مدارس مروج سلامت

مدارس مروج سلامت

اسلاید 1: مدارس مروج سلامت Health Promoting School (HPS)شبکه بهداشت و درمان شهرستان بوئین زهراواحد سلامت نوجوانان ،جوانان ومدارسپائیز 1392

اسلاید 2: مقدمهامروزه سرمایه گذاری بر روی سلامت نوجوانان ،جوانان ومدارس در محیطهای آموزشی به عنوان یکی از مهمترین مداخلات نظامهای سلامت مطرح بوده به نحوی که این مهم در قالب یک برنامه فراگیر به نام ” مدارس مروج سلامت“ در حوزه ارتقای سلامت مدارس توسط سازمان جهانی بهداشت (who) توصیه شده است.ابتدادرسال 2001 میلادی سازمان جهانی بهداشت در تعاملی چند جانبه با دست اندر کاران بین المللی ذینفع ،برنامه مراقبت مدرسه محور را آغاز نمود که هدف عمده این نظام مراقبت ،روز آمد نمودن اطلاعات سلامت در دانش آموزان ،والدین و کارکنان مدارس بود.

اسلاید 3: در دسامبر 2005 میلادی نشست مشورتی در مورد مدارس مروج سلامت در منطقه مدیترانه شرق (EMRO) برگزار گردید،در این نشست کارشناسان حوزه سلامت مدارس وسایر مدیران مربوطه از کشورهای مدیترانه شرقی شرکت داشته وبا تبادل تجربیات درمورد ارتقای سلامت در مدارس در بین کشورها ودستیابی به بهترین رویکرد در زمینه طراحی شبکه مدارس مروج سلامت بحث و تبادل نظر نمودند. این برنامه به صورت پایلوت در ایران با همکاری وزارت بهداشت ووزارت آموزش و پرورش در سطح مدارس کشورازسال تحصیلی (90-89) آغاز شده (در سال گذشته تعداد مدارس مجری در شهرستان :2مدرسه – در سال تحصیلی جدید تعداد مدارس مجری :کل کشور=12500،استان قزوین :300،شهرستان بوئین زهرا:30)که امید است با افزایش پوشش این برنامه شاهد ارتقاء سلامت در گروه سنی نوجوانان و جوانان باشیم.

اسلاید 4: تعریف HPSمدارس مروج سلامت: مدارس مروج سلامت به منزله یک نظام برای ارتقای سلامت است که با مشارکت فعالانه اولیاء ،مربیان و دانش آموزان و با رویکرد توانمند سازی دانش آموزان در زمینه مراقبت از خود ، فرهنگ خود مراقبتی ( Selfcare)و آموزش همسانان و همسالان ، منجر به افزایش ظرفیت ها و توانمند سازی مردم در مورد سالم زندگی کردن ، سالم کارکردن و آموزش با کیفیت خواهد شد.

اسلاید 5: مدارس مروج سلامت:این مدارس با استفاده از مشارکت عمومی آموزگاران ،دانش آموزان ،اولیاء وتشکیل گروههای کاری و مشورتی در 8 محورزیر فعالیت می نماید:1- برنامه جامع آموزش سلامت در مدارس2- ارائه خدمات بالینی در مدارس3- سلامت محیط مدارس4- بهبود تغذیه در مدارس5- تحرک فیزیکی و فعالیت بدنی در مدارس6- ارتقای سلامت کارکنان در مدارس7- خدمات سلامت روان ومشاورهای در مدارس8- مشارکت والدین و جامعه در برنامه ریزی ارتقاء سلامت در مدارس و شبکه داوطلبان سلامت دانش آموزان

اسلاید 6: معیارهای انتخاب مدارس مجری طرح مروج سلامت:1- مدارس منتخب شهری دارای مربی بهداشت ومدارس روستایی ،تحت پوشش بهورز فعال باشند.2- مدارسی که مدیر و کارکنان علاقمند و دلسوز در فعالیتهای بهداشتی داشته و برخوردار از نمایند گان انجمن اولیاء و مربیان فعال ،در اولویت می باشند.3- در صورت امکان ،مدارس دارای پایگاه تغذیه سالم و اتاق بهداشت باشند.4- تشکلهای بهداشتی دانش آموزی ( بهداشتیاران و پیشگامان) در مدرسه فعال یا قابل سازماندهی باشد.5- مدرسه از لحاظ ایمنی و وضعیت بهداشت محیط ( به ویژه سرویسهای بهداشتی وآبخوری ها) مناسب واستانداردبوده و کپسول اطفاء حریق و جعبه کمکهای اولیه در مدرسه موجود باشد.6- در صورت امکان مدارس منتخب دارای خدمتگزار یا سرایدار موظف باشند.7- مدارس مجری از مشاور تمام وقت و یا نیمه وقت بر خوردار باشند.

اسلاید 7: مدارک ومستندات لازم در مدرسه مروج سلامت:دستورالعمل اجرایی مدرسه مروج سلامتبرنامه مدون آموزشی براساس نیاز سنجیبرنامه تغذیه سالمپرونده سلامت مدرسهدستورالعملهای ایمنی مدرسهدستورالعمل پایگاه تغذیه سالمنتایج غربالگریشناسنامه سلامت دانش آموزانشناسنامه سلامت کارکنانبرنامه حضور و فعالیتهای مشاور روانی اجتماعیدفتر ثبت وقایع روزانه وگزارشات

اسلاید 8: جدول فعالیتهای فوق برنامهدفتر گزارش روزانه فعالیتهای بهداشتیمنابع آموزشی مورد نیازچک لیست ارزیابی مدرسه مروج سلامتفرمهای خود ارزیابی مدرسه آمار داوطلبین سلامت دانش آموزیگزارش فعالیتهای داوطلبینفرمهای گزارش موارد بیماریفرم و دستورالعمل تکمیل فرم گزارش حوادثبرنامه آموزشی و مراقبت کارکنانبرنامه های جلب مشارکتنقشه موقعیت مدرسه با توجه به مراکز بهداشتی و درمانی،مراکز فرهنگی ،ورزشی ،موقعیت خطرناک و...فهرست اسامی تیم سلامت مدرسه و گزارش فعالیتهای آن

اسلاید 9: اعضاء کمیته سلامت مدرسه شامل:مدیر مدرسه یا معاون مدرسه (رئیس کمیته)مربی بهداشت یا رابط سلامت مدرسه (دبیر کمیته)مربی پرورشی مدرسه نماینده معلمین مدرسهمنتخب داوطلبان مدرسهنمایندگان دانش آموزی یا شورای دانش آموزی مدرسه مسئول بوفه و تهیه و توزیع مواد غذایینماینده شوراهای محلینماینده انجمن اولیاء ومربیان

اسلاید 10: وظایف کمیته مدرسه: - تدوین تعهد وخطی مشی مدرسه توسط مدیر مدرسه و نصب آن در محلهای قابل دید در مدرسهبرآوردوپیگیری تامین منابع آموزشی برآورد نیازهای بهداشتی مدرسهکمک به تعیین موضوعات بهداشتی که برای مدرسه از اولویت برخوردارند.برآورد هزینه های سالانهارتباط با شوراهای محلی و سایر افراد جامعه وهمکاری در جهت جلب مشارکت جامعهبررسی مشکلات موجود و برنامه ریزی برای رفع آنها در سطح مدرسه تصمیم گیری در خصوص ارتقاء سلامت در مدارس مانند: ساختن توالتهای بهداشتی،کاهش تردد وسایل نقلیه در جاده ها و خیابانهای مجاور مدرسه ،جمع آوری زباله ها و بر طرف کردن سایر آلودگی هاارایه پیشنهاد برای بازنگری و تولید منابع ومحتوای آموزشیبرنامه ریزی فعالیتهای داوطلبانه

اسلاید 11: تشکیل تیم ممیزی داخلی ( یک نفر از افراد تیم به عنوان سرممیز انتخاب شود،کلیه اعضاء تیم باید از طرف مدیر مدرسه ابلاغ داسته باشند.)پایش وارزشیابی (ممیزی داخلی) - همکاری با ممیزی خارجی- نظارت بر اجرای برنامه های ارایه خدمات و مراقبت های سلامت و آموزش سلامت در سطح مدرسه - برگزاری نمایشگاه ،بسیج ،مسابقات،نمایش و... با موضوعات سلامت و طراحی دوره های آموزشی و تفریحی در سطح مدرسه- برنامه ریزی برای مشارکت داوطلبان در برنامه های ملی و محلی سلامت - کمک به افزایش ارتباط بین مدرسه و برنامه های مراکز بهداشتی و درمانی- نظارت بر اجرای بر نامه مراقبت های سلامت کارکنان- تهیه گزارش و تشویق اعضاء به ادامه کار- ارسال گزارش جلسات به سطح بالاتر- انجام سایر اموری که بر حسب مورد از طرف کمیته شهرستانی اعلام میگردد.

اسلاید 12: زمان ونحوه تشکیل جلسات و کمیته ها:کمیته های شهرستانی هر2ماه یکبارکمیته های مدرسه هر ماه یکبارفرآیند ارزیابی و اعطای نشان به مدارس:1- انجام ممیزی داخلی توسط مدیر مدرسه با چک لیستهای مربوطه 2- تحویل چک لیستها به کمیته شهرستانی3-هماهنگی کمیته شهرستانی با تیم ممیزی خارجی به منظور انجام ممیزی خارجی4- تایید ممیزی خارجی توسط کمیته شهرستانی و استانی وتعیین رتبه5- اعلام نتیجه رتبه به سازمان آموزش وپرورش6- اعطای لوح یا نشان به مدرسه و نصب آن در محلی که در معرض دید مراجعه کنندگان باشد.7- بازنگری سالانه به منظور استمرار مدرسه مروج سلامت

اسلاید 13: گزارش نتایج اجرای طرح مدارس مروج سلامت در سال تحصیلی (92-91):تعداد مدارس تحت پوشش در شهرستان بوئین زهرا در سال تحصیلی (92-91):258 مدرسه جمعیت دانش آموزی 20333 نفرتعداد مدارس مجری طرح :30 مدرسه(11/6%) کل مدارس - جمعیت دانش آموزی: 5262نفر(25/8%)22 شهری(73%) - 8روستایی(27%)1

اسلاید 14: 1- منطقه بوئین زهرا:24مدرسه (80%) مدارس با جمعیت 4594 نفر مرحوم فرهودی-شهید بابایی(شاهین تپه)-شهید شریف(رودک)- اشرفی اصفهانی(خوزنین)- سمیه(آراسنج)- عفت- شهید درزی-بنت الهدی(دانسفهان)- مصطفی خمینی(امیر آباد نو)- شهید قربانی(سگز آباد)- آیت ا..طالقانی حسین آباد میثم تمار(خونان)-زینب کبری-خدیجه کبری- الزهرا-قائم- شهیدجمشیدی- شهید قدوسی مهدیه(بوئین زهرا)- مدرسه 7تیر-شهیدمعصومی-شهید قاضی- تقوی- عنان خاطری(ارداق)2- منطقه شال:6مدرسه(20%) مدارس با جمعیت دانش آموزی 668نفر شهید قربان کرمی-شیخ ضیاءعاملی-یادگار امام-شفق(شال)-شهید زین آبادی(شال) - شهید شهبازیها(شهرک مدرس)

اسلاید 15: تعداد ستاره های مصوب بر اساس ممیزی خارجی مرحله دوم در سال تحصیلی (92-91):فاقد ستاره:ا مدرسه (7تیر ارداق)-(3/3%) مدارس مجری1 ستاره: صفر2ستاره:13 مدرسه (43/3%)3 ستاره:11 مدرسه (36/6%)4ستاره:5 مدرسه (16/6%)زینب کبری(85/75)- الزهرا(84/75)- خدیجه کبری (83/5)-عفت(82/75)- شیخ ضیاء عاملی(82/5)

اسلاید 16: چک لیست ممیزی داخلیفعالیتهاامتیاز کل* برنامه جامع آموزش سلامت در مدارس13- وجود یک بردکه در آن عناوین آموزشی مشخص شده باشدونصب نشان مدرسه مروج سلامت در مدرسه2- برگزاری جلسات توجیهی دانش آموزان ،معلمان وکارکنان با حضور کارشناسان بهداشت مدارس شهرستان2- وجود مطالب ومنابع آموزشی مرتبط با سلامتی برای هر جزء از اجزای 8گانه hps4اجرای فعالیتهای بهداشتی طبق تقویم مناسبتهای بهداشتی1- ارائه آموزشهای بهداشتی ویژه دانش آموزان ،معلمان وکارکنان در قالب سخنرانی ، مسابقات ،نمایش و...4

اسلاید 17: فعالیتهاامتیاز کل* ارائه خدمات بالینی در مدرسه17- وجود یک شناسنامه سلامت تکمیل شده برای هر دانش آموز2- واکسیناسیون دانش آموزان مدرسه2- انجام غربالگری در مدارس وشناسایی موارد نیازمند ارجاع2- وجود جعبه کمکهای اولیه استاندارد در مدرسه2- وجود حداقل یک نفر فرد آموزش دیده برای انجام کمکهای اولیه 1- پیگیری موارد ارجاع شده2- وجود اتاق بهداشت مجهز کامل2- وجود مراقب سلامت در مدرسه به طور منظم ویا با برنامه تعیین شده2- وجود پرونده تکمیل شده سلامت مدرسه2

اسلاید 18: فعالیتهاامتیاز کل* سلامت محیط در مدرسه22- مکان وفضای مناسب مدرسه2- فضای مناسب کلاسها ،آزمایشگاهها و...2- دسترسی به آب آشامیدنی سالم4- دستشویی وتوالتهای بهداشتی2- دفع بهداشتی فاضلاب1- نوروحرارت کافی،صدا،رطوبت،تهویه کلاسها،آزمایشگاه و...2- ایمنی محیط مدرسه2- دفع بهداشتی زباله و وجود سطلهای زباله کافی1- رعایت ایمنی و اقدامات موثر پیشگیری از حوادث2- پاکیزگی وتمیزی محیط مدرسه ،اهتمام در ایجاد فضای سبز در مدارس،فعالیتهای زیست محیطی4

اسلاید 19: فعالیتهاامتیاز کل* بهبود تغذیه در مدارس13- وجود رعایت فضای فیزیکی و تجهیزات پایگاه تغذیه سالم3- نصب دستورالعمل مواد خوراکی مجاز و غیر مجاز در معرض دید دانش آموزان1- رعایت فروش و مصرف مواد خوراکی سالم2- نظارت و بازدید منظم از بوفه توسط مربی بهداشت،کارشناسان آموزش و پرورش وشبکه بهداشت2- داشتن گواهی صحت سلامت و مجوز فعالیت متصدی پایگاه و فروشنده مواد خوراکی2- برنامه های فرهنگ سازی تغذیه سالم در مدارس2 نظارت بر اجرای صحیح شیر مدارس1

اسلاید 20: فعالیتهاامتیاز کل* تحرک فیزیکی و فعالیت بدنی در مدارس5- انجام فعالیت جسمی دانش آموزان در زنگ ورزش و تربیت بدنی1- اجرای فعالیتهای فوق برنامه1- اجرای برنامه های آموزشی و فرهنگی1- فراهم آوردن فرصت مناسب برای حضور تمامی دانش آموزان در ورزش صبحگاهی1- فراهم آوردن حداقل امکانات لازم برای فعالیت جسمی دانش آموزان در مدرسه1

اسلاید 21: فعالیتهاامتیاز کل* ارتقای سلامت کارکنان مدرسه8- وجود یک شناسنامه تکمیل شده سلامت برای هریک از معلمان و کارکنان 2- انجام غربالگری سالیانه کارکنان و شناسایی موارد نیازمند ارجاع2- پیگیری موارد ارجاع شده2- اهتمام در ایجاد تسهیلات اجتماعی ،تفریحی،ورزشی برای معلمان و کارکنان مدرسه1- شرکت معلمان و کارکنان مدرسه در دوره های آموزشی ضمن خدمت مرتبط با سلامت1

اسلاید 22: فعالیتهاامتیاز کل* خدمات سلامت روان و مشاوره ای در مدارس12- وجود مشاور تمام وقت یا نیمه وقت2- وجود برنامه های اجتماعی و تفریحی در مدارس2- آموزش مهارتهای زندگی سالم به دانش آموزان در مدارس براساس کتابچه روان بهداشتیار در ساعات پرورشی توسط آموزگاران دوره دیده1- آموزش اولیای دانش آموزان در زمینه مهارتهای فرزند پروری1- شناسایی دانش آموزان در معرض خطر آسیبهای اجتماعی و رفتارهای پرخطر2- ارائه خدمات خاص به دانش آموزان در معرض خطر آسیبهای اجتماعی ورفتارهای پرخطر و خانواده هایشان1- شناسایی اختلالات روانی و رفتاری در دانش آموزان ،ارجاع ،پیگیری و مراقبت آنها2- عدم اجرای تنبیهات جسمی و روانی دانش آموزان1

اسلاید 23: فعالیتهاامتیاز کل* مشارکت والدین و جامعه در برنامه های ارتقای سلامت در مدارس و شبکه داوطلبان سلامت دانش آموزان10- بررسی مسائل سلامت مدرسه در انجمن اولیاء ومربیان2- جلب مشارکت و پشتیبانی سازمانها،انجمن های محلی ،خیرین و...1- اجرای برنامه های آموزش سلامت برای خانواده های دانش آموزان واعضای جامعه پیرامون و مرتبط با مدرسه2- وجود تیم بهداشیاران آموزش دیده در مدرسه1- اقدامات موثر در ارتقاء فعالیت بهداشتیاران1- فعال بودن شبکه داوطلبان سلامت دانش آموزی1-آموزش سلامت توسط همسالان آموزش دهنده1- فعال بودن شورای دانش آموزی در مسائل مربوط به مدرسه1