مهارت های زندگی

مهارت های زندگی

اسلاید 1: مقدمه : برنامۀ آموزشی مهارتهای زندگی یک برنامّ پیشگیرانه و ارتقائی می باشد این برنامه به منظور سطح بهداشت روان و پیشگیری از آسیبهای روانی و اجتماعی تهیه گردیده است . بنا به تعریف سازمان جهانی بهداشت ( WHO ) افرادی از نظر روانی سالم هستند که احساس کنند : به خوبی با زندگی ، مسائل و تغییرات آن کنار می آیند . میتوانند زندگی خود راتحت کنترل داشته باشند . مسئولیت پذیر باشند . از توانائیهای خود به خوبی استفاده کنند . با دیگران ارتباط خوب و مناسبی برقرار کنند . به فعالیتهای سازنده و مفید بپردازند .

اسلاید 2: در برنامۀ آموزش مهارتهای زندگی ، مهارت یعنی : توانائی ایجاد روابط بین فردی مناسب و مؤثر انجام مسئولیت اجتماعی ، انجام تصمیم گیری صحیح ، حلِّ تعارضها و کشمکشها بدون توسل به اعمالی که به خود یا دیگران صدمه میزنند . به عبارت دیگر فرد بتواند در مورد خود و افراد دیگر اجتماع بطور مؤثر ، شایسته و مطمئن عمل نمایند .

اسلاید 3: ده مهارت اصلی و پایه ای عبارتند از :مهارت خود آگاهیمهارت همدلی مهارت برقراری رابطه مؤثر ( ارتباطات اجتماعی )روابط بین فردی مهارت تصمیم گیریمهارت حل مسأله مهارت تفکّر انتقادی مهارت تفکّر خلاّق مهارت مقابله با هیجان مهارت مقابله با استرس

اسلاید 4: مرا باور بر این است بهترین هدیه ای که میتوانم بخواهم و آرزو کنمهمانا دیده شدن شنیده شدن فهمیده شدن وحس شدن از سوی دیگران است دیدن و شنیدن ، درک و پذیرش روح آنهاست و آنگاه :ارتباط برقرار شده است

اسلاید 5: 75 % اوقات روزانۀ ما صرف ارتباط با دیگران میشود

اسلاید 6: هیچ می دانید :حدود 60% ازسوء تفاهم ها و اختلافات در محیط ِ کار و خانه ، ناشی از خوب گوش نکردن است . چرا که سرسری شنیدن موجب میشود که بیش از نیمی از پیام ، نشنیده از دست برود .

اسلاید 7: مفهوم ارتباط : انتقال اطلاعات انتقال مفاهیم ذهنی انتقال معنی به افراد

اسلاید 8: جهت گیریِ ارتباطی ارتباط یک طرفه ( کُنشی )فرستندۀ پیامکانال پیامگیرندۀ پیام

اسلاید 9: فرستندۀ پیامکانال پیامگیرندۀ پیامارتباط دو طرفه ( واکُنشی )جهت گیریِ ارتباطی بازخورد

اسلاید 10: تعریف ارتباط : ارتباط عبارتست از فرایند ارسال و دریافتِ پیام هر ارتباط مستلزمِ حضورِ دو یا چند واحدِ اجتماعی است هدف از برقراریِ ارتباط انتقالِ پیام است هرگونه اشکال در انتقال پیام میتواند باعثِ سوء تفاهم شود

اسلاید 11: اهمیّتِ ارتباطِ ستیز گریز مشترک بینِ انسان و حیوان تسلیم گفتگو ویژۀ انسان

اسلاید 12: ارتباط مؤثر : تنها وسیلۀ انتقال اطّلاعات بین افراد می باشد تنها راهِ نشان دادنِ احساساتِ به دیگران است بهترین راهِ تصحیحِ سوء تفاهم ها است پیش شرط هر نوع آموزش و لازمۀ رشد یک اجتماع

اسلاید 13: یک ارتباط نا مؤثر : باعث ایجاد سوء تفاهم ها می شود منجر به نا رضایتی ، احساس تنهایی و تعارض در طول زمان اعتماد به نفس کاهش می یابد و منجر به درماندگی و آسیبهای روانی اجتماعی می شود توانایی فرد برای مقابله با مشکلات زندگی کاهش می دهد

اسلاید 14: برخی از ویژگیهای ارتباط نامطلوب :تحقیر و تمسخر کردن دیگران درماندگی ( تسلیم شدن و روزنه ای ندیدن) انکار ( ناراحتی و عصبی بودن خود را انکار کردن )حالت تدافعی(هرگونه تقصیری راکتمان ومدعی بی اشکال بودن )ردگُم کردن (بجای توجه به مسأله ازبیعدالتیهای گذشته حرف زدن)بجای تصدیق احساسات طرف مقابل ،جواب انتقاداورابا انتقاد دادن بی توجهی به طرف مقابل ارتباط قضاوت کردن (ارزشیابی شتابزده )عدم درک چهارچوب ذهنی دیگران( درک هریک از ما،ازیک موقعیّت خاصّ با دیگری کاملاً متفاوت است )استفاده از کلماتی که بارمنفی دارند (مانند استفاده از دهن بین بجای انعطاف پذیر) دستور دادن بجای تقاضا کردن ( امر و تحمیل کردن ) برچسب زدن به افراد بجای توجّه به رفتار نامناسبعدم توجّه به نیاز افراد ابهام در پیام ( ایجاد ابهام و بروز ندادن اطلاعات )طعنه و کنایه پرسیدن سؤال زیاد و نابجاتهدید کردننصیحت و پند بیهوده دادن

اسلاید 15: زبان ارتباطات : زبان گفتار زبان لحن زبان بدن

اسلاید 16: عناصر و اجزاء ارتباط : کلامی : محتوای کلام توجّه به ابعاد فرهنگی چگونگیِ شروع صحبت نحوۀ جمله بندی زمان بندیِ ارتباط کلامی ملاحظات موقعیّتی جگونگیِ جمع بندی و ختم ارتباط

اسلاید 17: غیر کلامی : تُن صدا آهنگ صدا تماس چشمی حالات چهره ای ژستها حالات بدنی حرکت فاصله ظاهر فرد

اسلاید 18: یک ارتباط ثمربخش ، به علّتِ زمان و مکان نا مساعد ممکن است به ارتباطی زائد و بی اثر مبدّل شود

اسلاید 19: فیلترهای متداولِ ارتباطی:* ارزیابیِ شتابزده * فشارِ روانی* نتیجه گیریِ عجولانه * فقدانی مهارت در دقیق گوش کردن* پیش داوری * دشواریهای سمعی* حواس پرتی * انتخاب در شنیدن (فقط مطالب دلخواه)* بی توجّهی * افکار خشک و متحیّرانه* حدس و گمان * پیش پندارها* فکر قالبی

اسلاید 20: گوش دادن به اندازۀ حرف زدن یا حتّی بیش از آن انرژی مصرف می کند انواع گوش دادن گوش دادن فعّال گوش دادن نا فعّال

اسلاید 21: اهداف گوش دادن فعّال : گوش دادن جهت درک مطلب گوش دادن جهت ارزیابی گوش دادن جهت قدر دانی گوش دادن همدلانه

اسلاید 22: چرا خوب گوش نمی کنیم ؟سرسری گوش کردن دلایل زیادی دارد که به برخی از آنها در زیر اشاره می شود: فکر میکنیم که خودمان مطالبِ بهتری برای گفتن داریم . گوینده ، انگیزه ای را برای شنیدن برایمان تدارک ندیده است . تصوّر می کنیم که آنچه را گفته خواهد شد از قبل می دانیم . محیطِ گفت و شنود ، محیطِ نامناسبی است وبه سهولت موجبِ پَرت شدنِ حواس می شود . گوینده یا پیامش را دوست نداریم . ذهنمان بسته است . فقط به آنچه توجّه مان را جلب می کند ، گوش می سپاریم . در نتیجه گیری کردنِ مطلب ، شتاب به خرج می دهیم . ترجیح می دهیم خودمان حرف بزنیم . حواسمان را جمع نمی کنیم . صِرفاً گوش می کنیم که مجالی یابیم تا حرفِ طرفِ مقابل را قطع کنیم و خود دادِ سخن دهیم

اسلاید 23: روشهای مؤثر برای گوش کردنِ فعّال :1 _ به فرد مقابل توجّه کنید به فرد مقابل نگاه کنید نشان دهید که به حرفه های او علاقه مند هستید کمی به طرف او متمایل شوید نشانه های غیر کلامی او را به شیوه ای ظریف تکرار کنید با گفتنِ کلماتی اورا به صحبت کردنِ بیشتر در مورد موضوع تشویق کنید سعی کنید آنچه را که گفته نمی شود بشنوید ببینید هر چیزی را چگونه می گوید کمتر صحبت کنید 2 _ سؤال کنید به این ترتیب : به فرد مقابل نشان می دهید که گوش می کنید اطلاعات را جمع کرده و سازماندهی می کنید 3 _ بازخورد داده ، بازگو کرده و خلاصه نمائید توجّه نمائید که : برای بازخورد دادن ، آنچه را که گویند گفته است تکرار نموده یا بازگو نمائید گاهی تکرار چند کلمۀ آخرِ گوینده او رابه ادامۀ گفتار تشویق میکند

اسلاید 24: خصوصیّاتِ گوش دادنِ فعّال: اختصاص زمانِ بیشتر به گوش دادن بجایِ صحبت کردن عدمِ تکمیلِ جملاتِ دیگران وتاجای ممکن صحبتِ دیگران راقطع نکردن عدمِ پاسخ به یک سؤال با سؤالِ دیگر آگاه بودن ازسوگیریها،پیش فرض ها،تصوّراتِ قالبی کنارگذاشتنِ ذهنخوانی نپرداختن به تخیّل یا عدمِ اشتغال ِ ذهنی یا مسائل دیگر از لحاظ ذهنی آماده بودن تابه صحبتهای طرف مقابل دقّت شود عدمِ سلطه جوئی در مکالمه تعیینِ پاسخهاپس ازاتمامِ صحبت های فردِمقابل ودسته بندیِ آنها دادنِ بازخورد پرسیدنِ سوالهای باز

اسلاید 25: توصیه هائی برای کارآمدترکردنِ ارتباط کلامیهنگام صحبت کردن : مطمئن شوید که شنونده -فرصتِ سؤال کردن یا اظهارِ نظر کردن را دارد سعی کنیدخود رابجای شنونده قراردهید و احساسات او را در نظر بگیرید آنچه را که میخواهید بگوئید واضح بیان کنید به شنونده نگاه کنید مطمئن شوید که آنچه میگوئید با تُنِ صدا وزبانِ بدنی شما هماهنگی دارد تُن و آهنگِ صدای خود را تغییر دهید مُبهم صحبت نکرده و با بیانِ جزئیات زیاد موضوع را پیچیده نکنید هنگام گوش کردن : سؤال بپرسید تا کاملاَ متوجّه شوید که موضوع چیست موضوعات را آن طوری که فهمیده اید خلاصه کنید گوش کنید و از قضاوت دربارۀ آنچه که گوینده میگوید پرهیز کنید .

اسلاید 26: خلاصۀ روشهای برقراری ارتباط صمیمانه

اسلاید 27: 1_ در گفته های طرف مقابل حقایقی بیابید و به یاد داشته باشید هیچ کس 100% بی اشتباه نیست ؛ بنابراین سخنان او را تأئید کنید این پدیدۀ جلب را « قانونِ اِضداد » نامیده اند .2_ اگر خشمگین هستید و احساس می کنید موردِ تهاجم واقع شده اید ، احساستان را به کمک عبارتی با مفهومِ « من احساس می کنم » بیان کنید . از بحث و مشاجره بپرهیزید ، حالتِ تدافعی نگیرید .3_ پاسخ سؤال های دیگران را طوری جواب دهید که حتی در صورت پذیرشِ انتقاد ، احترام و شأن و عزّتِ نفسشان حفظ شود .4_ میلِ سرزنش کردنِ طرفِ مقابل رادرخودسرکوب کنیدسعی کنیداحترامِ متقابل درشما ازبین نرود 5_ از وارد شدن به بحث « حق با کیست » خود داری کنید ، با این کار به جائی نمی رسید . روشِ خلع سلاح :

اسلاید 28: 1_ خود را جایِ طرفِ مقابل بگذارید، خوب گوش بدهید و بفهمید که منظورش چیست و چه می خواهد بگوید . نظرِ خود را دربارۀ اندیشه و احساساتِ او بیان کنید . « به نظر می رسد که ...... » و بعد حرفِ او را بطور خلاصه تکرار کنید2_ سعی کنید احساسِ طرفِ مقابل را درک کنید . با تمام وجود گوش دهید ، به حرکات و نشانه های جسمانیِ او توجّه کنید . اگر به نظر گرفته ، خشمگین رنجیده می رسد ، احساسشان را تأئید کنید .3_ برایِ تأئید احساساتِ آنها پرس و جو کنید « مثلِ اینکه از من ناراحت هستی ،آیا همین طوره .....»4_ احساساتِ طرفِ مقابل را بپذیرید . رفتارِ خصمانه ، انتقادی یا تدافعی نداشته باشید ، بگذارید ، بفهمد که شما گوش دادن به سخنان او راغب هستید . برخورد همدلانه:

اسلاید 29: 1_ از طرفِ مقابلِ خود بخواهید دربارۀ احساساتِ منفیِ خود، توضیح بیشتری بدهند . با این کار از شدّتِ ناراحتیِ او می کاهید .2_ می توانید از طرفِ مقابل بخواهید علّتِ اصلیِ ناراحتیش را توضیح دهد .3_ از طرفِ مقابل بخواهید به شما بگوید که از کدام عمل یا حرفِ شما ناراحت شده است . وقتی به جوابِ او گوش می دهید ، حالتِ تدافعی نگیرید .4_ با لحنِ احترام آمیز دلیلِ نا خشنودی و عصبانیت او را بپرسید5_ از خشم و اختلاف نهراسید پرس و جو :

اسلاید 30: 1_ هنگام بروزِ احساساتِ خود از عباراتی استفاده کنید که مفهومِ « من احساس می کنم » را تداعی می کنند؛ مثلِ « خیلی خوشحالم» از عبارات هائی که با (تو) یا ( شما ) شروع می شوند و حالتِ خطائی دارند ، بپرهیزید ؛ مثلِ « تو همیشه ..... تو هرگز .... تو نباید ، تو حق نداری ، تقصیرِ توست ، و ... »2_ احساسات خودرابه نمایش نگذارید آنها را بیان کنید ، مثل اخم کردن ، سخنِ طعنه آمیز ، شایعه پراکنی و ...3_ احساسات منفیِ خودرا می توانید با عباراتی با مفهوم « من احساس می کنم » بیان کنید. مثلِ« علاقه مند هستم ، دلتنگ هستم ، زیرفشارم ، مجبورم ، عصبانی هستم و ..... استفاده از عبارتهای نا مفهوم ( من احساس می کنم )

اسلاید 31: مدلِ ارتباطی اتهیل :N = n ( n _ 1 ) KN = 2 ( 2 _1 ) 5 = 10 N = 3 ( 3 _1 ) 5 = 30

اسلاید 32: آماده سازی محیط جدی نگرفتنبی تفاوتی ، بی حالی،مقطع صحبت کردنفاصله استفاده از دست و پا برای انتقال پیاماستفاده از تصویر، نمادهااستفاده از کلمات تشویقیزمانحذف عوامل مزاحمتن و شیوایی صداتماس چشمیپیام یک طرفه وعمودیشفاف نبودن پیام

اسلاید 33: چک کردن پیامتمرکز حواسهمدلی کردنمشخص شدن موضوعجدی نبودن پیام دهندهداشتن انگیزه داشتن صداقتشروع وپایان پیامهم سوبودن پیام دهنده و گیرندهاحترام به حقوق دیگران