مدیریت نحوه تامین ارزاق عمومی و هدایت شیوه مصرف کالاهای استراتژیک

مدیریت نحوه تامین ارزاق عمومی و هدایت شیوه مصرف کالاهای استراتژیک

اسلاید 1: دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزموضوع:مديريت نحوه تامين ارزاق عمومي و هدايت شيوه مصرف كالاهاي استراتژيك مثل نان و سوخت و...استاد: دکتر زهرا برومند دانشجو: مصطفي علي محمدي پاييز 89

اسلاید 2: تعریف کالا،و مصرف کننده در فرهنگ معين، کالا به اسباب خانه،مال التجاره و متاع اطلاق شده است. در فرهنگ علوم اقتصادی، کالا (commodity)، متاعی است که دارای مطلوبيت باشد و بتواند قسمتی از خواسته های بشری را برآورد و از نظر مقدار و عرضه محدود باشد. در تعريف ديگر کالا، هرشيئی است که به منظور مصرف يا مبادله در بازار توليد می شود. مصرف کننده هر شخص حقيقی يا حقوقی است که کالايی را برای رفع نياز خود و يا اشخاص تحت تکفل تهيه می کند يا مورد استفاده قرار می دهد و يا خدمتی را به اين منظور درخواست می نمايد و عرضه کننده به کليه توليد کنندگان، وارد کنندگان، توزيع کننندگان، واسطه ها و فروشندگان کالاها و خدمات اطلاق می شود.

اسلاید 3: کالاهای اساسی و استراتژيك 1.ارزاق عمومی که الگوی مصرف بیشتر افراد جامعه مبتنی بر آن میباشد و به نوعی قوت غالب آنها است. شامل نان(گندم)،روغن،شکر،برنج،...2.حامل های انرژی مانند بنزین،گاز،گازوئیل،نفت3.کالاهای اساسی خاص مانند آب و برق

اسلاید 4: ضرورت توجه دولت ها به تامين كالاهاي اساسيهمواره در طول تاريخ دولت ها براي روي كار آمدن و يا حفظ بقاي خود توجه خاص به كالاهاي اساسي يا استراتژيك مبذول داشتند.انواع شعار هاي انتخاباتي وانواع شعار هاي تبليغاتي كه به نوعي بر روي رفاه زندگي متمركز شده است و توسط دولت ها داده مي شود بيانگر همين موضوع مي باشد. رییس جمهوری ایران در انتخابات سال 2005 با وعده بهبود اوضاع اقتصادی بر سر کار آمد اما عدم تحقق این وعده انتقادات گسترده ای را در پی داشته است. كوچكترين مسامحه در اين زمينه اعتراض عموم را در پي خواهد داشت و به دنبال آن ادامه بقاي آنها با چالش روبرو مي گردد.

اسلاید 5: سير تکاملی توليد و توزيع توليد و توزيع کالاها به صورت انبوه، ايجاد و توسعه فروشگاههای بزرگ، فراهم آمدن امکانات تحصيل اعتبار و استفاده از سلاح های پيچيده روانی برای مصرف بيش تر، زمينه ساز تحولات عميق اقتصادی و اجتماعی قرن 18 و 19 بوده است. تا اوايل قرن بيستم اصل حاکميت اراده، حاکم بر روابط طرفين قرارداد است و تنها از ابتدای قرن بيستم اين اصل مورد ترديد قرار می گيرد و نقش هدايت کنندگی و در پاره ای موارد دخالت کنندگی دولت محدود می شود.

اسلاید 6: دولت - توليد و توزيعدر سال 1373 دولت قانون تعزيرات حكومتي را مجدداً فعال كرد و نهاد دولتي جديدي را كه ستاد پشتيباني تنظيم بازاركالا ناميده شد، ايجاد نمود.اين ستاد به امر سياست گذاري هاي مربوط به شمول كالاها، جهت قيمت گذاري و تعيين قيمت كالاهاي ساخت داخل و كالاهاي وارداتي و همچنين تقسيم و تخصيص ارز مي پرداخت. در واقع، پس از شوراي اقتصاد، اين ستاد زماني بالاترين نهاد دولتي و مرجع رسمي در قيمت گذاري ها بود. فلسفه وجودي اين قيمت گذاري ها از ساختار اقتصادي دولتي و متمركز ايران سرچشمه مي گيرد كه بين فعالان اقتصادي هيچگونه رقابت معني داري وجود ندارد. ضمن اين كه وجود درآمد نفت و تعداد نرخ گذاري ها برروي ارز، بسياري از صنايع و نهادهاي توليدي و بازرگاني دولتي را از گرفتن ارز به قيمت هاي رسمي كه هميشه زير قيمت واقعي ( بازار آزاد ) بوده است، برخوردار مي سازد. بنابراين دولت نيز مايل بوده كه خود نيز از طريق دريافت مابه التفاوت ها از واگذاري ارزهاي رسمي و همچنين تورم فزاينده، منتفع شود.

اسلاید 7: دولت - توليد و توزيعدولت همواره يك نقش خاص را در زمينه تهيه و توزيع كالاهاي اساسي بازي كرده و تلاش مي كند به طور مستقيم يا غير مستقيم به نوعي حساسيت در مورد مصرف چنين كالاهايي را كنترل كند و با روش ها و يا ابزارهاي مختلف ثبات مستمري را در زمينه قيمت و موجودي و .... اين كالاها را در جامعه به وجود آورد. يكي ازبازو هاي اصلي دولت در اجراي اين هدف شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران است كه زير نظر وزارت بازرگاني نقش ايفا مي كند.

اسلاید 8: شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران   براساس مصوبه شوراي عالي اداري مبتني بر رويكرد اصلاح ساختار نظام اداري در ابعاد تشكيلات و پيش از اين به استناد قانون برنامه هاي توسعه كشور از 4 ادغام در مقاطع مختلف زماني و از سال 1377 به مرحله اجرا در آمده و خلاصه آن به شرح زير است:

اسلاید 9: شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايرانادغام اول ( انتزاع معاونت خدمات بازرگاني از تشكيلات وزارت بازرگاني و الحاق آن به شركت سهامي گسترش خدمات بازرگاني و اصلاح نام آن به سازمان گسترش خدمات بازرگاني از خرداد ماه 1377 ).  ادغام دوم ( انحلال شركت سهامي قند و شكر كشور و انتقال و واگذاري وظايف و ماموريتهاي آن به سازمان گسترش خدمات بازرگاني از خرداد ماه 1377 ). ادغام سوم ( ادغام شركت سهامي بازرگاني دولتي ايران در سازمان گسترش خدمات بازرگاني و تغيير نام آن به شركت بازرگاني دولتي از خرداد ماه 1381 ). ادغام چهارم ( انحلال سازمان غله و انتقال و واگذاري وظايف و ماموريتهاي آن به شركت بازرگاني دولتي ايران از اسفند ماه 1382 ).

اسلاید 10: شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران   با اذعان بر اينكه تحولات ناشي از ادغام هاي صورت گرفته، التزام شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران را به فراهم آوردن موجبات برنامه ريزي، هدايت و نظارت به منظور جلوگيري از هر گونه كاستي در امر خريد و نگهداري كالا (ذخيره سازي) و توزيع كالاهاي اساسي، حساس و ضروري مورد نياز با هدف جلب رضايتمندي در سطح جامعه و مصرف كننده نهايي (مردم) در برنامه ها و اقدام هاي اجرايي مزبور تاثير در كشور به همراه داشته و همواره بر انجام كامل و درست آن تاكيد شده است.

اسلاید 11: شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايرانعمده فعاليتهاي اصلي شركت بازرگاني دولتي ايران حول محور برنامه هاي اجرايي مصوب وفق هدف كيفي مشاركت در اجراي سياستهاي تنظيم بازار به شرح زير قرار داشته است: خريد كالاهاي اساسي، حساس و ضروري وارداتي از جمله گندم، برنج، روغن خام، شكرخام و ... خريد كالاهاي داخلي از جمله گندم، برنج، قند و شكر سفيدتوزيع كالاهاي اساسي از جمله برنج، روغن نباتي و قند و شكر به تفكيك كالا برگ يارانه اي، تعادلي و تركيبي و آرد بر حسب نوع مصرف آردامكانات و تاسيسات نگهداري و ذخيره سازي كالاها از جمله تعداد و ظرفيت سيلو ها، انبارها، سردخانه ها و مخازنكالاهاي حمل شده توسط شركتهاي تابعه از جمله كالاهاي وارداتي مورد عمل شركت و حمل شهري، حمل بين شهري و حمل خارجي كالاها

اسلاید 12: شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايرانبه طور كلي هدف شركت مادر تخصصي بازرگاني دولتي ايران ساماندهي فعاليتهاي تصدي گري دولت در زمينه تنظيم بازار، تهيه، تدارك و نگهداري، خريد و فروش و توزيع كالاهاي اساسي، حساس و ضروري و همچنين مديريت سهام در شركتهاي زير مجموعه مي باشد.شايان به ذكر است شركت بازرگاني دولتي ايران مهمترين دستگاه اجرايي در امر خدمات بازرگاني در كشور و مرتبط با يارانه مي باشد.

اسلاید 13: مجلس - توليد و توزيعمجلس نيز بهاي انواع فرآورده هاي نفتي و بهاي آب، برق، گاز، تلفن شهري و عوارض بسياري از كالاها و خدمات را كه سالانه توسط مصرف كنندگان نهايي پرداخت مي شود، به تصويب مي رساند. اما اين قيمت گذاري مجلس اثرات مخربي براي اقتصاد كشور در پي داشته است.

اسلاید 14: بخش خصوصي در همین حال، ,وزير بازرگاني نیز پیش از این با اشاره به اجرای برنامه ذخیره سازی کالاهای استراتژیک توسط بخش خصوصي و با تسهیلات دولتی در راستای اجرای هدفمند كردن يارانه ها در کشور به مهر گفته است: اگر قیمتها در زمان اجرای این برنامه از حد معقول و متعارف خود بالاتر رود، این ذخایر در بازار آزاد می شود. مهدي غضنفري در پاسخ به این سئوال که اگر بخش خصوصي به دلایلی اقدام به عرضه کالا به قیمتهای بالاتر از حد انتظار این کالاها کرد، چه سیاستی اندیشیده می شود؟ اظهارداشته است: وزارت بازرگاني به بخش خصوصي اعتماد دارد(بخش خصوصي تخصص و تبحر خاص در حلقه تامين و توزيع كالاها دارد)، ضمن اینکه براساس تفاهم نامه ای که با آنها به امضا می رسانیم، اگر هم به این بخش، اعمال قیمت خاصی دیکته شود و آنها مجبور به عرضه کالا با قیمت پایین تری در بازار باشند، خسارت آنها از محل یارانه ها جبران می شود. وی این نوع اقتصاد را دستوری ندانسته و تاکید کرده است: این تدابیر برای مراحل خاص گذر از شرایط بعد از اجرای هدفمند كردن يارانه ها تدارک دیده شده است و بعد از آن، مسیر عادی خود را طی می کند و دیگر نیاز به انجام این ذخیره سازی ها نیست.

اسلاید 15: اصنافاصناف(به عنوان حس گر هاي بازار با نوعي سامانه خودكنترلي) نیز باید با برنامه ریزی خودوافزایش بازرسی های هدفمند، فرصت را به کسانی که می خواهند از این فضا سوء استفاده کرده و کالاهای مورد نیاز مردم را با قیمت های بسیار بالا عرضه کنند، اجازه مانور ندهند. اصناف را موثرترین گروهی دانست که می تواند التهاب را از فضای بازار گرفته و نگرانی را از بدنه جامعه خارج کند. البته سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نیز تمهیداتی را برای کنترل بازار و حمایت از تولید و مصرف، اندیشیده است.

اسلاید 16: نظام قيمت گذارياصلاح اين نظام قيمت گذاري كه شديداً‌ با پرداخت يارانه هاي پنهان همراه است، كارآساني نخواهد بود.(آنچه كه ما امروزه از اجراي ساده آن در كشور خودمان با عنوان هدفمندي يارانه ها سخن مي گوييم)در اين راستا بايد به عوارض منفي اين نظام قيمت گذاري توجه شود. در كشورهاي مبتني بر بازار و رقابت كه با بخش خصوصي گسترده همراه ا ست، موضوع قيمت گذاري براي دوره هاي طولاني، اصلاً مطرح نيست چرا كه نوع قيمت گذاري ها از بنيان نظري قوي در علم اقتصاد  برخوردار نيستند.در اين كشورها معمولاً فشارهاي دوجانبه عرضه و تقاضا در شرايط رقابت بر روي كالاها و خدمات به طور خودكار قيمت گذاري مي كنند و بازارها را به تعادل مي رسانند.

اسلاید 17: نظام قيمت گذاريدر مقابل در كشورهاي مبتني بر مالكيت و تصدي گسترده بخش دولتي و نهادهاي عمومي كه بخش خصوصي كوچك بدون آزادي و قدرت تصميم گيري و برنامه ريزي دارند، توليد كالا و خدمات اكثراً انحصاري هستند. در اين جوامع از رقابت معني دار كه به نفع مصرف كنندگان تمام شود، بين فعالان اقتصادي خبري نيست.

اسلاید 18: نظام قيمت گذاريمشكل عمده قيمت گذاري دولتي از آنجا ناشي مي شود كه اولاً بدون هزينه نيستند. ثانياً، هر قدر هم با دقت و به دفعات زماني نزديك تر به يكديگر تهيه و تعيين شوند، باز هم با يك مشكل اساسي عمده مواجه هستند. اين مشكل از يك طرف از ناحيه عدم هماهنگي و انطباق قيمت تعيين شده و از طرف ديگر به خاطر قيمت تعادلي و قيمت رقابتي كالا در بازار سرچشمه مي گيرد. در واقع با دخالت نهادهاي دولتي، قيمت تعادلي به تصويب مي رسد و اين قيمت گذاري موجب انحراف عملكرد بازار و تخصيص نابهينه منابع ملي مي گردد. هنگامي كه قيمت تعيين شده بر روي كالايي در سطحي پايين تر از حيث تعادل در شرايط رقابتي قرار مي گيرد، به طور ساختگي و غيرطبيعي، تقاضا براي آن كالا بر عرضه آن فزوني يافته و كمبودها ظاهر مي شود. از طرف ديگر چون قيمت گذاري دولتي قادر به ايجاد تعادل حين عرضه و تقاضا نيست، جهت ايجاد تعادل از روش هاي كمكي ديگري استفاده مي كند.

اسلاید 19: نظام قيمت گذاريبعنوان مثال از طريق توزيع كالابرگ بين مصرف كنندگان و يا صف بندي و رعايت نوبت توسط آنها و يا هر دو استفاده مي شود. بكاربردن اين روش ها نيز بدون ايجاد هزينه هاي جديد و افزايش بهاي كالا براي مصرف كنندگان امكان پذير نيست ولي هنگامي كه قيمت تعيين شده بالاتر از قيمت تعادل در بازار قرار مي گيرد، عرضه محصول توسط توليد كنندگان بر تقا ضاي مصرف كنندگان فزوني مي يابد، در اين حالت گرايش طبيعي قيمت به سمت كاهش و قيمت تعادلي است. در غير اين صورت باز دولت بايد خود رأساً اقدام به خريد مقدار مازاد كالا نمايد كه البته اين مورد هم خالي از هزينه هاي بودجه اي براي دولت نيست.

اسلاید 20: نظام قيمت گذاريدر بازارهاي آزاد و رقابتي به طور خودكار منابع كمياب به بهترين وجهي بين مردم توزيع مي شود و راهکارهايی برای  تصحيح بلندمدت نظام قيمت ها و رفع موازي کاری در ايران موارد زير لازم به نظر مي رسد ازجمله: اجرای خصوصي سازي به مفهوم واقعي در کشور، زدودن مقررات دست و پاگیر، حذف انحصارات، استحکام بنيان رقابت ها در بخش هاي اقتصادي كشور و كاهش حجم دولت.  

اسلاید 21:

اسلاید 22: تعریف یارانه واژه يارانه (Subsidy) ، در لغتنامه به طور كلي كمك رايگان و اعانه (مالي) دولت به مردم در زمان هاي معين معنا شده است و عبارت است از نوعي حمايت دولت از قشري خاص و در برخي موارد، كل جامعه در دوره هاي زماني خاص يا اضطراري، به منظور تامين رفاه اجتماعي از طريق كاهش هزينه ها مي باشد.

اسلاید 23: امنيت غذايي با هدفمندي يارانه ها (ضرورت)امنيت غذايي، نخستين اصل براي حفظ سلامت افراد جامعه است تا بتواند نقش كليدي خود را به عنوان عنصر اصلي توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ايفا كند. اكثر كشورهاي جهان، بويژه دولت هاي مردم سالار، اهميت ويژه اي براي ايجاد، حفظ و پايداري امنيت غذايي قائل هستند و نبود آن را تهديدي جدي عليه توسعه سياسي، اقتصادي و اجتماعي تلقي مي كنند. بنابراين اگر سياست هاي حمايتي مناسب صورت نگيرد، امنيت غذايي اين گروه تهديد مي شود. اما هدفمند كردن يارانه ها، منابعي را براي دولت فراهم مي كند كه امكان تامين مايحتاج گروه هاي كم درآمد و بهبود الگوي مصرف اين خانوارها بيشتر فراهم شود.

اسلاید 24: سازو كار پرداخت يارانهآيا يارانه به صورت وجه نقد پرداخت مي شودخيربلهآيا براي دريافت شرايط خاصي تعيين مي شودپرداخت يارانه جهت سهولت براي دستيابي به كالا هاستبلهبلهيارانه نقدي مشروطخيريارانه نقدي مستقيم در مرحله بررسي و اجرا(طرح تحول اقتصادي)خيريارانه قيمتيگندم،شير خانوار،دارو،شير خشكپرداخت يارانه مختص گروه هاي ويژهبلهخيريارانه كالا برگيقند،شكر،روغنيارانه كالاييشير مدارس

اسلاید 25: يارانه نقدي مستقيمدر كشور هاي در حال توسعه و يا در حال گذر وجود دارد.دولت از طريق كمك هاي اجتماعي و بيمه هاي اجتماعي وبخش خصوصي از طريق خانوار ها و شركتها به صورت تركيبي با هم نقش ايفا مي كنند.در مقايسه با ساير نظام ها كمترين اثر را بر سازو كار هاي قيمتي دارد دامنه انتخاب افراد را گسترش مي دهد.

اسلاید 26: يارانه نقدي مشروطاين نوع يارانه ها را خانوار بايد صرف اموري خاص مثل امور آموزشي و بهداشتي فرزندان و مواردي مشابه به آن كندمزايا:اين نوع يارانه مستقيما خانوار هاي هدف را مدنظر قرار مي دهدوالگوي رفتاري خانوار به نوعي در جهت توسعه جامعه پيش مي رود

اسلاید 27: يارانه نقدي مشروطمعايب:مشكل اساسي يارانه همگاني حل نمي شودتوقع افراد جامعه را در دراز مدت بالا برده و سبب مشكلاتي در آينده مي شودباعث افزايش نقدينگي و افزايش قيمت كالاهاي يارانه اي مي شودبه اطلاعات وسيع و جامع احتياج دارد

اسلاید 28: نظام يارانه كالاييهدف از اين نظام اطمينان از دسترسي خانوارها به حداقل نيازمصرفي مي باشد. طرفداران اين شيوه معتقدند ازآنجاييكه ميل نهايي به مصرف اين نوع يارانه بيش از يارانه هاي نقدي است، داراي اثرات مثبت بيشتري بوده واحتمال اصابت آن به هدف خاص (رفع كمبود يك ماده غذايي خاص) بيشتر است.

اسلاید 29: نظام يارانه كالاييهزينه اجرايي اين نوع يارانه بيش از يارانه نقدي است ،مثل1.هزينه حمل و نقل مواد غذايي. 2.تاخير و اتلاف مواد غذايي به هنگام تحول غذا.مشكلات فوق به ويژه در مناطق توسعه نيافته و نواحي كه دسترسي مناسب به راههاي زميني وجود ندارد،تشديد ميشود.منتقدين بر اين عقيدهاند كه در صورتي كه اثر مثبتيارانه هاي كالايي بر مصرف زياد باشد، اين روش مقرون به صرفه خواهد بود . چنانچه توزيع كالاهاي يارانه ايبر سطح مصرف و بهبود تغذيه خانوارهاي فقير اثر چنداني نداشته باشد، به دليل عرضه زياد و كاهش قيمت،توليدكنندگان محلي اين كالاها متضرر خواهند شد.

اسلاید 30: نظام يارانه كالاييبر پايه نظريه هاي كلان اقتصادي، اثر توزيع كالاي يارانه اي بر سطح مصرف خانوارها، رابطه مستقيمي باميزان يارانه اعطايي دارد . چنانچه مقادير يارانه اي بيش از مصرف معمول خانوار باشد، آنگاه بخشي از هزينهصرف شده بر كالاي يارانهاي ذخيره شده و از اين منظر همانند نظام نقدي عمل مينمايد.

اسلاید 31: نظام يارانه كالايينظريه هاي نوين بر اين اعتقادند كه جنسيت فرد دريافت دارنده كالاهاي يارانه اي عامل مهمي در اثرگذارييارانه هاي كالايي بر سطح مصرف مي باشد. به عنوان مثال، اگر كالاي يارانه اي به وسيله زنان خانوار دريافتشود نسبت به يارانه نقدي كه توسط اعضاي مرد خانوار دريافت مي شود، احتمال تأثير يارانه كالايي بر مصرفخانوار بيش از يارانه نقدي خواهد بود . از جمله شيوه هاي معمول يارانه كالايي، يارانه مدارس است كه بهنوعي پرداخت انتقالي غيرمستقيم محسوب مي شود و از قابليت كنترل و مديريت افراد واجد شرايط برخورداراست.

اسلاید 32: نظام يارانه عمومي قيمتياين نظام از طريق كاهش قيمت مواد غذايي در بيشتر كشورهاي در حال توسعه به ويژه آمريكاي لاتين دردهه 1990 مورد استفاه قرار گرفته است . در اين روش بخش عمده يارانه به كالاهايي كه سهم بيشتري درسبد مصرفي خانوارهاي نيازمند دارند، تخصيص مي يابد.

اسلاید 33: معايب و محاسندو ديدگاه مختلف پيرامون معايب و محاسن يارانه ها وجود دارد: نخست گروهي كه با استناد به مشكلات ساختار اقتصادي، خواستار شفافيت و واقعي شدن قيمت ها هستند و دوم گروهي كه تحقق عدالت اجتماعي و رسيدگي به اقشار محروم را در گرو توزيع كالا از طريق يارانه ها مي دانند. همچنين زاويه اي ديگر گوياي محروميت جمعيت روستايي و عشايري كشور از يارانه هاي سوختي و انرژي است؛ محروميتي كه با يارانه هاي نقدي تعديل و شايد خنثي شود. اما در سمت و سوي دولت نسبت به چنين طرحي جاي اين سئوال خالي ست كه دولت نقدينگي اين بخش را چگونه مي خواهد تامين كند؛ چنانچه از صندوق ذخيره ارزي برداشت شود، تبعات كاهش ارزش پول و چاپ اسكناس و ديگر معضلات سريعا پيش خواهد آمد.

اسلاید 34: معايب و محاسنبنابراين به نظر مي رسد نخستين چالش پيش روي نقدي ساختن يارانه ها، افزايش تورم است، اما بايستي اين نكته را نيز مدنظر قرار داد كه كنترل تورم تنها از طريق همين حساب ذخيره ارزي تامين مي شود، بنابراين استقبال از برنامه هاي توزيع نقدي يارانه ها تبعات خاص خود را دارد. قيمت واقعي در يك اقتصاد توسط عرضه و تقاضا تعيين مي شود، بنابراين اگر يارانه ها به صورت نقدي در اختيار افراد قرار گيرد مبلغ نقدي يارانه را تبديل به تقاضا مي شود و اقتصاد كشور با افزايش مضاعف تورم روبه رو مي شود. دولتمردان همچنين بايستي اين نكته را درنظر گيرند كه اين طرح انتظارات تازه اي را بين مردم ايجاد مي كند و فرهنگ مزد بدون كار همچون ويروسي همه گير مي شود.

اسلاید 35: مشكلات نظام فعلي پرداخت يارانه‌ها  برخي از مشكلات نظام فعلي پرداخت يارانه‌ها را مي‌توان به شرح زير خلاصه كرد: بالا بودن ميزان يارانه، بهره‌مندي ناعادلانه گروه‌هاي درآمدي از يارانه‌ها و پرداخت عام و غيرهدفمند آن، تشديد مصرف بي‌رويه، افزايش واردات كالاهاي يارانه‌اي، قاچاق كالاهاي يارانه‌اي مخصوصاً در مورد فرآورده‌هاي سوختي مثل بنزين و گازوئيل

اسلاید 36:

اسلاید 37: نظام كالابرگيدر ميان كشورهاي در حال توسعه واقع در آمريكاي لاتين« مكزيك »و« هندوراس » ،« ونزوئلا » ،« جاماييكا » و از ميان كشورهاي در حال توسعه آسيايي كشورهاي نظير « هند » و « مصر » ،« ايران » از اين شيوه بهره مي گيرند

اسلاید 38: نظام كالابرگيبراي اجراي اين شيوه وجود سه شرط ضروري مي باشد1.نحوه انتخاب افراد واجد شرايط2. نحوه توزيع كالابرگ3.نحوه استرداد آنها

اسلاید 39: نظام كالابرگيانتخاب افراد ممكن است از طريق بررسي دارايي هاي خانوار صورت گرفته ويا به شكل ساده تر كالابرگ به تمامي افرادي كه كالاي خاصي را مورد استفاده قرار مي دهند، تعلق گيرددستگاه هاي دريافت دارنده كالابرگ بايد قادر به تبديل آنها به پول نقد باشند.

اسلاید 40: نظام كالابرگي کالابرگ يا كوپن قطعه کاغذي کوچک و غير قابل جعل، حاوي مشخصات يک مرکز توزيعي است که مجوزي براي دريافت کالا توسط ارائه‌دهنده آن نزد دستگاه عرضه کننده محسوب مي‌شود. اين مجوز که به منظور توزيع کالاهاي اساسي نخستين بار از سوي شوروي سابق در دوران حکومت کمونيستي مورد استفاده قرار گرفت، از اوايل دهه 60 و همزمان با تشديد آتش جنگ تحميلي در ايران مرسوم شد.

اسلاید 41: نظام كالابرگي دولت که در آن زمان به شدت گرفتار مشکلات تامين جبهه‌هاي جنگ بود، براي تنظيم بازار داخلي و جلوگيري از قحطي و گراني کالاهاي اساسي راهي جز سهميه‌بندي مواد غذايي و برخي مايحتاج اصلي مردم نداشت. از اين رو با استفاده از مکانيزم کالابرگ، سبد گسترده‌اي از اصلي ترين مايحتاج زندگي را با قيمت يارانه‌اي در ميان تمامي اقشار جامعه توزيع مي‌کرد.

اسلاید 42: نظام كالابرگياين سبد در ابتدا شامل اقلامي نظير برنج، روغن نباتي، قند، شکر، پنير، کره، گوشت، صابون، بنزين و... بود ولي به تدريج دامنه آن به 3 قلم کالا محدود شد. از آن زمان تاکنون 13 مرحله کوپن کالاهاي اساسي در مناطق شهري، روستايي و عشايري توزيع شده که هر مرحله بطور متوسط 28 ماه به طول انجاميده و شامل 100 قطعه کالابرگ با ميزان سهميه متفاوت بوده است. در کنار اين، دولت از طريق کالابرگ‌هاي ويژه که سهميه‌اي افزون بر کوپن‌هاي سراسري دارند از اقشار آسيب‌پذير حمايت کرده است.

اسلاید 43: مزاياي نظام كالابرگيكاهش هزينه هاي مربوط به حمل ونقل و نگهداري وجلوگيري از اتلاف به واسطه نگهداري نا مناسب پوشش خوبي در سطح وسيع دارد و براي تمام نياز هاي اساسي كاربرد دارد

اسلاید 44: معايب نظام كالابرگياين رويه اگرچه در ظاهر کاملاً عادلانه است و دسترسي عامه مردم به حداقل نيازهاي اساسي خود را توسط دولت تضمين مي‌کند، ولي اين سياست با اهداف توسعه پايدار تقابل دارد. تزريق يارانه ها نقش مسكني را ايفا مي كند كه با مداواي بدنه اقتصاد هيچ نسبتي ندارد.و ميلياردها تومان يارانه حاصل از فروش نفت خام را که دولت تصميم دارد به صورت غيرمستقيم به مستحقان واقعي آن بپردازد، بدون گزينش و بي‌هدف دراختيار تمامي اقشار جامعه اعم از فقير و غني قرار مي‌دهد.به عبارت ديگر بخشي از حمايت‌هاي دولتي را که بايد در اختيار نيازمندان واقعي قرار گيرد، ناعادلانه به اغنيا مي‌دهد.

اسلاید 45: معايب نظام كالابرگيمضاف بر اين نظام سهميه‌بندي يارانه و عرضه کالا توسط کوپن در سالهاي اخير نوعي اشتغال كاذب و سوداگرانه به شکل کوپن فروشي(و دلالي) را در جامعه باب کرد که آثار منفي اجتماعي و اقتصادي آن برکسي پوشيده نيست. به اين ترتيب بازار سياه محصولات يارانه اي ايجاد شد و پيش زمينه اصلي گسترش اقتصاد زيرزميني و شبكه هاي قاچاق كالا را ايجاد كرد كه طي سالهاي اخير، توليد و صنعت ايران را زمينگير كرده است. و عيب ديگر وابستگي بيش از حد ذينفعان به كمك هاي دولتي است

اسلاید 46: معايب نظام كالابرگي توزيع كالابرگ ارزاق با وجود اينكه برخورداري مردم از حداقل معيشت را تضمين مي كند، در مورد برخي اقلام، زمينه رشد غيرواقعي مصرف را به بار آورد.ناهمگوني الگوي بسياري از خانوارهاي ايراني با ميزان توزيع اقلام يارانه اي و نيز تمايل بسياري از آنها براي تامين كمبود مصرف كالاهاي خاص ديگر و درنتيجه مبادله آن كالا برگها به منظور تهيه كالاي مورد نظر خودشان

اسلاید 47: نتيجهدر انتهاي سومين دهه حاکميت کوپن در چرخه اقتصادي ايران، رويکرد دولت به تحول اقتصادي و هدفمندي يارانه‌ها ظرف ماههاي اخير سبب شده تا استفاده از کالابرگ براي تخصيص يارانه به حداقل ممکن کاهش يابد و اگرچه پايان سيستم کوپني در نظام توزيع هنوز از سوي هيچ مرجع رسمي اعلام نشده، ولي اعلام نشدن کالابرگ‌هاي جديد اين مفهوم را در اذهان عمومي متبادر ساخته است که دولت از اين پس قصد ندارد با رويه‌هاي قبلي و بدون هدف به کالاهاي اساسي يارانه بپردازد.

اسلاید 48: نتيجهدولت حدود 120 ميليارد دلار يارانه براي توزيع كالاهاي اساسي يارانه اي به مردم پرداخت مي كند. اين ميزان، معادل رقمي است كه بانك جهاني، آن را لازمه رسيدن ايران به تعادل اقتصادي مي داند. براساس گزارش بانك جهاني، ايران تا رسيدن به تعادل اقتصادي به نحوي كه بتواند ثروت ناشي از فروش نفت را به توسعه پايدار تبديل كند، نيازمند 10 درصد توليد ناخالص داخلي است. اين 10درصد، دقيقا معادل همان يارانه اي است كه به شكل كالابرگ به مردم اختصاص يافته است. در شرايطي كه معضلات و كاستي هاي اقتصادي، روزبه روز فضاي كمتري براي رشد كشور و رفاه اجتماعي باقي مي گذارد، به نظر مي رسد بررسي زواياي گوناگون، علل تخصيص كالابرگ و كالاهاي يارانه اي ضروري است.

اسلاید 49: نتيجههم اكنون نيز نظام يارانه اي توزيع كالاهاي اساسي از جمله سياست هاي اقتصادي كشور است. چنين رويكردي اگر چه حمايتي براي اقشار محروم و كنترل تورم را درپي دارد، اما بايد اين نكته را در نظر گرفت كه تنها در شرايط و محيط يك اقتصاد بيمار است كه راهكارهايي از جمله اختصاص يارانه به كالاهاي اساسي مي تواند چاره اي موقت براي معضلات اقتصادي باشد. )كالابرگ، برگي از اقتصاد ناپايداراست (در تمامي دنيا نيز اختصاص يارانه به عموم، بيانگر مديريتي غيرهوشمند وغيرهدفمند است. دراين راستا انتقال وظيفه حمايت از اقشار آسيب پذير از وزارت بازرگاني به وزارت رفاه و تامين اجتماعي، راهكاري براي مديريت هوشمند است.

اسلاید 50: نتيجهاما نكته نهايي براي اجراي طرح پرداخت نقدي اين است كه اطلاعات دقيقي از خانوار ها در اختيار باشد كه به دلايل مختلف تحقق آن با مشكل روبرو مي باشد.به نظر مي‌رسد که دولت بايد مساله چگونگي بازتوزيع ميلياردها تومان يارانه قطع شده را به طور كاملا شفاف بيان كند.

اسلاید 51:

اسلاید 52:

اسلاید 53: سام والتون خالق فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي‌ مي‌گويند اگر سام والتون اكنون زنده بود، ثروتي دو برابر بيل گيتس داشت. پسر تيزهوشي كه در حين تحصيل در ازاي غذا در رستوران‌ها پيشخدمتي مي‌كرد و از كار كردن ابايي نداشت. او سال 1998 در ميان فهرست 100 فرد تاثيرگذار قرن‌‌‌بيستم مجله تايم قرار گرفت. مردي كه در خانواده‌اي كشاورز متولد شده بود، بزرگ‌ترين فروشگاه زنجيره‌اي را در سرتاسر دنيا راه‌‌اندازي كرد.29 مارس 1918 در نزديكي منطقه كينگز فيشر در ايالت اوكلاهاما، توماس گيبسون والتون و نانسي لي واتسون صاحب فرزند پسري شدند كه نام او را سام والتون نهادند. آنها تا سال 1923 در مرزعه خود زندگي كردند. پدر سام كه درآمد حاصل از كشاورزي را براي امرار معاش خانواده خود كافي نمي‌ديد به حرفه پيشين خود رهن و اجاره املاك بازگشت.

اسلاید 54: سام والتون خالق فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي‌ بنابراين سام به همراه خانواده خود به ايالت ميسوري نقل مكان كرد. زماني كه سام در سال‌‌هشتم مشغول به تحصيل بود به عنوان جوان‌ترين پيشاهنگ تاريخ امريكا به شمار مي‌آمد. او به قدري هوشمند و موفق بود كه در زمان فارغ‌التحصيلي خود به عنوان تيزهوش‌ترين پسر شناخته شد. سام براي امرار معاش از هيچ كاري دريغ نمي‌ورزيد، كارهاي زيادي انجام مي‌داد تا به خانواده خود كمك كند. گاوها را مي‌دوشيد و شير آنها را مي‌فروخت، حتي زماني به فروش روزنامه و بردن آن به در منازل مشغول شد. از كنار كار به تحصيلش هم توجه داشت، از اين‌رو وارد دانشگاه ميسوري شد و در رشته اقتصاد تحصيل كرد، هرچند كه هنگام تحصيل كار نيز مي‌كرد، زماني حتي در ازاي غذا در رستوران‌ها پيشخدمتي مي‌كرد. در خلال سربازي نيز در كارخانه تولساي اوكلاهاما مشغول به كار شد و در آنجا همسر خود را انتخاب كرد. همسر او دختر يك بانكدار و مزرعه‌دار معروف بود.

اسلاید 55: ايده راه‌اندازي فروشگاه‌ سال 1945 پس از ترك ارتش، والتون تصميم گرفت تا فروشگاه بزرگي افتتاح كند كه مغازه‌هاي متنوعي در آن وجود داشته باشند. او با كمك پدرزن خود 20 هزار دلار وام گرفت و به همراه 5‌‌هزار دلاري كه اندوخته بود، فروشگاه بن فرانكلين در آركانزاس را خريداري كرد. اين فروشگاه نمايندگي زنجير برادران باتلر را در اختيار داشت. در اين فروشگاه بود كه سام راز موفقيت را كسب كرد. او ابتدا به اين ايده رسيد كه قفسه‌هاي فروشگاه بايد مملو از اجناس ارزان‌قيمت باشد، در ضمن فروشگاه او در ايام كريسمس بيش از ساير فروشگاه‌ها بازمي‌ماند؛ همچنين با خريد از عمده‌فروشان ارزان‌قيمت در زمينه تخفيف دادن نيز پيشتاز و ميدان‌دار شد، در نتيجه فروش او بالا رفت. فروش بيشتر نيز به او اين امكان را مي‌داد تا قيمت كمتري از عمده‌فروشان درخواست كند. يكي ديگر از دلايل موفقيت اين فروشگاه موقعيت مركزي آن بود كه اجازه دسترسي به مشتريان زيادي را مي‌داد. براي پيروزي در رقابت با فروشگاه استرلينگ، والتون فروشگاه مجاور خود را اجاره كرد؛ اما اين موفقيت چندان ادامه نيافت؛ چون مالك فروشگاه حاضر به ادامه تمديد اجاره نشد و ادعا مي‌كرد كه آن را براي پسر خود مي‌خواهد، لذا سام مجبور شد تمام اجناس فروشگاه را به مبلغ 50 هزار دلار به مالك بفروشد، هرچند از نظر والتون قيمت منصفانه‌اي بود.

اسلاید 56: ايده راه‌اندازي فروشگاه‌ سرانجام والتون مجبور شد فروشگاه ديگري را اختيار كند، فروشگاهي را باز كرد و نام آن را ارزان‌فروشي والتون گذاشت. والتون و همسرش همچنين درگير فعاليت‌هاي اجتماعي نيز شدند. والتون مدتي رئيس باشگاه روتاري و اتاق بازرگاني بود و در شوراي شهر نيز انتخاب شد. در هيات پرستاران فعاليت مي‌كرد و ليگ كوچك بيسبال را در شهر خود راه‌اندازي كرد. سال 1952 تصميم گرفت تا فروشگاه ديگري در 20 مايلي جنوب بنتونويل راه‌اندازي كند؛ اين فروشگاه هم همان نام را داشت و اين بار هم به دليل ارزان‌فروشي به موفقيت رسيد. والتون در مورد اين دوران مي‌گفت: من بدون خجالت يا شرمندگي كاري را مي‌كردم كه در مورد هر كار ديگري در زمينه تجارت نيز انجام مي‌‌دادم و خواهم داد. من در فروشگاه‌هاي ديگران سر مي‌كشيدم و به دنبال استعدادها و قابليت‌ها مي‌گشتم. والتون در جستجوهاي خود به ويلارد واكر مدير فروشگاهي در اوكلاهاما برخورد كرد. او تصميم گرفت درصدي از سود فروشگاه خود را به واكر پيشنهاد كند. خود والتون نيز ماهي يكبار براي سركشي و رسيدگي به امور فروشگاه به آنجا سر مي‌زد. در همين دوران بود كه والتون براي اولين‌بار پديده صندوق را به وجود آورد تا مشتريان بتوانند پس از انتخاب اجناس خود، پول آنها را يكجا و در نزديكي در خروجي بپردازند. وي همچنين اصرار داشت فروشگاه‌هاي او تميز و پرنور باشد و براي افزايش وفاداري كارمندان خود آنها را در سود فروشگاه سهيم مي‌كرد.

اسلاید 57: تشكيل فروشگاه زنجيره‌اي سرانجام والتون به كمك پدرزن و برادرزن خود فروشگاه‌هاي بيشتري را تاسيس كرد؛ همچنين فروشگاه‌هاي بزرگتري كه نام آنها را مركز فروش خانواده والتون گذاشت. والتون به مديران خود پيشنهاد كرد تا در فروشگاه‌هاي تحت مديريت خود شريك شوند و در صورت تمايل تا سقف 1000 دلار در فروشگاه‌هاي جديد سرمايه‌گذاري كنند. اين كار باعث مي‌شد تا مديران تمام سعي خود را بكنند تا سود آنها بيشتر شود و مهارت‌هاي مديريتي خود را افزايش دهند تا سال 1962، والتون و برادرش 16 فروشگاه را در آركانزاس، ميسوري و كانزاس در اختيار داشتند.

اسلاید 58: جهاني ساختن يك ايده‌ تجربه سام والتون در مديريت و تاسيس فروشگاه‌هاي متعدد به همراه ايده‌هاي بزرگ او باعث شد تا پس از داشتن 16 فروشگاه ايده خود را جهاني ساخته و به پرورش آن بپردازد. در حال حاضر والمارت به بزرگترين خرده‌فروشي دنيا تبديل شده است. سال 2004 بيش از 5/1 ميليون نفر در استخدام شركت والمارت بوده‌اند. التون معتقد بود كه هر والمارت بايد منعكس‌كننده ارزش‌هاي مشتريان خود بوده و از ديدگاه آنها نسبت به جامعه خود حمايت كند. او سال 1992 به خاطر تلاش‌هاي منحصر بفرد خود در صنعت خرده‌فروشي به دريافت مدال آزادي نائل آمد. آوريل همان سال بود كه سام والتون در 74 سالگي از دنيا رفت. مجله فوربس او را در طول سال‌هاي 1985 تا 1988 به عنوان ثروتمندترين مرد امريكا و دنيا معرفي كرد.

اسلاید 59: نظام فروشگاههاي زنجيره ايمديران فروشگاههاي زنجيره براي پيشي گرفتن از رقباي خود به كاهش هزينه ها از راههاي ‏مختلف مبادرت مينمودند(هدف اصلي رقابت و ارائه محصولات با كمترين قيمت است) و در اين ميدان آنهائي كه موفق به استفاده از فناوريهاي روز و افزايش ‏بهره وري به مدد بهره گيري از تحقيق و مطالعه و بكارگيري روشهاي نوين توزيع شده بودند ‏توانستند در كنار ايجاد ارزش افزوده بيشتر براي مشتريان خود به توسعه روز افزون ‏فروشگاههاي خود بپردازند. شكل گيري و توفيق فروشگاههاي زنجيره اي به شكلي كه در كشورهاي پيشرفته دنيا وجود ‏دارند نيازمند شرائط و لوازميست. يكي از اين شرائط و لوازم داشتن اقتصاد آزاد و مبتني بر بازار ‏است. تاريخچه فروشگاههاي زنجيره اي نشان ميدهد كه فروشگاههائي كه مشابه ‏فروشگاههاي زنجيره اي در كشورهاي بلوك شرق سابق و يا كشورهائي با اقتصاد كنترل شده ‏بوجود آمدند هيچگاه نتوانستند به موفقيتهاي هماوردان غربي خود دست يابند.

اسلاید 60: نظام فروشگاههاي زنجيره ايبسياري از اين ‏فروشگاهها كه عموما شكل تعاوني نيز داشتند زيانده بودند و صرفا با حمايتهاي دولت سرپا نگه ‏داشته شده بودند. اين نكته بسيار حائز اهميت است چراكه با توجه به هزينه بسيار بالاي ايجاد ‏و اداره فروشگاههاي زنجيره اي در صورتيكه امكان و انگيزه رقابت وجود نداشته باشد عوارض ‏ناكارمدي و زياندهي در اين مجموعه ها به سرعت بروز ميابند و منجر به ورشكستگي آنها ‏ميشوند. بنابراين نبايد انتظار داشت كه در شرائط موجود اقتصاد كشور ما فروشگاههاي زنجيره ‏اي كارامد و ارزان قيمت امكان موفقيت داشته باشند.(نمونه هايي مثل شهر و روستا و قدس) از ديگر مستلزمات ايجاد و شكل گيري فروشگاههاي زنجيره اي سرمايه گذاري كلان است. ‏سرمايه گذاري لازم براي ايجاد فروشگاههاي زنجيره به مفهوم امروزي آن بسيار بيش از سرمايه ‏گذاري هاي متعارف و معمول در كشور ما در حال حاضر ميباشد و در صورتيكه سرمايه گذار ‏نتواند از تسهيلات كلان بانكي بهره بگيرد اصلا سرمايه گذاري در اين بخش براي وي مقرون به ‏صرفه نخواهد بود. لذا در شرائطي كه نظام بانكي ما توان پاسخگوئي به نيازهاي خرد اقتصاد ‏كشور را نيز ندارد كمك به ايجاد فروشگاههاي زنجيره اي توسط نظام بانكي دور از ذهن مينمايد.

اسلاید 61: نظام فروشگاههاي زنجيره ايهمانطور كه در بالا اشاره شد مهمترين مزيت فروشگاههاي زنجيره اي قيمت ارزان است. لذا با ‏توجه به گستردگي اين فروشگاهها كنترل هزينه حرف اول را در موفقيت مي زند. استراتژي ‏هزينه پائين (‏Low Cost‏) استراتژي عموم فروشگاههاي زنجيره ايست و موفقيت در اجراي اين ‏استراتژي نيازمند بهره گيري از مديريت روز دنيا در اين زمينه است. كشور ما از علم روز مديريت ‏بسيار فاصله گرفته است و اين خطر وجود دارد كه در صورت ايجاد فروشگاههاي زنجيره اي و ‏اداره آنها به شيوه سنتي نه تنها مزيتي براي مصرف كنندگان ايجاد نگردد بلكه با افزايش غير ‏قابل كنترل هزينه چنين شركتهاي گسترده اي ناكارامدي آنها بسرعت بروز نمايد و اين شركتها ‏را به آستانه ورشكستگي برساند. ‏ ايجاد فروشگاههاي زنجيره اي با استانداردهاي روز دنيا در كشور ميتواند نتايج مثبتي براي چابك ‏سازي نظام توزيع و بهره ور نمودن آن به همراه داشته باشد اما اين نگراني نيز وجود دارد كه ‏عدم توجه به استانداردها و الزامات اين كار موجب شكل گيري مدلهاي ناموفق اين فروشگاهها ‏در كشور گردد.‏‏

اسلاید 62: فروشگاه هاي زنجيره اي در ايرانجام جم آنلاين: نام فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي شهروند و رفاه براي همه آشناست و به همين دليل مي‌توان گفت، ايجاد فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي پديده جديدي در ايران نيست اما تاسيس فروشگاه‌هاي خرده‌فروشي به صورت يك شبكه در يك استان و سراسر كشور كه در طرح اصلاح نظام توزيع پيش‌بيني شده حركتي نو حداقل در ايران است كه آيين‌نامه آن تصويب و از سوي وزارت بازرگاني ابلاغ شده است.

اسلاید 63: فروشگاه هاي زنجيره اي در ايرانهدف از ايجاد فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي خرده‌فروشي شايد از يك جهت براي پوشاندن عيب فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي شهروند و رفاه باشد كه به عقيده بسياري، عملكرد آنها به گونه‌اي است كه كالا گران‌تر به دست مصرف‌كننده مي‌رسد. مسوولان دولتي پيش‌بيني مي‌كنند ايجاد چنين شبكه‌اي باعث خواهد شد كالا با قيمت مناسب و يكسان در سطح واحدهاي صنفي تحت پوشش شركت‌هاي پخش كالا عرضه شود و با حذف يكي از حلقه‌هاي واسط بتواند قيمت نهايي را براي مصرف‌كننده ارزان‌تر تمام كند. هر چند براساس اين آيين‌نامه ابتدا واحدهاي صنفي مثل سوپرماركت‌ها كه در توزيع ارزاق نقش دارند تحت پوشش يك شركت قرار مي‌گيرند اما بناست به مرور باقي مايحتاج مردم نيز در قالب اين شبكه توزيع شود. با وجودي كه مسوولان بازرگاني و روساي صنوف به چنين حركتي خوشبين هستند اما برخي كارشناسان بر اين باورند، تا زماني كه مشكل ساختاري نظام توزيع حل نشود و حلقه‌هاي گمشده نظام توزيع در كنار هم قرار نگيرند، نمي‌توان انتظار بهبود نظام توزيع را داشت.

اسلاید 64: فروشگاه هاي زنجيره اي در ايراناز اين پس واحد‌هاي صنفي مي‌توانند با يك نام (برند) اقدام به تشكيل فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي خرده‌فروشي كنند.شركت‌هاي پخش سراسري كه الان فعال هستند نيمه‌دولتي‌اند كه براي آغاز كار مشكلي ندارند و فقط بايد عاملان توزيع و برند خود را مشخص كنند اما اگر شركت‌هايي بخواهند تازه تاسيس شوند، بايد اقداماتي از قبيل ثبت شركت و تعيين محل شركت را انجام دهند كه زمانبر است. اگر تعدادي از واحدهاي صنفي تمايل داشته باشند راسا اقدام كنند، مي‌توانند تعاوني تشكيل دهند و از اين طريق، كالاهايشان را تامين و تحت يك برند يكسان توزيع كنند. سوپرماركت‌ها مي‌توانند تحت پوشش يك شركت پخش قرار گيرند و با نصب يك تابلو با يك برند مشخص، كالاهاي مورد نياز خود را تامين كنند و براساس نرخي كه شركت مادر تعيين كرده، كالاهاي خود را بفروشند. واحدهاي صنفي تحت پوشش اتحاديه‌هاي صنفي خود باقي خواهند ماند و فقط از نظر تامين كالا تحت پوشش اين شركت‌ها قرار مي‌گيرند. فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي خرده‌فروشي در سطح دنيا وجود دارد كه در كشورهاي آسيايي تحت عنوان سون الون (117) فعاليت مي‌كنند و قيمت كالاها در اين فروشگاه‌ها همه يكسان است و يا در كشور آلمان اين فروشگاه‌ها با نام آل دي فعال هستند و مي‌توان گفت اين پديده امتحان شده است. (شركت فروشگاه زنجيره‌اي ايرانيان )

اسلاید 65:

اسلاید 66:

اسلاید 67:

اسلاید 68: مديريت مصرف  تعريف مديريت مصرف مديريت مصرف شامل مجموعه‌ای از فعاليتهای به هم پيوسته به منظور تعديل بار مصرفی است تا بتوان با کارآيی بيشتر و هزينه کمتر به مطلوبيت يکسانی در زمينه مصرف دست يافت. در اين صورت عرضه‌کننده و مصرف کننده به سود بيشتری دست خواهند يافت. مقوله‌هايی مانند افزايش بازده نيروگاهها، تکنولوژی‌های جديد و خدمات مشاوره‌ای در کنار کنترل بار، نرخهای چندتعرفه ای و ذخيره انرژی در حيطه مديريت مصرف قرار می‌گيرند.

اسلاید 69: هدف مديريت مصرف  منافع حاصل از مديريت مصرف در در موارد زير خلاصه نمود:کاهش هزينه توليد،تخصيص بهينه منابع در بلندمدت با ايجاد توازن بين عرضه و تقاضا،اتخاذ سياستهای مناسب در جهت حفظ محيط زيست و کاهش آلودگی،اتخاذ سياستهای مناسب در صنايع و کمک به صنايع در جهت کاهش هزينه توليد،آزادسازی سرمايه‌ها به منظور افزايش کارآيی جهت رفاه مصرف‌کننده.  در اين راستا، با اتخاذ سياستهای مناسب نه تنها سطح زندگی و مطلوبيت مصرف کاهش نمی‌يابد، بلکه هدف حفظ سطح زندگی و سطح رفاه با مصرف کمتر انرژی است. 

اسلاید 70: راهكارهاي مديريت مصرف از آنجا كه اقتصاد ما، يك اقتصاد دولتي مي‌باشد، هزينه‌هاي يارانه‌اي دولت براي كالاهاي مصرفي و انرژي، بسيار بالاست و اين امر لطمات شديدي را به اقتصاد ما وارد مي‌سازد زيرا درآمدهاي نفتي و صادراتي را كه بايد صرف امور زيربنايي و عمراني گردد، به خود اختصاص مي‌دهد و حذف آن نيز علاوه بر افزايش فاصله‌هاي طبقاتي، فشار شديدي را بر اقشار محروم جامعه وارد مي‌سازد؛ لذا بايد با مديريت صحيح و مدبرانه مصرف، در سطوح فردي، سازماني و ملي از هزينه‌هاي مازاد و بي‌رويه كاست و آنها را صرف امور توليد و بستر سازي براي توسعه كشور در زمينه‌هاي مختلف نمود تا بتدريج فاصله ميان توليد و مصرف (صادرات و واردات) به ميزان معقولي برسد. مديريت مصرف به مجموعه روش‌ها و اقداماتي گفته مي‌شود كه براي بهينه سازي مصرف به كار گرفته مي‌شود. اين روش‌ها معمولاً به سه گروه تقسيم مي‌شوند.

اسلاید 71: راهكارهاي مديريت مصرف گروه اول: روشهايي هستند كه هزينه‌اي نداشته باشند، مثلا استفاده درست از وسايل و دستگاهها و مراقبت و نگهداري از آنها.گروه دوم: روشهاي كم هزينه هستند مانند تعمير و نگهداري وسايل، اندازه‌گيري ميزان مصرف انرژي در دستگاه‌هاي مختلف يك كارخانه و نظارت بر تغيير مصرف هر دستگاه، عايق كاري لوله‌ها و كانالها، اجراي برنامه‌هاي آموزشي در خصوص روشهاي كاهش انرژي.گروه سوم: روشهاي پرهزينه هستند. در اين روشها بايد تغييرات اساسي جهت بهبود مصرف انرژي در دستگاه‌ها، تاسيسات و ساختمانها بوجود آورد. براي آنكه بتوانيم مديريت مصرف انرژي را بهتر انجام دهيم لازم است بين اين مصرف‌كننده‌هاي گوناگون تقسيم بندي بوجود آوريم و آنان را به چند بخش از جمله بخشهای خانگی، تجاری، صنعتی و ... تقسيم كنيم.

اسلاید 72: قوانين ، دولت و حقوق مصرف کنندگانحمايت از حقوق مصرف کننده و زيان ديده، امروزه يکی از وظايف دشوار دولت ها شده است. کشورهای پيشرفته صنعتی از جمله آمريکای شمالی ، انگليس، سوئد و فرانسه سال های قبل دست به تدوين قوانين و مقررات حمايت از حقوق مصرف کنندگان زده اند و با ايجاد تشکل های مصرف کنندگان و حمايت های مالی دولت از مصرف کنندگان حمايت می کنند. پس می توان از تجربه های آنان استفاده کرد. اخيراً در کشور ما نيز احتياج و ضرورت اين موارد  به خوبی درک شده است و اين امر منبعث از تصميم حرکت دادن کشور به سوی توسعه است. در اين راستا نظام حقوقی بايد موثرترين سلاح برای موفقيت برنامه ريزی دولت باشد. دولت مکلف است کليه کالاهای غيراستاندارد را جمع آوری نمايد، تسهيلات و تشکيلات مصرف کنندگان را تقويت نمايد. وزارت دادگستری نيز بايستی طبق قانون ، يک يا چند شعبه دادگاههای کيفری را به رسيدگی جرايم حمايت از حقوق مصرف کننده اختصاص دهد. وزارت بهداشت، وزارت بازرگانی و مؤسسه استاندارد نيز در ايفای تعهد عرضه کنندگان کالا و خدمت مبنی بر ارائه کالا و خدمت ايمن و بی عيب مسئول هستند.         

اسلاید 73: استانداردسازیيکی از مسائلی که در زمينه ارائه کالا و خدمت مخصوصاً در بعد تجارت بين المللی مطرح می شود، استاندارد بودن کالا يا خدمت می باشد، به طور کلی استفاده از  استاندارد ها و ايزوها دارای فوايد زير است :ايمنی مصرف کننده نسبت به مخاطرات کاربرد وسايل و کاربرد آنصرفه جويی و تقليل ضايعات با مکان يابی، طراحی و سازماندهی خطوط توليد و مسيرهای توزيع  بهبود کيفيت و افزايش کارايیدسترسی به بازارهای ديگر و گسترش صادراتحمايت از مصرف کنندگان نسبت به توليدات يا خدمات داخلی. 

اسلاید 74: نظارت موثر بر حقوق مصرف کنندگان   تنوع و فراواني کالاهاي مصرفي در يک طيف وسيع ، کنترل همه جانبه اي را مي طلبد تا بتوان به کمک آن، ايمني مصرف کننده را در برابر خطرات ناشي از مصرف کالاها تضمين نمود. براي سالم سازي روابط توليد کنندگان و در نهايت حفظ مصرف کنندگان و با عنايت به عدم کفايت و پراکندگي قوانين موضوعه موجود، اهميت حمايت از حقوق مصرف کنندگان روشن مي شود. نظارت و کنترل براي حمايت از حقوق مصرف کننده بايد به گونه اي باشد که موارد زير لحاظ گردد:با استفاده از سازوکارهاي قانوني به حمايت از مصرف کنندگان بپردازد. با اتخاذ تدابير لازم، توليدکننده را وادار کند تا در توليد محصولات خود دقت بيشتري کند و کالاي توليدي خود را با کيفيت بالا ارايه دهدروشي را اتخاذ کند که کالاهاي توليدي کشور به تدريج از کيفيتي برخوردار شود که بتوان اميد داشت جايي را در بازارهاي مصرف جهاني پيدا کند. وجود تشکيلات حمايت از حقوق مصرف کنندگان دقيقاً همگام و هم سو با سياست های اقتصادی دولت است و با سازوکارهايی که در آن وجود دارد به مقدار زيادی از بار دولت می کاهد. نکته ديگری که بر ضرورت اين تشکيلات تأکيد می کند، آشفتگی و بی سامانی است که بر نظام توليد، توزيع و مصرف کشور حاکم است.

اسلاید 75: نظارت موثر بر حقوق مصرف کنندگان   تجربه جهانی نشان داده است که تشکيلات مصرف کنندگان از اتلاف منابع کشور جلوگيری نموده و کاهش طرح دعاوی بی مورد در دادگستری نيز بوده است؛ برای نمونه می توان از وضعيت طبخ نان در کشور ياد کرد، همه روزه شاهد اتلاف نان به علت عدم طبخ صحيح و اصولی هستيم. می توان انتظار داشت که تشکيلات حمايت از حقوق مصرف کنندگان به خوبی از نظارت بر امر طبخ نان برآيد و با استفاده از نيروهای مردمی قدم های مؤثر در راه بهبود وضعيت نان بردارد. از ديگر نکات مثبت تشکيلات مصرف کنندگان، دادن اختيار اقامه دعوی به نمايندگی از مصرف کنندگان عليه عرضه کنندگان کالاها و خدمات است زيرا وقت و حوصله پيگيری مصرف کننده کم بوده و هم چنين نااميدی او از دستيابی به حق خويش بالا است.

اسلاید 76: آموزش و آگاه سازي  تجربه كشورهاي مختلف نشان داده است كه برنامه‌هاي آموزش و آگاه‌سازي مي‌توانند نقش موثري در كاهش مصرف انرژي و بهينه سازي آن داشته باشند.

اسلاید 77:

اسلاید 78: نان مصرفي سرانه مصرف نان در ايران به گفته معاون وزير بازرگاني حدود 160 کيلوگرم در سال است که نسبت به کشورهاي اروپايي نظير فرانسه که 56 کيلوگرم و در آلمان 70 کيلوگرم در سال مي باشد، بيش از 2 تا 3 برابر است.. از سوي ديگر به گفته رئيس کميسيون برنامه و بودجه مجلس،يارانه نان طي 5 سال اخير به طور متوسط سالانه بيش از 30 درصد رشد داشته است. بطوري که در سال 87 به 2600 ميليارد تومان رسيد و با ادامه اين روند طي 10 سال آينده ميزان يارانه پرداختي نان به 60 هزار ميليارد تومان مي رسد

اسلاید 79: نان مصرفي مصرف سالانه گندم کشور سه میلیون تن در سال و بالاترین نرخ مصرف نان در جهان متعلق به ایران است. معاون وزیر بازرگانی نیز میزان آرد مصرفی داخل (آرد خبازی) را در حدود ۵/۸ میلیون تن در سال دانست و افزود: به دلایل گوناگونی از قبیل پخت نامناسب نان، فقط در استان تهران میزان ضایعات نان بر اساس آمارهای موجود ۱۱ تا ۱۳ درصد است. بهمن آرمان در این خصوص خرید به اندازه نان و افزایش کیفیت نان به جهت ماندگاری و پخت صحیح را از راهکارهای مناسب عنوان می‌کند.

اسلاید 80:

اسلاید 81: ايران سومين کشور از نظر ارائه بنزين ارزان در دنيا محسوب مي شود و به لحاظ ميزان پرداخت يارانه نخستين کشور در ميان کشورهاي جهان محسوب مي شود. همچنين بيش از 36 درصد کل مصرف بنزين خاورميانه مصرف مي شود. متوسط مصرف سوخت خودروهاي بنزيني در کشور حدود 11 ليتر در روز است، در حالي که متوسط مصرف سوخت در کشورهاي ديگر مانند آلمان و ژاپن 5/2، در انگليس 5/3، فرانسه 9/1، کانادا 5/6 و در آمريکا 3/7 ليتر در روز است.. بنزين

اسلاید 82:

اسلاید 83: اين در حالي است که هر 10 سال يکبار ميزان مصرف سوخت در ايران 2 برابر مي شود، در حالي که نرخ رشد در مقياس جهاني يک تا 2 درصد بيشتر نيست و ميزان سوخت مصرفي در جهان حدود هر 50 سال يک بار 2 برابر مي شودميزان مصرف بنزين هر ايراني در روز يك ليتر است كه اين مقدار ، 5 برابر سرانه مصرف بنزين يك شهروند در اروپا است.. بنزين

اسلاید 84: بنزین در کشورهای اروپایی هر لیتر 1.4 یورو است که به پول ما میشود 2000 تومان . هر اروپایی میتواند با یک سال پس انداز مازاد درآمد خود یک خودرو تهیه کند ولی هر ایرانی برای خرید خودرو باید ده سال مازاد درآمد خود را پس انداز کند.هر اروپایی میتواند با ده سال پس انداز مازاد درآمد خود یک خانه تهیه کند ولی هر ایرانی برای خرید خانه باید 100 سال مازاد درآمد خود را پس انداز کند.شصت درصد از هزینه بنزین در اروپا مربوط به مالیات است و قیمت فروش بنزین در واقع 0.6 یورو است که به پول ما میشود 900 تومان.کم مصرفترین خودرو اروپایی در هر 100 کیلومتر داخل شهر 4 لیتر بنزین مصرف میکند ولی کم مصرفترین خودرو ایرانی در هر 100 کیلومتر داخل شهر 8 لیتر بنزین مصرف میکند. بنزين

اسلاید 85: 5. بنزین تولید داخل ایران هر لیتر 50 تومان تمام میشود (با توجه به اینکه برای نفت خام هزینه ای پرداخت نمیشود) و بنزین وارداتی تحویل در خلیج فارس هر لیتر 300 تومان است. 6. قیمتها و درصدها در هر دو جامعه ایرانی و اروپایی حدودی عرض شده است و برای افراد متوسط جامعه و غرض اعلام بیسوادی یا سفارشی بودن گزارشگر و کلیه دست اندر کاران این خبر بوده است. . بنزين

اسلاید 86: مقایسه جامعه ایرانی با اروپایی به این شکل به پول ما میشود 2000 تومان اصلا علمی نیست چون هم شرایط موجود در دو جامعه و هم سطح اقتصادی هر دو جامعه متفاوت است. اگر بخواهیم علمی مقایسه کنیم باید بگوییم با توجه به اینکه درآمد جامعه ایرانی یک دهم درآمد جامعه اروپایی است و اگر فرض کنیم که ایران هم برای بنزین 60 درصد مالیات بگیرد قیمت بنزین به پول ما میشود 200 (دویست تومان) و با توجه به اینکه خودروهای ما دو برابر مصرف میکنند در شرایط ایده آل اروپایی باید قیمت بنزین به پول ما بشود 100 تومان تا ما هم شرایط رفاهی اروپایی را حداقل از نظر بنزین داشته باشیم. اگر مصرف بنزین در ایران زیاد است خودرویی تولید کنید که اروپایی مصرف کند تا مصرف نصف شود نه اینکه جلوی مصرف را با قیمتهای غیر واقعی و توجیهات غیر علمی بگیرید. . بنزين

اسلاید 87:

اسلاید 88: به گزارش فارس:‌ راندمان نیروگاه‌های گازی کشور در سالی که گذشت،‌کمتر از ۳۰ درصد بود علاوه بر اینکه روزانه ۴۳ میلیون متر مکعب گاز همراه نفت در کشور به جای جمع آوری سوزانده می‌شود که این رقم بیش از کل مصرف روزانه کشور ترکیه با ۳۴ میلیون مترمکعب است. تبریزی مدیرعامل سابق شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی؛ جایگاه ایران را در خصوص میزان مصرف گاز بعد از کشورهای امریکا و روسیه در رتبه سوم مصرف جهان اعلان کرد. گاز طبيعي

اسلاید 89: ايران بعد از کشورهاي آمريکا و روسيه در رتبه سوم مصرف گاز طبيعي در جهان قرار دارد. ميزان مصرف گاز طبيعي در ايران از 86 ميليارد متر مکعب در سال 2001 با متوسط رشد سالانه میزان مصرف گاز طبیعی در ایران از ۶۸ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۰۱ با متوسط رشد سالانه ۳/۱۰ درصد به ۱۲۳ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۰۸ رسیده و پیش بینی می شود در سال ۲۰۱۲ میلادی میزان مصرف به ۲۷۷ میلیارد متر مکعب برسد.به اعتقاد کارشناسان با ادامه چنين روندي در سال آينده ايران به يک مصرف کننده بزرگ گاز طبيعي در جهان تبديل خواهد شد.. گاز طبيعي

اسلاید 90: که دولت در سال گذشته ۱۳۴هزار میلیارد ریال یارانه گاز به مشترکان بخش خانگی تعلق داده است.گاز طبيعي

اسلاید 91:

اسلاید 92: به دلیل استفاده نادرست از منابع در سرمایه‌گذاری و مستهلک بودن دستگاه‌های تولیدی، پرداخت یارانه در حجم گسترده و عرضه بنزین ارزان و فروش نفت به صورت نفت کوره یا خام زمینه‌های هدروی و تعدیل منابع در کشور را فراهم آورده است. به گزارش فارس، به نظر می‌رسد در کشورهای در حال توسعه به دلیل زندگی سنتی با مصرف بی‌رویه،‌ مصرف انرژی همانند کشورهای توسعه یافته بالا است. با این وجود گزارش‌های منتشر شده نشان می‌دهد که مصرف سرانه انرژی در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته بیشتر است. به طور كلي

اسلاید 93: آمریکا با مصرف دو هزار و ۳۳۱ میلیون تن جایگاه نخست قرار گرفته و چین با هزار و ۳۸۶ میلیون تن در رتبه دوم است. ایران بعد از برزیل و ایتالیا در رتبه سیزدهم و اسپانیا با مصرف سالانه ۱۴۵ میلیون تن انرژی در مقام چهاردهم قرار گرفته است. متوسط مصرف سالانه انرژی در ایران در حدود ۱۵۵ میلیون تن است که با این مقدار مصرف در رتبه سیزدهم جهان قرار دارد. میزان مصرف انرژی در ایران به ازاء هر واحد تولید ناخالص داخلی GDP معادل 2/5 تا ۳ برابر مقداری است که در کشورهای صنعتی و در حال توسعه مصرف می شود. مصرف انرژی در ایران هر ۱۰ سال یک بار دو برابر می‌شود. مصرف سرانه انرژی در ایران بیش از پنج برابر مصرف سرانه کشوری مانند اندونزی ، دو برابر چین و چهار برابر کشور هند است.به طور كلي

اسلاید 94: جایگاه جهانی ایران در عرضه بنزین ارزان را بعد از ونزوئلا در رتبه دوم و عربستان سعودی را در رتبه سوم برشمرد اگر مصرف سوخت کل کشورهای صنعتی را بر تعداد اتومبیل‌های آنها تقسیم کنیم به ازای هر اتومبیل در اروپا روزانه ۲ لیتر و در آ‌مریکا ۴ لیتر بنزین مصرف می‌شود اما در اگر این ضرب و تقسیم ساده را در خصوص کشور ایران صورت دهیم به رقم مصرفی ۱۱ لیتر در روز برای هر اتومبیل خواهیم رسید. به طور كلي

اسلاید 95: باید به این نکته توجه داشت که مصرف سرانه انرژی در ایران به ازای هر نفر بیش از پنج برابر مصرف سرانه کشوری مانند اندونزی با ۲۲۵ میلیون نفر جمعیت، دو برابر چین با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت و چهار برابر کشور هند با یک میلیارد و ۱۲۲ میلیون نفر جمعیت است که با مقایسه شاخص شدت مصرف انرژى در ایران با بسیارى از کشورهاى جهان، شاهد وضعیت ناهنجار بهره‌بردارى انرژى هستیم. به طور كلي

اسلاید 96: به گزارش فارس ایران در بخش مسکن به ازای هر متر مربع ۶/۲ برابر متوسط مصرف کشورهای صنعتی انرژی مصرف می‌کند. برخی کارشناسان دلایل اصلی هدر رفت انرژی در بخش مسکن را نمای سنگی ساختمان‌ها،‌ دوجداره نبودن پنجره‌ها،‌ مجهز نبودن اماکن اداری و مسکونی به سیستم‌های هوشمند کنترل انرژی و هدرروی انرژی به سبب اهمال و غفلت عنوان می‌کنند.به طور كلي

اسلاید 97: کشورهای محدودی هستند که قادرند همه نیازهای مصرف انرژی خود را از منابع داخلی خود تأمین کنند.عمده کشورها برای تأمین مصارف خود ‌باید نفت، گاز و انواع فرآورده‌های نفتی را از بازارهای بین‌المللی خریداری کنند. حسب درجه توسعه‌یافتگی و تولید ناخالص ملی، میزان منابع مالی مورد نیاز برای خرید حامل‌های انرژی در هر کشور متفاوت خواهد بود. به‌طور کلی رقم و سهم مهمی از تولید ناخالص ملی هر کشور واردکننده انرژی صرف خرید حامل‌های انرژی می‌‌شود. کشورهای توسعه‌یافته وارد کننده حامل‌های انرژی با به‌کارگیری سیاست‌های افزایش بهره‌وری و بالا بردن ارزش محصولات خود، اکنون نه‌تنها اثر افزایش قیمت‌های انرژی در بازارهای بین‌المللی را بر کاهش رشد اقتصادی خود کنترل و آن را خنثی کرده‌اند، بلکه از طریق دریافت مالیات از مصرف‌کنندگان انرژی به منابع مالی دولت کمک می‌کنند.مديريت مصرف انرژي

اسلاید 98: در اغلب کشورهای در حال توسعه و واردکننده حامل‌های انرژی به دلیل ضعف درآمدهای ارزی حاصل از صادرات، هزینه واردات حامل‌های انرژی، بخش عمده درآمدهای ارزی آنها را مصرف و در نتیجه اثر سنگینی بر کاهش رشد اقتصادی آنها دارد. این در حالی است که کشورهای در حال توسعه برای رسیدن به توسعه‌یافتگی اقتصادی نیازمند رشد بالای اقتصادی و به همین نسبت نیز نیازمند رشد مصارف انرژی هستند. در چنین شرایطی بزرگترین مانع آنها برای دستیابی به رشد اقتصادی و رهایی از بیکاری و فقر، هزینه‌های تأمین مصارف انرژی است. به همین سبب کشورهایی همانند چین و هند سیاست‌های بسیار سختی برای کنترل مصرف به‌کار گرفته‌اند و ملت‌های آنان برای مصارف حامل‌های انرژی مرارت و سختی جدی تحمل می‌‌کنند در حالی اکه شرایط مصرف انرژی در کشور ما کاملاً متفاوت است. مديريت مصرف انرژي

اسلاید 99: در شرایطی که به دلیل وجود منابع نفت و گاز در کشور و تأمین تقریباً رایگان حامل‌های انرژی در برنامه و فرهنگ مصرف، امنیت عرضه انرژی که دلمشغولی اصلی کشورهای جهان است، فصلی را به خود اختصاص نمی‌دهند، بلکه همواره مباحث عدم پرداخت یارانه به یکی از بگومگوهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است. مشکل اصلی و پرچالش این رویه در آنجا است که به هر دلیل کشور نتواند به اندازه رشد اقتصادی مورد نیاز از منابع داخل کشور، منابع انرژی مورد نیاز خود را تأمین کند. در مرحله اول و در صورت عدم توجه، تنها تأمین مالی، برای واردات حامل‌های انرژی و سپس به دلیل کمبود منابع ارزی به طرز خودکار، کند شدن رشد اقتصادی کشور اتفاق می‌افتد و در نهایت گسترش بیکاری و فقر روی خواهد آورد. به هر حال در شرایط کنونی با ساخت پالایشگاه‌های جدید طبیعتاً بخش مهمی از ظرفیت نفت خام صادراتی به سمت مصرف خوراک این پالایشگاه‌ها سرازیر خواهد شد و در صورت ادامه «پرداخت یارانه‌ها» در واقع با تخصیص بخشی از نفت خام صادراتی به مصارف داخلی، پرداخت بخش مهمی از درآمدهای نفتی به «پرداخت یارانه‌ها» تحقق یافته است. مديريت مصرف انرژي

اسلاید 100: مشکل اصلی این است که همواره در سیاست‌های انرژی در کشور برنامه‌ها بر‌اساس «تولید محور» طراحی شده است و مباحث مربوط به «مدیریت مصرف» در حاشیه برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور قرار می‌گیرند و مانند مفاد درسی یادشده، برنامه به آنها پرداخته می‌شود. این در شرایطی است که ایران یکی از مسرف‌ترین کشورها در مصرف حامل انرژی بوده و شدت انرژی در آن از بالاترین رتبه‌ها در جهان است. تحول در برنامه‌ریزی حامل‌های انرژی از «گرایش تولید محور» به «گرایش مدیریت و مصرف‌محور» در این شرایط امری اجتناب‌ناپذیر است. در این رویکرد دستگاه‌های برنامه‌ریز و بخش‌های مصرف‌کننده انرژی باید فرهنگ و برنامه مصارف را طوری تنظیم کنند که گویا می‌خواهند حامل‌های انرژی را از طریق واردات تأمین کنند. در این صورت برای حداقل کردن هزینه‌های واردات حامل‌های انرژی برنامه‌های افزایش راندمان مصرف انرژی در اولویت قرار می‌گیرد و بدین طریق نظام مفقود شده کارایی و اطلاعات مصرف مقدم بر نظام پررنگ تولید شکل خواهد گرفت مديريت مصرف انرژي

اسلاید 101: راهکارهاي اصلاح الگوي مصرف در بخش انرژي کشور به‌طور کلي، اتخاذ سياست ها و راهکارهاي اصلاح الگوي مصرف در حوزه انرژي در 2 بخش عرضه انرژي و تقاضاي انرژي قابل بررسي و اجرا مي باشد. يافته هاي اخیر نشان مي دهد در کشور ايران به دليل اينکه تقريباً تمام زنجيره تامين و عرضه انرژي در اختيار دولت مي باشد، دولت مي تواند با انجام تحقيقات علمي و هدفمند کردن سرمايه گذاري ها در بخش انرژي و به کارگيري فناوري هاي نوين در مدت زمان نسبتاً کوتاهي به ميزان قابل توجهي در کاهش مصرف انرژي موفق عمل نمايد. بخش تاثيرگذار ديگر در کاهش مصرف انرژي، مديريت تقاضاي انرژي مي باشد که در اين بخش نيز راهبردهاي متعددي از جمله قيمت‌گذاري، آموزش، فرهنگ، پاداش، هنجار، سبک زندگي، استفاده از انرژي هاي نو و تجديدپذير، استفاده از تکنولوژي هاي جديد، استفاده بهينه از مواد و بازيابي آن ها و... وجود دارد.

اسلاید 102: راهکارهاي اصلاح الگوي مصرف در بخش انرژي کشور کشور ايران داراي منابع و ذخاير بزرگ انرژي است. منابع ديگر انرژي مانند ذغال سنگ و… نيز در کشور به ميزان قابل توجهي وجود دارد. روند موجود رشد بي رويه مصرف انرژي در کشور، ايران را از يک کشور صادر کننده انرژي به يک کشور وارد کننده تا قبل از افق 1400 تبديل خواهد نمود. براي مقابله با اين تهديد، اجراي راهکارهاي بهينه سازي انرژي و اصلاح الگوي مصرف انرژي ضروري است. بدين ترتيب حضور ايران در بازارهاي بين المللي انرژي نيز براي بلند مدت تضمين خواهد شد. بهينه سازي انرژي يک صنعت پر سود و کم هزينه براي اقتصاد ملي است و ترويج آن اشتغال زايي گسترده اي را به دنبال دارد. ايجاد امنيت انرژي و کاهش آلودگي محيط زيست از ديگر مزاياي اجراي راهکارهاي بهينه سازي مصرف انرژي است. با توجه به افزايش مصرف انرژي در ايران، محدود بودن منابع طبيعي، حرکت در راستاي طرح توسعه پايدار و حفظ محيط زيست بايد تا حد امکان از هدر رفتن و تلف شدن انرژي جلوگيري شود.

اسلاید 103: راهکارهاي اصلاح الگوي مصرف در بخش انرژي کشور براي اين منظور بايد در زمينه استفاده بهينه از منابع انرژي در کشور ضمن شناخت راهکارهاي مناسب براي کاهش مصرف انرژي قدم هايي برداشته شود. با توجه به نقش حياتي انرژي براي جوامع بشري و نقش بسيار تاثيرگذار انرژي در پيشرفت و توسعه پايدار کشورها، امروزه استفاده بهينه از منابع انرژي جهت رفع نيازهاي جامعه انساني نيازمند روي آوري به مديريت انرژي و بهينه سازي مصرف آن است. مديريت انرژي عامل تأمين، مصرف بهينه و حفظ انرژي بوده و عبارت است از مجموعه اقداماتي که در جهت کاربرد مؤثر از منابع انرژي موجود صورت مي گيرد که اين اقدامات شامل: صرفه جويي انرژي، مصرف انرژي و جايگزيني منابع انرژي مي گردد

اسلاید 104: در پاسخ به این مهم، ضرورت تشکیل وزراتخانه ای منسجم تحت عنوان وزارت انرژی و منابع را در کشور بیان می نماید  بطور مثال در حوزه نفت کشور؛ فعالیتهای وزارت نفت کشور عملاًٌ در فعالیتهای شرکت ملی نفت ایران خلاصه می شود. شرکت ملی گاز ایران؛ شرکت مستقلی از شرکت ملی نقت ایران با مکانیزم سیاست گذاری متفاوت به توسعه بخش های پایین دستی مشغول می باشد و شرکت ملی نفت ایران عملاًً نظارتی بر فعالیتهای بخش گاز و یا برنامه ریزی در آن را ندارد. وزارت نفت نیز به دلیل دارا نبودن ساختار منسجم و مشخص عملاً از حوزه سیاست گذاری جدا شده و نظارت چندانی بر روابط شرکتهای مختلف صنعت نفت و یا اجرایی نمودن سیاستهای بلند مدت انرژی ندارد. در چنین شرایطی سیاستگذاری و یا اجرای الگوهای ارتقاء کارائی انرژی و یا مدیریت فناوری در جهت بهینه سازی مصرف انرژی با موفقیت روبرو نخواهد شد. بخصوص هنگامی که یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع انرژی (بخش برق) بطور کامل مستقل از صنعت نفت عمل می نماید. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا عملاً شرکتهای فعال صنایع انرژی به صورت یکپارچه در هر سه بخش نفت، گاز و برق به فعالیت می پردازند و یا وزارتخانه های انرژی کشورها در هر تمامی بخشهای انرژی به سیاستگذاری و یا نظارت می پردازند.

اسلاید 105:

اسلاید 106:

اسلاید 107: شکرسرانه مصرف شکر در ایران  29 کیلو گرم است در حالی که میانگین مصرف شکر در جهان 22 کیلو گرم می باشد .مصرف سرانه شكر در ايران 7 كيلوگرم بالاتر از ميانگين مصرف جهاني است. اين در حالي است كه ايران بعد از روسيه، دومين واردكننده بزرگ شكر در جهان محسوب مي‌شود. و کشورهای اندونزی، آمریکا و امارات در رده‌های بعدی قرار دارند.

اسلاید 108:

اسلاید 109: شير و محصولات لبنيشير شايد استراتژيک ترين کالا در ميان کالاهاي اساسي باشد چراکه حذف يارانه اين محصول لبني به طور مستقيم با سلامت جامعه در ارتباط است. در حال حاضر سرانه مصرف شير براي هر فرد در اروپا حدود 250 ليتر در سال است و اين در حالي است که سرانه مصرف شير در ايران حدود 110 ليتر برآورد مي شود. کارشناسان معتقدند که هرچه از ميزان يارانه شير کاسته شود بايد هزينه درمان در جامعه شود. هشدارهاي جدي کارشناسان در اين حوزه نشان مي دهد که افزايش قيمت شير موجب کاهش مصرف آن در کشور شود و اين موضوع سلامت جامعه را به خطر خواهد انداخت.

اسلاید 110: تحقيقات کارشناسان نشان مي دهد ايراني ها 30درصد بيشتر از ميانگين جهاني روغن مصرف مي کنند سرانه مصرف روغن (به ویژه روغن جامد ) در کشور حدود ۱۷ کیلوگرم است. اين در حالي است كه سرانه مصرف روغن در دنیا 5/12 کیلوگرم می باشد. و همچنين مصرف ميوه در ايران 4 برابر استاندارد جهاني است.. روغن و ميوه

اسلاید 111: روغن و ميوه بيش از 80 درصد نياز داخلي روغن درحال حاضر ازطريق واردات تأمين مي‌شود كه قبلاً حدود 95 درصد وارد مي‌شد و ايران در سال 2009 دهمين كشور واردكننده روغن در جهان بوده است ميزان واردات ساليانه حدود 5/1 ميليارد دلار روغن و كنجاله مي باشد.

اسلاید 112:

اسلاید 113: الگوي مصرف آب آشاميدني در ايران 70 درصد بيشتر از الگوي جهاني استسرانه مصرف آب ايراني ها 5 برابر سرانه مصرف جهاني است. طبق اعلان بانک جهانی به ازای هر نفر در سال،‌ یک متر مکعب و برای بهداشت در زندگی به ازای هر نفر صد متر مکعب آب مصرف می‌شود. کارشناسان بر این عقیده‌اند که؛‌ به طور میانگین ۹۲ درصد آب مصرفی کشور در بخش کشاورزی به دلیل استفاده از روش منسوخ غرق آبی به جای سیستم های کارآمد آبیاری تحت فشار یا قطره ای هدر می‌رود.آب آشاميدني

اسلاید 114: مصرف آب به طور صحیح ومطابق الگوی مصرف و جلوگیری از هدررفت آب، میتواند تا حدی جایگزین توسعه منابع تأمین آب باشد. با توجه به محدودیت منابع تأمین آب، کاهش نزولات جوی، بالارفتن سرانه مصرف، هزینه گزاف بازیافت پساب فاضلاب های خانگی، رشد روزافزون جمعیت و... ضرورت مدیریت و عقلائی نمودن مصرف آب در هر یک از بخش های تأمین، توزیع و مصرف با اعمال مدیریت در طول دوره پنج ساله سوم در محورهای زیر اقدامات گسترده ای انجام شده است: • مدیریت تأمین آب با اتخاذ سیاست های بلند مدت. • مدیریت بهره برداری از تأسیسات آبرسانی و توزیع آب شهرها در حد قابل قبول و بهینه بهره وری تأسیسات مورد بهره برداری. • مدیریت مصرف با اعمال سیاست های اصولی و منظم مصرف به منظور ایجاد فرهنگ صحیح مصرف.مديريت مصرف آب

اسلاید 115:

اسلاید 116:

اسلاید 117:

اسلاید 118:

اسلاید 119: سرانه مصرف برق در ایران ۳ برابر میانگین جهانی است. متوسط مصرف سرانه جهانی برق در دنیا برای مشترکان خانگی، ۹۰۰ کیلووات ساعت در سال است، در حالی‌ که مصرف سرانه مشترکان ایرانی در بخش خانگی سالانه ۲۹۰۰ کیلو وات ساعت برق است. ایران در رتبه ۱۹ کشورهای پرمصرف‌ برق در دنیا است و دولت سالیانه یارانه‌‌ای معادل چهار هزار میلیارد تومان برای برق در نظر می‌گیرد.برق

اسلاید 120: مدیر عامل توانیر با اشاره به این نکته از تخصیص یارانه ۱۰۰ میلیارد تومانی و توزیع ۵۰ میلیون رشته لامپ کم مصرف خبر داده و گفته است:‌ البته تخصیص یارانه و توزیع لامپ کم مصرف با توجه به نرخ بالای مصرف نمی‌تواند راهکار مناسبی در جهت کنترل و کاهش مصرف باشد.برق

اسلاید 121:

اسلاید 122:

اسلاید 123:

اسلاید 124: تصوير اسراف و تبذير در قرآن• و مسرفان را هلاك نمودیم.(سوره 21 آیه 9(• همانا خداوند کسی را که اسرافکار و بسیار دروغگوست هدایت نمی کند. .(سوره 40 آیه 28 (• وهرگز اسراف و تبذیر مکن.(سوره 17 آیه 26 ( • همانا تبذیرکنندگان، برادران شیاطینند .(سوره 17 آیه 27 ( • و اسراف نکنید، که خداوند مسرفان را دوست نمی دارد.(سوره 6 آیه 141 ( • زیرا فرعون، الگوي اسرافکاران درزمین بود.(سوره 10 آیه 83 ( • بخورید و بیاشامید ولی اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمی دارد.(سوره 7 آیه 31 ( • و فرمان مسرفان را اطاعت نکنید.(سوره 26 آیه 151 ( • وهمانا مسرفان اهل آتشند.(سوره 40 آیه 43 (

اسلاید 125: اسراف و اتلاف در رواياتعلی (ع) می فرمایند:• خرج کردن مال در غیر جائیکه باید خرج شود تبذیر و اسراف است.• آنچه بیش از حد کفاف باشد اسراف است.• نوك قلم هایتان را ریز کنید، سطور را به هم نزدیک کنید، کلمات زیاد ي را نسبت به من (در نوشتن گزارش ) حذف کنید محتوي و مفهوم اصلی را بیان کنید . از زیاد نوشتن بپرهیزید، به درستی که اموال مسلمین قبول ضرر نمی کند.امام صادق (ع) می فرمایند:• اسراف علت فقر و میانه روي سبب غنی و آباد شدن کشور است.• اسراف برکت را از بین می برد.• دعاي اسراف کننده مستجاب نمی شود.

اسلاید 126: آمار مصرف گرايي در ايرانهمانطور که مشاهده نموديم  مقایسه میزان مصرف در بخش های مختلف با سایر کشورها ، نشان‌دهنده وضعیت بسیار نامطلوب مصرف در همه زمینه ها است. و جالبتر اینجاست که سالیانه نزدیک به 2/12 هزار میلیارد تومان یارانه واقعی و 78 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت می کنیم. که در مجموع مبلغ کل یارانه آشکار و پنهان دولت چیزی در حدود 90 هزار میلیارد تومان است. ملاحظه میشود که همه این کالاهایی را که ما از لحاظ مصرف آن در دنیا حرف اول را می زنیم کالاهای یارانه ای میباشد پس به طور حتم مشخص است که سیستم پرداخت یارانه ای ما مشکلات فراوانی دارد وباید اصلاحات اساسی در آن صورت گیرد و همچنین الگوهای مصرف مردم هم باید به شیوه ای تغییر یابد تااز این حالت غیر عادی خارج شود.

اسلاید 127: آمار مصرف گرايي در ايران با نگاهي گذرا به آمار ميزان مصرف بنزين، گاز طبيعي، نان، آب آشاميدني، شکر و غيره که از کالاهاي اساسي و مهم محسوب مي شوند و همچنين يارانه هايي که براي اين گونه کالاها پرداخت مي شود، مي توان دريافت که ايران يکي از شاخص ترين کشورها در زمينه مصرف گرايي قرار گرفته و با ادامه چنين روندي در آينده چه خواهد کرد؟

اسلاید 128: آمار مصرف گرايي در ايراناگر بخواهيم فقط كمي واقع بينانه هم در نظر بگيريم گذشته از تمام كاستي هايي كه ما در امر تهيه و توزيع كالاهاي اساسي در كشور خود با آن مواجه هستيم نمي توانيم از الگوي نامناسب مصرف سخني به ميان نياوريم.الگو هايي سنتي كه از گذشته تا به حال بدون تغيير باقي مانده و در حالي كه همه چيز تغيير كرده است.كالاهايي كه ما آنها را اساسي مي ناميم پس بايد واقعا در مصرف آنها نيز نهايت دقت را به خرج دهيم تا از هدر رفتن ذره اي هم جلوگيري كنيم.

اسلاید 129: منابعنشريات معاونت برنامه ريزي و امور اقتصادي وزارت بازرگاني دولتي ايرانhttp://www.farsnews.com/http://www.isna.ir/ISNA/http://www.amar.org.ir/http://www.gtcir.com/http://www.moc.gov.ir/http://www.mefa.ir/home-fa.htmlhttp://www.irna.ir/برگرفته از سایت همشهری آن لاین اميدی، مهرانگيز – سعادتمندی، عليرضا، نگاهی به حقوق مصرف کننده، چاپ اول، سازمان مديريت و برنامه ريزی، تهران 1374-   عليرضا رازي، مكانيزم حفاظت از حقوق مصرف كننده، ماهنامه كارآفرين، شماره 21، تير 1382-عبدالحميد، ابولمحمد، حقوق اداری ايران، چاپ چهارم، نشر توس، تهران 1370-      سماواتی، حشمت اله ، خسارات ناشی از عدم انجام تعهد در حقوق ايران و نظام های حقوقی ديگر ، چاپ اول، نشر مولوی ، تهران 1368-   کاتوزيان، ناصر ، مسئوليت مدنی، نشر دانشگاه تهران، 1369-       کاتوزيان، ناصر، عقوق معين ، جلد اول، چاپ سوم ، نشر بهنشر، تهران 1363-     کاتوزيان، ناصر، فلسفه حقوق، چاپ اول ، نشر بهنشر، 1366-      فرهنگ 6 جلدی معين، جلد سوم و دوم، ص 2858 و 1402 -      سازمان بازرسی کل کشور ، مجموعه مقالات دومين همايش نظارت و بازرسی، چاپ اول، دانشگاه تهران ، 1380عشقي ملايري، بهروز. (1384). مجموعه مقالات دومين کنفرانس روش هاي پيشگيري از اتلاف منابع ملي ، تهران: فرهنگستان علوم جمهوري اسلامي ايران، صص.613-618.سازمان بهينه سازي مصرف سوخت کشور. (1382). اطلاعات انرژي کشور 1380 ، ايران، تهران: واحد توليد نشر ذره.محمدي‌ اردهالي، مرتضي. (1382). مفاهيم بهينه‌سازي مصرف انرژي، مجله اقتصاد انرژي، شماره آبان 1381، ايران.مقدم، محمدرضا. (1383). اصلاح سبد انرژي ايران تا سال 1400 ، ايران، تهران: انتشارات نگاه شرقي سبز.

اسلاید 130: www.bmmdi.blogfa.com