کارمند صالح

صفحه 1:


صفحه 2:
feel wv ‏تفای‎ 

صفحه 3:
ضرورت بحث © امروزه بر همگان روشن است که سعادت هر جامعه» در مرحله نخست. در گرو داشتن قانون مناسب است؛ قانونی که با نیازها و ساختمان روح و جسم انسان همخوان باشد و کمتر بتوان از آن سوء استفاده کرد. همچنین لازم است جنبه عملی آن هم روشن باشد. بیگمان قانون» پیش از اجرا فقط کلمات و واژگانی بیش نیست که بر صفحه کاغذ نقش میبندد و کاربردی ندارد. آنچه که به قانون جان میدهد و روح بیخشد. اجرای آن است. بیشک اجرای عادلانه و بدون تبعیض قانون» نیازمند کارمندان و کارگزارانی صالح و شايسته استء ولی به دلایلی که به شرح آن میپردازیم» اين موضوع حساسیت ویژهای مییابد. 

صفحه 4:
اسلامی بودن نظام در نظام اسلامی. فلسفه وجودی نظام اداری و به خدمتگیری کارمندان و کارگزاران در همه مراتب خدمترسانی به مردم است؛ زیرا سازمان و دستگاههای اداری» در حقيقت با بهرهگیری از سرمایه و آمکانات مردم پدید میأیند و هدف آنها. ارلله خدمات به مردم است. با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و روی کارآمدن دولت انقلابی در ایران و دگرگونیهای در ارزشها و فرهنك حاكم بر جامعه كه با اخراج كارمندان ناسالم ادارات و به خدمت گرفتن کارمندان به ظاهر متعهد و انقلابی و تدوین مقررآت جدید اداری همراه بود» میبایست از پیج و خم کارهای اداری کاسته شود و خدمترسانی به مردم بهتر صورت گیرد. ولی متأسفانه به دلایل گوناگون» بسیاری از این ساختارها به مرور از اهدلف اولیه و ارزشی خود که همان خدمترسانی خالصانه و بیمنت است» دور شدند؛ به گونهای که گاه احساس میشود 01 ماس ‎SS ea Cue ea‏ فتهائد. abl sel gle tain Og as ‏از اينروء نيازمند رويكرد ديكرى‎ را در نظام آداری کشور حاکم سازيم؛ به كونهايكه هم حق كارمنذ و هم حق اجتماع برآورده شود 

صفحه 5:
در منظر آزمايش بودن نظام ‎٠‏ بارها از بزركان دينى و حكومتى شنيدهايم كه تنها دين ميتواند جهان خالى از معنويت امروز ‎aa‏ 3 آیرآن نمونه برجستهای از یک ححومت دینی آلهی اننتا که جهانیان میتوانند از آن بهره گيرند. بیان این مطلب به معنی قرا ‎me‏ فتن نظام نوپای اسلامی ‏و آزماش داخلی و كان و بیشک» احتبالین نظام به چگونگی رفتاز کار مان وا ‏کارگزاران بستگی دارد. ‎eng) eet:‏ جامعه را بر عهده ‏دارند» میتوانند با رفتار و کردار سنجیده با مراجعه کنند استحکام پایههای حکومت و ماندگاری آن پیآمدهای زیان باری درپی خواهد داشت که نتیجه آن» ید ناک رآمدی ب ‏ام اسلامی باشند و در 4 ‏بنابرلین» برای پیشگیری از اینگونه اتهامهای تابهجا و توانا کردن کارمتدان و کاگزاران نظام اسلامی در انجام قکلیف و وظابفشان؛ شایسته است افزون بر معیارهای سازمانی و ققونی مج عهی از وهای اخلاقی و ای سم تب ود را خر رگا ادارى يارى كند. به اميد آنكه بتوان اهنگی و وحدت رویه در حرکت به سوی نظام اداری مطلوب و افزایش روح ‎ie‏ در كارمندان را شاهد باشيم. ‎ 

صفحه 6:
ریژگیهای لازم برای گزینش کارمندان و کارگزاران استقرار و دوام حكومت بهويؤو با شاخصهباى ديندارى و عدالت؛ بدون كزينش و بهكاركيرى كارمندان و كاركزاران شايسته؛ عملی نخواهد شد. ازاینری از مقولههای مهم و مورد توجه زمامداران اسلامی» كزينش و به كاركيرى كارمندان و کار گزارانی است که صللاحیتهای اخلاقی و تخطنصی لازعازاا داشته بافتد ژیرا اگر چنین نباشد» بیتردید در ترویج پاکیها بیتفاوت خواهند بود و چه بسا با عملکرد ضدارزشی, جامعه را به فساد بکشانند. همچنین اگر در رشته خود تخصص کافی نداشته باشند. حوزه کاری خود را دچار هرج و مرج خواهند کرد. امام علی علیه السلام در گفتاری دلنشین به آين دو ملاك لازم برآی انتخاب کارگزاران و کارمندان توجه داشته و آن را چنین یادآور شده است: در استخدام کارمندان و فرمانروایان شفاعت و وساطت کسی را مپذیر؛ مگر شفاعت شایستگی و امین بودن (درستکاری) آنان را.6 

صفحه 7:
ریژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزاران(9) ۰ در اين حديث زيباء امانتداری و درستکاری با شایستگی همراه شده است؛ یعنی اذاره آمور جامعه» امانتی اسلت که در اختیار کارمندان و کارگزاران نظام اسلامی قرار میگیرد و اگر شایستگی امانتذاری را نداشته باشند» پیآمدهای ناگواری را به بار خواهند آورد. این موضوع نه تنها در انتخاب کارمندان و کارگزاران. بلکه در ارتقای شغلی آنان نیز آهمیت دارد. بدیهی است هر اندازه اين انتخابها براساس شایستگیهای اخلاقی و تخصصی ۲ رت گیرد»سیب افزایش اعشماد به نس" کارابی آنها خولمدا 3 به عكسء هر اندازه ملاکهای بالا در نظر گرفته نشود و به جای آنها روابط منافع شخصی و وابستگی» شایستگیها را تعریف کند» رنجش خاطر خدمتگزاران درستکار و درنهایت نارضایتی مردم را در پی خواهد داشت. 

صفحه 8:
نظام اسلامى هموارم ‎rs:‏ را است که در مقابل زرق و برقهای دنیا نلفزند و در دام الودكيها بیشک تنها قدرتى كه جنين نيروى بازدارندهاى را ایجاد میکند تقواست. هن ”> تقوا در اسلام» پیشوایان معصوم قدس سرهما آن را عامل مهمی در ریش کار ماد و ما ‎ee‏ 0000 کردهاند. از جمله وقتی,رسول خدا صلی اه علیه و آله معاذ بن جبّل را به سوی یمن گسیل میداشت؛ به او فرمود: «و آوصیک بتقوی اله...؛ سفارش میکنم تو را به پرهیزکاری».4 همینطور امام علی علیه السلام در عهدنامه مالک اشتر در آغاز سخن و پیش از هر سفارشی» مالک را به تقوا و پیروی از خدا فرا میخواند: «او را به ترس از خدا فرمان میدهد و اينکه اطاعت خدا را بر کارها مقدم دارد».6 

صفحه 9:
ویژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزاران(۴) خیر خواهی نسبت به مردم ۰ خیرخواهی میتواند یکی دیگر از ملاکهای اساسی انتخاب کارمندان و کارگزاران نظام اسلامی باشد. امام علی علیه السلام در نامهای به مردم مر یکی از دلایل انتخاب مالک اشتر رحمه الله به زمامدارى مضر رأ خیرخواهی او معرفی میکند و میفرماید: مردم مصرء من شما را بر خود برگزیدم او را برای شما فرستادم؛ زیرا او را خیرخواه شما دیدم.4 

صفحه 10:
خلوص خلوص به معنای خالص كردن كار پرای خدا همراه با پیعلاقگی به ستیش ‎oe‏ دوری از ریاء تظاهر و منتگذاری است که از ویژگیای لازم برای هر كارمند و كار به شمار میرود. آمام علی علیه السلام آهمیت اين ویژ ‎ete‏ 1 مبادا هرگز خدمتمایی که انجام دادی به مردم منت گذاری یا آنچه را انجام دادهای بزرگ شماری... (زیرا) منت نهادن پاداش نیکوکاری را از میا میبرد و کاری رد بزرگ شمردن نور حق را خاموش باید گفت اگر کارمند و کارگزار مسلمانی» طالب امنيت و تعالی باشد. شایسته است خود را به صفت خلوص بیاراید و از هرگونه ظاهرسازی و عوامفریبی بپرهیزد تا خداوند آثار و برکات خلوص را بر وی بان سازد. آمام صادق علیه السلام میفرماید: هیچ بندهای به حقیقت اخلاص نمیرسد. مگر زمانی که دوست نداشته باشد او را برای کارهای خدايياش ستايش كنند. © 

صفحه 11:
ریژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزاران(9) اصالت خانوادگی ۰ _خوشنامی و سابقه درخشان خانوادگی در خدمت به اسلام و مسلمین» یکی دیگر از اصول گزینش کارمندان و کارگزاران در نظام اسلامی به شمار میرود. امام علی علیه السلام در عهدنامه مالک اشتر این موضوع را چنین یادآور میشود: «کارمندان دولتی را از میان مردم با تجربه و با حیاء از خاندانهای پاکیزه و 3 لمانی سابقه درخشانی ‎Gis CEA‏ ]] أخلاق آنان گرامیتر و آبرویشان محفوظتر و طمع و روزیشان کمتر و آیندهنگری آنان تست ‎ee ge Sera Neca‏ بد اين ‎eo eles ae‏ 

صفحه 12:
ریژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزاران() بردباری 0 الهی و چه از نو ا اميرالمؤمنين على عليه السلام در اين بآره ميفرمايد: «آلَه ‎us eae ٠١‏ تحمل سختیهاست») بیشک کارمند و کارگزار مسلمان با بردباری» میتولند در رویارویی با گفتار و کردارهای نامناسب افراد بیمنطق» ناآگاه بینزاکت و بیمار» در محیط اداری رفتار شایستهای از خود به نمایش گذارد و با بهکارگیری سیاستمدار به مشکلات و نیازهای مردم بهتر رسیدگی كند امام على عليه السلام در اين زمينه ميفرمايد: رای ‎Mr‏ ‏(مديريت) به كاركيرى مدارلست. © البته سياست مداراء در صورتى به عنوان يك اصل در اداره امور يذيرفته خواهد شد كه مورد سوءاستفاده قرار نگیرد. ‎SCs‏ از بردبارى» داستان كاركزار ‎AA‏ ‏حضرت يوسف عليه السلام را مطالعة 

صفحه 13:
۰ در اسلام تولنایی یکی دیگر از ویژگیهای لازم برای پذیرش مسئولیت و اداره امور است. 5 ود در جنبههای فکری: جسمی و تخصصی تواتایبهای خزدا زوا نش ده ‎٩‏ ۰ هر دلیلی از توانایبهای بالا بیبهره باشد» نه تنها در خدمتگذاری موفق نخواهد بود بلکه 8 ور اوانی را نبز هو 5و3 خواهد آورد. از امام صادق علیه السلام چنین نقل شده است: «سزاوار نیست که مزمن خود را ذلیل کند. به ایشان گفته شد: مومن چگونه خودش را خولر میکند؟ فرمود: خود را در معرض کاری که از او ساخته نیست قرار دهد». برای هین. در قان ‎ee a‏ يوست علیه لام درخراست میکد ‎POA‏ ‏شود خود راک ‎ingle‏ دراه برش تک ول ای علی الاروض ‎esas) rete i‏ مرا بر خزانههای این سرزمین بگمار که من نگهبانی دانا ستم». (بوسف: 06)؛ 

صفحه 14:
ریژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزاران(9) قاطعيت ۰ ع ‎ee‏ ی و و در ی و اجرای امور به ویژه امور مهم قاطعیت داشته باشد؛ یعنی بدون ‎Dee See oS aS‏ اید. عملکرد حضرت علی علیه السلام در مقابله با دسیسههای معاویه و عمرو عا مصداق سخن ماست. آمام وتی کازگزاران خرد را در لل توطنيها ناتران دید با قرستادن مالک اشتر رحمه له به مصر بر آن شد تا با آنها قاطعانه برخورد کند. بنابراین» در نامهای به ‎Te‏ معزول خود (محمد بن ابیکبر) به سبب دلجویی, دلیل گزینش مالک را قاطعیت او میداند. «همانا مردی را فرماندار مصر قرار دادم که نسبت به ما خبرخواه و به دشمنان ما سخت گیر و درهم کوبنده بود».0در واقع» سرسختی مالک اشتر رحمه الّه در برابر دشمنان اسلام نشانه قاطعیت او بود. 

صفحه 15:
ریژگیهای لازیم بریای گزینش گارمندان و کارگزیاران(00) ‎Gelb!‏ پذیری از مافوق ‏۰ از ویژگیهای اساسی برلی گزیتش کارمندان و کارگزاران» داشتن روحیه اطاعت از مافوق و رعایت سلسله مراتب است. مافوق کسی است که «امر و نهی بهدست لو صورت میگیرد که باعث برانگيخته شدن انسان به سوی کار و همینطور باعث بازداشته شدن از آن میشود.») در نتيجه» نظم حاکم و از هرج و مرج در سازمان و محیط اداری جلوگیری ميشود. اطاعتپذیری در محیط اداری سبیمیشود : حلقههایخدمتگزاری بهمردم. بدون کوتاهی به جریان افتد. با نظارت مافوق بر افراد زیر دست خود. امور رونق بهتری میگیرد و کارمندان در برابر عملکردهای خود پاسخگو خواهند بود. ۲ همین یلاعت از مافوق در کلام پیشوایان معصوم قمس مهم پرها مورد کید قرار ‏فته است. ‏حضرت على عليه السلام در اين باره میفرماید: «طغ من فوقک یُطغک مَنْ ونک؛ بالاتر از خود را فرمان ببر» تا پاینتر از تو فرمانبردارت باشد».6 وقتی لمام علی علیه السلام مردم مصر را به پیروی از فرامین مالک اشتر رحمه الّه فرا میخوانده او را کسی معرفی میکند که از فرمان امام سرپیچی نمیکند: ‎ 

صفحه 16:
ریژگیهای لازم برای گزینش کارمندان و کارگزیاران(00) .. أنجا كه با حق است سخن او را بشنويد و از او اطاعت كنيد. او شمشيرى از شمشيرهاى خداست كه نه تيزى أن كند ميشود و نه ضربت آن بياثر است. ‎ee‏ ودوج نيد واگ گت بایستید باس6 15۳۵ پیشروی و عقبنشینی و حمله بدون فرمان من اقدام .9 البته باید دانست که اطاعت از مافوق تا آنجا لازم است و از ویژگیهای لازم برای هر کارمند و هر فرد مسلمان به شمار میا که معصیت خدا در آن نباشد. چنانکه امام علی علیه السلام میفرماید: «لاطاعة لمَخلوق فی مَعصية الخالی؛ هیچ اطاعتی از مخلوق در نافرمانی پروردگار» روا نیست». همچنین اطاعت و احترام به مافوق؛ باید برای رضایت خدا باشد و حفظ و شان مافوق به دلایل شخصی و از نوع چاپلوسی نباشد. 

صفحه 17:
ویژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزیاران(09) كاردلنى آگاهی به مسئولیتهای لداری و مقررات. از جمله ویژگیهایی است كه در كزينش كارمندان و کارگزاران باید به آن توجه داشت. در ‎Skul‏ نیز به لبن مسئله توجه ویژ‌های شده است. لمام علی علیه السلام میفرماید: «الاعمال بالخبره؛ ‎Sc vag‏ است».0 و نیز میفرماید: «ان ‎Gang ail‏ آلمحترف الامین؛ همانا خداوند انسان قنی و کاردان امین را و رد.۵ بیشک کارمندان و کارگز! إن در نظام اسامی ۱5۰۲۰ حی از کاردانیبرسند و داش به لازم را فرا گیرند تا هنگام رویارویی با مشکل» به آسانی بتوانند چارهجویی و از هدر رفتن نیرو و امکانات پیشگیری کنند. در غیر اینصورت» برای خود» سازمان و همه کسانی که به ار مزاجعه میکننده مشکلساز خواهند بود. برای همین رسول گرامی اسلام میفرماید: هركس مردی را بر ده تن ریاست دهد و بدلند که میان آنها کسی هست که از او برتر است. به خدا و بيغمبر صلى الله عليه و آله و كروه مسلمانان تقلب كرده أست. © يعنى كسى كه نسبت به ديكران كاردانتر استء بايد سريرستى را به عهده كيرد و كسانى كه تكن وتان ار ام بت فد جم برقل 

صفحه 18:
ریژگیهای لازیم بریای گزینش گارمندان و کارگزیاران(09) a حیدی اسلام مسئولیت پذیری اصلی است که در زمینه اخلاق اداری» میتواند به فرد منز یش مت و سو دا راز قرو عدن در سير یاو تست بر دارد. در واقع؛ کمال آدمی در مستولیتپذیری اوست. بیشک هر اندازه در این زمینه سستی وززده تباهى در کارش بیشتز خواهد بود و هر اندازه مسئولیتپذیری بهترى داشته باشده به کمال بیشتری دست خواهد یا آزایثرو» بهتر است در گزینش کارمندان و كاركزاران به اين اصلء توجه شود. به افرادی مسئولیت داده شود که از ا لحاظ آماده بسكل( تصمیمها و عملکردهای خود باشند و ی چیه و فوافک ‎as ac, ٩‏ 33۴0۳ شند با مسئولیت خود راية توگران 3 بازند ۱3 کت صلی اه عابه و ۹۹53۱۲۲33 که مسئولیپدر نیستند و فرافکنی میکتند. میفرمایذ: «ملعون است کسی که رنج خود را بر مردم اندازد».) 5 کارگزار معلمان باید بداند که تآوم سرپرستی و منوا اش بسشگی دارد.امام علی طیه الم در این باره میفرماید: مر یلته آنکهادارهامورش نیکوست: نرپرستباش پایدار است». 5 ‎Sin chs I aS Hil aS ed co a‏ على عليه السلام اين موضوع را زه زيبارى به یکی از کارگزاران خود باداور ۶ده ات «کاری که به عهده توست؛ طعمه نیست» امانتی است که برگردنت نهادهاند». 6 بنابراین؛ بر کارمندان و کارگزاران لازم است ضمن مسئولیتپذیری شایسته. در حفظ مسئولیت و امانت نیز کوشا باشند. 

صفحه 19:
ریژگیهای لازیم بریای گزینش گارمندان و کارگزیاران(*06) نگهداری از اموال قوام و ‎ce‏ بر وجود قوانین مناسب و کارمندان شایسته» به پشتوانه مالی ار مت گر ند روه از أوال عومي. ست ف ادن خزانة کشور و درپی آن و ابست ‎hs kak‏ نك که سرا) به از پر تم کر خواهد زد. 8 !> كارمندان و كاركزاران نظام إسلامى به روحيات افراد درا حفظ بيتالمال توجه كنيم تا از سوءاستفادههاى احتمالى و ييآمدهاى ناكوار أن؛ بيشكيرى شود. به ويزه در دوران كنونى به جهت كستردكى اموال عمومى كه در اختيار كارمندان قرار دارد همجون انواع ماشينالات» نكن .تلفن» نوشتافزار» اماكن و همجنين نبود نظارت كافى بر به ویژه ‎a‏ آموریتی» بركزارى سمينارها و مهمانيها؛ امكان سوءاستفاده را بیش از گذشته فراهم کرده است. 31 حفظ اموال عمومی به اندازهای است که پیشوایان معصوم قدس سرهما همواره كارمندان و كاركزاران خود را در قالب يندها و نامهها از سوءاستفاده از آن برحذر ميداشتند 

صفحه 20:
ریژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزاران(06) عزت نفس داشتن عزت نفسء از ويزكيهاى برجسته يك كارمند و كازكزار مسلمان,است. امام على عليه اسلا از قامهای به یکی از کازگارانش داشتن غزبت نفس زا حقی میداد که بر گردن از 2۳ و باید از آن به شایستگی نگهبانی کند. و از جمله حقی که بر توست آنکه نفس خويش را نگهبان باشی.0 کارمند مسلمان وقتی عزت نفس دارد که تن به ذلت ندهد و به بهرهاش خشنود باشد و هرگز در وادی خیانت قدم ننهد. همچنین خواستههای نفسانی؛ او را پیش مردم پست و بیمقدار ننماید. در این صورت لست که عزت نفس او میتولند سبب عزت کشور و اسلام عزیز شود. 

صفحه 21:
ویژگیهای لازم برای گزینش گارمندان و کارگزاران(09) موقعیتهای شغلی و مسئولیتهای حکومتی هرگز وسیلهای برای رفاه و آسایش کارمندان و. کارگزاران نیست. بنابرلین» بهتر است از آن برای رسیدن به آرزو‌های دنیوی نردبانی بلکه بکوشند با دوری از تشریفات و جلوههای فریبنده دنیاه در عین سادهزیستی به ۳ آخرت بیاند ۲5 چنانکه وقتی امیرالمزمنین علی علیه السلام با گروهی از یارانش به متزل یکی از کارگزاران 30 133 خارنی که در جنگ مجو ۲ 1۱ وارد شدند. کاخی با شکوه را ‎cage‏ که پا اطاقهای زیبا محیط گستردهای را اشغال کرده است. آن روز ‎eee‏ «بااين خانه وسیع؛ در در حالی که در آ نیازمندتری».) سپس او را راهنمایی فرمود که ‎Se‏ 

صفحه 22:
همینطور وقتی خبر میرسد که یکی از کارگزاران او به نام عثمان بن حنیف به یک مهمانی ‎cal yal Wy gat Olas‏ قش ‎١‏ فده لست. او را دن سادهزيستى به پیروی از خوه فزآ جوا و فرمود: آگاه باش! هر پیروی را امامی است که از او پیروی میکند و از نور دانشش روشنی میگیرد. آگاه باش! امام شما از دنیای خود به دو جامه فرننوده و دو قرص نان رضایت داده است. بدانيد كه شما توانايى جنين كارى را نداریده اما با پرهیزکاری و تلاش فراوان و پاکدامنی و راستی؛ مرا یاری دهید. پس سوگند به خدا! من از دنیای شما طلا و نة غنیمتهای آن چیزی ذخیره نکردهام؛ برد و جامه کهنهام جامهای نیفزودم و از زمین دنیا حتی ‎mee‏ ل ل ا ‎ 

صفحه 23:
وظایف کارمندان کارمندان و کارگزاران در حوزههای محل خدمت خود. دز پُرابر همکاران؛ افراد تحت سرپرستی» عموم مردم و آرپاب رجوع وظایفی بردوش دارند که لازم است از آنها آگاه باشند. بدیهی است هر اندازه کارمندان وظایف خود را بشتر بشناسنده در انجام وطیفه موفقتر خواهند 5 وظايف كارمندان در برابر همكاران وظایف بک کارمند تنها به وظایف او در برابر مافوق و مسئولیتهابی که بر دوش او نهاده شده است محدود نمیشود. بلکه در ارتباط با کسانی که او را در انجام وظایف یاری میکنند به ویژه افراد هم سطح نیز وظایفی دارد: 

صفحه 24:
رظایف کارمندان )©( محیط اداری» محیطی مقدس برای خدمتگزاری است. از اینروء مناسب است سرشار لز مهر و دوستی و عاری از هرگونه کینه باشد تا زمینه بهرهمندی از الطاف للهی فراهم آید. بنشک اختلاف سلیقه حتی اختلاف عقیده در مبان کارکنان یک محیط اداری آمری طبیعی است» ولی مهم آن است که اختلاف سلیقهها نباید به لجاجت و کارشکنی در امور بیانجامد و کینه و نفرت جای مهر و محبت را بگیرد. 

صفحه 25:
رظایف کارمندان (9) ۱ ۱ ۳ ‏شيك مقا 2 نبت به هقاکارانتمبتواندرمشی‎ ٠ ‏باشد که در رابطه با آن اطلاعات مناسبی ندارد؛ يرا امروزه به سبب‎ ‏گستردگی و پیچیدگی امون نباز به همفکری بیش از گذشته احساس میشود. در‎ fen (iid On Gags ‏ممعن است به‎ ia es ‏اقلق‎ ‎meen = (sR) PCR, ‏و از مبزان خطاها بکاهد؛‎ ae ‏ری رویکردی است که تراد کات را‎ ديكرء مشورت از شیوههایی است که در میا آسمانی اسلام سم امام علی علیه السلام درباره مشورت میفرماید: هركس تنها به رأى خود اكتفا كردء به هلاكت رسيد و هركس با ديكران مشورت كرد در عقلهاى آنان شريك شد.1[» 

صفحه 26:
رظایت کارمندان () احساس تعهد. در دين مبين اسلام؛ همه مؤمنان با قم برادب و براپزنداو نسبت به هم تمه آخ ری 1 ۳ دارند. جنانكه رسول خدا صلى الله عليه و آله در جملهاى زيبا ميفرمايد: مومن آیینه مزمن است. مومن برادر مزمن است از پشت سر مراقب اوست. همچنین در فرلزی دیگر مومنان رد به بنای مستحکمی تشبیه میکند که استحکام آنها در گرو پایداری است. مومن نسبت به مزمن چون بنای محکم است که اجزای آن یکدیگر را استحکام بخشد. 6 ب اس اياك اسلامی را تقویت کنند و نسبت به سرنوشت حساس باشند. 

صفحه 27:
رظایف کارمندان (9) حسادت بدخواهی برای دیگران است|) که از پستترین صفات اخلاقی و بدترین بیماریهای نفس به شمار ميرود. حسادت؛ عامل بسیاری از گناهان و مفاسد در جوامع شهرى است كه بايد كفت در محیطهای اداری به سبب وجود زمینههای موفتیت. پیشرفت و ارثفای همکاران» چه از نظر آمور مادی و چه از نظر امور اخلاقی میتواند بروز کند و برای کارمند و محیط آداری مشکلآفرین باشد. بنا به فرموده آمام علی علیه السلام «حسادت بر دوست. از آفات دوستی است». 6 ازاينرو» كارمند مسلمان بايد خود را از اين صفت يست دور سازد و از موفقیتهای همکار و دوست خود در کار مثبت» خرسند گردد . الكو بودن ۰ از نخستین وظایف یک مدیر مسلمان نسبت به افراد زیردست خود. الگو بودن اوست. او خواسته یا ناخواسته تمامی کارها» گفتار و حرکاتش مورد توجه افراد زیردست خواهد بود. از اینرو بهتر است نه تنها رفتار و عملکردش در نهایت ادب و احترا ‎ee‏ ‏بیشتر و کارایی بهتر تشویق کنده افزون بر آن» باید در حفظ حریم عامل باشد. او بايد با برهيز از كجرويها م امتیاز ‎Wi‏ امتياز عمل خود حرمت قانون را نكه دارد. تا در كام بعدى از ل ی ‎ye‏ ‏داشته باشد؛ بو رن انکارناشدنی است. 

صفحه 28:
وظایف کارمندان (6) تقسیم کار مناسب و ‎("٠‏ اشيم مسنوليت جدود ذا ‎eS oh Gly‏ ‎lel Sas Fa‏ كد بايذ اه عملکردش پاسخگو بشد. . آمام على له یه سر در و به فرز: ‎Bot‏ اهمیت تقسیم کار را چنین یادآور میشوند: ‎eS Sag‏ و ن كه او را در برابر آن مسنول بدانى كه تقسيم كار سبب میشود کارها را به یکدیکر وانگذارند و در خدمت سستی نکنند. ‏با توجه به اين فرمايش ارزشمند و ن مسنوليت در بيشرفت كار»يكي ديكر از وظايت ‎mae‏ ‏لس ران تي كر منشب مين ثرا لحت مر برشي ست است. بیشک كار مناسب. ‏بدون آنكه كسى دجار سختى شودء ميتوان مسنوليتهاى بزرك را ميان كاركنان تقسيم كرد. بايد كفت با همه سودهأى ل ا ل را و ممکن است در آثر انجام کار یکنواخت و مداوم ضمن غالب شدن خستكى و تنبلى بر كاركنان» روحیه نوآوری و آبتکارنیز به مرور در انسان به فراموشی سپرده شود و قوه اندیشه لز او فته شود. ‎ 

صفحه 29:
وظایف کارمندان ‎(P)‏ انتقاد پذیری ‎a la Sa‏ 0 اقش در نظام له لسلامی هرگز نباید خود را معصوم بیندارد؛ زیرا گاهی است در کارش کاستیای باشد که خودش تاکنون به آن توجهی نداشته است. بنابراين؛ برای آگاهی و پیشگیری از بیآمدهای احتمالي» لازم است روحیه انتقاد كردن را در افراد تحت سرپرستی در محیط اداری تقویت کند؛ به گونهایکه جرئت داشته باشند عیبهای او را بهجا و با رعایت حدود و شرایط بیان کنند؛ زیرا «منتقد با نظر به اعمال دیگران» خوب و بد آنها را تشخیص میدهد و آنها را از یکدیگر جدا کرده» بدیهای شخص مورد نظر را بیان میدارد تا آنها را از خود دور سازد تا اعمالش خالص گردد».4 ‏بنا به فرموده على عليه السلام به حال کسی که | که هدایت میکند؛ ‎tay ete chet tas ue‏ ف ‎ 

صفحه 30:
رظایف کارمندان (9) پرهیز از تبعیض ۰ ممکن است در یک محیط اداری؛ افراد تحت سرپرشتی, بنا به موقعیت و مسئولیت شغلی» نزد مسئول اداره منزلت و جایگاه ویژهای داشته باشنده ولی اینگونه معیارها نباید سبب شود که مسئول در نوع نگاه» رفتار رعایت ادب و اتفاقهایی که ممکن است برای افراد تحت سرپرستی پیش آید تفاوت قانل شود. رسول گرامی اسلام درباره پیآمدهای تبعیض با افراد تحت سرپرست میفرماید: هرکس بر ده نفر سرپرستی کند و در میان آنها به عدالت رفتار ننمایده روز قيامت ميآيد. در حالی که دست و پا و سرش در شکاف تیری قرار دارد.» ازاینرو» لازم است مسئولان نظام اسلامی با افرلد تحت سرپرستی رفتاری سرشار از عدالت داشته باشند كه بنا به فرموده امام على عليه السلام : «جمال و زیبایی اداره امور در (اجرای) عدل است». 8 

صفحه 31:
وظایف کارمندان (9) دلجویی از زیر دست ۰ گاه مدیران در نظام اسلامی نسبت به همکازان زیردست باید نگاهی انسانی و دلسوزانه باشد. براین اساس» آگاهی از مشکلات افراد تحت سرپرستی» و دلجویی و همدردی ‎Tee os, OL‏ و ميرود. شایسته است مسئول بهگونها ۱ کف که آنان احسا کید کل وی به همه زوایای زندگی و مشکلات کارمندان آگاهي دارد و اگر نمیتواند آن مشکلات را حل کند. دست کم از آنها با خبر است. بیشک» بیخبری از کمبودها و مشکلات کارمندان پیآمدهایی خواهد داشت که میتواند دا سرپرست اداره یا سازمان باشد. امام علی علیه السلام در بخشی از نامه معروف 000 مالك اشتر تر اين مسئله را ايذ این ۰ بدان که هرگاه در کار نویسندگان و منشیان تو کمبودی وجود داشته باشد که تو بیخبر باشی» خطرهای آن دامنگیر تو خواهد بود.) 

صفحه 32:
وظایف کارمندان (00) تغافل ۰ تغافل به معنای چشم پوشی از لغزشهاست که در کنار قاطعیت» میتواند از وظایف مدیران و مسئولان باشد و اگر مناسب به کار گرفته شود از بهترین روشهای اصلاح افراد تحت سرپرستی خواهد بود. چه بسا اگر ماموری در انجام وظیفه به سهو یا عمد کوتاهی کند» با چشمپوشی مسئول مربوطه و مهربانىء کارمند به اشتباه خود پی ببرد بهتر است این چشمپوشی پیش از درخواست خطاکار باشد که ببشک نتیجه بهتری خواهد داشت. همان کاری که کارگزار برجسته قرآن» حضرت یوسف علیه السلام با برادران خطاکار و گناهکار خویش انجام داد و فرمود: امروز بر شما سرزنشی نیست» خدا شما را میآمرزد و او مهربانترین مهربانان است. (یوسف: 65) 

صفحه 33:
وظایف کارمندان (40) ايجاد نظم ۰ اهتمام برای ایجاد نظم و پیشگیری از هرگونه بیسامانی و سستی در محیط ادارى؛ ميتواند از ‎ee‏ 1 یف یک 30 ول متمید بشدا برا بين س اه ۱ ۱۲ شقن اصل انضباط کاری» به تباهی کشیده مینیوند؛ تولنترین کارمندان در یک مجموعه. ای تلاف وقت سودی نخواهند داشت. اهميت اصل نظم به اندازهای است که حضرت علی بارها در کتاب شریف نیج البلاغه آن را یادآور شده است. ایشان به مالك اشتر رحمه الله ميفرمايد: «کار هر روز را در همان روز انجام ده؛ زیر" هر روز کاری مخصوص به خود دارد...».4 و در فرازی دیگر درباره انجام بههنگام کار میگوید: «مبادا هرگز در کاری که وقت آن فرا نرسيده شتاب كنى؛ يا کاری که وقت آن رسیده سستی ورزی... تلاش کن تا هر کاری را در جای خود و زمان مخصوص به خود انجام دهی». 8 

صفحه 34:
(GO) ola JS ‏وظایف‎ ارتقای سطح علمی ۰ از اهداف اساسی تشکیل سازمانها و محیطهای لداری» خدمترسانی مطلوب به مردم لست. رسیدن به این هدت به عملکرد مطلوب کارمندان و کارکنان سازمان بستگی دارد. از سوی دیگرء بخش بسیار زیادی از عملکرد مطلوب کارکنان نیز به میزان آگاهی؛ تجربه و تخصص آنها بستكى دارد. جنانكه امام على عليه للسلام میفرماید: «لن یَصف العمل حتّى يصحٌ العلم! عمل پاکیزه هرگز بدون علم صحیح حاصل نمیشود». همچنین آن حضرت ميفرمايد: «الامور بالْجربة والاعمال بالْبرة؛ لمور با تجربه پیش میروند و کارها با آگاهی و مهارت».6 مسلم است هر اندازه کارکنان نسبت به امور محوله آگاهتر باشنده سطح کارایی آنان : خواهد یافت. 

صفحه 35:
وظایف کارمندان (09) پرهیز از نیرنگ در بینش اسلام» رفتار های ظاهرفریبانه و سالوسانه با افراد زیردست و دیگران جایگاهی ندارد. اگر قرار است به کسی محبتی شود یا پاداشی داده شود میبایست در تهایت اخلاص برای رضایت خدا و با هدف نوع دوستی باشد. چنانکه رسول گرامی اسلام صلی الّه عليه و آله میفرماید: هر که با زیردستان خود به نیرنگ رفتار کند» اهل جهنم است.1» افزون بر آن» لازم است که نسبت به او دلسوزی و مهربانی هم داشته باشد. رسول خدا در این باره میفرماید: هر كس به زیردستان رحم نکنده خداوند بهشت را بر او حرام میکند. 6 

صفحه 36:
وظایف کارمندان (06) وظایف کارمندان در برابر مردم کارمندان و کارگزارآن نام اسلامی از هر رده و مقامی که باشند. نسبت به مردم و مرا ن وظایفی دارند که به بیان مهمترین آنها میپردازیم: برخورد کریمانه در اسلام؛ مقام و مسئولیت کارمندی و کارگزاری؛ وسیلهای برای خدمترسانی به مردم است و بلا رفن مقام و منزلت نیز» میدانی گستردهتر برای خدمتگزاری بهتر به همنوعان فراهم میکند. اگر کازمندان با اين نكاه به جایگاه خود بنگرند. برخورد کریمانه با رباب رجوع را از وظایف آساسی خود به شمار خواهند آورد. امام صادق علیه السلام در این باره میفرماید: «احترام مومن بیشتر از کعبه است».) یر این» بید به گونهای با مراجعه کنندگان به سازمانها و ادارات روبهرو شوند که در : رفتار و برخورد آنها افتخار خدمتگذاری را احساس کنند. هر آندازه نگاه آنان مهربانتر. رفتارها و برخوردها عادلانهتر باشد. خدمتگذاری کاملتر و ارزش کار بیشتر خواهد شد. تا چنین احساسی وجود داشته باشد, کارمندان و کارگزاران نظام اداری با مردم رفتار مالکانه و فرمان فرمایانه نخواهند داشت بلکه آنان را ولینعمت خود و جایگاه و موقعیت خود را نعمتی از سوی خدا میدانند که خداوند آن را برای رفع نیازمندیهای مردم و خدمت به آنها قرار داده است؛ ميشمارند. حضرت على عليه السلام دراين بازه ميفرماء خدا را بندگانی است که برای سود رساندن به ديكران 00 که دست بخشنده دارند. نعمتها را در دستشان باقی میگذارد و هرگاه آز بخشش دریغ کننده نعمت را از دستشان گرفته و به دست دیگران خواهد داد. 6 

صفحه 37:
وظایف کارمندان (09) فروتنی از وظایف دیگر کارمند و کارگزار نظام اسلامی. پرهیز از برتریجویی و به کارگیری خوی پسندیده فروتتی است؛ زیرا کارمند و کارگزار مسلمان در پرئو فریتی و پرهیز از خود پسندی موفق میشود در قلب مردم نفو3 کند و طعم مهربانی را به مردم بچ کسی را بود عزت و احترام که باشد فروتن چو دارد مقام کند پيشه افتادگی آن بلند بپرهیزد از نخوت آن ارجمندا) حضرت على علیه السلام در نامههای خود بارها کارگژاران را به فروتنی فرا خوانده است. از جمله: در نامهای به مالک اشتر رحمه الّه او را به دلشتن این صفت اخلاقی پسندیده فرا خوانده است: پر و بالت را برای مردم بگستران؛ با مردم گشاده روی و فروتن باش. 0 ازاینرو» هر اندازه فروتنی برای یک کارمند با کارگزار مسلمان شایسته است؛ به همان اندازه دورى از كبر بيجا براى او لازم خواهد بود؛ جون به فرموده امام على عليه السلام در پایان نتیجهای به جز دلّت دريى نخواهد داشت. «تكبر كردن به هنكام مسئولیت» خولرى به هنگام عزل است».6 

صفحه 38:
وظایف کارمندان (09) رعایت انصاف از وظایف دیگر کارمندان و کارگزاران نظام اسلامی اين است که با مراجعه کنندگان براساس مقررات و ضوابط عمل کنند. گاهی دیده میشود که کارمندان و کارگزاران به هنگام روبه رو شدن دوستان و آشنایان به ضوابط و مقررات پایبند نبوده و به افراط یا تفریط ميافتند. در حالیکه مناسب است در اجرای متررات و ضوابطه حد لعتدال رعایت شود. حضرت علی علیه السلام در نامه خود به مالک اشتر رحمه ال درباره رعایت انصاف میفرماید: ۲ ۱ اوندان نزدیکه و با اف ۱۱ حود کهآنان! دوست دار انصاف را رعایت کن. رعایت نکردن انصاف ممکن است سبب از میان رفتن حقوق برخی شود و حق به حقدار نرسد. 

صفحه 39:
از اهداف کارمند و کارگزار مسلمان در نظام اسلامیء كرهكشايى لز كار مردم است. اين مطلب را به آسانی میتوان از پاسخ نامه امام صادق عليه السلام به عبدالله نجاشی دریافت: هنگامی که عبدانه از سوی خلیقه به استانداری اهواز منصوب شده بود» از آمام میک اهد دستورللعملی حکومتی برایش بنویسد. امام علیه السلام در بخشی از نامه میفرماید: بعد از خواندن نامهات دانستم که به استانداری اهواز مبتلا شدهای, اين خبر ‎oo‏ ‏دانید و هم غمگین... خوشحاليام از ا بود که گفتم شاید خداوند بهوسیله تو 0 ۳[ محمد صلى الله حليه و له 39۳۱۹317 و خوارشدهاي از آنان را مرش دهد» بر هنهای از آنان را بپوشاند و ضعف آنان را تقویت نماید و آتش مخالفتشان را خاموش 00 ‏ل‎ ae اين است كه حال و رفتارت را نسبت به يكى از دوستان ما تغيير دهى و در اثر أن بوى بهشت به مشامت نرسد.) 

صفحه 40:
(GO) oh JS ‏وظایف‎ مدارا ۰ بنا به فرموده لمام علی علیه السلام : «مدارا کردن از ستودهترین خصلتهاست».۱) همینطور آن خضرت مدارا کردن را میوه عقل و خرد میداند و میفرماید: «میوه عقل و خرد» مدارا کردن با مردم است.» اگرچه بر همه مردم است که با همدیگر در امور و مشکلاتی که پیش میآید 00 باشن. ولی ۳۳2۰۷ کارمندان محر ید ااا ستوده را بیشتر مراعات کنند؛ زیرآ گاهی در محیطهای اداری ممکن است اجرای دقیق دستورالعملها و مقررات اداری از کی کازمندان و کال ۳ ان وضبنیشناس بر ۲2 ۳۲۹۲ کسانی که به ضوابط پایند نیستند یا به هر دلیلی حقی برای خود قانل هستند ناخوشایند باشد. حتی ممکن است با واکنشهای ناشایست از جمله آهانت تهدید. پرخاشگری و... کار خود را پیش ببرند. در این موقعیت؛ ا سلمان با او مقااه جيم » بلکه بهتر است سیاست مدارا را در پیش 0 حضرت على عليه السلام در ادلره لمورء به كاركيرى مدارا را ستوده است. م ‎Gas ee‏ 

صفحه 41:
وظایف کارمندان (09) وظیفه کارمند نسبت به خود مراقبت و محاسبه نفس از ویژگیهای پسندیدهای است که بارها پیشوایان معصوم قدس سر هم کارمندان و کارگزاران را به آن فراخواندهاند. چنانکه اما ام على عليه السلام دز نامهای به یکی از کارگزاران مینویسند: ال ود را در حای که اشیوا ‎Se‏ ۲۳ ۱۰۲ هراستاکی؛ به انجام آنچه خداوند بر تو واجب کردائیده است وادار ساز.»1) همچنین آن حضرت مالک اشتر را به خلوت با خود سفارش میکند و میفرماید: نیکترین وقتها و بهترین ساعتهای شب و روز را به خود و خداى خود بركزين. © از همين روء بر كارهئد مسلمان است كه يبن .از فراعت از دور ‎ee Oe‏ آن» ساعتهایی را به خود اختضاص 4 بهر ات نت نفس خويش را و انجام واجبات الهى ‎RE ho ea ees qe Py‏ و ‎Ga CK phe DO, eae ee CUE‏ 

صفحه 42:
آسیب پذیریهای شخل کارمندی ۰ در یک نظام اداری عوامل فراوانی میتواند فلسفه خدمتگذاری و نیز عملکرد کارمندان و کارگزاران نظام اسلامی را به زیر سوال ببرد و به شخصیت آنان و ادارات وابسته آسیبهای جدی وارد سازد. اين عوامل ویژهای دارند که پژوهشهای تخصصیتری را طلب میکند؛ ولى در اين فصلء برانیم تا حد امکان عوامل آسیبساز را در حوزههای اخلاقی» اقتصادی» فرهنگی ساختار آداری و ..... بررسی کنیم. آسیب های اخلاقی: در فرهنگ اسلامی» وجود صفات اخلاقی) پسندیده» یکی از ضمانتهای اساسی اجرای قانون است. بهگونهایکه هر اندازه صفات لخلاقی در شخص مسلمان بیشتر متجلی شود. به همان اندازه احترام به قانون بیشتر خواهد شد. ولی گاه بهدلایل خواسته یا ناخواسته. انسان ممکن است از لخلاق فاصله گیرد و به قانونشکنی و سوءرفتار متهم شود. کارمندان و کارگزاران به دلیل موقعیتهای شغلی و داشتن مسئولیتهای حساس و مهم اجرایی که در ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با مردم هستنده بیش از دیگران در معرض این اتهامهای اخلاقی قرار دارند که بخشی به سوء رفتارهای فردی و برخی دیگر» به سوءاستفاده لز موقعیتهای اداری مربوطٍ است و در ادبیات امروزء از آن به فساد اداری تعبیر میشود. البته سوء‌استفادههایی که در اینجا مطرح میشود به کشور ما محدود نیست. بلکه همه کشورهای جهان حتی کشور های پیشرفته به نوعی با آن درگیرند. 

صفحه 43:
آسیب پذیریهای شغل كارمندى(6) اهانت و تحقیر: ۰ نا به آموزشهای اسلامی کارم‌ند مسلمان باید در برخورد با.مراجعه کنندگان» اخلاقی سرشار از آدب و نزاکت داشته باشد» به گونهایکه حرمت و شخصيت انان حفظ شود. به اندازهاى اين موضوع ارزشمند است که امام صادق علیه السلام میفرماید: «احترام مزمن بیشتر از کعبه است»). کسانی که به هر دلیل به مزمنی آهانت کنند یا رفتاری تحقیرآمیز داشته باشند» بنا به فرموده امام 8 السلا ‎ae‏ ‏«کسی که مو: يا غير فقيرى را تحقیر کند» خدای عوجلّ پیوسته او را خوار کرده وبه ‎om‏ ا ‎Bun ewe:‏ لا القثلام اها در نهح البلاغه 091909085 9 كاركزاران .را به برخورد آميخته با احترام فرا خوانده و از تحقير و اهانت مردم بازداشته است. جنانكه در نامهاى به عمربنابى سلمه ارحبی - فرماندار فارس - جنين مينويسد: همانا دهقانان مرکز فرمانداریات, از خشونت و قساوت و تحقیر کردن مردم و سنگدلی تو شکایت کردند. من درباره انها انديشيدم؛ با + سزاوار قساوت و و بدرفتارى نيز نيستنده زیرا که با ما هم ار با آنان نرمی و درشتی را به همامیز» رفتاری توأم با شدت و نرمش ن دشته ‎ire‏ 0 5 روى را در نزديك كردن يا دور كردن رعايت كن.© 

صفحه 44:
آسیب پذیریهای شغل كارمندى(6) منت گذاری: ‎oe ۰‏ انجام وظيفه. ‎eee‏ ۳ مبادا ‎ERG Sic ns NARS oles ٩‏ بزرگ شماری؛ ۳ نهادن؛ پاداش نیکوکاری را از بین میبرد و کاری را بزرگ شمردن نور حق را ‎Gala‏ ين حل بارهاحر مراجتدياى ددري دبددلم كد برخي خی از کارمندان؛ با اینکه در حال انجام ‎ee‏ رجوع ذارند و با عبارتهايى مانند «جون تو هستى لين كار را انجام دادم»» «اگر کسی دیگری بود اين کار را نمیکردم»» «چون فلانی سفارشت را کرده ود و۳ ميكوشند اریاب رجوع را شرمنده خوذ كلئة. ‎ie‏ و كفتارها هرگز شایسته کارمند نظام اسلامی نیست. کارمندان باید بدانند که توان گرهگشایی از کار مردم و خدمتگزاری به آنها للع خداوند نیت به ایشان است تا به سبب آن پاداشی نصلیشان شود جنانكه امام سجاد عليه السلام ميفرمايد: نیازهای مردم به شما از نعمتهای الهی برلی شما است. بنابراین» از اين نعمتها خسته نشويد. © ‎ 

صفحه 45:
. کارها در نظام زمانی مسیر درست خود را طیخواهد کرد که کارمندان و کارگزاران از انجام هرگونه اعمال و گفتار تبعیضامیز خودداری کنند و تنها به اجرای قانون و عدالت بياندیشند. به واقع» زیبایی لداره امور در رعایت مساوات ميان مردم لست. حضرت على عليه السلام در این باره فرموده است: «جمال السياسة العَدل فی الامُرة؛ زیبایی آداره آمور در امارت (بزآمردم) عدل است».1 آن حضرت همواره کارگزاران خود را از رفتارهای تبعیضا ز باز داشته و به همچنین مراعات مساوات در انجام کارهای مردم تشویق میکردند. چنانکه در فرمانده لشکر خلوان اين موضوع را چنین یادآور میشوند: ی ا وات الت يافت نميشود. از آنچه که همفتد آن را بر ديكران ‎Sic jig Gauss‏ 

صفحه 46:
آسیب پذیربهای شخل کارمندی(6) خلف وعده: ‎٠‏ وفای به عهد از ارزشهایی است که در میان اقوام و ملتهای گوناگون با هر عقیده و مسلکی که باشند اهمیت ویژهای دلرد و از اصولی است که میتواند در محیط و نظام آداری به کارمند و کار گزار اعتبار و اعتماد بیخشلا. بذابراین» هرگونه ببتوجهی و کماطفی به‌و عذههای ‎Bas oil‏ به وسیله کارمند.نه تنها میتواند اعتبار کارمند. بلکه اعتبار سازمان و اداره را زیر سولل بیرد. به همین سبب. امام علی علیه السلام وفای به عهد را اینگونه به مالک اشتر رحمه الّه یادآور میشود: ‏© مبادا.... مردم را وعدهای داده» سپس خلف وعده کنی... .) روحیه تجمل گرایی: ۰ پرهیز از سادهزیستی و گرایش به تجملات و زندگی اشرافی» بیشک امری ناپسند است و یه ‏کارمندان و کارگزاران هم محدود نمیشود» ولی میت خلل ايجاد كند. از مرحوم شهيد رجايى نقل ميكنند: 4 9 ‏۰ يك بار يكى از وزيرانش را لز كار بر كنار كرد. وقتى علّت را جويا شدند. كفت: اين آقا هنوز م الل ل 1 يد خانههای مصادره شده طاغوتیان را به من واگذار کنید یا بفروشيد تا زن و بچهام کمتر در عذاب باشند. من به او گفتم آقا جان! ما انقلاب نکردیم که خانههای مردم را مصادره کنیم؛ بعدا خودمان در آنها سکونت کنیم ما آمدهایم مشکلات مردم را حل کنیم. اگر قرار باشد مثل آنها (طاغوتيان) در آن خانهها زندگی کنیم مشکلات مردم را فراموش خواهیم کرد.) ‏اند در روحیه خدمترسانی آنان سستی و ‎ 

صفحه 47:
آسیب پذیریهای شغل کارمندی(6) تفسیر ظوابط و مقررات: ۰ تسیر ضوابط و مقررات نیز میتواند یکی دیگر از آفتیا و آبیبهای شغل کارمندی باشد که به وسیله برخی از کارمندان سودجو انجام میگیرد. اين دسته از کارمندان» مقررات و ضوابط را هر گونه که بخواهند به نفع یا ضرر کسی تفسیر میکنند و با تفسیرهای گوناگون» زیانهای فراوانی به نظام اسلامی وارد میسازند. اول اينکه به قاطعیت قانون در احقاق حق آسیب میرسانند و زمینه فساد مجریان قانون را فراهم میکنند. دوم توقع مراجعه کنندگان را در ارتباط با خواستهای مشروع و نامشروع فزایش میدهند و اصالت رابطه را به اصالت ضابطه مقدم میشمارند. همچنین بیقانونی را به عنوان قانون در جامعه ترویج میدهند. پس از آنجا که خود نیز در اين جامعه زندگی میکنند. به يقین از این هنجارشکنی آسیب خواهند دید. 

صفحه 48:
آسیب پذیریهای شخ ‎(Psa JS‏ کوتاهی در انجام وظیفه ۰ _کوتاهی در انجام وظیفه نیز از آفتهای مشاغل کارمندی به شمار میرود که متأسفانه این آفت بيشتر دنک کارمندان ردههای میانی و پایینی است. در ادارات کشور خودمان کم نیستند م مسي 2 ‎Be‏ ‏موز[ تیاز در بیرون از ‎ee‏ سیدگی به کارهای بیرون از لداره صرف میکنند يا در محیط اداره با تلفنهای غیراداری» گپ زدن با همکار یا ارباب رجوع آشناه وقت خود را تلف میکنند. این کارمندان ساعتها ارباب رجوع را در سالنها و اتاقهای اداری سرگردان نگه میدارند. روشنگر این مطلب؛ تحقیقی است که در سال 40606 درباره ساعتهای کاری مفبد کارکنان یک سازمان اداری انجام شده است. ساعات رسمي کار در سازمان مذکور 0اعت در هفته بوده است؛ یعنی علاوه بر 6۳6 ساعت مقرر کارکنان 6 ساعت هم اضافه کاری داشتند. اما کار مفید کارکنان سازمان مزبور ‎P.O)‏ ساعت در هفته بوده است. یعنی حتی کمتر از 6 ساعت اضافه کاری. اين در حالی است که ساعات کار مفید در کشور ژاپن 6۳0 تا 000 ساعت. در آمریکا 90 تا ‎PO‏ ‏ساعت و در کره جنوبی حدود ‎Gels GP‏ در هفته است.) 

صفحه 49:
آسیب پذیریهای شغل كارمندى(6) دورى از مردم : خدمتكزارى براى مردم از يشت درهاى بسته و در يس برده در فرهنك اسلامى جايكاهى تدارد و آموز ههای اخلاقی لسلام کارمندان و کارگزاران نظام را به شذت از آن باز میدارند. رسول خدا صلى الله عليه و آله ذراين باره میفرماید: هركس متولى كارى از لمور مسلمين شدء بس خود را أ نياز و فقر مردم در حجاب قرار دهدء خدا در روز قيامت نياز و فقر او را برطرف نسازد.) امام صادق عليه السلام نيز در اينباره» خطاب به عمربنعبدالعزيز جنين ميفرمايد: أى عمر بن عبد العزيز! درهاى تشكيلات را بر روى مردم باز كن و ارتباطت را آسان قرار ‎Ox‏ 

صفحه 50:
آسیب پذیریهای شغل کارمندی(6) ارتشا: + گرفتن رشوه از مردم و ارباب رجوع» یکی از آفتهایی است که از دیرباز دامنگیر کارمندان و کارگزاران بوده است. اين آفت هماکنون نیز در بسیاری از کشورها ريشه دوانده و زیانهای فراوانی را به بار آورده است. آرتشا در دورلن ما حالت عادی به خود گرفته و افراد دنیاپرست آن را توعی زرنگی و کاردانی به شمار میأورند. رشوه در اصطلاح فقهی لين لست كه: هركس به هر عنوان؛ بول هديه؛ انعام. بخشش و یا خدمتی را از کسی دریافت کند که در مقابل آن حقی را باطل يا باطلى را حق و يا بين ذوانفر تبعیض قانل شودرو نوبتی را به هم بزند و پا برای کاری که جزء وظایف و مسئولیتهای اوست. چیزی دریافت دارد.4 رشوه با هر عنوان مانند هديه؛ تعارف» انعام» حقالزحمه؛ حق و حساب؛ پول چای و.. ؛ در اسلام ناپسند است. 

صفحه 51:
آسیب پذیریهای شغل كارمندى(000) سوء لستفاده از اموال عمومی: ۰ وسایل. اموال و امکاناتی که در لختیار ادارات و سازمانهای دولتی قرار دارنده از آن عموم مردم لست. بنابراین. باید در جهت خدمت به مردم و رفع گرفتاری آنان استفاده شود» ولی باز ها دیده شده است در سازمانهایی که نظارت کافی وجود ندارد» برخی از کارمندان به ششگلهای گوناگون از اموال و امکانات برای سود شخصی يا گزوهی بهره ميكيرند. فروش املاک و اموال دولتی به شهروندان و اقوام» تقلب در خریدهای دولتی» تبانی در قرآردادهای مقاطعهکاری با پیمانکاران» استفاده شخصی از آمکانات و وسایل اداره مانند اتومبيل؛ لوازم صوتى و تصويرى؛ رايانه؛ تلفن؛ لوازم برقی؛ لماکن» نوشتافزار و نیز اسراف در اموال دولتی» از اینگونه سوءاستفادههاست در کنار لینگونه بهرهبرداریهای ناشایست. گونه دیگری سوء‌استفاده از اموال عمومي وجود دازد که‌ازان به اختلشن تخیر میشود. در اختاسن» برخی از کارمتتان عالر تبه و میقی شاعل در سازمقهای دوتی که مسواشهای ازم برایاستندها منايع مالى سازمان به أنها دادة شده است. 

صفحه 52:
سوء لستفاده از اموال عمومی: ۰ با وجود نظارتهای کوناگون در مراحل مختلف بر فملیتهای سازمانهای دولتی» با هم با رنه استاد صوری و جعلی یا دست بردن در حسابهای مالی» از سازمانهای خود مبالغ هنگفتی را برداشت میکنند. متأسفانه در میان شیوههای گوناگون تخلفهای اداری کشور که ذر سالهای آخیر 9 ات0 منیک لوست مرارد اخ الى بيشتراز یگر موارد بوده است. در حالی که در فرهنگ لسلامی. سوءاستفاده از اموال عمومی به هر عنوان محکوم است و خیانت به شمار میاید. رسول خدا صلی الئه علیه و آله میفرماید: «اگر فردی را در پستی بگماریم و او یک نخ یا بالاتر از آن را از ما پنهان کنده او خانن است».6 

صفحه 53:
آسیب پذیریهای شغل کارمندی(09) مشکلات اقتصادی:ٍ ‎os 000 00‏ وم جوامع امروزییانت وا از,پدیدههابی له شا ۰ تسن 0 موسسههای دولتی و غیردولتی جنبههای وسیعتری به خود ‎۳۶ 2 ‏ات ایجد تعادل و هافنگی میان نظام جقوقو ددتمزد ولو‎ ٩ ‏اند درح تورم و هزین رندگی اهمیت و آعتیار بای داز3.‎ 007 ‏بهگونهایکه هرگونه سهلنگاری: در برقراری تعادل مذکور احتمال بروز نارضایتی شغلی؛‎ ‏جابهجایی افراد در مشاغل» کاهش کارایی» طولانی شدن کارها» کاهش تولیدات و خدمات و بهطورخلاصه بروز نابهسامانیهای اقتصادی و اجتماعی را افزایش خواهد داد. ‏دستمزدهای کارکنان دولت مناسب نیست ‏بايد كف ‎athe‏ مین ترا کرس هیا گوناگون كارمندى وجود دارد عه از آن جمله میتوان به تفاوت دریافت میان مدیران و آفراد تحت سريرستى و برخى از وزارتخائهها و سازمانها اشاره كرد. بيشك ابن امر سيب كاهش قدرت خرید کارکنان و در نهایت کاهش فعالیت آنها ميشود. بهویژه آنان که حقوق کمتری دارنده نقش مننجويان را بيدا كردهائد. بررسیهای انجام شده در زمینه حقوق کارمندان گویای این مطلب ‎ 

صفحه 54:
آسیب پذیریهای شغل کارمندی(06) مشکلات اقتصادی: افزایش ضریب حقوق در سال 968 از 06000 به 060 حقوق کارکنان دولت را حدود. 8 درصد افزلیش داد. در حالی که نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی حدود 60/00 درصد و از طریق نمایندگان مجلس 20) درصد بود همینطور پیشبینی ميشود در سال 6 رشد ضریب حقوق از 0000 به 00000 افزایش یابد که در اين صورت حقوق کارکنان ۵ درصد افزایش خواهد یافت» در حالی که نرخ تورم اعلام شده توسط رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی در سال آینده 6/06۴ درصد خوآهد بود. به هر حال؛ ترديدى نيست كه اين مشكلات تأثير مهمى در کاهش کارایی کارمندان و روی أوردن آنان به شغلهاى دوم و سوم و... خواهد داشت. هر جند كه روحيه تعهد. دلسوزى و خدمترسانى كاركنان و كارمندان شريف نظام جمهورى اسلامى از كوتاهى در خدمت به ملت و ميهن اسلامى بيشكيرى خواهد كرد ولى نبايد آسيب و مشكل ياد شده را ناديده كرفت. در اين زمينه» لازم است مسئولان و برنامهریزان کشور فرمایش گوهربار حضرت علی علیه السلام درباره حقوق کارمندان را در دستور کار قرار دهند. علی علیه السلام میفرماید: روزی فرلوان بر آنان (کارمندان) ارزانی دار که با گرفتن حقوق کافی در اصلاح خود بیشتر میکوشند و با بینیازی دست به اموال بیتالمال نمیزنند. 5 

صفحه 55:
آسیب پذیریهای شغل كارمندى(:06) باورهای غلط فرهنگی: منظور از باورهاي فرهنگی» عقاید» حالات» روحیات و خلقیات مردم است که ريشه در آداب و رسوم و سنتهای گذشته و حال دارد. برخی از اين باورها درست و مثبتاند و میتوانند در بخش اداری زمینههای پیشرفت امور و افزایش کارایی کارکنان را فراهم آورند. اين باورها معمولاً از فلسفه متقنی برخوردارنده مانند: باورها و ارزشهای دینی اسلام که اگر در محیط اداری به نحو شايسته به کار گرفته شوند. بسیار کارا و لثربخش خولهند بود. ولی در کنار این باورهای ارزشمند. گروه دیگری از باورها وجود دارند که فلسفه استواری ندارند و به تعبیری نادرستند. اعتقاد به آنها در ‎٩‏ هی تیان متس جدی بدا موفقيت يك سازمان و اداره باشد و به شيوههاى تأكون از جملة لتقم و غير مستقيع ين عملکرد آنان تأثیرگذارد و بر شخصیت و حیثیت کارمندان و ادارات آسیبهای جدی ولرد سازد. برلی مثال» «در جوامع سنتي و روبه رشد» علابق و همبستگیهای خانوادگی بسیار شدید هستند. افراد برای رفع مشکلات و رسیدن به اهدافشان در وهله اول به اعضای خانواده» سپس به دوستان و آشنایان متکی هستند. کارمندان دولت نیز از این فرهنگ بیتأثیر نیستند؛ 

صفحه 56:
آسیب پذیریهای شخ کارمندی(09) ۱ 2510 که معیارها و ضوابط واه خاطر آنها زیرپا بگذارد. برای خود کارمندان و کلیه ارباب رجوع ادارات 8 ا کته ‎٩‏ 3 (3است که کارمند بین ارباب رجوع نا وتو تبعیض قائل میشود». 0 يا به دلايل كوناكون فرهنكى برخى از مردم و كارمندان تصور ميكنند اكر ‎ie‏ درباره تخلف كارمندان آراته دهند كه سيب اخراج با تنبيه كارمند متخلف شودء مرتكب كناه ميشوند؛ زيرا سبب قطع روزى آن شخص شدهاند. ‏همجنين هنكامى كه متوجه سرقت از بيتالمال ميشوند نسبت به آنان بيتفاوت میماننده در حالی که برای جلوگیری از سرقت یک مغازه با منزل شخصیء حتی اگر با مالک آشنایی نداشته باشد به تکاپو ميافتند.باید گفت این روش درست برخلاف آموزههای الهی اسلام است که پاسداری از اموال عمومی را به همگان یادآوری میکند. ‎ 

صفحه 57:
آسیب پذیریهای شغل گارمندی(09) کارامد نبودن ساختار اداری: عوامل گوناگون میتواند سیب کارآمد نبردن یک سازمان شود که نتیجه آن» کاهش کارایی ‎a‏ و نار مردم از عملکرد آنان خواهد بود. مهمترین عوامل به شرح زیر 7 نت ر پاک به طور معمول» هدف از وضع قوانین و مقررات اداری» آسان کردن امور و پیشگیری از سوءانتفادقهای 195۱ پاسخکو بودن مسثر ۱3 ذر برابر عملکردها است» ولی كل 1 ‎Ren RR‏ ی یعنی بدون هما ‎Gio alee‏ درا 2۱ وتو و به چای که تسین عد باشتده خود مشکل آفرین ميشوند. متأسفانه در حال حاضر بسیاری از قوانین و مقررات وجوندارن ند که جامعنگری لازم را ندارند ونیازمند بازنگری هستند. وقتی این مقررات و قوانین که گاه در قالب بخشنامه به ادارهها ميرسدء ساعتها وقت مفیدکارمندان» به ویژه مدیران و معاونان را میگیرد؛آزیرا به سادكى قابل درك نيستند؛ به كونهاى كه به جاى أذكه وفك خود رأ صرف انجام وظايف اصلی و خدمترسانی به ارباب رجوع کنند. خود را گرفتار حل و فصل ابهامهای قانون یا پاسخ گویی به بخش نامهها میکنند. 

صفحه 58:
بودن قوانین لست. به گونهای که در شرایط و فرصتهای مناسب در راستای ارتقای بهرهوری سازمان از آن بهره گیرند. آمروژه یکی از عرام پیشرفت و توسعه زدودن قوانین و مقررات اضافی لست. شاید به جرنت بتوان گفت اگر بخش عظیمی از قوانین و مقررات موجود را حذف کنیم» نه تنها چیزی را از دست نميدهيم؛ پلکه باعث تسهیل امور نیز میشویم. ای مثال» در بسیاری از امور برای یک موضو. ممکن است دو حکم وجود داشته باشد. أكر جه اين دو حكم با هم مغاير نيستند؛ ولی هما ی اجرا نميدلند از كداميى تبعيت كند. بيشكء اين تعدد قوانين و مقررات چیزی جز سردر؛ اتلاف منابع نمیباشد. 

صفحه 59:
آسیب پذیریهای شغل گارمندی(09) ناتوانی کارمندان: ۰ بیشک کارمند وقتی میتواند کارها را درست انجام دهد که از توانایی لازم برخوردار باشد. و آن در صورتی امکانپذیر است که در کنار برخورداری از شرایط و ابزار لازم؛ از توانهای ویژه توان مهارتی نیز بهرهمند باشد. اهمیت این موضوع در عصر حاضر به دلیل از تیهای سریع علمی» افزآیش حجم فعاليتها و مراجعهكنندكان به ادارات و سازمانهاء بيش از گذشته است؛ زیرا کارمندی که آموزش دیده و توانهای مهارتی خود را تقویت کرده است؛ با کمترین تلاش» میتواندبیشترین بازدهی را برای سازمان و لداره مربوطه داشته باشد. بهتر است بدنیم امروزه درکشورهای پیشرفته جهان» لموزش كارمندان وكاركنان تنها به ياد دأدن اصول و فنون کلاسیک و شذاخته شده خلاصه نمیشود» بلکه الگوی صحیح رفتار برای یک عمل خاص را نيز به آنها مياموزند كه جكونه حركتهاى زيادى را به طور كلى انجام ندهند يا دست کم کاهش دهند. 

صفحه 60:
۹ هه ‎ie Anil ia) <5 3h‏ بیشک, اگر سازمان و ادارهای در آموزش و توانمند کردن کارکنان خوا باشد. کارکنان نائوانی خواهد. داشت. ازاین رو امام على عليه السلام ميفرمايد: «آفَهٌ الاعمال» عَجز الغمال؛ آفت کارهاء تاتوآنی کارمندان است».) بیشک ناتوانی کارمند از هرگونه (فکری جسمی و مهارتی) که باشد. نتبجه آن» ایجاد شدن صفهای طولانی» تلفنهای هميشه اشخال» ارائه اطلاعات اشتباه» ازدحام ارباب رجوع در تاقها و سالنهای ادارهها و دهها مشکل دیگر خواهد بود. اين امر» افزون إن 3 ضایتی ارباب رجوع از ساعاتها و آذارات مربوطه و کارمندانش» زمینههای دلسردی و ناامیدی و لذت نبردن از کار را برای کارمندان فراهم خواهد ساخت. باید پذیرفت یکی از مشکلات ادارات کشور. در حال حاضر ناکارایی یا ناتوانی کارمندان لست. دلیل آن هم وجود بیش از 0 میلیون نفر کارمند برای رسیدگی به امور 200/ میلیون نفر . جالب اينكه بیشتر این کارمندان؛ مهارتهای لازم را در هنكام كار و با تجربه به ميشود در كشورى مانند زابن با جمعيتي بیش از 180 ميليون نفر تنها (0)©© هزلر نفر كارمند وجود دارد. © 

صفحه 61:
کارامد نبودن ساختار اداری: ۰ عوامل گوناگون میتواند سبب کارآمد نبردن یک سازمان شود که نتیجه آن» کاهش کارایی کارمندان و تارضایتی مردم از عملکرد آنان خواهد بود. مهمترین عوامل» به شرح زیر است: 4سمقررات و قوانین دست و پا گیر هناتوانی کارمندان 2-اهمیت ندادن به فعالیتهای کارمند <#کیفیت تقسیم کار سیب های رسانه ای 

صفحه 62:
راهکارهای اصلاحی ۰ برای حاکم کردن ارزشهای فرهنگ اسلامی در محیط ادلری و تقریت روحیه خدمتگذاری بيشتر و بيهت در جود كارّمندان زحمتكش دولت. يه راه كارهاى 0 نياز داريم. در اين جاء راه كارهايى ارائه ميشود كه اميد داريم براى حل مشكلات مفيد باشد: 4آزمون پیش از گزینش -تقویث و احیای اخلاق اسلامی روش پند و اندرز »روش الكويى ©-عبرت كيرى از تاريخ ©-تامين نيازهاى اساسى كارمندان ‎sla SLi Gul?‏ اقتصادی: ‏یک - برقراری تعادل میان شاخص هزینه زندگی و سطوح پرداخت ‏دو - فراهم کردن تسهیلات ویژه برای کارمندان ‏©-تامين نیازهای روحی ‏0-تشویق و قدردانی ‎ 

صفحه 63:
منشور اخلاقی ‎lead +‏ از منشور اخلاقی ملهم از سخنان گوهربار مولای متقیان علی علیه السلام خطاب به کارگزاران حکومتی در 46۳ بند تهیه و پیشنهاد میشود. ‏۰ منشور لخلاقی امام علی علیه السلام برای کارمندان و کارگزاران ‏تفس خویش را نگیبان باش؛(نهج البلاغه, نامه 39 ‎(B99 Gs‏ ‏©. لز سلام و تعارف و مهربانی [به مردم] کوتاهی مکن؛(نامه 36 ‎(GOS Yo‏ ‏9. پر و بالت را برای مردم بگستران» با مردم گشادهروی و مهربان باش؛ (نامه 0۳9 ص‌999) ‏ا الا ترست. طعمه نیس . امانتی است که بر دوشت نهادهاند؛(نامه 46 ص ‏‌ تن خود را فرمان بیر» تا پاییتر از تو فرمانبردلرت باشد؛(غررالحکم و دررالکلم» ص ‏9. کار هر روز را در همان روز انجام ده؛ زیرا هر روز کاری مخصوص به خود دارد. (نامه 9 ص 9600 ‎ 

صفحه 64:
منشور اخلاقی(6) 0 بکوش تا هر کاری را در جای خود و زمان مخصوص به خود انجام دهی؛ ‎(COS ce chs)‏ 9 باید که کار مردم در آنچه حق است. نزد تو یکسان باشد؛(همان» ص 990) ©. با خداء مردم و خویشاوندان... انصاف را رعایت کن؛(همان» ص ‎(GOS‏ ‎dO‏ هرگز به خدمتهایی که انجام دادی؛ به مردم منت مگذار؛(همان» ص 664 ‏0. در وعدهاى كه به مردم دادى» خلف وعده مكن؛ (همانء ص )© ©) ‏02. هركز نيكوكار و بدكار را در نظرت يكسان قرار مده؛(همانء ص ©م ©) ‏.از همکاران نزدیکت سخت مراقبت کن؛(همان ‎(BPO Ve‏ ‏<. از حوادث گذشته تاریخ برای آینده عبرت بگیر.(همان» ص ‎(BPS‏ ‎ 

صفحه 65:
©6. شرايط خوب كان 9 ©. كار مورد علاقه؛ ©. وفادارى از طرف مديريت؛ ©. انضباط و ادب؛ ©. قدردانى؛ ©. طرز برخورد عادلانه؛ ‎dD‏ داشتن احساس درونی در مسائل. ‎ 

صفحه 66:
خواسته گارکنان 2.0 قدردانی؛ 0. داشتن احساس درونی در مورد مسائل؛ 9. برخورد عادلانه؛ امنیت شغلی؛ ©. دستمزد خوب؛ ©. كار جالب توجه؛ 8 امکانات ترفیع؛ 9. وفاداری از طرف سرپرست؛ 9. شرایط خوب کار؛ 0 انضباط و ادب. 

صفحه 67:
نظارت ‎٠‏ نظارت در لغت) به معنای مراقبت بر کاری است ولى درعلم مدیریت واژه در ارزیابی عملکرد کارکنان مطرح میشود و منظور از آن: «فرآی ‎os ee‏ کارکنان در زمانهای معینی, به طور رسمی مورد سنج قرار ‎«3 ‏نظارت در اسلام» یکی از روشهایی است که برای تربیت کارمندان ‏5 ‏كاركزاران به كار كرفته شده است؛ زيرا قدرت همواره میل به اقتداره تمامیتخواهی را تقویت میکند و هر انسانی به جز معصوم؛ ‎ia ion ed‏ وسوسههای قدرت قرار میگیرد ‎a ee‏ ازایوی كون أن ميتوان بهره كرفت. أما ‎ 

صفحه 68:
نظارت(9) رفتار کارمندانت را بررسی کن, جاسوسانی راستگوه وفاپيشه بر آنان بگمار که مراقبت و بازرسی پنهانی تو از کار آنان» سبب امانت داری و مهربانی با رعیّت خواهد بود و از همکاران نزدیکت سخت مراقبت کن. از نامههای*6 امام به کارمندان و کارگزاران خود در نقاط گوناگون کشور اسلامی چنین برمیآید که آن حضرت در دوره پنج ساله حکومت خود. با نظارت دقیق از کار های کلی و > پی آنان باخبر بوده است. جملههایی مانند «چون به من خبر دادهاند» یا «گزارش کردهاند» ب به کارگزاران گویای مطلب است. بیتردید نقش مثبت و تأثیر فراوان این شیوه در تربیت و مهار سوءاستفاده از قدرت انکارناشدنی است. اگر کارمندان بدانند که برعملکرد آنان نظارتی وجود دارد» در انجام کارها دقت بیشتری خواهند کرد و کمتر دچار اشتباه خواهند شد. تجربه نشان میدهد ال هی رن هک ۱3 سین ات کید وخ جدایی وظایف به خوبی مشخص نیست یا هیچ بازرسی مداومی در آن حوزه انجام نمیشود. این واقعیت تاکیدی است براین نکته که سیستم نظارتی کشور باید بازبینی و تقویت شود و از آن به شبوههای زیر بهره گرفت. 

صفحه 69:
نظارت() نظارت آشکار: ۰ اولین شکل نظارت بر عملکرد کارکنان و دستگاهها و سازمانهای دولتی میتواند نظارت آشکار باشد که امروزه از شیو ههای گوناگون از جمله فرستادن بازرس» کنترل دفاتر امور مالی و عملکردها انجام میپذیرد. اینگوته نظارتها هرچند بیتأثیر نیست. ولی چندان قابل اعتماد نیست؛ ژیرا برخی از افراد ظاهرساز به راحتی میتولنند با ظاهرسازی و خوشخدمتی» کارها را به ثهای ارآنه کنند که مشکلی پیش نیاید» ولی همین شیوه نظارتی را هم میتوان به شیوهای اجرا کرد که آثار بهتری داشته باشد و آن نظارت بر وضعیت مالی کارمندان و بستگان درجه یک آنهاست. بیشک با توجه به حقوق ثابت کارمندلن؛ امکان اقزایش ناگهاني ثروت برای یک کارمند سالم بسیار کم است. کارمندی که در زمانی بسیار کوتاه سطح زندگیاش به سرعت دیگرگون میشود؛ به یقین منابع درآمد جانبی داشته است. او باید بتوآند مشروعیت این منابع را اثبات کند. 

صفحه 70:
نظارت(6) همچنانکه برخی از کشور ها از این شیوه بهره میگیرند. «هنگ کنگ و سنگاپور از جمله این کشورهاه هستند که به طور دایم و توت و سطح زندگی کارمندان دولت به تجسس و حسابرسی میپردازند. در این کشورها. هنگامی که وضعیت مالی یک کارمند بررسی ميشود بچای آنکه دولت مجبور باشد عدم مشروعیت منابع درآمد وی را اثبات کند» کارمند موظف است مشروعیت کلیه اقلام و درآمد خود را به البات برساند».) ان نظارت پنهان از مزثرترین شیوههای نظارتی است. این شیوه در دوران حکومت علوی فراوان به کار گرفته شده است. به گونهایکه بيشترين عزل و نصبهای کارگزاران و کارمندان آن حضرت براساس گزارشهایی بود که از مأموران سرّی خود دریافت میکرد. نامه زیر بیانگر این موضوع است: يس از ياد خدا و درود! هماناء شایستگی پدرت مرا نسبت به تو خوشبین کرد و گمان کردم همانند پدرت میباشی و رله او را میروی» ناگهان به من خبر دادند كه در هواپرستی چیزی فروگذار نکرده و توشه برای آخرت خود باقی نگذاشتهای. دنیای خود را با تباه کردن آخرت آبادان میکنی و برای پیوستن با خویشاوندانت از دین خدا بریدهای» اگر آنچه به من گزارش رسیده» درست باشد» شتر خانهات و بند کفش توء از تو با ارزشتر است و... پس چون این نامه به دست تو رسد نزد من بیا.4 

صفحه 71:
بت همگانی: ادر نظام نظارتی اسلام» نظارت بر عملکرد سازمانها و کارکنان آنها محدود به مدیران و 00 بلکه اق 91 2 براساس اصل آفزبه روف تاد ‎Bs‏ ‏عملکرد دیگران نظارت داشته باشند. اين نوع کنترل و نظارت همگانی» جایگاه و اهمیت ویژهای دارد که مسنولان محترم باید به آن توجه کنند و با بسترسازی مناسب» زمینه همکاری عمومی برای جمعآوری اطلاعات و اخبار بههنگام» درباره تخلفات ادلری کارمندان فراهم آید. باید افزود که در حال حاضر به چند دلیل کمتر زمینهای برای چنین همکاری وجود دلرد. «نخست اینکه در محیطهایی که فساد فراگیر است» شهروندان باور ندارند که شخص یا نهادی ا 0 جدی مابل به مبارزه 1 090000 نتيجى هر نوع اقدامی را میدانند. دوم اینکه برخی با وجود آنکه تلاشهای دولت برای مبارزه با فساد را مشاهده میکننده جون به طور مستقیم از ارسال اطلاعات به دولت سودی نصیبشان نمیشود» حاضر نیستند وقت خود را صرف تماس شفاهی یا کتبی با مسئولین بنمایند. 

صفحه 72:
نضارت(9) به عبارت دیکر انگیز های برای این کار ندارند. برخی از شهروندان نیز میتر. ‎CRON‏ ‏ترس از تیه خراج از كار عامل میمی است که سیب سکوت کار مان در فساد آداری همکاران و مسئولان میشود». بنابراین» شایسته است در مورد اول برای جلب اعتماد و همکاری مردم در مرحله نخست» مبارزه با تخلفات اداری با محاکمه و تنبیه افراد عالیرتبه آغاز شود و در مورد دوم انكيزهسازى و يادآورى وظايف و امر به معروف و نهى از منكرء چارهساز خواهد بود. در مورد سوم نیز باید بکوشیم تا اعتماد آنان به هر شکل ممکن جلب شود. 

صفحه 73:
نظارت(۳) بهره گیری از ابزار های بازدارنده: ۰ _پی شک در تلاش برای اصلاح رفتار و مقابله با تخلفات اداری کارمندان و کارکنان؛ تنیا نمیتوان به روشهای پند و اندرز یا تشویق و نظارت بسنده کرد؛ زیرا همواره عدهای هستند که آگاهته با ناگاهانه از موقعیتهای پیشامده" از نارسایبهایی که در برخی از قوانین وجود دارد» سو ءاستفاده میکنند. از آینری با اينكونه افراد بايد جنان كه شايست أنهاست برخورد کرد. لمام على عليه السلام در عهدنامه مالك اشترء يش از سفارش به 06 '"' تأمین نیازهای آنان كه به منزقة إتمام هت 7 است. دستور برخورد 392 ۱3 5 وان متخلف را صادر ميكند و میفرماید: از فمكاران لزلاوكت سخت مراقبت کن و اگز یکی از آنان دست به خیانت زد و گزارش جاسوسان تو هم آن خیانت را تایید کرده به همین مقدار گواهی قناعت کرده و او را با تازیان كيفر كن و أنجه از اموال كه در اختيار دارد؛ از او پس گیر. سپس او را خوار دار و کار بشمار و طوق بدنامی به گردنش بیفکن.