مصباح الهدایه

مصباح الهدایه

اسلاید 1: 1نام درس: مصباح الهدايه(كارشناسي ارشد) تعداد واحد: دو واحد منبع درس: مصباح الهدايه و مفتاح الكفايه(تصحيح همايي) مؤلف: عز الدين كاشاني تهيه كننده اسلايدها: دكتر سيد محمد باقر كمال الديني

اسلاید 2: 2طرح درس: برای آشنایی دانشجو بایکی از منابع عمده عرفانی لازم بوده و بايستي مقدمه و 124 صفحه از این متن را بخواند. اهداف درس: آشنایی با زبان عرفانی جایگاه درس: از دروس تخصصي دانشجوی دوره کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی مي باشد.

اسلاید 3: 3تاریخ علمی و ادبی هر ملت: همچون سلسله ای است به هم پیوسته که اگر حلقه ای از آن مفقود شد پیوند این سلسله ودر حقیقت رشته حیات معنوی و فرهنگی آن قوم منهدم می شود.

اسلاید 4: 4تصحیح و احیای آثار ادبی گذشتگان:بزرگترین خدمت به ملت ایرانی است و این وظیفه هر ایرانی علاقه مند و متخصص است.

اسلاید 5: 5اساس و مبنای علوم ادبی:روی استقراء است نه قیاس عقلی.استقراء تام که مفید قطع باشدعادتاًمیسر نیست.پس ناگزیر به استقراءناقص باید قناعت کرد.

اسلاید 6: 6چرا کار تصحیح از تألیف دشوارتر است؟زیرا مصحح هم زحمت تألیف می کشد و هم فکر و عبارت مؤلف را بیان می کندو از خود آزادی ندارد.

اسلاید 7: 7مؤلف کتاب مصباح الهدایه: شیخ عزالدین محمودبن علی کاشانی از علما و عرفای نامدار قرن هشتم هجری است که در سال 735 هجری قمری وفات کرده است.

اسلاید 8: 8درباره عزالدین محمود کاشانی: او شاگرد نورالدین عبدالصمد بن علی اصفهانی نظنزی متوفی 699 هجری قمری از مشایخ معروف سلسله سهروردیه است.

اسلاید 9: 9شیخ عز الدین محمود و کتاب عوارف المعارف: او کتاب عوارف المعارف را به 2 واسطه ازمؤلفش-شیخ شهاب الدین سهروردی- روایت می کرد چنانچه خود نیز در اجازه نامه بعضی شاگردانش نوشته است.(نفحات الانس,چاپ نول کشور,ص 428)

اسلاید 10: 10اشعارفارسی عز الدین محمود کاشانی: جامی در نفحات الانس 3 رباعی و 2 قطعه از اشعار فارسی او نقل کرده است.(نفحات الانس, چاپ نول کشور,ص428)

اسلاید 11: 11یکی از رباعیات عزالدین محمود کاشانیای دوست میان ما جدایی تا کی چون من توام این منی و مایی تا کیباغیرت تو مجال غیری چو نماند پس در نظر این غیر نمایی تا کی

اسلاید 12: 12دانش و معلومات عز الدین محمود کاشانی: عز الدین محمود کاشانی در علوم متداول عصر خویش مخصوصاً ادبیات, فلسفه, عرفان, کلام و حدیث تسلط و تبحر کامل داشت.

اسلاید 13: 13تألیفات عز الدین محمود کاشانی1- کتاب مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه به زبان فارسی2- شرح قصیده تائیه ابن فارض به زبان عربی به نام کشف الوجوه الغر لمعانی نظم الدر

اسلاید 14: 14درباره قصیده ابن فارض: از قصاید بسیار معروف عرفانی است که شروح و تعلیقات بسیار بران نوشته و پیرامون آن موافقان و مخالفان بحث و جدلها بر پا کرده اند.

اسلاید 15: 15مطلع قصیده ابن فارض:سقتنی حمیّاالحبّ راحه مقلتی و کأسی محیّا من عن الحسن جلّت

اسلاید 16: 16درباره شرح قصیده تائیه از عزالدین محمود کاشانی:این شرح از شروح بسیار معروف است که ادیبانه و عالمانه شرح شده و از احاطه کامل شارح در فنون ادبی, فلسفه و عرفان حکایت دارد.

اسلاید 17: 17شیوه تنظیم شرح قصیده تالیه عز الدین محمود کاشانی:شارح پس از دیباچه ادبی عرفانی بسیار عالی برسبیل تمهید مقدمه به طرح 10 اصل در 2 قسم و هر قسم مشتمل بر 5 فصل اقدام کرده است.

اسلاید 18: 18شرح قصیده تائیه عزالدین محمود کاشانی:شارح در شرح ابیات بسیاری از اصطلاحات صوفیه و حقایق عرفانی را که لازم بوده شرح داده است.

اسلاید 19: 19كمال الدين عبد الرزاق كاشاني يا عز الدين محمود كاشاني؟شرح قصيده تائيه عزالدين محمود كاشاني در تهران به سال 1319 هجري قمري چاپ شده اما به اشتباه آن را به كمال الدين عبدالرزاق كاشاني نسبت داده اند.

اسلاید 20: 20شباهت سبك مصباح الهداية و شرح قصيده تائيه اين دو كتاب با اينكه يكي فارسي و ديگري عربي است در سبك عرفاني و طرز فكر يكساني نوشته شده به گونه اي كه اين احتمال را بوجود مي آورد كه يكي ترجمه ديگري است.

اسلاید 21: 21درباره شيخ شهاب الدين سهروردي مؤلف عوارف المعارف:از بزرگترين مشايخ نامدار صوفيه شافعي مذهب است كه در بغداد خانقاه و و مجلس وعظ و ارشاد و شاگردان بسيار داشت.

اسلاید 22: 22مولدو مزار شيخ شهاب الدين سهروردي او در سال 539 هجري قمري در سهرورد زنجان متولد و از آنجا به بغداد رفت و در بغداد در سال 632 هجري قمري درگذشت.

اسلاید 23: 23راههاي انتساب مديران به مشايخازطريق خرقهاز طريق تلقين ذكر از طريق خدمت و صحبت و تأديب

اسلاید 24: 24انواع خرقه: خرقه ارادت كه جز از يك شيخ ستدن روا نباشد.خرقه تبرك كه ممكن است از مشايخ بسيار براي تبرك بگيرند.

اسلاید 25: 25ارتباط شاه نعمه الله ولي و شيخ شهاب الدين سهروردي: سلسله معروف نعمه اللهيه كه شاه نعمةالله ولي سرسلسله آن است ازيك طريق به شيخ شهاب الدين سهروردي مي پيوندد.

اسلاید 26: 26عوارف المعارف و مصباح الهدايه: عوارف المعارف سهروردي مأخذ اصلي در تأليف كتاب مصباح الهدايه توسط عز الدين محمود كاشاني بوده است.

اسلاید 27: 27درباره مطالب و محتواي كتاب عوارف المعارف: اين كتاب مشتمل است بر 63 باب در آداب سير و سلوك و وظايف سالكان و مقامات و احوال عارفان و اصطلاحات صوفيه.

اسلاید 28: 28مآخذ امام محمد غزالي در تأليف كتاب المنقذ من الضلال1-قوت القلوب ابوطالب مكي 2-تأليفات حارث محاسبي3-مقالات و عبارات متفرقه جنيد بغدادي،شبلي و ابويزيد بسطامي

اسلاید 29: 29از جمله قديمي ترين مؤلفان صوفيه:بشرحافي متوفي 227 هجري قمري و مؤلف كتاب الزهديحيي بن معاذ رازي متوفي 258 هجري قمري و مؤلف كتاب المريدينسهل تستري متوفي 283 هجري قمري و مؤلف كتابهاي:دقائق المحبين و مواعظ العارفين و كتاب جوابات اهل اليقين

اسلاید 30: 30از مشاهيرمؤلفان قديم صوفيه: ابن ابي الدنيا عبدالله بن محمدبن عبيد قرشي متوفي 281 هجري قمري است كه در كتاب الفهرست ابن نديم(چاپ مصر،ص261)نام33 كتاب از تأليفات او آمده است.

اسلاید 31: 31شیخ ابوالنجیب سهروردی (عموی شهاب الدین سهروردی)مرکز اتصال چندرشته از سلاسل صوفیه است که یکی از آنهاسلسله سهروردیه است و رشته تصوف عز الدین محمود کاشانی به آن متصل می شود.

اسلاید 32: 32درباره مصباح الهدایه ومفتاح الکفایه: یکی از آثار گرانبهای نثر فارسی است در موضوع تصوف و اخلاق که در میان آثار فارسی همعصر خود ممتاز و منحصر به فرد است.

اسلاید 33: 33قديمي ترين مأخذي كه عبارات مصباح الهدايه در آن نقل شده است: كتاب نفحات الانس جامي است. در ديباچه اين كتاب نمونه هاي مفصلي از كتاب مصباح الهدايه آمده است.

اسلاید 34: 34مثنوي طريقت نامه عمادفقيه و مصباح الهدايه در اين مثنوي عبارات زيادي از مصباح الهدايه نقل شده اما نقل به معني نه عين عبارات چنانكه در نفحات الانس جامي.

اسلاید 35: 35تقسيم بندي مطالب كتاب مصباح الهدايه: مشتمل است بر 10 باب و هر باب مشتمل بر10 فصل كه مجموعاً 100 فصل مي شود.

اسلاید 36: 36عناوين بابهاي كتاب مصباح الهدايه:1-اعتقادات 2-علوم 3-معارف 4-اصطلاحات صوفيان 5- مستحسنات متصوفه 6-آداب 7-اعمال 8-اخلاق 9-مقامات 10- احوال

اسلاید 37: 37از جمله محاسن و مزاياي كتاب مصاح الهدايه: اين است كه مؤلف كتاب عالمي محقق است كه از حكمت ،كلام،حديث و فقه اطلاع كافي دارد و هيچ مطلبي بدون مدرك علمي نمي نويسد.

اسلاید 38: 38شباهت مقدمه مصباح الهدايه با مقدمه كتاب اخلاق ناصري: مقدمه كتاب با عذري كه مؤلف آن آورده است خواننده را به ياد ديباچه كتاب اخلاق ناصري خواجه نصير الدين طوسي مي اندازد و گويي عز الدين محمود از بيانات خواجه، طرز انشاء و سبك كتاب تأثير پذيرفته است.

اسلاید 39: 39نخستين كسي كه از مصباح الهدايه اقتباس كرده است: شيخ الاسلام عمادالدين علي كرماني متخلص به عماد و معروف به عماد فقيه است كه مطالب آن را به رشته نظم كشيده است.

اسلاید 40: 40طريقت نامهاز آثار منظوم عماد فقيه است كه 2770بيت دارد و با اين بيت شروع مي شود:به نام آنكه جان را دانش آموخت به نور عقل شمع دل برافروخت

اسلاید 41: 41روش فكري و اعتقادي و نوع تصوف عز الدين محمود كاشاني:اوشافعي و در مسلك،صوفي متشرع متعبد است و در اصول عقايد پيرو اشعريان است.

اسلاید 42: 42دو مكتب مهم يا دو طريقه بزرگ درتصوف قرن 7و8:1-طريقه عطار و مولوي كه آن را تصوف عاشقانه مي نامند.2-طريقه سهروردي و ابن عربي و ابن فارض كه آن را تصوف عابدانه مي نامند.

اسلاید 43: 43شرط اساسي تصوف و حقيقت عشق از نظر عز الدين محمود كاشاني:وجوب طاعت و عبادت و ملازمت شريعت

اسلاید 44: 44نوشته هاي عز الدين محمود كاشاني در مصباح الهدايه:براي شناختن يك نفر صوفي ديندار و عابد خانقاهي كاملاً جامع و رساست.

اسلاید 45: 45شيوه نثر و سبك انشاي مصباح الهدايه: روي هم رفته داراي نثري است پخته و شيوا كه نظير آن را از نظر ادبي در كتب فارسي بعد از عهد مغول به ندرت مي توان ديد.

اسلاید 46: 46نمونه هاي بسيار خوب نثر مسجع در كتاب مصباح الهدايه:1-حكايت درويش در بغداد(ص72)2- حكايت دقّي(ص 188)

اسلاید 47: 47 موارد دشواري كتاب مصباح الهدايه: 1-مشكل بودن فهم اصل معاني و مفاهيم كتاب2-اشتمال كتاب بر عبارات نظم و نثر عربي فراوان از حديث و قرآن3-وفور لغات عربي در آن

اسلاید 48: 48نمونه اي از آوردن فعل شرطي بعد از ادوات شرط در كتاب مصباح الهدايه:اگر نه محبت بودي، محب را هرگز غيرت نبودي(ص416)

اسلاید 49: 49نمونه ای از فعل استمراری ناقص به سبک انشای قدیم در غیر مورد شرط و تمنّی درکتاب مصباح الهدایههر که با ابراهیم طلب مصاحبت کردی در مقدمه آن سه شرط الزام نمودی(ص241)

اسلاید 50: 50نمونه ای از آوردن ضميرجمع در مورد شماره کردن اقسام در کتاب مصباح الهدایه و سبب آن دو چیزند(ص288)

اسلاید 51: 51باز آمدنبه معنی از حالت غیبت و استغراق به شهود و هوش آمدن. و چون باز آمد یاران را از صورت واقعه و حال صحت دوست اعلام داد(ص173)

اسلاید 52: 52رکوهبه معنی کشکول و میان بند. لنگ و ازار که از اسباب و آلات سفر صوفیان و درویشان است. باید که عصا و رکوه و میان بند با خود دارد(ص269)

اسلاید 53: 53گنجاییبه معنی گنجایش. دل او وسعت و گنجایی انصباب بحر ازلی یافت(ص61)

اسلاید 54: 54مزادبه معنی نوعی از خرید و فروش که هر که بها بیشتر دهد کالا بدو دهند. این سجاده را در مزار به چند بخرند(ص201)

اسلاید 55: 55مواجیدبه معنی دریافتها و خواطر قلبیه و روشنی ها و احوال و مققاماتی که سالک در اثر طلب دریابد.

اسلاید 56: 56مشغلهبه معنی غوغا و جمعیت. از همسایگان مشغله یی آنجا جمع شدند(ص306)

اسلاید 57: 57اشعار فارسی در مصباح الهدایهدر سراسر کتاب 7 بیت و یک مصراع از اشعار فارسی بدون ذکر نام گوینده آمده است.

اسلاید 58: 58مآخذ و مصادر مصباح الهدایه1- عوارف المعارف سهروردی2- اللمع ابونصر سراج3- قوت القلوب ابوطالب مکی4- رساله قشیریه

اسلاید 59: 59عقیده قشیری درباره اشتقاق کلمه صوفی و تصوفظاهر آن است که این کلمه اشتقاق ندارد و به منزله لقبی است که به طایفه و فرقه مخصوص اختصاص یافته است.

اسلاید 60: 60عقیده ابوریحان بیرونی درباره کلمه صوفیصوفی اشتقاق عربی ندارد بلکه اصل این کلمه از سوف یونانی به معنی حکمت و دانش است.

اسلاید 61: 61ارتباط کلمه صوفی با صفّهجمعی می گویند کلمه صوفی مشتق است از صفه به مناسبت مشابهت احوال صوفیه به اهل صفه یعنی زهّاد و عبّاد صدر اسلام.

اسلاید 62: 62ایراد قشیری و سهروردی بر اشتقاق صوفی از صفّهاین ایراد به حسب قواعد صرف و اشتقاق درست است زیرا نسبت به صفّه می شود صفّی

اسلاید 63: 63صوفهنام غوث بن مرّ است که در عهد جاهلیت خدمتگذار کعبه و رهبر حاج بود.

اسلاید 64: 64صوفانهبه معنی گیاه کوتاه ناچیز به مناسبت تذلّل و تواضع صوفی می گویند از صوفانه اشتقاق شده است.

اسلاید 65: 65صفبه معنی رسته و رده به این مناسبت که صوفیان در صف کبریاء بیش از همه خلق تقرّب دارند.

اسلاید 66: 66مشهورترین قول در اشتقاق کلمه صوفیان است که منسوب به صوف به معنی پشم باشد به مناسبت پشمینه پوشی صوفیان

اسلاید 67: 67تاریخ تصوف در اسلاماز صدر اسلام تحت تعلیمات پیامبر(ص) و قرآن مجید و صحابه خصوصاً علی(ع) مایه گرفته است.

اسلاید 68: 68اولین صوفیجمعی از مورخان معتقدند اصطلاح تصوف و صوفی در نیمهه اول قرن دوم هجری پیدا شد و اولین کسی که رسماً صوفی خوانده شد ابو هاشم صوفی است.

اسلاید 69: 69نظر سفیان ثوری درباره ابو هاشم صوفیاگر ابو هاشم صوفی را ندیده بودمی هرگز به دقایق ریا پی نبردمی

اسلاید 70: 70نظر ابن خلدون درباره ظهور تصوفدر مقدمه ابن خلدون آمده است که ظهور تصوف به عنوان خاص در قرن دوم هجری بوده است.

اسلاید 71: 71چهار ویژگی اولیاء و عرفا از نظر ابن سینا1- تحمل مشقتهای فراوان2- تمکن از نخوردن غذا در مدت طولانی3- اخبار از مغیبات4- خرق عادت و استجابت دعوات

اسلاید 72: 72هدف عالی تصوفپیدا شدن طمأنینه و آرامش روح است که سعادت واقعی بشر تفسیری بهتر از آن ندارد.

اسلاید 73: 73از جمله اعتراضات فقها بر متصوفهاین است که صوفیان اباحی مذهبند. زیرا صوفی معتقد است که هیچ چیز اختصاص به هیچ کس ندارد.

اسلاید 74: 74عاجل و آجلعاجل به معنی شتابان و کنایه از دنیا است و اجل به معنی دیرنده و کنایه از آخرت است.

اسلاید 75: 75صلّی اللۀ علیه و علی آله الطیبین و اصحابه الطاهرین، طلع فی الخضراء نجم و نجم فی الغبراء طلعیعنی:درود خدا بر پیمبر و اهل بیت و یارانش باد تا ستاره در آسمان بر می آید و شکوفه در زمین سر می زند.

اسلاید 76: 76جنید بغدادیاصلش از نهاوند و مولدش در عراق و از مشایخ و اقطاف بزرگ صوفیه در قرن سوم هجری است.

اسلاید 77: 77التصوف ان تکون مع اللۀ بلا علاقهیعنی:تصوف آن است که با خدا باشی بدون هیچ علاقه و پیوندی

اسلاید 78: 78شیخ ابو محمد رویم بن احمد بن رویماز عرفای معروف قرن سوم هجری و در فقاهت شاگرد داود اصفهانی است.

اسلاید 79: 79التصوف استرسال النفس مع الحق علی ما یریدیعنی: تصوف فروهشتن نفس است با حق بر انچه حق می خواهد.

اسلاید 80: 80تقلّلیعنی:به درویشی ساختن و به اندک مایه روزی قناعت کردن

اسلاید 81: 81التصوف الدخول فی کل خلق سنّی و الخروج من کل خلق دنییعنی:تصوف اندر شدن در هر خوی بلند و بیرون شدن از هر خوی پست است.

اسلاید 82: 82باعدر اصل لغت به معنی اندازه و مسافت میان هر دو دست فراخ کرده است از سر انگشت دستی تا سر انگشت دست دیگر.

اسلاید 83: 83اصلح اللۀ جنانه و افاض علیه غفرانهیعنی:خداوند دل و باطن او را نیکو و پاکیزه گرداناد و آمرزش خود را بر وی روان کناد.

اسلاید 84: 84عندیّاتاز اصطلاح های صوفیه است که از کلمه عند به معنی نزد گرفته شده است ییعنی خاطرات و افکار که در دل قرار می گیرد.

اسلاید 85: 85سمعهیعنی کاری را انجام دادن نه به قصد خالص بلکه برای نمایش دادن و به گوش مردم رساندن.

اسلاید 86: 86در معنی اعتقاداعتقاد انعقاد صورت علمی است یا ظنّی در دل به وجود مغیّبات و مأخذ آن در مبدأ حال تکرّر استماع اخبارو تواتر انطباع آثار است.

اسلاید 87: 87مساغبه معنای جای روان شدن و جایز بودن چیزی. مأخوذ از سوغ یعنی آسان به گلو شدن شراب.

اسلاید 88: 88کلّ حزب بما لدیهم فرحونیعنی هر گروهی بدانچه نزد ایشان حق است شادمان و خرسندند(مؤمنون-آیه 55)

اسلاید 89: 89لا یحمل عطایاهم الاّ مطایاهمدر فارسی با این مصراع هم معنی است که:رخش باید تا تن رستم کشد.

اسلاید 90: 90العجز عن درک الا دراک ادراکهر چه پیش تو بیش از آن ره نیستغایت فهم تست اللۀ نیست(سینمایی غزنوی)

اسلاید 91: 91توحید علمیمستفاد است از باطن علم که آن را علم یقین خوانند و ان چنان است که بنده در بدایت بداند که موجود حقیقی نیست الاّ خداوند.

اسلاید 92: 92توحید حالیآن است که حال توحید وصف لازم ذات موحّد گردد و جمله ظلمات رسوم او در غلبه اشراق نور توحید متلاشی شود.

اسلاید 93: 93و مزاجه من تسنیم عیناً یشرب بها المقرّبونضمیر مزاجه راجع است به رحیق در آیه پیش(یسقون من رحیق مختوم)

اسلاید 94: 94ابوالعباس احمد بن محمدبن سهل بن عطاء آدمیاز مشایخ معروف صوفیه و معاصر با جنید بغدادی است که در کشف المحبوب شرح حالی از او آمده است.

اسلاید 95: 95ابو علی حسن بن علی دقّاقاز مشایخ معروف صوفیه و معاصر ابو سعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی و ابوالقاسم قشیری در قرن پنجم

اسلاید 96: 96اسماء و صفات الهیحق سبحانه و تعالی را نود و نه هزار و یک نام است.

اسلاید 97: 97انس بن مالکاز خدمتگذاران و صحابه حضرت ختمی مرتبت و جزو زهّاد عصر خویش بوده که در سال 93 هجری در بصره وفات کرد.

اسلاید 98: 98الاستواء معلوم و الکیفیة غیر معقوله و الایمان به واجب و السؤال عنه بدعةیعنی:اصل استوا معلوم و چگونگی آن نامعلوم و ایمان بدان واجب و پرسش از ان بدعت است.

اسلاید 99: 99یفعل اللۀ ما یشاء و یحکم ما یریدمأخوذ است از: کذلک اللۀ یفعل ما یشاء(سوره آل عمران)

اسلاید 100: 100کسبقدرت و اراده بشر مقارن با قدرت و اراده خالق می گردد بدون اینکه اثری در وجود و عدم فعل داشته باشد.

اسلاید 101: 101اذا بلغ الکلام الی القدر فامسکوایعنی:چون سخن به قضا و قدر رسید دم در کشید و از گفتگو خودداری کنید.

اسلاید 102: 102صاحب بن عبادرقّ الزجاج و رقّت الخمر فتشابها فتشاکل الامرفکأنما خمر و لا قدح و کأنما قدح و لا خمر

اسلاید 103: 103عراقي:از صفاي مي و لطافت جام به هم آميخت رنگ جام و مدامهمه جام است و نيست گويي مي يا مدام است و نيست گويي جام

اسلاید 104: 104الماء يتلون بلون انائهمعني : آب به رنگ ظرف درآيد.

اسلاید 105: 105ابو عبدالرحمن معاذبن جبل:از صحابه معروف است كه در 18 سالگي مسلمان شد و در زهد و ورع مشهور بود.

اسلاید 106: 106قطان:جمع قاطن به معني مقيم و ساكن

اسلاید 107: 107حفظت شيئا و غابت عنك اشياءمصراع بيتي است از ابونواس.مصراع ديگر: فقل لمن يدعي في العلم فلسفه

اسلاید 108: 108رائد:يعني قافله سالار و كسي كه براي تعيين منزل و اقامتگاه پيشاپيش قافله مي رود.

اسلاید 109: 109و من يك ذافم مر مريض يجد مرا به الماء الزلالايعني: بيماري كه طعم دهانش تلخ است درمي يابد مزه آب آب گوارا و صافي را تلخ.

اسلاید 110: 110استطاله:يعني: تكبر و گردن فرازي

اسلاید 111: 111اهل انتصار:اهل انتصار دو طايفه اند: اهل قدرت و اهل علم

اسلاید 112: 112 تعريف علم:مراد از علم نوري است مقتبس از مشكوه نبوت در دل بنده مومن كه بدان راه يابد به خداي يا به كار خداي يا به حكم خداي.

اسلاید 113: 113اقسام علم:1- علم توحيد2- علم معرفت3- علم احكام شريعت

اسلاید 114: 114حظوه:يعني:جاه و مقام و منزلت

اسلاید 115: 115علامت علم نافع:علم نافع را علامت آنست كه در نفس تقوي و تواضع و نيستي زيادت كند و نايره شوق و طلب را مشتعل تر گرداند.

اسلاید 116: 116تخوم ارض:تخوم جمع تخم است به معني قعر و حد و نهايت و تخوم ارض به معني قعر و منتهي اليه زمين است.

اسلاید 117: 117علماي ظاهر:علماي ظاهر سه دسته اند: مفسراناصحاب حديثفقها

اسلاید 118: 118هذا غيض من فيضغيض به معني آب اندك است. يعني اندكي است از بسيار و مشتي است از خروار

اسلاید 119: 119كتاب قوت القلوباز شيخ ابوطالب مكي از عرفاي معروف قرن 4 هجري

اسلاید 120: 120علم دراست:علمي است كه اول تا آن را نخوانند و ندانند عمل كردن نتوانند

اسلاید 121: 121علم وراثت:علمي است كه تا اول بر مقتضاي علم دراست عمل نكنند آن را ندانند و نيابند

اسلاید 122: 122علم قيام:علم قيام نزديك متصوفه آن است كه بنده در جميع حركات و سكنات ظاهره و باطنه حق را تعالي بر خود قايم و مطلع ببيند

اسلاید 123: 123علم ضرورت در اصطلاح متصوفه:عبارت است از ادراك حد مالابد نفس در حركات و سكنات و اقوال و افعال و معرفت زمان حبس نفس در اين مقام

اسلاید 124: 124حافره:يعني هيات و حالت اول از هرچيزي

اسلاید 125: 125عبارت جنيد در باره مقام سعت:انا الان محتاج الي النكاح كما انا محتاج الي الطعام

اسلاید 126: 126وجوه مختلف يقين:1- علم اليقين2-عين اليقين3- حق اليقين

اسلاید 127: 127علم لدني:علمي است كه اهل قرب را به تعليم الهي و تفهيم رباني معلوم و مفهوم شود نه به دلايل عقلي و شواهد نقلي

اسلاید 128: 128فرق علم اليقين و علم لدني:علم اليقين ادراك نور ذات و صفات الهي است و علم لدني ادراك معاني و كلمات از حق بي واسطه بشر

اسلاید 129: 129علم لدني بر 3 قسم است:1- وحي2-الهام3-فراست

اسلاید 130: 130معرفت:عبارت است از: بازشناختن معلوم مجمل در صور تفاصيل

اسلاید 131: 131معاني نفس در اصطلاح اهل حكمت و عرفان:1- ذات شيئ2-كمال اول براي جسم طبيعي آلي3-جوهر مجرد به حسب ذات4- يكي از لطايف هفتگانه5-نفس لوامه و نفس اماره6-نفس ناطقه

اسلاید 132: 132لطايف هفتگانه در اصطلاح عرفا:1-طبع2-نفس3-قلب4-روح5-سر6-خفي7-اخفي

اسلاید 133: 133استعصاء:عصيان و نافرماني جستن

اسلاید 134: 134بعضي از صفات نفس:عبوديت هوانفاقعجب و خودبينيرياطيش و سبكساريبخل و امساكشره و خواستاري

اسلاید 135: 135تسويف:يعني به تاخير افكندن و امروز و فردا كردن

اسلاید 136: 136ابوبكر واسطي:از عرفا و دانشمندان قرن 4 هجري از خراسان كه از خدمت جنيد فيض يافته بود

اسلاید 137: 137بهترين معرفت:هيچ معرفت بعد از معرفت الهي شريفتر و نافعتر از معرفت نفس انساني نيست

اسلاید 138: 138روح اعظم:شريفتر موجودي و نزديكتر مشهودي به حضرت عزت است

اسلاید 139: 139آدم يا ملائكه؟آدم مظهر همه اسماء و صفات است در حالي كه هر صنفي از ملائكه مظهر اسمي و صفتي هستند

اسلاید 140: 140در معني قلب:از اين جهت او را قلب خوانند كه مواهب او نامتناهي و تقلب و ترقي او در مدارج كمال بي نهايت بود

اسلاید 141: 141

اسلاید 142: 142ابوالحسن علي بن سهل بن ازهر اصفهانياز علما و زهاد و عرفاي نامدار قرن 3 هجري در اصفهان

اسلاید 143: 143ايش:مخفف ايّ شيئي

اسلاید 144: 144حقيقت و صورت دل:حقيقت دل محض لطافت است و صورتش عين كثافت

اسلاید 145: 145تطارد:بر يكديگر حمله بردن و يكديگر را راندن و دور كردن

اسلاید 146: 146سّر:حالي است مستور ميان بنده و خداي كه غيري را بر آن اطلاع نيفتد

اسلاید 147: 147اخفي:بنده را با خداي سري است و سر السريست كه آن را اخفي خوانند

اسلاید 148: 148شيخ الاسلام:منظور شيخ شهاب الدين عمر سهروردي مولف عوارف المعارف است

اسلاید 149: 149در باره عقل:اول ما خلق الله تعالي العقل

اسلاید 150: 150وهب بن منبه:از ايراني نژادان يمن است كه ايشان را ابناء مي گويند در قرن دوم هجري

اسلاید 151: 151خاطر:واردي است كه بر دل گذر كند در صورت خطابي يا تعريفي يا طلبي

اسلاید 152: 152انواع خواطر:1- حقاني2- ملكي3-نفسي4-شيطاني

اسلاید 153: 153خاطر ملكي:آن است كه بر خيرات و طاعات ترغيب كند و از معاصي و مكاره تحذير نمايد

اسلاید 154: 154خاطر شيطاني:آن است كه داعي بود با مناهي يا مكاره

اسلاید 155: 155ولهان:ان للوضوء شيطانا يقال له الولهان

اسلاید 156: 156ازاغت:از راه راست منحرف كردن و در بيراهه افكندن

اسلاید 157: 157ابوالمغيث حسين بن منصور حلاج بيضاوياز مشاهير عرفا و صوفيه در قرن 4 هجري كه در راه تصوف كشته شد

اسلاید 158: 158از حسين بن منصور حلاج:القاه في اليم مكتوفا و قال له اياك اياك ان تبتل بالماء

اسلاید 159: 159وفود:جمع وفد. به معني جماعت و گروهي كه از جايي به جاي ديگر روند

اسلاید 160: 160لفظ مريد و مراد:اهل تصوف مريد و مراد را بر 2 معني اطلاق كنند:يكي بر معني مقتدي و مقتدا و ديگر بر معني محب و محبوب

اسلاید 161: 161شيخ ابو عبدالله خفيف:از مشايخ صوفيه قرن 4 هجري و از اصحاب رويم و جريري و ابن عطا

اسلاید 162: 162مريد به معني مقتدي:آن است كه ديده بصيرتش به نور هدايت بينا گردد و به نقصان خود نگرد

اسلاید 163: 163مراد به معني مقتدا:آن است كه قوّت ولايت او در تصرف به مرتبه تكميل ناقصان رسيده باشد

اسلاید 164: 164سالك مجذوب و مجذوب سالك:مريد به معني محب، سالك مجذوب است و مراد به معني محبوب مجذوب سالك

اسلاید 165: 165مكابدت:رنج بردن و تحمل سختي و مشقت كردن

اسلاید 166: 166ابوسعيد احمدبن عيسي خراز:از مشايخ صوفيه از اصحاب ذوالنون مصري در قرن سوم هجري

اسلاید 167: 167مراتب طبقات مردم:مرتبه واصلانمرتبه سالكان طريق كمالمرتبه مقيمان وهده نقصان

اسلاید 168: 168اقسام اهل سلوك:متصوفهملامتيهصوفيه

اسلاید 169: 169متصوفه:آن جماعتند كه از بعضي صفات نفوس خلاص يافته اند لكن هنوز به اذيال بقاياي صفات نفوس متعثر مانده باشند

اسلاید 170: 170طالبان آخرت:زهادفقراخدامعباد

اسلاید 171: 171تخلف زهاد از صوفيه:بدان است كه زاهد به حظ نفس خود از حق محجوب بود

اسلاید 172: 172فقرا:آن طايفه اند كه مالك هيچ چيز از اسباب و اموال دنيوي نباشند

اسلاید 173: 173ابراهيم بن ادهم:از زهاد و عرفاي معروف قرن دوم هجري

اسلاید 174: 174خدام:آن جماعت باشند كه خدمت فقرا و طالبان حق اختيار كنند

اسلاید 175: 175عباد:آن طايفه اند كه پيوسته بر وظايف عبادات و فنون نوافل مواظبت و ملازمت نمايند

اسلاید 176: 176متشبه محق به مجذوبان واصل:طايفه اي باشند از اهل سلوك كه سير ايشان هنوز در قطع منازل صفات نفوس بود

اسلاید 177: 177متشبه مبطل به ملامتيه:طايفه اي باشند از زنادقه كه دعوي اخلاص كنند و بر اظهار فسق و فجور مبالغت نمايند

اسلاید 178: 178متزهد:متشبه محق به زهاد هستند كه هنوز رغبت ايشان به كلي از دنيا مصروف نشده است

اسلاید 179: 179تركوا الدنيا للدنيا:مال دنيا را براي جاه دنيا ترك كرده اند

اسلاید 180: 180متعبد:كسي كه هنوز لذت عبادت نيافته باشد و به تكلف قيام نمايد