کلیات اخلاق حرفه ای

کلیات اخلاق حرفه ای

اسلاید 1: کلیات اخلاق حرفه ایدکتر علی بیکمرادی- استادیا ر مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی

اسلاید 2: Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018نگاهي به تاريخچه اخلاق پزشکيتاریخچه اخلاق پزشکی در دنیا تاریخچه ای طولانی با سابقه بیش از 2500 سال دارد. در قرون قبل از میلاد مسیح (ع) فرهنگ یونانی و رومی که تحت تاثیر فرهنگ ایرانیان و تمدن شرق بود در غرب گسترش داشت. در آن دوران به دلیل عدم گستردگی علوم زمان، پزشکان معمولا فلسفه را نیز فرا می گرفتند. لذا تاریخچه اخلاق پزشکی با تاریخچه فلسفه در قرون قبل پیوند خورده است. اما اخلاق پزشکی بیش از همه با اندیشه ها و تفکرات فلاسفه بزرگی چون سقراط (399 - 470 ق.م) افلاطون (347 - 427 ق.م) و ارسطو (322 -348 ق.م) در قرون چهارم و پنجم قبل از میلاد پیوند نزدیکی داشته است. این متفکران یونانی علم اخلاق را در کنار علم پزشکی فرا گرفته بودند و آن را به عنوان هنر زیستن و مراقبت و مواظبت از نفس توصیف می نمودند و از سوی دیگر عقل سالم را در بدن سالم می دانستند. کلیات فلسفه اخلاقی سقراط، افلاطون و ارسطو در مباحث فلسفه اخلاق بیان گردیده است.

اسلاید 3: در همان دوران، بقراط (450 - 380 ق.م) که او را پدر علم طب نیز نامیده ‌اند. سوگند نامه معروف خود را تنظیم نمود. بقراط اولین کسی بود که مبانی اخلاقی را در قابل قسم نامه با طبابت در آمیخت ، و به عبارتی، بزرگترین سهم بقراط در زمینه پزشکی، اعتقاد او به اصول اخلاقی بود که سوگند نامه معروفش تبلور آن است. سوگند نامه بقراط قدیمی ترین قوانین اخلاق پزشکی را در متن خود دارد و هنوز هم در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان تعهد نامه پزشکان هنگام اتمام دوره تحصیل قرائت می شود. البته قبل از بقراط نیز برخی مقررات وجود داشته از جمله قوانین حمورابی که در آن به مجازات پزشکان خطا کار اشاره شده است. اما جنبه های اخلاقی را مطرح ننموده است. سوگند نامه بقراط در حقیقت به منزله یک تعهد نامه اخلاقی برای قبول و به کار بستن اصول اخلاقی حرفه پزشکی است. Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 4: Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018Ethics:اخلاق: دانشی است که درباره افعال اختیاری و تحت قدرت انسان بحث می کند. درباره اینکه کدام فعل و عمل شایسته تحقق و انجام دادن است و کدام فعل و عمل شایستگی انجام را نداردعلم اخلاق: مطالعه سیستماتیک بر روی اینکه چه رفتار و اعمالی شخص باید در ارتباط با خود، سایر انسانها، و محیط داشته باشد. دلیل یا توضیح خوبی برای اینکه چه چیزی درست یا خوب است و مطالعه اینکه چگونه زندگی یک شخص و ارتباطاتش باید باشد.اخلاق از نظر علم رفتار: خوی ها و ویژگیهای درونی انسان است که منشا رفتار انسانها بوده و عمیق ترین نفوذ و اثر را در حوزه رفتار آدمی دارند.اخلاق از نظر عرف: گاه به معنای عام برای همه ویژگیهای درونی انسان اعم از خوب یا بد بکار می رود. در اکثر موارد اخلاق به معنای خاص « رفتار و خصوصیات روحی و معنوی مثبت» مورد استفاده قرار می گیرد.

اسلاید 5: Ethics و Morality هر دو بیانگر مفهوم اخلاق Ethics : برای نظریه ها و علم پیرامون رفتار خوب و بد، درست و خطا، و پاک و پلید انسان بکار می رود.Morality : برای اخلاقیات و خلق و خوی راسخ نفس و عرف قابل قبول بکار می رود.اخلاق حرفه ای: اصول کلی اخلاق را در فضای خاص حرفه ای مطرح می کند. اخلاق حرفه ای شاخه ای است که بر ریشه اخلاق روئیده است و برای درک درست آن اولا باید اخلاق را شناخت و ثانیا با توجه به شرایط و فضای هر حرفه خاص، اخلاق حرفه ای ویژه آن حرفه تبیین می شود.اخلاق پزشکی: شاخه ای کاربردی از اخلاق یا فلسفه اخلاق است که سعی دارد در سایه تحلیلهای فلسفی، درست و نادرست را در حیطه عملکرد در طب و مراقبتهای بهداشتی (پزشکان و کادر پزشکی) تبیین نماید Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 6: اخلاق زیستی Bioethics : از شاخه های اخلاق حرفه ای مرتبط با طب بوده که به بحث پیرامون موضوعات زیست شناسی و علوم سلامت می پردازدTraditional medical ethics: سابقه تاریخی و عمدتا شامل اصول و مبانی امر کننده یا نهی کنندهContemporary critical medical ethics: تلاش دارد اخلاق را بصورت کاربردی در حیطه عمل پزشکان و کادر پزشکی و نیز در حوزه تصمیم گیریهای اخلاقی در طب وارد کند و حداقل د ر برخی از زمینه ها تحقیقات علمی و دقیقی در جهت روشن نمودن موضوعات اخلاقی انجام شده استDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 7: اخلاق دو بعد نظری و عملی یا کاربردی دارددر بعد نظری مبانی زیربنایی علم اخلاق، توضیح و تشریح فرضیات اخلاقی موجود و ارتباطات آن با فرهنگها، مذاهب و آداب و رسوم جوامع تبیین می شوددر بعد عملی با تکیه بر مبانی نظری، مسائل مشکلات و مباحث مطرح اخلاقی در حیطه طب و مراقبتهای بهداشتی مورد و چارچوبهای کاربردی برای تصمیم گیری در مواقع بحرانی ارائه می گردد (در این تعریف اخلاق پزشکی ارتباط تنگاتنگی با فلسفه اخلاق، حقوق انسانی فرد و اجتماع، قوانین الهی و مقررات مدنی دارد) Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 8: فلسفه اخلاقفلسفه اخلاق مدون در قرن پنجم قبل از میلاد با سقراط آغاز می شود با این سوال یک فرد چگونه باید باشد؟ حال گفته می شود یک فرد چه باید انجام دهد؟Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 9: فلسفه اخلاق پزشکیفلسفه اخلاق مدون در قرن پنجم قبل از میلاد با سقراط آغاز می شود با این سوال یک فرد چگونه باید باشد؟ حال گفته می شود یک فرد چه باید انجام دهد؟نظریات مطرح در فلسفه اخلاق را می توان به سه حوزه کلی تقسیم نمود:فرا اخلاق یا Meta ethicsاخلاق اصولی یا دستوری Normative ethicsاخلاق کاربردی Applied ethicsDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 10: فرا اخلاق یا Meta ethicsانچه را مبانی اخلاقی از آن نتیجه می شوند را مورد بررسی و بحث قرار داده و معانی انها را مشخص می سازد یعنی فرا اخلاق منشا و محتوای مفاهیم اخلاقی می باشند فرا اخلاق به بیان دیگر در پاسخ به سوال ”خوب چیست؟“ یا ”ارزش چیست؟“ انچه هست را شرح می دهدDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 11: اخلاق اصولی یا دستوری Normative ethicsتعیین استانداردها، اصول و قواعد اخلاقی و مشخص نمودن رفتار درست و غلط را بر عهده دارددر پاسخ به سوال ”خوب چیست؟“ یا ”ارزش چیست؟“ ”آنچه باید باشد“ را شرح داده و تعیین می کند که ” کدام فعل خوب است“Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 12: اخلاق کاربردی Applied ethicsموضوعات مورد بحث و مباحث مورد اختلاف (مانند سقط، حقوق حیوانات، آتانازی و ...) را بررسی می نماید و سعی در حل و پاسخگویی آنها دارددر پاسخ به سوال ”خوب چیست؟“ یا ”ارزش چیست؟“ از معیارهای فهم، عمل و تصمیم گیری مناسب به نحوی که انسانهای معتقد به اخلاقیات آن را تصدیق نمایند.Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 13: مکاتب فرااخلاق:الف- مکاتبی که معتقدند مفاهیم اخلاقی هیچ واقعیتی را حکایت نمی کنندب- مکاتبی که سرچشمه اخلاق را در طبیعت و خواستهای طبیعی انسان می دانندج- مکاتبی که واقعیتهای اخلاقی را دارای ریشه های فرا طبیعت (متافیزیک) می دانندDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 14: مکاتب با ریشه ماورای طبیعیمکتب وجدان: بر اساس نظریه روسو که عقیده دارد انسان طبیعتا خوب آفریده شده و در صورتیکه مانعی بر سر راهش تباشد انسانی اخلاقی خواهد بود. رهبر انسان در تشخیصهایش وجدان اوست که هم راهیاب است و هم وی را در صورت تخلف بازخواست می کند. کانت هم طرفدار این مکتب است وی تنها کاری را متصف به صفت اخلاقی می داند که اختیاری و موافق با قانون باشد و با انگیزه احترام به قانون و انجام وظیفه صورت گیرد. او وظیفه را چیزی می انگارد که هر انسانی آن را برای خود و همه انسانهای دیگر واجب الامر بداندDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 15: مکتب انزوا طلبی کلبیون:حدود 4 قرن قبل از میلاد در یونان زندگی می کردند. معتقد بودند که انسان برای تعالی خود باید مانند کلب (سگ) آزاد و رها زندگی کند.بنای این مکتب بر اساس بدبینی به جهان و زندگی اجتماعی است و اخلاق را در دوری از امور دنیوی و مردم می دانندDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 16: مکتب زهدگرایی رواقیون:زنون واضع این مکتب در ایوان سرپوشیده (رواق) تدریس می کرد. حوادث جهان را قضای حتمی الهی می دانستند و حوزه خیر و شر را فقط در درون ذات انسان و اصل را در تقویت اراده در رد و طرد لذات و شهوات انسانی می دانستند .Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 17: مکاتب اخلاقی سقراط، افلاطون و ارسطو:کمال و سعادت انسان را بعنوان ریشه همه اخلاق فاضله معرفی و برخی روی کمال و برخی روی سعادت نکیه می کردندDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 18: مکتب اسلام:بر اساس کشش های آفرینش و تمایلات بعد الهی انسان و وحی الهی و پیامهای خداوند در مورد عوامل سعادت آفرین یا شقاوت زا و زندگانی دنیوی و اخروی استوار است.Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 19: متن سوگند بقراط ”من به آپولون، پزشك آسكليپوس، هيژيا و پاناكيا سوگند ياد ميكنم و تمام خدايان و الهه ها را گوه مي گيريم كه در حدود قدرت و بر حسب قضاوت خود مفاد اين سوگند نامه و تعهد كتبي را اجرا نمايم. من سوگند نامه و تعهد كتبي را اجرا نمايم. من سوكندو ياد ميكنم كه شخصيو را كه به من حرفه پزشكي خواهد آموخت مانند والدين خود فرض كنم و در صورت كه محتاج باشد درآمد خود را با وي تقسيم كنم و احتياجات وي را مرتفع سازم. پسرانش را مانند برادران خود بدانم و در صورتي كه بخواهند به تحصيل پزشكي بپردازند بدون مزد يا قراردادي حرفه پزشكي را به آنها بياموزم. اصول دستورهاي كلي، دروس شفاهي و تمام معلومات پزشكي را جز پسران خود، پسران استادم شاگرداني كه طبق قانون پزشكي پذيرفته شده و سوگند ياد كرده اند به ديگري نياموزم. پرهيز غذايي را بر حسب توانايي و قضاوت خود به نفع بيماران تجويز خواهنم كرد نه براي ضرر و زيان آنها و به خواهش اشخاص به هيچ كس داروي كشنده نخواهم داد و مبتكر تلقين چنين فكري نخواهم بود. همچنين وسيله سقط جنين در اختيار هيچ يك از زنان نخواهم گذاشت. با پرهيزگاري و تقدس زندگي وحرفه خودر ا نجات خواهم داد. بيماران سنگ دار را عمل نخواهنم كرد و اين عمل را به اهل فن واگذار خواهم نمود. در هر خانه اي كه بايد داخل شوم براي مفيد بودن به حال Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 20: بيماران وارد خواهم شد و از هر كار زشت ارادي و آلوده كننده به خصوص اعمال ناهنجارو با زنان و مردان خواه آزاد و خواه برده باشندو اجتناب خواهم كرد. آنچه در حين انجام دارد حرفه خود و حتي خارج ازو آن درباره زندگي مردم خواهم ديد يا خواهم شنيد كه نبايد فاش شود به هيچ كس نخواهم گفت زيرا اين قبيل مطالب را بايد به گنجينه اسرار سپرد. اگر تمام اين سوگندو نامه را اجرا كنم و به آن افتخار كنم از ثمرات زندگي و حرفه خود برخوردار شوم و هميشه بين مردان مفتخر و سربلند باشم، ولي اگر آن را نقص كنم و به سوگند عمل نكنم از ثمرات زندگي وحرفه خود بهره نبرم و هميشه بين مردان سرافكنده و شرمسار ياشم.“ اعلاميه ژنو كه پس از جنگ جهاني دوم در سال 1948 توسط انجمن پزشكي جهاني (WMA) تهيه گرديد در حقيقت سوگند نامه روزآمد شده بقراط مي باشد. (18) Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 21: Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018Applied ethics:برای بکارگیری تئوری اخلاقی هنجار د ر مسائل هرروزه به اخلاق کاربردی نیاز است.تئوری اخلاقی هنجار برای هر حرفه از مقصود (دلیل وجود) آن حرفه بر می خیزد.ارزشها و هنجارهای حرفه پرستاری بنابراین پایه و فیلتری برای تصمیمهای اخلاقی که باید گرفته شوند را فراهم می کند.

اسلاید 22: Three Areas of Professional EthicsProfessional EthicsConsequences-based EthicsOutcomesPrinciple-Based EthicsRules, codes, standardsVirtue (ideal)-based EthicsCharacter

اسلاید 23: ارتباطات حرفه ای در طب:ارتباط بین پزشک یا کادر پزشکی و بیمارصلاحیت علمی و عملی پزشک و کادر پزشکیرضایت بیماررازداری پزشک و کادر پزشکی و حقیقت گوییارتباط با همکاران حرفه ایتوجه به اعتقادات بیمارروابط مالی بین پزشک و کادر پزشکی و بیمارDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 24: ارتباط پزشک و کادر پزشکی و بیمارصفات اخلاقی در مواجهه با بیمارنگرش به بیمار: مشتری یا بیمار؟پدرسالاری (اتونومی و ظرفیت بیمار برای تصمیم گیری)وجدان کاری و احساس مسئولیت حرفه ایعدم سودجویی و سوء استفاده های مادی، جسمی یا روحی از بیمارDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 25: صلاحیت علمی و عملی پزشک و کادر پزشکیروزآمد بودن اطلاعات پزشک و کادر پزشکیانجام مشاوره های تخصصی در صورت لزومموارد قصور و تقصیر در تشخیص و درمانDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 26: رضایت بیمار:شرایط، دستورالعملها و قوانین مربوط به اخذ رضایت قانونی از بیمارنحوه اخذ رضایت در بیمار دچار اختلال تصمیم گیریمیزان آگاهی و شناختی که باید به بیمار انتقال دادمعیار اعتبار اخذ رضایت از بیمار:گذاشتن اطلاعات کافی در اختیار بیمار صلاحیت و ظرفیت کافی بیمار برای درک آگاهی و تصمیم گیری و دادن رضایتتصمیم گیری داوطلبانه و اختیاریDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 27: ارتباط با همکاران حرفه ای:حدود تعهد پزشک و کادر پزشکی به بیمارحقوق متقابل پزشک و کادر پزشکی و پیراپزشکیرفتار در مقابل خطاهای پزشکی و همکارانمشاوره و میزان دخالت در تصمیم گیری همکارانروابط پنهانی و سوء استفاده از بیمارDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 28: توجه به اعتقادات بیماردر بخشی از سوگند نامه پزشکی تنظیمی وزارت بهداشت چنین آمده است:”من در برابر قرآن کریم به خداوند قادر متعال ---- سوگند یاد می کنم که به احکام مقدس اسلام و حدود الهی با دیده احترام بنگرم و از خیانت و تضییع حقوق بیماران بطور جدی پرهیز کنم----- و خدا را در همه حال حاضر و ناظر شئون خود بدانم“ Dr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 29: جسم انسان و اخلاق پزشکیتشریح جسدارزش جسم انسان پس از مرگاخذ رضایتتعیین مالکیت جسدمثله کردن و تشریح جسد در فرهنگهای مختلفتهیه جسد برای تشریحاستفاده از جسد بدون مدعیاستفاده از اجساد بیماران روانی یا افراد بدون سرپرست حقوق جسد در اتاق تشریحپیوند عضو از جسدDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 30: اتوپسیاخذ رضایت (متوفی یا اولیای جسد)تعیین موارد ضرورت انجام اتوپسیتعیین وضعیت بافتها و اعضای جدا شده از جسدحدود و شرایط اتوپسی در موارد جنایی و قضاییبرخی از موارد مجاز: جستجوی ایدز، ویروس اپشتین بار و بیماری کروتسفیلد جاکوب، بررسی علل احتمالی سندروم مرگ ناگهانی نوزاد و اختلالات شایع منجر به مرگ نوزادان، ارزیابی بدن به ایمپلنتهای تیتانیومی هیپ، روشهای تعیین و اثبات غرق شدگی بعنوان علت مرگ، بررسی عوامل خطر انفارکتوس میوکارد و عروق کرونریاثر مواد و داروهای مختلف روی بدن برای مثال اسپرین، الکل و داروهای ضد بارداری خوراکیDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018

اسلاید 31: استفاده های آموزشی و پژوهشی از بدن متوفیحقوق جسد در اتاق تشریحشرایط و حدود انجام اقدامات آموزشی و پژوهشی در بدن افراد تازه متوفیخودداری از تشریح تروماتیک و مثله کردن بدن متوفی، لوله گذاری داخل تراشه، گذاشتن CVP line، بررسی اثرات آمبوبگ بر روی راههای هواییDr. Ali Bikmoradi - PhD in Medical Management3/12/2018