مهدی و مهدویت در قرآن

مهدی و مهدویت در قرآن

اسلاید 1: مهدی و مهدویّت در قرآن

اسلاید 2: مقدّمه

اسلاید 3: قرآن «تبیاناً لکلّ شیء» (نحل، 89) است، یعنی قرآن خود را افزار روشنگری همه چیز توصیف فرموده است. قرآن همچنین خود را هدایت، برهان و حجّت خدا بر تمامی آدمیان، و در همه روزگاران برشمرده است.

اسلاید 4: سؤال: چگونه می توان علوم و معارف، نکات و مسائل، آداب و قواعد، و احکام و قوانین مورد نیاز همه انسان ها، در همه زمان ها و مکان ها را، از آیات محدود و معدودِ قرآن،‌ به دست آورد؟

اسلاید 5: کلام الهی، با گفتار آدمی، همپایه و یکسان نیست. این کلام، در ورای ظاهر شیوا و دل نشینش، درونی پر راز، و باطنی عجیب و غریب دارد. بنابراین قرآن، به ظاهر و به باطنش، حاوی تمامی علوم و معارف، قوانین و احکام، و ... است.

اسلاید 6: قرآن مجید، همچون یک فایل فشرده ای است که تمامی حقائق الهی و تمامی اطلاعات و نیازهای بشر تا روز قیامت، در درونِ آن نهفته است. استفاده از این فایل فشرده، مستلزم باز کردن فایل و تفصیل دادنِ آن است.

اسلاید 7: قرآن، کتاب خودآموزِ بدون معلّم نیست، بلکه خداوند ، عالمان به این کتاب را که علمشان از جانب حق تعالی اعطا شده باشد ، به عنوان معلّمین این منشور عالی الهی معرّفی نموده است. این بزرگواران، رمز باز کردن و تفصیلی کردن آیات الهی را دارا هستند.

اسلاید 8: سبک و اسلوب قرآن مجید، در عموم مباحث و مطالب، براین روال است که هر موضوع را به صورت کلّی و اجمال طرح کرده ، و تفصیل و تبیینِ آن را به سنّت نبوی و بیانات اهل البیت علیهم السلام موکول می نماید. وَ اَنْزَلْنا اِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ اِلَیْهِمْ (نحل، 44) ای پیامبر، قرآن را بر تو فروفرستادیم تا حقائقش را بر مردم، روشن و آشکار گردانی.

اسلاید 9: فَاسْئَلُوا اَهْلَ الذِّکْرِإنْ کُنْتُمْ لاتَعْلَمُونَ (نحل، 43) از اهل قرآن بپرسید، اگر نمی دانید. جابربن عبدالله انصاری از امیرالمؤمنین علیه السلام چنین نقل می کند که فرمود: نَحْنُ اَهْلُ الذِّکْرِ. (ینابیع المودّه، حافظ خواجه سلیمان قندوزی حنفی، ص119)

اسلاید 10: به عنوان نمونه عینی، در حوزه احکام عملی، عبادتی مهمتر از نماز نیست، و قرآن کریم نیز بیش از هرعبادت دیگر، به نماز، سفارش اکید و شدید کرده است. امّا هیچیک از جهات جزئی و فرعی این نیایش واجب، از قبیل آیات و اذکار، کلمات و شهادات، تعداد رکعات و سجده ها، مکروهات ومستحبّات، شکّیّات و سهویات و مبطلات، مقدّمات و مقارنات و تعقیبات در کتاب خدا توضیح و تبیین نشده است. دستیابی به این موارد،‌ فقط و فقط با پیروی از دستورات پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و ائمّه معصومین علیهم السلام میسّر است.

اسلاید 11: بنابراین، قرآن مجید، همچون یک فایل فشرده ای است که تمامی حقائق الهی و تمامی اطلاعات و نیازهای بشر تا روز قیامت، در درونِ آن نهفته است، و جز با دست توانای پیامبر و ائمه معصومین علیهم السلام در مرتبه تفصیل قرار نمی گیرد.

اسلاید 12: مهدویت در قرآن

اسلاید 13: در راستای این مهم که تمامی حقائق و معارف دینی،‌ و تمامی احکام و دستورالعمل های زندگی و اخلاقی و ... در قرآن کریم موجود است،‌ اعتقاد به مهدویت و منجی نیز در این کتاب به صورت ظاهر و یا باطن آیات، و به صورت اجمالی طرح شده است. لذا در قرآن، به طرح کلّی آینده جهان و بشارت رهایی انسان، و همچنین برخی خصائص و علائم روزگار ظهور با همان اسلوبی که گفته شد، یعنی به اجمال و اشاره ، پرداخته شده است. جزئیات حسب و نسب، یا اندام و رخسار حضرت مهدی علیه السلام، مختصّات یاران ایشان و ... به گفتار رسول خدا و ائمه معصومین صلوات الله علیهم و تبیین ایشان سپرده شده است.

اسلاید 14: به غیراز آیاتی که ظاهر آنها، بر روزگار رهایی و حکومت جهانی اشاره می کند ، دستیابی به بقیه آیاتی که در باطن آنها به نوعی به موضوع مهدی و مهدویت پرداخته شده است، از طریق لسان معصومان قابل دستیابی است.

اسلاید 15: درآنجا که پیامبراسلام و ائمه معصومین علیهم السلام به سخن از آرمان آخرالزّمان پرداخته اند، گه گاه در بین آن، به آیه یا عباراتی از قرآن، تمثّل جسته اند. همین موضوع دانشمندان دینی را برآن داشت که در طول سالیان متمادی به مکتوب کردن اطلاعات مهدویت در قرآن کریم بپردازند.

اسلاید 16: تعداد آیات مورد استشهادنام نویسندهنام کتابمشخص نیستاحمد بن محمّد بن عیّاش جوهری (ت 401 هجری)ما نزل من القرآن فی صاحب الزّمان120سیّدهاشم بحرانی (ت 1107 هجری)المحجّة فی ما نزل فی القائم الحجّة107علی قلی ناصح دهخوارقانی (ت 1353 هجری)آیات الظهور فی انتظارالفرج والسّرور313شیخ محمد علی همدانی حائری (ت 1378هجری)آیات الحجّة و الرّجعة130شیخ علی حائری یزدیالزام الناصب فی اثبات الحجّة الغائب202فضل الله عابدی خراسانیقاطع البیان فی الآیات المؤوّلة بصاحب الزّمان110شیخ محمد رضا طبسی نجفیالشیعة و الرّجعة110سیّد صادق شیرازیالمهدی فی القرآن264شیخ علی کورانیمعجم الامام المهدی196سیّد داود میرصابریالآیات الباهرة فی بقیّة العترة الطاهرة200علی اکبر مهدی پورسیمای امام زمان درآئینه قرآن100غلامرضا تاجریمهدویت در قرآن و سنّت

اسلاید 17: آیاتی که در موضوع مهدویت جمع آوری شده است، به 4 صورت بر موضوع مهدی و مهدویت اشاره میکند: 1- آیاتی که در ظاهر آنها، به موضوع آینده جهان و جامعه آرمانی تصریح شده است. 2- آیاتی که بیانگر اختصاصات و ویژگی های عمومی ائمه معصومین علیهم السلام است، که حضرت مهدی علیه السلام یکی از مصادیق آنان به شمار می آید. 3- آیاتی که در باطن آنها، به نوعی به ویژگی حضرت مهدی علیه السلام یا حکومت آن بزرگوار اشاره شده است. 4- آیاتی که حضرت مهدی علیه السلام را به عنوان مصداقی از یک مفهوم یا معنایی کلّی مطرح می سازند.

اسلاید 18: آیاتی که در ظاهر آنها ، به موضوع آینده جهان و جامعه آرمانی تصریح شده است. إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُها مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقينَ (اعراف، 128( اين زمين از آن خداست و به هر كس از بندگانش كه بخواهد آن را به ميراث مى‏دهد ، و سرانجام نيك از آن پرهيزگاران است. وَ لَقَدْ كَتَبْنا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُها عِبادِيَ الصَّالِحُونَ (انبياء، 105( و ما بعد از تورات ، در زبور (داود) نوشتيم كه بندگان صالح من وارثان اين زمين خواهند بود.نمونه از آیات دسته اول

اسلاید 19: وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَني لا يُشْرِكُونَ بي شَيْئاً وَ مَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفاسِقُونَ (نور، 55( خداوند به آنانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند وعده داده است كه حتماً آنان را در زمين جانشين كند همان طور كه پيشينيان را نيز جانشين كرد و دينشان را كه برايشان پسنديده، براى آنها استقرار بخشد و خوفشان را به ايمنى بدل سازد، در اين هنگام آنان مرا عبادت مى‏كنند و چيزى را با من شريك نمى‏سازند، و هر كس پس از آن كفر ورزد، از فاسقين خواهد بود.

اسلاید 20: نمونه از آیات دسته دومآیات عمومی در بیان ویژگی ائمه معصومین علیهم السلام إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراًً (احزاب، 33) همانا خداوند اراده كرده است كه فقط از شما اهل البيت پليدى را ببرد و شما را به صورت ویژه اى پاك و تطهير نمايد. قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏ (شورى،23) بگو: از شما در برابر رسالتم هيچ پاداشى نمى خواهم جزآن كه به خويشانم مودّت داشته باشيد.

اسلاید 21: نمونه از آیات دسته سومآیاتی که در باطن آنها ، به نوعی به ویژگی حضرت مهدی علیه السلام یا حکومت آن بزرگوار اشاره شده است. إعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها (حديد، 17) آگاه باشيد كه خدا زمين را پس از مردنش زنده مى‏كند. حضرت صادق علیه السلام در ذیل این آیه می فرمایند: أَيْ يُحْيِيهَا اللَّهُ بِعَدْلِ الْقَائِمِ عِنْدَ ظُهُورِهِ بَعْدَ مَوْتِهَا بِجَوْرِ أَئِمَّةِ الضَّلَال‏. يعنى خداوند زمين را پس از مردنِ آن در اثر ستمكارىِ پيشوايان و رهبرانِ گمراهى ، با دادگرى قائم عليه السّلام به هنگام ظهورش دوباره زنده مى‏سازد. (غیبت نعمانی، ص25)

اسلاید 22: آیاتی که حضرت مهدی علیه السلام را به عنوان مصداقی از یک مفهوم یا معنایی کلّی مطرح می سازند. ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيهِ هُدىً لِلْمُتَّقينَ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ (بقره ،2-3) در [حقّانيّت‏] اين كتاب هيچ شكى نيست و سراسرش براى پرهيزكارانْ هدايت است‏ ، آن كسانى كه ناديده را باور مى‏دارند و نماز مى‏گزارند و از آنچه روزيشان كرده‏ايم انفاق مى‏كنند. حضرت صادق علیه السلام در ذیل این آیه می فرمایند: مَنْ أَقَرَّ بِقِيَامِ الْقَائِمِ عليه السلام أَنَّهُ حَق.‏ یعنی، آن ایمان آورندگان به غیب کسانی هستند كه به قيام قائم عليه السّلام اقرار کرده و بگويند كه او حقّ است. (كمال الدين ،ج‏1، ص 17) نمونه از آیات دسته چهارم

اسلاید 23: پایان