صفحه 1:
© 3
وجهه فرهنگی انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی (ره)
:گردآوری و ارائه
صفحه 2:
+
مقد:
درک نظام مند از دیدگاه های فرهنگی امام خمینی (ره) هنگامی میسر
می شود که با مطالعه گزاره های مختلفی که ایشان در موضوعات متنوع
فرهنگی مطرح کرده انده نسبت به استنباط سازه های نظری از اين دید گاه
ها اقدام شود. سپس تلاش شود براساس وجه متمایز و اختصاصی این
سازه. دیدگاه های فرهنگی ایشان به مثابه یک نظریه فرهنگی منسجم
سامان یابد.
صفحه 3:
© ل
نظریه فرهنگی آمام خمینی (۵) - "" "۰
صفحه 4:
در دوران قیام خود نیز آن چنان بر ماهیت فرهنگی نهضت تأکید دارند که
برخی تحلیل گران غیر ایرانی با اشاره به همین مسئله انقلاب اسلامی ایران را
«انقلاب نوار کاست» و یا برخی آن را انقلاب کاغذ ۸۵4 دانسته اند. دوران
يس از انقلاب برای امام خمینی (ره) دوران بازسازی یک نظام اجتماعی
براساس تمام ایده های فرهنگی است که در تمام اين سال ها بازتوليد مى
كرده اند. ايشان در اين دوران تلاش مى كنند فرهنكك را به مثابه زيربناى اين
بازسازى در تمام حوزه ها قرار دهند.
«بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد
فرهنگ آن جامعه است. اساسا فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل
مى دهده (امام خمینی رم ۱۳۷۸: ۲۳۳/۱۵)
صفحه 5:
ری وی یگ وگ ی ی توب نی يم از من وف رش رفسف[ ار
A sep hy Be رای دام ی ردو کل سم هی در زگ سر کرد
فا روت زد رز گر نآزا خر نی رتش رس دشر ی
رسای اسلا دی ود رای خر كار يخ حل يه قات ع بير وي فم صيق ما إن يوالع كي
حي ياف كرو كي ريط يق
صفحه 6:
ل
اولويت هاى تحول اجتماعى
امام خمینی (ره) با انقلاب در پی اصلاح اجتماعی است و اصلاح اجتماعی را
در پی و تداوم انقلاب دنبال می کنند. ایشان روند انقلاب و اصلاح اولویت را
به فرهنگ می دهند و می فرمایند: «راه اصلاح یک مملکنی فرهنگ آن مملکت
است؛ اصلاح باید از فرهنگد شروع . بشوده.
در نظریه فرهنگی امام خمینی (ره) این اولویت OT i جهت به فرهنگ و
تحول فرهنگی معطوف می شود که از نظر امام خمینی (ره) فرهنگ به مثابه
زیربنای همه روابط اجتماعی در نظر گرفته ميشود. و دقیقا از این منظر است
که از منظر امام خمینی (ره) تحول فرهنگی - فکری در اولویت تحولات
اجتماعی قرار دارد.
صفحه 7:
اولویتهای تحول فرهنگی
در نظریه فرهنگی امام خمینی (ره) پس از بحث از اولویت تحول فرهنگی در
تحولات اجتماعی؛ این استدلال پرورانده می شود که تحول فرهنگی باید از
تحول در نظام آموزشی جامعه شروع . شود:
۷بزرگ ترین تحولی که باید بشود در فرهنگ باید بشود برای اينکه بز رگترین منوسسه ای
است که ملت را یا به تباهى مى كشدء يا به اوج عظمت و قدرت می كشد.ه
امام خمینی (ره) نظام آموزشی را زیربنای تحولات فرهنگی دانسته و حرکت
قهقرایی آن را سبب انحطاط اجتماعی می دانند.
صفحه 8:
تدریجی يا دفعی بودن تحول فرهنگی
مسن ىك مدظل مهس به مياق ره ری دی زد اد ود برش ی بای نی هنیس ریا ید هي ید کج اس
خر رت سای ی ری دنه رنه ای بلق ره دا سم کین يتسد که ریق ان دی زد
كنيد و بوذ صيق ونه دل وي مون كيد
تيج يعن یل ری سرام خی الى مدق فك تاي ف علي ب قل رت
صفحه 9:
در نگاه امام خمینی (ره) به انسان؛ «فطرت» نقش بنیادینی دارد. ما در نظریه
فرهنگی امام خمیتی (ره) به نوعی با دلالتهای اجتماعی نظریه فطرت مواجه
می شویم. یکی از این دلالتها خود را در مفهوم با زگشت به خویشتن نشان می
دهد. جایی که امام خمینی (ره) این مفهوم را براساس با زگشت به «فطرت
نخستين» تفسیر می کند. در اینجا بستر مفهوم دیگری فراهم مى شود كه امام
به اين مفهوم تصریح هم دارند: «فطرت ثانی». از نظر امام خمینی (ره) هریک
از انسان ها در اثر تبلیغات و نظام آموزشی و فرهنگی منحط واجد یک
فطرت ثانی میشوند.باز گشت از این فطرت ثانی به فطرت اولیه با توجه به
نقش پایدار فطرت دربرساخت انسان هاء امری دشوار» تدریجی و زمان بر
خواهد بود.
صفحه 10:
عاملیت در تحول فرهنگی ۳
نیروی موثر در تحول فرهنگی کدام است؟ در این زمینه دست کم یک دو گانه
محوری قابل تمییز است: نخبه / توده.
امام خمینی (ره) عاملیت تحول فرهنگی را در سمت توده مردم پر رنگ تر می بینند
یا در سمت نخبگان و گروههای مرجع؟ در این زمینه امام خمینی (ره) هم بر نقش
نخبگان در تحول فرهنگی تأکید دارند و هم از سوی دیگر بر نقش توده مردم در
تحول و انقلاب فرهنگی تأأکید داشته و اساسا انقلاب فرهنگی را منوط به یک
انقلاب فرهنگی عمومی و باطنی میدانند
بنابراين در تحول فرهنگی و باز گشت به فرهنگ خود هم عموم مردم و به تعبير
امام «همه مسلمانان؛ نقش دارند و هم «دانشمندان؛ نویسند گان» گویند گان» و
نخگان.
صفحه 11:
ت
: نسبت ميان فرهتك با اقتصاد
aa Sots او رد تس یم دی ap Be نی دابیات کهآ رل ره اه ی یک کی که یه هگب
و رین سيت دست ی دعدت ره زد از سای اب یرد تیف ترگه ی پر دوریم ود ا لور كيلا شدمى ول ترف امام يني SPU
oad تاد را سکوس اي سبت دق ريدقت از گنه بای قصاد ك زيرناو وحدت بطل هن خرن ناگی تست دمص
Sasa oe ام ين eile
صفحه 12:
صفحه 13:
در واقع می توان گفت در نظریه فرهنگی امام خمینی (ره) نه تنها براساس
زیربنا بودن اقتصاد. فرهنگ از جنس اقتصاد و محدود به تعینات آن نیست؛
بلکه اقتصاد هم حوزه ای کاملا فرهنگی است. از همین روی ايشان از مفهوم
«فرهنگ اقتصادی» که نشان دهنده ماهیت فرهنگی اقتصاد از منظر ایشان
است استفاده می کنند و مقابله با «فرهنگ اقتصادی سرمایه داری و اشتراکی»
را مسئله ای فرهنگی و برعهده «علما؛ فقها و روحانیت» می دانند.
صفحه 14:
#نسبت فرهنگ و سیاست
نسبت فرهنگ و سیاست از دیگر مبادی مهم در شکل دهی به یک نظریه
فرهنگی است. در اینجا نیز نگاه امام خمینی (ره) همان نگاهی است که در
باب نسبت اقتصاد و فرهنگ پرورانده بودند. آزادی استقلال. کسب قدرت
همه زمینه هایی برای فرهنگ با تا کید بر بعد پرورشی آن است.
صفحه 15:
حدود و ثغور مدخلیت حاکمیت در فرهنگ
مسئله دیگری که به نحوی در همبستگی با نسبت فرهنگ و سیاست قرار
دارد؛ حدود و ثغور مدخلیت حاکمیت در فرهنگ است. امام خمینی (ره) به
عنوان یکی از تأثیرگذارترین متفکران عصر حاضر در تاریخ معاصر ایران؛
فرهنگ را مبنا و پایه ای برای مسائل سیاسی و اقتصادی می داند. در منظومه
فکری امام ... سیاست گذاری فرهنگی حاصل تعامل دولت و ملت است.؛
صفحه 16:
نقش رسانه ها
اخركن ge th Sad Sep ttn pe il yan BO) ae ها ست در بجا ى تا ب وش شار كود بك ا قي على كد
اام یام رای ماه ال ی خوه قش یی سیم خیش ربج جگهی که یر ترت بل مت هه جیگ وراه رب ات
موش موب تین ديكرى است > اهم يي ها قشي رساك هادر جهعهداند ل[ ع ابا صداوسيا نل يك تكد دب ره میس کرد دای را ند
هت اي ورد اسان یز گم لاسي و خوج لغرب زد الست
صفحه 17:
9
اسلام انقلابى و انسان انقلابى
در بررسى نظريه فرهنكى امام خمينى (ره) ما ميتوانيم به دو مفهوم كليدى امام
خمينى (ره) اشاره كنيم كه نقش عمده اى در محور مضمونى اصلى در نظريه
فرهنكى دارد و ديدكاه اين نظريه فرهنكى را در رابطه فرد و فرهنكك روشن
مى سازد. ضمن اينكه طرح واره اوليه اين دو مفهوم را ميتوان از ابتكارات و
اختصاصات انديشه امام خمينى (ره) دانست. اين دو مفهوم عبارتند از: اسلام
انقلابی و انسان انقلابی. در واقع اين دو مفهوم آنن بخش از نظريه فرهنكى
امام خمینی (ره) هستند که ایشان انقلاب اسلامی ایران و انقلاب اجتماعی را
با آنها تحلیل می کند. اسلام انقلابی که انقلاب انسانی می سازد و انسان
انقلابی که انقلاب اسلامی را در پی دارد.
صفحه 18:
& 0
اسلام انقلایی
در منظری که امام خمینی (ره) به تحلیل تاريخ فرهنكك و اندیشه معاصر می گشایند.
انديشه اسلامی پیش از انقلاب اسلامی در نهایت غربت و مهجوریت است. امام
معتقدند اسلامی که تبلیغ می شود اسلام واقعی نیست؛ یکک اسلام کوچک شده
ات ۳ ابعاد مهمى از اسلام را در بر ندارد.
البته طرح های استعماری و اهمال در میان حوزه های علمیه و روحانیون هردو در به
وجود آمدن این وضعیت موثر و مقصرند بنابراین از نظر ایشان آنچه به عنوان اسلام
معرفی می شود ابعاد اجتماعی اسلا را در بر ندارد و خاصیت انقلابی و حیاتی از آن
گرفته شده است به همین دلیل ایشان ضمن تاکید بر اهمیت ابعاد عبادی اسلام ASU
دارند که اسلام با محوریت قرار گرفتن مسائل دیگری مطرح شود.
صفحه 19:
يس در این دیدگاه اسلام مبنای انقلاب اسلامی در برابر اسلامی قرار
می گیرد که متحجران در فضای مقدس مآبانه از درون حوزه های علمیه
ترویج می کنند و متاثران از استعمار نیز در فضای روشتفکری مآبانه در
التقاط با اندیشههای کاپیتایستی و مارکسیستی آتن را پی میگيرند. فهم
انقلاب به مثابه صحنه در گیری و جایگزینی دو برداشت از اسلام تصویری
است که در سراسر سخنرانی ها پیام ها و نامه های امام خمینی (ره) می توان
مصادیق فراوانی برای آن یافت.
صفحه 20:
©
انسان انقلابی ۳
از منظری که امام خمینی (ره) به تحلیل انقلاب می گشایند انقلاب اسلامی
محصول کنش جمعی انسانی است که پس از انقلاب انسانی به وجود می آید . .
یعنی انسان انقلابی.تحول درونی برای انسان انقلابی مولفههای را بر می سازد
که از دو بعد عمده قابل مطالعه و ملاحظه است:! تحول از و »تحول به».
مراد از «+تحول از» این است مبدا و وضعیت پیش از تحول انسان انقلابی است
این یادآوری عمدتاً به منظور افزودن خود آگاهی انسان انقلابی به داشتههای
وضعیت جدید او انجام می شود.
صفحه 21:
اما در «تحول به» مراد امام خمینی (ره) باز شناساندن خود انقلابی جامعه
ایرانی به او است امام خمینی (ره) در اثناء انقلاب و پس از آن مرتباً دعوت به
با گشت به خود می کنند و در زمینه مفهوم انسان انقلابی مولفه های این خود
را تبیین می کند تییین امام از این مولفه تنها جنبه ای هنجاری اخلاقی و
توصیه ای ندارد بلکه بر بستری از توصیف یک رویداد مهم اجتماعی صورت
می پذیرد غرب زده بودن از مهمترین مشخصات انسان ماقبل انقلاب انسانی
است.
صفحه 22:
ثبات اجتماعی
مت APL oe تلا الى بير كردق تت ع هم تاس ب ار ده نی ینوی وا هسطع ایب رو آو ات هب
ات مام sh ENE BE دهم گت هی هی و وب ست و هم ليك لين وحدت و همسسذكى مر تل كه رای مت و دید یود
بش هب ملف فقا lil واجدا all pp i i يز لين هبسكي وجود ارد ودر كه كلام درو مقهوم اسلا ای رای ان
دای ود قات ملت م ند
صفحه 23:
كر سي ب وكا عدي ل Sa مدل یر
اا الى هوبا لمكشى > اسلا nbc wg Ol ير ويه وجود وده بوبه نشي جمعى دست زد كه متهى به القلاب اسلا لد الم
ASE Sp LS oyna go ot و هر توقاي هابى كه رهگ دراد هی ایح کش اب وجو مى آورد
صفحه 24:
منابع و مآخذ
1اسمیت. فلیپ» ۱۳۸۷ در آمدی بر نظریه فرهنگی؛ حسن پوبان؛ تهران؛
دفتر پژوهش های فرهنگی» چ ۲.
۲ امام خمینی (ره) ؛ روح الله ۰۱۳۷۳ ولایت فیه (حکومت اسلامی)»
ویرایش ۲ تهران مسسه و نشر آثار امام خمینی (ره) فایل ج ۱۰
۳ بار کر کریس ۰۱۳۸۷ مطالعات فرهنگی (نظریه و عملکرد)؛ مهدی فرجی
و نفیسه حمیدی تهران؛ تحقیقات و فناوری
۴. بنتون» تد و یان کرایب؛ ۱۳۸۹ فلسفه علوم اجتماعی: بنیادها فلسفی تفکر
اجتماعى» شهناز مسمی پرست و محمود متحده تهران؛ آگه ج ۳.
۵ خان محمدی, یوسف ۱۳۸۹ دولت و سیاست گذاری فرهنگی از منظر
امام خمینی (ره) « دانشگاه اسلامی» سال ۱۱
