پیش‌فرض شکل می‌گیرد ،تغییرات در جهان دارای گسستگی تاریخی است. مثال :کشورهای تولیدکننده نفت در روز کیپور در سال 1973صادرات نفت خود را قطع کردند. جنگ‌ ترور شخصیت ها زلزله تصميم‌ بعدي‌ غیر منتظره و ناگهانی رئيس‌ جمهور پایان ناگهانی جنگ سرد جنگ صربستان و بوسنی حمله عراق به کویت یازده سپتامبر ورشکستگی لیمن برادرز ... آتینگار اندیشگاه ‌ اقدامها ‌ تصويرها و ‏ ‏ ‏ ‏ مردم‌ تصويرهايي‌ از آيـنده‌ در ذهـن‌ خود مي‌پرورانند و اقدام‌هايي‌ را بر مبناي‌ آن‌ها انجام‌ مي‌دهند . همافزایی اقدامات ‌ چشم‌ اندازها یا سناریوها نوعی از تصویرهایی است که به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه در ذهن مردم ایجاد می‌گردد. مثال :چشم‌انداز سفر به ماه ژول‌ ورن -تصویر آمریکای امن در فیلم‌های هالیوودی آتینگار اندیشگاه ‌ آتینگار اندیشگاه ‌ سیاسی اقتصادی زیست‌محیطی فناورانه اجتماعی کاهش اقتدار دولت ها ادغام هرچه بیشتر اقتصاد جهانی گرم شدن کره زمین افزایش مطالبات عمومی برای مشارکت گذار به منابع انرژی جایگزین تغییرات ناگهانی آب و هوائی سلطه‌ی فناوری در حوزه‌های اجتماعی و اقتصادی رشد اینترنت رشد جمعیت هند افزایش فشار برای شفافیت توانمندی بازیگران غیر دولتی رشد و تاثیر شرکت‌های چند ملیتی در تصمیم گیری ها رشد و گسترش شبکه‌های جنایتکار کاهش کنترل بر سالح‌های کشتار جمعی تغییر شیوه‌های کار و زندگی در اثر افزایش باران‌های اسیدی رقابت‌پذیری از طریق نوآوری فناوری‌های ارتباطاتی پیشرفته ضعف شدید در مدیریت ضایعات تولید آمریکا در حال واگذاری رهبری علمی و فنی رشد اقتصاد جهان توسعه یافته خود به کشورهای دیگر ظهور کاغذ الکترونیک برای پرهیز از جنگل رشد سیستم‌های قابل حمل تولید و ذخیره رشد چشمگیر تجارت الکترونیک انرژی زدائی گرایش روزافزون به استفاده از انرژی هسته اتمام منابع سوخت فسیلی افزایش نقش و تاثیر سازمان جهانی تجارت ای حرکت به سمت ریزترشدن نیمه هادی ها تاریک تر شدن جهان رشد اقتصادی منطقه آسیا کسب و کارهای نوین زیست محیطی برای بحران کاپیتالیسم نفوذ بیشتر شبکه‌های قومیتی – مذهبی و بسیج تجارت دی اکسید کربن امکانات تکیه بر منابع تجدید پذیر انرژی رقابت مذهبی بین اسالم و مسیحیت برای جذب سواد دیجیتال و محرومیت از خدمات نوین مبتنی بر فناوری اطالعات پیروان بیشتر بحران تامین انرژی برای رشد اقتصادی آلودگی فضا با قطعات جدا شده ماهواره ها افزایش ناهمگنی قومیتی به خاطر مهاجرت و ایستگاه‌های فضائی چین فناوری بازیافت محصوالت دور ریخته و حفظ الگوی اقتصاد مقیاس افزایش استقالل طلبی و تجزیه طلبی پرهیز از کاربرد مواد و منابع خام ضعف در مدیریت مواد سمی دفع شده عدم تعادل در بازار کار جهانی افزایش همکاری ها و موافقت نامه‌های بین المللی افزایش نابودی تنوع زیستی افزایش فشار برای ارتقای سطح استاندارد افزایش تعداد و نفوذ نهادهای بین المللی زندگی در کشورهای در حال توسعه افزایش مناقشه ها و جنگ‌های داخلی در واحدهای دولت – ملت رشد شبکه‌های فراملی تروریستی کاهش جمعیت افریقا به دلیل ایدز و سایر بیماری ها افزایش شهرنشینی کاهش جمعیت روسیه رشد جمعیت آسیای مرکزی رشد مهاجرت به آمریکای شمالی ،استرالیا و نیوزیلند افزایش سن بازنشستگی حرکت به سمت سوئیچ‌های کوانتومی افزاش حضور زنان در جامعه حرکت به سمت الکترونیک مولکولی افزایش شهر نشینی نقشه برداری ژنوم نابرابری در سالمت رشد مهندسی بافت زنده افزایش جمعیت جوان آمریکای التین و خاورمیانه رشد کاربرد درمانی سلول‌های بنیادی رشد جمعیت کشورهای در حال توسعه منسوخ شدن جراحی تهاجمی افزایش مهاجرت از روستا به شهر افزایش نابرابری در توزیع ثروت گسترش سوراخ الیه ازن افزایش چالش‌های مدیریت کالنشهرها افزیش همکاری‌های بین المللی اقتصادی به جای رقابت ظهور قدرت‌های اقتصادی نوین چین و هند کمبود آب آشامیدنی سهولت و حجم باالی مهاجرت بین مرزی کاهش خاک مستعد کشاورزی افزایش شاغالن به کار مهاجر در کشورهای توسعه یافته استمرار فرار مغزها آتینگار اندیشگاه ‌ استفاده بیشتر از اهرم‌های مالیاتی برای کاهش آسیب به محیط زیست ضعف در مدیریت بین المللی اقدامات پیشگیرانه و اصالحی افزایش چشمیگر طول عمر گسترش شکاف بین فقیر و غنی آیندهنگاری ‌ ‏Foresight آتینگار اندیشگاه ‌ تعريف آينده نگاري فرآيندي سيستماتيك ،مشاركتي و گردآورنده ادراكات آينده است،كه چشم اندازي ميان مدت تا بلند مدت را با هدف اتخاذ تصميمات روزآمد و بسيج اقدامات مشترك بنا مي‌سازد. ‏Gaveagan,2001 آتینگار اندیشگاه ‌ 5cكاركردهاي آينده نگاري .1كاركرد ارتباطي ‏Communication تمايل به مساعدت عملي ارتباطات هدف مشترك .1احياء و ترميم حلقه هاي ارتباطي ( )Linkageسيستم .2ايجاد به خلق زباني جديد (زبان مشترك ميان بازيگران) هر علم زبان تخصصي ( )PRIVATE LANGVAGEخود را دارد. مسایل دارای وجوه متفاوتی هستند ،و تقسیم‌بندی جاری ناقض کل‌گرایی .2تمركز بلنPPد مPPدت Concentration on the longer ‏term عمر كوتاه دولت ها،مجالس قانونگذار ،سياست گذاران و.. آتینگار اندیشگاه ‌ دموكراتيك در اثر روش هاي 5cكاركردهاي آينده نگاري (ادامه) .3هماهنگي Coordination جلوگیری از پيش رفتن به سمت بوروكراتيزه كردن سيستم ساختارهاي مكانيكي ،ساختارهاي ارگانيك (،)organic روابط خارج از تقسیم‌کار اداری .4هم رايي Consensus بحران مشروعيت پيش روي نظام اداري يا تصميم گيري دولتي آتینگار اجماع مشروعیت اجرایی به همراه می‌آورد. اندیشگاه ‌ 5cكاركردهاي آينده نگاري (ادامه) .5تعهد ‏Commitment تعهد برآمده از چهار cقبلي تعهد برآمده از انتشار نتايج تاکید بر فرآیند در مقابل محصول آتینگار اندیشگاه ‌ آیا می‌توان تنها از آینده‌نگاری سایر کشورها استفاده نمود؟ ‏ ‏ ‏ ‏ وضعيت و بافت هر جامعه متفاوت است. آيندههاي مطلوب هر جامعه متفاوت است. ‌ ذينفعان هر جامعه در تحقق متفاوت است. شبکههاي درگير ،بازيگران و ‌ ‌ ارتباطات ،هماهنگي ،ايجاد اجماع ،توجه به آينده بلندمدت ،تعهد و ادراك معني از ميآيد و بهدست ‌ مهمترين نتايج آينده‌نگاري است که در خالل فرآيند اجراي آن ‌ نميتوان از نتايج ديگران بهره برد يا آن را خريداري نمود. ‌ آتینگار اندیشگاه ‌ معرفی تعدادی از روشها آتینگار اندیشگاه ‌ سناریوها ‏Scenario Planning آتینگار اندیشگاه ‌ سناریو سناریوها داستان ها ،تصاویر و یا طرح هایی درباره ی چگونگی آشکار شدن آینده هستند .آن ها داستان هایی هستند که تشریح کننده ی گستره ای از گذرگاه ها از زمان حال به آینده هستند. سناریوهای خوب ریشه در گذشته و حال دارند و مهیا کننده ی تعابیر حوادث مربوط به گذشته و حال هستند که به سمت آینده پیش برده شده اند. واژه سناريو از دنياي تئاتر و سينما گرفته شده است. آتینگار اندیشگاه ‌ نمونه هایی از سناریوها دو نــیروی پیشران را کــه عــدم قطعیت و اهمیت باال دارند انتخاب کرده و ماتریس 2*2را تشکیل می دهیم. 3 مثال: رقابت جهانی‌شدن فراگیر رقابت منطقه‌ای جهانیشدن ‌ منطقه‌گرایی جهانی‌شدن نابودگر جهان پسا قطبی آتینگار اندیشگاه ‌ درگیری نمونه هایی از سناریوها 3 1 رویکرد برون‌گرا 5 2 دنیای جهانی شده 4 رویکرد منطقه‌ای دنیای ملی‌گرایانه 7 تقاضا گرا آتینگار اندیشگاه ‌ رویکرد درون‌کرا 6 عرضه‌گرا امنیت جهانی ( دنیایی با امنیت پایدار /ناامنی گسترده) جهانی شدن ( جهانی شدن فراگیر /منطقه گرایی و ایجاد مناطق مختلف) منابع انرژی (منابع زیاد انرژی که می‌تواند ناشی از انرژی های نو ،اکتشاف ذخایر نو ،افزایش ضریب استحصال و ناشی از سایر انرژی های فســیلی ماننــد گــاز یا مــواد جدید نفتی جدید باشد /کمیابی منابع ) حوزه‌ی قلمرو فعالیت شرکت‌های عمده نفتی (گسترش حوزه‌ی فعالیت‌های شرکت‌های نفتی اعم از پرداختن به کل زنجیره تامین یا حتی ورود به سایر حوزه‌های کسب و کار مانند فوالدسازی /تمرکز فعالیت‌ها بر بخشی از زنجیره تامین توسط هر شرکت) نوع دیدگاه به حوزه‌ی انرژی (دیدگاه تجاری و اقتصادی به انرژی /دیدگاه سیاسی – امنیتی و استفاده از انرژی به عنوان ابزاری در خدمت این وظیفه) شیوه‌ی زندگی ( شیوه‌ی نوین زندگی شامل افزایش جابه‌جایی و شهرنشینی ،راحتی کار ،مصرف باالی انرژی /شیوه‌ی سنتی زندگی ) وضعیت زیست‌محیطی (بحرانی شدن وضعیت محیط زیست و تمرکز بر تکنولوژی پاک /عدم توجه جدی به مخیط زیست) مالکیت بنگاه‌های نفتی (خصوصی شدن /دولتی شدن و ملی‌گرایی مانند وضعیت آمریکای جنوبی و حاکمیت چپگرایان) نقش بازیگران غیردولتی بین‌المللی (افزایش قدرت و تاثیرگذاری بازیگران غیردولتی مانند NGOها ،اتحادیه‌های صنفی ‌،سازمان‌های نظارتی و قانون‌گذاری بین‌المللی /تمرکز قدرت در اختیار دولت‌ها) وضعیت اشتغال ( تقاضای باالی شرکت‌های نفتی به نیروی انسانی متبحر و استفاده از نیروی کار بالقوه مانند بازنشستگان یا نیروی کار مهاجر /تناسب میان عرضــــه و تقاضای نیروی کار و استخدام نیروهای جدید) ساختار سازمانی و فرآیند تصمیم‌گیری (دیدگاه شبکه‌ای همراه با هوشمندی توزیع یافته ،تخت شـــدن سازمان‌ها و افزایش بـــروی سپاری /تصـــمیم‌گیری متمرکز و ساختارهای بزرگ سازمانی) تولید ارزش افزوده در حوزه‌ی نفت( دانش بر شدن فعالیت‌ها در حوزه‌ی نفت /سرمایه بر شدن فعالیت‌ها و وابستگی رشد این شرکت‌ها به سرمایه باال) جذابیت اشتغال در صنعت نفت و گاز (جذابیت باال برای ورود نیروی تازه /اشتغال در این حوزه جزو مشاغل سخت باشد و تمایل کمتری برای اشتغال باشد). تعداد صادر کنندگان نفت ( به خاطر توجیه اقتصادی ناشی از افزایش قیمت و رشد چین و هند منابعی که پیش از این غیراقتصادی دانسته می‌شد ،توجیه اقتصادی بیابد و تعداد کشورهایی که در بازار نفت حضور دارند افزایش یابد /به دلیل رشد مصرف انرژی هر کشوری به میزان تولید خود مصرف کنــد و تعــداد صادرکنندگان نفت و گــاز بــه یابد).نگار آتی کاهش ‌ اندیشگاه شدت وضعیت استقالل سیاسی (افزایش میزان تمایل به تجزیه طلبی‌های قومی و منطقه‌ای /شدت گرفتن یکپارچگی ملی و افزایش احساسات ملی‌گرایانه) برنامه‌ریزی بر پایه فرض ‏Assumption Based Planning آتینگار اندیشگاه ‌ برنامه‌ریزی بر پایه فرض در یک نگاه در همه برنامه ها -از برنامه سینما و پیک نیک رفتن گرفته تا برنامه های یک ارتش بزرگ -فرضهائی درباره آینده وجود دارند رخدادهای باورکردنی عالئم هشدار اقدامات شکل دهنده 3 4 اقدامات بیمه کننده 5 آتینگار اندیشگاه ‌ 2 فرضهای باربر آسیب پذیر فرضهای نقض شده 1 فهرست همه فرضها برنامه شناخت و طبقه‌بندی انواع فرضها درخت انواع فرضها فرضها مشکل ها راه حل ها صریح رسیدگی شده باربر آسیب پذیر دو سویه آتینگار اندیشگاه ‌ یک سویه رسیدگی نشده غیر باربر آسیب ناپذیر ضمنی شناسائی و استخراج فرضها منابع استخراج فرضها: اسناد برنامه افراد برنامه ریز چهار تکنیک کلیدی برای شناسائی و استخراج فرضها: تعریف داستان طوالنی برنامه جست و جوی افعال زمان آینده و نیز عبارت های باید و بایستی در اسناد برنامه عقالئی سازی برنامه پرسیدن سوال های خبرنگاران آتینگار اندیشگاه ‌ شناسائی و استخراج فرضیه‌ها ‏ ‏ عقالئی‌سازی برنامه هدف عمده عقالئی سازی برنامه شناسائی فرضهای ضمنی است استفاده از پیوند منطقی و عقالنی بین وضعیت آینده و اقدامات کنونی به منظور آشکار سازی فرضهای ضمنی اقدام ها آتینگار اندیشگاه ‌ برنامه فرضها تفکر ارزشی ‏Value-Focused Thinking آتینگار اندیشگاه ‌ تفکر ارزشی چیست؟ ‏Value-Focused Thinking ‏ ‏ ‏ ‏ ارزش یعنی آنچه برای مهم است؛ ارزش ها همان اصول ارزیابی هستند که از آنها برای ارزیابی پیامدهای بالفعل و بالقوه اقدام و عدم اقدام ،گزینه های پیشنهادی و تصمیم ها استفاده می کنیم. ارزش ها از جنس معیارها ،سنجه ها و اهداف هستند و شامل اصول اخالقی ،رهنمودها ،اولویت ها، مطلوب ها و غیره می شوند. در هر تصمیم گیری ،ارزش ها اهمیت بنیادی دارند و گزینه ها فقط ” ابزاری“ برای تحقق ارزش ها هستند .بنابراین هنگام تفکر باید نخست بر ارزش ها تمرکز کرد و نه بر گزینه هائی که احتماال این ارزش ها را محقق می سازند. شعار تفکر ارزشی :اول ارزش ها و بعد گزینه ها تفکر ارزشی اساسا از دو فعالیت تشکیل می شود: نخست درباره چیستی خواسته هایمان تصمیم می گیریم و سپس چگونگی تحقق آنها را مشخص می کنیم. آتینگار اندیشگاه ‌ مجموعه همه اهداف به خودی خود مهم است .اهمیت .آن چرائی ندارد .1 .2 .3 .4 .5 .6 .7 .8 .9 .10 .11 .12 .13 .14 .15 .16 .17 .18 .19 .20 .21 آتینگار اندیشگاه ‌ هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف هدف بنیادی چرا این هدف مهم است؟ مقطعی به خاطر تاثیری که بر یک هدف .دیگر می گذارد اهمیت دارد شبکه اهداف مقطعی – نهائی سلسله مراتب اهداف بنیادی )قضاوت های مبتنی بر ارزش ها( )قضاوت های مبتنی بر واقعیت ها( عامه مردم و همه ذی نفعان فقط متخصصان و کارشناسان 1 14 .1 .2 .3 .4 .5 اولین هدف بنیادی دومین هدف بنیادی سومین هدف بنیادی چهارمین هدف بنیادی پنجمین هدف بنیادی 2 13 12 5 3 8 6 11 4 7 9 15 10 آتینگار اندیشگاه ‌ 16 رهنگار تکنولوژی ‌ زمان از نظر مفهومی: .1پیش‌بینی .2برنامه‌ریزی ‏M2 ‏P3 آتینگار اندیشگاه ‌ ‏P1 ‏P2 ‏P4 ‏T2 ‏T4 از نظر ساختاری: الیه‌ها افق زمانی ‏M1 ‏RD6 ‏T1 ‏T3 ‏RD4 ‏RD5 ‏RD2 ‏RD3 ‏RD1 بازار محصول تكنولوژي تحقيق و توسعه )(R&D سرمايه گذاري /منابع مالي زنجيره تأمين كاركنان /مهارت ها منابع اشاره :چرخه عمر تکنولوژی محدودیت‌های تکنولوژیک پیشرفت‌های کند ،نزدیکی به محدودیت ‏Critical dimension ‏necessary for functionality منطقه پیشرفت حداکثر حرکت کند در آغاز آتینگار اندیشگاه ‌ ‏Time اشاره :چرخه عمر تکنولوژی تکنولوژی قدیمی تکنولوژی نوظهور آتینگار اندیشگاه ‌ ‏Time اشاره :چرخه عمر تکنولوژی ‏Emergent ‏technology آتینگار اندیشگاه ‌ ‏Time اشاره :چرخه عمر تکنولوژی مدل Fisher-Pry & Gompretz:F = ½ (1 + tanh a (t - ))to تولید بازار تحقیقات استفاده آتینگار اندیشگاه ‌ ‏Time تحليل اثرات متقاطع ‏Cross-Impact Analysis سرمایهگذاری ‌ 2 3 1 1 منابع انسانی 2 1 3 امنیت 2 رشد اقتصادی 3 آتینگار اندیشگاه ‌ تحليل اثرات متقاطع ‏Cross-Impact Analysis به عنوان مثال : اگر مطالعه ای درباره موضوعی باشدکه 4رويداد آتی در آن شناسايی شده اند ،ماتريس اثرات متقابل آن می تواند بصورت زير باشد : ‏E4 ‏E3 ‏E2 ‏E1 تاثير بر رويدادها ‏E1 ‏E2 ‏E3 ‏E4 آتینگار اندیشگاه ‌ پارادایم جدیدتر :روشها و ابزارها الف) روشهاي علي – معلولي ‏x1 ‏X2 ‏y . . ‏xn ب) روش هاي تحليل روند ج)استفاده از نظرات خبرگان آتینگار اندیشگاه ‌ 3rd ‏Qtr 1st ‏Qtr 60 50 40 30 20 10 0 معیارهای انتخاب روش در یک برنامه آینده‌نگاری ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ در دسترس بودن منابع (زمان ،منابع مالی ،نیروی انسانی ،اطالعات)... ، تسهیلکنندگان).. ، ‌ مشارکتکنندگان مطلوب (خبرگان، ‌ روشها مناسب بودن حهت ترکیب با سایر ‌ خروجیهای مطلوب از برنامه آینده‌نگاری ‌ کمی /کیفی بودن نتایج یا هنجاری و اکتشافی بودن برنامه روششناسی در سازمان یا دسترسی به قابلیت‌ها قابلیت ‌ تکمیل یکدیگر ویژگیهای برنامه مانند :افق زمانی ،حوزه مورد ‌ متناسب بودن با سایر بحث).. ، آتینگار اندیشگاه ‌ Creativity Creativity Methods Wild cards Science fiction Gaming-simulation Essays / Scenario writing Genius forecasting Role Play/Acting Backcasting Relevance trees / Logic charts Roadmapping Expertise Expert Panels Brainstorming Scenario workshop Delphi SWOT analysis Citizen Panels Morphological analysis Conferences / Seminars Key/Critical technologies Multi-criteria Quantitative Scenarios/SMIC Interviews Benchmarking Interaction Voting / Polling Stakeholders Mapping Cross-impact System/Structural analysis Modelling Patent analysis Bibliometrics Scanning Extrapolation Literature review Indicators Qualitative (17) Semi-quantitative (10) Quantitative (6) R. Popper (2006) Evidence آتینگار ‌ اندیشگاه Sequencing methods – example 1 Methodology 1 Wild cards Scanning Delphi Delphi Wild Cards SWOT analysis Citizen Panels Expert Panels Citizen panels Expert panels SWOT Scanning آتینگار ‌ اندیشگاه Sequencing methods – example 2 Methodology 2 Scenarios Essays / Scenario writing Brainstorming Roadmaps Roadmapping Delphi SWOT analysis Delphi SWOT Scanning Brainstorming Scanning آتینگار ‌ اندیشگاه برنامه‌ریزی پابرجا ‏Robust Planning استراتژی پابرجا -1تولید فضای سناریوها استراتژیها در آینده ‌ -2به آزمون کشیدن -3تقویت و غنا بخشیدن به استراتژی‌ها و تولید استراتژی‌های پابرجا استراتژی فضای سناریوها سناریو آتینگار اندیشگاه ‌ مراجع: ‏ ‏ ‏ علیزاده ،عزیز ،وحیدی مطلق ،وحید ،ناظمی ،امیر” ،سناریونگاری یا برنامه ریزی برپایه سناریوها“ ،تهران :موسسه مطالعات بین المللی انرژی1387 ، ناظمی ،امیر ،قدیری ،روح اهلل” ،آینده نگاری :از مفهوم تا اجرا“ ،تهران :مرکز صنایع نوین1385 ، کینی ،رالف ،ترجمه وحید وحیدی مطلق ” ،تفکر ارزشی :راهی به سوی تصمیم گیری خالق“ ،تهران :موسسه فرهنگی انتشاراتی کرانه علم1381 ، آتینگار اندیشگاه ‌