مدل توسعه خوشه ها و اهمیت آن برای توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط

مدل توسعه خوشه ها و اهمیت آن برای توسعه کسب و کارهای کوچک و متوسط

اسلاید 1: www.BCDM.irمدل توسعه خوشه ها و اهمیت آن براي توسعه كسب و كارهاي كوچك ومتوسط

اسلاید 2: ساختار بحث:صنایع کوچک و متوسط1خوشه های صنعتی2فرآیند پروژه توسعه خوشه های صنعتی3www.BCDM.ir

اسلاید 3: معیارهای مطرح در تعریف صنایع کوچک:ظرفیت هایتولیدیمیزان فروشمیزان دارایی تعداد کارکنانمیزان سرمایه گذاریصنایع کوچک و متوسطمعیارهای مطرح برای تعریف در کشورهای مختلفwww.BCDM.ir

اسلاید 4: www.BCDM.irکشورتعریف صنایع کوچک و متوسطتعریف صنایع کوچک و متوسطمعیار طبقه بندیاندونزیصنایع کوچک و متوسطکمتر از 100 نفر کارمندتعداد کارمندانمالزیصنایع کوچک و متوسطکمتر از 150 نفر کارمند و گردش فروش سالانه کمتر از 25 میلیون رینگیت (واحد پول مالزی=RM)تعداد کارکنانو میزان فروشهندصنایع خردسرمایه­گذاری حداکثر 50 هزار دلاراندازه و میزان سرمایه گذاریهندصنایع کوچکمیزان سرمایه­گذاری بین 50 هزار تا 1 میلیون دلاراندازه و میزان سرمایه گذاریهندصنایع متوسطمیزان سرمایه­گذاری بین یک تا دو میلیون دلاراندازه و میزان سرمایه گذاریترکیهصنایع خردکمتر از 10 نفر شاغل و حجم گردش مالي سالانه کمتر از 1 میلیون لیرهتعداد کارکنان و حجم گردش مالي سالانهترکیهصنایع کوچکبین 10 تا 50 نفر شاغل و حجم گردش مالي سالانه کمتر از 8 میلیون لیرهتعداد کارکنان و حجم گردش مالي سالانهترکیهصنایع متوسطبین 50 تا 200 نفر شاغل، حجم گردش مالي سالانه کمتر از 40 میلیون لیرهتعداد کارکنان و حجم گردش مالي سالانهایتالیاصنایع کوچککمتر از 50 نفر، حجم گردش سالانه کمتر 5. 7 میلیون یورو و ارزش دارائی‌ها و بدهی‌ها كمتر از 10 ميليون يوروتعداد كاركنان، حجم گردش مالي سالانه بنگاه و ميزان دارايي و بدهی‌های آنایتالیاصنایع متوسطبین 50 تا 250 نفر، حجم گردش سالانه کمتر از 20 میلیون و ارزش دارائی‌ها و بدهی‌های كمتر از 75 ميليون يوروتعداد كاركنان، حجم گردش مالي سالانه بنگاه و ميزان دارايي و بدهی‌های آنآلمانصنایع کوچک و متوسطکمتر از 500 کارمندتعداد کارکنانآمریکاصنایع کوچک و متوسطکمتر از 500 کارمندتعداد کارکنان

اسلاید 5:   در ایران با توجه به شاخص تعداد کارکنان، بنگاه های زیر 50 نفر شاغل جزو بنگاه های کوچک و بنگاه های بین 50تا 150نفر شاغل جزو بنگاه های متوسط محسوب می شوند.(کارگاه یا بنگاه صنعتی مکان مشخص و ثابتی است که در آن ، مجموعه ای از سرمایه و نیروی کار به منظور تولید یک یا چند محصول صنعتی به کار گرفته شده است.)92% واحدهای صنعتی و 45% نیروی شاغل در بخش صنعت متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.شرکت شهرکهای صنعتی استان قزوین - معاونت صنایع کوچکتعريف صنایع كوچك در ایران :جایگاه صنایع کوچک در توسعه صنعتی ایران:

اسلاید 6: www.BCDM.irردیفنام کشورویژگی های صنایع کوچک و متوسط1ژاپن89% صنایع کشور،67% نیروی شاغل بخش صنعت،33% ارزش افزوده بخش صنعت،80%ارزش تولیدات و 60%صادرات صنعتی متعلق به صنایع کوچک و متوسط است2تایوان 97% صنایع کشور، 70% اشتغال صنعتی، 50%ارزش افزوده بخش صنعت،50% کل ارزش تولیدات و 67% کل صادرات کشور متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.3هند79% واحدهای صنعتی، 82% اشتغال صنعتی، 40%ارزش افزوده بخش صنعت، 55% کل صادرات و 90% نوآوری های صنعت، متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.4اندونزی94% واحدهای صنعتی، 87% اشتغال صنعتی، 45%ارزش افزوده صنعتی،40% تولیدات صنعتی متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.5سنگاپور94% واحدهای صنعتی، 76% اشتغال صنعتی، 29%ارزش افزوده صنعتی و 90% کل صادرات متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.6مالزی93% واحدهای صنعتی، 38% ارزش افزوده صنعتی و 53% ارزش تولیدات صنعتی متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.7کره جنوبی73% واحدهای صنعتی، 57% اشتغال صنعتی، 43%ارزش افزوده بخش صنعت،47% ارزش تولیدات و 39% صادرات صنعتی متعلق به صنایع کوچک و متوسط است.جایگاه صنایع کوچک در توسعه صنعتی چند کشور صنعتی و در حال توسعه :

اسلاید 7: نقش و اهمیت صنایع کوچک در توسعه اقتصادی و صنعتی:www.BCDM.ir ایجاد فرصت های شغلی فراوانقدرت بالا در جذب و بومی کردن تکنولوژی برتری در صرفه جویی در مقیاسقابلیت تراکم دانش بیشتر درفرآیند تولیدقدرت بالا در تربیت کارآفرینان و مدیران اقتصادیکاهش عدم تعادل های بخشی و منطقه ای در اقتصادقدرت تصمیم گیری سریع و انعطاف بذیری بالا در مدیریت و در شرایط متغییر بازارایجاد شبکه اقماری با صنایع بزرگ در جهت بهم پیوستگی بیشتر صنعتیقابلیت بالا در اسخگویی به نیازهای جدید توسعه صنعتی

اسلاید 8: برخی از موانع و چالش های اصلی توسعه صنایع کوچک:نداشتن قانون خاص حمایت از صنایع کوچک ( عدم ثبات قوانین، ناهماهنگ و نا متقارن بودن قوانین و مقررات با ساختار صنایع کوچک در حوزه های مختلف نظیر گمرک، تامین اجتماعی، کار و ...)متفاوت بودن رویکرد و مدل های توسعه صنایع کوچک از صنایع بزرگعدم همکاری بین این صنایع و صنایع بزرگ برای استفاده از مزایای هم افزایی و تکمیل زنجیره ارزش و زنجیره تولیدتوان علمی و مدیریتی اندک صاحبان صنایع کوچکعدم تامین مالی مورد نیاز صنایع کوچک و نامناسب بودن ساختار بانکی و تامین منابع مالی در کشورعدم وجود ساختار اطلاعاتی و آمار دقیق و به روز شده در حوزه صنایع کوچکwww.BCDM.ir

اسلاید 9: در اجرای بند یک اصل 110 قانون اساسی، سیاستهای کلی بخش«صنعت» از سوی مقام معظم رهبري(معظم‌له)مصوب و ابلاغ گرديد كه در بند9 و بعنوان آخرين سياست ابلاغي عنوان گرديده است:www.BCDM.irابلاغ مقام معظم رهبري در زمينة ايجاد خوشه هاي صنعتي: ایجاد خوشه های صنعتی، از طریق تقویت صنایع کوچک و متوسط و برقراری پیوند آنها با صنایع بزرگ به منظور هم افزایی صنعت و ارتقاء توان رقابتی.

اسلاید 10: مفهوم رایج خوشه های کسب و کار، به دهه 1990مربوط است.این اصطلاح با نام پورتر شناخته شده است: نظریه مزیت رقابتی را نیز در همین راستا مطرح نمود که اعتقاد داشت، همه ی کشورها و مناطق جغرافیایی در یک صنعت ویژه، به رقابت تمایل دارند.معتقد است که کشورها نه در صنایع مجزا از هم، بلکه در خوشه هایی از صنایع مرتبط، از طریق روابط افقی و عمودی موفق می شوند.کشورها و مناطق جغرافیایی(استان ها) تمایل به تخصصی شدن در صنایع مرتبط دارند که در آن مزیت نسبی دارند.تاریخچه خوشه های صنعتیwww.BCDM.ir

اسلاید 11: به مجموعه‌ی فعال در يك گرايش از كسب وكار گفته مي شود كه در يك منطقه ي جغرافيايي متمركز شده ، امكان همكاري در تكميل فعاليت هاي يكديگر را داشته و از چالش ها و فرصت‌هاي مشترك برخوردار باشند.تعریف خوشه های صنعتی:www.BCDM.ir

اسلاید 12: 12رويكرد خوشه‌اي مشكلات آنها را ناشي از اندازه نمي‌داند بلكه آن را ناشي از ايزوله بودن و نداشتن ارتباطات مناسب و شبكه‌اي مي‌داند.همكاري و فعاليت جمعي به عنوان يك ابزار كليديتوجه به نقش ويژه نهادهاي پشتيبانفهم منافع تمامي بازيگراندستيابي به اقتصاد مقياسخوشه يك موجوديت مجازي است و رويكردي است براي حل مسئله نگاه خوشه‌اي براي رفع مسائل SMEها:

اسلاید 13: نزديکی به منابع و مواد اوليه وجود نيروی کار ماهر و بومی وجود و رشد مناسب خدمات توسعه کسب و کار رشد متناسب زيرساختها وجود تامين کنندگان کافی شرايط مناسب اقتصاد محلی،ملی و بين المللی پیشینه ی تاریخی تقریبا مشترک www.BCDM.irشرايط پیدایش و توسعه خوشه: **بسختی مي توان خوشه را ايجاد نمود**

اسلاید 14: بنگاههاي هاي توليد كننده يك كالاي مشابهبنگاه هاي توليد كننده كالاي و خدمات مكملنهادهاي پشتيبان بنگاه هاخوشهتأمين نهادها و عوامل توليدطراحيفرآوري و توليدبازاريابي و فروشمصرفحلقه هاي زنجيره ارزشچگونگي شكل گيري خوشه ها :

اسلاید 15: تأمين نهادها و عوامل توليدتحقيق و توسعه و طراحيفرآوري و توليدبازاريابي و فروشخدمات پس از فروشچگونگي شكل گيري خوشه ها :

اسلاید 16: تمركز جغرافيايي واحدهاي كسب و كار تمركز واحدهاي كسب و كار در توليد كالاهاي مشابه وجود ارتباطات تكميل كنندگي بين واحدهاي كسب و كار وجود فرصتها و چالشهاي مشترك براي واحدهاي كسب و كار مشخصه هاي يك خوشه

اسلاید 17: همکاریجستجو برای حلقه مفقودهخوشه توسعه یافتهرقابتwww.BCDM.ir

اسلاید 18: افقي / عمودي صنعت/ خدمات/ صنايع دستی جهاني شده/ خوشه‌هاي محلي خوشه‌هاي شهري/ غيرشهري انواع خوشه

اسلاید 19: خوشه به عنوان يك سيستم متشکل از ذینفعان مختلفتأمین کنندگانبنگاهبنگاهبنگاهبنگاهبنگاهبنگاهبنگاهسيستم توليدخریداراننمايندگي هاي فروشمصرف كنندگانتأمين كنندگان مواد خامموسسات و نهادهاي پشتيبان( دولتي و خصوصي)ارائه دهند گان خدمات توسعه كسب و كار(طراحان، آزمايشگاهها، حمل و نقل، موسسات مالي، و...)محيط سياستگذاريمحيط بين الملليتآمين كنندگان ماشين آلاتتمرکز جغرافیایی تولید کنندگانتولید و ارائه یک محصول یا خدمت مشابهوجود روابط و همکاری بین بنگاههاچالشها و فرصت های مشترک برای بنگاهها

اسلاید 20: شهرک‌هاي صنعتي؟ نواحي صنعتي؟ پارک‌ها و شهرک‌هاي فناوري؟ شرکت‌هاي مادرتخصصي و شركتهاي زير مجموعه آنها ؟ مجموعه اي متشكل از پيمانكاران اصلي و فرعي چه چيزهايي خوشه نيستند؟

اسلاید 21: سيستمهای نسبتاً بهره ورتر اقتصادی هستند. امکان نگاه کردن به کل سيستم به جای بخشهايی از آن را فراهم می آورد. امکان یکپارچه سازی حمایتها با تمرکز بر کل سيستم را فراهم می آورد. دسترسی به مقیاس را امکان پذیر می سازد. امکان مواجهه بهتر با مسائل ریشه ای اهميت خوشه ها:

اسلاید 22: - صرفه هاي (PASSIVE) كه از تمركز بنگاهها در يك منطقه نشأت مي گيرد جذب شركت‌هاي خدماتي جذب حمايت نهادهاي دولتي ايجاد جذابيت براي مشتريان ، تأمين كنندگان و نيروي كار - صرفه هاي(ACTIVE) كه از همكاري بين واحدهاي كسب و كار نشأت مي گيرد بازاريابي مشترك برگزاري نمايشگاه مبارزه با محدوديت‌هاي قانوني ملي و بين‌المللي خدمات فناوري مشترك مزايا و صرفه هاي‌ خوشه‌ها:

اسلاید 23: نبود همکاری بین واحدها وجود رقابت شکننده در قیمت،به جای رقابت در کیفیت تولید و نوآوری ناکافی بودن زیر ساخت ها وحمایت ها از کسب و کار نبود گفت و گو و ارتباط با بخش دولتی/عمومی - درونگرایی دلایل عمده توسعه نیافتن خوشه ها:

اسلاید 24: 24در سطحي كمتر از سطح اسمي فعاليت دارند.رقابت متمركز بر رقابت قيمتي است و نه روي نوآوريتوليد كنندگان در يك بازي باخت - باخت در حال رقابت با يكديگر مي‌باشند.توزيع نامتوازن سود در طول زنجيره ارزش ايزوله بودن بنگاه‌ها و كم‌بودن تعداد ارتباطاتسيستم‌هاي ضعيف اطلاعات بين شركت‌هاي اصليعدم دسترسي به BDS ها و شركت‌هاي مشاوره‌اي كسب و كاركمبود قابليت‌هاي نوآوري در خوشه از منظر بازاراز منظر ساختاریمشخصه هاي خوشه‌هاي توسعه نيافته :

اسلاید 25: 25توليد در حداكثر ظرفيتتأسيس و رشد كسب‌وكارهاي جديد (شركت‌هاي جديد)تخصصي شدن پيوسته فعاليت‌ها وجود قابليت‌ نوآوري افزايش فرصت‌ها و كاهش تهديدهامشخصه‌هاي خوشه‌هاي پويا :

اسلاید 26: 26شركتها و بازيگران با يكديگر صحبت نمي‌كنند.عدم وجود اعتماد و عدم اشتراك اطلاعات كارآفرينان همديگر را نمي‌بينند. تعداد اندک نشست ها, سمينارها و كنفرانس‌هاسازماندهي كم بازده‌ بين شركت‌هاعدم ارتباط بين شركت‌هاي اصلي و شركت‌هاي مشاوره‌ايدرخواست مشتركي از دولت در مورد توسعه ندارند. اعتقادي به كار مشترك ندارند. و به طور کلي: سرمايه اجتماعي توسعه نيافته است. مشخصه‌هاي خوشه‌هاي داراي عملكرد نامطلوب:

اسلاید 27: ملیصنعت 1بنگاه1دارایمسئله/هدف مشترکمشخصات مشترکسرمایه اجتماعیصنعت 2صنعت 3صنعت N..........بنگاه3بنگاه2بنگاهNسطوح مداخله در توسعه خوشه اي:

اسلاید 28: در حوزة صادرات: کنسرسيوم صادراتيدر حوزة اعتبارات: کنسرسيوم هاي اعتياري تضمين متقابلدر حوزة فناوريمشارکت صنعت-دانشگاهمبادلة تجربيات موفقمشارکت تأمين کنندگان ماشين آلات و صنايعدر حوزة نوآوري: بهبود فرآيندهاطراحي هاي جديددر حوزة کاهش هزينه ها:کنسرسيوم هاي خريد مشترکاشتراک ظرفيتهاي توليديتأمين کنندگان مشترک خدمات کسب و کارمثال هايي از مداخلات ممکن ذيل توسعه خوشه اي:

اسلاید 29: 29مراحل توسعه خوشه اي:

اسلاید 30: مدل توسعه خوشه های صنعتیwww.BCDM.ir

اسلاید 31: مطالعه شناختي:الف- بخش توصیفی1- بررسی روندهای بین المللی و منطقه ای در کسب و کار خوشه2- بررسی روندهای ملی در کسب و کار خوشه3- بررسی روندهای سطح خوشه4- تحلیل فعالان اصلی خوشهتحلیل سایر فعالان خوشهب- بخش تحلیلی1- تحلیل کسب و کار سطح صنعت2- تحلیل کسب و کار سطح بنگاه3- تحلیل زنجیره ارزش خوشه4- تحلیل سرمایه اجتماعی خوشه5- تحلیل وضعیت نهادی خوشه6- ارائه جدول SWOT7- نقشه فعلی خوشه8- تحلیل نقاط فشار و مسائل استراتژیک خوشهج- بخش تجویزی1- برنامه عمل خوشه2- نقشه اتی خوشهبمنظور تحليل وضعيت موجود خوشه و فضاي ملي و جهاني حاكم بر كسب وكار مربوطه، مطالعه اي كتابخانه اي و ميداني صورت پذيرفته كه صرفاً يك مطالعه تئوريك نبوده و مي بايست دقيقاً معطوف به مختصات خوشه و مبتني بر سرفصل هاي ذيل الذكر جهت ارائه روش ها و راهكارهاي رفع مشكلات و ارتقای خوشه به سطح مناسبي از توسعه يافتگي باشد.31

اسلاید 32: نظر به اينكه فرآيند توسعه نيازمند سطح مناسبي از سرمايه اجتماعي و تعامل مثبت بين اعضاي خوشه و همينطور اعضاي خوشه و ساير مراكز دولتي و غيردولتي (مثل نهادهاي پشتيبان) مي باشد، ضروري است از طرق مختلف علمي و عملی از جمله انجام پروژه هاي اعتمادساز و كوتاه مدت مانندحمایت ازشرکت در نمایشگاه و انجام بازدیدهای مشترک و ... ، نسبت به ارتقاء سطح اعتماد ذينفعان خوشه اقدام شود. فرايند اعتمادسازي از زمان آغاز پروژه شروع و تا پايان آن ادامه خواهد داشت.اعتماد آفريني:32

اسلاید 33: ‌برنامة عمل به چشم انداز، استراتژي ها و برنامه هاي عملياتي كوتاه مدت خوشه كه در پايان مطالعه شناختي وسپس مقاطع حداكثر يكسالة بعدي از سوي عامل توسعة خوشه تدوين و ارائه و تحت عنوان سند برنامه عمل به تأييد شوراي راهبري خوشه مي رسد، گفته مي شود. پس از اتمام دورة زماني پروژة توسعه و در خوشه هاي توسعه يافته، انجام اين فرآيند بر عهدة شبكة فراگير خوشه مي‌باشد كه شامل مراحل ذيل مي باشد:تدوين سند برنامة عمل:جمع بندی تحلیل های مطالعه شناختیتحلیل نقاط فشار و مسائل استراتژیک خوشهتدوین یک چشم انداز مناسبطراحی استراتژی مناسب جهت رسیدن به چشم انداز تدوین شدهاستخراج برنامه های عملیاتی همراستا با استراتژی طراحی شده33

اسلاید 34: اين فاز از فرآيند توسعه كه پس از مطالعه شناختي آغاز و بيشترين زمان پروژة توسعه را به خود اختصاص مي دهد، شامل اجراي عملياتي همة ريز پروژه هاي تعريف شده در برنامة عمل خوشه مي‌باشد.از جمله اين ريز پروژه ها مي توان به انجام پروژه هاي معطوف به توسعة بازار، ارتقای سطح تكنولوژيك، بهبود كيفيت، توسعة منابع انساني، تأمين مواد اوليه و ...، در قالب شبكه هاي ثبت شده و نشده اشاره نمود. كليه ريز پروژه ها بنا به تشخيص CDA و تائيد شوراي راهبري و با حمايت مالي و يا غيرمالي نهادهاي پشتيبان به اجرا در مي آيند.پياده سازي:34

اسلاید 35: در صورت حصول به سطح مناسبي از توسعه يافتگي و خود اتكايي اعضاي خوشه در تعريف و راهبري پروژه هاي مورد نياز خوشه، CDA به تدريج و طي 4 تا 6 ماه پس از اعلام آن، از خوشه خارج مي شود.خروج:35

اسلاید 36: نهادهاي پشتيبان: به كليه سازمانهاي دولتي و غير دولتي داراي مأموريت ارائه خدمات و تسهيلات زير ساختي، آموزشي، بازرگاني و ... به واحدهاي خوشه، نهاد پشتيبان گفته مي شود. كليه سازمانهايي كه نقش توسعه اي در سطح استان ها و يا كشور دارند، مي توانند اين نقش را ايفاء نمايند. نهادهای پشتیبان می توانند به طرق مختلف در فرایند توسعه خوشه مشارکت نمایند:36همکاری مؤثر در زمینه فراهم آوردن اطلاعات صحیح و مورد نیاز برای عامل توسعه‌ی خوشه به ویژه درمرحله‌ی مطالعه شناختیمشارکت موثر در جلسات شورای راهبری خوشهمشارکت در تأمین منابع مالی مورد نیاز برای فعالیت های تعریف شده ذیل سند برنامه عمل خوشه تسهیل فضای حقوقی و قانونی کسب و کار خوشه متناسب با مأموریت نهاد پشتیبانسایر حمایت ها بنا به اقتضا و نیاز خوشه و بنا به مأموریت ذاتی نهاد پشتیبان.

اسلاید 37: مدیریت و توسعه خوشه های صنعتی مهارت های چندگانه مدیریت توسعه خوشه های صنعتیمهارت طراحیمهارت تحلیلیمهارتانسانیمهارتفنیwww.BCDM.ir

اسلاید 38: 4- مدیریت و توسعه خوشه های صنعتیمدیریت دانشمدیریت دارایی های فکریمدیریت انگیزشمدیریت تعارضمدیریت خلاقیت و نوآوریمدیریت جلساتمدیریتمدیریت یادگیریمدیریت ارتباطاتمدیریت رفتار سیاسیمدیریت فرهنگمدیریت فرایند کسب و کارمدیریت .....www.BCDM.ir

اسلاید 39: 5- مدیریت بازاریابی و خوشه های صنعتی تجزیه و تحلیل فرصت های بازارانتخاب بازارهای هدفترکیب عناصر بازاریابیمدیریت بازاریابیمدیریت تلاش های بازاریابیبسط بازاریابیwww.BCDM.ir

اسلاید 40: 7- رهبری و خوشه های صنعتی مديررهبرافراد را وادار می‌کند.انگيزه می‌دهد.امر و نهي می‌کند.ارشاد و تشويق می‌کند.كارها را تصحيح می‌کند.كارهاي صحيح را تأييد و هدايت می‌کند.ایده‌های خود را مطرح می‌کند.باعث ايجاد ايده می‌شود.در قضاوت سريع است.در فهم مطلب و شرايط موفق است.اول صحبت می‌کند.اول گوش می‌دهد.مهلت تعيين می‌کند.مهلت می‌دهد افراد برنامه ريزي كنند.به مقام و اقتدارش وابسته است.به شخصيت و اراده خود متكي است.ايجاد ترس می‌کند.حمايت و پشتيباني می‌کند.تعيين می‌کند چه چيز مورد نياز است.می‌پرسد چه چيز مورد نياز است.هميشه می‌گوید : «من».هميشه می‌گوید : «ما».نشان می‌دهد چه كسي اشتباه می‌کند.نشان می‌دهد چه چيزي غلط است.می‌گوید به من احترام بگذاريد.می‌گوید به يكديگر احترام بگذاريد.   www.BCDM.ir

اسلاید 41: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتیعامل جغرافیایی از طریق بهبود زیرساخت­ها و فراهم نمودن برخی شرایط برای کاهش هزینه­های زیرساختی، در تمرکز بنگاه­ها نقش مهمی ایفا می­کند. این زیرساخت­ها می­تواند شامل زیرساخت­های فیزیکی و ارتباطی باشد.هر چه برای یک بنگاه، دسترسی به منابع فیزیکی، مهم می­نماید، به همان مقدار نیز، برای آن بنگاه عامل هم­مکانی و دسترسی به سایر بنگاه­های همکار و ارتباط با سایر بنگاه­ها نیز، مهم می­باشد.تسهیل در دسترسی به مواد اولیه و محصولات و خدمات مورد نیاز بنگاه­ها، و همچنین اقتصادی بودن هزینه­ی پرداختی برای دریافت آن­ ها، تنها در صورتی که بنگاه­ها در یک مکان جغرایایی تمرکز داشته باشند، قابلیت توجیه دارد.همجواری جغرافیایی، دسترسی بنگاه­ها به یکدیگر و بازارهای هدف را نیز تسهیل می­کند.حمل و نقل را می­توان راهی برای دست­یابی به بازارهای دور دانست.موقعیت جغرافیایی و هم­مکانی بنگاه­ها، سرعت انتشار دانش، اشتراک­گذاری منابع، دانش را افزایش و و قابلیت­های هر یک از بنگاه­ها را ارتقاء می­بخشد.محیط جغرافیایی، اعتماد و سرمایه اجتماعی را تقویت می­کند.کاهش هزینه­های مبادله­ای به واسطه­ی مجاورت جغرافیایی.کاراتر شدن ابزارهای دستیابی و اشتراک اطلاعات در حوزه­ی بازار و تغییرات تکنولوژی.و....محیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 42: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتیافزایش اعتماد به نفس و همبستگی اجتماعی میان عناصر خوشه و شاغلین بنگاه، از طریق تأمین نیروی کار از مناطق و نواحی یکسان جغرافیایی.محیط اجتماعی و فرهنگی خوشه­های کسب و کار، از طریق افزایش تماس­ها، تعداد دفعات مراجعه، شهرت، اعتماد قبلی (پیشینه اعتماد) تفسیر کارشناسی، مجموعه اطلاعات و مشارکت در پیوستگی با تولید و رقابت در شبکه و...،به بهبود روابط اجتماعی میان اعضاء و اعناصر خوشه کمک فراوانی نماید.وجود رویدادهای تاریخی مشترک میان بنگاه­های خوشه و یا همکاری­های قبلی و نظایر آن، می­تواند پیوستگی خوشه­های کسب و کار را افزایش دهد.محیط فرهنگی و اجتماعی، امکانات آموزشی که توانایی تأمین منابع انسانی مطابق با نیاز بازار را مهیا می­کند.حرکت و جا به جایی نیروی کار بین­بنگاهی، انتشار اطلاعات و سرمایه اجتماعی را تحت تأثیر قرار می­دهد.محیط فرهنگی و اجتماعی، در افزایش سرمایه اجتماعی خوشه، می­تواند نقش به سزایی داشته باشد.محیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 43: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتیپنج عنصر اصلی در خوشه های صنعتیمحیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 44: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتی1- نهادهای دولتیاقدامات نهاد دولتی زمانی مفید خواهد بود که اولاً: مشتری­نگری واحدهای تولیدی را تقویت کند (یعنی کمک کند که تولیدکنندگان نیازهای مشتری را بهتر و سریع­تر تشخیص دهند)، ثانیاً از گردهمایی صنعتی بنگاه­ هایی حمایت کند که سازمان یافته است نه از بنگاه­های پراکنده و ثالثاً ظرفیت­سازی برای ارتقاء و بهبود عملکرد صنعتگران صورت گیرد .بر اساس اقدامات و مطالعات انجام شده، سیاست­گذاری نهادهای دولتی، در زمینه‌ی خوشه های کسب و کار را می­توان در سه قالب سیاست «توسعه دهنده»، «هموار ساز» و «بستر ساز» مطالعه نمود .نوع سیاستوضعیت خوشههدف سیاستارزشتوسعه دهندهبالغ استهدایت خوشه به مسیر مطلوبمناسب استهموار سازنوظهور استبه بلوغ رساندن خوشهنسبتآ مناسب استبستر سازظاهر نشده استمهیا کردن شرایط برای ظهور خوشهمناسب‌ترین استمحیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 45: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتی2- نهادهای برای همکاری(IFCها). این بخش، شامل BDS­ها، دانشگاه­ها، مراکز تحقیق و توسعه، بانک­ها و مؤسسات مالی، بنگاه ها و مشاوره های غیر دولتی و... می باشد که اقدامات لازم را جهت تکمیل برنامه های نهاد دولتی انجام می دهند.از جمله نهادهای مهم در توسعه خوشه های کسب و کار، نهادهایی برای همکاری (IFC) می باشد، که عبارت از عاملان رسمی و غیر رسمی در خوشه است، که جهت افزایش انگیزه عاملان مختلف و سازمان دهی آن، فعالیت می کند. البته بسته به شرایط هر خوشه، نقش IFC ها، می تواند متغیر و متفاوت باشد. آن ها نه تنها در داخل خوشه فعالیت هایی انجام می دهند، بلکه رایزنی ها و فعالیت هایی را نیز در خارج از محیط خوشه، می توانند بر عهد داشته باشند. IFC ها همچنین می توانند سازوکارهای کاملاً جدیدی را بنا گذارند و به تبع، سازمان های متفاوت و متعددی را تأسیس کنند. آن ها می توانند بسته به شرایط هر خوشه، در قالب های بدیع و جدید ظهور یابند یا در قالب نهادهای دیگر همچون اتاق های بازرگانی، اتحادیه های صنفی، حرفه ای، تجاری، نهادهای متولی انتقال فناوری، مراکز کنترل کیفیت، رسانه ها، اتحادیه هیأت های علمی دانشگاه ها و غیره فعالیت کنند.محیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 46: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتی3- نهادهای آموزشی و تحقیقاتیاین نهادها، شامل تأمین کنندگان آموزش و تحصیل، مؤسسات R&D، مراکز فنی و حرفه ای، مراکز کارورزی و آموزش نیروی انسانی متخصص و... می باشد، که در توسعه ی خوشه نقش فعالی دارند. این نهادها با درگیر کردن فناوری و اطلاعات و زمینه های نوآوری و خلاقیت، می توانند در رشد و توسعه خوشه مؤثر واقع شوند.از جمله ی این نهادهای مهم آموزشی و تحقیقاتی، می توان به رهیافت و نقش دانشگاه ها در توسعه خوشه ها اشاره نمود.به طور كلي هدف نهادهای آموزشی و تحقیقاتی، انجام تحقيقات و آموزش های صنعتي است كه اين نهادها می توانند در عرصه های مختلف صنعتي و خوشه های کسب و کار كاربرد پيدا کنند.به طور كلي نهادهای آموزشی و تحقیاتی، با تجاري سازي دستاوردهاي پژوهشي خود، می توانند به ارزش آفريني و خلق ثروت و در نهایت توسعه خوشه، كمك نمايند كه در اين راستا دو شيوه كلي وجود دارد :واگذاري دستاوردهاي تحقيقاتي به سرمايه گذاران مستقل يا صنايع موجود.فراهم كردن امكان تجاري سازي دستاوردهاي تحقيقاتي توسط خود محققان.محیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 47: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتی4- نهادها و مؤسسات مالینهادها و مؤسسات مالی، شامل تأمین کنندگان مالی، بانک ها، صندوق های حمایتی، سازمان های همیار تجاری و پیونددهنده ی بنگاه ها می باشند .نهادها و مؤسسات مالی خوشه های کسب و کار برای منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که نقش این نهادها چشمگیرتر از دیگر نهادها می باشد و تأثیرات آن ملموس تر است. بر همین اساس از ابتدایی ترین اقدامات برای ارزیابی موفقیت خوشه های کسب و کار، سنجش بار اقتصادی و میزان رشد آن در طول دوره ی مشخص خواهد بود.محیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 48: 10- عوامل موثر در توسعه خوشه های صنعتی5- بنگاه های خوشهبنگاه ها، عناصر طبیعی و ضروری یا اجزاء سازنده ی خوشه ها هستند و در فرایند مدیریت توسعه ی خوشه های کسب و کار، با بنگاه های متعدد و زیادی ارتباط داریم.فعالان خوشه های صنعتی بر اساس اهداف مختلف و گاهاً متضاد در فعالیت های توسعه خوشه ای شرکت می کنند. به عنوان مثال، ممکن است یک بنگاه به علت وجود فرصت هایی جهت دسترسی به مهارت های مکمل در بنگاه های اقتصادی دیگر، یا حضور یک سیاست گذار منطقه ای با رویکرد افزایش رشد علمی منطقه، و یا حضور یک سیاستمدار به خاطر انتظار افزایش شهرت و کسب آرا بیشتر، تشویق شود.محیط جغرافیایی-فضاییمحیط فرهنگی-اجتماعیمحیط نهادیwww.BCDM.ir

اسلاید 49: 49 با تشكر