معماری روم

معماری روم

اسلاید 1: پروژه :معماری روم

اسلاید 2: معماری روم »:موقعیت جغرافیایی روم : کشوری که به نام روم معروف و شناخته شده است . کشور تازه ای بود که در کرانه های تیبر بنیاد شد ، تسلط خود را بر نیمه باختری مدیترانه برقرار ساخت و سرانجام دامنه آن را به همه سرزمینها گسترش داد . کشور روم از جنوب به صحرا ، از شمال به رود راین و دانوب و از خاور به دره دجله و فرات محدود بود . روم تسلط خود را بر سرزمین تمدن های کهن ، یعنی مصر ، سومر ، بابل ، فلسطین ، فینیقیه و یونان برقرار ساخت و در خاور کاری را که اسکندر آغاز کرده بود ، ادامه داد . بر زندگی و اندیشه اقوام آن ناحیه تاثیر ویژگیهای یونانی مآبی ( هلندی ) را به جا گذاشت .یکی از مراکز مهم تمدنی روم شبه جزیره ایتالیا بود که از موقعیتی مرکزی برخوردار است و از همه سو به سهولت به دریای مدیترانه دسترسی داشت . ایتالیا به خاطر اوضاع جغرافیایش توانست دنیای مدیترانه را به سوی خود جذب کند . در دوره باستان همه راهها به روم ختم می شد و اکنون نیز راههای فرهنگی نوین به روم باستان باز می گردد .دوره های مختلف سنگ ، درایتالیا که مهمترین بخش روم باستان بود ، همانند سایرنقاط سپری گردید . دوره مس در حدود 2500 سال پیش از میلاد آغاز شد و به خصوص در جزایر اطراف گسترش یافت . درساردنی بناهای متعددی که با تخته سنگهای بزرگ ساخته شده در نیمه اول هزاره دوم ایتالیوت ها ، که از خویشاوندان یونانیها محسوب می شدند و به زبان هند و اروپایی تکلم می کردند و با عناصر شمالی و آلپی امتزاج یافته بودند و به این سرزمین گام نهادند .پیش از حاکمیت رومیها اقوامی بنام اتروسک ( آتروریاییها ) در سرزمین های تحت تسلط ساکن بودند که در تاریخ آن منطقه حائز اهمیت است . اتروسک ( آتروریاییها ) : در حدود هزاره اول پیش از میلاد ، اتروسک ها ، که مدتها از منشاء و سابقه آنها اطلاعی در دست نبود ، به ایتالیا هجوم آوردند . این اقوام که مورد هجوم یونانیها قرار گرفته بودند ، از آسیای صغیر و از راه دریا به حدود ایتالیا آمده ، در زمینهایی که به نام آنها معروف گردید ، مستقر شدند و سکنه آن ناحیه را یعنی « امبری ها » را به کوهستان راندند . اتروسک ها از نژاد مدیترانه ای بودند .

اسلاید 3: مذهب اتروسک ها ، مبهم ، اسرار آمیز ، سخت و خشن بود . یک خدای بزرگ به نام « ولتومنوس » داشتند و سه خدای عمده و بعد از آنها دوازده خدای دیگر و سپس ارباب انواع شریر و خوفناک و دیوسان قرار داشتند . آنها مراسم و نیایشهای ویژه ای را برگزار می کردند .فرهنگ اتروسک ها تاثیر به سزایی در فرهنگ و هنر رومی گذاشت ، علاوه بر این فرهنگ و تمدن رومی متاثر از تمدنهای باستانی دیگری گردید که از جمله آنها می توان به سومر ، بابل ، ایران ، کارتاژ، فینیقیها و ... اشاره کرد . معماری اتروسکها : معماری اتروسکی شامل انواع مختلفی از جمله ، مقابر ، معابد و... بوده است . یکی از نمونه های بارز این معمار ، مقبره ای صخره ای است که متعلق به قرن سوم ق.م است . این مقبره در ناحیه ای به نام « جروتری » واقع است . دیوارها با نقوشی برجسته گچبری شده است . شکل این مقبره که در صخره تراشیده شده بیشتر شبیه به خانه ای است که سقفش دارای الوار و ستونهای چهار گوش بوده است .

اسلاید 4: معابد : از ساختمان معابد اتروریایی فقط پی های سنگی آنها بر جای مانده است . ظاهرا اتروسک ها با آنکه در فن ساختمان سازی با سنگ به انواع مختلف مهارت کامل داشتند ، به دلایل دینی استعمال سنگ را در معماری معابد خود جایز نمی شمردند و طرح عمومی معابد اترسکی شباهتی کلی با معابد ساده تر یونانی داشت . ولی این شکل و فرم بیشتر به معماری روم منضم است . ساختمان معبد بر روی یک شالوده یا صفه سنگی استوار می شد ، عرض معبد بیش از عرض مقصوره مرکزی نبود و فقط با یک پلکان جنوبی به سطح زمین متصل می شد در مقابل پلکان ، رواق ورودی عریض با دو ردیف ستون بندی جانبی ، هر ردیف مشتمل بر چهار ستون ، قرار داشت و انتهای آن به مقصوره یا تالار اصلی معبد می پیوست . مقصوره معمولا به سه بخش جداگانه تقسیم می شد ، زیرا عقیده به خدایان سه گانه که در واقع پیشگامان « ژونو » ، « ژوپیتر » و « منیراوی » رومیان بودند ، پایه و اساس اصلی دین آنها را پدید آورد . معابد اتروسکی از نظر شکل و فرم در مقایسه با معابد یونانی ، خوش تناسب و زیبا نبودند ، در این معابد جایی برای تزئینات باقی نمی ماند در صورتی که معابد یونانی جایی مانند چهار گوشیهای تزئینی و .... داشتند .بنا به نوشته نویسندگان رومی ، اتروسکها ، استاد مسلم فنون و طراحی شهری و نقشه برداری و در این شکی نیست

اسلاید 5: تاریخ مضبوط روم باستانی را در سه دوره پادشاهی ، جمهوری و امپراتوری تقسیم و هنر و معماری آنرا بر اساس همین تقسیم بندی مطالعه می کنیم .در دوره امپراتوری که دوران غرور و افتخار است در نخستین سده های پس از میلاد مسیح کشور روم در ایجاد سازمانهای دیوانی و اجتماعی و لشکری ، و نیز در معماری شکوهمند و شهرسازی و احداث بناهای عمومی و میدانهای اجتماع و دادو ستد و جایگاه های ورزشهای قهرمانی و راه و آبروها و حمامهای پر تجمل و آمفی تئاترها و طاق نصرتها و ستونهای یادبود تاریخی و کاخ و مقابر اشرافی و مانند آن به مرتبه ای رسید که کم نظیر بوده است .معماری رومی : همانطوریکه مردمان تحت حاکمیت رومیان متفاوت بودند ، معماری رومی نیز به غایت ومتنوع بود . هنر و معماری رومی اختلاط و التقاقی است از هنر اتروسکی ، یونانی ، آسیای غربی ، مصری و بومی . هنر رومی هر چند که بسیار کند و دیر خود را به عرصه ظهور رسانید ، و لیکن ماندگاری ویژه ای یافت . این هنر و معماری ابتدا تحت تاثیر هنر و معماری اتروسکی و پس از آن نیز متاثر از هنر یونانی شد . اما مشخصه های خاص خود را به دست آورد و در حقیقت تمدن و هنر غربی در یونان متولد و بوسیله رومیها تقویت و گسترش یافت . تندیسهای یونانی که توسط هنرمندان رومی ساخته شده در بسیاری از موزه های دنیا موجودند و نشانگر اوج هنر تندیس سازی عصر جمهوری است . به اعتقاد بسیاری هنر رومی از هنر یونانی متولد گردید . هنر رومی به واقع انتشار دهنده و نگهدارنده میراث هنر یونانیان بوده است . ولی به این نکته هم باید اشاره نمود که رومیها به خواسته های هنری خویش دست یافتند و هنر رومی شکوه و جلال خاص خود را یافت .معماری روم در دوره جمهوری : این دوره از زمان پیروزی رومیها بر اقوام مختلف ایتالیک و اتروسکها در سده پنجم پیش از میلاد آغاز و تا قتل ژولیوس سزاردر سال 44 ق.م ادامه یافت . رومیها در نبرد با کارتاژها پیروز شدند و بر مدیترانه غربی مسلط گردیدند و متصرفات خود را در شرق با تسخیر یونان ، مصر و سوریه ادامه دادند و وارث بزرگترین تمدنها گردیدند و اسیران بسیاری را از سرزمینهای متصرفه گرفتند . در بعضی از بازارهای برده فروشی روم روزانه 10 هزار اسیر به فروش می رفت و این پشتوانه مهمی در اقتصاد روم گردید .

اسلاید 6: معماری این دوره بیشتر متوجه شهر سازی و برنامه ریزی شهری بود . معماری پرستشگاهها چندان مورد توجه نبود و معبدی که ساخته می شد،درپلان و عناصر تشکیل دهنده متاثراز معماری یونانی وآتروسکی بود.معبد موضوع خاصی برای معماران رومی نبود، بلکه موضوع اصلی کارهای ایشان در ساختن ساختمانها و ابنیه ی بزرگ و عمومی خلاصه می شد.از بناهایی که در این دوره ساخته شدند،میتوان به معابدی همانند «فورتاناویریلیس»که اواخر سده دوم ق.م درشهر رم ساخته شده اشاره نمود که یک نمونه از این نوع معماری است . اجزای ساختمانی این بنا ترکیبی از عناصر هنر معماری اتروسکی و یونانی است اما در عین حال یک معبد رومی است یعنی خصوصیات معماری در آن برجسته است .

اسلاید 7: .معبد سیبول :این معبد در سده نخست ق.م در شهر تیولی ساخته شده است . در معبد مذکور خصوصیات معماری رومی مشخص تر می گردد ، در اینجا ستونهای کورنتی بر خلاف ستونهای یونانی که از چند قطعه سنگهای استوانه ای تشکیل می یافتند یکپارچه هستند و دیوار مقصوره اصلی که یونانیها آنرا با سنگ می ساختند ، در این معبد از بتن ساخته شده و در تزئین کتیبه آن بر خلاف کتیبه های معابد یونانی که با پیکره ها تزئین می شدند از حلقه های گل که مورد علاقه رومیها بوده استفاده شده است ، به طور کلی معماری دوره جمهوری سازماندهی شهرها و ساختن بناهای عظیم یادمانی است که از آن نمونه ها می توان به مجموعه پرستشگاه های « سانتوریا » اشاره نمود . در این بناها عناصر معماری یونانی با ایده های رومی تلفیق شده است .باید خاطرنشان کرد که یکی از موفقیت های عمده در معماری روم دستیابی به ملاتی جدید بود ، که آنرا می توان بتن نامید. این ماده ار ترکیب آهک ، آب و خاک آتشفشانی که در آن منطقه وجود داشته ، ساخته می شده است و خاصیت چسبندگی بالایی داشته و رومیها از آن در بناها استفاده شایانی برده اند . این ملات به رومیها این امکان را می داد تا بتوانند دهانه های بزرگ و فضاهای وسیع را بدون استفاده از ستون و تیر بپوشانند و برای نخستین بار مسئله فضاهای داخلی از طرف رومیها بود که مورد تاکید قرار گرفت .

اسلاید 8: مصریها با استفاده از جرم و حجمهای غول آسا در اهرام و به ویژه معابد سردار مشهود است ، معماری خویش را بیان داشته اند . معماری یونانی با اینکه جلوه ای انسانی و معقول و منطقی دارد ولی در آن همواره تلاش در بیان زیبایی و مطرح کردن ساختمان ، به عنوان یک حجم بوده است و به خاطر استفاده از سیستم تیر افقی و ستونهای عمودی و محدودیت این روش در پوشش دهانه ها موفق به فضاسازی و حل فضاهای داخلی نگردیدند . اما معماران رومی با استفاده از فن برتر و بهره گیری از خاصیت بتن موفق به حل و ارائه فضاهای داخلی گردیده و فضاهایی با عملکردهای مختلف پدید آوردند . لذا معماری رومی ، معماری فضاسازی است .معبد فورتونا پریمیجینا ( پالسترنیا ) : این بنا در بالسترنیا بر تپه های دامنه رشته جبال آپنین در شرق رم واقع شده و در سال 80 ق.م ساخته شده است .آنچه که معبدمذکوررا به صورت چشمگیر و باابهت جلوه گر می سازد ، تنها بزرگی حجم آن نیست ، بلکه انطباق کامل و شایسته آن با اوضاع طبیعی مجاور است ، پشته ای بلند با موقعیت جالبی همانند آکروپلیس آتن .فرمهای ساختمانی معبد از درون سنگ و خاک بیرون رسته است ، این گونه قالب زنی بر فضاهای گسترده هرگز در دنیا ی کلاسیک امکان پذیر و یا حتی مورد پسند نبود و ساختمانهایی با این حجم فقط در معماری مصر باستان می توان یافت .

اسلاید 9: در دوره جمهوری فورمهایی در شهرهای رومی ساخته شده که مجموعه میدانی با فضای بازی که اطراف آن ستون گرفته و محل اجتماع عمومی و داد و ستد بود . این فضاها محل مهمترین مراکز شهری مثل معابد ، دادگستری ، بازارها و غیره بوده است که می توان به دو نمونه فوروم شهرهای رم و « پومپئی » اشاره کرد ، که فوروم پومپئی در سال 79 میلادی در زیر لایه ای از گدازه ها ی آتشفشانی کوه « وزیوس » قرار گرفت . معماری روم در دوره امپراتوریدوره جمهوری با قتل ژولیوس سزار به دست سناتور به پایان رسید ، و پس از او « اوکتاویانوس » با شکست سردار معروف روم « مارک آنتونی » و متحدش « کلئوپاترا » به آشوبهای داخلی که در حدود یک قرن طول کشید خاتمه داد ، به عنوان نخستین امپراتور روم با لقب « اگستوس » فرمانروای قلمرو عظیم روم گردید . دوره 150 ساله امپراتوری توام با صلح و آرامش بود ، و همین امر موجب

اسلاید 10: گردید که روم به اوج اعتلای خود برسد . در این دوره طرحهای بزرگ و بلند پروازانه بیش از هر دوره دیگری رایج گردید . رومیها با استفاده از دوران صلح و ثبات اجتماعی توانستند مناطق تحت سیطره و قلمرو خود را بیش از هر زمان تحت تاثیر قرار دهند و برنامه ریزی و شهر سازی بسیار موفق تری نسبت به گذشته در شهرهای روم پدید آوردند . شهرها گسترش و رشد یافتند و همین امر موجب گردید خانه هایی ویلایی در اطراف شهرها ساخته شوند و در عوض در شهرها ساختن بناهای چند طبقه بصورت بلوکهای آپارتمانی متداول گردید که اکثر جمعیت شهر « رم » در این آپارتمانها زندگی می کردند . خانه هایی که در شهرهای رومی ساخته شد عبارت بودند از :1- دوموس : دوموس یا سرای رومی خانه ای اعیانی برای سکونت یک خانواده که بر اساس سنت کهن سرزمین ایتالیا ساخته می شد . علامت مشخصه آن « دهلیز سر گشاده » یا « نوعی حوضخانه » است که داخل و ورودی مستطیل شکلی در مرکز بنا بدون سقف بود و در اطراف آن اتاقهای دیگر خانه قرار داشت که این خانه روستایی آتروریایی ها بود که رومیها آنرا « شهری ساز » کردند .

اسلاید 11: 2- دستگاه عمارت : این نوع که محقرتر و بی تجمل تر از سرای رومی است ، ساختمان عمومی برای اقامت مردم بوده که مسلما از همان آغاز پیدایش نیاز شهری بوده است و نمونه هایی از آن در شهر رم فراوان بوده است . این واحد ساختمانی مسکونی عمومی پیشقدم واقعی آپارتمانهای امروزی است . این ساختمانها در اطراف حیاطی مر کزی به صورت چند طبقه که دارای مغازه و میخانه هایی رو به خیابان بوده ، احداث می گردیده و در چنین خانه هایی اجاره نشینی مرسوم بوده است .3- ویلا : نوعی از خانه بوده که افراد متشخص در آنها زندگی می کردند همانطوریکه قبلا اشاره شد ساختن بناهایی عظیم نمایانگر روحیه رومی بود و در تمام بناهای تحت قلمرو امپراتوری دارای چنین مشخصه ای بودند . در این دوره با استفاده از ثبات سیاسی و اجتماعی و همچنین از نیرو و ثروت و تجربه غنی ملل تابعه امپراتوری بناهای عمومی و بزرگی ساخته شدند که در نوع خود کم نظیرند و از جمله آنها می توان به آمفی تئاتر ها اشاره نمود ، که در حقیقت شکل تکامل یافته تر نیم دایره یونانی است .

اسلاید 12: ویکی از باشکوه ترین و بزرگترین آمفی تئاترها ی رومی است که هنوز هم در میان شهر روم پا بر جاست . این ساختمان در سال80 میلادی ساخته شده است . نمایش خانه بنای سر گشاده ای که برای ورزشها و مسابقات بوده است .در این مجموعه بزرگ امپراتوری رم شاهد فجیع ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است . نبردهای خونین گلادیاتورها بر سر مرگ و زندگی یکی از سرگرمی های روزمره امپراتوران و اشراف رومی بوده است . این نمایش خانه گنجایش بیش از 50 هزار نفر را داشته است .این بناهای بزرگ دارای پلانی بیضی شکل است که قطر بزرگ آن 190 متر و قطر کوچک 165 متر و ارتفاع 48 متر است .در این بنا هم تاق گهواره ای عادی و هم تاقی مختلط به نام متقاطع که از تداخل دو تاق گهواه ای با زاویه قائمه تشکیل می یابد به کار رفته است . سه شیوه یا نوع ستون بر حسب سنگینی بر روی یکدیگر سوار شده اند ( دوریک ، ایونیک و کورنتی ) توجه و دقت به ستونها تقلیل تدریجی تناسب ستونها به زحمت قابل تشخیص است ، زیرا سه نوع ستون یاد شده در اقتباسی که رومیان از آنها به عمل آورده اند ، تقریبا شبیه یکدیگرند . نمای آن از سنگ ساخته شده و بلوکهای سنگ تراشیده را بدون استفاده از ملاط بر هم قرار داده و برای اتصال سنگها از بستنهای فلزی استفاده کرده اند . قوسها ، تاقهای آن و نیز استعمال ساروج مخلوط با خرده سنگ به رومیان اجازه داد که فضاهایی بزرگ پدید آورند . در زیر میدان فضاهایی جهت نگهداری قفسهای حیوانات درنده و گلادیاتورها و جود داشته و شبکه راهروهای پیچیده ای نیز به شکل شعاعی و با تاقهای قوسی بتنی در زیر تریبونها واقع بوده است که در حقیقت استراکچر این تریبونها بوده است .کولوسئوم ( آمفی تئاتر فلاویوس ) : این ساختمان از نظر شیوه های معماری ویژگیهای ساختمانهای رومی را دارد

اسلاید 13:

اسلاید 14:

اسلاید 15: معبد پانتئون : یکی ازساختمانهای بزرگ شناخته شده در تاریخ معماری ، معبد پانتئون است که در سال 118 م و در زمان امپراتور آدریانوس ساخته شد . این بنا با پلان دایره ای و بدنه ای استوانه ای شکل نمونه ای بارز از تحول معماری رومی در استفاده از گنبد و قوس است . گنبدی به شکل نیمکره بر روی بدنه استوانه ای شکل قرار گرفته است که ارتفاع آن 43 متر و ضخامت گنبد 6 متر در قسمت پائین و در راس ، این ضخامت به 40/1 متر می رسد . در راس گنبد منفذی تعبیه گردیده که متر قطر دارد و از طریق نور به داخل معبد می رسد .

اسلاید 16: دیوارها ضخیم هستند و برای سبک کردن حجم آنها ، در بدنه دیوارها پستوهایی به فرم نیم دایره و مستطیل شکل یک در میان ایجاد شده است . ضخامت این دیوار در پی ها 7 متر است که در حدود 50/4 متر هم از زمین پی دارد .در بخش جلوی این معبد یک رواق مستطیل به شکل رواقهای معابد یونانی قرار دارد که با سبک هشت تایی ( بنگرید به معماری یونانی ) و با ستونهای عظیم بسیار بلند کورنتی به بدنه استوانه ای معبد متصل است . ظاهرا بخش پشت معبد نخست به ساختمان یک باسیلیکا ارتباط داشته است . که در قسمت جلوی رواق هم یک حیاط ستون بندی شده قرار داشه است .پس از ورود به داخل معبد با یک فضای بزرگ روبرو می شویم که یکپارچگی و انسجام این فضا بیننده را محصور می کند . در معماری مصر و بین النهرین هر آنچه که می بینیم دیوار است که جرم فضا را اشغال کرده اند و به عبارتی فضاها به عنوان عناصر کم ارزش در رده دوم هستند . در حالیکه در پانتئون دیوارهای ضخیم مانعی در پیوستگی فضای درونی معبد به وجود نیاورده است و این نشانه خلاقیت هنری رومیان در ایجاد فضاهای وسیع با استفاده از تکنیک گنبد و قوس در ساختمانها بوده است .باسیلیکا : یکی دیگر از ابتکارات معماری رومی پدید آوردن ساختمانهای باسیلیکا بود ، پلان این نوع بنا مستطیل شکل و دو یا چند مذبح نیم دایره داشت . مدخل ورودی در یکی از ضلعهای طولی قرار داشت . سبک باسیلیکها سه بخشی یا هفت بخشی بوده است . از باسیلیکاهای معروف رومی می توان به باسیلیکای « اولپیا » و باسیلیکای « کنستانتین » در شهر رم اشاره کرد .باسیلیکای اولپیا : یکی از بناهای مشرف به فوروم « ترایانوس » است که در سال 112 میلادی ساخته شده است . این بنا که ساختمانی بزرگ بود و در موارد گوناگون می توانست انبوهی از مردم را در خود جای دهد ، محل معاملات ارزی ، دادگاه ها ، دفتر خانه های تجاری و بازرگانی و ادارات دولتی بود و احتمالا مرکزی برای خدمات شهری مانند مراکز چند طبقه و بزرگ خدمات شهری امروز . بعدها تا قرن چهارم مسیحیان کلیساهایی با سقف چوبی با پلان باسیلیکا ساختند . مذبح دیگر احتمالا در هنگام مراسم های گوناگون امپراتوری مورد استفاده قرار می گرفت . در این بناها کتابخانه های متعدد نیز وجود داشت .

اسلاید 17: در ورودی این بنا در ضلع طولی قرار گرفته است و طول و عرض آن 42×130 متر است ، و نور آن از طریق پنجره های زیر پایه سقف امکان پذیر بوده است .

اسلاید 18: نمایش خانه و آمفی تئاتر : در میان بناهای شهری نمایش خانه و آمفی تئاتر از جایگاهی مهم برخوردار است که از قرن اول پیش از میلاد از سنگ ساخته شده اند و تدریج با عناصر تزئینی مانند ردیف ستون و قوسها و انواع سنتوریهای خمیده و شکسته و راست خط و پیکره ها تزئین می شدند . تالارهای نمایش به شکل نیم دایره و میدان آمفی تئاتر ورزشی به شکل بیضی بود . نخستین نمایش خانه روم در 55 ق.م به فرمان قیصر ، در شهر پمپئی ، و بزرگترین آمفی تئاتر در شهر رم با نام کولوسئوم به فرمان امپراتور « وسپازین » در سال 80 میلادی بر پا شدند .تاق نصرت : یکی از بناهای قابل توجه در شهرها تاق نصرت بود ، این نوع بنا ازابتکار خاص رومیان است و برای بزرگداشت امپراتور یا سرداری نام آور و یا یاد بود پیروزیهای ملی بر پا و به نقوش برجسته و سنگ نبشه های تاریخی مزین شده است و این یکی از سر مشقها و میراثهای معماری روم باستان بود که دوره های بعد انتقال یافته است . از نمونه های برجسته تاق نصرتهای رومی می توان به تاق نصرتهای « سپتیموس » ، « تیتوس » و « تراژن » اشاره نمود . تاق نصرت تیتوس که در شهر رم قرار دارد ، در سال 81 میلادی ساخته شده است . ویژگیهای این تاق نصرت ، داشتن یک تاق بزرگ در وسط است . در صورتی که بسیاری تاق نصرتهای دیگر رومی در طرفین تاق بزرگ دو تاق کوچک نیز به صورت قرینه تعبیه شده است .

اسلاید 19: نما،مقطع و جزئییات تاق نصرت»:

اسلاید 20: ستونهای یادبود :سابقه ستون یادبود و سنگ یادبود بسیار طولانی است و به پیش ازروم بازمی گردد . از استل پیروزی نارامسین آکادی و استلهای پیروزی دیگری در بین النهرین و ایران می توان نام بر د ، که روی آنها نقش برجسته ها و نوشته هایی از فتوحات وجود دارد .ستونهای یاد بود رومی هم شاید از نظر شکل و فرم با استلها متفاوت باشد ولی ازنظر عملکرد، مشابه و بی تاثیر از استل هانیست به طوریکه روی سطح ستنونهای یادبود نقش برجسته هایی از شرح پیروزیها و افتخارات ملی نقش بسته است . از ستونهای یادبود می توان به ستون یادبود تراژان اشاره نمود که 5/37 متر ارتفاع و فتوحاتامپراتوری به صورت نقش برجسته در 150 تصویر و از جنس سنگ مرمر ساخته شده است .

اسلاید 21: حمامهای رومی : حمام در روم جنبه تقدس داشته و حمامها عموما دارای کتابخانه ، باغ و ورزشگاه نیز بوده اند . حمام « کاراکالا » در روم نمونه ای از این گونه حمامها است .

اسلاید 22: آبروها » : ساختن آبروها یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری در روم باستان محسوب می گردد . رومیها برای رساندن و انتقال آب ازمناطق دور دست به شهر ها اکثرا از چشمه سارهای کوهستانی ( اطراف شهرها ) با استفاده ازکانالهایی با شیب کاهش یابنده که گاه تا ده ها کیلومتر طول داشته ، آب را از سرچشمه به شهر می رسانده اند . این کانالها یا جویها را بر فراز دیواری از قوسهای ممتد و چند طبقه قرار می داده اند که خرابه های این آبروها هنوز در شهرهای رومی و به خصوص در بعضی شهرها ی ایتالیا به جا مانده است و یکی از نمونه های عالی این نوع بناها ، آبرو « فون دوگار » در شهر نیس فرانسه است که در سده نخست ق.م ساخته شده است .در « اسپالاتو » نمونه جالبی از این تحولات است . دوره آخر امپراتوری روم را در اصطلاح تاریخ هنر دوره باستانی پسین می نامند . از ویژگیهای معماری این دوره ، تحقیق و مطالعه رومیها درباره پلانهای مرکزی است . معبد « مینروسکا » و مقابر یادبود برای قهرمانان جنگها از آن جمله اند .در اواخر سده سوم میلادی امپراتوری روم دچار هرج و مرج و ضعف حکومت مرکزی گردید ، از یک طرف مدعیان قدرت و از طرف دیگر حملات ایرانیان و قبایل بربر از شمال قدرت امپراتوری را به شدت تهدید می نمودند ، در چنین شرایطی امپراتور دیو کلسین به قدرت رسید و او توانست اندکی از اغتشاشات و نا امنی را کاهش دهد .

اسلاید 23: بلونیا

اسلاید 24: پالرمو

اسلاید 25: ونیز

اسلاید 26: بلونیا

اسلاید 27: پلازو

اسلاید 28: کلوزیام

اسلاید 29: رم

اسلاید 30: ونیز

اسلاید 31: کنستانتین

اسلاید 32: بسا دلا

اسلاید 33: ارنو

اسلاید 34: کاروک

اسلاید 35: فلورانس

اسلاید 36: جنوا

اسلاید 37: جنوا

اسلاید 38: سانتا

اسلاید 39: تیبر

اسلاید 40: تورین

اسلاید 41: واتیکان

اسلاید 42: ونیز

اسلاید 43: ونیز

اسلاید 44: ونیز

اسلاید 45: ونیز

اسلاید 46: ورونا

اسلاید 47: ورونا

اسلاید 48: بعدها معماران بیزانسی ، اسپر سنگی را حفظ می کنند ولی ویژگیهای کلاسیک کهن را از آن می زدایند و شکل هنسی یک قالب سنگ پهلو تخت پاکار قوس ذوزنقه ای را به آن می دهند . با اینکه پایتخت از رم به بیزانس انتقال یافت ، اما کنستانتین در شهر روم طرحهای ساختمانی دیگری نیز اجرا کرد که یکی از آنها باسیلیکای کنستانتین بود که در سالهای 306 و 310 میلادی توسط « ماکسنیتوس » رقیب کنستانتین آغاز شد در نهایت توسط کنستانتین به پایان رسید . پایان