مروری بر چالش‌های استراتژیک صنعت برق کشور

مروری بر چالش‌های استراتژیک صنعت برق کشور

اسلاید 1: مروري بر چالش‌های استراتژیک صنعت برق کشورحمیدرضا حسینی آشتیانی ـ مسعود سلطانیسیزدهمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت

اسلاید 2: ميزان توليد برق در جهان و ايرانصنعت برق ایر ان اندکی بیش از ۱ درصد صنعت برق جهان استIEA, Key World Energy Statistic, 2014 و ترازنامه انرژي سال 1391(آخرين ويرايش منتشر شده)توليد كل: 22668 تراوات‌ساعت (2012)توليد كل: 254 تراوات‌ساعت (1391)1

اسلاید 3: مروري بر صنعت برق ايران در سال 1393تعداد مشتركان: 31/7 ميليون مشتركمصرف مشتركان: 219 تراوات‌ساعتميزان رشد نسبت به سال 92ظرفيت منصوبه نيروگاهي73149 مگاوات4/1%توليد ناويژه نيروگاه‌ها276/2 تراوات‌ساعت6%مصرف (فروش) برق219 تراوات‌ساعت6/3%پيك مصرف48798 مگاوات5/3%ظرفيت پست‌هاظرفيت پست‌هاميزان رشد نسبت به سال 92انتقال130012 مگاولت آمپر3/3%فوق‌توزيع94629 مگاولت آمپر3/9%توزيع104618 مگاولت آمپر4/2%5

اسلاید 4: چالش‌های استراتژیک صنعت برق کشورغلبه پارادایم توسعه بر ذهنیت مدیران صنعت (اسلایدهای 5 تا 18)اقتصاد ناکارآمد برق و سیاست‌های تعرفه‌ای (اسلایدهای 19تا 30)ناکارآمدی ساختار کلان انرژی کشور (اسلایدهای 31تا 33)

اسلاید 5: غلبه پارادایم توسعه بر ذهنیت مدیران صنعت برقافزایش هزینه تولید برقافزایش مصرف سوختکاهش راندمان نیروگاه‌هااحداث نیروگاه‌های گازی (با توجه به محدودیت زمان)افزایش نیاز به توسعه ظرفیت نیروگاهیافزایش مصرف برقافزایش حجمیارانه انرژیافزایش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌هاکاهش تولید گازکاهش سرمایه‌گذاری در میادین گازیکمبود منابع سرمایه‌ای

اسلاید 6: ميزان مصرف برق در ايران (TWh)مصرف برق كشور در سال 1393 به حدود 219 تراوات ساعت رسید و در سه دهه گذشته، سالیانه رشدی معادل 7% را تجربه کرده است. 8

اسلاید 7: حداكثر نياز مصرف برق در ايران (مگاوات)متوسط رشد پيك سالانه برق كشور در 36 سال گذشته، 7/6% بوده است.10/2%7/5%6%دهه 60دهه 70دهه 80 تا كنون8

اسلاید 8: ظرفيت نامي نيروگاه‌هاي كشوربراي پاسخ‌گويي به رشد روزافزون پيك بار شبكه، ظرفيت نيروگاهي كشور در ده سال گذشته سالانه به طور متوسط 7% رشد داشته و تقريبا دو برابر شده است.آمار تفصيلي صنعت برق، ويژه مديران8

اسلاید 9: نیروگاه‌های کشور به تفکیک راندمان (1393)متوسط راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور در سال 1393، معادل 36/3 درصد بوده است.آمار تفصيلي صنعت برق (توليد نيروي برق)2

اسلاید 10: راندمان نیروگاه‌های حرارتی در چند کشور نمونهبا تکمیل واحدهای بخار نیروگاه‌های گازی (۱۶۰۰۰ مگاوات) و حذف نیروگاه‌های با راندمان کمتر از 25 درصد (۲۵۰۰ مگاوات)، در مجموع 3 تا 3/5 درصد به راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور افزوده می‌شود.2

اسلاید 11: سهم سوخت مایع در تولید برق كشورنیروگاه‌های کشور در سال 1392، 12 میلیارد لیتر نفتِ‌گاز و 15 میلیارد لیتر نفتِ‌کوره (حدود 20 میلیارد دلار) مصرف کرده‌اند!4

اسلاید 12: غلبه پارادایم توسعه بر ذهنیت مدیران صنعت برقافزایش هزینه تولید برقافزایش مصرف سوختکاهش راندمان نیروگاه‌هااحداث نیروگاه‌های گازی (با توجه به محدودیت زمان)افزایش نیاز به توسعه ظرفیت نیروگاهیافزایش مصرف برقافزایش حجمیارانه انرژیافزایش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌هاکاهش تولید گازکاهش سرمایه‌گذاری در میادین گازیکمبود منابع سرمایه‌ایضرورت تمرکز بر مدیریت بار و مصرف

اسلاید 13: معرفي شركت Idaho Power محدوده سرويس دهي: جنوب ايالت آيداهو و شرق ايالت اُرِگان فروش انرژي: 16/3 تراوات ساعت (8% ايران) پيك بار تابستاني: 3245 مگاوات در جولاي سال 2012 (7% ايران)پيك بار زمستاني: 2133 مگاوات در دسامبر 2012تعداد مشتركان: 501،104 (2% ايران)ظرفيت نامي توليد: 3594 مگاوات (5% ايران)

اسلاید 14: هزينه‌ اجراي برنامه‌هاي مديريت سمت تقاضا در برق آيداهوبا 50 ميليون دلار سرمايه‌گذاري (مجموع شركت و مشترك) در سال 2012، 455 مگاوات از پیک مصرف برق كاسته شده است.

اسلاید 15: مدیریت بار كشور برای كاهش پيك به ميزان 4000 مگاوات (بر اساس منحنی استمرار بار شش ماهه ۱۳۹۴)شرکت مدیریت شبکه برق ایران با اجرای طرح ذخیره عملیاتی در ۱۶ مشترک بزرگ با مجموع دیماند مصرفی ۲۶۲۸ مگاوات، توانست ۴۸۹ مگاوات از پیک بار کشور در تابستان ۱۳۹۴ بکاهد. 8

اسلاید 16: ظرفیت کاهش مصرف و مدیریت بار با جایگزینی کولرهای کم‌بازدهشما براي پاسخ‌گويي به 1000 مگاوات نياز در محل مصرف، كدام گزينه را انتخاب مي‌كنيد؟‌ هزينه احداث نيروگاه سيكل تركيبي همراه با شبكه انتقال و توزيع موردنياز۷،۰۰۰ ميليارد تومانگزينه1: احداث نيروگاه و شبكه‌هاي موردنياز100،000گزينه2: جايگزيني 3/5 ميليون كولر آبي رده F و G‌ با كولرهاي آبي رده Aهزينه ارايه مشوق 500 هزار توماني (50 درصد قيمت كولر) براي جايگزيني 3/5 ميليون كولر آبي پرمصرف با كولرهاي رده انرژي A1750 ميليارد تومانپیتر گلیک، کارشناس انرژی و آب موسسه پاسیفیک در کتاب «جهان در ۲۰۵۰» به خوبی با یک مثال نشان می‌دهد بیش از آن که پاسخ سوال بالا را در «اقتصاد انرژی» جستجو کنیم، باید به ابعاد «اقتصاد سیاسی» آن توجه کنیم. ایشان اشاره می‌کند که سرمایه‌گذاری‌های کلان در بیشتر موراد راهکار حل مشکلات نیست. به گفته او بسیاری از نهادهای بزرگ مانند صندوق بین‌المللی پول به خوبی می‌دانند چگونه یک میلیارد دلار را در جایی هزینه کنند (مثلا یک نیروگاه بسازند)، اما نمی‌دانند چگونه یک هزار دلار را در یک میلیون نقطه (به عنوان مثال نصب مولد خورشیدی یا بهبود بهره‌وری انرژی) خرج کنند!

اسلاید 17: زیرنویس‌های مسابقات فوتبالصنعت برق زیرساخت سازندگی کشور است.سرویس کولر را به افراد متخصص بسپاریم.برق‌دزدی اتفاقی غیرقانونی و غیراخلاقی است.سرقت کابل‌ها و تجهیزات برق تضییع حقوق عمومی است.وسایل برقی را متناسب با نیازمان انتخاب کنیم.خطرات برق را به کودکان گوشزد کنیم.به هنگام ترک محیط، کولر را خاموش کنید.استفاده غیرمجاز برق، ایمنی ما را تهدید می‌کند.۴۰ درصد کاهش هزینه، فقط با ۲۰ درصد کاهش مصرفاز اوج خلاقیت ما ...

اسلاید 18: تا هنر دوستان کپکو

اسلاید 19: اقتصاد ناکارآمد برق و سیاست‌های تعرفه‌ایافزایش مصرف برقافزایش حجمیارانه انرژیافزایش هزینه‌های جاری دولتاستقراض از بانک مرکزیافزایش تورماختلاف نسبی قیمت انرژی و سایر کالاهاافزایش استفاده از تجهیزات پرمصرفسیاست تثبیت قیمت انرژیافزایشکسری بودجه

اسلاید 20: روند تغییرات قیمت برق به قیمت پایه ۱۳۸۳11

اسلاید 21: تعرفه برق اروپا از ۶ تا ۳۰ سنت به ازای کیلووات ساعت در نوسان است و میانگین آن بیش از ۱۸ سنت است.تعرفه برق خانگی در ترکیه ۱۳ سنت و در پاکستان ۷ سنت به ازای هر کیلووات ساعت است!هر کیلووات ساعت برق در ایران کمتر از ۲ سنت به فروش می‌رسد.تعرفه برق در سایر کشورها

اسلاید 22: گردش نقدي درآمدها و هزينه‌هاي برق (1392) صنعت برق در بخش جاری بدون احتساب هزینه سوخت سالانه ۷۱۰۰ میلیارد تومان کسری منابع دارد.11

اسلاید 23: گردش نقدي درآمدها و هزينه‌هاي برق (1394) با افزایش بهای برق و کاهش سهم سازمان هدف‌مندی یارانه‌ها، کسری منابع در بخش جاری کاهش یافته است.11

اسلاید 24: چرخه منابع و مصارف سرمايه‌گذاري در صنعت برق (1392) تامین نیاز مصرف مستلزم احداث ۴۰۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی است. بدون در نظر گرفتن هزینه احداث نیروگاه‌های جدید، صنعت برق برای احداث خطوط و پست‌های جدید ۳۹۰۰ میلیارد تومان کسری منابع دارد.

اسلاید 25: چرخه منابع و مصارف سرمايه‌گذاري در صنعت برق (1394) با افزایش تعرفه انشعاب، کسری منابع در بخش سرمایه‌ای اندکی کاهش یافته است.11

اسلاید 26: افزایش نیاز به توسعه ظرفیت نیروگاهیافزایش هزینه تولید برقافزایش مصرف سوختکاهش راندمان نیروگاه‌هااحداث نیروگاه‌های گازی (با توجه به محدودیت زمان)یارانه انرژیافزایش مصرف سوخت مایع در نیروگاه‌هاکاهش تولید گازعدم سرمایه‌گذاری در میادین گازیکمبود منابع سرمایه‌ایافزایش مصرف برقهزینه‌های جاری دولتاستقراض از بانک مرکزیتورماختلاف نسبی قیمت انرژی و سایر کالاهاافزایش استفاده از تجهیزات پرمصرفسیاست تثبیت قیمت انرژیکسری بودجهبه محاق رفتن بهره‌برداریغلبه پارادایم توسعهاقتصاد یارانه‌ای برق

اسلاید 27: خاموشی در چند کشور (دقیقه در سال به ازای هر مشترک)آمار غیررسمی از میانگین خاموشی 1000 دقیقه در سال به ازای هر مشترک در ایران حکایت می‌کند. این شاخص از ۸۰ (توزیع مشهد) تا بیش از ۲۰۰۰ دقیقه در نوسان است!6

اسلاید 28: روند تلفات شبكه برق ايران از سال 1346مرحله اول: شكل‌گيريمرحله دوم: توسعه شبكهمرحله سوم: دوران جنگمرحله چهارم: رشد مصرف برقمرحله پنجم: سياست بهره‌وري انرژي7

اسلاید 29: تلفات در چند کشور نمونه7

اسلاید 30: راهكارهاي كاهش تلفات به 10%میثاق مدیران صنعت برق برای کاهش تلفات به ۱۰ درصد1کاهش شعاع تغذیه پست‌هاحذف یا کاهش شعاع تغذیه پست‌های فوق‌توزیعحذف یا کاهش شعاع تغذیه پست‌های ‌توزیعنصب کنتور خارج از دسترس مشترکتحویل ولتاژ اولیه به مشترکان دیماندیتسهیل مقررات برای نصب مولدهای مقیاس کوچکنصب مولدهای تجدیدپذیر کوچک‌مقیاس در محل مصرف2ارتقا و بهبود لوازم اندازه‌گیری و مقابله با دست‌کاری کنتورتعویض و جایگزینی کنتورهای معیوبسامان ‌دهی گروه‌های بازرسیسنجش‌پذیر کردن انرژی مصرفی تمام مصارف بدون کنتورانتخاب و جایگزینی CT متناسب با مصرف مشترکان دیماندی3مهندسی مجدد شبکه توزیعمدیریت و لتاژ و کنترل بار راکتیوباز آ رایی شبکه توزیعتوسعه و جایگزینی کابل خودنگهدا ر یا کابل زمینی به جای شبکه‌های سیمی هواییاصلاح سطح مقطع مناسب هادی‌هار4ا رتفای کیفیت تجهیزات شبکه‌های توزیع برقتوسعه استفاده از ترانسفورماتورهای کوچک و کم‌تلفاتنظارت بر چرخه تولید تجهیزات برای احراز کیفیتبهبود اتصالاتر5ا رتقای سنجش‌پذیری انرژی ا لکتریکی در شبکهنصب کنتورهای مرجع در ترانسفورماتورهای توزیعنصب کنتورهای هوشمند7

اسلاید 31: در شرایطی که متوسط قیمت فروش برق حدود ۶۰ تومان برای هر کیلووات ساعت است، چرا توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با قیمت خرید تضمینی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان، باید در برنامه وزارت نیرو باشد و بدهی 30 هزار میلیارد تومانی صنعت برق را افزایش بدهد؟ در شرایطی که پرداختی بابت هزینه سوخت نیروگاه‌ها به وزارت نفت انجام نمی‌شود، چرا باید افزایش راندمان آنها دغدغه وزارت نیرو باشد؟در حالی که با نفت بشکه‌ای ۱۰۰ دلار، هزینه تکمیل واحد بخار نیروگاه‌های گازی کشور در کمتر از یک سال از محل صرفه‌جویی سوخت بازمی‌گشت، چرا ۱۶۰۰۰ مگاوات نیروگاه گازی کشور کماکان بدون واحد بخار و با راندمان حدود ۳۰ درصد کار می‌کند؟در شرایطی که هزینه سوخت مایع و گاز برای نیروگاه‌ها تفاوتی ندارد، چرا وزارت نیرو باید به دنبال کاهش سهم سوخت مایع گران‌قیمت باشد؟ناکارآمدی ساختار کلان انرژی کشورضرورت بازانگاری در ساختار کلان انرژی کشور

اسلاید 32: ساختار کلان انرژی در کشور‌های تولیدکننده نفت

اسلاید 33: ساختار کلان انرژی در شرکت‌های تولیدکننده نفت (ادامه)