نمونه برداری از کالاها

نمونه برداری از کالاها

اسلاید 1: چرا از کالاها نمونه برداری می کنیم؟برای کنترلهای مستمر از کالای موجود در بازار یا در واحدهای تولید جهت اطمینان از سلامت آن.برای کنترل کالاهای وارداتی موجود درگمرکات و تطابق مشخصه های آن با حدود مجاز استانداردهای ملی ایران. برای تایید سلامت کالای تولیدی و صدور پروانه های ساخت و مجوز استفاده از علامت استاندارد ملی. و درنهایت ایجاد امنیت غذایی و حفظ سلامت آحاد افراد جامعه

اسلاید 2: لوازم عمومی مورد نیاز جهت نمونه برداری صحیحقاشق در اندازه های بزرگ و مربا خوری و چایخوری سترون شده. چنگال و چاقوی استریل اره و قیچی استریل (برای موارد خاص) چراغ الکلی و پنبه و کبریت. الکل. نخ و کاغذبامبو در اندازه های مختلف شیشه های دهان گشاد استریلنایلون فریزر استفاده نشده. گاز و باند جهت بستن درب شیشه. فلاسک یخفرمهای مخصوص ثبت اطلاعاتبرخی نمونه ها ابزاراختصاصی نیاز دارد که در هر مورد بتفکیک بیان خواهد شد.

اسلاید 3: شرائط کلی ظروف نمونه برداریوسایلی که برای نمونه برداری استفاده می شود برای هر محصول باید مناسب آن باشد. دربرخی مواد می بایست از وسایل سترون شده استفاده کرد.لذا باید پس از تمیز و خشک کردن طبق یکی از روشهای زیر اقدام به سترون سازی آن نمود.1ـ با قرار دادن در هوای گرم 160-165 در جه سانتی گراد بمدت 2 ساعت 2ـ با قرار دادن در بخار اب در حرارت 121 درجه سانتی گراد بمدت 15 دقیقه در فشار 15 اتمسفر (اتوکلاو)3ـ با قرار دادن در معرض تابش اشعه 4ـ با قرار دادن در اکسید اتیلن.

اسلاید 4: چنانچه انجام روشهای فوق برای سترون سازی وسایل امکان پذیر نباشد می توان طبق یکی از روشهای زیر عمل کرد مشروط به آنکه وسایل بلافاصله مورد استفاده قرار گیرند: وسایل را در محلول 70% (حجم به حجم) اتانول غوطه ور سازید و پس از کمی خشک کردن با شعله الکل باقیمانده روی آنرا بسوزانید. وسایل را در محلول تازه هیپوکلریت سدیم حاوی200 قسمت در میلیون کلر بمدت 10 دقیقه غوطه ور سازید و سپس بگذارید خشک شود

اسلاید 5: ظرفهای نمونه برداری: ظروف و درب آنها باید از جنسی باشد که نمونه ها را در طول مدت برداشت و حمل و آزمون بخوبی محفوظ نگه دارد بطوریکه هیچگونه تغییری در طی مرحله نمونه برداری و آزمون پدیدار نگردد. این ظروف باید کاملاً تمیز و خشک بوده و درصورت لزوم برای برخی آزمونها استریل شده باشند بطوریکه بعد از این عملیات ایجاد سم برای موجودات ذره بینی ننماید. ظروفیکه برای نمونه های جامد یا نیمه جامد(خمیری شکل) و فرآورده های مایع مورد استفاده قرار می گیرند باید دارای دهانه پهن باشند و درب آنها کاملاً جزم باشد تا محتوی درون آنها بیرون نریزد.

اسلاید 6: نمونه برداری تصادفی برای این منظور از جداول اعداد تصادفی استفاده می شود. در صورتیکه جدول مذکور دردسترس نباشد از روش ذیل استفاده می شود. تعداد ظرهای بهر را (N) و تعداد نمونه موردنیاز را (n) در نظر بگیرید. ابتدا عدد N را بر عدد n تقسیم نمایید که می شود عدد rسپس از اولین ظرف بترتیب شروع به شمردن 1-2-3- ... نمایید تا عددr و آن ظرف را بعنوان نمونه انتخاب نمایید .

اسلاید 7: شمردن را مجدداً ادامه دهید تا عدد r بعدی و نمونه دوم را انتخاب نمایی و این کار را ادامه دهید تا تعداد نمونه مورد نظر انتخاب و جدا شود. نمونه ایکه انتخاب می شود به سه نمونه تقسیم می شودشامل : 1ـ نمونه آزمایشگاهی 2ـ نمونه شاهد جهت نمونه بردار3ـ نمونه شاهد جهت صاحب کالا

اسلاید 8: تعاریف محموله : مقداری از کالا که بر طبق قرار داد در یک نوبت حمل و تحویل خریدار می شود. یک محموله می تواند شامل یک یا چند بهر باشد. بهر: قسمتی از یک محموله است که دارای ویژگیهای یکسان باشد. محموله ای است که مورد نمونه برداری قرار می گیرد. نمونه اولیه: مقدار نمونه ای که از هر یک از بسته های انتخاب شده یک بهر بدست می آید.

اسلاید 9: نمونه معرف: نمونه ای است که از اختلاط کامل نمونه کلی بدست می آید. و به 3 دسته تقسیم می شود: نمونه آزمایشگاهی نمونه شاهد جهت نمونه بردار نمونه شاهد جهت صاحب کالانمونه آزمایشگاهی: مقدار معینی از نمونه معرف است که برای آزمایشگاه ارسال می شود.

اسلاید 10: 1ـ شرائط ارسال نمونه به آزمایشگاه های کنترل غذا و داروالف) نمونه بایدهمراه با نامه یا فرم ارسال نمونه بر اساس ضوابط بند« ب» باشد: ب) ضوابط ارسال نمونه : 1ـ مقدار یا تعداد نمونه ارسالی باید مطابق با شرائط نمونه برداری استاندارد باشد. 2ـ نمونه بصورت لاک و مهر شده به آرمایشگاه ارسال شود. 3ـ شرائط حمل و تحویل نمونه از نظر عوامل فیزیکی(نور، دما، رطوبت،...) مطابق با شرائط استاندارد ملی ایران و ضوابط مربوطه باشد،4ـ نمونه ماده اولیه در ظروف مناسب ارسال شود،

اسلاید 11: 5ـ نمونه محصول ارسالی دارای برچسب با مشخصات کامل، مطابق با نشانه گذاری استاندارد ملی باشد6ـ نمونه ماده اولیه باید توسط نمونه بردار با مشخصات ذیل برچسب گذاری گردد: ـ نام نمونه، ـ نام کارخانه / شرکت وارد کننده کالاـ نام کارخانه و کشور سازنده کالا ـ تاریخ تولید و تاریخ انقضای اعتبار مصرف ـ سری ساخت ـ علت نمونه برداری ـ شماره و تاریخ نامه یا فرم ارسال نمونه، ـ موردمصرف ماده اولیه ؟

اسلاید 12: ج) ضوابط ارسال نامه یا فرم ارسال نمونه 1ـ نامه خوانا و بدون خط خوردگی باشد، 2ـ مشخصات مندرج در فرم ارسال نمونه، شامل موارد ذیل باشد: ـ نامه شماره و تاریخ داشته باشدـ نام کامل نمونه ذکر شود، ـ حالت فیزیکی نمونه چیست؟ (پودر ، گرانول، مایع، ...) ـ تعداد یا مقدار نمونه ـ شرائط نگهداری و ارسال نمونه به آزمایشگاه (منجمد ، در مجاورت یخ، در حرارت معمولی ، ...)

اسلاید 13: ـ تاریخ تولید و انقضای نمونهـ نوع بسته بندی اصلی نمونه ـ شماره پروانه ساخت یا کد بهداشتی نمونه ـ علت ارسال نمونه؟ (ترخیص ، پیگیری پرونده ، پیش نمونه آزمایشی ، صدور پروانه ساخت، کنترل مستمر، شکایت از نمونه، ....) ـ نوع آزمایشات درخواستی (میکروبی ، شیمی ، سم شناسی ، ....) ـ محل نمونه برداری( اماکن عمومی، کارگاه ها ، شرکتها، کارخانجات، مراکز پخش، ...)

اسلاید 14: ـ مورد مصرف ماده اولیه ـ تاریخ و ساعت دقیق نمونه برداری 3ـ شماره و تاریخ نامه باید با شماره و تاریخ درج شده روی نمونه، توسط مراکز ارسال نمونه، مطابقت داشته باشد،

اسلاید 15: د) ضوابط ارسال مدارک ـ مدارک ارسالی باید خوانا و بدون خط خوردگی باشد. ـ مشخصات قید شده در نامه و یا فرم ارسال نمونه ، با برگ آنالیز و مشخصات قید شده روی نمونه مطابقت داشته باشد، * مدارک ارسالی برای مواد اولیه در مرحله گشایش یا ترخیص شامل موارد ذیل باشد 1ـ گواهی بداشت از کشور مبداء (جهت کالاهای وارداتی ) 2ـ اصل برگ آنالیز یا تصویر برابر اصل شده توسط مرکز ارسال نمونه:

اسلاید 16: توجه: در برگ آنالیز باید موارد ذیل ثبت شده باشد: ـ نام ماده اولیه ، ـ تاریخ تولید وانقضای مصرف ـ نام کارخانه سازنده محصول ونام شرکت وارد کننده آن، (در صورت وارداتی بودن) ـ حالت فیزیکی نمونه ـ سری ساخت ـ ریز مشخصات آزمایشگاهی محصول وذکر نتایج و محدوده قابل قبول

اسلاید 17: ـ مرجع مورد استفاده جهت انجام آزمایشات ـ تاریخ انجام آزمایشاتـ مهر و امضای مقام مسئول کارخانه ـ مورد مصرف ماده اولیه ( در صورتیکه نمونه، ماده اولیه باشد) 3ـ در مواردیکه شرکت تولیدی بنا به صلاحدید آزمایشگاه کنترل غذا و دارو، توانایی انجام آزمایش را داشته باشد، اعلام نتایج آزمون نمونه در آزمایشگاه واحد تولیدی به همراه موارد بند 2 مذکور الزامی است.

اسلاید 18: * جهت محصولاتی که در مرحله صدور پروانه ساخت می باشند مدارک و مفاد ذیل موردنیاز است. نام محصول حالت فیزیکی نمونه سری ساخت تاریخ تولید و انقضای مصرف نوع بسته بندی ( جنس ، حجم ، ....) نام و آدرس کارخانه سازنده محصول فرمول ساخت محصول

اسلاید 19: روش ساخت ریز ازمایشات انجام شده با ذکر نتایج تاریخ انجام آزمایشات برگ آنالیز مواد اولیه بکار رفته درفرمول ساخت محصول مهر و امضای مسئول فنی کارخانه،

اسلاید 20: * مدارک لازم جهت محصولاتیکه در مرحله تمدید پروانه ساخت می باشند. مدرک و مفاد بند بالا پروانه ساخت قبلی محصول * مدارک موردنیاز همراه نمونه های برداشت شده بصورت مستمر از کارخانجات تولیدی داخلی فرم ارسال نمونه با ذکر مشخصات لازم برگ آنالیز محصول با سربرگ کارخانه که موارد ذیل در آن ذکر شده باشد:

اسلاید 21: نام محصول حالت فیزیکی نمونه، (پودر ، گرانول، مایع، ...) تاریخ تولید و انقضای مصرف سرس ساخت محصول نوع بسته بندی ریز آزمایشات انجام شده با ذکر نتایج آنالیز محصول در کارخانه و محدوده قابل قبول مرجع مورداستفاده برای انجام آزمونتاریخ انجام آزمایشات مهر و امضای مسئول فنی کارخانه

اسلاید 22: 2ـ نشانه گذاری کالا بر روی برچسب کلیه کالاهای موجود در بازار مصرف می بایست موارد ذیل به صورت خوانا و به زبان فارسی درج شده باشد: 1ـ نام و نوع محصول 2ـ نام تجاری محصول 3ـ نشانی کامل محل تولید 4ـ شماره پروانه ساخت.( صادره از وزارت بهداشت و درمان و ...)5ـ تاریخ تولید کالا، به روز ماه سال

اسلاید 23: 6ـ تاریخ انقضاء قابلیت مصرف به روز ماه سال7ـ نام کلیه ترکیبات محصول 8ـ شماره سری ساخت 9ـ ذکر عبارت «محصول ایران » ذکر نحوه مصرف در صورت نیاز ذکر هشدارهای لازم در صورت نیاز

اسلاید 24: * در برگه ارسال نمونه توسط مراکز بهداشتی ، موارد ذیل گزارش شود:

اسلاید 25: کلیات نمونه برداری مواد غذایی برای آزمایشات باکتریولوژی مواد غذایی که بصورت کنسرو در قوطی تهیه می شود و یا مواد خوراکی دیگر مثل نوشیدنیها. بستنی. شیر و غیره که در ظروف اختصاصی کارخانجات مربوطه تهیه و به بازار عرضه می گردند بهتر است نمونه با بسته بندی کارخانه ای برداشت شود. نمونه برداری از گوشت و ماهی و غذاهای دریایی و نظائر آن باید بوسیله کارد و چنگال و قاشق استریل یااره های مناسب انجام شود.

اسلاید 26: بدین شکل که با دقت و نظافت کامل تکیه ای از ماده غذایی را برداشت کرده و در شیشه دهان گشاد درب دار استریل و یا در کیسه های فریزر استفاده نشده قرار دهید و در شرایط مناسب زنجیره سرد به آزمایشگاه ارسال دارید. شیر خشک و گرده های غذایی را بهتر است بصورت بسته کامل و باز نشده انتخاب و ارسال دارید. درصورتیکه این امر میسر نباشد مقداری نمونه را با رعایت اصول بهداشتی ودر مجاورت شعله در شیشه های دهان گشاد استریل ریخته و به آزمایشگاه ارسال دارید.

اسلاید 27: موادغذایی یخ زده را می بایست در همان حالت انجماد نمونه برداری کرده و در شرائط انجماد به آزمایشگاه ارسال نمود. برای نمونه برداری از سطح اشیاء مانند میز و تخته های آشپزخانه و تریلرها باید از سوآپهای استریل استفاده نمود.( 2 سوآپ از هر نمونه برداشته و در لوله های سترون و یا لوله هاییکه محتوی مقدار کمی آب پپتنه است قرار داده و به آزمایشگاه ارسال دارید.

اسلاید 28: نمونه برداری از آب برای آزمایشهای باکتریولوژِیدر نمونه برداری آب منتهای کوشش برای جلوگیری از آلودگی باید بعمل آید مهمترین موضوعیکه در نمونه بردای آب باید بدان توجه کرد انست که « آیا نمونه آب کلرینه شده است یا نه ؟» چنانچه در آب کلر وجود داشته باشد باید آنرا از بین برد بدین منظور نمونه آب کلرینه را باید در شیشه های حاوی 1/0 میلی لیتر محلول 10% تیوسولفات سدیم ریخت.

اسلاید 29: توصیه می شود در صورت امکان از همان آب قبل از کلره کردن نیز درشرائط یکسان و همزمان نمونه برداری نمود. شیشه های درب سمباده ای دهان باریک برای نمونه برداری آب مناسبتر است. برای استریل شیشه های حاوی تیوسولفات سدیم ضرورتاً بایستی از اتوکلاو استفاده کرد. روش نمونه برداری از شیر آب یا لوله پمپنمونه برداری آب از آبهای ساکن نمونه برداری از ابهای جاری

اسلاید 30: باید توجه داشت که شیشه ها بطور کامل پر از آب نشود و فضایی برای هم زدن و مخلوط کردن آب بهنگام آزمایش وجود داشته باشد. نمونه آب بلافاصله پس از نمونه برداری بایستی به آزمایشگاه ارسال شود تا مورد آزمون قرار گیرد. چنانچه بهر علت امکان آزمون فوری آب میسرنباشد بایستی شیشه های حاوی نمونه را در یخچال بادمای 4 درجه سانتی گراد قرار داد. معمولاً فاصله زمانی نمونه بردای تا آزمون از 6 ساعت نبایستی بیشتر شود. اگر آزمون شیمیایی نیز مورد نظر است حداقل 2 لیتر نمونه مورد نیاز است.

اسلاید 31: در صورتیکه اندازه گیری میزان رادیو اکتیویته نیز مد نظر است الزاماً بایستی از ظروف پلی اتیلن جهت نمونه برداری استفاده شود. در نمونه برداری از منابعی که دارای گازهای معدنی باشند بایستی ظروف را از نمونه آب پر کرد بطوریکه به هیچ وجه هوای آزاد در بالای ظرف وجود نداشته باشد. اگر نمونه اب به منظور اندازه گیری نیترات و نیتریت برداشت می شود می بایست بازای هر لیتر آب 1 م ل اسید سولفوریک غلیظ به نمونه اضافه شود.

اسلاید 32: مقدار نمونه

اسلاید 33: مقادیر لازم برای نمونه برداری از نظر آزمایش های فیزیکی و شیمیایی

اسلاید 34: انواع کنسرو قوطی از نظر آزمایش های شیمیای و میکروبی باین ترتیب برای نمونه برداری جدا می گردند.

اسلاید 35: جهت نمونه برداری و آزمایش از کره و پنیرهای وارداتی و غیر وارداتی به صورت فله و یا بسته بندی شده بشرح ذیل اقدام می گردد.

اسلاید 36: نمونه هایی که به صورت بسته بندی می باشند: الف) بسته هایی بزرگ مانند حلب روغن، کره ، خیار شور، شیرو مشابه آن

اسلاید 37: ب) بسته هایی کوچک مانند بسته هایی چای انواع شیر خشک ها و مشابه آناننمونه های انتخاب شده باید کاملاً بسته بوده و قبلاً باز نشده باشد.

اسلاید 38: جدول شماره 1: نمونه برداری از بهرهائیکه وزن هر بسته 100 گرم تا 1000 گرم می باشد.

اسلاید 39: جدول شماره2: نمونه برداری از بهرهائیکه وزن هر بسته از 5 کیلوگرم تا 25 کیلوگرم می باشد.

اسلاید 40: جدول شماره3: نمونه برداری روغن

اسلاید 41: جدول شماره 4: نمونه برداری شکر

اسلاید 42: جدول شماره 5: نمونه بردای چای

اسلاید 43: جدول شماره 6: نمونه برداری از برنج و غلات و حبوبات

اسلاید 44: لیست حداقل مقدار نمونه جهت کنترل کیفی(شیمیایی و میکروبی ) از مراکز تهیه و توزیع و فروش مواد غذایی و اماکن عمومی