کتاب جامعه شناسی انحرافات اجتماعی

صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحیم 

صفحه 2:
° تاليف : دکتر منوچهر محسنی 

صفحه 3:
۶ خودکشی 

صفحه 4:
* مقدمه ‎٠‏ خودكشى به ويزه از دیدگاه فلسفی از مدت ها قبل از «دورکیم» مورد توجه فلاسفه, کرال, مورخین و بسیاری دیگر قرار گرفته بود. مثلا در فرانسه نویسندگانی مانند ولتر», «روسو» و «منتسکیو» با قوانین نسبتا شدیدی که از مدت ها قبل وضع شده بود بد با ززه:پزداختند و اظهار می داشتند که فرد می تواند میان مرگ و زندگی یکی را به میل خود انتخاب نماید. 

صفحه 5:
‎٠‏ هدف آنها از طرح اين مطالب جلوگیری از فشارهايى بود كه بر افرادى كه اقدام به خودكشى مى كردند ويا خانواده انها وارد مى شد. بيش از اين نيز متفكر و رياضيدان معروف ايرانى (حكيم عمر خيام نيشابورى» موضوع را در جارجوبى كلى تر به اين شكل مطرح مى كرد كه: ‏* گر آمدنم به من بدی نامدمی ور نیز شدن به من ‎GS Sx‏ شدمی به زان نبود که اندرین دیر خراب نه آامدمی, نه شدمی, نه بدمی 

صفحه 6:
* در زمان ما مطالعه خودکشی از دیدگاه های ختاه اهمیتی تازه یافته است, و به ویژه از حدود سالهای ۰ به بعد بر حجم مطالعات در اين زمینه افزوده شده است و بررسی در آن در حوزه فعالیت های تخصصی سازمانهایی که در سطح بین المللی فعالیت می کنند, اهمیتی بیش از بيش يافته است. 

صفحه 7:
* سازمان جهانی بهداشت از جمله این سازمان ها است که از طریق آن علاوه بر انتشار گزارش های علمی ویژه (متوگراف) آمارهای مرگ و میر به علت خودکشی نیز در ردیف علل مرگ و مير مستمرة انتشار می یابد. تردید نیست که از ز جمله عوامل مهمی که به مطالعه در زمینه خودکشی ابعادی به مراتب گسترده تر از پیش داده است, افزايش میزان ‎ol‏ در سطح اغلب کشورهای دنیا به ویژه در طی چند دهه اخیر است. و آمارها حکایت از د يه ‎ee‏ أ اعم ير اع .أن عع سد هو من 

صفحه 8:
در عین حال دیدگاه های جامعه شناختی در زمینه خودکشی همواره با دو انتقاد نیز همراه بوده است. یکی از اين انتقادات به استفاده از آمارهای رسمی خودکشی و وجود اشتباه در آن تکیه دارد (تشخیص مرگ , به علت خودکشی با علل دیگر از قبیل حادثه و . ۰) و نکته دوم بر غفلت از مجموع عوامل و شرایط منتهی به جامعه شناسان بر یافته های کمی دارد [تایلر, ‎٩‏ ۰۷-۱۳۷۶ 

صفحه 9:
* مفهوم خودكنة * خودكشى ‎(Suicide)‏ برحسب تعریف مرگ شخصی است كه قصد كشتن خويش را داشته است. خودکشی یعنی اقدامی که در پی آن فردی تلاش مى كند به حیات خود پایان دهد در قلمرو توسعه تاریخی جامعه شناسی قرار گرفته است, چرا که موضوع اولین کار علمی جامعه شناختی قرار گرفت و آن کاربرد تجربی اطلاعات برای آزمون یک نظریه بود (319 :1995 ,0۱0600(], اقدامی که «دورکیم» به انجام رساند. 

صفحه 10:
براساس تعريف «دوركيم» خودکشی عبارتست از مرگی که به طور مستقیم ب غير در عین حال به نتیجه رفتارش (مرگ) آگاهی دارد روی می دهد. 

صفحه 11:
‎٠‏ اين تعريف را «دورکیم» در سال ۱۸۹۷ ارائه کرد و بعدها (در سال ۱۹۳۰) «موریس هالبواکس» ( ۲۳۱۵۱0۷/۵5 .۰) فرانسوی اظهار داشت كه با اينكه مى توان از اين تعريف انتقاد كرد اما نمى توان تعريف ديكرى را جانشين آن كرد.[331 :1999 ,500)]عغع26] 

صفحه 12:
می دانیم که خودکشی ‎wo‏ تواند حالات دیگری هم بيدا كند: خودکشی ناموفق, تظاهر به خودکشی, ادعای خودکشی به منظور بهره گیری (شانتاژ), و خودکشی اضطراری. باید «DW 

صفحه 13:
اقدام به خودکشی, بخصوص اگر با اظهار قبلی به اطرافیان همراه باشد, علامتی برای جلب توجه و محبت و اعلام خطر تلقی می شود. بدیهی می نماید که قصد اساسی در اقدام به خودکشی تنها مرگ نیست, ‎aS,‏ ‏نوعی موضع گیری در رابطه با گروه نیز محسوب می شود. . با این حال در زمینه سنجش میزان اقدام به خودکشی و احتمالا در نظر گرفتن نسبت آن در رابطه با خودکشی قطعى همواره جتد مشكل عمده وجود داشته ار 

صفحه 14:
برخلاف خودکشی های موفق, کسانی که مبادرت به خودکشی می کنند. به گونه ای آشکار بیشتر در صدد زندگی کردن هستند تا مردن. . آنها در قصد و نیت خود با ابهام مواجه اند. آنها می خواهند به دیگران نشان دهند که تا چه حد افسرده اند و به آنها بگویند استفاده کنند [131 :1998 ,۲۱0. 

صفحه 15:
* با اینکه خودکشی و دیگرکشی (قتل) دو پدیده مقابل يكديكر ب به نظر می آیند. معذالک برخی از ز محققان آنها را در ارتباط با هم مورد بررسی قرار می دهند. «هنری» و شورت» بر این عقیده اند که خودکشی و دیگرکشی هر دو اعمال پرخاشگرانه ای هستند که از محرومیت ناشی شده اند. پرخاشگری, در حالت خودکشی متوجه خود می شود و در دیگرکشی متوجه دیگری. 

صفحه 16:
* تغییراتی که در میزان های خودکشی و دیگرکشی مشاهده می شود برحسب موقعیت ها و یا گروه بندی های یک نظام اجتماعی, بر عمق محرومیت مرتبط با موقعیت ها, و عوامل مرتبط با اين واقعیت ها که مسیر پرخاشگری را تعیین می کند متکی هستند. «هنری» و «شورت» دوره های اقتصادی را (نوسانات ثروت» به عنوان شاخص عمق محروميت بكار برده اند. 

صفحه 17:
‎٠‏ هر قدر محدودیت های خارجی بیشتر باشد برای فرد ساده تر خواهد بود که منابع محرومیت خود را در خارج از موجودیت خويش قرار دهد, و ابراز پرخاشگری به خارج را برای خویش بهتر توجیه خواهد کرد. در مقابل هر قدر محدودیت خارجی ضعیف تر باشد امکان اينكه فرد خویشتن را سرزنش کند و پرخاشگری را متوجه خویش ‎US‏ بیشتر خواهد ‎.[Cohen, 1977] 55‏ 

صفحه 18:
‎(Porta) bys: *‏ با در نظر ‎gid S‏ جمیع رابطه های آماری میان خودکشی, دیگرکشی, حوادت, و جرایم نتایج زیر را بدست می دهد: ‏* ۱- به موازاتی که جهت سیر خشونت در خارج از موجودیت فردی کاهش می ‎Ol cage el‏ به درون فرد متوجه می شود. . 

صفحه 19:
‎٠‏ ۲- سطح بالاتر رفاه در زندگی مترادف با خشونت نسبت به خود خواهد بود که به شود و جلوه هاى غير مستقيم ان حوادت است, که در اين مورد, و بخصوص در مورد حوادت راههاء قسمتی از خشونت ممکن است متوجه افراد ثالث شود. 

صفحه 20:
* ۲- میان جرم و خودکشی رابطه ای معکوس و قابل ملاحظه وجود دارد, اما در مقابل, این همبستگی در مورد رابطه جرم و اقدام به خودكشى و جرم به طور كلى در رابطه با عدم تطابق اجتماعى كسترش بيدا مى كنند( محسنی, ۱۲: ۱۳۶۶ ). 

صفحه 21:
‎٠‏ مسائل پژوهش در خودکشی ‎٠‏ مشکل بزرگ در راه شناخت علمی خودکشی اين است که نمی توان از اشخاص فوت شده سؤال كرد جرا آنها مى خواسته اند به حيات خود يايان دهند و تنها مى توان از جنبه هاى دیگر موضوع را مورد بررسی قرار داد ‎[Browne, 1996: 398]‏ 

صفحه 22:
* بکارگیری آمارهای رسمی درباره خودکشی در بررسی ها با دشواری هاو نارسایی ‎vel sh‏ خود همراه است. هر محقق اصولا پیش از شروع بررسی تعریف خاصی را به طور قراردادی برای خودکشی می پذیرد. اما غالبا این تعریف توسط گروه هایی که آمارهای مرگ و مير را تهیه می کنند مورد استفاده قرار نمی گیرد. 

صفحه 23:
‎jl‏ ز طرف دیگر ماهیت خاص خودکشی که علی الاصول مطالعه آن را پس از وقوع ایجاب می نماید, و به ویژه دشواری تماس های بعدی در تكميل اطلاعات, محقق را ناكزير از اين مى سازد که آمارهای رسمى را در مقياس وسيعى مورد استفاده قرار دهد, هرچند که احتمالا اين آمارها خیلی دقیق نیستند. 

صفحه 24:
* با اين حال آنجه كه اهمیت دارد مقدار اشتباه است كه طبعا مشكل ديكرى است. از طرف دیگر قابلیت اعتماد آمارها نه تنها در ابعاد زمانی و مکانی متفاوت است, بلکه منبع اطلاع نیز دارای اهمیت ویژه ای است. 

صفحه 25:
* با توجه به اینکه خودکشی در ردیف علل مرگ و میر محل ویژه ای دارد. شناخت آن و اطمینان نسبت به اطلاعاتی که در این مورد ثبت می شود اهمیت بسیار دارد. در انجام اين امر از نظر شناخت موارد مرگ های غیر طبیعی و تمایز خودکشی در اين ميان در كشورهاى مختلف شرایط متفاوتی وجود دارد, اما در عين حال لزوم صدور كواهى فوت (به ويزه در مناطق شهرى) غالبا سبب مى شود قضاوت نهابى بر عهدة يكم از پزشکانی که در سازمانهای دولتی (مثلا پزشکی قانونی ‎culled‏ می کنند باشد. البته در مواردی که علت مرگ مشخص نباشد و در عین حال شواهدی از مرگ به حالت غیر طبیعی در دست نباشد ضرورت کالبدشکافی مطرح می شود. 

صفحه 26:
* در مواردی که علت غیر طبیعی مرگ مشهود باشد براساس مقررات در اغلب کشورها پلیس نیز به مداخله می پردازد, چرا که در دیگرکشی دشوار باشد. با این حال در کشورهایی مانند المان غربی. سویس, و فرانسه مسئولیت نهایی در کلیه اين موارد بر عهده پزشک است [1974 . 0 . ۲۱ ۷۷ ]. 

صفحه 27:
‎٠‏ مطالعه موارد خودکشی معمولا متکی است بر: گزارش باز پرس, بایگانی پلیس, پرونده فردی بیماران بستری شده در بیمارستان روانى ويا بیمارستان عمومی, پرونده پزشکی قانونی. و مندرجات جرايد در مورد مرك هاى میزان کمتر از واقع اظهار می شود و اطلاعات موجود حتی اجازه تهیه یک جدول دقیق و کامل را هم نمی دهد. 

صفحه 28:
شاید در بررسی رابطه متغیرها با خودکشی در یک کشور کمتر مواجه با اشکالات خیلی دست به مقايسه اين اطلاعات در سطح كشورهاى مختلف بزنيم. اين اشكالات غالبا از دو منيع زير ناشى مى شود [1969 . . ۲۱ ۷۷۰ 0 ]: 

صفحه 29:
* ا-بکار بردن روش های مختلفی در تعریف, بازشناسی و ثبت موارد خودکشی ‎Stes oe ea -2°‏ موارد خودکشی می شوند, از قبیل: طرز تلقی فرهنگ ها نسبت به خودکشی, محکومیت مذهبی و یا حقوقی عمل خودکشی شرایط اقتصادی و یا طبقه اجتماعی شخص خودکشی کرده. 

صفحه 30:
‎٠»‏ خودکشی در جهان ‏* براساس برآورد سازمان جهانی بهداشت., تعداد کسانی که در دنیا دست به خودکشی می زنند روزانه اندکی بیش از ۱۰۰۰ نفر است. بررسی در آمارهای مربوط به علل مرگ و مير نشان می دهد که خودكشى در طن سالهای آغیر اهمیتن بیش ارپیش کسب کرده است و در سطح کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی غالبا در ردیف پنجمین تا دهمین علت از طبقه بندی علل مرگ و میر قرار دارد [2002 ۰ 0 ۰ ۲۱ ۷۰ ]. 

صفحه 31:
* آمارهایی که همه ساله توسط سازمان جهانی بهداشت در مورد میزان خودکشی منتشر می شود تقريبا تنها منيع اصلى از نظر مقايسه بين المللی به حدود 0 كشور است و تقريبا هيج كشورى نيست كه آمارهاى قابل اعتمادى در مورد ميزان اقدام به خودکشی ارائه نمايد. در سطح كشورهاى کم شماری خودکشی امری مسلم است و آمارهای موجود ارائه کننده جدول کاملی نیستند. 

صفحه 32:
اختلافی که در مورد میزان خودکشی در کشورهای مختلف وجود دارد, از حدود ۱۰۰ سال قبل که اطلاعات آن در دسترس است . همواره مشهود بوده است. اين اختلاف به حدی است که در برخی از موارد میزان _ خودکشی در یک کشور ۵ برابر کشور دیگر ‎.[Peterson, 1999: 332] cul‏ 

صفحه 33:
* از آغاز قرن بیستم تاکنون میزان های سالانه خودکشی افزایش آرامی داشته است و میزان آن را در کشورهای اروپای غربی در حال حاضر ۰ نفر در صد هزار نفر جمعیت تخمین می زنند. در میان کشورهایی که دارای بالاترین میزان خودکشی هستند, اکثرا به گروه کشورهای ثروتمند دنیا تعلق دارند. 

صفحه 34:
* از بررسی این رابطه ها روشن می شود که خودکشی یکی از شاخص ‎curs sh‏ رفاه اقتصادی و توسعه اجتماعی است. به طور کلی اختلافی که از نظر شدت میزان خودکشی میان اروپای شمالی و اروپای جنوبی وجود دارد, معمولا همان اختلافی است که میان کشورهایی که در مراحل رشد یافته فنی هستند. با کشورهایی که از نظر اقتصادی رشد چندانی نیافته اند وجود دارد. اين واقعیت مارا به اين نتیجه منتهی می کند که خودکشی بیشتر در سطح کشورهای پیشرفته صنعتی مطرح است [1975 ,056۲۲۵۲۱) 

صفحه 35:
* با اينکه میزان خودکشی در ایران در مقایسه با ساير کشورها به ویژه کشورهای صنعتی غرب فاصله بسیار دارد و در حد کمتری است, اما با اين حال در ‎ob‏ چند دهه اخیر روندی رو به افزايش داشته است. مهمترین عاملی که قضاوت دقیق را درباره میزان خودکشی در ایران غیرعملی می سازد فقدان آمارهایی است که تمامی نقاط کشور را در بر گیرد. اطلاعاتی که از طریق سالنامه آماری کشور (مرکز آمار ایران انتشار می ‎wl‏ ‏فقط مناطق شهری را شامل می شود و در مورد مناطق روستایی کشور می توان گفت که اطلاع دقیق و کاملی تقریبا وجود ندارد. 

صفحه 36:
‎٠‏ اطلاعاتی نیز که سازمان پزشکی قانونی کشور در مورد خودکشی انتشار میدهد معمولا محدود به شهر تهران است. علاوه بر اين از طريق امارهاى سازمانهاى ذى ربط نمى توان به دقت از كل موارد خودكشى (منجر به فوت ويا نجات يافته در طی سال های مختلف در فوت به علت خودکشی محدود می شود. 

صفحه 37:
‎٠‏ نظریه ها درباره خودکشی ‎٠‏ دورکیم» در مطالعه خود درباره خودکشی, عامل همبستگی اجتماعی را با خودکشی در رابطه قرار می دهد. به هنگامی که او مشاهده كرد كه دين با خودکشی در رابطه است برايش اين نكته مطرح شد كه دين منعكس كننده عامل ديكرى است. 

صفحه 38:
8 اعتقاد و تمایلات دینی سبب همبستگی قوی تر افراد از طریق همکاری, اتحاد, و تماس بيشتر می گردد و هر قدر در میان معتقدان به یک آن دين) شدیدتر باشد ‎wae‏ خودکشی در ميان انان كمتر است. از اين جهت بود كه «دوركيم» نتيجه كرفت در ميان كاتوليك ها به ‎ole‏ تسلط كليسا خودكشى كمتر از 

صفحه 39:
* «دورکیم» نتيجه گرفت هر قدر همبستگی اجتماعى ميان افراد بیشتر باشد میزان خودكشى كمتر است و برعكس. بررسى هاى بعدى «دوركيم» درباره رابطه ميزان همبستگی اجتماعی با میزان خودکشی ‎EL‏ ‏شد که وی به نتایج تازه ای برسد و تا حدی نظريات قبلى خود را تعديل كند. 

صفحه 40:
۰ «دورکیم» به اين نتیجه رسید که در صورتی که میزان همبستگی اجتماعی از حد متعارف خود فزونی گیرد. در ‎ol‏ حالت نیز امکان بروز خودکشی به علل دیگر خواهانه» فزونی می گیرد. وی این حالت را در مقابل حالت پیشین (به علت ضعف. همبستگی) که «خودخواهانه» نامیده بود قرار داد. بر همین اساس دورکیم» در توجیه علت کمتر بودن میزان خودکشی در میان متاهلین در مقایسه با مجردين نتيجه مى كيرد که عامل واقعی موثر در این رانطه عصل ازدواج فى نفسة نيست: بلكة شرايط تأهل. شبکه همبستگی اجتماعی فرد را گسترش می دهد. 

صفحه 41:
* جامعه شناسان مارکسیست خودکشی را پدیده ای می دانند که ناشی از ساخت جامعه سرمایه داری است و در یک جامعه سالم که در حد ايده الى كمونيسم قرار دارد خودکشی وجود نخواهد داشت. 

صفحه 42:
۰ بق تظربه متكي بر شنواقه تجربي مشخصى نیست. تجزیه و تحلیل «پورترفیلد» )- ۵ ۰ درباره گسستگی ‎“hls‏ ‏اجتماعی به عنوان یکی از عوامل خودکشی در مقایسه با سایر نظریه ها حالت تجربی بیشتری دارد. 

صفحه 43:
* وی میان گسستگی در روابط از نوع ‎Vols cus jl Mio Wis) "Gesellschaft"‏ موقعیت اقتصادی) با گسستگی در روابط از نوع "66۳۱6۵۱۳5۳3۲۲" (متلا طلاق) تمایز قایل می شود و نشان می دهد که هریک از این گونه ها در بعضی از موارد مهم تر از دیگری است. 

صفحه 44:
‘ نتیجه گیری های «پورترفیلد» نشان می دهد که گسستگی ها از هر دو نوع با فراوانی قابل توجهی در موارد مرگ ارادی رابطه وجود دارد, اما در عین حال برخی مسائل بدیهی هم هست که با توجیه خودکشی براساس چنین الگویی در تضاد قرار میگیرد. اول اينکه شرایط مشخص کننده تفوق نسبی یک نوع از گسستگی در روابط بر دیگری به وضوح تعیین نشده است. 

صفحه 45:
* دوم اینکه شواهد متعددی وجود دارد که نشان می دهد خودکشی اساسا مبتنی بر هیچ یک از این دو نوع گسستگی در روابط نیست. سوم اینکه احتمالا این نظر واقعیت دارد که در خیلی از موارد منفک شدن از روابط اجتماعی الزام به خودکشی منجر نمی شود. علیرغم اين نارسایی ها دیدگاه «پورترفیلد» از اين جهت اهمیت دارد که سعی ‎ro‏ کند ترکیبی از توجیه موارد فردی و بسیاری از نظریه های مبتنی بر شواهد خودکشی بدست دهد 1 م۳۸۳۵ ] 

صفحه 46:
8 در مكتب روانكاوى مى توان دو نظریه متفاوت دستت به خودکشی ام 0 پرخاشگرانه ای است که در عوض متمایل شدن به خارج به سوی خود شخص متوجه می شود. نظریه دوم که اختصاص به فروید دارد, مبتنی بر دخالت غریزه مرگ است. 

صفحه 47:
زیگموند فروید» با یک پیش فرض کلی انسان را صاحب دو غریزه می داند, غریزه عشق, و غریزه مرگ. يا توجه به آینکه فروید اعتقاد دار که هدف غریزه عشق یگانگی و اتحاد است, هدف غریزه مرگ انهدام و بازگشت دادن حیات به مرگ می باشد. بر این اساس آنچه که مهم است برقراری تعادل میان این دو غریزه است, که در غیر این صورت انسان از حال تعادل خارج می شود (فروید, ۱۳۴۰: ‎.]۳۷-٩‏ 

صفحه 48:
* فروید عقیده دارد کسانی که مبادرت به خودکشی می کنند احتمالا آن گروه بد بیماران روانی هستند که در آنهاغریزه عشق خنثی گردیده و غریزه مرگ در مقابل با آزادی عمل زیادی وارد صحنه می شود. درمان اين نوع بیماران بسیار دشوار است. 

صفحه 49:
‎٠‏ علل خودکشی ‏* مهم ترین عوامل مرتبط با خودکشی را در چهار دسته به شرح زير مورد توجه قرار دهیم ‏* الف - عوامل محیطی. عوامل محیطی مرتبط با خودکشی را می توانیم در دو دسته کلی عوامل جوى و فصلى و نيز شرايط محيط زندكى و زيست در جامعه هاى صنعتى و غير صنعتى به شرح زير مورد بررسى قرار دهيم 

صفحه 50:
۶ ۱- عوامل جوی و فصلی. در زمانهای بسیار قدیم «بقراط» حالات جوی را از عوامل موّثر در رفتار انسانی من دانست. امزوزه این نظریه کم و بيش مطرج است که پایین آمدن ناگهانی فشار هوا و پايین آمدن قشار خون عواملی افسردگی زا و «اگو تونیک» هستند, در حالى بالا رفتن فشار هوا و بالا رفتن فشار خون عواملی تحریک کننده و سمپاتونیک» می باشند. به این اعتبار عوامل جوی از طریق دستگاه عصبی می توانند در شرایط عاطفی: هیجان ها و تجرگر بدنن -روانن دازای تأثیرانش: باشند و در نهایت در بروز خودکشی موثر واقع شوند ‎-[Moron, 1975]‏ 

صفحه 51:
میزان خودکشی در طول ماه های زمستان به میزان قابل توجهی از فصول دیگر کمتر است. احتمالا این حالت با تمرکز و یا تفرق اعضای خانواده در ارتباط است. در طول فصل زمستان اعضای خانواده مدت طولانی تری را با هم در چارچوب خانه زندگی می کنند تا فصولی مانند بهار يا تابستان که پراکندگی افراد بیشتر است. 

صفحه 52:
* ۲- محیط زندگی. رابطه ميان خودكشى و شهرنشینی را «دورکیم» مدت ها پیش کشف کرد. شاید مسئله را بتوان به این نحو توجیه کرد که خشونت نسبت به خود در شهر به مراتب از روستا بیشتر است, در مراکز مناطق صنعتی از مراکز مناطق روستایی بیشتراست و نیز در داخل شهرها به میزانی که از مناطق صنعتی به حواشی غیرصنعتی شهر پیش رویم (خشونت به خود) نقصان می یابد. 

صفحه 53:
* در رابطه با خودکشی - شهرنشینی خشونت به خود از طریق احساس تنهایی و فقدان کنترل گروه نخستین (خانوادگی و همسایگی) تقویت می شود. در مقابل زندگی در روستا برقراری تعادل شخصیتی را در افراد تقویت می کند. و نظام های کنترل گروه های نخستین, در جهت حمایت از فرد قرار دارند. 

صفحه 54:
* ب - عوامل زیستی - اجتماعی, بحث در این زمینه را از دو دیدگاه مختلف سن و جنس پایه های بدنی و روانی) و نیز اختلالات بدنی - روانی مورد توجه قرار میدهیم. * ۱- جنس و سن. به طور کلی می توان پذیرفت که زنان در مقایسه با مردان در مقابل خودکشی مصونیت بیشتری دارند. تفاوتی که از نظر میزان خودکشی در کشورهای مختلف وجود دارد احتمالا بازگو کننده اين حقیقت است که ضابطه های زیست شناختی نمی تواند در توجیه اختلافاتی که در میزان های خودکشی زنان و مردان وجود دارد قابل قبول باشد. از سوی دیگر بررسی هایمتعددی این نکته رابت گرده است که درمیان کسانی که به علت اقدام به خودکشی در بیمارستان بستری می شوند زنان اکثریت قابل توجهی دارند [7-11 :1978 ,8۳0۷6] 

صفحه 55:
ميزان خودكشى و نوع أن با عامل سن نيز رابطه دارد. در ميان جوانان به طور كلى خودكشى كمتر متكى به برنامه ريزى هاى قبلى است و سريعا متعاقب با ناكامى هاو مشكلات زندكى حادث مى شود. در اين كروه خودکشی اقدامی است که با یک اقدام نمايشى اجتماعى -روانى توأم است. در حالی که در ميان بزرگسالان خودکشی با طرح و هدف هاى مشخص قبلى صورت مى كيرد ‎.[Halbwachs, 1930]‏ 

صفحه 56:
۰ ۲- عوامل و اختلالات بدنی - روانی. اگر موارد خودکشی منجر به فوت را که از نظر اجتماعی اهمیت بیشتری دارند مورد توجه قرار دهیم به این نکته برمی خوریم که دگرگونی های روانی منتهی به بیماری روانی در خیلی از کشورها اهمیت قابل توجهی دارد, كه در اين زمينه مى توانیم به مواردی مانند افسردگی, اسکیزوفرنی, صرع. و هیستری اشاره کنیم. 

صفحه 57:
* در میان افراد مبتلا به هیستری خودکشی به اجرا درآوردن حالت خشونت به خود بجای خشونت ‎capa‏ به دیگزان .و تأیید خويش است. در اين ميان دو اختلال روانی عمده که غالبا با خودکشی در ارتباط هستند عبارتند از: افسردگی (260۲65510۳) و اسکیزوفرنی ‎wis? ugiz L. (Schizophrenia)‏ .[Dinitz, 1975] 

صفحه 58:
. در بررسی های بالینی درباره خودکشی بر نقش افسردگی در بروز خودکشی تکیه زیادی شده است. اما مطالعات جدید تر نشان میدهد که این عامل بیشتر در افراد بزرگسال موثر بوده است تا نوجوانان و جوانان در مواردی که حالت آسیب شناختی افسردگی در یک جوان علاقمندی به زیستن از طریق مرگ و یا جدایی همراه است. 

صفحه 59:
8 به طور خلاصه اگر افسردگی را صرفا ‎a‏ ‏عنوان یک غم و اندوه ساده كه به علت فقدان روابط با اهميت روى مى دهد توصيف كنيم, در اين صورت كودكان و نوجوانان دجار افسردكى هستند. 

صفحه 60:
* از طرف دیگر اگر افسردگی را یک بیماری جدی دارای علایم خیلی مشخص بدانیم که از طریق احساس گناه, بی ارزشی, و بدبینی شناخته می شود, در اين حالت اين علايم از خصلتهاى جوانانى كه دست به خودكشى مى زنند نيستء و بيشتر انها را مى توان در بزركسالان سراغ كرفت ]193-4 :2002 . ‎W.‏ ‎.LH.O‏ 

صفحه 61:
* در بحث از عوامل بدنی خودکشی را به برخی از انواع بحران های فیزیولوژیکی مانند بلوغ و یائسگی نیز باید توجه کرد. در اين ميان به نقش قاعدگی از زمان های خیلی پیش توجه شده است و امارهای موجود حاکی از وفور قابل توجه خودکشی ها در دوره : قاعدگی است که نسبت آن در اولین روز قاعدگی به میزان زیادی افزایش می یابد. علاوه بر اين یائسگی نیز از عوامل عدم تعادل عصبی است که همواره با برخی عکس العمل های خاص ۳5 ۳۳ ge 

صفحه 62:
* صرفنظر از عوامل بدنی مساعدکننده شرایط برای خودکشی و بالابرنده عوامل خطر در پایان این بحث باید به تأثیرات روانی - اجتماعی ابتلاء به برخی از بیماری ها به عنوان عامل بالابرنده احتمال بروز خودکشی نیز اشاره کنیم. ابتلاء به بیماریهای غیرقابل درمان و رنج آور مانند برخی از انواع سرطانها ويا بیماری ایدز نیز از عوامل بروز خودکشی است. در همین زمینه باید به مرگ ارادی» یا «اتانازی» که در طول چند دهه گذشته موضوع بحث های فراوانی در عرصه اخلاق پزشکی و حقوق بوده است نیز اشاره کنیم که جلوه دیگری از خودکشی است, پدیده ای که در رابطه با عاملین آن که معمولا گروه های پزشکی بوده اند به شبه قتل و يا حنی گاهی قتل تعبیر شده است. 

صفحه 63:
ج- عوامل اقتصادی - اجتماعي. بحث از عوامل اقتصادی - اجتماعی را می توان با توجه به تنوع عوامل مرتبط با این گونه علل در دو بخش پایگاه اقتصادی = اجتماعى و بحران های اقتصادی - اجتماعی به شرح زیر مطرح کرد [194-6 :2002 ,0 ۰ ۲۱ ۰۷۷۰ 

صفحه 64:
۰ - پایگاه اقتصادی - اجتماعی در میان عوامل اصلی مرتبط با پایگاه اجتماعی می توان به یکی از مهم ترین ابعاد مسئله که قشر شغلی باشد توجه کرد. حرفه نشانی از طبقه اجتماعی است و از ‎age gil‏ بیشتر مطرح می شود که در آن سطح مشخصی از رشد قوای ذهنی و شیوه خاصی از زندگی مداخله دارد. با اينکه آمارها در اين زمینه نارسایی بسیار دارند. اما پاره ای از بررسی ها نشان دهنده تفاوت های قابل توجهی در میان یک جمعیت در رابطه با قشرهای مختلف اجتماعی هستند. در انگلستان میزان خودکشی در طبقات بالا و متوسط از طبقات پایین کمتر است 

صفحه 65:
۶ ۲ بحران های اقتصادی - اجتماعی, نقش بحران ‎sb‏ ‏سیاسی, اجتماعی و اقتصادی در بروز خودکشی بسیار پیچیده است. آمارها نشان ‎wo‏ دهد که در دوره انقلاب ها میزان خودکشی تغییر قابل توجهی نمی کند, اما در مقابل جنگ ها باعث تقلیل قابل توجه میزان خودکشی می شوند. به عنوان مثال در دوران جنگ ها در فرانسه در سال ۱۸۷۰ میزان خودکشی از ۱۰۰ به ۸۰, در سال ۱۹۱۷ از ۱۰۰ به ۰ و در سال ۱۹۴۳ از ۱۰۰ به ۵۸ تنزل یافت ‎-[Moron, 1975]‏ 

صفحه 66:
* بحران های اقتصادی به طور کلی سبب افزایش میزان خودکشی ‎no‏ شوند. در اين شرایط, وضع و موقعیت شخصی بیشتر دخالت می کند. در این زمینه «دورکیم» با توجه به شرایط فرانسه در اواخر قرن نوزدهم اعتقاد دارد که فقر حامی افراد در مقابل خودکشی است. در دوره های بحرانی میزان های خودکشی در محله های فقیرنشین پاریس افزایش نیافته است, بلکه محلات ثروتمندتر دارای بالاترین میزان خودکشی بوده اند. خودکشی در اجتماعی که نظام اقتصادی و اجتماعی پیچیده ای دارد, و در آن سطح نیازمندیها و توقعات افرا مراتب از یک جامعه ساده و کم تحول بیشتر می باشد. پر دامنه تر است, به 

صفحه 67:
* د- عوامل فرهنگی - اجتماعی. در اين زمینه می توان به چند جنبه ازدواج و خانواده, گرایش های مذهبی, مسائل تحصیلی, و رسانه های گروهی اشاره کرد: ۶ - ازدواج و خانواده. به طور کلی البته و نه هميشه همسردار, در مقایسه باطلاق گرفته ها, همسر فوت مجردین کمتر در معرض خودکشی قرار دارند. به عبا فراوانن خودکشی در میان مجردین بیش از متا فراد شده ها و یا رت دقیق تر ن است. نسبت خودکشی در میان افراد همسردار بیش از کسانی است که همسر خود را به عللی از دست داده آند و بر همین قیاس به اعتقاد «دورکیم» فراوانی خودکشی در میان زوج های ازدوا اج کرده بیش از زوج های ازدواج نکرده است. به اين ترتیب آنچه که در این میان بیشتر اهمیت دارد ساخت خانواده است تا ساخت ازدواج. 

صفحه 68:
* با توجه به مبدل شدن بیش از پیش خانواده گسترده به خانواده کوچک از سویی و وجود پارهای مسائل که در شرایط کنونی در میان اغلب خانواده های کوچک مطرح ‎soul‏ از سوی دیگر, به هنگامی که مسئله غیبت و یا نارسایی در ایفای نقش یکی از والدین مطرح می شود زمینه برای اقدام به خودکشی در میان نوجوانان فزونی می گیرد. به نظر می رسد که تأثیر اين شرایط در بروز خودکشی در میان دختران جوان از پسران جوان بیشتر باشد, چرا که وابستگی آنها از نظر اقتصادی, اجتماعی: و عاطفی با خانواده بیشتر است. 

صفحه 69:
* در مناطق روستایی و پاره ای از شهرهای کوچک که گرایش کلی جامعه به حفظ خانواده در چارچوب سنتی آن بیشتر است میزان خودکشی کمتر است. نمونه کامل تری از اين حالت را می توان در جوامعی مشاهده کرد که خانواده كسترده همجنان اهميت خود را حفظ كرده است. 

صفحه 70:
‎٠‏ تعداد قابل ملاحظه ای از افرادی که مبادرت به خودکشی می کنند دارای خانواده ای از هم كسيخته هستند. همبستكى ميان از هم گسیختگی خانواده و خودکشی در بررسى ‎wh‏ که در کشورهایی ‎sul‏ ایالات متحجده, ‎dolls‏ زاين, آلمان, فرانسه, انگلستان و سوئد انجام شده است مشهود است. اما شاید ایرادی که بتوان بر اين استنتاج گرفت این باشد که از یک سو مفهوم از هم ‏خانواده در اين كشورفا متفاوت است و از ‎Bie wen Cin aes‏ عه و یر ‎OR‏ لذ ‎cal we‏ 

صفحه 71:
* ۲- گرایش های مذهبی. در کشورهای مسلمان اسلامى و به ويزه احكام قرانى خودکشی را به شدت محكوم مى كند. برخى از انواع خودكشى در كشورى مانند هندوستان حالت مسئله ای ندارد. 

صفحه 72:
‎٠‏ ۳- مسائل تحصیلی. موضوع خودکشی محصلین از نکاتی است که در متون جامعه شناسی قرن بیستم وارد شده است. از جمله مسائلی که همواره مورد بحث بوده است رابطه میان موفقیت تحصیلی و خودکشی است. سوالی که در اینجا مطرح است و پاسخ قاطعی برای آن در دست نیست این است که آيا محصلين به اين علت بیشتر در معرض خطر خودكشى هستند كه ويزكى هاى خاص دارند ويا اينكه محيط مدرسه به نحوى است كه آنها را در شرايطى قرار مى دهد كه دست به خودكشى بزنند؟ 

صفحه 73:
‎٠‏ آيا بالاتر بودنر خودكشى در ميان محصلین به علت شرايط آموزشى مدرسه (امتحانات, مقررات تحصيلى و غيره) و غيرقابل انعطاف بودن آن است؟ آيا محيط آموزشكاه استرساز است و به اين علت است كه محصلين دست به خودكشى مى زنند؟ علاوه بر اين موارد نحوه عملكرد استرس هاى اجتماعى موجود در مدرسه بر رشد عاطفی از سويى و موفقيت تحصیلی از سوی دیگر چگونه است؟ پاسخ ‎a:‏ ‏اين سوالات و بسیاری سوالات دیگر در اين ‏مع اه ‎ame‏ ‎ 

صفحه 74:
‎٠‏ به عنوان مثال خودکشی زن پس از مرگ شوهر کاری پسندیده تلقی می شود. علاوه بر این از آنجا که بر مبنای اعتقادات مذهب هندو «بدن» چیزی بی ارزش است, خودکشی وسیله ای است جهت رهایی روح از جسم. در شمرده می شود و مسیحیان طی سالهای متمادی آن را محکوم کرده و در بعضی از موارد جنايت به حساب آورده اند. 

صفحه 75:
* ۴- رسانه های گروهی. آیا مطبوعات, تلویزیون, رادیو, اینترنت و یا تبلیغات بر وقوع خودکشی موثرند؟ وسایل ارتباط جمعی به عنوان عناصر اجتماعی - فرهنگی یک کشور مى توانند در زمینه انتخاب روش های خودکشی موثر واقع شوند و به گونه ای مدل بيافرينند. اما به نظر نمی رسد که این عوامل نقش چندان موثری بر میزان خودکشی ها 

صفحه 76:
‎ys *‏ فرآیند اجتماعی شدن: رسانه های گروهی در مبان تمامی عوامل اجتماعی - فرهنگی نقش موثری در شکل دادن به شخصیت و پیوند فرد با جامعه دارند. بدیهی است که این زمینه ها را در حالات مخالف مانند جداسازی از روابط اجتماعی, محرومیت, غم و اندوه. و وقایع گوناگون اجتماعی نیز می توان سراغ گرفت و از این جهت می توان اثر رسانه های گروهی را در پیدایش رفتارهای بیمارگونه و توأم با خشونت (نسبت به خود و دیگران نیز مورد بررسی قرار داد. بنابراین در رابطه با پیونددهی و یا جداسازی فرد و جامعه زسانه:‌ها تقشنچندیعدی:دازندر اما اطلاغات جامع وتنجی در اين زمینه وجود ندارد [196 :2002 ۰ 0 ۰ ۳ :۷۷ ] 

صفحه 77:
روش و وسیله خودکشی افراد غالبا برای خودکشی از وسایل بسیار متتوعی استفاده می کنند که می توان آنها را به سه دسته زیر تقسیم کرد: الف - خودکشی بر اثر عوامل مکانیکی و فیزیکی, شامل سلاحهای سرد (چاقو, تیغ صورت تراشی, قیچی و غیره), اسلحه گرم (هفت تیر, « مواد انفجاری و غیره), سقوط (پرتاب شدن از پنجره. سقو از ارتفاع), تصادف با ترن, اتومبیل, ماشین آلات صنعتی), سوختگی (خودسوزی), داروهای محرق (سود پتاس, اسیدها). ب - خودکشی بر اثر خفگی, شامل: دار. خفگی, غرق شدن (دریاء رودخانه, مرداب و استخر), گاز ذغال, گاز, و برق گرفتگی ج - خودکشی بر اثر مسمومیت, شامل: تمامی سموم (آرسنیک, استریکنین, جیوه. تنتورید. تریاک. حشیش, باربیتوریکها, الکل, آسپیرین, سیانور, و غیره). 

صفحه 78:
* انتخاب وسیله خودکشی وابسته به عوامل بسیاری است. تکنیک های خودکشی در رابطه با تغییرات فصلی تا حدودی متفاوت می شود. در فصل زمستان نسبت خودکشي هایی که با گاز صورت مى كيرد افزايش می یابد و حال آنکه در تابستان غرق شدن در آب نسبت بیشتری دارد. تقلید (نمونه های مشاهده شده, نقل شده و يا شنیده شده دارای نقش مهمی است. عامل دیگر در این زمینه سهولت کاربرد است. معمولا وسایلی بکار گرفته می شود كه به فوریت در دسترس قرار دارند, تهیه آنها ساده است و کاربرد آنها همراه با مشکلات نیست. 

صفحه 79:
به طوری که مشاهده شده است, در بسیاری از مناطق دنیا قسمت اعظم خودکشی ها ناشی از مسمومیت است و علایم آن در بدن با نوع سم, مقدار سم مصرف شده و راه استعمال ارتباط دارد. اگر سم وارد دستگاه گردش خون شود, ‎sh ali‏ مسمومیت عمومی در تمام اندام ها ظاهر می شود. مسمومیت حاصله از طریق دهان سبب تحریک يا فساد بافت های دهان, مری, معده و روده می گردد. 

صفحه 80:
گازهای سمی باعث تحریک مخاط بینی, گلو, نای و ششها مى كردد. عامل مدت زمان در مسمومیت از عوامل مهم است و.در رابطه با ائواغ مختلف مسحوجیت شترایط متفاوتی بوجود می آورد. در نتيجه مسمومیت از مرفین و الکل. شخص ممکن است دچار حالت اغماء شود و در بی خبری قرار گیرد, در حالی که در تنفس گازهای سمی مانند اکسید کربن ن گاهی خفگی بوجود می آید و دشواری تنفس و کبودی فوری از نشانه های ‎ul‏ است. در برخی از موارد علت خودکشی در میان گروهی از بیماران روانی مصرف بیش از اندازه داروهایی است که بیمار از روی قصد قبلی مصرف می ‎-[Nael, 1978: 1] G5‏ 

صفحه 81:
‎٠‏ پیشگیری و مقابله با خودکشی ‏* در اکثر موارد خودکشی مبتنی بر تحریک درونی, پدیده ای ناگهانی و یا به عبارت دقیق تر غیرقابل اجتناب نیست. مسلما افرادی وجود دارند که در آنها خطر خودکشی وجود دارد. اما وقتی خودکشی در یک حالت بحرانی ظاهر می شود ‎plas a)‏ می رسد که اقدام به خودکشی پس از طی یک مرحله آمادگی قبلی و در یک دوره ویژه اي صورت می كيرد كه احتمالا ضمير ناهشیار در آن نقش, عمده اي دارد. واقعيت آن است كه به استثناي موارد بحرانى, انديشه خودکشی و آرزوی مرگ در تمام و یا اغلب موارد حالتی چندبعدی دارد [199 :2002 .۰ 0 ۰ ۲ ۷ ]. 

صفحه 82:
‎٠‏ «استنگل» (5۲6۳096۱) یادآور می شود که تمایل به مرگ با تمایل به زندگی مرتبط است. «فردی که می خواهد بمیرد درست در همان لحظه می خواهد که باز هم زندگی کند. وی ميان دو تمايل سرگردان است و سرانجام یکی از ان وييروز مى شود. اما اين عامل نقشى جز شدت بخشیدن به اضطراب و سردرگمی فرد خودکشی کننده ندارد. 

صفحه 83:
در حقیقت در تمامی لحظات او در انتظار چیزی است... می توان نتیجه گرفت در این لحظات برقراری ارتباط با وی ممکن است. و شواهد و علاماتی وجود دارد که به طور شفاهی از خودکشی خبر می دهد. ساده ترین و مستقیم ترین ‎rolls‏ به زبان آوردن تمایل به مرگ و یا خودکشی ‎[Moron, 1975] cul‏ 

صفحه 84:
با توجه به اینکه مسئله عمده در پیشگیری از خودکشی با گوش دادن به سخنان فرد متمایل به خودكشى در رابطه است مى توان اهميت تلفن را در اين زمينه درى كرد. اين امر شايد قبل از هر جيز اهميت تاريخى داشته باشد. 

صفحه 85:
‎٠‏ در اواسط قرن بيستم در شهرهاى لوس آنجلس و لندن شماره تلفن هاى خاصى به اين امر اختصاص داده شد و از مردم خواسته شده بود كه قبل از اينكه سعى در خودكشى نمايند با شماره هاى مزبور تماس بكي رند. با استقرار جند شماره تلفن يايه هاى اوليه در سازمان بزرگ در دو شهر مزبور نهاده شد. يس از آنها مرکز وین افتتاح شد. ‎.[Peterson, 1999: 331] 

صفحه 86:
* هدف اولیه از خودکشی تشخیص و درمان_ افراد در معرض خودکشی است که نتیجه آن خودکشی در این سطح امکان پذیر نیست. در هر حال تلاش هاى پیشگیری کننده را می توان در سطوح مختلف و با هدف های متفاوتی 

صفحه 87:
۰ در سطح پیشگیری ثانوی یعنی در دوره بحرانی خودکشی, هدف کمک به فرد مواجه با بحران, و تدارک درمان مناسب و مداخله در شرایط فرد از نظر جلوگیری از خودکشی در اینده ست 

صفحه 88:
در سطح پیشگیری ثالث یعنی هنگامی که خودکشی واقع شده است, فعالیتی می باشد که به عهده مسئولین امر (نجات دهندگان است و هدف از آن مقابله با احساس شرم و گناهی است که در فرد. اعضای خانواده._ دوستان و حتی نزدیکان بیمار بوجود می آید. 

صفحه 89: