کارگاه آموزشی آشنایی با نظام هدفمند کردن یارانه ها

کارگاه آموزشی آشنایی با نظام هدفمند کردن یارانه ها

اسلاید 1: به نام خداوند بخشنده مهربان

اسلاید 2: کارگاه آموزشی آشنایی با نظام هدفمند کردن یارانه ها وزارت امور اقتصاد و داراییسازمان امور اقتصادی و دارایی استان بوشهر دبیرخانه هدفمند سازی یارانه ها در استان

اسلاید 3: مشخصات دوره

اسلاید 4: سرفصل و محتواي آموزش مفاهیم و تعاریف ( یارانه , انواع یارانه , طبقه بندی یارانه ها)تاریخچه یارانه ها در جهان تاریخچه یارانه ها در ایران مشکلات نظام فعلی پرداخت یارانه هادلایل و اهداف پرداخت یارانه

اسلاید 5: اهداف دولت در طرح تحول اقتصادی و هدفمند کردن یارانه ها پیامدها و اثرات هدفمند کردن یارانه ها مبانی و اصول طرح تحول اقتصادیراه کارهای لازم برای اجرای طرحبررسی متن قانون

اسلاید 6: تعریف یارانهیارانه عبارت است از پرداخت های انتقالی بلاعوض نقدی و غیرنقدی دولت ،که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، برای افزایش قدرت خرید واقعی مصرف کنندگان، افزایش قدرت فروش تولیدکنندگان، عادلانه تر کردن توزیع درآمد، ثبات اقتصادی و جبران آثار ناشی از سیاست های دولت به منظور حفظ یا ارتقای رفاه اجتماعی اعطا می شود.

اسلاید 7: یارانه یعنی دولت کالا یا خدمتی را با کمک های مالی برای مصرف کننده یا تولید کننده ارزان کند.یارانه نوعی مالیات غیر مستقیم منفی است که وجهه دولت را در میان اقشار مختلف مخصوصا قشر با درآمد پایین بالا می برد.

اسلاید 8: 1 - براساس اهداف دولت در پرداخت:انواع یارانه

اسلاید 9:

اسلاید 10:

اسلاید 11:

اسلاید 12: اهداف دولت ها از پرداخت يارانه ها

اسلاید 13: تعريف يارانه مستقيم یارانه مستقیم مقدار هزینه هایی است که دولت به طور کلی براي حفظ منافع اقشار با درآمد پایین جامعه براي خرید کالاها و خدمات می پردازد . این نوع هزینه کرد عمدتاً دریافت کنندگان کاملاً مشخص و برخوردار از شخصیت حقوقی دارد؛ مؤسسات و شرکت هاي تولید کننده و ارائه دهنده کالاها و خدمات زیربنایی که تولید و ارائه خدمتشان در جهت منافع عمومی، سبب زیان مالی آنها می شود، از این دسته اند . همانند شرکت هاي تولید کننده آب و برق و شرکت هاي ارائه دهنده خدمات حمل و نقل عمومی.یارانه مستقیم خود به دو نوع تقسیم می شود : یارانه تولیدي یارانه مصرفی

اسلاید 14: تعريف يارانه غير مستقيم یارانه غیر مستقیم: یارانه اي است که بابت ثابت یا پایین نگاه داشتن قیمت مصرف کننده یا تضمین قیمت تولید کننده اختصاص می یابد . این نوع یارانه جنبه کالایی دارد و گیرندگان آن متعدد هستند.یارانه غیر مستقیم به سه دسته تقسیم می شوند: یارانه تولیدي، یارانه مصرفی یارانه خدماتی.

اسلاید 15: تعريف يارانه خدماتي عبارت است از برخی کمک هاي دولت به موسسات وشرکت هاي خدمات عمومی که خدمات خود را با قیمتی کمتر از هزینه تمام شده به مصرف کنندگان عرضه می کند . این قبیل خدمات بیشتر در برگیرنده خدمات عمومی شهري است.

اسلاید 16: يارانه ها براساس قانون بودجه یارانه ها بر اساس اینکه در قانون بودجه کشور به طور مشخص ذکر شده یا به طور ضمنی لحاظ می شوند به دو دسته آشکار مثل یارانه آرد و کالاهاي اساسی که با کالابرگ توزیع می شوند پنهان مثل یارانه سوخت و مابه التفاوت نرخ ارز تقسیم می شوند.

اسلاید 17: يارانه ها از نظر توزيع در جامعه یارانه باز مثل یارانه بنزین قبل از سهمیه بندي که بدون محدودیت، به میزان متفاوت وبسته به اینکه که هر کس چه مقدار مصرف کند در اختیار همه قرار می گرفت یارانه سرانه مثل یارانه کالاهاي کالا برگی که به شکل محدود و مشخص و به طورمساوي و برابر در میان همه افراد جامعه توزیع می شود یارانه هدفمند مثل یارانه به شکل بن ها و کالابرگ هایی که به گروه هاي مشخصی از افراد جامعه مانند کارگران، کارمندان، از کار افتادگان و مستمري بگیران پرداخت می شود

اسلاید 18: يارانه دولتي مقدار تفاوت قیمت تمام شده کالا یا خدمات با قیمت تعدیل شده آن است که دولت براي حمایت از گروه هدف، پرداخت می نماید تا گروه هدف با توجه به دریافت هاي خود، قدرت خرید و زندگی مناسب را داشته باشد .

اسلاید 19: فرمول محاسبه يارانه

اسلاید 20: تعریف یارانه دولتی:یارانه دولتی در واقع نوعی پرداخت دولت به منظور حمایت ازمصرف کنندگان، توزیع کنندگان، تولیدکنندگان و یا هر سه می باشد؛ به این معنی که دولت یارانه را براي جبران قسمتی از قیمت کالا ها و خدمات با هدف افزایش تولید به تولید کنندگان، افزایش کارکرد توزیع به توزیع کنندگان و افزایش قدرت خرید مصرف کننده بی درآمد یا کم درآمد، به مصرف کنندگان می پردازد.

اسلاید 21: هدفمند سازی:

اسلاید 22: اما در نهایت، هدف اصلی از توزیع یارانه دولتی، کمک به اقشار مستضعف جامعه است؛ به این امید که همه انسان هاي تحت حاکمیت دولت به حداقل نیازهاي اولیه زندگی که در قانون اساسی، شرع و عرف، حقوق اساسی و قوانین بین المللی ذکر شده، دست یابند.

اسلاید 23: نمونه هایي از انواع يارانه ها و كمك هاي بلاعوض کمک بلاعوض دولت به شرکت هاي دولتی و غیر دولتی، صندوق هاي رفاه و قرض الحسنه، شهرداري ها، کمیته امداد و ...کمک پرداختی به برخی شرکت هاي دولتی بابت جبران بخشی از زیان آنها ·وام هاي بلاعوض جهت ایجاد اشتغال ·پرداخت هاي مستقیم به کشاورزان در قالب طرح شهید رجایی، بخشی از کمک هاي فنی و اعتباري و …کمک دولت براي کاهش هزینه تامین منابع مالی بنگاه ها و افراد پرداخت بخشی از کارمزد وام هاي بانکی و …آب، برق، و …

اسلاید 24: نمونه هایي از انواع يارانه ها و كمك هاي بلاعوضمعافیت هاي مالیاتی ·پرداخت دولت جهت کاهش هزینه هاي تولید ،پرداخت یارانه به نهاده ها ( نظیر کود شیمیایی، سموم آفات نباتی ) انرژي اعم از برق و سوخت، بذر و …پرداخت بابت مابه التفاوت نرخ ارز جهت واردات کالاها و خدمات ·پرداخت بابت مابه التفاوت قیمت خرید و فروش کالاهاي اساسی یارانه اي (اجناسی که از طریق کالا برگ توزیع می شوند) ، یارانه بلیط مترو و اتوبوس هاي شهري و ...پرداخت جایزه صادراتی به صادرکنندگان ·یارانه پنهان به دلیل قیمت گذاري پایین تر از قیمت هاي واقعی در اقتصاد ·

اسلاید 25: تا قبل از جنگهاي جهاني به دليل سيطره انديشه اقتصادي كلاسيكها كه مخالف جدي دخالت دولت درفعاليتهاي اقتصادي بودند، چيزي به نام يارانه به مفهوم كنوني آن وجود نداشت. در حقيقت سرآغاز يارانه به مفهوم كنوني آن، شروع جنگ جهاني دوم ميباشد كه در آن محدوديت شديد منابع با توجه دولت به بخشهاي خاص موجب شد تا دولت به صورت عملي وارد بازار شود و كالاهايي را به قيمت بالاتر از قيمت بازار از توليد كننده خريداري كند.بعد از جنگ جهاني دوم و ايجاد تورم و ركود شديد اقتصادي در كشورهاي غربي، مكتبهاي جديدي درعرصه اقتصاد زمينه ظهور پيدا كردند. از جمله انديشه هاي اقتصادي (كينز) كه از مهمترين اين انديشه هامي باشد. به اعتقاد اين مكتب دخالت دولت در تنظيم و تعادل بخشيدن به اقتصاد، يكي از وظايف مهم دولت در رشد اقتصادي است.تاریخچه يارانه ها در جهان

اسلاید 26: در اغلب كشورهاي صنعتي در مورد محصولات كشاورزي، يارانه فقط به توليد كنندگان تخصيص مي يابد و نحوه پرداخت سوبسيد بدين شكل است كه دولت با اعلام نرخ تضميني براي محصولات كشاوزي كه غالباً بالاتر از قيمت بازار است اين محصولات را خريداري كند. اما در فرآيند كاشت، داشت، برداشت و قيمت نهادها دخالت نميكند. اين روش حمايت، آثار مثبتي بر توليد و تخصيص بهينه منابع دارد. دلايلي كه مصرف كنندگان در اين كشورها حمايتي از سوي دولت دريافت نميكنند را ميتوان در توزيع مناسب درآمد و بالا بودن سطح درآمد سرانه در اين كشورها دانست.سابقه يارانه ها در جهان

اسلاید 27: - دهه ی 1950 شکل گیری تفکر توسعه، کاهش فقر، توجه به سرمایه فیزیکی- دهه ی 1970 شکل گیری توجه به نیروی انسانی و بهداشت و آموزش- دهه 1970 و 80 پرداخت عمومی یارانه ها- دهه 1980 به دنبال بحران بدهی ها و رکود اقتصادی، هدفمند کردن پرداخت یارانه ها شکل گرفت.تاریخچه یارانه ها در جهان

اسلاید 28: تاریخچه یارانه ها در ایران - سابقه پرداخت یارانه در ایران از دوره صفویه با تخفیف های مالیاتی شروع شد.- در دوره سلسله ی قاجار هم یارانه های تولیدی که به شکل اعطای بذر و مساعده به کشاورزان اختصاص داشت.- در سال 1311 دولت پهلوی تا سال 1321 با تصویب قانونی تاسیس سیلو در تهران به منظور ذخیره گندم و خرید غله از کشاورزان برای مقابله با کمبودهای احتمالی را شروع کرد.- در سال 1315 تولید گندم به دلیل آب و هوای مساعد زیاد شد و قیمت گندم به دلیل تولید زیاد کم شد ، دولت وقت با قیمت بالا گندم را از کشاورزان خرید و نان ارزان را در اختیار گروه های کم درآمد شهری قرار داد .

اسلاید 29: تاریخچه یارانه ها در ایران- به مفهوم کنونی در دهه ی 1340 که به گوشت و آرد(نان) یارانه پرداخت می شد. تا سال 1351 این مقدار خیلی کم بود و با شوک های نفتی اوایل دهه ی 1350 و افزایش قیمت نفت این یارانه ها خیلی زیاد شد.- در اوایل انقلاب و شروع جنگ نظام قیمت گذاری کالاها به مرحله ی اجرا گذاشته شد و طرح سهمیه بندی کالاهای اساسی و پرداخت یارانه ها با هدف مهار شتاب تورم و تثبیت قیمت ها شروع شد.- در برنامه اول توسعه (1368-1372) برای حمایت از اقشار آسیب پذیر ادامه یافت.- گرایش به سیاست های تعدیل اقتصادی در اوایل دهه 70 منجر به مطرح شدن مباحت مربوط به حذف یارانه ها شد.- در اواخر برنامه اول توسعه رقم یارانه های پرداختی به اوج خود رسید.

اسلاید 30: تاریخچه یارانه ها در ایران- در برنامه دوم (1374-1378) سهم یارانه ها از بودجه عمومی کشور روند کاهنده ای به خود گرفت.- در برنامه سوم توسعه (1379-1383) شروع بحث هدفمند کردن یارانه ها شکل گرفت که به دلیل مشکلاتی مثل عدم شناسایی اقشار آسیب پذیر و عدم وجود آمار درآمدی دهک های مختلف اجرا نشد.در برنامه چهارم توسعه (1384-1388) هم به دلایلی مشابه اجرا نشد.با روی کار آمدن دولت دهم و تدوین طرح تحول اقتصادی ، هدفمند کردن یارانه ها به طور جدی کلید خورد .