چگونگی معاد در آیینه قرآن و حدیث

صفحه 1:
9۳ BL EFS ‏چگونگی‎ a ‏ایینه قران و حدیث‎ ‎ere) Be Perey‏ ا 

صفحه 2:
© مقدمه 0 5 5 1 دسته بندی آیات و روایات 0 ; 5 ۱1 ۳ نمونه هايى از ايات و روايات ات م 1 0 5 يرسشء بحث و تبادل نظر 

صفحه 3:
۱3۳۳ ۱ ‏اص‎ ‎PRON Se resin i) ‏يب‎ ‎pre ( 2 | eee ese sae nase c mero! ree ‏آخبرنی‌انهما لن یفترقا حتی‎ 8 عسگری (ع) ار ‎lic: 1‏ ما اهل بيت ويا از نماي كال و ششتران فا به ‎Whi‏ ‏آورند, ته از طریق قياس ‎aar| 56 31 cer‏ 0 ‎ene‏ قران | 0 ام ‎PP Bran‏ از دوع تاداني بوده, قرآن را از غیر اهلش فرا گرفته‌اند, و اقا اگر دچار خطا و اشتباه شده و سخنشان مطابق با ‎Fe‏ ‏تس سس 7 ‎iowa.)‏ ae دا( ۳ 

صفحه 4:
8" مقدمه - چگونگی معاد -بعد جسمانی - بعد روحانی -جسمانی مطلق - روحانی مطلق 30000 د جسماني-روحانى ا ل ۱ 20000 0 ‏ا ا ل ل‎ ere ae ‏محضر خداوند حاضر میشود‎ 

صفحه 5:
۳ ۳ 0 روایات 7 7 Stee USTs cae ly 5 jl lgikuil piwls>, 0 0 آفرينش از خاىء بازكشت به خاكء برانكيختن از خاک ‎٩‏ تشبیه معاد به حیات زمین پس از مرگ ‎FSSC SNS oP e ao] a‏ ا 2000 ‎Ul Pc arse pM eee aCe ws beet) |e arm wrire eee)‏ 

صفحه 6:
ها ار ا ا 00 این استخوانها را که چنین پوسیده است زندگی می‌بخشد؟» * ۱ ‏ار زر از را‎ Pe ‏[گونه] آفرینشی داناست.»‎ 

صفحه 7:
۳ و زد ات POP ‏ا‎ ‎eer ‏پر‎ ae vat oS a ا ال د ار ا ۳۳۳۳ ‎ates‏ ال ار 7 روز معینی جمع ‎atéls oyu) ci‏ و 1 ور وى ارم را قم ‎rere PCr ory‏ 1 براكنده ‎٠‏ مر ‎(ndss] 4S 54‏ و آیات دیگر ... 

صفحه 8:
۳ گروه اول: روایات PRES ‏ايام صا بآ ا‎ 119 ‏مي ا است؛ يك‎ 1 iro) (Etsy eed eer raros Cin renrs | Nene taro) (styeg ا ‏ آن‌کسی وه ۱ ‎٩‏ ۲ : بذون الگوي سابقي آن ر صورنگري کرد, مي توانة ها ۱ ۷ ۲ از کرداند. و | ‏اا ا‎ RPM ‏رح‎ ‎0 yes oes runes Eee Bere ere br mers h eric lee nnen wer ‏ا ا‎ RRC ree eis Nic cial cer Qerear perenne ae ‏قیامت فرا مي رسد.‎ داوند متعال به محل را صورتك ‎eroy cy‏ 00 | للندة ويه اذن ‎ ‏تودش منتقل مي گردد و صورتها به اذن خداي ‏وروح در آن قالبها و صورتها نفوذ مي 3 ‎ ‏به حالت اولنه دز 5 ‎ ‎ ‏ود 1 و حارج ‎ 

صفحه 9:
نها بارهم بر شون من ۱ eet Siege errr irra reg Reed Cats ry) nul, ‏حالى كه ديدكان خود را فروهشتهاند. جون ملخهاى‎ BV ‏ال ا‎ ores 000000 

صفحه 10:
۳ گروه دوم: دیگر آیات ل رس از از قبرها شتابان 00 (دادگاه) پروردگارشان ‎eee sre‏ ال ا سس ار را ار ان ار رم ‎yl‏ 00-5 اع رحمن و ۳ ‎su opus) SEEN‏ آیات دیگر .. 

صفحه 11:
‎i‏ كروه دوم: روايات ‎27 ll ‏ل 0 ( ۱۱۳ ا 0 3 7 1 80( ‎Sr‏ 00 سي ی ‎BPA OM‏ 5 0 ا(البلاقة, خطبه 105) ‏ا تا ياويلنا صن بعثنا صن هرف 1 "20 بر ما!ا چه ا ‎APC G2.)‏ ‎ge) yseyres ca want eee en ee‏ 000 ابن سخن را مي كويند: «يا وبأنا من بعثنا من مرقدنا». فرشتكان در ياسخ ‎xo GUT‏ 0 هذا ما وعد الرحمن و دق ‎Sag aul ull‏ مسف ان رس ره ‏لاا لاص سرادت ‎ee‏ ‏بيامبران راست كفتند». ‎ ‏2 كو ‎ 

صفحه 12:
۳ گروه سوم: از خاک» به خاک از ما شما را از اين [خاكى] آفريديم و به اين [خاك] بازمی‌گردانیم ی از ‎rr error ya oreo ron)‏ 

صفحه 13:
۳ گروه سوم: دیگر آیات و خداوند شما را همچون گیاهان از زمین رویانید! * سپس شما را به ل ل بآ للم 1 PP ons oe oon 9 95 ‏(سوره اعراف. آ‎ 2 aoe Ore 

صفحه 14:
‎om ead i‏ ات ‏0 إن تلت بن الحسين (ع) ‏ا ا ‎Pree ee SNe Mot‏ اعضايي که تبدیل به - مض ‎Cm‏ عزیز حمید, به ‎0 cy : 1 ‎1 co ch eee ‎Te ‏ار‎ ERM ‏۳ (لثالی الاخبار ج5 ص158 ‎ ‎ 

صفحه 15:
2 | a ani ‏چهارم:‎ 30013 el fol PR ‏و ار را‎ Pe ernie nie ucrn rn) Svea amron ies Dred eR eR eRe CESS rk RCre SRO eer cn) ‏نيز همين كونه است.‎ 

صفحه 16:
۳ گروه چهارم: دیگر آیات و به وسیله باران زمین مرده را زنده کردیم آری زنده شدن مردگان نیز 71175 إسوره ق. آبه 11 زنده را از مرده بیرون می‌آورد. و مرده را از 0 00000 ل ا ا ل 027 آورده می‌شوید ۱ 19( ل لا ار را ‎Pe Ire‏ سرزمينى مرده را زنده كردانيديم؛ همين كونه [از كورها] بيرون ‎Seer‏ (شوره زخرف آبه 11 71 

صفحه 17:
۳ گروه چهارم: روایات ۱۳9 وقتي قیامت فرا مي رسد. بر زمین باران مي بارد. ..., خاك بشر همچون ‎Ley‏ ل ‎tons t09 95 oem 5 00 rene Cele ao]‏ آنكاه قالب خاكي بدن هركس, يك جا جمع شده و به اذن خداوند | ‎recone‏ نا 00000 ا را تیا گرد هی جیز ا ا 00 57 2 

صفحه 18:
POET ‏را تا‎ Renee ate eg ‏«مرديد و خاى شديد و» سخت أر هم متلاشى شديد «بار ديكر» آفرينش‎ 010 repreatervi ra aren rer heme nee new peat ig PNG Ue ‏ا‎ een yore درازند 

صفحه 19:
۳ 0 ee ee ۳ ۲۱ ‏او شا ات‎ ul ‏ان‎ ae ‏ان‎ 0 Sop eee a Seer ecw eee ery ۱ ‏ا‎ Bey OR PCr Roi may ty Mec ‏ل ا ل‎ sE ITE) ‏است كه به ما و بدران ما از قبل داده شذه و اينها جيزي جز افسانه‎ 00 0 الله 

صفحه 20:
‎i‏ گروه پنجم: روایات ‏شخص ‎al 5S silo‏ ايام صادق (ع) ان پنس از مرگ ذوبازه زنده مي شود, در حالي که بدن او پوسیده و اعضاي بدنش متلاشي شده است؛ يك ‎erry Canes‏ 1 ‎ee ermeni 0. Se ae ‏آن كسي که بدن را از هیچ آفرید و بدون | گوی سای آن را صورنگري‎ ‏(احتجاج 2۶ عر 3 ‎ ‎3 ‎Foe er rare ‏ا‎ Fey otis yr Pere regen ey ‏اين أيه جه مي‎ ora er rye oye one ere 1 nrg Ee] ‏ابي‎ ‎emer Sea cay encore ‎« ‏كوبي:‎ ‎eS _- ِ ِ ۳ ۹ 0 ee eed Remo Boer ys ory i aie 1 popes cee erected Ener. Seno] ceri bela PRC ‏ا‎ tarry Pyrmecn Tes ‏سعدا ‏ال ا ا ل ‎Perrin‏ ‏خشت اوّل هست و نیست. اين آبي العوجا در اینجا گفت: آري درست است. ‎bye aa] ‎ ‎ ‎ ‎١‏ و ار احجاح, با ‎by) 

صفحه 21:


صفحه 22:
a By Ey sb ‏كروه 0 2ك‎ ۳ 0 1 MMR eSNG PO cio oS oe Ree) oo ae 0 S| ABT PRC OTIS IEE PRCT e meee TOES) Deano Se Orne | Meer e rn cul AO fs Se Pee ol ou) oo co ‏ا‎ ‏به تو پاسخ گوییم] و هم تو را [در مورد معاد] نشانه‌ای برای مردم‎ ‏آنها را برداشته به هم‎ a ‏قرار دهيم. و به [اين ]استخوانها بنكر,‎ ‏؛ سيس كوشت بر آن مييوشانيم.» يس هنكامى كه‎ 0 ‏فت:‎ Mr. ae ‏كا‎ pa) esol = cas: eee 

صفحه 23:
Po CREP rey ۳ ار ۱۲۷ ‎e Se)‏ ا ا ‎elev pte Ser‏ 1۱ «جراء ولى تا دلم آرامش يابد.» فرمود: «يسء جهار يرنده بركيرء و ‎ae ara)‏ ا ا ا ل 0 قرار ده؛ آنكاء ار و بدان ا ‎oy‏ 1 (سوره بفره آنه 980 آيات ديكر ... 

صفحه 24:
‎i‏ ات ‏ابى عمير آر |" لب از ابن ازامام صاه ال ۷۹3 1 ‎L‏ ‏روایت کرده که فرمود: ‎or ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏8 در ند هه ; ‎PENIS. I ee‏ ابراهيم (ع) كفت جرا ‎i... ١‏ خداوند فرمود: ا ل ا ‎ee erp‏ ‎oe ee‏ ل ل 0 و بدان كه خداون ثر عد ‎٠1١‏ تارق امور دانا است. ابراهيم (ع) یک طاووس و یک خروس و یک کبوتر و یک کلاغ سیاه گرفت, كه خداى تعالی دو باره فرمود:" صرهن" یعنی . . ‎ .‏ . , ‎RAMON CSG cicn ho Rel‏ کوه بگذار. و سپس یکی یکی را صدا کن و بگو:" به اذن خدا زنده شو", م ل ار تا ۱ 9 این هنگام بود که ابراهیم (ع) گفت:" آن الله عزیز حکیم". ‎ ‎ ‎ 

صفحه 25:
ae 5 اصل معاد بنا بر دلايل عقلى ثابت مى شود, اما مهمترين ابزار برای پی بردن به کنه چگونگی آن ماهیتا مبتنی بر پا ل ا ل ا 2000 0 ا ل 2 1 2 000 ۵ نص صریح ب ۱ ۲۲ ۱ ۰ زا بصورت جسمانی معرفی می نمایند. 5 بسيارى از روايات صحيح در تفسير و توضيح اين آيات بر جسمانى بودن معاد تاكيد دارند. 

چگونگی معاد در آیینه قرآن و حدیث ه کننده :امیر مسعود نوری فهرست ‏o مقدمه ‏o دسته بندی آیات و روایات ‏o نمونه هایی از آیات و روایات ‏o جمع بندی ‏o پرسش ،بحث و تبادل نظر مقدمه -چرا قرآن و حدیث؟ حضرت رسول (ص) :انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا بعدی :کتاب الله فیه‌الهدی والنور حبل ممدود من السماء الی االرض وعترتی اهل بیتی وان اللطیف الخبیر قد اخبرنی‌انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض وانFظروا کیف تFخلفونی فیهما امام حسن عسگری (ع) :آيا مي‌دانيد چه كساني به قرآن ،كه آن را شرفي بسي بزرگ و واال است تمسك مي‌جويند؟ آنان كه قرآن و تأويلش را از ما اهل بيت و يا از نمايندگان و سفيران ما به سوی شيعيانمان به دست ما آنان كه به رأي آورند ،نه از طريق قياس بدكاران و آراي اهل جدل .ا ّ و نظر خود درباره قرآن اظهار نظر مي‌كنند ،اگر تصادفا ً گفتارشان درست باشد ،عملشان از رFوي نادانFي بوده ،قرآن را از غير اهلش فرا واقع ما اگر دچار خطا و اشتباه شده و سخنشان مطابق با گرفته‌اند ،و ا ّ ِ امور نFباشد ،جايگاهشان آتش جهنم خواهد بود [وسايل الشيعه؛ ج ،27 باب 13؛ حديث ]63 مقدمه – چگونگی معاد انسان -:بعFد جسمانی بعFد روحانیمعاد - :جسمانی مطلق روحانی مطلق جسمانی-روحانیمعFاد جسمانی = معاد جسمانی -روحانی زندگی بعد از مرگ در هر دو جنبه جسمانی و روحانی ،صورت میگیرد. جسم مادی انسان دوباره شکل می‌گیرد ،با روح متحد شده و درمحضر خداوند حاضر میشود مقدمه – دسته بندی آیات و روایات ‏o جمع نمودن و زنده کردن استخوانهای پوسیده ‏o برخاستن انسانها از قبرها ‏o آفرینش از خاک ،بازگشت به خاک ،برانگیختن از خاک ‏o تشبیه معاد به حیات زمین پس از مرگ ‏o بیان موضع گیری کفار نسبت به معاد جسمانی ‏o نمونه ها و مثالهایی از معاد جسمانی در این جهان گروه اول :استخوانهای پوسیده مث َلى آورد و آفرينش خود را فراموش كرد؛ گفت« :چه كسى و براى ما َ اين استخوانها را كه چنين پوسيده است زندگى مى‌بخشد؟» * بگو« :همان كسى كه نخستين‌بار آن را پديد آورد و اوست كه به هر [گونه‌] آفرينشى داناست( ».سوره یس ،آیات 78و )79 گروه اول :دیگر آیات آیا انسان می پندارد که استخوانهای او را جمع نخواهیم کرد* آری قادریم که (حتی خطوط سر) انگشتان او را موزون و مرتب کنیم( .سوره قیامت ،آیه )4 - 3 و می گفتند :هنگامی که ما مردیم و خاک و استخوان شدیم آیا بر انگیخته خواهیم شد؟* یا نیاکان نخستین ما؟* بگو اولین و آخرین* همگی در روز معینی جمع می شوند( .سوره واقعه ،آیه 47تا )50 این کیفر آنهاست به خاطر اینکه به آیات ما کافر شدند و گفتند آیا هنگامی که ما استخوانهای پوسیده و خاکهای پراکنده می شویم آیا بار دیگر آفرینش تازه ای خواهیم یافت( .سوره اسراء ،آیه )98 آیات دیگر ... گروه اول :روایات شخص ماديّگرايي به امام صادق(ع) گفت‌:چگونه انسFان پس از مرگ دوباره زنده مي شود ،در حالي كه بدن او پوسيده و اعضاي بدنش متالشي شده است؛ يك عضو در فالن شهر طعمهﯼ درندگان شده و عضو ديگر در جاي ديگر خوراك خزندگان ،عضو ديگر خاك گرديده و با گل آن ديواري بنا شده است؟! حضرت فرمود :آن كسي كه بدن را از هيچ آفريد و بدون الگوي سابقي آن را صورتگري كرد ،مي تواند مانند اوّل آن را بازگرداند. شخص مادّي گفت :بيشتر اين مطلب را برايم توضيح دهيد. حضرت فرمود‌:روح انسانها در جاي خود قرار دارد؛ روح نيكوكار در روشنايي و وسعت و روح بدكار در تنگنا و ظلمت .بدن نيز به صورت اوّل تبديل به خاك مي شود؛ و آنچه درندگان و خزندگان از شكم دفع كرده و آنچه را خورده و ذرات ريز در دل تكّه تكّه جذب بدن كرده اند ،همگي در خاك در نزد كسي كه ّ تاريك زمين و عدد همهﯼ اشياء و وزن آنها را مي داند ،محفوظ است .وقتي قيامت فرا مي رسد ،... ،قالب خاكي بدن هركس ،يك جا جمع شده و به اذن خداوند متعال به مح ّ ل روح خودش منتقل مي گردد و صورتها به اذن خداي صورتگر به حالت اوّليّه در مي آيد و روح در آن قالبها و صورتها نفوذ مي كند( ... .احتجاج ج 2ص 97و بحار ج 7ص)37 گروه دوم :برخاستن از قبرها روزى كه داعى [حق‌] به سوى امرى دهشتناك دعوت مى‌كند * .در حالى كه ديدگان خود را فروهشته‌اند ،چون ملخهاى پراكنده از گورها[ى خود] برمى‌آيند * .به سرعت سوى آن دعوتگر مى‌شتابند. كافران مى‌گويند« :امروز [چه‌] روز دشوارى است( ».سوره قمر، آیات )8-6 گروه دوم :دیگر آیات (بار دیگر) در صور دمیده می شود ناگهان آنها از قبرها شتابان به سوی (دادگاه) پروردگFارشان می روند( .سوره یس ،آیه ( )51آیه 43سوره معارج نیز ،همین تعبیر را دنبال می کند) و اینکه رستاخیز شکی در آن نیست و خداوند تمام کسانی را که در قبرها آرمیده اند زنده می کند( .سوره حج ،آیه ( )7همین مضمون در آیات 4انفطار و 9عادیات دیده می شود) می گویند ای وای بر ما! چه کسی ما را از خوابگاه مان برانگیخت؟ (آری) این همان است که خداوند رحمن وعده داده و فرستادگان (او) راست گفتند( .سوره یس ،آیه )52 آیات دیگر ... گروه دوم :روایات امام علی (ع) ... :تا آنجا که امور پي درپی بگذرد و زمانها سپری گردد و رستاخيز برپاشود .در آن زمان آنها را از بيغوله های گور و النه های پرندگان و جايگاه درندگان و ميدانهای جنگ بيرون مي آورد در حال که باشتاب بسوی فرمان پروردگار روی مي آورند و به محل بازگشت خود مبادرت می کنند. (نهج البالغه ،خطبه )80 امام علی (ع) ... :کسFاني را که در زمين نهفته اند بيرون مي آورد سپس آفرينش آنان را پس از کهنه شدن تجديد مي کند و همه را پس از پراکندن گرد مي آورد( .نهج البالغه ،خطبه )105 مد باقر (ع) درباره آيه« :يا ويلنا من بعثنا من مرقدنا؛ واي بر ما! چه امام مح ّ كسي ما را از خوابگاهمان برانگيخت؟!»( .يس )52/فرمود :اين مردم در قبرهاشان هستند .وقتي بر مي خيزند ،خيال مي كنند خواب بودند؛ در نتيجه اين سخن را مي گويند« :يا ويلنا من بعثنا من مرقدنا» .فرشتگان در پاسخ آنان مي گويند« :هذا ما وعد الرحمن و صدق المرسلون؛ اين آيه چيزي است كه خداي رحمان به شما وعده Fداد و پيامبران راست گفتند». (يس( )52/تفسیر قمی ج 2ص ،216بحار ج 7ص)103 گروه سوم :از خاک ،به خاک ،از خاک ما شما را از این [خاک] آفریدیم و به این [خاک] بازمی‌گردانیم و بار دیگر نیز از این [خاک] بیرون می‌آوریم( .سوره طه، )55 گروه سوم :دیگر آیات و خداوند شما را همچون گیاهان از زمین رویانید! * سپس شما را به همان زمین باز می گرداند ،و بار دیگر شما را خارج می سازد( .سوره نوح ،آیه 17و )18 فرمود :در آن (زمین) زنده می شوید ،و در آن می میرید و از آن (در روز رستاخیز) بیرون خواهید آمد( .سوره اعراف ،آیه )25 گروه سوم :روایات علي بن الحسين (ع): امام زين العابدين ّ بدنهاي مردم (هنگام رستاخيز) مي رويد ،چنانكه سبزيجات مي رويند و اعضايي كه تبديل به خاك شده بود ،به قدرت خداي عزيز حميد ،به يكديگر نزديك مي شوند (پيوند مي خورند)؛ به طوريكه اگر هزار مردهﯼ آنان در يك قبر باشند و گFوشتها و استخوانها پوسيده و بدنهاي ايشان خاك و به يكديگر مخلوط شوند؛ خاك هيچ مرده اي با مردهﯼ ديگر مخلوط نمي شود( .لئالی االخبار ج 5ص)60 گروه چهارم :تشبیه به حیات زمین خداوند آن کسی است که بادها را فرستاد تا ابرهائی را بFه حرکت در آورند ،ما این ابرها را به سوی سرزمین مرده ای می رانیم و به وسیله آن زمین را بعد از مردنش زنده می کنیم ،رستاخیز نFیز همین گونه است( .سوره فاطر ،آیه )9 گروه چهارم :دیگر آیات و به وسیله باران زمین مرده را زنده کردیم آری زنده شدن مردگان نیز همین گونه است (سوره ق ،آیه .)11 زنده را از مرده بيرون مى‌آورد ،و مرده را از زنده بيرون مى‌آورد ،و زمين را بعد از مرگش زنده مى‌سازد؛ و بدين گونه [از گورها] بيرون آورده مى‌شويد (سوره روم آیه )19 و آن كس كه آبى به اندازه از آسمان فرود آورد ،پس به وسيله آن، سرزمينى مرده را زنده گردانيديم؛ همين گونه [از گورها] بيرون آورده مى‌شويد( .سوره زخرف آیه )11 آیات دیگر ... گروه چهارم :روایات امام صادق (ع): وقتي قيامت فرا مي رسد ،بر زمين باران مي بارد ،... ،خاك بشر همچون براده هاي طال در ميان خاكي كه شسته شده ،نمايان مي گردد،... ، آنگاه قالب خاكي بدن هركس ،يك جا جمع شده و به اذن خداوند متعال به مح ّ ل روح خودش منتقل مي گردد و صورتها به اذن خداي صورتگر به حالت اوّليّه در مي آيد و روح در آن قالبها و صورتها نفوذ مي كند .وقتي انسان كامل شد( ،به خود مي نگرد) هيچ چيز ناشناخته در خود نمي بيند(.احتجاج ج 2ص 97و بحار ج 7ص)37 گروه پنجم :موضع گیری کفار کافران گفتند :آیا مردی را به شما نشان دهیم که خبر می دهد هنگامی که «مردید و خاک شدید و » سخت از هم متالشی شدید «بار دیگر» آفرینش تازه ای خوFاهید یافت! آیا او بر خدا دروغ بسته؟ یا به نوعی جنون گرفتار است؟! بلكه آنان كه به آخرت ايمان ندارند در عذاب و گمراهى دور و درازند (سوFره سبا ،آیات )8 ،7 گروه پنجم :دیگر آیات آیا او به شما وعده می دهد هنگامی که مردید و خاک و استخوان شدید بار دیگر (از قبرها) خارج می شوید؟* هیهات ،هیات از این وعده هائی که به شما داده می شود( .سوره مومنون ،آیات .)36 ،35 كافران گفتند :وقتي كه ما و پدران ما (پس از مرگ) خاك شديم ،آيا (دوباره زنده شده و) از زمين بيرون آورده مي شويم؟! اين وعده اي است كه به ما و پدران ما از قبل داده شده و اينها چيزي جز افسانه هاي پيشينيان نيست»( .نمل67/و)68 آیات دیگر ... گروه پنجم :روایات شخص مادي گرايي به امام صادق (ع) گفت‌:چگونه انسان پس از مرگ دوباره زنده مي شود ،در حالي كه بدن او پوسيده و اعضاي بدنش متالشي شده است؛ يك عضو در فالن شهر طعمهﯼ درندگان شده و عضو ديگر در جاي ديگر خوراك خزندگان ،عضو ديگر خاك گرديده و با گل آن ديواري بنا شده است؟! حضرت فرمود :آن كسي كه بدن را از هيچ آفريد و بدون الگوي سابقي آن را صورتگري كرد ،مي توانFد مانند اوّل آن را بازگرداند( ... ،احتجاج ج 2ص 97و بحار ج7 ص)37 مد(ع) را احضار كرده بFود .ابFن هنگامي كه منصور دوانيقي رئيس شيعيان جعفر بن مح ّ ابي العوجا كه ملحد بود،خدمت حضرت آمد و گفت :دربارهﯼ اين آيFه چه مي گويي« :كلّما نضجت جلودهم بدّلناهم جلودا ً غيرها؛ هر بار كه پوستهاي تنشان بريان شود و بسوزد ،پوستهاي ديگري به جاي آن قرار مي دهيم»( .نساء،...، )56/ امام صادق (ع) فرمود ... :اين پوست دوّم همان پوست اوّل است ،و در عين حال غير از آن است .آن مرد گفت :اين سخن را به صورت عقل پسند برايم بيان كن. حضرت فرمود ‌:اگر ببيني شخصي خشتي بFردارد ،بشكند و خُرد كندF؛ آنگاه روي آن آب بريزد و آن را به هم بزند از آن خشتي به صورت اوّل بسازد؛ اين خشت همان خشت اوّل هست و نيست .ابن ابFي العوجا در اينجا گفت ‌:آري درست است... . (بحار ج 7ص 39از امالی و از احتجاج ،بFا اندکی تفاوت) گروه ششم :نمونه های معاد جسمانی گروه ششم :نمونه های معاد جسمانی يا چون آن كFس كه به شهرى كه بامهايش يكسر فرو ريخته بود ،عبور كFرد؛ [و با خود مى‌]گفت« :چگونه خداوند[ ،اهل‌] اين [ويرانكده‌] را پس از مرگشان زنده مى‌كند؟» .پس خداوند ،او را [به مدت‌] صد سال ميراند .آنگاه او را برانگيخت[ ،و به او] گفت« :چقدر درنگ كردى؟» گفت« :يك روز يا پاره‌اى از روز را درنگ كFردم ».گفت: «[نه‌] بلكه صد سال درنگ كردى ،به خوراك و نوشيدنى خود بنگر [كه طعم و رنگ آن‌] تغFيير نكرده است ،و به درازگوش خود نگاه كن [كه چگونه متالشى شده است .اين ماجرا براى آن است كه هم به تو پاسخ گوييم‌] و هم تو را [در مورد معFاد] نشانه‌اى براى مردم قرار دهيم .و به [اين ]استخوانها بنگر ،چگونه آنها را برداشته به هم پيوند مى‌دهيم؛ سپس گوشت بر آن مى‌پوشانيم ».پس هنگامى كه [چگونگى زنده ساختن مرده‌] براى او آشكار شد ،گفت[« :اكنون‌] مى‌دانم كه خداوند بر هر چيزى تواناست( ».سوره بقره )259 گروه ششم :دیگر آیات و [ياد كن‌] آنگاه كه ابراهيم گفت« :پروردگارا ،به من نشان ده؛ چگونه مردگان را زنده مى‌كنى؟» فرمود« :مگر ايمان نياورده‌اى؟» گفت: «چرا ،ولى تا دلم آرامش يابد ».فرمود« :پس ،چهار پرنده برگير ،و آنها را پيش خود ،ريز ريز گردان؛ سپس بر هر كوهى پاره‌اى از آنها را قرار ده؛ آنگاه آنها را فرا خوان ،شتابان به سوى تو مى‌آيند ،و بدان كه خداوند توانا و حكيم است( ».سوره بقره آیه )260 آیات دیگر ... گروه ششم :روایات ابى عمیر از ابى ایوب از ابى بصیر از امام صادق (ع) روایت کرده که فرمود: ابراهیم (ع) الشه اى را در کنار دریا دید که درندگان آن را مى خوردند و سپس همان درندگان به یکدیگر مى پریدند و یکى دیگرى را پاره مى کرد و مى خورد ،ابراهیم (ع) تعجب کرد و عرض کرد :پروردگارا به من بنمایان که چگونه مردگان را زنده مى کنى؟ خداوند پرسید مگر ایمان ندارى؟ ابراهیم (ع) گفت چرا ،و لکن مى خواهم قلبم مطمئن شود خداوند فرمود: پس چهار مرغ را بگیر و آنها را قطعه قطعه کن و سپس بر سر هر کوهى قسمتى از آن را بگذار و آن گاه آنها را صدا بزن تا به سرعت نزدت بیایند، و بدان که خداوند بر همه چیز توانا و به حقایق امور دانا است .ابراهیم (ع) یک طاووس و یک خروس و یک کبوتر و یک کالغ سیاه گرفت ،که خداى تعالى دو باره فرمود ":صرهن" یعنى قطعه قطعه شان کن ،و گوشتشان را مخلوط کن ،و به ده قسمت تقسیم نموده و هر قسمتى را بر سر یک کوه بگذار ،و سپس یکى یکى را صدا کن و بگو ":به اذن خدا زنده شو"، خواهى دید اجزاى بدنش از سر این کوه ها یک جا جمع شده و از نوک پا تا سرش به هم چسبیده و به سویت پرواز مى کند ،و همین طور هم شد ،در این هنگام بود که ابراهیم (ع) گفت ":أن الله عزیز حکیم". جمع بندی ‏o اصل معاد بنا بر دالیل عقلی ثابت می شود ،اما مهمترین ابزار برای پی بردن به کنه چگونگی آن ماهیتا مبتنی بر دالیل نقلی است. ‏o دالیل عقلی مبتنی بر معاد جسمانی: ‏o در نفی محال نبودن آن ‏o در اثبات آن (با انگیزه وجود دالیل نقلی بسیار) ‏o نص صریح بسیاری آیات قرآن معاد را بصورت جسمانی معرفی می نمایند. ‏o بسیاری از روایات صحیح در تفسیر و توضیح این آیات بر جسمانی بودن معاد تاکید دارند.