مهمترین های نمونه برداری در آزمایشگاه

مهمترین های نمونه برداری در آزمایشگاه

اسلاید 1: مهمترین های نمونه برداری درآزمايشگاه1علیرضا سلیمیاداره امورآزمايشگاههادانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان

اسلاید 2:

اسلاید 3: دستورالعمل جمع آوری نمونه خون وریدی بیماران سرپاییبیشترین خطاهای آزمایشگاهی میتواند وابسته به عوامل غیر تجزیه ای نظیر جمع آوری نمونه ، جابه جایی و نقل وانتقال آن میباشد. عوامل غیر بیولوژیک نظیر شناسایی نادرست بیمار و عوامل بیولوژیک نظیر وضعیت بیمار در طی نمونه گیری ، زمان نمونه گیری ، همه این عوامل سبب بروز خطاهای آزمایشگاهی میگردند.عوامل فیزیولوژیک نیز میتواند نتایج را تحت تاثیر قرار دهند که شامل : سن، فعالیت ، در بستر بودن ، نوع غذای مصرفی ، مصرف الکل ، سیکل ماهیانه، چاقی ، داروهای ضد بارداری خوراکی ، وضعیت قرار گیری بیمار ، حاملگی ، نژاد، جنس ، سیگارکشیدن و زمان نمونه گیری میباشند0تمام پدیده های بیولوژِک دارای نظم میباشند، نمونه آن ریتم سیر کادین (تغیرات غلظت مواد در طی 24 ساعت ) است که نیز میتواند در نتایج آزمایش تاثیر گذار باشد.

اسلاید 4: نمونه گیری باید در یک محل مجرا ، تمیز و ساکت صورت گیرد. این اتاق باید مجهز به محل شستشو دست باشد در صورت عدم دسترسی به آب ، باید محلولهای تمیز کننده دست موجود باشد.

اسلاید 5: مراحل نمونه گیریخون گیری صحیح نیاز به دانش و مهارت توام دارد . جهت جمع آوری نمونه خون وریدی خون گیر کار آزموده باید مراحل زیر را پی گیری نماید.انطباق مشخصات برگه درخواست آزمایش با مشخصات بیماراطمینان از محدودیت غذایی و عدم حساسیت به دستکش لاتکسبعضی از آزمایش ها نیاز به ناشتا بودن و حذف بعضی مواد از رژیم غذایی قبل از خون گیری دارند.محدودیت غذایی و زمانی براساس نوع آزمایش متفاوت میباشد و این محدودیتها جهت حصول نتایج صحیح آزمایش ضروری میباشد.در صورتیکه بیمار به لاتکس حساسیت داشته باشد باید از دستکش و تورنیکه مناسب استفاده نمود.

اسلاید 6: نمونه گیری وریدی: به دو روش صورت میگیرد 1- استفاده از سرنگ 2- استفاده از لوله خلاء

اسلاید 7: بیمار بر روی صندلی نمونه گیري نشسته و با مشت کردن (به منظور برجسته شدن وریدها) دست خود را بصورت کشیده روی صندلی نمونه برداری قرار میدهد به گونه ایی که بازو تا مچ دست در یک خط مستقیم قرار گیرند. باید توجه داشت که بیمار نباید مشت خود را باز و بسته نماید زیرا باعث تغییر بعضی مواد در خون میشود. درصورت استفاده از تخت ، بیمار باید به پشت خوابیده ، درصورت نیاز بالشتی زیر بازوئی که نمونه از آن گرفته خواهد شدقرار میدهیم و بیمار دست خود را کشیده بطوری که از شانه تا مچ دریک خط مستقیم قرار گیرد0* درهنگام نمونه گیری بیمار نباید غذا ، مایعات ، آدامس یا ترمومتر ( دماسنج) دردهان خود داشته باشد0

اسلاید 8: توجه: بازوبند 10-5/7 سانتی متر بالای ناحیه نمونه گیری بسته شود ونباید بیش از یک دقیقه برروی بازوی بیمار بسته بماند

اسلاید 9: موارد زیر باید درانتخاب ورید مناسب درنظر گرفته شود:*نواحی سوخته التیام یافته نباید انتخاب شوند0* ماستکتومی : قبل از خونگیری از دستی که درطرف ناحیه ایی که ماستکتومی شده است حتماً باید با پزشک مشورت گردد( بدلیل خطر مشکلات ناشی از لنفواستاز)* هماتوم : از ناحیه هماتوم ( بدلیل ایجاد خطا درنتایج آزمایش ) نباید نمونه گیری صورت گیرد0 درصورتی که ورید مناسب دیگری قابل دسترسی نباشد باید نمونه گیری از ناحیه ای دورترازمحل هماتوم صورت گیرد0 قابل ذکر است که لمس ورید مورد نظر وتعیین مسیر توسط انگشت سبابه جهت تعیین محل خونگیری ضروری است 0 برخلاف وریدها، شریانها دارای نبض بوده و دارای دیواره ضخیم وخاصیت ارتجاعی بیشتری میباشند. *از وریدهای ترومبوزه که حالت ارتجاعی خود را ازدست داده اند و طنابی شکل شده و به راحتی می لغزند نباید خونگیری صورت گیرد0

اسلاید 10: تمیز کردن محل نمونه گیری:ناحیه نمونه گیری به کمک گاز آغشته به ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل70% بصورت حرکت دورانی از داخل به خارج تمیز می شود پس از خشک کردن موضع درهوا( به منظورجلوگیری از همولیز) وسوزش ناشی از تماس نوک سوزن با الکل وپوست ) نمونه گیری صورت می گیرد0 جهت کشت خون ضروری است دقت بیشتری جهت ضد عفونی کردن محل نمونه گیری صورت گیرد.

اسلاید 11: ابتدا موضع با الکل 70% تمیز شده سپس با محلول povidne-iodine1-10% يا کلرهگزیدین گلوکونات (کلرهگزیدین گلوکونات جهت نوزادان دوماهه و بزرگتر وبزرگسالان دارای حساسیت نسبت به ید پیشنهادمیگردد.) ضدعفونی شده، پس از خشک شدن مجدد، موضع با الکل جهت حذف ید وکلرهگزیدین تمیزمیگردد0 بدنبال خون گیری درب شیشه های کشت خون نیز باید برطبق دستورالعمل سازنده آن نیزضد عفونی گردد0 درصورت نیاز به تماس مجدد پوست جهت لمس ورید مناسب، باید موضع ضد عفونی گردد0

اسلاید 12: بعد از پایان نمونه گیری وسرسوزن به آرامی از رگ بیمار خارج گردیده وگاز تمیز با فشار کم برروی موضع قرار داده شود0 بدون گذاشتن سرپوش سرسوزن باید بوسیله ابزار لازم دفع سرسوزنهای آلوده، سرسوزن از سرنگ جدا شده ونمونه خون به آرامی درظروف مربوطه تخلیه شود0

اسلاید 13: بلافاصله پس از اتمام نمونه گیری باید برچسب حاوی اطلاعات زیر برروی لوله ها وظروف حاوی نمونه خون بیمار قرار داده شود- نام ، نام خانوادگی بیمار- شماره شناسایی - تاریخ- زمان ( درصورت نیازمثلاً دررد یابی دوز درمانی داروها TDM) - نام فرد خون گیر

اسلاید 14: جهت خون گیری از اطفال باید از سرسوزنهای ظریف (22-23g ) همراه با ست بال پروانه ای ( اسکال وین ) استفاده گردد0

اسلاید 15: روش جلوگیری از هماتوم :تنها دیواره بالایی ورید باید سوراخ شود 0 درصورت عبور سرسوزن از جدا زیری رگ خون به بافت اطراف نفوذ کرده سبب هماتوم درناحیه می شود 0 قبل از خارج ساختن سوزن حتماًً باید بازوبند باز شود0از وریدهای سطحی اصلی باید استفاده شود0پس ازنمونه گیری باید به محل بانداژ یا گاز نمونه گیری فشار اندکی وارد آید0

اسلاید 16: روش های جلوگیری از همولیزموضع نمونه گیری باید پس از ضد عفونی کردن درمجاورت هوای محیط خشک شود0بهتر است از سوزن با اندازه کوچک استفاده نشود.از محل هماتوم نمونه گیری نشود0باید سوزن کاملاً به سرنگ متصل باشد تا هیچ گونه حباب هوا هنگام نمونه گیری تشکیل نشود0پیستون سرنگ باید به آرامی به عقب کشیده شود0نمونه هایی که درلوله های حاوی ماده ضد انعقاد ریخته می شود باید بلافاصله وبه آرامی 5 تا10 بارمخلوط شوند 0 درصورتی که نمونه درلوله بدون ماده ضد انعقاد ریخته می شود باید به آرامی به جدار داخلی لوله منتقل و تخلیه گردد0

اسلاید 17: درجمع آوری ، انتقال ونگهداری نمونه ها جهت کشت خون باید الزامات زمان نمونه گیری ودما رعایت ودرج گردد0 * عناصر کمیاب : جمع آوری خون جهت عناصر کمیاب باید درظروف بدون آهن صورت گیرد0 * نمونه های ایمونوهماتولوژی: برای جمع آوری خون جهت آزمایشهای ایمونوهماتولوژی نباید از لوله های خلاء دار حاوی جداکننده ژل به منظور جمع آوری سرم یا پلاسما استفاده گردد0

اسلاید 18: زمان انعقادخون وریدی : clotting timeروش لوله شیشه ای (Glass tube technic) یا Lee &white : زمان انعقاد خون وریدی عبارت ازا اندازه گیری مدت زمان لازم برای انعقاد مقداری خون که در لوله شیشه ای تحت شرایط استاندارد صورت میگیرد0وسایل لازم : بن ماری 37 درجه سرنگ پلاستیکی یا شیشه ای سه لوله آزمایش 75×12میلی متر تمیز وعاری از مواد شیمیایی0

اسلاید 19: روش کار:دو یا سه لوله آزمایش را با شماره های 1و2و3 مشخص نمائید0 توسط سرنگ پلاستیکی یا سیلکونیزه 5تا6 میلی لیتر خون با سوزن 20از رگ بیمار گرفته، پس از خارج ساختن سوزن از سرنگ مقدار ml2 خون دردویا سه لوله به آرامی خالی کنید0بهترین رگ بیمار را انتخاب نمائید، چرا که اگر بطور مستقیم نتوانستید خون بدست آورید نمونه مذکور جهت آزمایش مناسب نمی باشدساعت را به محض خالی کردن خون دراولین لوله ( یعنی درمرحله دولوله ای درلوله دوم وسه لوله ای درلوله سوم ) بکار اندازید. خون را همیشه از کنار لوله خالی کنید0لوله ا را دربن ماری 37 درجه قرارداده وپس از گذشت 5 دقیقه لوله اول را مورد بررسی قرار دهید( حدود 45درجه کج نمائید)0 آنگاه لوله اول را به فواصل یک دقیقه بازرسی تا انعقاد تشکیل گردد0 به نحوی که با وارونه کردن لوله جریان خون مشاهده نگردد0

اسلاید 20: سپس لوله دوم را به همان نحومورد دقت قرار داده تا انعقاد بخوبی تشکیل شود0زمان انعقاد خون وریدی شامل مدت زمانی است که از تماس تا انعقاد کامل درلوله دوم وسوم اندازه گیری میگردد0محدوده مرجع : زمان انعقاد نرمال با روش مذکور بین 5/8 تا5/15 دقیقه می باشد.ملاحظات : زمان انعقاد خون وریدی کمتر از 7 دقیقه معمولاً براثر روش نادرست بدست خواهد آمد0 درروش سرنگ ولوله سلیکونیزه زمان انعقاد طولانی تر ودر حدود30 دقیقه خواهد بود0توضیح وتفسیر: زمان انعقاد تحت تاثیر درجه حرارت ، اندازه لوله ها ، حجم خون درلوله ، طبیعت سطح لوله ،PH خون وتعداد دفعات کج کردن لوله وحرکات آن ونیز سایر فاکتورها می باشد 0 تغییرات روش Lee- White اززمان شروع تا پایان آزمایش بشرح زیررا شامل می باشد:

اسلاید 21: محل خون گیری نباید تروماتيزه و یا فشار برآن وارد آمده باشد.نکته مهم در خون گیری آن است که به طور مستقیم و در اولین کوشش سوزن وارد ورید گردد در غیر این صورت عصاره نسجی وارد سرنگ شده و زمان انعقاد را کوتاه خواهد ساخت اگردر اولین کوشش وارد ورید نشدید سرنگ را تعویض و با سرنگ دیگر نمونه برداری نمائید.سرنگ وسوزن باید تمیز و امکان ورود هوا در آن نباشد. لوله ها باید به دقت تمیز و عاری از مواد دتراژن گردد.قطر درونی لوله ها باید ثابت باشد زیرا خون درلوله باریک تر زودتر منعقد میگردد، لذا قطر مناسب را 11 تا 12 میلی متر میدانند0درجه حرارت پائین تراز27 درجه باعث تاخیر درانعقاد خواهد شد ، لذا آزمایش باید در27 درجه انجام گیرد0

اسلاید 22: زمان سيلان Bleeding Timeمترادف ها : زمان خونروی ِ Dukeآمادگی بیمار : بیمار از مصرف آسپرین وداروهای مشابه طی هفته قبل ازانجام تست بایستی منع گردد0روش انجام آزمايش :1- لب گوش را با الکل تمیز وخشک نمائید0 با قرار دادن لام درپشت لب گوش و یا حتی انگشت درپشت گوش لانست(جهت ایجاد شکاف باید از لانست یک بار مصرف استفاده نمود که اندازه آنها 4×5/1 میلیمتر می باشد 0 چنانچه از تیغه های بزرگتراستفاده می گردد0 نوک آنرا باید دراندازه استاندارد محدودنمود0 سعی باید کرد که درتمام مواقع ازیک نوع لانست استفاده شود) را درگوش فرو برید0 به محض جاری شدن خون کرنومتر را بکار اندازید0

اسلاید 23: 2- هر 20تا30 ثانیه توسط کاغذ خشک کن تمیز خون را خشک نموده تا بند آید0 چنانچه محل شکاف خیس باشد خون درآنجا پخش و همولیز گشته و تعیین نقطه پایان را مشکل خواهد ساخت 0محدوده مرجع : 9-2دقیقه ، درنوزادان کوتاهتر است ( براساس (lVY method) مقادیربحرانی : بیشتر از 15 دقیقهشرح وتفسیر : 1- مشکل مهمی که دراجرای آزمایش وجود دارد ابجاد برش استانداردخواهد بود که دقت روش ها را محدود می سازد0 تیغه ایجاد کننده شکاف باید تیز وشکاف قابل رویت باید ایجاد نماید . هیچگاه استفاده ازسوزن جایز نمي باشد.

اسلاید 24: 2- تعیین یک زمان سیلان نرمال : استعداد به خونریزی را رد خواهد کرد0 ولی اگر شک به بیماری خونریزی دهنده وجود دارد تکرارآن درمحل دیگر ضروری است . بعلاوه یک زمان سیلان طولانی نیز وجود بیماری خونریزی دهنده را به اثبات نمی رساند03- چنانچه زمان سیلان بیشتر از 15 دقیقه باشد می توان از ادامه آن صرف نظر کرده وبا فشار بانداژ از ایجاد هماتوم وغیره جلوگیری نمود ونتیجه آزمایش را بصورت 15 minutes plus گزارش نمود0 4- بطور معمول بین زمان سیلان وشمارش پلاکت ارتباطی وجود دارد، بطوری که زمان سیلان با شمارش پلاکت نسبت معکوس خواهد داشت0 زیرا وقتی پلاکت کمتر از 100000 درمیلی مترمکعب باشد طولانی می باشد0 زمان سیلان نزد بیماران با شمارش معکوس 100000 یا بیشتر، نرمال خواهد بود0 تعیین زمان سیلان نزد بیماران مبتلا به بیماری وان ویلبراند، ترومبوسیتوپاتی وترومبوسیتمی هموراژیک با وجود شمارش پلاکت نرمال طولانی خواهد بود0

اسلاید 25: اصولاً زمان سیلان بواسطه فعل وانفعال پلاکت ها با نسوج زیرآندوتلیال مشخص میگردد وارتباط با مکانیسم انعقاد نخواهد داشت 0 لذا زمان سیلان در اختلالات انعقادی نرمال خواهد بود 0 یرطبق گزارش نزد بیماران هموفیلي دارای ترانسفوزیون زیاد ممکن است طولانی باشد ، که آن را درنتیجه اختلال پلاکتی می دانند 0 زمان سیلان نزد بیمارانی که تحت درمان با آنتی کوآگولالان هستند به طور متوسط طولانی خواهد بود0 5- عوامل مختلف ديگري قادرند با انجام تست تداخل نمایند که شامل ضخامت پوست ، درجه حرارت بدن ، خصوصیات عروق خونی، جهت ورود تیغ لانست ( افقی یا عمودی) ومحل شکاف از اين قبيل اند.

اسلاید 26:  تداخلات دارویی : آسپيرين، آنتی گواکولانت ها ، دکستران ، سالیسیلات ها، استرپتوکیتاز، آلوپورینول، بعضی آنتی بیوتیک ها، هالوتان ،NSAIDS ، اوروکیناز ووارفارین ممکن است BT راطولانی کنند لذا به بیمار توجه داده شود که آسپرین یا هرگونه داروی دارای آسپرین ، یک هفته قبل از آزمایش مصرف نکرده باشد چرا که آسپرین زمان سیلان را نزد افراد نرمال 2تا3 دقیقه طولانی تر خواهد کرد ودرافراد مبتلا به بیماری وان ویلبراید بوضوح افزایش خواهد داد0

اسلاید 27: تست مانتو Mantoux testمقدمه : متداولترین تست توبرکولین بنام مانتو خوانده می شود0 دراین تست برای بررسیهای اپید میولوژی بطور اسنادارد (Standard Strength) مقدار پنج واحد بین المللی توبرکولین (0001/0میلی گرم ) از محلول پروتئین تصفیه شده (PPD) رادر 1/0 ميلي ليتر بافر( این مقدارمعادل 1/0 سانتی متر مکعب از محلول 1:2000 محلول پروتئین خامOT می باشد) بطور داخل جلدی (I.D) درقسمت جلو ساعد با سوزن توبرکولین تزریق می کنند0 بطوری که روی پوست به اندازه یک عدس یا وزیکول (Vesicle ) برآمدگی ایجاد شود0

اسلاید 28: نکته: چنانچه شخصی مشکوک به بیماری سل باشد ابتدا یک واحد بین المللی توبرکولین را تزریق کرده ودرصورتی که بعد از دوتاسه روز منفی شد، مقدار استاندارد توبرکولین را تزریق می کنید، اگربیش از 5 واحد بین المللی توبرکولین تزریق شد ممکن است بعلت تماس قبلی شخص با میکوباکتریهای آتیپیکال (Atypical Mycobacteria ) بطور کاذب آزمایش مثبت شود0طرز خواندن نتیجه مثبت تست مانتو: معمولاً پس از 48 تا 72 ساعت محل تزریق محلول توبرکولین را بررسی می کنند0 چنانچه محل تزریق دارای برجستگی ، سفتی (Induration) ورنگ قرمز (Erythema) شده باشد اطراف محلی که سفت شده با خودکار خط کشیده وحد متوسط دوقطر آنرا محاسبه می کنند 0

اسلاید 29: محدوده مرجع: اگر قطر دایره کمتر از 5 میلی لیتر باشد تست توبرکولین منفی ولی اگر بیشتراز 10 میلی متر باشد مثبت گزارش می شود0 درصورتی که قطر دایره بین 5تا10 میلی متر باشد آنرا مشکوک تلقی نموده ودرصورت لزوم تست مانتو را تجدید می کنند0حداقل قطر متوسط ده میلی متر که برای مثبت بودن یک تست مانتو درنظر گرفته شده یک عدد تخمینی می باشد وبرای تمام مناطق یک کشور ممکن است صحیح نباشد0 با توجه به وضعیت اپید میولوژیکی و وجود میکوباکتریهای آتیپیکال درهر منطقه وتجربیات کلینیکی ، این حد نصاب متغیر است ، بطور کلی ، هرچه میکوباکتریهای آتیپیکال دریک منطقه شایع تر باشد حداقل قطر سفتی وقرمزی که برای مثبت بودن تست توبرکولین درنظر گرفته می شود بیشتر خواهد شد0

اسلاید 30: نکات مورد توجه جهت انجام آزمایش قند خون 2 ساعتهقند خون دو ساعت بعد از غذا برای تشخیص و کنترل بیماری قند بسیار مهم است لذا باید همه نکات آن بخوبی رعایت شود تا نتایج بدست آمده واقعی بوده و پزشک را جهت انتخاب درست درمان یاری کند. منظور از عبارت 2 ساعته یعنی 2 ساعت بعد از صرف یک صبحانه کامل. بدین منظور: بایستی صبحانه کاملی را طبق رژیم روزانه خود میل نمایید. ( در مواردیکه پزشک معالج دستور خوردن صبحانه خاصی را به بیماران دیابتی می دهد و یا بیمار ملزم است پس از صرف صبحانه داروی ضد قند استفاده نماید، ضروریست در اینگونه موارد بیمار طبق دستور پزشک عمل نموده و در هنگام نمونه گیری موضوع را به اطلاع آزمایشگاه برساند.)

اسلاید 31: پس از اتمام صبحانه، ساعت را بخاطر بسپارید و دقیقاً 2 ساعت بعداز آن جهت خونگیری در آزمایشگاه حضور یابید بشکلی که اگر فرضاً در ساعت 9 صبح صبحانه را به پایان رسانده اید، بایستی رأس ساعت 11 صبح خونگیری از شما صورت پذیرد. توجه: در طی این 2 ساعت نبایستی جز آب از مواد غذایی دیگری استفاده نمایید. نکته: در اکثر موارد پزشک آزمایش قند خون ناشتا و 2 ساعت بعد از غذا را با هم درخواست می کند که بهتر است این دو آزمایش در یک روز انجام پذیرد.

اسلاید 32: روش جمع آوری نمونه خلطجهت تشخيص سل ريوي، خلط بهترين نمونه است . يك نمونه خلط خوب عبارت است از مواد ترشحي حاصل از ريه ها پس از سرفه عميق .نمونه اي كه از حلق يا بيني ترشح مي شود فقط آب دهان بوده و نمونه خوبي نيست .حجم نمونه : حجم نمونه خلط بايد كافي باشد ( خلط 2 ميلي ليتر )ظرف نمونه :ظرف یک بار مصرف دهان گشاد دارای درپوش محکم غیر قابل تراوش

اسلاید 33: نحوه نگه داری :نمونه ها بایستی تا قبل از انجام آزمایش دریخچال 8-4 درجه سانتی گراد تا 24 ساعت نگهداری شود0 نكات مهم در هنگام نمونه گيري خلط : از آنجا كه تعداد باسيل ها در خلط هاي دفع شده در زمانهاي مختلف متفاوت مي باشد ، آزمايش تنها يك نمونه خلط ، براي تشخيص كافي نيست ، بنابراين بايد حتما سه نمونه از خلط مورد آزمايش قرار گيرد .

اسلاید 34: * در بدو ورود به آزمايشگاه درخواست آزمایش خود را به واحد پذيرش آزمايشگاه تحويل داده و بعد از ثبت جهت نمونه گيري سه ظرف در اختيار شما قرار مي گيرد.نمونه اول : در اولين مراجعه بيمار به آزمایشگاه تحویل مي شود . نمونه دوم : خلط صبحگاهي است ( براي جمع آوري اين نمونه، بيمار قبل از برخاستن از جاي خود و بصورت ناشتا، پس از يك نفس عميق با سرفه خلط را خارج نموده و به ظرف نمونه گیری منتقل می کند . )نمونه سوم : همزمان با مراجعه بيمار براي تحويل نمونه دوم ( خلط صبحگاهي ) به آزمایشگاه، تحویل مي شود .

اسلاید 35: آمادگی و آماده سازی ( شرایط ویژه بیمار) :الف ) براي گرفتن يك نمونه خوب ابتدا بايد نفس عميق از راه بيني كشيده و براي لحظه اي نفس خود را در سينه حبس كرد و با سرفه عميق خلط خود را داخل ظرف تخليه كرد و از ريختن خلط به جدار خارجي ظرف خودداري كرد .ب) گرفتن خلط از سوي بيمار بايد در فضاي باز ( در منزل يا واحد بهداشتي – درماني ) انجام گيرد . از جمع آوري خلط در اتاق كوچك يا دستشوئي جدا بايد خودداري كرد.ج) نمونه خلط بايد غليظ و از ترشحاتي باشد كه با سرفه عميق از سينه خارج شده باشد.د) نمونه خلط از آب دهان يا ترشحات حلق و بيني نباشد .ه) در صورت هرگونه تاخير در تحويل نمونه به آزمايشگاه نمونه گرفته شده در جاي سرد از قبيل درب يخچال نگهداري شود .

اسلاید 36: روش جمع آوری نمونه ادرار 24 ساعتهادرار ساعت 8 صبح را دور بریزید وبعد از آن بمدت 24 ساعت ادرار خودرا درظرفی که از طرف آزمایشگاه داده می شود جمع آوری نمائید 0 آخرین نمونه ادرار ساعت 8صبح روز بعد را درظرف بریزید.درمدت جمع آوری ، ظرف رادرجای خنک نگه داری نمائید0 توجه : به منظور صحت اندازه گیری ، درجمع آوری ونگهداری نمونه نهایت دقت بعمل آورید0 تذکر : پس از انجام آزمایش از ورزش و مصرف مایعات زیاد خودداری نمائید0 اندازه گیری آلبومین درعفونت ادراری ، بیماری حاد و یا بعدازجراحی از ارزش تشخیصی کافی برخوردار نمی باشد، لذا درصورت شرایط فوق موارد را به پزشک معالج وآزمایشگاه اطلاع دهید0

اسلاید 37:   Urinalysisآزمایش کامل ادرار مترادف ها : آنالیز کامل ادرار، U/Aآمادگی بیمار : درمورد روش نمونه گیری باید آموزش داده شود هم زن وهم مرد درباره تمیز کردن ماتوس پیشابراه نیاز به آموزش دارند 0 نمونه گیری باید از میانه جریان ادرار باشد ( midstream) به این ترتیب که بیمار ابتداداخل توالت ادرار کرده سپس ظرف نمونه گیری را به زیر جریان ادرار برده تا از قسمت میانی جریان آن نمونه بردارد0 دراطفال می توان نمونه را توسط کیسه ادرار، کاتتریزاسیون مثانه یا آسپیراسیون مثانه گرفت0نمونه : برای تست نواری ادرار (dipstick ) : ادرار راندوم میکروسکوپی : سدیمان سانتریفوژ شده ادرار

اسلاید 38: راندومظرف : این ظروف باید دارای خصوصیات زیر باشد:- بهتر است از ظروف یکبار مصرف استفاده کرد و از شستشوی ظروف با مواد شیمیایی و پاک کننده ها خودداری نمود.- در مواردی که کشت ادرار ضروری است باید از ظروف دردار دهانه گشاد (قطر دهانه حداقل 4 سانتی متر ) و دارای سطح اتکاء وسیع استفاده نمود.-در مورد نمونه های اطفال میتوان از ظروف کوچک یا کیسه های مخصوص پلاستیکی جهت جمع آوری نمونه استفاده کرد.- گنجایش ظروف مورد مصرف باید برای تقریباً 50 میلی لیتر ادرار کافی باشد.

اسلاید 39: نمونه گیری: معمولاً یک نمونه Voided مناسب خواهد بود0 اگر احتمال میرود نمونه با دیس شارژ یا خونریزی واژینال آلوده شده باشد یک نمونه clean catch مطلوب است زمان نمونه گیری با مقصود تست فرق می کند اگر cast یا توانایی تغلیظ کلیه را چک می کنید یا اهداف غربالگری دارید، یک نمونه ابتدای صبح ارجح می باشدنمونه تصادفی: Random Specimenمیتوانید هر زمان که بیمار بخواهد تهیه کند و به آزمایشگاه بیاورد هر چند این نمونه، نمونه مناسبی جهت آزمایش نیست.

اسلاید 40: نمونه اول صبح (8 ساعته) : First morning or 8- Hour specimenنمونه ای است که باید صبح بلافاصله پس از برخاستن از خواب تهیه گردد و طی مدت 2 ساعت به آزمایشگاه تحویل شود و در واقع ادراری است که در طول شب (حد اقل 8ساعت) در مثانه بوده است. این نمونه جهت غربالگری روزمره، آزمونهای حاملگی و بویژه در ارزیابی پروتئینوری ارتواستانیک ضروری است در این مورد باید بیمار شب موقع خوابیدن مثانه را تخلیه نماید و سپس صبح پس از برخاستن از خواب ادرار خود را جمع آوری کند. (جهت ارزیابی پروتئینوری ارتواستانیک بایستی پس از دو ساعت ایستادن و حرکت بیمار مجددا ادرار کرده و نمونه را نگه دارد . اگر نمونه اول از نظر پروتئینی منفی و نمونه دوم مثبت باشد بیمار پروتئینوری وضعیتی دارد. )

اسلاید 41: نمونه زماندار : Timed Specimenشامل ادرار 24 ساعته وادرار 2ساعت پس از غذاجهت کنترل دیابت وادرار تهیه شده بلافاصله پس از ماساژ پروستات است 0ازآنجائی که غلظت برخی مواد شیمیایی ادرار که باید اندازه گیری شود ممکن است با فعالیتهای روزانه ویادرطول روز تغییر می نماید ، لذا لازم است که ادرار 24 ساعته جهت آزمونهای شیمیایی کمی به کار رود0 چنانچه درموارد کاتکول آمین ها-17هیدروکسی استروئیدها که کم ترین مقدار ترشح آنها صبح زود وحداکثر ترشح درظهر و بعد از ظهر اتفاق میافتد این روش ایده آل میباشد0

اسلاید 42: نمونه تمیز گرفته شده میانی : Midstram Clean Catch Specimen این نمونه میتواند به عنوان جایگزینی برای نمونه گیری با کاتتر جهت کشت ادرار به کار رود به شرط آنکه بیمار را به طور کامل آموزش داد که چگونه نمونه را جمع آوری کند تا آلودگی اتفاق نیافتد دراین روش پس از شستشوی ناحیه تناسلی خارجی واورترا توسط آب وصابون نمونه وسط ادرار جمع آوری می شود0 طریقه نگهداری : نمونه را دراولین فرصت به آزمایشگاه برسانید0 درصورتی که بر روی نمونه درآزمایشگاه بلافاصله کار نمی شود0 باید دریخچال گذاشته شود نگهداری دریخچال از المان های تشکیل شده درادرار محافظت می کند ولی ممکن است کریستالهایی رسوب کنند که بصورت اوریجینال وجودندارند. بهترین حالت آزمایش برروی نمونه تازه voided وگرم است 0علل رد: تاخیر درانتقال، آلودگی با مدفوع ، فساد یا رشد بیش از حد باکتری

اسلاید 43: معيارهاي قبول يا رد نمونه هاي كلينيكي بطور مكتوب بایستی وجود داشته باشد و پرسنل نسبت به آن آگاه ‌باشندوجود دستورالعمل هاي مكتوب جهت نمونه گيری و بکار گيری آنهاراهنمای مراجعين ( شرايط آمادگی قبل از نمونه گيری و جمع آوری نمونه ) جهت ارائه به بيماران موجود باشد.الصاق بر چسب حاوی مشخصات كامل بيمار و تاريخ و ساعت نمونه گيري بر روی نمونه هاتکميل فرم درخواست وپذيرش نمونه حاوی اطلاعات کامل ( مشخصات بيمار و سابقه مصرف دارو و آنتی بيوتيک ،تشخيص احتمالی بيماری و تاريخ و زمان جمع آوری و تحويل نمونه و... )میکروب شناسی

اسلاید 44: محيط هاي ترانسپورت مناسب جهت انتقال نمونه ها ( کری بلر و استوارت ) در صورت لزوم موجود ‌باشد.استفاده ازظروف مناسب در پيچ دار غيرقابل تراوش جهت جمع آوری و انتقال نمونه هادستورالعمل هاي مكتوب براي نگهداري مناسب نمونه هايي كه امكان كشت و بررسي سريع آنها وجود نداردنمونه هاي مشكوك به التور، سل، سياه سرفه و ديفتري و ساير بيماريهاي تحت مراقبت بایستی به آزمايشگاه مرجع ارسال ‌شوند.

اسلاید 45: روش جمع آوری نمونه ادرارجهت کشت و آناليز ادرارحجم نمونه : حداقل 10 میلی لیتر جهت کشت وآنالیز لازم است ولی درمواردی که پزشک معالج درخواست بررسی جهت مایکروباکتریوم TB یا عفونت های قارچی نموده باشد جمع آوری حداقل 20 میلی لیتر ادرار ضروری می باشد0 ظرف نمونه : ظرف استریل یک بار مصرف دهان گشاد دارای درپوش محکم غیر قابل تراوش با گنجایش حداقل 30 میلی لیتر ادرار

اسلاید 46: نحوه نگه داری : پس از نمونه گیری باید هرچه سریع تر وحداکثر تا2ساعت نمونه ها را به آزمایشگاه میکروبشناسی جهت بررسی وکشت انتقال داد درغیر اینصورت باید نمونه دریخچال 8-4 درجه سانتی گراد تا 24ساعت نگهداری شود0 ضدانعقادها ونگهدارنده ها: استفاده از اسیدبوریک با غلظت1/8% به عنوان ماده نگهدارنده باکتریواستاتیک ( درصورت لزوم)انتقال نمونه : درظرف مناسب نمونه گیری با استفاده از دستکش ورعایت مسائل ایمنی وبهداشتی توسط پرسنل بخش پذیرش به آزمایشگاه میکروبشناسی جهت بررسی وکشت انتقال يابد.

اسلاید 47: آمادگی و آماده سازی ( شرایط ویژه بیمار) : جهت نمونه گیری مطلوب رعایت نکات ذیل الزامی است :بانوان قبل از نمونه گیری باید ناحیه پری اورترال وپرینه را کاملاً با آب وصابون شستشوداده و پس ازآب کشی وخشک کردن قسمت اول ادرار خود را بیرون ریخته و قسمت میانی را درظرف مناسب جمع آوری نمایند و قسمت آخر ادرار خود را نیز دور بریزند0درمورد آقایان شستشوی آلت با آب تنها کافی است 0 درمورد نوزادان وکودکان زیر 2 سال باید از کیسه های استریل مخصوص جمع آوری ادرار Urine Bag استفاده کرد0

اسلاید 48: موضع نمونه گیری :جمع آوری قسمت میانی ادرار توسط خود بیمار با رعایت دستورات لازم Clean Catch Specimen- Midstreamوضعیت بالینی : عدم مصرف آنتی بیوتیک حداقل سه روز قبل از نمونه گیری الزامی می باشد0زمان نمونه گیری : توصیه می شود از نمونه ادرار اول صبح که حداقل 8 ساعت درمثانه مانده وتغلیظ شده است استفاده کرد درغیر این صورت می توان از نمونه ادرار راندوم یا اتفاقی جهت بررسی وکشت استفاده نمود0

اسلاید 49: كشت خوناز محيط هاي كشت خون حاوي ماده ضد انعقاد sps استفاده مي‌شود.حجم خون كافی (10 سی سی ) و به نسبت 1:5 به ويالهاي كشت خون اضافه مي‌شود.كشت CSFنمو نه های CSF به سرعت و حداکثر ظرف مدت يکساعت پس از نمونه گيری کشت و بررسی می شوندكشت زخم از روش هاي مناسب ( آسپيراسیون ) جهت اطمينان از جداسازي و شناسايي باكتريهاي بي هوازي استفاده مي‌شود.