مدیریت پسماند در شرکت ملی گاز

مدیریت پسماند در شرکت ملی گاز

اسلاید 1: مروری بر مدیریت پسماند در شرکت ملی گازارائه کننده: دکتر حسین غیاثی نژادHSE شرکت گازدوره آموزشی

اسلاید 2: تجربیات اجرایی مرتبط با موضوع فعلی:1- طراحی محل های دفن سه گانه پتروشیمی بندر امام(شامل محل های دفن خطرناک و غیر خطرناک)2- طرح جامع مدیریت پسماند پتروشیمی تبریز3- شناسایی پسماندهای پتروشیمی بندر امام4- امکان سنجی بازیافت لجن مخازن پالایشگاه کرمانشاه5- پروژه امکان سنجی تولید انرژی از پسماندهای شهری در کل کشور(با همکاری Fichtner)6- طراحی محل دفن پسماندهای شهری و بیمارستانی شهر تهران- پروژه بانک جهانی(با همکاری BC Berlin)7- طرح جامع مدیریت پسماندهای شهری جزیره خارگ8- طرح جامع مدیریت پسماند غرب استان بوشهر9- طراحی مجل دفن پسماندهای شهر تبریز10- طراحی محل دفن پسماندهای شهر قزوین11- طراحی محل دفن پسماندهای شهر رامسر12- طراحی نرم افزار EPAWM برای مدیریت پسماند(قطع همکاری)13- مشارکت در تهیه دستورالعمل مدیریت پسماند وزارت نفت(بخش دفن) 14- طراحی سلول آزمایشی محل دفن-کهریزک تهران

اسلاید 3: مباني مديريت پسماندسيستم مديريت پسماندسيستم عملكرديساختار اداري- مديريتي

اسلاید 4: توليدذخيره در محلجمع آوريفرآيند و بازيافتحمل و نقلدفن(دفع)سيستم عملكردي مديريت پسماند

اسلاید 5: توليد

اسلاید 6: جمع آوري

اسلاید 7: مديريت پسماند- حملحمل و نقلقابل تجميعهزينه حملهرتن هزينه ساخت و بهره برداري از ايستگاه انتقال هزينه حمل با انتقال هزينه حمل بدون انتقال نقطه سر به سرفاصلهبه كيلومتر

اسلاید 8: حمل و نقل

اسلاید 9: حمل و نقل

اسلاید 10: تخليه مستقيمتخليه در محدوده واسطروش هاي انتقال

اسلاید 11: بازيافت-روغن سوخته

اسلاید 12: بازيافت-جداسازی

اسلاید 13: كمپوست

اسلاید 14: دفع-زباله سوزی

اسلاید 15: دفع-زباله سوزی

اسلاید 16: داراي هزينه بالا و تكنولوژي پيچيده است. در شرايط فعلي مد نظر نيست و تنها در سالهاي بعد مي تواند مد نظر باشد.دفع-هضم بی هوازی

اسلاید 17: براي هرگونه بهبود محل هاي دفن موجود مي بايد بهسازي شوند.دفن بهداشتی- بهسازی محل دفن موجود

اسلاید 18: دفن بهداشتی

اسلاید 19: دفن بهداشتی-نمايي از تاسيسات دفع گاز

اسلاید 20: اولويت عملکرد در مديريت پسمانداین اولویت تنها به لحاظ مباحث توسعه پایدار مطرح شده و استفاده در تصمیم گیری های عملی ندارد.

اسلاید 21: پسماندهای خطر ناک و غیر خطرناکپسماند های غیر خطرناکپسماندهای خطرناکدر شرایط عادی پایدار هستند.در صورتیکه در تماس با محیط قرار گیرند، انتشارات حاصله کاهش دهنده کیفیت محیط هستند اما به طور مستقیم برای انسان خطرزا نیستند.دارای یکی از خواص خطرزای زیر هستند:1- قابیلت واکنش بالا با مواد موجود در محیط2- قابلیت انفجار3- قابلیت اشتعال4- سمی بودن برای انسان(پستانداران)در شرایط عادی ناپایدار هستند و امکان انفجار و یا هرگونه واکنش گرمازا با محیط وجود دارد.در صورتیکه در تماس با محیط قرار گیرند نه تنها کیفیت محیط را به شدت کاهش می دهند بلکه خطرات بعدی متوجه سلامت و بهداشت انسان ها می نمایند.

اسلاید 22: پسماندهای صنعتی-خطر ناک و غیر خطرناکپسماندهای صنعتیدر حجم های بالا تولید می شوند. غالباً یکی از سرنوشت های زیر را دارا هستند:1- بازیابی در خود فرآیند(شیشه سازی)2- بازیافت(کاغذ)3- دفن(صنایع شیمیایی)1- در احجام پایین معمولاً شامل پسماندهای خطرناک می شوند.2- در حجم بالا از قوانین مرتبط با پسماندهای خطرناک(جنبه زیست محیطی) معاف می گردند.(صنایع تولید و استخراج نفت و گاز و باطله های معدنی) پسماندهای غیر خطرناکپسماندهای خطرناک

اسلاید 23: وضعيت موجود مديريت مواد زايد جامد در كشوردر مورد مقدار و كيفيت پسماندهاي كشاورزي، صنعتي و اداري-تجاري اطلاعات دقيقي در دست نيست.پسماندهاي صنعتي در اكثر موارد همراه با پسماندهاي شهري دفن مي شود. در ديگر موارد صنايع بزرگ دراي محل هاي دفن مجزا هستند.آمار دقيق از ميزان بازيافت مواد صنعتي وجود ندارددر زمينه پسماندهاي شهري و صنعتي بخش اعظم بازيافت توسط بخش غير رسمي انجام مي شود.

اسلاید 24: قانون مديريت پسماند در سال 1383 و آيين نامه اجرايي آن در سال 1384 به تصويب رسيده است و در حال اجرايي شدن است. دستورالعمل مربوط ضوابط و روش هاي مديريت پسماند در وزارت نفت در سال 1385 تهيه شده است.مي توان با اطمينان كافي اظهار كرد كه نسبت جمع آوري در سال هاي اخير رو به افزايش بوده است.وضعيت موجود مديريت مواد زايد جامد در كشورسيستم موجود سيستمي ناپايدار بوده و در حال ايجاد زيان براي محيط زيست است و مي بايد بهبود يابد.

اسلاید 25: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورتمركز بر روش هاي كنترل:مثال ها:1- عملكرد سازمان حفاظت از محيط زيست(محل هاي دفن پتروشيمي ماهشهر و اراك)2- قانون مديريت پسماند(تاكيد بر ضوابط بدون پيش بيني منابع)

اسلاید 26: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورجمع آوري(مديريت) ناقص:مثال ها:بسياري از صنايع كاملا” خارج از كنترل سيستم مديريت مواد زائد جامد هستند.

اسلاید 27: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشوراثر نامطلوب بر محيط زيست:مثال ها:1- محل هاي دفن پسماند و صنعتي موجود2- زباله سوزي صورت غير استاندارد

اسلاید 28: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشور

اسلاید 29: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورعملكرد هاي نامنسجم در يك حوزه:مثال ها:1- تاكيد بر بازيافت بدون انجام اقدام عملي در حوزه هاي ديگر مانند پايداري زيست محيطي و اقتصادي، دفن ، ...2- عملكرد هاي موازي و متناقض وزارت كشور، سازمان محيط زيست، وزارت نفت، وزارت صنايع و وزارت نيرو.

اسلاید 30: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورتضاد منافع:مثال ها:1- مشكلات موجود مابين سازمان حفاظت از محيط زيست و مجتمع هاي صنعتي

اسلاید 31: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورعدم وجود اطلاعات و آمار مناسب براي برنامه ريزي:مثال ها:1- آمار اوليه براي برنامه ريزي براي مديريت پسماندها وجود ندارد. به روز نيست.2- اطلاعات پراكنده بوده و در مراجع رسمي منتشر نمي شوند.

اسلاید 32: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورضعف دانش فني مديريت پسماند در بين مديران و تصميم سازان:مثال ها:1- تبليغات انتخاباتي اصلاح طلبان(خانم ابتكار و اولويت هاي مديريتي)2- تعريف غير علمي پروژه ها با صرف منابع عمومي

اسلاید 33: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشوربرنامه هاي ناقص تحقيق و توسعه:مثال ها:1- مطالعات و پايان نامه هاي مختلف تعريف شده دركشور.2- مزمن شدن كاستيها

اسلاید 34: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورقانون و مقررات سازي منقطع:مثال ها:1- عدم ارتباط وجود يك ارتباط منطقي حاصل از برنامه ريزي دراز مدت در قوانين پسماند

اسلاید 35: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشوراجراي ناقص قانون:مثال ها:1- عدم وجود دفن بهداشتي، بازيافت، تفكيك از مبدأ2- عدم انجام تعهدات دستگاه هاي دولتي در قبال قانون(وزارت كشور، موسسه استاندارد، ...)

اسلاید 36: كاستيهاي موجود در سيستم مديريت مواد زائد جامد كشورابهام در ميزان هزينه هاي انجام شده در زمينه مديريت مواد زائد جامد:مثال ها:1- هزينه هاي مرتبط با مديريت مواد زائد جامد توسط نهاد هاي مختلف هزينه مي شود و هزينه تمام شده مديريت پسماند در كشور شفاف نيست.

اسلاید 37: چه بايد كرد؟تمر كز بر كنترلجمع آوري و مديريت ناقصاثر نامطلوب زيست محيطيعدم وجود آمار دقيقتضاد منافععملكرد هاي پراكندهعدم اجراي كامل قانونبرنامه هاي ناقص تحقيق و توسعهعدم اطلاع كافي از هزينه ها عدم آگاهي تصميم سازان مقررات سازي منقطعتمر كز بر پايداري حفاظت از محيط زيستجمع آوري و مديريت فراگيرحفاظت پايدار محيط زيست و بهداشتتهيه و تنظيم آمار دقيق و به روزروشن شدن مسئوليت ها براي حل تضادهاعملكرد هاي منسجم در زمينه هاي متفاوتاجراي كامل قانونهدفمندي برنامه هاي تحقيق و توسعهحسابداري شفاف و فراگير تصميم سازي آگاهانه مقررات سازي يكپارچه

اسلاید 38: قانون مديريت پسماندها مصوب 1383نکات قابل توجه:تقسيم بندی پسماندها برای اولين بار به پنج گروه در اين قانون می باشد:1- پسماندهای عادی 2- پسماندهای پزشکی (بيمارستانی) 3- پسماندهای کشاورزی 4- پسماندهای صنعتی 5- پسماندهای ويژه - تعريف مديريت اجرائی پسماند،که همين تعريف در ارتباط با مواد 7و9 نظام مديريتی پسماندها را در جهت اجرا دچار ابهام و تناقض می نماید.

اسلاید 39: با توجه به وسعت و دامنه مشمول تعريف مديريت پسماندها در بند ج ماده 2، تـمام اشـخاص حـقيقی و حـقوقی مرتبط با برنـامه ريزی ،ساماندهی ،مراقبت و عمليات اجرائی مربوط به توليد تا مرحله دفع پسماندها و حتی آموزش و اطلاع رسانی را در بر می گيرد. طبق ماده 7 قانون مديريت پسمانـدها غير از پسـماندهای صـنعتی و ويــژه که مديريتشان بر عهده توليد کننده خواهد بود،مديريت اجرائی ساير پسمــاندها بــر عهده شهرداريها و دهياری ها می باشد. در ماده 9 قانون مديريت پسماندها به نوعی وظيفه مديريت اجرائی پسماند ها نه بر عهده مديريت اجرائی بلکه بر عهده وزارت خانه و دستــگاه های دولتی ديگر قرار گرفته که موجب تداخل قوانين می شود.

اسلاید 40: طبق تبصره 3 ماده 3 قانون مديريت پسماندها ،پسماندهای ويژه و پرتوزا تابع قوانين مربوط به خود می باشند .در اين زمينه قانون حفاظت در برابر اشعه (1368)موضوع پسماندهای ويژه را تحت عنوان پسمانداری قيد و طبق ماده 4 انجام هر گونه فعاليت مرتبط با اشعه و منابع مولد آن از جمله امورپسمانداری را مستلـزم اخــذ مجوز از سازمان انرژی اتمی ايران دانسته است.به موجب ماده 11 قانون حفاظت در برابر اشـعه مسئولين مکلـفند در فعـاليت هـای کار با اشـعه از جـمله پسمـــانداری کليـه تدابير و تجهيزات حفاظتی لازم را تامين و به اجرا در آورد.

اسلاید 41: آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندهاکلیه مراکز تولید کننده پسماندهای ویژه باید نسبت به جداسازی پسماندهای ویژه از پسماندهای عادی اقدام نمایند.استانداردهای مربوط به سیتم مدیریت پسماند می باید توسط موسسه استاندارد تدوین شود.تولید کنندگان پسماندهای ویژه مندرج در جدول پسماندهای ویژه باید پسماند و ظرفیت فعالیت خود را به سازمان گزارش نمایند.سوزاندن پسماند در محیط آزاد ممنوع است.تخلیه کنندگان پسماندهای ویژه بر حسب مورد به مجازات محکوم خواهند شد.- تعريف مديريت اجرائی پسماند،که همين تعريف در ارتباط با مواد 7و9 نظام مديريتی پسماندها را در جهت اجرا دچار ابهام و تناقض می نماید.

اسلاید 42: ضوابط و روش های های مدیریت اجرایی پسماندهای صنعتی و ویژه در شرکت ملی گاز ایرانبرگرفته از استاندارد مشابه در وزارت نفت است.دامنه کاربرد آن کلیه واحدهای عملیاتی صنعت نفت و گاز تعریف شده است.متمرکز بر اجزای سازمانی زیر است: واحد HSE، واحد تولید کننده، واحد جمع آوری کننده، پیمانکار جمل و نقل، پیمانکار دفع.مسئولیت های هر واحد را بیان نموده است.(مثلاً تکمیل و تنظیم بارنامه،....)واحدهای اجرایی جمع آوری و تفکیک، نگهداری در محل و انتقال و دفع به تفکیک مورد بحث قرار گرفته اند.بخش جداگانه ای در مورد پسماندهای ویژه وجود دارد.کد بندی مشابه بازل برای پسماندهای خطرناک ارائه نموده است.

اسلاید 43: آیین نامه اجرایی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناکدستورالعمل دارای دیدگاه ایمنی است.مواد خطرناک به 9 طبقه تقسیم بندی شده اندگازها و جامدات قابل اشتعال و فعال علاوه بر دستورالعمل های کلی مطرح شده تحت شمول دستورالعمل های ویژه ای قرار می گیرند.اسناد مربوط به خصوصیات و روش حمل می باید با راننده وجود داشته باشد.حمل کننده می باید از این امر که مواد خطرناک حمل می کند اطلاع داشته باشد.

اسلاید 44: آیین نامه اجرایی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناکسقف میزان حمل برای مواد خطرناک تعیین شده است.مشخصات و ضوابط فنی بارگیری و حمل ارائه شده است.

اسلاید 45: IPS :استاندارد کلی برای دفع پسماندها-به زبان انگلیسیدر اين استانداردزائدات به دو گروه خطرناك(مانند زائدات حاصل از پالايشگاه،زائدات صنايع پتروشيمي،زائدات صنايع شيمي و...) و غير خطرناك (گل حاصل از حفاري) تقسيم بندي مي شوند. سپس در مورد زائدات پالايشگاه ها به بررسي1-منابع توليد،2-طرز طبقه بندي( انواع لجن نفتي،غيرنفتي،بيولوژيكي ، بهداشتي)، 3-مقدار زائدات و 4-خصوصيات آنها اشاره شده است. به انواع روشهاي كاهش در مبداء ادر تميز سازی تانک ها و تصفيه آب اشاره شده است. روشهاي بازيافت(از جمله احياء نفت و استفاده مجدد از كاتاليزور) و كاهش مواد ذكر شده است. در مورد مواد خطرناك به منبع توليد آنها،طريقه حمل و نقل و برخورد اوليه تا نهايي اشاره شده است. به طرق دفع مواد زائد توليد شده حاصل از كندن چاه(كندن در كنار ساحل و دور از ساحل) اشاره شده است. به ملاحظات كلي نمونه برداري، و پايش محيط برای حفاظت از كاركنان نيز اشاره شده است.

اسلاید 46: IGS :استاندارد مربوط به مواد شیمیایی مورد استفاده در صنعت گازبه شناسایی پسماندهای حاصل از مواد شیمیایی کمک می نماید. در مورد پسماندها اشاره ای وجود ندارد.

اسلاید 47: دستور العمل اجرایی پسماندهای جامد شرکت ملی نفت ایراناین دستور العمل ساختاری کلی را جهت استقرار سیستم مدیریت برای اداره نمودن مواد زائد و عملیات دفع، فراهم می نماید ولیکن راه حلهای تکنیکی خاصی را مطرح نمی نماید.در این دستور العمل 1-برنامه های مدیریتی مواد زائد ویژه هر منطقه(اعم از شناسایی مواد زائد و طبقه بندی آنها و انتخاب روشهای مدیریتی برتر)2-استانداردها و قوانین(به عنوان مثال مربوط به جابجایی)3-شاخص های عملکردی(جهت بهبود روند مستمر مدیریت پسماند)4-مستند سازی5-امور مربوط به پیمانکاران6-اصول مدیریت مواد زائد7-سلسله مراتب مدیریت مواد زائد(اعم از فهرست برداری،شناسایی،تفکیک،حفاظت،کاهش در مبدا،استفاده مجدد،بازیافت،تصفیه و دفع)8-شناسایی(مخاطره آمیز بودن)9-تجهیزات ذخیره سازی مواد زائد و ایستگاه های انتقال10بررسی فرایندها جهت کاهش تولید پسماند11-حمل و نقل12-دفن13-کانتینرهای خالی14-ارزیابی و کنترل سیستم موجوددر پیوستهای مربوط به زائدات گوناگون شرکت نفت و گزینه های مربوط به مدیریت آنها ،مورد بحث قرار گرفته است.

اسلاید 48: قانون شهرداری ها مصوب 1344طبق تبصره 4 الحاقی به ماده (55)قانون شهرداریها(1345) شهرداری مکلف به تعيين و اعلام محل های مخصوص برای تخليه زباله و نخاله و فضولات ساختمانی و نظاير آنها ست.رانندگان وسايل نقليه اعم از کندرو وموتوری مکلف به تخليه زباله ها در محل های تعيين شده اند.در صورت تخلف به ميزان 3 بار در سال گواهی نامه راننده ضبط واز رانندگی ممنوع می شود.

اسلاید 49: قانون حفاظت و بهسازی محيط زيست مصوب 1353 به طور کلی هرنوع اقدامی که باعث آلودگی يا بر هم خوردن تعادل محيط زيست شود (از جمله پسماندها) بر عهده سازمان حفاظت از محیط زیست قرار گرفته است.به موجب بنده ب ماده 6 قانون مذکور پيشنهاد ضوابط برای جلوگيری از ريختن فضولات اعم از زبـاله و مواد زائـد کارخانجات و عوامـلی که بـر محيط زيست موثر است بر عهده سازمان قرار داده شده است.در مـاده 9 قانون فـوق آلـودگی مـحيـط زيست ممـنوع شـناخته شـده که از مصاديق آن، آلودگی ناشی از پسماندها را میتوان استنباط کرد ولی عملا“ مـقررات مــذکور قـادر به تامين و اتـخاذ تدابير و ترتيبات اجـرايی بـرای مديريت پسماندها نشدند.

اسلاید 50: آئين نامه بهداشت محيط مصوب 1371در تبصره 10مقررگرديده ،شهرداریها مکلفند درتنظيم روشهای جمع -آوری ،حـمـل و دفـع زبـاله شهر دستورالعمل ها و توصيه هـای وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی را رعايت نمايند.به موجب ماده12 آئيـن نامه فوق ،وزارت مــذکـور از طريق شبکه هــای بهداشتی ضمن آموزش گسترده با بسيج مردم و جلب همکاری بين بخشی در زمينه مسائل بهداشت محيط از قبيل جمع آوری ،حمل و دفع بهداشتی زباله و... نظارت و پيگيری لازم را معمول دارد.

اسلاید 51: آئين نامه اجرايی کنترل و نظارت بهداشتی بر سموم شيميايی مصوب 1378به موجب ماده 9 کليه کارخانجات ،کارگاهها و مراکز درمانی و صنعتی و کليـه اشخاص که به امـر خـريد يا استـفاده از سمـوم و مواد شيميايی اشتغال دارند ،موظف شدند ظروف خالی شده آنها را به نحو مناسب و با رعـايت ضـوابـط زيست محيطی منهدم يا دفع نمايند.

اسلاید 52: قانون نحوه جلوگيری از آلودگی هوا مصوب 1374طبق ماده 24، سوزاندن و انباشتن زباله های شهری و خانگی و هر گونه نخاله در معابر عمومی و فضای باز ممنوع و جرم شناخته شده است. مرتکب درصورت تخلف به جزای نقدی از 500هزار تا 5 ميليون ريال محکوم می شود .در صـورت تـکرار، متـخلف به 2 مـيليون تا 10 ميليون ريال محکوم می شود.

اسلاید 53: قانون اصلاح قانون ايمنی راه ها و راه آهن مصوب 1379به موجب ماده 7،ريختن زباله، مصالح ساختمانی، روغن موتور ونظايرآن درراهها ، راه آهن و حريم قانونی آنها در داخل يا خارج از محدوده قانونی شهرها ممنوع است.مرتکبان علاوه بر جبران خسارت به حبس از يکماه تا شش ماه و جزای نقدی از 500هزار تا 5ميليون ريال محکوم می شوند.در صورت تخريب مرتکبان به مجازات حبس از سه ماه تا 2سال محکوم می شوند.

اسلاید 54: مصوبه شماره 249 مورخ 27/12/1382 شورايعالی حفاظت محيط زيستبه استناد ماده 105 قانون برنامه سوم که به موجب ماده 71 قــانــون برنامه چهارم تنفيذ و تائيد شده است ،ناظر بر ارزيابی زيست مــحيطی طرح ها و پروژه های بزرگ توسعه ای در سواحل کشور می باشد.به موجب اين مصوبه کليه طرح ها و پروژه ها در هر مقياس و اندازه در محدوده ارزيابی زيست محيطی ساحلی که در دريای خـزر به عــمق يک کيلو متر از خط مبداء ساحلی تا حداکثر سه کيلومتر می باشد،مشمول تهيه گزارش ارزيابی زيست محيطی هستند.طبـق بنـد ث مـاده 3 مـصوبه فـوق ،طـرح های دفن و دفع پسماندها در مقياس شهری مشمول اين مصوبه شده اند.

اسلاید 55: درسال 1371 قانون عضويت ايران به تصويب مجلس رسيد.در متن معاهده از واژه ”زباله های مضر“ نام برده شده است.طبق ماد ه 2کنوانسيون ،زباله ها اجسام يا اشيائی هستند که طبق مقررات قانون ملی دفع می شوند يا بايد دفع شوند.ماده 4 مشتمل بر 13 بند تعيين کننده تعهدات عمومی اعضا کنوانسيون از جــمله اتــخاذ تــدابير اداری ،قــانونی و غيره برای اجرای معاهده از جمله مديريت زباله های مضر در انتقال بین کشور ها می باشد.کنوانسيون بازل در مورد کنترل نقل و انتقال برون مرزی مواد زائد زيان بخش و دفع آنها (1989)

اسلاید 56: پروتکل نقل و انتقال برون مرزی مواد زائد خطرناک و ديگر زائدات در دريا (1998)از ملحقات کنـوانسيـون منطقـه ای کـويت در باره حفظ و حمايت محيط زيست دريائی و نواحی ساحلی خليج فارس و دريای عمان می باشد.مقررات اين پروتکل بويژه ماده 4 آن در باره تعهدات کلی تقريبا ً همان الزامات ،تعاريف و مقررات کنوانسيون بازل می باشد که با تطبيق با شرايط منطقه تنظيم و تصويب گرديد.

اسلاید 57: روش های کد زنی(طبقه بندی) پسماندهای خطرناک

اسلاید 58: مبانی عمومی در کد زنی پسماندپسماند های صنعتیپسماندهای غیر خطرناکپسماندهای خطرناکدیدگاه ایمنی=کالاهای خطرناکدیدگاه زیست محیطی=پسماندNFPA, DOT/UN,IMDGUS EPA/Basel

اسلاید 59: 22 ستون آورده شده بر اساس استانداردهاي NFPA (به عنوان مثال ستونهاي3، 4، 5، 6)، استانداردUN/DOT (به عنوان مثال ستونهاي 8 و9) و استاندارد FIRE FIGHTING HANDBOOK (International association of fire chiefs) (به عنوان مثال ستونهاي 10،11،12و13) و يك سري مشخصات كلي از جمله نام ، كد شيميايي ماده ، و نقطه جوش ماده بيان شده است.22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 60: ستون 1: نام ماده شيميايي (CHEMICAL NAME)اسامي حدود سیزده هزار ماده شيميايي به ترتیب حروف الفباي لاتين آورده شده است.با حذف حروف و علائمي كه بصورت پيشوند در ابتداي نام ماده آمده است مي توان نام ماده را جستجو كرد. اسامي تجاري و خاص در اين ستون با حروف بزرگ آورده شده است.22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 61: ستون 2: كد اطلاعات شيميايي مواد (( CAS NUMBER حاوي اطلاعا ت بيش از 35 ميليون ماده الي و غير الي و 59 ميليون مشتقات آنها مي باشد .هر ماده داراي يك كد اختصاصي است و اين كد داراي سه قسمت است و حداكثر توان پوشش ده كاراكتر را دارد. اگر خصوصيات شيميايي مواد يكسان باشد(يعني دلالت بر يك ماده خاص داشته باشند) كد يكساني به آنها تعلق مي گيرد.از جمله اطلاعاتي كه توسط اين عدد قابل شناسايي مي باشد عبارتند از:- اطلاعات مورد نياز گاز كروماتوگرافي- طيف سنجي جرمي- خصوصيات شيميايي ماده- جرم حجمي ,جرم مولي ,ضريب ثابت گاز و معادلات 22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 62: ستون 3: شدت سميت تنفسي مواد شيميايي ( TOXICITY- LUNGS )ميزان سميت مواد شيميايي براي سيستم تنفسي در چهار گروه مختلف به شرح زير مي باشد.شدت مسموميت حاصل از آن به ميزان ماده جذب شده در بدن بستگي دارد. ستون4 : شدت سميت پوستي مواد شيميايي (( TOXICITY-SKIN ميزان درجه سميت مواد شيميايي در اثر تماس با پوست بدن كه باعث ايجاد ضايعه پوستي , تخريب بافتهاي آن يا جذب از طريق پوست مي شود را مشخص مي نمايد.كه در چهار گروه به شرح جدول فوق است.22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )62

اسلاید 63: ستون5: چگالي نسبي بخارات مواد شيميايي نسبت به هوا در يك حجم مشابه (VAPOR DENSITY) چگالي نسبي مواد> 1 در هوا منتشر ميشود. چگالي نسبي مواد <1 بر روي زمين تجمع مييابد.ستون6:چگالي نسبي مايعات شيميايي نسبت به آب دردماي 4درجه و فشار 1اتمسفر ((SPECIFICGRAVITY چگالي نسبي ماده نسبت به آب ميباشد .مقدار عددي چگالي نسبي براي مايعاتي كه اهميت ويژه اي دارند درج گرديده و در ديگر موارد و حالات ماده از واژه هاي اختصاري روبرو استفاده شده است.چگالي آب /چگالي ماده SG= 22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )63

اسلاید 64: ستون7: حلاليت مواد شيميايي در آب (( WATER SOLUBILITY ستون 8: كد مواد شيميايي( DOT ID )براي مواد شناخته شده شيميايي عدد چهار رقمي وجود دارد،كه آن ماده توسط اين كد در دپارتمان حمل و نقل امريكا ثبت گرديده است.اين عدد،همان كدUN مواد شيميايي خطرناك است. به عنوان مثال بنزن با كد 1114 مشخص مي شود.WATER SOLUBILITYWATER SOLUBILITYWATER SOLUBILITYحروف اختصاريتوضيحاتYمحلول در آبNعدم انحلال در آبSتا حدي محلول درآب22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 65: ستون 9:نوع مخاطره مواد شيميايي( DOT CLASS )مواد شيميايي با توجه به نوع مخاطراتي كه ايجاد مينمايند:22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )65

اسلاید 66: ستون 10: نقطه اشتعال(FLASH POINT)كمترين دمايي كه يك ماده به اندازه اي بخار توليد كند كه در اثر جرقه مشتعل شود. اين شاخص يكي از بهترين شاخص ها در خصوص آشنايي با قابليت نسبي اشتعال مواد سوختي است. هر چقدر اين شاخص پايين تر باشد خطر آن ماده بيشتر خواهد بود. به دو روش ”درباز“ و ”دربسته“ تعيين مي شود كه روش در بسته شاخص پايين تر مي باشد .ستون 11: درصد اختلاط قابل انفجار مواد شيميايي (FLAM LIMIT )شامل دو عدد است كه فاصله ميان اين دو ،محدوده قابليت انفجار يك ماده شيميايي را نشان ميدهد. درواقع درصد تركيب بخار ماده قابل اشتعال با هوا در دو حد بالا و پايين است. بطور كلي موادي كه درصد اختلاط قابل انفجار پايين تر و يا دامنه قابل انفجار وسيعتري داشته باشند مخاطره آميزتر مي باشند. 22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 67: به پايين ترين دمايي گفته مي شود كه در آن دما بخارات حاصل از گازها جامدات يا مايعات به حدي ميرسند كه به صورت خود به خود و بدون دخالت منابع خارجي (حرارت شعله وجرقه )مشتعل ميشوند. همچنين ميزان گرماي مورد نياز جهت شعله وري خودبه خود يك ماده در شرايط طبيعي را نشان ميدهد. ستون 13:سميت هوا در اثرانتشار مواد شيميايي( ATMOS DISASTER_)پس از انتشار واختلاط در هوا از طريق اكسيداسيون توليد گازهاي سمي مي نمايند .اين شاخص تنها براي انتشار مستقيم اين مواد در فضاي اطراف مي باشد.اين شاخص به ميزان بسته بودن فضاي محيط ,ميزان باد ,جريانات هوا و وسعت تحت تا ثير بستگي دارد.ستون12:دماي اشتعال خودبه خود مواد شيميايي(IGNITION-TEMP )22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )67

اسلاید 68: ستون 14: سميت گازها ي حاصل از حريق مواد شيميايي( ( DISASTER-FIREدر اثر احتراق مواد شيميايي مقادير زيادي از گازهاي مختلف توليد شده كه مي توانند منجر به افزايش يا كاهش مخاطرات شوند .با شاخصهاي زيربيان مي شوند. اين ضرايب با شدت گرفتن آتش سوزي و كامل ويا ناقص بودن احتراق به دليل وضعيت جايگزيني دائم اكسيژن مورد نياز تشديد مي گردند. ستون 15:روشهاي تخصصي اطفاء مواد شيميايي ( EXTINGUISHING INFORMATION )22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )68

اسلاید 69: ستون 16: نقطه جوش(BOILING POINT )نكته مهم در اين ستون توجه به مواد شيميايي است كه نقطه جوش آنها پايين تر از دماي محيط بوده و در اثرريزش يا نشت آنها به سرعت در محيط بصورت گاز در مي آيند. ستون 17: كمك هاي اوليه در حوادث مواد شيميايي (FIRST AID )كمكهاي اوليه مورد نياز پيش از انجام امور درماني در مواجهه با حوادث مواد شيميايي از F1تا F5 مي باشد.براي مثال : F3 نشان دهنده مواد نسبتآ سمي/سميت بالا مي باشد.قبل از انجام كمكهاي اوليه شايد لازم باشد تا با پوشيدن دستكش لاستيكي و استفاده از ماسكهاي ضد گاز و يا پوشيدن لباس هاي ضد گاز شيميايي و داراي تجهيزات مخصوص تنفسي متناسب با مشخصات سميت از نيروهاي امداد و نجات محافظت بعمل آورد. 22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 70: ستون 18: مخاطرات ثانويه جانبي( REACTIVITY )در نشت مواد شيميايي اين احتمال وجود دارد كه بر اثر تركيب با آب , هوا يا ديگر مواد شيميايي واكنشهاي شيميايي جانبي ايجاد شود و تركيبات جديد با مخاطرات جديد بوجود آيد.در گروههاي R1 تا R24 خلاصه اي از اين مواد و شرايطي كه واكنش با آنها منجر به ايجاد مخاطرات جديد مي شود , آورده شده است.به عنوان مثال گروه R19 منجر به زدن آسيب به تركيبات لاستيكي مي شوند. ستون 19: شعاع خطر و دامنه تخليه( EVACUATION ) در 5 گروه طبقه بندي شده است. در هنگام بروز هر حادثه ناشي از مواد شيميايي لازم است تا به اندازه دامنه منطقه حفاظت شده(محدوده زرد)،منطقه را تخليه كرد.كانون خطر(محدوده قرمز) نيز براي تيم عملياتي بايد مشخص گردد.ستونها از E1 تا E5 طبقه بندي شده اند.براي مثال در مواد طبقه بندي شده در E4 دامنه منطقه حفاظت شده (محدوده زرد )حدودآ معادل 450مترو شعاع كانون خطر(محدوده قرمز)حدودآ معادل 150متر را دارا هستند. 22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 71: ستون 21: نكات بهداشتي مواد شيميايي ((HEALTHدر اين ستون اطلاعات مهم در خصوص مخاطرات بهداشتي در برخورد با حوادث مواد شيميايي به صورت كدهايي از H1تا H18 آورده شده است.براي مثال :H16 باعث از بين رفتن بافت هاي پوست مي شود.ستون 22: توضيحات تكميلي( REMARKS )در اين ستون اطلاعات تكميلي نظير بوي متصاعد شده از مواد و يا اطلاعات مهم در خصوص شيوه برخورد با ماده شيميايي نظير محدوديت دمايي يا واكنش زايي آن به صورت كدهاي از K1 تا K27 ذكر شده است.براي مثال :K1 در اثر گرم شدن ماده بخارات سمي متصاعد مي شود.ستون 20: لباس و پوشش تيم عمليات ويژه (SUITS )5 گروه لباس و پوشش مختلف براي حفاظت از پرسنل كه در محدوده قرمز قرار دارند توصيه مي شود براي مثال :S1 تجهيزات استاندارد حفاظت فردي آتش نشانها نظير كلاه ايمني و...........22 ستون جهت توصيف خصوصيات ماده (برگرفته ازاستانداردهاي NFPA,UN/DOT,FIRE FIGHTING HANDBOOK )

اسلاید 72: آيا ماده زائد تحت پيمان بازل جزء مواد خطرناك قرار مي گيرد يا خير؟بليبليبليبليخيرخيرخيرخيرخيرخيرخير

اسلاید 73: پيوست 3 همان كد بين المللي مواد خطرناك است، به اين صورت كه؛ آيا ماده زائد تحت پيمان بازل جزء مواد خطرناك قرار مي گيرد يا خير؟كد بازلUN ClassH1H3H4.1H4.2H4.3H5.1H5.2H6.1H6.2H8H10H11H12H13134.14.24.35.15.26.16.289999H10 حركت گازهاي سمي در تماس با آب يا هواH11 سمي؛ در صورت موثر بودن با تاخير يا تاثير حادH12 سمي؛ با تاثير مخرب بر محيط زيستH13 موثر حتي پس از دفعمواردي از ليست YY10مواد زائدي كه حاوي PCBs,PCTs يا PBBs باشند يا با آنها آلوده شده باشند.Y11مواد قير اندود حاصل از فرايندهاي پالايش، تقطير يا هر نوع تجزيه در دماهاي بالا.Y13مواد حاصل از توليد،فرمولاسيون و استفاده از رزين،لاتكس، نرم كننده ها و چسبY19كربونيل هاي فلزيY22تركيبات مسY31سرب و تركيبات سربيمواردي از ليست AA1 ( فلز و قراضه هاي فلزي)؛ A1050 :لجن هاي گالوانيكA2 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات غير آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد آلي نيز باشد.)؛ A2050 :زائدات آزبست.A3 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد غير آلي نيز باشد.)؛ A3150 : حلالهاي الي هالوژنه A4 (موادي كه ممكن است داراي اجزائ الي و يا غير الي باشند.)؛A4060 :تركيبات هيدروكربن، امولسيونهامواردي از ليست BB1 ( فلز و قراضه هاي فلزي)؛ B1240 :اكسيد مس در مقياس ميليمتري.B2 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات غير آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد آلي نيز باشد.)؛ B2070 :لجن فلوريد كلسيم.B3 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد غير آلي نيز باشد.)؛ B3035 : زائدات كفپوشها.B4(موادي كه ممكن است داراي اجزائ الي و يا غير الي باشند.)؛B4030 :دوربينهاي تك كاربره با باتريهايي كه در ليست A نيامده باشد.73

اسلاید 74: پيوست 3 همان كد بين المللي مواد خطرناك است، به اين صورت كه؛ آيا ماده زائد تحت پيمان بازل جزء مواد خطرناك قرار مي گيرد يا خير؟كد/خصوصيت بازلUN/DOT ClassH1H3H4.1H4.2H4.3H5.1H5.2H6.1H6.2H8H10H11H12H13134.14.24.35.15.26.16.289999H10 حركت گازهاي سمي در تماس با آب يا هواH11 سمي؛ در صورت موثر بودن با تاخير يا تاثير حادH12 سمي؛ با تاثير مخرب بر محيط زيستH13 موثر حتي پس از دفعمواردي از ليست YY10مواد زائدي كه حاوي PCBs,PCTs يا PBBs باشند يا با آنها آلوده شده باشند.Y11مواد قير اندود حاصل از فرايندهاي پالايش، تقطير يا هر نوع تجزيه در دماهاي بالا.Y13مواد حاصل از توليد،فرمولاسيون و استفاده از رزين،لاتكس، نرم كننده ها و چسبY19كربونيل هاي فلزيY22تركيبات مسY31سرب و تركيبات سربيمواردي از ليست AA1 ( فلز و قراضه هاي فلزي)؛ A1050 :لجن هاي گالوانيكA2 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات غير آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد آلي نيز باشد.)؛ A2050 :زائدات آزبست.A3 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد غير آلي نيز باشد.)؛ A3150 : حلالهاي الي هالوژنه A4 (موادي كه ممكن است داراي اجزائ الي و يا غير الي باشند.)؛A4060 :تركيبات هيدروكربن، امولسيونهامواردي از ليست BB1 ( فلز و قراضه هاي فلزي)؛ B1240 :اكسيد مس در مقياس ميليمتري.B2 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات غير آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد آلي نيز باشد.)؛ B2070 :لجن فلوريد كلسيم.B3 (مواد زائدي كه به طور عمده تركيبات آلي دارند كه ممكن است داراي فلز و مواد غير آلي نيز باشد.)؛ B3035 : زائدات كفپوشها.B4(موادي كه ممكن است داراي اجزائ الي و يا غير الي باشند.)؛B4030 :دوربينهاي تك كاربره با باتريهايي كه در ليست A نيامده باشد.74

اسلاید 75: كد بين المللي مواد خطرناك مواد قابل انفجار(كلاس1) : در هنگام بروز حريق تمام تلاش خود را جهت جلوگيري از سرايت آتش به كانتينرهاي حاوي كالاهاي كلاس 1 به كار بست.1/1:موادي كه خطر انفجار توده اي داشته باشد.2/1:موادي كه خطر پرتوافكني داشته باشند ولي خطر انفجار توده اي نداشته باشد.3/1:موادي كه خطر آتش گرفتگي و يا انفجار خفيف دارند ولي خطر انفجار توده اي نداشته باشد.4/1:موادي كه هيچ خطر قابل توجهي ندارند.5/1:مواد بسيار حساس كه خطر انفجار توده اي دارند.6/1:مواد به شدت حساس كه خطر انفجار توده اي ندارند.

اسلاید 76: گازها(كلاس2):كلاس 1/2 :گازهاي قابل اشتعالكلاس 2/2 :گازهاي غير سمي و گازهاي غيرقابل اشتعالكلاس 3/2 :گازهاي سمياين گازها قابل اشتعال،سمي،خورنده بوده و تحت برودت نگهداري مي شوند حمل در فشارهاي مختلفجلوگيري از گرم شدن ظرف حامل اين گازهاجلوگيري از رسيدن گرما به محل نشت گازهاي مايعكد بين المللي مواد خطرناك

اسلاید 77: مايعات قابل اشتعال (كلاس3):زيرگروه1/3 نقطه اشتعال از 18- درجه سانتيگراد زيرگروه2/3 نقطه اشتعال از 18- تا 23 درجه سانتيگرادزيرگروه3/3 نقطه اشتعال بيش از 23 و كمتر از 61 درجه سانتيگرادجلوگيري از پاشش جريان مستقيم آب بر روي حريق به علت گسترده شدنمايعات و پخش حريق مي گردد.كلاس 3 فرعيجامدات قابل اشتعال (كلاس4):كلاس 1/4كد بين المللي مواد خطرناك 1/4 :جامدات قابل اشتعال،مواد قابل انفجار منفعل شده:ماده اي كه خاصيت انفجاري آن فروكش نموده2/4:مواد متمايل به اشتعال خود بخودي3/4: موادي كه در تماس با آب، گازهاي قابل انفجار ساتع مي كنند.كلاس 2/4كلاس 3/4

اسلاید 78: مواد اكسيداسيون و پر اكسيدهاي آلي(كلاس 5): 1/5: اين گروه از مواد مي توانند اكسيژن خود را آزاد نموده و منجر به تشديد حريق شوند، اين مواد لزوما قابل احتراق نمي باشند، اما موجب احتراق ديگر مواد مي شوند2/5: اين گروه از مواد مي توانند به شدت دچار واپاشي و خودسوزي گردند.كد بين المللي مواد خطرناكمواد سمي و عفوني(كلاس 6): 1/6: در صورت تنفس، جذب پوستي و بلع مي تواند برا ي انسان بسيار خطرناك باشد.2/6:مواد اين گروه حاوي پاتوژنهاي بيماريزايي هستند كه براي سلامت انسان و حيوان بسار خطرناكند.

اسلاید 79: مواد راديواكتيو(كلاس 7): بسته بنديهاي حاوي مواد راديو اكتيو بايد در مكانهاي خنك نگهداري شوند.همچنين بعضي از مواد اين گروه علاوه بر برچسب كلاس 7 ، برچسب ديگر مواد خطرناك را نيز دارند كه بعضي از آنها خطرات جدي تري نسبت به تشعشع مواد راديو اكتيو محسوب مي شوند.مواد خورنده (كلاس 8): در بسياري از موارد اين مواد مجب از ميان رفتن ظروف و تخريب تجهيزات ايمني شده اند.كد بين المللي مواد خطرناك

اسلاید 80: كالاهاي خطرناك متفرقه (كلاس 9): در مورد اين مواد بهترين روش براي توصيه عمومي مراجعه به اطلاعات توليد كننده مي باشد.كد بين المللي مواد خطرناكآلاينده هاي منابع آب:بعضي از مواد علاوه بر اينكه در كلاسهاي بالا طبقه بندي شده اند به علت زدن صدمات شديد به محيط و آبزيان، ممكن است داراي اين برچسب نيز باشند.

اسلاید 81: نحوه شناسايي عدد UN بر روي تجهيزات حمل: يك عدد 4 رقمي است كه بر روي ديواره تانكرها، واگنها و كانتينرهاي حاوي كالاي خطرناك. با رويت برچسب مندرج بر روي ظروف مواد شيميايي ،ضمن تعيين كلاس خطر، نكات مهم و مخاطرات اوليه را مي توان تعيين نمود.

اسلاید 82: بليبليخيرخيرخيربلي روند شناسايي ماده زائد خطرناك تحت EPA82

اسلاید 83: روند شناسايي ماده زائد خطرناك تحت EPAجداول چهارگانه سازمان حفاظت محيط زيست امريكا:1- مواد زائد خطرناک با منشاء مشخص(فهرستK ) با کد مشخصه 261/33 K مواد زائد خطرناک در اکثر صنایع نظیر چوب و کاغذ، کارخانجات مواد شیمیایی آلی، مواد آفت کش، صنایع پتروشیمی، پالایشگاه های نفت، صنایع تولید مس و روی، صنایع تولید آلیاژهای فلزی، تهیه فراورده های دارویی، ساخت رنگهای معدنی، مواد شیمیایی معدنی، مواد منفجره، صنایع آهن و فولاد، صنایع مادر سرب و آلومنیوم، صنایع ثانوی سرب نظیر باتری سازی ها و فورمولاسیون جوهر.2- مواد زائد خطرناک با منشاء نا مشخص(فهرستF ) با کد مشخصه 261/31 F عمدتاً شامل زوائد تولیدی در فرایندهای صنعتی ناشی از مصرف حلال ها، آبکاریها، چربی زدایی، برخی واکنش های آمیخته با دی اکسین ناشی از ترکیبات آلی و...

اسلاید 84: روند شناسايي ماده زائد خطرناك تحت EPA3- مواد زائد خطرناک سمی (فهرستU ) U مواد زائد خطرناک سمی نظیر مواد زائد خطرناک حاصله ازمحصولات تجاری، ضایعات و فراورده های دور ریز و ریخت و پاش و...4- مواد زائد خطرناک حاد(فهرست P) با کد مشخصه 261/33(c) P ضايعات و فرآورده هاي خطرناک توليد شده

اسلاید 85: روند شناسايي ماده زائد خطرناك تحت EPA تنها وجود جداول چهارگانه F,K,P و U در بررسي مواد زائد خطرناك كفايت نمي كند،زيرا در مواردي بعضي از مواد زائد با اينكه مشمول هيچ يك از فهرستهاي چهارگانه نمي شوند، ولي به علت دارا بودن خصوصياتي چون اشتعال پذيري،خورندگي، ميل تركيبي شديد و سميت EP خطرناك تلقي مي شوند.خصوصيتشماره EPAمعيارهاروشهاي آزمايش قابل اعمالاشتعال D..11-مايعي كه متر از 24% حجمي الكل داشته باشد.2-مايعي كه نقطه اشتعال آن متر از 60 درجه سانتيگراد باشد.3-مواد غير مايعي كه بتواند آتش سوزي ايجاد كند.براي اكسيد كننده ها معيار مندرج در PMCCT(D-93-80ASTM)SCCT(D-3278-78ASTM)49-CER-173.300ASTM49-CFR-173.151ASTMخورندگيD..21-مايع بوده و PH متر از 2 يا بيشتر از 12.5 داشته باشد.2-مايعاتي كه در فولاد SAE1020 با سرعت بيش از mm 6.35 در سال تحت درجه حرارت 55 درجه سانتيگراد خورندگي ايجاد نمايد.روش 2/5 سازمان حفاظت محيط زيست امريكااستاندارد TM-01-69-NACE ميل تركيبي شديدD..31-به طور طبيعي ناپايدار باشد.2-به شدت با آب واكنش دهد.3-در تركيب با آب ايجاد تركيباتي كه بالقوه منفجره هستند نمايد.4- در واكنش با آب به اندازه اي گازهاي سمي و بخارات ايجاد نمايد كه بتواند خطري را متوجه سلامتي انسان و محيط زيست نمايد.5-تركيبات سيانيد يا سولفيد كه در PH بين 2،12 و 5 ايجاد گازهاي سمي نمايند.6-بالقوه يا بالفعل بتواند ايجاد انفجار نمايد.7-مواد منفجره ممنوع(تحت 49-CFR-173.51ASTM )سميتطبق جدول صفحه بعدميزان غلظت آمده در جدول براي هر يكآزمايش TCLP (49-CFR part286 )

اسلاید 86: شناسايي ماده زائد خطرناك تحت EPAبوسیله آزمایش TCLPSW-846 Method 1311 86

اسلاید 87: آستانه سميت (mg/lit)نوع ماده خطرناككدEPA5.0005.000100.0000.7000.0501.00014.4000.0700.0301.4000.0705.00010.00010.00010.0001.4004.30010.8000.4000.1000.1300.0030.0010.1300.7204.300اكريلونيتريلآرسنيكباريمبنزنبيس2كلرواتيلكادميمدي سولفيدكربنتتراكلريدكربنكلردانكلروبنزنكلروفرمكرومارتوكرزولمتاكرزولپاراكرزولD-4,22,1 كلروبنزن4,1دي كلروبنزن2,1دي كلرواتان2,1دي كلرواتيلن4,2دي نيتروتولوئناندرينهپتاكلر(وهيدروكسيدهايش)هگزاكلروبنزنهگزاكلروبوتا دي انهگزاكلرواتانD.18D..4D..5D.19D.20D..6D.21D.22D.23D.24D.25D..7D.26D.27D.28D.16D.29D.30D.31D.32D.33D.12D.34D.35D.36D.37شناسايي ماده زائد خطرناك تحت EPAبوسیله آزمایش TCLP87

اسلاید 88: نحوه طبقه بندي و كدگذاري پسماندهاي خطرناك (كميته محيط زيست وزارت نفت) برگرفته از استاندارد کانادا)EIHW:Export & Import of Hazardous Wastes(regulation) Q_[+]1//D/R2_//L/P/S/G3_//C4_[+_+_]//H5_[+_]//A6_1-بخشي از كد كه داخل [ ] مي باشد،ممكن است بسته به نوع پسماند،اضافه شده يا حذف گردد.2-يكي از حروف D به معني دفع،R به معني بازيافت، مي بايست ذكر گردد.3-يكي از حروف L به معني مايع،P به معني لجن، S به معني جامد و G به معني گاز، مي بايست ذكر گردد.4-كد مربوط به ماده خطرزاي موجود است كه بر اساس جدول X4 تعيين مي شود.5- حرف H؛اگر پسماندها در غير از طبقات زير باشند، از كد H به تنهايي استفاده شده و در صورتيكه در گروه زير طبقه بندي شده باشند،كد مربوط به آن ميبايستي ذكر گردد.CLASS3 H3,CLASS4.1 H 4.1,CLASS 4.2H 4.2,CLASS 4.3H 4.3,CLASS5H5, CLASS6H6/H10,CLASS8H8,CLASS9.2H12,CLASS9.3H6/H11 6-A نشاندهنده فرآيندي است كه اين پسماند را توليد كرده است.

اسلاید 89: مواردي جدول X1 (علت ارسال يك ماده به بازيافت يا دفع)نامشرحR3R5R6R8..بازيابي و احياي مواد الي غير حلال.بازيابي و احياي تركيبات غير الي.بازيابي اسيدها و بازها.بازيابي تركيبات از كاتاليستها...مواردي از جدول X2.A (فرايند دفع)مواردي از جدول X2.B (موارد بازيافت)مواردي از جدول X3 (طبقه بندي عمومي پسماندهاي داراي پتانسيل خطر)مواد دور ريز حاوي PCB,PCT,PBB .پسمانهاي حاصل از توليد،فورمولاسيون و استفاده از رزينها،لاتكس، چسب و مواد نرم يا سخت كننده.پسمانهاي حاصل از توليد،فورمولاسيون و استفاده از مواد حشره كش ها و علف كش ها.پسمانهاي حاصل از توليد،فورمولاسيون و استفاده از حلالهاي آلي.پسمانهاي حاصل از توليد،فورمولاسيون و استفاده از مواد رنگي، رنگ دانه، لاك و الكل.89

اسلاید 90: مواردي جدول X4 (محتويات پسمانها با پتانسيل خطرزايي)نامشرحA160A161A162A163فعاليتهاي نفتي.استخراج نفت و گاز.پالايش نفت.ذخيره نفت و مشتقات حاصل از پالايش گاز طبيعي.مواردي از جدول X5 (ليست خصوصيات خطرزايي كه همان مواد خطرناك بين المللي است)مواردي از جدول X6 (فعاليت هاي توليد كننده پسماند با پتانسيل خطر)90

اسلاید 91: مرور پسماندهای موجود در شرکت گاز-پالایش1- آب همراه2- ته نشست ها و امولوسیونهای حاصل از جداسازها، مخازن تصفیه مایعات و حوضچه های آبگیری3- لجن پیتها و ته نشین مخازن کاندنسیت یا دیگر مخازن ذخیره4- زائدات حاصل از دی هیدراسیون(ترکیبات گلیکول، الک های مولکولی،...5- فیلتر ها و لجن های حاصل از فرآیند شیرین سازی6- زائدات حاصل از رسوب زدایی مبدل های حرارتی7- خاکهای آلوده به هیدروکربن8- زائدات پیگرانی9- زائدات حاصل از برج خنک کن و بویلر پالایشگاه ها

اسلاید 92: مرور پسماندهای موجود در شرکت گاز-پالایش10- زائدات بخش خدمات صنعت گاز(بشکه ها، مخازن، کانتینرها،...)11- روغن های مستعمل تجهیزات12- مواد پاک کننده اسیدی یا قلیایی13- کاتالیست های تصفیه گاز14- ضایعات فولادی15- زائدات شهری16- زائدات آزمایشگاهی17- لجن تصفیه خانه18- زائدات بیمارستانی

اسلاید 93: مرور پسماندهای موجود در شرکت گاز-انتقال1- روغن استفاده شده کمپرسورها و ترانس ها2- زائدات ناشی از فیلترها3- زائدات ناشی از تعمیر و تعویض پوشش لوله ها4- زائدات حاصل از دی هیدراسیون(ترکیبات گلیکول، الک های مولکولی،...5- زائدات رنگ و پاک کننده های رنگ6- زائدات ناشی از روغن، گریس و سوخت7- محلول های شوینده8- بازدارنده های خوردگی

اسلاید 94: طبقه بندي بر اساس 22 ستونDEA :دي اتيل آمين2-حذف دي اكسيدكربن و سولفور :دومین قسمت از فرآورش گاز شامل جداسازي دي اكسيد كربن و سولفيد هيدروژن است. فرایند تفکیک سولفيد هيدروژن و دي اكسيد كربن از گازترش، شيرين كردن گازناميده مي شود. مواد مورد استفاده دراین فرایند انواع محلول هاي آمين میباشد. دراین نوع فرایندها اغلب از دو محلول آمين باسامی مونو اتیل آمين (MEA) و دي اتیل آمين (DEA ) استفاده میگردد. گاز ترش از ميان برجی که با محلول آمين پر شده است جریان داده میشود .تشابه خواص ملکولی محلول آمین با سولفور موجود در سولفید هیدروژن باعث میگردد تا بخش عمده ای از مواد سولفوره جذب محلول گردد .EPA :U92بازل:Y35،A4090 ولي در ليست B نيست.H3،H894

اسلاید 95: طبقه بندي بر اساس 22 ستون3- نم زدايي يا رطوبت زدايي رطوبت زدايي با محلول گلایکول :دراین نوع فرایند اغلب از دو محلول گلايكول باسامی دي اتيل گلايكول (DEG) يا تري اتيل گلايكول (TEG) استفاده میگردد. خواص ملکولی ماده گلایکول شباهت بسیاری با آب دارد لذا چنانچه در تماس با جريانی از گازطبيعي قرار گيرد، رطوبت آب موجود در جريان گاز را جذب و جمع آوری مینماید. ملکولهای سنگین شده گلایکول در انتهای تماس دهنده جهت خروج از نم زدا جمع و خارج ميشو ند سپس گازطبيعي خشک نیزاز جانب دیگر به بيرون از نم زدا انتقال مي يايد. EPA :به لحاظ EPA خطرناك محسوب نمي شود.بازل:از لحاظ بازل خطرناك نمي باشد.DEG :دي اتيلن گليكول95

اسلاید 96: گاز طبیعی که از مخازن گازی استحصال می شود عمدتاً حاوی حجم قابل ملاحظه ای میعانات گازی است.مخصوصاً زمانی که حجم برداشت گاز از مخزن زیاد باشد. میعانات گازی به جريان هيدروكربني مايع گفته مي شود که در ذخایر گاز طبیعی وجود دارد و به صورت رسوب و ته ‌نشین در گاز استخراجی يافت مي شود و عمدتاً از پنتان و هیدروکربنهای سنگینتر (+C5) تشکیل شده و دارای گوگرد پایین مي باشد و معمولاً عاری از انواع فلزات است و تقریباً نیمی از آن را نفتا تشکیل می‌دهد. بيشترين ميزان توليد ميعانات گازي ايران از ميدان گازي پارس جنوبي مي باشد. EPA :در گروه D از مواد سمي قرار مي گيرد.بازل:Y11،در گروه A4ولي در ليست B نيست.H3,H4.1طبقه بندي بر اساس 22 ستونلجن پيتها96