کتاب جامعه شناسی انحرافات اجتماعی

کتاب جامعه شناسی انحرافات اجتماعی

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: کتاب جامعه شناسی انحرافات اجتماعیتالیف : دکتر منوچهر محسنی

اسلاید 3: خودکشی

اسلاید 4: مقدمهخودکشی به ویژه از دیدگاه فلسفی از مدت ها قبل از «دورکیم» مورد توجه فلاسفه، کرال، مورخین و بسیاری دیگر قرار گرفته بود. مثلا در فرانسه نویسندگانی مانند ولتر»، «روسو» و «منتسکیو» با قوانین نسبتا شدیدی که از مدت ها قبل وضع شده بود به مبارزه پرداختند و اظهار می داشتند که فرد می تواند میان مرگ و زندگی یکی را به میل خود انتخاب نماید.

اسلاید 5: هدف آنها از طرح این مطالب جلوگیری از فشارهایی بود که بر افرادی که اقدام به خودکشی می کردند و یا خانواده آنها وارد می شد. پیش از این نیز متفکر و ریاضیدان معروف ایرانی (حکیم عمر خیام نیشابوری» موضوع را در چارچوبی کلی تر به این شکل مطرح می کرد که:گر آمدنم به من بدی نامدمی ور نیز شدن به من بدی کی شدمی به زان نبود که اندرین دیر خراب نه آمدمی، نه شدمی، نه بدمی

اسلاید 6: در زمان ما مطالعه خودکشی از دیدگاه های مختلف اهمیتی تازه یافته است، و به ویژه از حدود سالهای ۱۹۵۰ به بعد بر حجم مطالعات در این زمینه افزوده شده است و بررسی در آن در حوزه فعالیت های تخصصی سازمانهایی که در سطح بین المللی فعالیت می کنند، اهمیتی بیش از بیش یافته است.

اسلاید 7: سازمان جهانی بهداشت از جمله این سازمان ها است که از طریق آن علاوه بر انتشار گزارش های علمی ویژه (منوگراف) آمارهای مرگ و میر به علت خودکشی نیز در ردیف علل مرگ و میر مستمرة انتشار می یابد. تردید نیست که از جمله عوامل مهمی که به مطالعه در زمینه خودکشی ابعادی به مراتب گسترده تر از پیش داده است، افزایش میزان آن در سطح اغلب کشورهای دنیا به ویژه در طی چند دهه اخیر است، و آمارها حکایت از این می کند که ایران را نیز باید در ردیف این کشورها قرار داد.

اسلاید 8: در عین حال دیدگاه های جامعه شناختی در زمینه خودکشی همواره با دو انتقاد نیز همراه بوده است. یکی از این انتقادات به استفاده از آمارهای رسمی خودکشی و وجود اشتباه در آن تکیه دارد (تشخیص مرگ به علت خودکشی با علل دیگر از قبیل حادثه و ...) و نکته دوم بر غفلت از مجموع عوامل و شرایط منتهی به خودکشی (روانی و ...) و تأكيد بیش از حد جامعه شناسان بر یافته های کمی دارد [تایلر، ۹: ۱۳۷۶-۷.

اسلاید 9: مفهوم خودکشیخودکشی (Suicide) برحسب تعریف مرگ شخصی است که قصد کشتن خویش را داشته است. خودکشی یعنی اقدامی که در پی آن فردی تلاش می کند به حیات خود پایان دهد در قلمرو توسعه تاریخی جامعه شناسی قرار گرفته است، چرا که موضوع اولین کار علمی جامعه شناختی قرار گرفت و آن کاربرد تجربی اطلاعات برای آزمون یک نظریه بود (319 :1995 ,Johnson]، اقدامی که «دورکیم» به انجام رساند.

اسلاید 10: براساس تعریف «دورکیم» خودکشی عبارتست از: مرگی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر اثر اقدامی که خود فرد می کند و در عین حال به نتیجه رفتارش (مرگ) آگاهی دارد روی می دهد.

اسلاید 11: این تعریف را «دورکیم» در سال ۱۸۹۷ ارائه کرد و بعدها (در سال ۱۹۳۰) «موریس هالبواكس» ( M. Halbwachs) فرانسوی اظهار داشت که با اینکه می توان از این تعریف انتقاد کرد اما نمی توان تعریف دیگری را جانشین آن کرد.[Peterson, 1999: 331]

اسلاید 12: می دانیم که خودکشی می تواند حالات دیگری هم پیدا کند: خودکشی ناموفق، تظاهر به خودکشی، ادعای خودکشی به منظور بهره گیری (شانتاژ)، و خودکشی اضطراری. باید میان خودکشی و اقدام به خودکشی فرق قایل شد.

اسلاید 13: اقدام به خودكشی، بخصوص اگر با اظهار قبلی به اطرافیان همراه باشد، علامتی برای جلب توجه و محبت و اعلام خطر تلقی می شود. بدیهی می نماید که قصد اساسی در اقدام به خودکشی تنها مرگ نیست، بلکه نوعی موضع گیری در رابطه با گروه نیز محسوب می شود. با این حال در زمینه سنجش میزان اقدام به خودکشی و احتمالا در نظر گرفتن نسبت آن در رابطه با خودکشی قطعی همواره چند مشکل عمده وجود داشته است که عبارتند از: تعريف اقدام به خودکشی شناخت و بالاخره ثبت این موارد

اسلاید 14: برخلاف خودکشی های موفق، کسانی که مبادرت به خودکشی می کنند. به گونه ای آشکار بیشتر در صدد زندگی کردن هستند تا مردن. آنها در قصد و نیت خود با ابهام مواجه اند. آنها می خواهند به دیگران نشان دهند که تا چه حد افسرده اند و به آنها بگویند استفاده کنند [131 :1998 ,Thio.

اسلاید 15: با اینکه خودکشی و دیگرکشی (قتل) دو پدیده مقابل یکدیگر به نظر می آیند، معذالک برخی از محققان آنها را در ارتباط با هم مورد بررسی قرار می دهند. «هنری» و شورت» بر این عقیده اند که خودکشی و دیگرکشی هر دو اعمال پرخاشگرانه ای هستند که از محرومیت ناشی شده اند. پرخاشگری، در حالت خودکشی متوجه خود می شود و در دیگرکشی متوجه دیگری.

اسلاید 16: تغییراتی که در میزان های خودکشی و دیگرکشی مشاهده می شود برحسب موقعیت ها و یا گروه بندی های یک نظام اجتماعی، بر عمق محرومیت مرتبط با موقعیت ها، و عوامل مرتبط با این واقعیت ها که مسیر پرخاشگری را تعیین می کند متکی هستند. «هنری» و «شورت» دوره های اقتصادی را (نوسانات ثروت» به عنوان شاخص عمق محرومیت بکار برده اند.

اسلاید 17: هر قدر محدودیت های خارجی بیشتر باشد برای فرد ساده تر خواهد بود که منابع محرومیت خود را در خارج از موجودیت خویش قرار دهد، و ابراز پرخاشگری به خارج را برای خویش بهتر توجیه خواهد کرد. در مقابل هر قدر محدودیت خارجی ضعیف تر باشد امکان اینکه فرد خویشتن را سرزنش کند و پرخاشگری را متوجه خویش کند بیشتر خواهد بود [1977 ,Cohen].

اسلاید 18: پورتا (Porta) با در نظر گرفتن جمیع رابطه های آماری میان خودکشی، دیگرکشی، حوادث، و جرایم نتایج زیر را بدست می دهد:١- به موازاتی که جهت سیر خشونت در خارج از موجودیت فردی کاهش می یابد، جهت آن به درون فرد متوجه می شود. .

اسلاید 19: ۲- سطح بالاتر رفاه در زندگی مترادف با کاهش خشونت نسبت به دیگران و افزایش خشونت نسبت به خود خواهد بود که به صورت مستقیم در قالب خودکشی ظاهر می شود و جلوه های غیر مستقیم آن حوادث است، که در این مورد، و بخصوص در مورد حوادث راهها، قسمتی از خشونت ممکن است متوجه افراد ثالث شود.

اسلاید 20: ۳- میان جرم و خودکشی رابطه ای معکوس و قابل ملاحظه وجود دارد، اما در مقابل، این همبستگی در مورد رابطه جرم و اقدام به خودکشی حالت مستقیم پیدا می کند. اقدام به خودکشی و جرم به طور کلی در رابطه با عدم تطابق اجتماعی گسترش پیدا می کنند( محسنی، ۱۲: ۱۳۶۶ ).