کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 1: باسم الله الرحمن الرحیم کارگاه بودجه ریزی عملیاتی دفتر برنامه و بودجهآذر ماه 1388
اسلاید 2: تعریف بو د جه و بو د جه ریزیبودجه: آينه تمام‌نماي همه برنامه‌ها و فعاليت‌هاي سازمان که نقش بسيار مهم و حياتي در توسعه آنها دارد.بودجه‌ريزي: فرآيند تخصيص منابع محدود به نيازهاي نامحدود است.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 3: بو د جه ریزی: تخصیص منا بع محدود به نیاز ها ی نا محد و دمنابع هر سازمان را مي‌توان به گونه‌هاي مختلف طبقه‌بندي نمود. يکي از آنها روشي است که منابع را در 4 طبقه قرار مي دهد: منابع انساني، كه به آن سرمايه گويند، نه منبع؛منابع مالي؛منابع فيزيكي؛منابع اطلاعاتي.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 4: بو د جه ریزی: تخصیص منا بع محدود به نیاز ها ی نا محد و د در ذات تمام نظام‌هاي بودجه‌ريزي بدليل وجود منابع محدود و نيازهاي نامحدود، ميبايست ميان نيازها «اولويت‌بندي» صورت گيرد. پس سندي تحت عنوان بودجه که در آن هيچ اولويت‌بندي ميان نيازها صورت نگرفته و فقط شيوه تخصيص منابع به نيازها آورده شده است، در واقع سند بودجه نيست.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 5: شیوه تحصیل درآمد ها موضوع بو د جه ریزی نیست.در بودجه‌ريزي به نحوه و شيوه‌ي تحصيل درآمدها پرداخته نمي‌شود. ممكن است منابع ما از گنجهاي زيرزميني بدست آمده باشند و يا حاصل فروش سال قبل و يا سود سرمايه‌گذاري ما و يا هديه و يا مانند آن باشند؛ چنين مسئلهاي در بودجه‌ريزي مطرح نيست.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 6: لزوم کمی کردن تمامی منابع در بودجه ریزیدر بودجه‌ريزي لازم است به منظور اعمال مديريت مؤثر بر منابع 4 گانه مذكور تمامي آنها را تبديل به مقياسهاي کمي نمود. در واقع چنين قاعدهاي تفسير اين عبارت معروف مديريتي است: «هر پديدهاي را كه نتوان اندازه‌گيري كرد نمي‌توان مديريت كرد». براي مثال ارزش مالي منابع انساني سازمان را به صورت «نفر-ساعت» نشان مي‌دهند.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 7: چرا بودجه؟پرداختن به اهداف و راهبردهاي سازماني.نشان دادن مفهوم مالي برنامه‌ها و شناسايي منابع مورد نياز براي اجراي برنامه‌ها.بدست آوردن معيارهاي سنجش، نظارت و كنترل نتايج در مقايسه با برنامه‌ها.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 8: بودجه کالای لوکس نیست!برخورد سليقه‌اي با نظام‌هاي مديريت و برنامه‌ريزي صحيح نيست. به عنوان مثال نمي‌توان صرفاً به دليل سلايق مدير، نظام بودجه‌ريزي را تغيير داد.نکته مورد غفلت ماجرا آن است که ابتدا بايد نيازي در مجموعه ايجاد شود، آنگاه متناسب با آن نياز يك رويكرد مديريتي جديد به کار گرفته شود.بنابراين مبناي تهيه و تکميل ابزارهاي مديريتي، نيازهاي مديران است.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 9: بو د جه ریزی به کدام یک از نیاز ها ی مدیران پاسخ می دهد؟نظريه‌ي اول: كنترل و نظارت بر اموال عمومي وماليات‌ها.نظريه‌ي دوم: مديريت بهينه مالي و كاهش هزينه‌ها.نظريه‌ي سوم: ايجاد ضمانت اجرايي براي برنامه‌هاي توسعه.نظريه‌ي چهارم: ارتقاء كارايي و اثربخشي مديريت.نظريه‌ي پنجم: مديريت عملكرد فعاليت‌ها.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 10: سیر تکا مل نظام های بو د جه ریزینسل اول: نظام‌هايي هستند كه وظيفه اصلي بودجه در آنها، كنترل‌كنندگي است. به عبارت ديگر، بودجه يعني كنترل و نظارت بر اموال عمومي و ماليات‌ها.نسل دوم: نظام‌هاي بودجه‌ريزي هستند كه در آنها اهميت بودجه به عنوان «وسيله‌اي براي بهبود مديريت» است. نسل سوم: نظام‌هايي هستند که وظيفه بودجه در آنها، برنامه‌ريزي اقتصادي و «مديريت عملكرد» آن برنامههاست.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 11: یک نکته مهم:در هر نسل -نسبت به نسل قبلي- به وظايف قبلي بودجه افزوده شده است، بدون اينكه از اهميت نقش‌هاي بودجه در نظام‌هاي پيشين كاسته شود.به عبارت بهتر و به طور کلي در همه‌ي نسل‌هاي بودجه‌ريزي، همه‌ي نقش‌هاي بودجه وجود دارد، اما تأكيد و اولويت‌بندي در هر نسل متفاوت است و دقيقاً به همين دليل نظام‌هاي بودجه‌ريزي با يکديگر متفاوت مي‌شوند.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 12: نسل اول: بو د جه وسيله اي براي كنتر ل و نظارتدر سند بودجه‌ي نظام‌هاي بودجه‌ريزي نسل اول، مشخص مي‌شود که اعتبارات ميبايست در چه محل‌هايي و به چه ميزان هزينه شود. دو سؤال اساسي در نظام‌هاي بودجه‌ريزي نسل اول مطرح است:بودجه «كجا» هزينه شود؟ که منظور از کجا، اقلام هزينه‌اي است؛بودجه «چقدر» هزينه شود؟ که منظور از چقدر، ميزان اعتبار است.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 13: اقلام هزينه‌اياعتبار (ميليون ريال)حقوق و دستمزد1000مواد مصرفي200اجاره100استهلاک250آب، برق، گاز، تلفن150جمع اعتبارات بودجه1700کارگاه بودجه ریزی عملیاتیكجاچقدر
اسلاید 14: اقلام هزينه‌اي را در قالب فصول، رديفها و زيررديفها دسته‌بندي مي كنند.اقلام هزينه‌اياقلام هزينه‌اياقلام هزينه‌اياعتبار (ميليون ريال)اعتبار (ميليون ريال)اعتبار (ميليون ريال)فصل 1فصل 1فصل 1560560560رديف 1رديف 1450450زير رديف 1100زير رديف 2150زير رديف 3200رديف 2رديف 2110110زير رديف 150زير رديف 260فصل 2فصل 2فصل 2140014001400رديف 1رديف 1400400زير رديف 1130زير رديف 2270جمع اعتبارات بودجهجمع اعتبارات بودجهجمع اعتبارات بودجه196019601960کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 15: نسل اول: بو د جه وسيله اي براي كنتر ل و نظارتحال يک سؤال مهم اين است که پس از تصويب سند بودجه، نظارت بر عملکرد بودجه چگونه انجام مي‌شود و چه روش‌هايي براي اين کار وجود دارد؟کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 16: نسل اول: بو د جه وسيله اي براي كنتر ل و نظارتكنترل اين مسئله که سقف هزينه‌ي اعتبارات از آنچه كه در سند بودجه مشخص شده تجاوز نكند.کنترل اين مسئله که هزينه يك اعتبار به اعتبار ديگري منتقل نشود و يا اگر منتقل مي‌شود، به صورت قاعدهمند منتقل شود.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 17: و يژ گي ها ي نظام بو د جه ريزي نسل ا ولپديده‌ي چانه‌زني:در اين نظام بودجه‌ريزي بودجه، برخي به دنبال كاهش بودجه و مجموعه‌هاي ديگر به دنبال افزايش آن هستند که نهايتاً انتظارات اين دو گروه در نقطهاي با هم تلاقي نموده و تفاهم حاصل مي‌شود. به اين نقطه اصطلاحاً نقطه «چانه» اطلاق ميگردد.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 18: و يژ گي ها ي نظام بو د جه ريزي نسل ا ولمحافظه‌کاري مديران:در چنين رويکردي مديران، بودجه را تنها در دو صورت مصرف مي‌کنند: سند در راستاي قوانين و مقررات باشد؛ميزان هزينه‌کرد هر رديف، از سقف آن تجاوز نكند.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 19: و يژ گي ها ي نظام بو د جه ريزي نسل ا ولريخت و پاش‌هاي آخر سال:از آنجا که عملکرد مديران در يک سال، مبناي تعيين بودجه‌ي سال آينده قرار مي‌گيرد، در پایان هر سال، بودجه را به 2 دليل در محل ديگري هزينه مي‌شود: بدليل عملکرد پايين، بودجه‌ي سال آينده‌اش تحت الشعاع قرار نگرفته و احياناً کم نشود؛اين كه موقعيت حرفه‌اي‌اش زير سؤال نرود چراکه عدم صرف تمام بودجه، به منزله عدم توانمندي آن مدير تلقي خواهد شد.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 20: و يژ گي ها ي نظام بو د جه ريزي نسل ا ولویژگیهای خاص کارشناسان بودجه:در نظام‌هاي بودجه‌ريزي نسل اول، کارشناسان بودجه و حسابداري حداقل در دو کار خبره مي‌شوند: اول، توانايي بالاي جمع‌زدن اعداد و ارقام.دوم، شناسايي دقيق و تسلط کامل بر رديفها و اقلام هزينه‌اي.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 21: رابطه ميان بودجه‌ي مصوب و عملکرد، يکي از 3 حالت زير است.كسري بودجه: اگر عملکرد بيش از بودجه مصوب باشد، كسري بودجه بوجود آيد که ميبايست از طريق تأمين بودجه جبران شود. مازاد بودجه: اگر بودجه مصوب بيش از عملکرد باشد، به معني ناتواني در هزينه کرد مطلوب است. تراز بودجه: اگر بودجه مصوب با عملکرد برابر باشد که در اين حالت بودجه تراز است. و يژ گي هاي نظام بو د جه ريزي نسل اولکارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 22: نسل دوم: بو د جه وسیله ای برای بهبو د مدیریتپس از مدتی این نتیجه حاصل شد که به منظور اثربخش کردن هزينه‌کرد بودجه، بررسي دو محور «كجا» و «چقدر» کافي نيست، چرا که اين دو محور حاوي «چگونگي» هزينه کرد بودجه نيستند.به اين ترتيب سند بودجه، علاوه بر رديف (کجا) و مقدار (چقدر) به نحوه هزينه‌کرد بودجه (چگونه) نيز پرداخت.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 23: نسل دوم: بو د جه وسیله ای برای بهبو د مدیریتکجاچگونهماده 1ماده 2ماده 3...ماده mجمعبرنامه 1...برنامه 2...برنامه 3.....................برنامه n...جمع...کارگاه بودجه ریزی عملیاتیچگونهكجاچقدر
اسلاید 24: و یژ گی های نظام بودجه ریزی نسل دومافزايش کارايي:با خرد شدن رديف‌هاي بودجه‌اي، مديريت با تأكيد بر كارآيي بهبود مي‌يافت، چرا که ميتوانست به ترکيب منابع پرداخته و ميزان استفاده از آنها را نيز محاسبه نمايد.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 25: و یژ گی های نظام بودجه ریزی نسل دومچانه‌زني:مشكل چانه‌زني در اين نظام بودجه‌ريزي همچنان به قوت خود باقي است، چرا که هنوز اقلام هزينه‌اي تعيين‌كننده‌ي ميزان بودجه هستند.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 26: و یژ گی های نظام بودجه ریزی نسل دومدرگيري با فرايندها به جاي نتايج:در حالي که مديران در نظام نسل دوم به شدت درگير فرآيندها هستند، مشتريان به دنبال نتايج و پيامدهاي اقدامات ميباشند، چرا که آنها «خروجي» مي‌خواهند و نه «فعاليت». کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 27: نظام بو د جه ریزی نسل سومنظام بودجه‌ريزي نسل دوم بر فرايندها يا همان «چگونگي» انجام کار بيش از حد تأکيد مينمود و در واقع به دنبال تحقق دستيابي به اهداف از پيش تعيين شده از اين طريق بود. اما مشخص شد که اين کار، راه حل مناسبي براي درمان مشکل اثربخشي نيست.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 28: نظام بو د جه ریزی نسل سوممديران دريافتند که بايد به جاي «چگونگي»، بيشتر به «چرايي» بها ميدادند.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 29: مقایسه اجمالی سه نظام بو د جه ریزیکارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 30: نکته مهم !جمع هزينه‌هاي موجود در اين نظام بودجه ریزی، با مجموع پيش‌بيني اعتباري که در اسناد مربوط به نظام‌هاي بودجه‌اي نسل اول و دوم بدست مي‌آمد، برابر است. چرا که «ميزان اعتبارات در نظام‌هاي بودجه‌ريزي تفاوت نکرده و فقط نوع نگاه‌ها و نگرش به بودجه متفاوت شده است.» کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 31: ویژگی نظام بودجه ریزی نسل سومارتباط ميان اهداف و فعاليت‌ها:در اين نظام از طرفي ميان فعاليت‌ها و خروجي اقدامات سازمان، و از سوي ديگر ميان مأموريت‌ها، اهداف و وظايف كلان آنها ارتباط مشخص برقرار است به طوري که ميزان همسويي هر يک از فعاليت‌هاي سازمان در راستاي وظايف و يا اهداف سازماني به دقت مشخص خواهد.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 32: ویژگی نظام بودجه ریزی نسل سومتوجه به پيامدها:يکي ديگر از تغييرات قابل توجه نظام‌هاي نسل سوم نسبت به نظام بودجه‌ريزي نسل اول و دوم را مي‌توان توجه به پيامدها که نتيجه‌ي خروجي‌هاست برشمرد.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 33: ویژگی نظام بودجه ریزی نسل سومايجاد شفافيت:از نتايج برقراري ارتباط منطقي ميان اهداف سازماني، فعاليت‌ها و رديف‌هاي بودجه، ايجاد «شفافيت» در سازمان است. بدين معنا که کليه فعاليت‌هاي سازمان از حالت مبهم و کلي خارج شده و قابل اندازه‌گيري و بررسي مي‌شوند. کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 34: ویژگی نظام بودجه ریزی نسل سومانقلاب قانون زدايي:در نظام‌هاي بودجه‌ريزي نسل سوم، متصديان بودجه ديگر کاري به فرايندها نداشتند و به همين دليل انقلاب قانون و مقررات‌زدايي ايجاد شد. در واقع پرداختن به «چگونگي»ها به خود مديران تفويض و در مقابل پاسخگويي در مورد «چرايي»ها از آنها مطالبه شد.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 35: ویژگی نظام بودجه ریزی نسل سومپاسخ گويي به همراه پاداش و مجازات:در چنين شرايطي مي‌توان براي مديري که خلاقيت و نو‌آوري به خرج ميدهد، فرآيندها را درست تدوين مينمايد و همچنين تركيب منابع را به درستي انتخاب و در آن فعاليت صرفه‌جويي مالي ميکند، يک نظام انگيزشي طراحي کرد.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 36: ویژگی نظام بودجه ریزی نسل سومتغيير در نظارت:در نظام بودجه‌ريزي نسل سوم، اندازه گيري پيامدها و خروجي‌ها محوريت پيدا کرده و دستگاههاي نظارتي بر تحقق خروجي‌ها و پيامدهاي از پيش تعيين شده براي هر قسمت تأکيد ميورزند.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 37: مهم ترین و یژ گی های نظامات بو د جه ریزینظام‌هاي بودجه‌ريزيمبتني برتمرکز برسؤال اصليشاخصهاي عملکردطبقه بنديسازمان متولي بودجهبودجه ريزي هزينه ايکنترلورودي هاچقدر؟ کجا؟هزينه اياقلام هزينهايخزانه داريبودجه ريزي برنامه ايبهبود مديريتفرايندهاچگونه؟کاراييعملياتيزير نظر بالاترين مقام دستگاهبودجه ريزي عملياتيبرنامه ريزي اقتصاديخروجي ها و پيامدهاچرا؟اثربخشياقتصاديزير نظر مستقيم بالاترين مقام دستگاه کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 38: نظام بو د جه ریزی فعلی دانشگاه : نسل ا ولمهمترین دلایل:افزایش بیست درصدی سالیانه بودجه دانشگاه.تأکید بر محل و میزان هزینه کردها (کجا؟ چقدر؟).پدیده چانه زنی.افزایش هزینه کردها در پایان هر سال. کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 39: ارتقاء نظام بودجه ریزی از نسل اول به نسل دومبرنامه محور کردن بودجه ریزی در تمامی قسمتهای دانشگاه: این به معنای اضافه شدن محور سوم یعنی چگونگی هزینه کرد در معاونت ها و ادارات تابعه دانشگاه است.بنابراین با اضافه شدن محور سوم، قالب بودجه ریزی در دانشگاه به قالب ماتریسی، تغییر شکل خواهد داد. کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 40: فرآیند ارتقاء نظام بو د جه ریزی دا نشگا همرحله اول: استخراج ردیفهای برنامه ای تمامی قسمتها.مطالعه و بررسی ردیفهای برنامه ای بودجه سالیانه دولت. مطالعه و بررسی ردیفهای برنامه ای در سایر دانشگاهها.مطالعه و بررسی مأموریت و اهداف کلان هر کدام از قسمتها.مطالعه و بررسی شرح وظایف هر کدام از قسمتها.استخرج ردیفهای برنامه ای هر کدام از قسمتها. کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 41: فرآیند ارتقاء نظام بو د جه ریزی دا نشگا همرحله دوم: تعامل اولیه با مدیران برنامه ریزی معاونتهای دانشگاه.ارائه توضیحات اجمالی درباره ضرورت ردیفهای برنامه ای.جلب نظرات و ایده های لازم جهت تکمیل ردیفهای برنامه ای استخراج شده.اصلاح و تکمیل ردیفهای برنامه ای هر کدام از معاونتها. کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 42: فرآیند ارتقاء نظام بو د جه ریزی دا نشگا همرحله سوم: تعامل مستقیم با دفاتر و ادارات زیرمجموعه معاونتها و سایر ادارات کل دانشگاه پیرامون تغییر در نظام بودجه ریزی دانشگاه.برگزاری جلسات با مدیران دفاتر برنامه ریزی دانشگاه.حضور مستقیم کارشناسان دفتر برنامه و بودجه در هر کدام از معاونتها و ادارات کل دانشگاه.انجام تغییرات و اصلاحات لازم با توجه به نظرات و پیشنهادهای مطرح شده از سوی مدیران، کارکنان و کارشناسان در فرآیند ارتقاء نظام بودجه ریزی دانشگاه.کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 43: فرآیند ارتقاء نظام بو د جه ریزی دا نشگا همرحله چهارم: بودجه ریزی سال 1389 با توجه به نظام بودجه ریزی نسل دومارائه فهرست هزینه های هر قسمت به تفکیک ردیفهای برنامه ای. تکمیل کاربرگهای طراحی شده در معاونت طرح و برنامه با توجه به ویژگیهای نظام بودجه ریزی نسل دومتعامل مستمر میان هر کدام از قسمتها با معاونت طرح و برنامه و دفتر برنامه و بودجه پیرامون مراحل مختلف بودجه ریزیادامه تعاملات هر کدام از قسمتها با دفتر برنامه و بودجه طی سال 1389کارگاه بودجه ریزی عملیاتی
اسلاید 44: با تشکر از حوصله و حسن توجه شما همکاران گرامی و آرزوی توفقیات روزافزون معاونت طرح و برنامه دفتر برنامه و بودجه
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.