کیست هیداتیک

کیست هیداتیک

اسلاید 1: کیست هیداتیک (انگل اکینوکوکوس گرانولوزوس)دکتر امیر جوادیکارشناس مبارزه با بیماری های مشترک انسان و داماداره دامپزشکی شهرستان قزوین

اسلاید 2: مقدمه:بیماری کیست هیداتیک یکی از خطرناکترین بیماریهای قابل انتقال از حیوانات به انسان است. بیماری توسط نوزاد یک انگل روده ای سگ که وارد بدن انسان و دام می شود بروز می کند. کرم بالغ در روده سگ و نوزاد در بدن انسان و حیوانات اهلی نشخوارکننده زندگی می کند. عامل ایجاد بیماری مرحله نوزادی انگل اکینوکوکوس گرانولوزوس است.

اسلاید 3: عامل ایجاد کیست هیداتیک:عامل این بیماری کرم کوچک پهن و بندبندی است به نام اکی نوکوکوس گرانولوزوس از خانواده سستودها ( کرم های پهن ) که طول آن ۵ – ۳ میلی متر می‌باشد و به سختی با چشم دیده می‌شود .میزبان اصلی این کرمها سگ سانان هستند و کرم در روده باریک سگهای آلوده زندگی می‌کند .بدن این کرمها سه بند دارد و در آخرین بند ، هزاران تخم آلوده کننده وجود دارد که بعد از پاره شدن این بند تخمها آزاد می‌گردند .

اسلاید 4: میزبانان انگل و اپیدمیولوژی:میزبانان اصلی آن گوشتخواران بویژه سگ سانان هستند اما انگل در سایر حیوانات اهلی و وحشی از جمله گاو، گوسفند، روباه، خوک و شتر نیز دیده می شود.پراکندگی انگل در سطح جهان وسیع بوده ولی شایعترین مناطق درگیر ساحل مدیترانه، جنوب روسیه ، ایران، استرالیا وبلغارستان میباشد.به دلیل دشواری تشخیص و درمان کیست هیداتید و خطرات این بیماری برای انسان،‌ کنترل بیماری و پیشگیری از وقوع آن در سراسر دنیا از اهمیت زیادی برخوردار است.

اسلاید 5: راههای انتقال بیماری:دفع تخم های کرم بالغ باعث آلودگی خاک و آب می شود و حیوانات اهلی مانند گوسفند، بز، گاو و شتر (میزبان واسطه) هنگام چریدن تخمها را میخورند و انسان به طور تصادفی از طریق خوردن غذا یا آب آلوده به تخم ها و یا از طریق تماس مستقیم با سگ های آلوده با مرحله حد واسط انگل آلوده می شود. تخم ها دارای چند لایه و لایه هااز جنس کراتین و نسبت به تغییرات محیط بسیار مقاوم و می توانند در 2 درجه سانتی گراد به مدت 2 سال و در طبیعت بر حسب درجه حرارت و شرایط جوی بین 3تا8ماه زنده بمانند.

اسلاید 6: ارگانهای درگیر بیماری:انگل بلع شده از روده نفوذ می کند و از طریق سیستم خونی به کبد و ریه ها و به طور کمتر شایع به بافتهای دیگر منتقل می شود .امکان ابتلاء همه ارگانها در این بیماری وجود دارد ولی شایعترین محل ابتلا کبد (60 تا 70 درصد) و سپس ریه و مغز میباشد.ابتلاء در سایر اعضاء مانند طحال، عضله و ابتلاء چند ارگانی کبد و ریه یا کبد و طحال- ریه و مغز نیز گزارش شده است. به طور نادر کیست هیداتیک در قلب، تیروئید، پستان، کلیه و بافت نرم گردن و مهره گزارش شده است.

اسلاید 7: چرخه انگل کیست هیداتیک در بدن:چرخه زندگی این انگل بین سگ سانان و گیاهخواران تکمیل می شود. کرم بالغ در روده کوچک گوشتخواران مخصوصا سگ ها زندگی می کند و تخم های خود را از طریق مدفوع به محیط بیرون می رساند. تخم های دفع شده در مدفوع سگ بلافاصله برای دام و انسان آلوده کننده است.گوسفند، گاو و بز نیز به هنگام چریدن و خوردن علف های آلوده تخم های اکینوکوک را همراه علوفه آلوده وارد دستگاه گوارش خود می کنند و تخم ها پس از ورود به دستگاه گوارش میزبان باز شده و جنین قلابدار به درون بافت روده مهاجرت نموده و از طریق عروق روده یا مجاری لنفاوی، به کبد می رسند.

اسلاید 8: علائم کیست هیداتیک در دام: علائم بیماری معمولاً در نشخوارکنندگان خصوصاً گوسفند در زمان کشتار مشاهده می شود و علائم بالینی معمولاً در دام زنده مشاهده نمی شود.علائم کلبد گشائی شامل:تشکیل کیست در اندامهای مختلف خصوصاً کبد و ریهاست.

اسلاید 9: علائم کالبدگشائی در دام:کیست هیداتیک در ریه کیسست هیداتیک در قلب گاو

اسلاید 10: علائم کشتارگاهی در دام:کیست هیداتیک در مغز دامکیست هیداتیک در کبد

اسلاید 11: سیر تکامل عامل بیماری کیست هیداتید:تخم های کرم همراه با مدفوع سگ آلوده خارج شده و در محیط پراکنده می شوند. انسان و حیوانات با خوردن این تخم ها همراه با آب، غذا و سبزیجات، آلوده شده و کیست هیداتید در بدن آنها تشکیل می شود.میزبان نهایی : میزبانی است که انگل دوران بلوغ یا مرحله تکثیر جنسی خود را در بدن آن موجود می گذراند.میزبان واسط : میزبانی است که انگل دوران قبل از بلوغ جنسی خود را در بدن آن موجود می گذراند.

اسلاید 12: طرح شماتیک چرخه انگل:

اسلاید 13: درمان انگل اکینوکوس در سگ: در صورت آلودگی سگ به راحتی با دادن داروی ضد انگل درمان می شود. توصیه می شود مرتباً زیر نظر دامپزشکی هر چند ماه یک بار از داروی ضد انگل برای حیوانات استفاده شود. بنابراین کسانی که دارای سگ خانگی و گله می باشند، بایستی این موضوع را مدنظر داشته باشند. اما به طور معمول برای درمان دام از دو داروی آلبندازول و پرازیکوانتل (درونسیت)استفاده می شود . کاربردتوأم آلبندازول و پرازیکوانتل میتواند جهت کنترل بهتر و نابود سازی قوی تر آن از اندامهای حیاتی، مورد استفاده قرار گیرد که البته در انسان نیز این روش دارو درمانی توصیه شده است.

اسلاید 14: راه‏های انتقال بیماری به انسان: آلودگی انسان زمانی اتفاق می افتد که به طریقی تخم انگل وارد بدن وی شود. تماس نزدیک و مستقیم با سگ های آلودهتماس مستقیم با مدفوع سگ های آلودهمصرف آب،غذا و سبزیجات آلوده با مدفوع سگ

اسلاید 15: علائم بیماری در انسان: علایم این بیماری از دردساده در محوطه راست شکمی گرفته تا تنگی نفس ، سرفه های خشک، عفونتهای ثانویه بدنبال پاره شدن کیست در اعضای داخلی متغییر است گاهی تعداد این کیست ها به حدی در کبد افزایش می یابند که موجب از کار افتادن کبد خواهد شد که در صورت درمان نشدن منجر به مرگ می شود. علائم این بیماری بستگی به محل استقرار کیست (کبد، ریه، مغز، استخوان) ، بزرگی کیست و موقعیت کیست دارد. در کیست های کبدی علائمی مثل بزرگی کبد ، قولنج کبدی و زردی دیده می شود.در کیست های ریه علائم مختلفی از جمله سرفه ، تنگی نفس ، دردهای قفسه سینه و خلط خونی دیده می شود. کیست در مغز موجب اختلالات عصبی تاری دید ، لرزش و صرع می گردد. کیست در کلیه با سوزش ادرار و وجود خون در ادرار خودنمایی می کند. کیست قلبی ممکن است باعث تپش قلب ، تنگی نفس، اختلال عمل قلب گردد.

اسلاید 16: پیشگیری از کیست هیداتیک در انسان:رعایت بهداشت فردی و محیطضد عفونی نمودن سبزیجات  در صورتی که سگ دارید داروهای ضد انگلی به سگها داده و برای آنها شناسنامه تهیه نماییداگر کشتار دام مثل قربانی کردن و نذری دارید در صورت مشاهده کیست های کبدی در گاو و بخصوص گوسفند هرگز آنها را پاره نکنید چون باعث کیست هیداتیک چشمی در انسان میشوند و همچنین کبد حیوان را بطور بهداشتی دفن کنید چون اگر سگی این احشاء آلوده را بخورد دوباره سیکل انگل تکرار می گردد. ضبط و معدوم نمودن اندام های آلوده به کیست باید به نحوی انجام شود که اندام آلوده از دسترس سگ دور نگه داشته شده و حتماً سوزانده و یا به شکل بهداشتی دفن گردند.