مدل های رفاه اجتماعی در ایران و جهان

مدل های رفاه اجتماعی در ایران و جهان

اسلاید 1: مدل های رفاه اجتماعی در ایران و جهان استاد:دانشجو:

اسلاید 2: مقدمهرفاه اجتماعی ایده ای است که بشر از ابتدای زندگی، قبل از این که جوامع شکل دولت- ملت به خود بگیرد آن را در ذهن داشته است. در دوران قدیم، این ایده بیشتر به صورت کمک های خیرخواهانه و بر اساس مناسبتها و روزهای مقدس از سوی برخی افراد متمول و خیرخواه صورت عمل به خود می گرفت. به دنبال انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم در اروپا، افزایش مهاجرت مردم به شهرها، و رشد شهر نشینی، با آسیبهای اجتماعی فراوانی از جمله «فقر» و نابسامانی های اقتصادی و اجتماعی دست به گریبان شد از این رو، دولتهای اروپایی مجبور شدند برای تأمین حداقلهای رفاه برای جوامع خویش برنامه هایی را طرح ریزی نمایند. مجموعه این طرحها به عنوان برنامههای تأمین اجتماعی شهرت یافتند. با توجه به اهمیت روز افزون موضوع رفاه و تامین اجتماعی در زندگی ابناء بشر و توجه خاص دین مبین اسلام به امور رفاهی جامعه مسلمین، روز به روز بر اهمیت و مفهوم و کاربرد این واژگان در محافل علمی و حتی سیاستگذاریهای اجتماعی و فرهنگی جایگاه روز افزونی یافته است.

اسلاید 3: این مهم باعث گردید با گسترش علوم انسانی به ویژه از قرن نوزدهم توجه به این موضوع برجسته تر و جدی ترگردد. نظریه پردازانی همچون جرمی بنتام؛ سی. اس. پیگو؛ ویلفرد دو پارتو و جان راولز و اندیشمندان دهه های اخیر، دیدگاه های نظری و مدل هایی را با توجه به قالب فکری و فرهنگی جوامع خویش مطرح نموده اند. امید به زندگی یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد متوسط طول عمر در یک جامعه چقدر است ، هر چه شاخص‌های بهداشتی و درمانی بهبود یابد، امید زندگی افزایش خواهد یافت. رفاه اجتماعی به‌عنوان واقعیتی جدید همواره مورد توجه اندیشمندان اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی بوده است، اما در دهه‌های ابتدایی قرن بیستم پس از پیدایش بحث‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی و به صورت مشخص‌تر با طرح مباحث مربوط به رفاه اجتماعی و سیاست اجتماعی، این واژه، مورد تأمل بیش‌تر قرار گرفته و ادبیات گسترده‌ای را به خود اختصاص داده است. رفاه اجتماعی یک مقوله یکپارچه از تلاقی عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است که بیش‌تر به یک وضع چندجانبه- اقتصادی، اجتماعی و سیاسی معطوف است و حفظ شأن انسان‌ها و مسؤولیت‌پذیری جامعه در قبال آن و ارتقای توانمندی کلیت جامعه در عرصه‌های فردی و جمعی از اهداف اساسی آن است.

اسلاید 4: بنابر این تعریف، سیاستگذاری اجتماعی حالتی خاص از دخالت دولت است که از طریق اهداف اجتماعی مانند عدالت اجتماعی، مساوات و فقدان تبعیض، حفاظت از افراد آسیب‌پذیر و برنامه‌ریزی مدبرانه زندگی پی‌گیری می‌شود و بر سه زمینه ساختار و ترکیب مفهوم رفاه، توضیح خاستگاه و عملکرد مسایل در اجرای برنامه‌های رفاه اجتماعی و شکل‌دهی و رده‌بندی نظریه‌ها متمرکز است. ‏از طرف دیگر، رفاه اجتماعی و سیاست اجتماعی هرکدام به نوعی مشتمل بر دو مفهوم تأمین اجتماعی و حمایت اجتماعی است. تأمین اجتماعی واژه‌ای است که به نحوه بارزتر و ملموس‌تری با تحولات اقتصادی ارتباط دارد.تنیدگی این ارتباط به گونه‌ای است که بسیاری آن را بیش‌تر مفهومی اقتصادی می‌دانند تا مفهومی اجتماعی و نخستین‌بار در پی بحران 1929 و در برنامه‌ای معروف به نیودیل در ایالات متحده آمریکا به کار برده شد، تأمین اجتماعی و حمایت اجتماعی، زیر مجموعه‌ای از رفاه اجتماعی و ابزاری در سیاست اجتماعی محسوب می‌شود. اختلاف مهم بین آن دو هم در نحوه تأمین منابع مالی آن‌ها و منطق توزیع آن منابع است.از لحاظ مفهومی و کارکردی، تأمین و حمایت اجتماعی در مقابل مفاهیم چند بعدی رفاه اجتماعی و سیاست اجتماعی به‌طور عمده بعد قوی‌تری دارند. به‌طور کلی حیطه فعالیت تأمین اجتماعی، محدوده نیروی کار فعال و موجود جامعه است و از نظر مفهومی بر نوعی توزیع مناسب درآمد بین گروه‌های مختلف با توجه به خطرپذیری توزیع آن طی زمان است.

اسلاید 5:  رفاه اجتماعیسازمان ملل متحد واژه رفاه اجتماعی را این گونه تعریف کرده است: «رفاه اجتماعی دامنه وسیعی از فعالیت ها و برنامه هایی را که تحت نظارت و با کمک دولت برای بهزیستی افراد و جامعه انجام می شود، در برمی گیرد». رفاه اجتماعی، به بهبود جامعه و به نوبه خود به بهبود وضعیت افراد، خانواده ها و اجتماعات تشکیل دهنده جامعه اطلاق می شود. این اصطلاح برای توضیح اهداف یکسری جنبش های اجتماعی به کار می رود که به وسیله مذهب، انسان دوستان و ملاحظات دمکراتیک به شدت برانگیخته شده است. رفاه اجتماعی به اصلاح شرایط زندگی فرد یا گروه زیان دیده از لحاظ جسمی، فکری، هیجانی، اقتصادی یا ناتوان از لحاظ اجتماعی و یا به شکل دیگر مشخص شده است» .

اسلاید 6: مجری سیاست های رفاه را «دولت رفاه» می نامند. فرض و اصل اساسی در مورد دولت رفاه این است که حکومت مسئولیت آسایش اتباعش را برعهده دارد و این مهم را نمی توان به افراد، مؤسسات خصوصی، یا انجمن ها و دستگاههای محلی واگذار کرد؛ دولت های رفاه معمولا مردم را در برابر فقر، از طریق مزایای بیکاری، امرار معاش خانوادگی، مزایای تکمیلی (که برای تقویت افراد کم درآمد پرداخت میشود)، حقوق بازنشستگی، و از کارافتادگی، حمایت می کنند. تأمین خدمات عام درمانی، آموزش رایگان و خانه سازی، کارهایی است که دولت رفاه انجام میدهد .تاریخچه رفاه اجتماعی آن چنان با سیر تاریخی تأمین اجتماعی آمیخته است که جداسازی هریک از دیگری ناممکن یا لااقل بسیار دشوار است. درواقع رفاه اجتماعی حاصل تکامل نظریه تأمین اجتماعی است. از اوایل قرن بیستم، جنبش دولت رفاه به حرکت درآمد. امروزه این ایده اجتماعی از مبانی و چارچوب عمیق تر و گسترده تری برخوردار است که برایند آن به منزله نوعی فلسفه اجتماعی و الگویی برای توسعه اقتصادی - اجتماعی جوامع است.