اقلیم شناسی ایران

اقلیم شناسی ایران

اسلاید 1: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1اقلیم شناسی ایران(آب و هوای ایران)رشته جغرافیا2 واحد درسیآب و هوای ایران مولف، دکتر بهلول علیجانی انتشارات دانشگاه پیام نور

اسلاید 2: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 2طرح درسکلیاتشناخت مفهوم اقلیم ایرانشناخت عوامل کنترل کنندۀ اقلیم ایرانشناخت توزیع مکانی عناصر اقلیمی ایرانشناخت مناطق اقلیمی ایران

اسلاید 3: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 3بخش اوّل: عوامل کنترل کنندۀ آب و هوای ایرانعوامل محلیعوامل بیرونیتابشناهمواریپوشش زمینزاویه تابشمدت تابشجوجهت ناهمواریعرض جغرافیاییترکیبات جوضخامت جوآلبدوگرمای ویژهراههای پس دهی انرژیحرارت قابل حستبخیر و تعرقتابش

اسلاید 4: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 4بخش اوّل: عوامل کنترل کنندۀ آب و هوای ایرانعوامل محلیعوامل بیرونیاثر همسایگانگردش عمومی هواسیبریاقیانوس هندبیابان عربستانکمربند همگرایی حارهرودباد جنب حارهپرفشار جنب حاره آزورجبهه قطبیموجهای کوتاهتوده های هوافرود بلند مدیترانهرودباد جبهه قطبیسیکلونهای مدیترانه

اسلاید 5: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 5فصل لوّل: عوامل محلی هدف کلی: شناسایی عوامل محلی مؤثر در آب و هوای ایران هدفهای رفتاری:مفهوم انرژی تابش خورشیدینحوۀ محاسبه مقدار تابش خورشیدیدلایل فزونی ساعات آفتابی در بخش جنوبی نسبت به شمالآشنایی با مفاهیم مقدار تابش، زاویه تابش، ثابت خورشیدی، مقدار کل تابش و مدت تابشآشنایی با مفهوم آلبدواثر پوشش گیاهی در آلبدونقش ناهمواریها در میزان تابش خورشیدیمفهوم تابش زمین

اسلاید 6: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 6اولین عامل محلی: انرژی تابش خورشیدیانرژی تابش خورشیدی منبع اصلی انرژی زمین است. که تغییر در آن سبب اختلاف حرارت و در نهایت ایجاد باد می شود.مقدار ثابت این انرژی 368/1 کیلو وات در متر مربع(96/1 لانگلی) است. مقدار طول روز در اعتدالین در همه جای ایران بربر است.مقدار کل تابش به وسیله زاویه تابش تعیین می شود.در نتیجه جنوب ایران به دلیل زاویه عمودی تر مقدار انرژی بیشتری نسبت به شمال دارد.

اسلاید 7: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 7 جدول و نمودارمقایسه شدت تابش خورشیدی از شمال تا جنوب کشوریکی از دلایل افزایش شدت تابش از شمال به طرف جنوب ابرناکی آسمان است که مقداری از تابش را بر می گرداند.

اسلاید 8: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 8مناطق انرژی تابشی ایرانکمکمخیلی زیادزیادخیلی کم1- سواحل دریای خزر که به علت کمی ساعات آفتابی و ارتفاع کم حداقل انرژی تابشی را دارد.2- تمام مناطق آذربایجان، بخشی از کردستان و قسمتهای از شماشرقی انرژی کمی دریافت می کند3- مناطق تابشی زیاد، دامنه های جنوبی البرز، ارتفاعات خراسان،زاگرس میانی، جلگه و سواحل جنوب4- مناطق تابشی خیلی زیاد شامل زاگرس جنوبی، دشت لوت، چاله جازموریان و ارتفاعات بشاگرد

اسلاید 9: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 9اثر سطح زمین در انرژی تابشی خورشیدانعکاس انرژی تابیده به سطح زمین را آلبدوی زمین گویند.مقدار این آلبدو به جنس زمین، پوشش زمین و گرمای ویژه زمین بستگی دارد.بنابراین در مناطق بیابانی و ارتفاعات آلبدو حداکثر است.

اسلاید 10: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 10 دوّمین عامل محلی: ناهمواریها ناهمواریها به دو صورت در اقلیم تأثیر گذار هستند. الف) به دلیل مرتفع بودن نسبت به زمینهای اطراف سبب تغییر ویژگیهای هوا می شوندب) به صورت سدی در مقابل حرکت توده های هوا قرار می گیرند و سبب عدم یکنواختی در پراکندگی مکانی عناصر آب و هوای مانند بارش و دما می گرددند.

اسلاید 11: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 11فصل دوّم: عوامل بیرونی (گردش عمومی هوا) هدف کلی: آشنایی با تأثیر عوامل بیرونی دور دست در آب و هوای ایران هدفهای آموزشی و رفتاری:بیان مفهوم گردش عمومی هواآشنایی با عناصر عمده گردش عمومی هواآشنایی با عناصری که در اقلیم ایران تأثیر گذار نیستند.آشنایی با رود باد جنب حاره.

اسلاید 12: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 12هدفهای آموزشی و رفتاری: آشنایی با فرود بلند مدیترانه و نقش آن در اقلیم ایران.آشنایی با سیستمهای برون حاره و نقش آن در اقلیم ایران.آشنایی با رودباد قطبی و نقش آن در اقلیم ایران.آشنایی با پرفشار جنب حاره و نقش آن در اقلیم ایران.آشنایی با جبهه قطبی و نقش آن در اقلیم ایران.آشنایی با بادهای غربی و نقش آن در اقلیم ایران.

اسلاید 13: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 13بر اثر اختلاف فشار بین منطقه حاره و نواحی برون حاره بوجود آمده است.حارهبرون حارهاستواپرفشارکم فشار تعریف گردش عمومی هوا:

اسلاید 14: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 14گردش عمومی هوا دارای چند رژیم گردشی است؟ گردش عمومی هوا دارای دو رژیم گردشی است1- رژیم هدلی در منطقه حاره و 2- رزُبای در منطقه برون حاره اگر گردش عمومی ثابت است ولی عناصر تشکیل دهندۀ آن تغییرات فصلی دارند و با جابجایی خورشید تغییر مکان می دهند.

اسلاید 15: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 15عناصر گردش عمومی هوا عبارتند از: 1- کمربند همگرایی بین حارهای2- بادهای تجارتی یا بسامان3- رود باد جنب حاره و پرفشار جنب حاره4- بادهای غربی5- موجهای کوتاه و بلند6- جبهه و رود باد قطبی7- سیکلونها و آنتی سیکلونهاکمربند همگرایی بین حاره ای و بادهای تجارتی یا بسامان در اقلیم ایران تاثیر چشمگیری ندارند

اسلاید 16: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 16رودباد جنب حاره ایدر دورۀ گرم سال بر بالای ایران در سطح 200هکتو پاسکالی مستقر است. بدین جهت اثرات ناپایداری آن به سطح زمین نمی رسد.در طول سال بین شمال و جنوب استقرار تغییر آن می کند.در دوره سرد با سرعتی معادل 37 تا 52 متر در ثانیه بر بالای بحرین مستقر است.جهت وزش در هر دو فصل از غرب است.در دوره گرم با سرعت کمتر(17 متر در ثانیه) بر بالای تهران مستقر است.

اسلاید 17: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 17جابجایی آن سبب ورود رژیمهای حاره و برون حاره به منطقه می شود.در دوره سرد که در جنوب مستقر است جو باروکلینیک( ناپایدار) ایجاد می شود.در دوره گرم که بر بالای کوههای البرز مستقر است جو باروتروپیک (پایدار) مستولی است حرکت از جنوب به شمال سریعتر از حرکت از شمال به جنوب است بدین علت بهار در بسیاری از نواحی کوتاهتر از فصول دیگر است.رودباد جنب حاره ای

اسلاید 18: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 18پرفشار جنب حاره ای: در دورۀ گرم سال به دلیل فرونشینی هوا در جنوب کشور و زیر رودباد جنب حاره تشکیل می شود. این پرفشار در حوالی مدار رأس السرطان تشکیل می شود.پرفشاری که در مجمع الجزایر آزور مستقر است بر اقلیم ایران تأثیر می گذارد و از طریق مدیترانه بر بالای خاورمیانه کشیده می شود.

اسلاید 19: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 19در تابستان تمام ایران را در جنوب کوههای البرز تحت کنترل خود می دهد.در زمان استقرار هیچ حرکت صعودی انجام نمی گیرد.در قسمتهای جنوبشرق از سطح فاصله می گیرد و اجازه ورود هوای گرم و مرطوب موسمی را می دهد.در مجموع بر اثر استقرار آن در دوره گرم هوا گرم وخشک است.در دوره سرد از ایران خارج می شود.پرفشار جنب حاره ای:

اسلاید 20: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 20بادهای غربی: در دورل سرد سال بعد از پسروی رودباد به طرف جنوب وارد ایران می شوند. این بادها از اوایل پاییز پیشروی می کنند و تا زمستان تمام ایران را در بر می گیرند.این بادها با خود جبهه قطبی را نیز می آورندورود بادهای غربی توسط فرود بلند مدیترانه کنترل می شود.

اسلاید 21: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 21فرود بلند مدیترانه: سه فرود بلند عبارتند از 1- ایالات متحده 2- شرق آسیا 3- دریای مدیترانه در اوایل زمستان که پرفشار جنب حاره جهت نصف النهاری پیدا می کند فرودی عمیق روی دریای مدیترانه تشکیل می شود.در تابستان این فرود روی اقیانوس اطلس است.

اسلاید 22: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 22در فصل زمستان به طرف شرق جابه جا می شود و بتدریج روی ایران قرار می گیرد.در اواخر زمستان کم کم تضعیف می شود.فرود مدیترانه با هدایت سیستمهای برون حاره به طرف ایران، آب و هوای ایران را در دوره سرد کنترل می کند.فرود بلند مدیترانه:

اسلاید 23: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 23سیستمهای سینوپتیک برون حارهسیستمهای سینوپتیک برون حاره: عبارتند از 1- موجهای کوتاه روی بستر موج بلند مدیترانه به ایران می آیند و سبب ناپایداری و ایجاد ابر و باران می شوند.

اسلاید 24: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 241- موجهای کوتاهتعداد این موجها از شمال به جنوب کم می شودکمترین در جنوبشرق، چونکه بادهای غربی کمتر به این منطقه نفوذ می کنندفراوانترین این موجها مربوط به فصل زمستان وکمترین فصل تابستان، فصل بهار نیز بیشتر از فصل پاییز موج کوتاه دارد.توزیع مکانی موجهای کوتاه725840101624305940

اسلاید 25: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 252- جبهۀ قطبی: در دوره سرد در سواحل مدیترانه به دلیل وجود کوههای سرد آلپ و آبهای گرم مدیترانه ایجاد می شود. این جبهه در تشکیل سیکلونهای برون حاره نقش عمده دارد.بین هوای سرد قطب و هوای گرم حاره تشکیل می شود.

اسلاید 26: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 26سیکلونهای دوره سرد ایران اکثراً در دریای مدیترانه و جبهه قطبی تشکیل می شوند.در ایران این جبهه در حاشیه جنوبی هوای سرد و خشک سیبری تشکیل می شود.دو جبهه سرد و گرم دارد.بارشهای جبهه ای را تولید می کند.2- جبهۀ قطبی:

اسلاید 27: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 273- رودباد جبهۀ قطبی: بر بالای جبهه قطبی و در داخل بادهای غربی تشکیل می شود.هسته سرعت این رودباد در سطح 500 هکتوپاسکالی است.همراه موجهای کوتاه و در بستر فرود بلند مدیترانه به ایران می آید.نقش اصلی آن تولید سیکلونها و هدایت آنها در بستر موج بلند است.

اسلاید 28: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 284- سیکلونها:مهمترین اغتشاش بادهای غربی هستند که در صورت قرار گرفتن یک موج کوتاه عمیق همراه با هسته رودباد بر روی جبهه قطبی تشکیل می شوند.

اسلاید 29: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 29سیکلونهای مؤثر بر اقلیم ایران قسمتی از سیکلونهای خاورمیانه هستند که توسط فرود بلند مدیترانه به ایران هدایت می شوند. چهار مرکز اصلی سیکلون زایی:دریای آدریاتیک، دریای یونان، جزیرۀ قبرس و جنوبشرق زاگرساین سیکلونها در سه مسیرC,B,A وارد منطقه می شوند.4- سیکلونها:

اسلاید 30: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 30فصل سوّم: همسایگان هدف کلی: با عوامل منطقۀ کنترل کنندۀ آب و هوای ایران آشنا شدند.شناسایی تأثیر فرابار سیبری بر اقلیم ایرانهدفهای رفتاری و آموزشی:شناسایی تأثیر بادهای موسمی بر اقلیم ایرانتأثیر بیابانهای عربستان براقلیم ایرانشناسایی تأثیر دریای مدیترانه براقلیم ایرانتأثیر توده های هوایی مؤثر براقلیم ایران

اسلاید 31: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 31فرابار سیبریچگونگی ایجاد فرابار سیبری در دورۀ سرد سال سرزمین پهناور سیبری، به دلیل آسمان صاف و دوری از منابع آب، انرژی زیادی را از دست می دهد. در نتیجه این سرد شدن مرکز پرفشار یا فرابار می گردد. این فرابار در اوایل آذر که فشار مرکزی آن به 1035 هکتوپاسکال می رسد همه جای ایران را در شمال مدار 30 اشغال می کند.

اسلاید 32: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 32ورود آن از شمالشرق بعد به قسمت های مرکزی و غربی می رود.فرابار سیبری علاوه بر سرمایش سطح زمین تحت تأثیر دینامیک سطح بالا قرار می گیرد.در زمان گسترش آن دما کاهش می یابد. به عنوان نمونه در دیماه 1967دمای کرمان و مشهد 13 درجه و یزد و زاهدان 15 درجه شده است. ویژگی اصلی آن خشکی هوا است.فرابار سیبری

اسلاید 33: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 33این فرابار در سواحل دریای خزر به دلیل عبور از روی دریا رطوبت و گرما جذب می کند و ناپایدار می شود و در سواحل بارندگی ایجاد می کند.این فرابار در تشکیل سیکلونهای ایران و خاور میانه هم اثر دارد.در اوج گسترش، هوای سرد را به دریای مدیترانه می ریزد و سبب تشکیل جبهه و سیکلونهای مدیترانه می شود.فرابار سیبری

اسلاید 34: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 34بادهای موسمی: به بادهای فصلی اقیانوس هند می گویند. در فصل تابستان بادهای گرم و مرطوب حاره ای را هم از طریق نسیم دریا از دریای عمان و خلیج فارسو هم از طریق هوای موسمی که از طریق کم فشار حرارتی که روی پاکستان و هندوستان مستقر است، وارد ایران می کند.

اسلاید 35: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 35این بادها به دلیل استقرار پرفشار جنب حاره آزور گسترش عمودی زیادی ندارند تا اشباع شوند.هرگاه این پرفشار به سطوح بالاتر بروداین هوا صعود کرده و بارانهای همرفتی را ایجاد می کند.در صورت مساعد بودن به نواحی شمالی کشور گسترش می یابد. بادهای موسمی:

اسلاید 36: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 36بیابانهای عربستان و آفریقا اثرات آن مربوط به فصل تابستان است. در دوره گرم بر اثر اسقرار پرفشار آزور ایران آسمانی بدون ابر دارد. در نتیجه سبب گرمایش شدید زمین می گردد که این گرمایش مرکز کم فشار را روی خلیج فارس ایجاد می کند

اسلاید 37: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 37این کم فشار هوای گرم عربستان را به ایران می آورد و هوای گرم وخشک را بر این منطقه حاکم می کند.در دوره سرد این هوا پشت جبهۀ گرم سیکلونهای مدیترانه وارد ایران می شود.در مجموع تأثیر بیابانهای عربستان شرایط خشکی در تمام سال است.بیابانهای عربستان و آفریقا

اسلاید 38: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 38 دریای مدیترانه: در مسیر بادهای غربی است و اثرات آن از طریق این بادها به ایران گسترش می یابد. در دورۀ سرد سال تمام سیستمهای فشار مانند موج های سطح بالا و سیکلونهای روی زمین بر اثر استقرار فرود بلند مدیترانه به ایران می آید.

اسلاید 39: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 39در فصل زمستان جبهۀ قطبی بر ساحل شمالی دریای مدیترانه مستقر می شود و در تشکیل سیکلونها نقش دارد.توده های هوایی مدیترانه حالت متوسط Cp و mp را دارند دریای مدیترانه:

اسلاید 40: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 40 توده های هوای مؤثر در آب و هوای ایرانmT توده هوای حاره ای اقیانوسی (هند)cPتوده هوای قاره ای قطبی(سیبری)cT توده هوای قاره ای حاره ای (عربستان)mP توده هوای اقیانوسی قطبی(اطلس) cA توده هوای شمالگانتوده هوای cT وmT دردورۀ گرم سال از جنوبشرقی و جنوبغربی وارد ایران می شود.توده هوای cP, cA و mP در دورۀ سرد سال از سرزمینهای شمال وارد ایران می شوند.

اسلاید 41: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 41فصل چهارم: دماهدف کلی:آشنایی با نوسانات سالانۀ دما آشنایی با تغییرلت فصلی دماآشنایی با نواحی حرارتی ایرانآشنایی با نوسانات زمانی دما

اسلاید 42: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 42هدفهای رفتاری مفهوم نوسان سالانه دمامفهوم تغییرات فصلی دماماهیت تغییرات فصلی دما در تابستان و زمستاننواحی حرارتی ایرانمفهوم نوسانات زمانی دماآشنایی با تغییرات سالانۀ دمای شهرهای رامسر، همدان، اصفهان، ایرانشهر، خوی، مشهد و بوشهر

اسلاید 43: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 43عوامل مؤثر برتوزیع مکانی دمای سالانه 1- نقش ناهمواریها کمترین دما بر قلل کوهها منطبق است.2- تابش خورشید: گرمترین مکان در سواحل جنوب کشور به دلیل اینکه مقدار تابش خالص خورشیدی بیشتر از هر جای دیگر است.

اسلاید 44: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 44نتیجه کلی: دما از جنوب به طرف شمال و از شرق به طرف غرب کاهش می یابد.علت: افزایش عرض جغرافیایی، کاهش تابش خورشیدی، تراکم سلسله کوههای مرتفع و یورش توده های هوایی

اسلاید 45: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 45توزیع مکانی متوسط دما در ایران2515530

اسلاید 46: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 46توزیع مکانی متوسط دما در ایران درجه حرارتسالانه در جنوب 25 تا 30 درجه، سواحل جنوب بیش از 20 درجه، چاله های مرکزی و سواحل دریای خزر15 تا 20 درجه و در ارتفاعات شمال 5 درجه است.

اسلاید 47: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 47نواحی حرارتی دما1- سواحل جنوب، در جنوب سراوان، جیرفت، فسا، کازرون، دزفول و قصرشیرین 2- چاله های مرکزی واقع در شرق زاگرس و جنوب البرز، کوهپایه های غربی زاگرس و سواحل دریای خزر3- نواحی کوهستانی بالاتر از 1500متر نسبت به سطح دریا

اسلاید 48: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 48نوسان سالانه دما این معیار به دلیل خنثی شدن حداکثر و حداقل دماها با یکدیگر چندان مناسب برای تغییرات دما نمی باشد کمترین نوسان سالانه در مرداب انزلی حدود 5/7 درجه جلگۀ ساحلی دریای خزر کمتر از 10 درجهسواحل جنوب از جاسک تا گواتر 10 درجه

اسلاید 49: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 49بیشترین نوسان سالانهارتفاعات زرد کوه بختیاری در غرب شهرکرد 5/17 تا 20درجه، علت آن عرض جغرافیایی پایین، تابش عمودی خورشید، قلت پوشش گیاهی و کوتاهی مسیر تابش در جو به دلیل ارتفاع زیاد

اسلاید 50: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 50در مقابل زرد کوه بختیاری: البرز به دلیل عرض جغرافیایی بالاتر و کثرت پوشش گیاهی از نوسان کمتری برخوردار است. چاله های مرکزی هم به دلیل نبود پوشش گیاهی و پایین بودن گرمای ویژه، بیابان در زمستانها سردتر و در تابستانها گرمتر است، در نتیجه نوسان سالانه دما بالا است.

اسلاید 51: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 51نیمرخ تغییرات دماجهت نمایش نوسان دما، تغییرات آن در جهت مداری بررسی شده: تغییرات در فصل تابستاناز غرب به شرق: نمونه قصر شیرین ارتفاع 330متر، حداکثر دما 43درجهاراک ومحلات با1900متر، حداکثر دما 34 درجهنکتۀ مهم، تغییرات نسبتاً کم در دورۀ گرم آن هم به علت استقرار پرفشار جنب حاره آزور که مانع ورود توده های هوا از بیرون می شود.

اسلاید 52: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 52تغییرات در فصل زمستانحداقل دما در قصر شیرین به 6 درجه می رسد.این حداقل در محلات و اراک به 9 درجه می رسد.این حداقل حتی در چاله های مرکزی شرق زاگرس کمتر از قصر شیرین است.علت: سرمایش شدید کوهستانها و یورش هوای سرد سیبری به شرق ایران است.

اسلاید 53: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 53تغییرات در جهت نصف النهاری:از جنوب به شمالتغییرات نصف النهاری دما در فصل تابستان همانند تغییرات مداری است.نمونه: دمای ژانویه(حداکثر)در جهرم با 950متر ارتفاع، 40 درجهدر آباده با ارتفاع 1800 متر ارتفاع، حدود 35 درجه است.

اسلاید 54: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 54نتیجه در دوره گرم سال ارتفاع در تغییرات نصف النهاری هم نقش محسوسی ندارد و همه جای ایران زیر نفوذ پر فشار جنب حاره است.

اسلاید 55: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 55تغییرات نصف النهاری دما در فصل زمستان در فصل زمستان تغییرات دما همانند تغییرات مداری است. در این فصل دمای حداقل جهرم حدود یک درجه است، و در منطقۀ اردستان به 5/3- درجه می رسد.در این فصل گرمترین مکان ساحل دریای خزر آن هم به دلیل تأثیر دریای خزر است.

اسلاید 56: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 56نتیجه:در فصل زمستان تغییرات دما بسیار محسوس تر از تابستان است.علت: ورود بادهای غربی و سیستمهای متعدد گرم وسرد به ایران می باشد

اسلاید 57: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 57تغییرات فصلی دما:جهت تغییرات فصلی دما از ماههای تیر، بهمن، اردیبهشت و مهر استفاده شده است. الف: تابستان(تیر):متوسط دما در این فصل در چالۀ جازموریان بیش از 40 درجهسواحل جنوب و چاله های مرکزی بیش از 35 درجهمناطق نسبتاً مرتفع 20 درجهارتفاعات بالای البرز و زاگرس 10 تا 15 درجه

اسلاید 58: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 58حداکثر دما در تابستانجلگۀ خوزستان و چالۀ جازموریان بیش از 45 درجهسواحل جنوب و چاله های مرکزی بیش از 40 درجهمنطقۀ سرخس خراسان بیش از 40 درجه مناطق نسبتاً مرتفع 20 درجه قسمتهای شمالی و آذربایجان خنکتر است

اسلاید 59: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 59تعداد روزهای که بیش از 40 درجه حرارت دارندجلگۀ خوزستان و چالۀ جازموریان و دامنه های جنوبی زاگرس حدود 4 ماه از سال:دشت لوت و دشت کویر 2 ماه:کوهپایه های داخلی 20 روز:در سواحل دریای خزر به علت تاثیر دریا و فلات آذربایجان به جهت عرض جغرافیایی بالا، دمای بالای 40 درجه ندارد

اسلاید 60: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 60به طور کلی در تابستان به دلیل وجود پرفشار جنب حاره ، صاف بودن آسمان، شوره زار و ماسه زار بودن زمین ، قلت پوشش گیاهی و پایین بودن گرمای ویژه، گرمای طاقت فرسا حکم فرما است. نکتۀ جالب توجه خنکی نسبی شبهای خوزستان در مقایسه با بندر عباس است.علت ان به جهت تأثیر کمتر دریا در خوزستان است. نتیجه گیری

اسلاید 61: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 61زمستان( دی، بهمن و اسفند)متوسط دما در نواحی بلندتر از 1500 متر کمتر از صفر درجهارتفاعات زاگرس و البرز مرکزی 15- درجهارتفاعات زردکوه بختیاری 10- درجهارتفاعات هزار و لاله زار 5- درجهسواحل دریای خزر به دلیل تعدیل دریا بیش از 5 درجهدامنه های آفتابگیر بشاگرد 20 تا 25 درجه

اسلاید 62: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 62زمستانهای ایران به ویژه در نواحی شمالی بعضی مواقع دماهای بسیار پایینی را به خود می بیند به عنوان مثال شهرهای همدان و سقز یا ارتفاعات خراسان که دما تا حدود 25- درجه می رسد.زمستان( دی، بهمن و اسفند)

اسلاید 63: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 63آغاز زمستانتاریخ اولین یخبندان معیار تقریبی جهت آغاز زمستان ارتفاعات البرز و زاگرس حدود 10 مهرفلات آذربایجان و کوهپایه های البرز و زاگرس و شرق ایران 20 مهرسواحل دریای خزر 10 آذر

اسلاید 64: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 64نتیجهفاصله بین اولین یخبندان و آخرین یخبندان به عنوان طول زمستان در نظر گرفته می شود. طولانی ترین طول زمستان در شمال و بالای ارتفاعات بسیار طولانی و به طرف جنوب کاهش می یابد به گونۀ که در سواحل جنوب زمستانی دیده نمی شود.

اسلاید 65: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 65تعداد روزهای یخبندانالبرز مزکزی 240 روزارتفاعات زردکوه 180 روزارتفاعات زاگرس، خراسان و فلات آذربایجان 90 روزدامنه های شمالی البرز 90 روزارتفاعات شرق ایران کمتر از 90 روز

اسلاید 66: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 66دشت مغان علیرغم عرض بالا، به دلیل ارتفاع کمتر ، روزهای یخبندان کمتر از 90 روز چاله های مرکزی 30 تا 60 روزباریکۀ ساحلی خزر 5 تا 10 روزسواحل جنوب و چاله جازموریان کمتر از 5 روزتعداد روزهای یخبندان

اسلاید 67: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 67طول دورۀ رشد: از اردیبهشت تا شهریور می باشد. بیشتر نقاط 5 ماه و بالای ارتفاعات 4 ماه است. :

اسلاید 68: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 68نواحی حرارتی ایرانچهار ناحیه حرارتی که بر اساس دمای متوسط سالانه مشخص شده اند. 1- ناحیۀ مرتفع، ارتفاع بالاتر از 1500 متر، متوسط دما کمتر از 10 درجه2-ناحیۀ کوهپایه ای با ارتفاع کمتر از 1500 متر، متوسط دما 10 تا 15 درجه3- ناحیۀ پست شامل سرزمینهای پست مرکزی، شرقی و جنوبغربی زاگرس و سواحل دریای خزر، متوسط دما 15 تا 20 درجه4- ناحیۀ ساحلی جنوب همراه دشت لوت، متوسط دما بیش از 20 درجه

اسلاید 69: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 69نوسانات زمانی دما 1 به منظور این نوسانات ایستگاههای هواشناسی، رامسر، همدان، اصفهان، ایرانشهر، خوی، مشهد و بوشهرانتخاب شده اند.

اسلاید 70: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 70رامسرنماینده سواحل دریای خزر:ضریب تغییرات بسیار ناچیز و حدود 4% حداکثردمای گرمترین سال 22 درجه و سردترین سال 14 درجه گزارش شده است.

اسلاید 71: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 71

اسلاید 72: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 72با توجه به جدول و نمودار ملاحظه می گردد که دمای رامسر در فصل گرم از ثبات بالا و در فصل سرد از بی نظمی شدید برخوردار است.ضریب تغییرات در دی 95% و در تیرماه 3% است که نشان دهندۀ این واقعیت است که رامسر در زمستان تحت تاثیر عوامل متعدد قرار می گیرد ولی در تابستان از ثبات بیشتری برخوردار است.

اسلاید 73: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 73نتیجه گیری:رامسر به علت نزدیکی به دریای از آب و هوای معتدلتری برخوردار استبیشتر ایام دمای حداقل بالای صفر درجه است.حداکثر روزهای یخبندان 40 روز است که بعضی سالها اصلاً یخبندان ندارد.ضزیب تغییرپذیری یخبندان بالاست که حاکی از ورود توده های هوای متفاوت به منطقه در دوره سرد سال است

اسلاید 74: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 742- همدان: به عنوان نماینده منطقه کوهستانی زاگرس با ارتفاع 1749 متر انتخاب شده است. گرمترین ماه 24 درجه و سردترین ماه 3- درجه است. این نشان دهندۀ کوتاهی فصل بهار و پاییز در این منطقه است.در تابستان روزها خیلی گرم است، علت آن، ارتفاع زیاد و کمی پوشش گیاهی است.

اسلاید 75: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 75زمستانها خیلی سرد است به طوری که دمای شبها بعضی مواقع به 35- درجه نیز می رسد.زمستانهای همدان از تابستانها آن متغیرتر است. علت آن، ورود سیستمها و توده های هوایی متعدد در زمستان است. تعداد روزهای یخبندان حدود 137 روز یا 5/4 ماه است. نمودار و جدول اسلاید بعدی این تغییرات را نشان می دهد.2- همدان:

اسلاید 76: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 76

اسلاید 77: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 773- اصفهان: اصفهان با ارتفاع 1590 متر به عنوان نماینده منطقه کوهپایه ای انتخاب شده است. متوسط دما 16 درجهتغییرات سال به سال بسیار کم و ضرسب تغییرپذیری(cv)3% است.اما تغییرات ماهانه نسبتاً چشمگیر است.تغییرات حرارتی زمستان بی ثبات تر از تابستان استدر تابستان دمای اصفهان هیچ وقت به 40 درجه نرسیده است.در این منطقه تعداد روزهای یخبندان نسبت به همدان کمتر است.علت کم روزهای یخبندان: ارتفاع کمتر و عرض جغرافیایی پایینتر است.

اسلاید 78: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 78نمودار تغییرات دما در اصفهان

اسلاید 79: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 794- ایرانشهر: ارتفاع 566 متر، نمونه ای مناسب از آب و هوای مناطق پست و خشک ایران دمای متوسط 6/26درجه با cv 5/5% است.سردترین ماه، 2/15 درجه و گرمترین ماه، 1/37 درجه.دورۀ سرد وچود ندارد و سال به دو دورۀ گرم و خنک تقسیم می شود که دورۀ خنک شامل ماههای آذر، دی و بهمن است.روزهای یخبندان بسیار ناچیز و میانگین آن حدود 2 روز است با cv 210% است،یعنی حدوث آن بسیار متغییر است.

اسلاید 80: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 805- خوی: ارتفاع 1157 متر در شمالغرب کشورمیانگین سالانه دما 7/11 درجه، cv 12 درصد.پایینترین دما از سالی به سال دیگر متفاوت است، که نشان دهندۀ آن است که زمستان تحت تأثیر هواهای متفاوت قرار می گیرد اما در تابستان هوای نسبتاً یکنواختی برمنطقه حاکم است.در طول مطالعه(1960 تا 1985) بالاترین دما 40 درجه و کمترین دما 27- درجه است.تعداد روزهای یخبندان 140 روز است.

اسلاید 81: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 816- مشهد: ارتفاع 980 متر، در قسمت شمالشرق کشور، میانگین دما 6/13 درجه، cv 5/6%سال 1972 با میانگین 9/10 درجه سردترین سال،سال 1966 با میانگین 85/14 درجه گرمترین سال است.میانگین سالانه و روزها تغییر چشمگیری ندارد اما دمای شبها نسبتاً متغیرتر است و cvآن 3/14% است.تغییرات دورۀ سرد سال بیشتر از دورۀ گرم سال است.تعداد روزهای یخبندان 101 روز باcv 14% است .

اسلاید 82: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 827- بوشهر: ارتفاع 4 متر، به عنوان نماینده منطقه ساحلی جنوبمیانگین دمای سالانه 2/24 درجه، cv 3%، تابستانها بسیار گرم، بالاترین دما بیش از 40 درجه،تابستان همیشه گرم و یکنواخت است.در زمستان تحت تأثیر توده های هوایی مختلف قرار می گیرد در نتیجه از سالی به سال دیگر متغییر است.در بوشهر فصل بهار و پاییز وجود ندارد و فصل زمستان بسیار کوتاه است ویخبندان ندارد.تمام روزها گرم است، اما از مهر تا فروردین شبها به دلیل مایل بودن امواج خورشیدیو عدم وجود پوشش گیاهی خنک تر است.

اسلاید 83: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 83نمودار تغییرات دما در بوشهر

اسلاید 84: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 84فصل پنجم: فشار هدف کلی: شناسایی فشار به عنوان یکی از عناصر مهم اقلیمی هدفهای رفتاری:آشنایی با ماهیت و مفهوم فشارآشنایی با تغییرات فشار در زمستان و تابستانآشنایی با عوامل به وجود آورندۀ این تغییراتوضعیت فشار در سطح پایین و بالارابطۀ فشار با بادهای بوجود آمدهماهیت بادهای شدید و قلمرو وزش آنها

اسلاید 85: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 85تغییرات سالانه فشارفشار در ایران به وسیله سیستمهای عبوری از آن کنترل می شود.با توجه به این سیستمها الگوی فشار در فصول مختلف متفاوت است.این سیستمها یا از خارج وارد می شوند و یا در سرزمین ایران تشکیل می شوند.به طورکلی فشار در تابستان و زمستان با هم فرق دارد که این دو فصل به طور جداگانه بررسی می شود.

اسلاید 86: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 86الف- زمستان:الگوی غالب پرفشار است. در دورۀ سرد سال الگوی فشار تحت کنترل بادهای غربی است.در سطح زمین دو الگوی کم فشار مستقر می شود.یک سیستم کم فشار در شمالشرق دریای خزر و دیگری در جنوبشرق، مرز شرقی ایران و خلیج فارس است.بقیۀ مناطق ایران زیر پرفشاری که از طریق آنتی سیکلون سیبری یا بادهای غربی و طبیعت کوهستانی ایجاد شده اند، قرار دارند.حداکثر فشار در چاله های شرقی و ارتفاعات زاگرس است.

اسلاید 87: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 87الگوی فشار در سطوح بالا در فصل زمستان در این فصل در یک سال درسطح 500 هکتوپاسکالیفرود قوی بر بالای ایران مستقر است که سبب تقویت جبهۀسرد و سیکلون سطح زمین می شود. اما در سال دیگر درسطح 500 هکتوپاسکالی فراز ضعیفی ایران را فرگرفته است وفرابار سیبری در سطح زمین بر روی ایران کشیده شده است.با این مطالعه نتیجه می شود، که پراکندگی فشار روی سطح زمین بوسیله الگوهای جریان در سطح بالا کنترل می شود

اسلاید 88: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 88ب- تابستان:در این فصل ایران تحت سلطۀ عوامل آب و هوایی حاره است. در سطح بالا بادهای غربی عقب نشینی کرده و پرفشار جنب حاره آزور حاکم است.درسطح 700 هکتوپاسکالی مراکز پرفشار کاملاً مشخص هستند.

اسلاید 89: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 89نتیجه گیریدر فصل تابستان جو ایران حالت پایدار دارد و بر اثر تابش خورشید، در سطح زمین وضعیت کم فشار حاکم است.در این فصل کم فشار جنوب آسیا تمام ایران را فرا می گیرد.مرکز این کم فشار در سواحل جنوبی با میزان 994 هکتوپاسکال است. دومین مرکز کم فشار در ارتفاعات کردستان است.منطقه دریای خزر به دلیل سردی نسبی و عرض بالاتر یک منطقه فرابار است.

اسلاید 90: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 90باد: پراکندگی متوسط فشار، جهت و شدت بادهای محلی و منطقه ای ایران را مشخص می کند.بادهای محلی مانند منجیل سیستان...در نتیجه پراکندگی فشار در سطح زمین ایجاد می شوند.بادمنجیل: اختلاف فشار بین دریای خزر و فلات داخلی ایجاد می شود.در تابستان از خزر به داخل ایران و در زمستان بر عکس است.

اسلاید 91: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 91باد 120 روزۀ سیستاندر دورۀ گرم از ارتفاعات شمالشرقی به سرزمینهای جنوبشرقی می وزد.رمان وزش از 15 خرداد تا 15 مهر به مدت 120 روزدر دامنه های البرز بسیار مطبوع و خنک اما پس از عبور از بیابانها خشک دشت کویر و دشت لوت بسیار گرم و خشک است.این باد با تغییر الگوی فشار در زمستان از بین می رود.

اسلاید 92: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 92باد شمال، سموم و شهریارباد شمال و سموم:بر اثر استقرار کم فشار روی خلیج فارس ایجاد می شوند.باد شمال: از زاگرس به طرف خوزستانباد سموم: از طرف عربستان هوای خشک به ایران می آورد که پس از عبور از خلیج فارس حالت شرجی پیدا می کند.باد شهریار: در منطقه تهران می وزد و در هوای گرم سیکلونهای مهاجر ایجاد می شود.

اسلاید 93: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 93تعریف بادهای محلیبادهای محلی و فصلی به وضع قرارگیری ناهمواریها وابسته است که در بعضی موارد این بادها با توجه به ناهمواریها بر خلاف الگوی حاکم فشار می وزند. در فصل زمستان الگوی بادها تجانس بیشتری نسبت به تابستان دارد. در این فصل در تمام ایران بادهای غربی حاکمیت دارند. علت آن استقرار بادهای غربی و ورود سیستمهای غربی به ایران است.

اسلاید 94: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 94بادهای شدید: بادهای شدید تحت عنوان توفان نامگذاری می شوند این بادها با سرعت زیاد و برای مدتی کوتاه می وزند و معمولاً با هوای ناپایدار همراه هستند.

اسلاید 95: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 95توفان رعد و برق و گرد و خاک اگر هوای ناپایدار رطوبت داشته باشد توفان رعد و برق گویند. حداکثر این توفانها از نظر مکانی در شمالغرب و از نظر زمانی در ماه اردیبهشت است.اگر این توفانها خشک باشد توفان گرد و خاک گویند. حداکثر این توفانها از نظر مکانی در شرق و چاله های مرکزی و از نظر زمانی در ماه مرداد است.

اسلاید 96: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 96فصل ششم: رطوبت هدف کلی: بررسی توزیع مکانی و تغییرات زمانی بارش و عوامل بوجود آورندۀ آن هدفهای رفتاریآشنایی با توزیع مکانی رطوبت مطلق و نسبی توزیع مکانی میزان ابرناکیتوان بارشی ایرانعوامل صعود و توزیع مکانی و فصلی این عواملتغییرات بارش در امتداد نیمرخ مداری و نصف النهاریپراکندگی مکانی و تمرکز فصلی بارش و تعیین مکان حداکثرتعیین نواحی بارندگی

اسلاید 97: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 97مهمترین عنصر آب و هوایی رطوبت است که حیات را کنترل می کند. منبع رطوبت: رطوبت موجود در هوای منطقه و رطوبتی که از خارج وارد می شود.رطوبت موجود از طریق مقدار مطلق و نسبی آن بررسی می شود.رطوبت ورودی از طریق مسیرهای ورودی و منابع آن بررسی می شود.

اسلاید 98: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 981- رطوبت هوا(رطوبت مطلق) 1 تعریف رطوبت مطلق: مقدار بخار آب موجود در برابر یک کیلوگرم هوای خشک را گویند. توزیع مکانی رطوبت مطلق: 1-- بیشترین مقدار رطوبت هوا در سواحل جنوب حدود 15 گرم است( هرجای ابران که گرمتر باشد مقدار رطوبت هوا بیشتر است و همینطور در ماههای گرمتر مانند تیر، مقدار آن بیشترین است).

اسلاید 99: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 99توزیع مکانی رطوبت مطلق:2- سواحل شمال 5/7 تا 10 گرم است. 3- چاله های مرکزی و شرقی 5 تا 5/7 گرم است.4- نواحی مرتفع کمتر از 5 گرم است.مقدار رطوبت مطلق در وضعیت حیات تأثیر جندانی ندارد و بارش زمانی می بارد که نم نسبی به حد اشباع برسدبه این دلیل نم نسبی مطالعه می گردد.

اسلاید 100: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1002- نم نسبی: نسبت بخار آب موجود در هوا به مقدار بخار آبی که در همان دما می تواند داشته باشد.1- بالاترین مقدار در سواحل دریای خزر حدود 70%2- در سواحل جنوب حدود 60%3- ارتفاعات آذربایجان و خراسان 60%4- نواحی مرکزی حدود 30%مقدار این رطوبت در فصل زمستان بیشترین و در فصل تابستان کمترین است. علت آن هم، شرایط حرارتی است که با افزایش دما رطویت نسبی کاهش می یابد.

اسلاید 101: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1013- ابرناکی آسمان میزان ابرناکی احتمال بارندگی را نشان می دهد. توزیع مکانی میزان ابرناکی 1- میزان ابرناکی در انزلی و ساری 200 روز است.2- ارتفاعات البرز 120 روز است.3- ارتفاعات خراسان و آذربایجان 90 روز است.4- در جنوب کوههای البرز 60 روز است.5- در جنوبشرق و مرکز کمتر از 30 روز است.در نتیجه، رطویت لازم برای بارندگی در شمال و غرب بیشتر است.

اسلاید 102: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1024- بارندگی و عوامل آن: بارندگی و عوامل آن عبارتند ازهوای مرطوب و عامل صعود الف) عوامل صعود بارندگیهای ایران:همرفت، مکانیک و دینامیک است.

اسلاید 103: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 103عوامل صعود دینامیک بارش دینامیک بر اثر صعود دینامیک هوا تشکیل می شود.عوامل صعود دینامیک عبارتند از موجهای کوتاه سطح بالا و سیکلونهای سطح زمین.تعداد موجهای کوتاه از 72 موج در سواحل دریای خزر به 6 موج در سواحل جنوب می رسد. تعداد این موجها در ارتباط با بادهای غربی است. سیکلونهای سطح زمین بیشتر در مرکز وشرق کشور قرار دارد.

اسلاید 104: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 104عوامل صعود مکانیکی: در دامنه های بادگیر کوهستانی است. در دامنه های شمالی البرز و دامنه های غربی زاگرس این عامل سبب باران زیاد می شود.

اسلاید 105: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 105عوامل صعود همرفتی: این عامل در دوره گرم سال متداولتر است. در تابستان در سواحل دریای خزر بر اثر گرم شدن سطح زمین، هوای مرطوب صعود می کند و سبب بارش می شود.این صعود همرفتی در فصل بهار در دامنه های آفتابگیر آذربایجان و خراسان شدیدتر است که همرفت دامنه ای گویند.در مجموع سهم این عامل بسیار کم است.همرفت وزشی: گرمایش هوا بر اثر عبور از آبهای گرم را گویند که فقط در سواحل دریای خزر و در فصل پاییز مشاهده می شود.

اسلاید 106: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 106نواحی شش گانه آب و هوایی بر اساس پراکندگی عوامل صعود1- ناحیه خزری: سواحل دریای خزر، صعود دینامیک 58% که نسبت به نواحی دیگر کمتر دارد و تنها ناحیه ای است که در ان همرفت وزشی است.2- ناحیه شمالغرب: ارتفاعات آذربایجان و البرز، سهم اغتشاشات بالا 49% و اغتشاشات پایین 20% وعامل اصلی صعود بادهای غربی است.3- ناحیه جنوبغرب: تمام زاگرس غربی و خوزستان، سهم اغتشاشات بالا 57% و اغتشاشات پایین 30% و عامل اصلی صعود بادهای غربی است.

اسلاید 107: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1075 4- ناحیه شمالشرق: جنوب البرز و شرق زاگرس، سهم اغتشاشات بالا بیشترین، اغتشاشات پایین کمترین و همرفت دامنه ای ناچیز است. - ناحیه جنوبی: سواحل جنوب، جنوب کوههای زاگرس،اغتشاشات بالا 70%، اغتشاشات 2% و همرفت دامنه ای 16% است.6- ناحیه جنوبشرق: شامل جنوبشرق ایران، عامل همرفت بیشترین یعنی14% و بعد اغتشاشات سطح بالا فراوانترین عامل صعود هستند. نواحی شش گانه آب و هوایی بر اساس پراکندگی عوامل صعود

اسلاید 108: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 108فراوانی فصلی عوامل صعودفراوانترین عامل صعود: در تمام ایران اغتشاشات سطح بالا است که از جنوب به شمال کاهش می یابد و در فصل بهار بیشتر است.از نظر سهم بندر عباس بیشترین یعنی 89% و در زنجان به 51% می رسد.در تابستان اغتشاشات سطح زمین حاکم است.در پاییز نیز اغتشاشات سطح بالا حاکم است. همرفت وزشی فقط در این فصل و در سواحل شمالی مشاهده می شود.

اسلاید 109: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 109منابع عمده رطوبت: دریای مدیترانه، سرخ، سیاه، خزر، عمان، خلیج فارس و خلیج بنگال است. دریای مدیترانهدریای خزرخلیج بنگالدریای سرخخلیج فارسدریای عمان

اسلاید 110: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 110 منابع رطوبتی فصل زمستان دریای مدیترانهدریای خزردریای سرخخلیج فارسدریای عمان

اسلاید 111: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 111منابع رطوبتی فصل بهاردریای مدیترانهدریای خزرخلیج فارس

اسلاید 112: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 112منابع رطوبتی فصل تابستان دریای مدیترانهدریای خزرخلیج بنگال

اسلاید 113: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 113منابع رطوبتی فصل پاییزدریای مدیترانهدریای خزرخلیج فارس

اسلاید 114: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 114روزهای بارش سالانه10 روز115روز70روز65 روز30 روز20 روز

اسلاید 115: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 115روزهای بارش در فصل تابستان20 روز14 روز10روز5/2روز تابستان خشکترین فصل سال است.به استثنای سواحل خزر که 15 تا 20 روز و ارومیه که 14 روز باران دارد بقیه نقاط کشور کمتر از 10 روز باران دارند. 5/2 روز

اسلاید 116: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 116روزهای بارش در فصل پاییزبا آغاز دوره سرد در پاییز روزهای بارندگی افزایش می یابد، در این فصل بیشینه باران در مرداب انزلی 36 روز، زاگرس 14 روز، بیابانهای مرکزی حدود 2روز، در این فصل اثر کوهها نیز در توزیع باران مشخص می شود.20روز15 روز15 روز10 روز5 روز

اسلاید 117: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 117روزهای بارش در فصل زمستاندر این فصل به جز جنوبغرب دریای خزر، بقیه نقاط کشور بارندگی بیشتر دارند. در شرق دریای خزر هم بیشترین باران در این فصل است.خشکترین منطقه، چاله های شرقی است 30 روز20 روز30 روز10 روز

اسلاید 118: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 118با مطالعه نقشه پراکندگی بارش زمستان نتیجه می شود که افزایش باران در جنوب بیشتر از شمال است. مثال باران در تبریز از 15 روز به 20 روز می رسد در صورتیکه در شیراز از 8 روز به 19 روز می رسد.در زمستان تقریباً همه جای کشور حداقل 10 روز باران دارد. نتیجه گیری از روزهای بارش در فصل زمستان

اسلاید 119: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 119روزهای بارش در فصل بهاردر فصل بهار روزهای باران کاهش می یابد. در این فصل فقط در آذربایجان تعداد روزهای کاهش نیافته است.25 روز5 روز10 روز20 روز15 روز

اسلاید 120: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 120علت افزایش بارش فصل بهار در آذربایجانچونکه هنوز بادهای غربی از منطقه خارج نشده اند.در دریای خزر حداکثر بارش به دلیل سردشدن آب دریا به داخل کشیده می شود. در خراسان باران کمتر از آذربایجان است. به دلیل دوری از آب دریا و ارتفاعات البرز و زاگرس که مانع ورود رطوبت به منطقه می شوند.

اسلاید 121: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 121روزهای بارندگی سنگین: روزی که بارندگی آن بیش از 30میلیمتر باشد. در قسمت جنوبغرب دریای خزر بیشترین(انزلی19 روز)، به طرف شرق دریای خزر کاهش می یابد(گرگان 2/2روز)، در ارتفاعات زاگرس بیش از 2 روز، در نواحی کم ارتفاع زاگرس 1 روز و در بقیه نقاط کشور بارندگی سنگین رخ نمی دهد.1 روز1 روز15 روز10روز5 روز

اسلاید 122: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 122روزهای برفیحداکثر روزهای برفی در منطقه زنجان، اردبیل، تبریز و ارومیه (25 روز)است.دومین منطقه زاگرس تا دنا.خراسان در منطقه کاشمر و تربت حیدریه،در انزلی 5/5 و در بابلسر 2 روز است.بقیه مناطق کشور تقریباً روز برفی ندارند.از نظر زمانی بیشتر در ماههای آذر تا بهمن است.25 روز20 روز10 روز5 روز10 روز

اسلاید 123: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 123بارندگی:پراکندگی مکانی باران سالانه

اسلاید 124: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 124توضیح شکل پراکندگی مکانی باران سالانه بیشترین انزلی 1850میلیمتر و کمترین بم با 56 میلیمتریعنی مرطوبترین، 33برابر رطویت دارد.ضریب تغییر پذیری 85%، میانگین باران 341 میلیمتر.بیشترین باران در محل ورود بادهای غربی و دامنه های بادگیر.کم بارانترین منطقه چاله های مرکزی است.در مجموع، دامنه های بادگیر کوهستانی از بارندگی بیشتربرخوردار هستند و زمینهای پست و دامنه های بادپناه بارش سالانه کمتری دارند.

اسلاید 125: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 125نیمرخ باران در جهت مدار(از غرب به شرق)به منظور مجسم نمودن هر چه بیشتر تغییرات مکانی بارش نیمرخی در اوتداد مدار حدود 34 درجه شمالی ترسیم گردید. از قصرشیرین بارش520 میلیمتر آغاز و همراه افزایش ارتفاع تا اراک کاهش می یابد.دردامنه های شرقی زاگرس دوباره باران کاهش می یابد به طوری که در کاشان به 152 میلیمتر می رسد. کمترین باران در پست ترین نقطه یعنی خور بیابانک به 82 میلیمتر می رسد.در دامنه ارتفاعات شرقی با افزایش ارتفاع باران افزایش می یابد.50020080300

اسلاید 126: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 126نتیجه گیریدر غرب ایران تنهاعامل ارتفاع باعث افزایش باران نیست، بلکه مسیر ورود سیکلونهای مدیترانه و بادهای غربی نیز مؤثر است.در صورتیکه در شرق ایران تنها افزایش ارتفاع باعث افزایش باران می شود.

اسلاید 127: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 127نیمرخ باران در جهت نصف النهاری(از شمال به جنوب)نیمرخ نصف النهاری بارش در امتداد 51 در جه شرقی رسم شده است. منحنی بارش با منحنی ارتفاع در جنوب کوههای البرز مطابقت دارد یعنی با افزایش ارتفاع باران نیز افزایش می یابد.بوشهر 250 میلیمتر باران و سمیرم 980 میلیمتربارش دارد. در جنوب دامنه های بادگیر زاگرس تا ارتفاع 1800متر باران افزایش می یابد. اما بالاتر از ان به جهت سردی هوا و کم بودن ظرفیت بخار بارندگی کاهش می یابد.در منطقه دریای خزر مقدار بارندگی چندین برابر می گرددکه تأثیر دریای خزر را کاملاً نشان می دهد.2509002001500

اسلاید 128: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 128جدول میانگین مکانی بارندگی سالانه و فصلی ایران

اسلاید 129: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 129فصل تابستان5020105201055255153002020010030

اسلاید 130: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 130توزیع مکانی باران در فصل تابستانپربارانترین منطقه در سواحل دریای خزر است که از 340 میلیمتر در انزلی تا 100 میلیمتر در گرگان تغییر می کند.حداکثر بعدی در منطقه زنجان- بیجار است.در منطقه محصور بین داراب، لار و بندرعباس نیز میزان باران 20 تا 25 میلیمتر است.در اطراف سرباز در جنوب ایرانشهر باران به 53 میلیمتر می رسد.

اسلاید 131: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 131در قسمت شمالی منحنی 5 میلیمتر از قوچان شروع و تا سنندج ادامه دارد.در بقیه نقاط کشور باران کمتر از5 میلیمتر است و یا اصلاً وجود ندارد.باران در سواحل شمال از طریق رطوبت دریا ایجاد می شود و در جنوبشرق در نتیجه پیشروی هوای مرطوب موسمی است.توزیع مکانی باران در فصل تابستان

اسلاید 132: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 132در فصل پاییز پرفشار عقب نشینی می کند.فصل پاییز آغاز نفوذ بادهای غربی است که این بادها ابتدا از آذربایجان وارد می شوند.میانگین مکانی بارندگی در این فصل 108 میلیمتر با cv 130% است.ناهماهنگی مکانی بالای این فصل با توجه به فصل واسطه بودن قابل توجیه است.فصل پاییز

اسلاید 133: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 133توزیع مکانی بارش درفصل پاییز5010015060040020010050

اسلاید 134: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 134توزیع مکانی بارش در فصل پاییزپراکندگی مکانی بارش در این فصل در مجموع همانند بارش سالانه است.در شمال بادهای غربی و سیبری بسیار فعال هستند در صورتیکه در جنوب کشور از اواسط پاییز زیر نفوذ بادهای غربی قرار می گیرند.

اسلاید 135: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 135نتیجه گیریدر نتیجه بارش در شمال چندین برابر جنوب است. علت کمی بارش در منطقه آذربایجان نفوذ توده های سرد از منطقه قفقاز است. در صورتیکه دامنه های غربی زاگرس اغلب از توده های معتدل و مرطوب مدیترانه و خلیج فارس بهره مند هستند.کمی بارن در چاه بهار هم به این دلیل است که بادهای غربی اواخر پاییز به منطقه نفوذ می کنند.

اسلاید 136: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 136فصل زمستان 10050100500300200100100250200100150150100100میانگین مکانی فصل زمستان 144 میلیمتر و cv مکانی 65% است. این مقدار کم ضریب تغییرپذیری نشان می دهد که در این فصل همه جای ایران بارندگی دارد.500300دریای خزرخلیج فارس

اسلاید 137: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 137توزیع مکانی بارش در فصل زمستاندر زمستان تمام ایران زیر نفوذ بادهای غربی است.هسته بیشینه(حداکثر)در منطقه یاسوج است.در این فصل بر عکس فصل پاییز حداکثر بارش در ساحل دریای خزر نیست.افزایش بارش در دامنه های غربی زاگرس تأثیر مسیرهای سیکلونی را که از منطقه می گذرد را نشان می دهد.در جنوب کشور بیش از نصف باران در این فصل می بارد. چونکه فقط در زمستان بادهای غربی کاملاً جنوب ایران را می پوشانند و رطوبی یا عامل صعود و ناپایداری فراهم است.علت کمی درصد بارش در این فصل در ساخل خزر به دلیل فراوانی بارش در فصول دیگر است.

اسلاید 138: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 138فصل بهارمیانگین مکانی بارش بهاره73 میلیمتر با cv 68% است. در این فصل بادهای غربی به تدریج خارج می شوند. این خروج ابتدا از جنوب شروعمی شود به این علت بارندگی این منطقه کمتر است.و به دلیل سرد بودن اتمسفر هرجای که سطح زمین بیشتر گرم شودصعود همرفتی انجام می شود.

اسلاید 139: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1392020201001001001501501501001001505050توزیع مکانی بارش در فصل بهار

اسلاید 140: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 140توزیع مکانی بارش در فصل بهاردر این فصل بر عکس فصول دیگر حداکثر بارش در آذربایجان است. در همه ایستگاههای آذربایجان بارش بیش از 100 میلیمتر است.علت این افزایش وجود بادهای غربی و امکان ورود رطوبت دریای مدیترانه است.

اسلاید 141: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 141علت کاهش بارندگی زاگرس مرکزی و جنوبی در فصل بهاربارندگی زاگرس مرکزی و جنوبی نسبت به فصول دیگر بسیار کاهش می یابد. علت این کاهش عقب نشینی بادهای غربی است.فصل بهار خشکترین فصل دریای خزر است.چونکه دریا به سردترین زمان خود رسیده است.در بقیه مناطق ایران هم به دلیل عقب نشینی بادهای غربی بارش کاهش یافته است.

اسلاید 142: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 142نواحی بارشی ایراناین گروه بندی وضع عمومی توپوگرافی ایران رامنعکس می کند.نواحی 2 و 3 با همدیگر و نواحی 4 و 5 با همدیگردر یک گروه قرار می گیرند. اما چون ازنظر مکانی با هم فاصله دارند به طورجداگانه بررسی می شوند. خراسان شمالیخشکزاگرسآذربایجانکردستانخزرغربیخزر شرقیرامسرگرگانمشهداهوازایرانشهریزدسمنانزنجانسنندجشهرکرد

اسلاید 143: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 143بررسی نواحی بارشیبه منظور بررسی تغییرات زمانی بارندگی این نواحی، از هر کدام یک یا چند ایستگاه به عنوان نماینده انتخاب شده است. رامسرگرگانمشهداهوازاایرانشهریزدسمنانزنجانسنندجشهرکرد

اسلاید 144: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1441- ناحیه خزر غربیاز آستارا تا بابلسر و دامنه شمالی کوههای البرز ادامه داردعلت این رژیم بارندگی به موقعیت جغرافیایی ناحیه بستگی دارد. در فصل پاییز بادهای سرد سیبری که شروع یه وزیدن می کنند پس از عبور از روی دریا به این ناحیه می رسند و چون اختلاف دما بین دریا و هوا به حداکثر می رسد هوای سرد سیبری مرطوب و ناپایدار می شود و سبب بارشهای همرفت وزشی می شود. اما در فصل بهار نه بادهای سیبری شدت فصل پاییز را دارند و اختلاف دما بین دریا و هوا به حداقل خود رسیده است.

اسلاید 145: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1451- ناحیه خزر غربی:

اسلاید 146: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1462- ناحیه خزر شرقیاز بابلسر تا گنبد کاووس ادامه دارد.وضع جغرافیایی ناحیه به گونه ای است که از اثرات بادهای سیبری در فصل پاییز بهره کمتری می برد.در عوض در فصل زمستان اغتشاشات غربی به هنگام عبور از روی دریا بخار آب بیشتری جذب می کنند و به این ناحیه می آورد.در فصل تابستان علیرغم ناپایدار بودن هوای منطقه نسیم دریا به حد کافی وارد نمی شود و از نظر فصلی تابستان کم بارانترین فصل است.

اسلاید 147: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1472- ناحیه خزر شرقی:

اسلاید 148: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1483- ناحیه کردستانمحدوده بین مهاباد تا دزفول را در امتداد مرز عراق در بر می گیرد.از نظر ویژگی ناحیه کردستان همانند خزر شرقی است ولی چون دور از یکدیگر قراردارند به عنوان دو ناحیه جداگانه بررسی می شود.پربارانترین سال در طی دوره سال 737 میلیمتر باران داشته و خشکترین سال 195 میلیمتر باران داشته است.تعداد روزهای برفی در این ناحیه بیشتر از ناحیه خزر شرقی است و علت اصلی این افزایش ماهیت کوهستانی بودن آن است.

اسلاید 149: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1493- ناحیه کردستان

اسلاید 150: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1503- ناحیه کردستان: سنندجبیشترین مقدار بارش در ناحیه، در ماههای اسفند و فروردین می بارد، علت اصلی گسترش بادهای غربی بر روی منطقه در این دوره زمانی است که علاوه بر فراهم نمودن عامل صعود، رطوبت دریای مدیترانه را هم به منطقه می آورد.البته ارتفاع خود سبب تشدید صعود می شود.بنابراین بیشتر باران در اواخر زمستان و اوایل بهار بر اثر صعود همرفت دامنه ای صورت می گیرد.

اسلاید 151: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1514- ناحیه خراسان شمالی:در این ناحیه کاهش بارندگی از زمستان به تابستان بسیار شدیدتر از تابستان به زمستان است.شامل ارتفاعات شمال خراسان است.

اسلاید 152: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 152خراسان شمالی: مشهداز اوایل پاییز پرفشار سیبری در منطقه گسترش می یابد و در نتیجه سیستمهای بادهای غربی نمی توانند به صورت فراوان وارد منطقه شوند. از اواخر دوره سرد با گرمایش تدریجی، پرفشار عقب نشینی می کند و راه برای ورود توده های مرطوب مدیترانه باز می شود. علاوه بر آن در دامنه های آفتابگیر بر اثر همرفت دامنه ای هوا ناپایدار می شود و در نتیجه بارش بیشتری حادث می شود.در فصل تابستان بیشتر وقتها پرفشار جنب حاره بر منطقه تسلط دارد. در نتیجه باران بسیار ناچیز است.

اسلاید 153: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1535- ناحیه آذربایجان و زاگرس: شامل ارتفاعات تالش در شرق و ارتفاعات کردستان در غرب و به طرف جنوب تا داراب امتداد دارد. در این ناحیه هم بیشتر باران در فصل زمستان می بارد و فصل تابستان در اکثر نفاط خشک است.

اسلاید 154: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1545- ناحیه آذربایجان و زاگرس

اسلاید 155: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 155ناحیه آذربایجان و زاگرسسهم باران تابستانی در آذربایجان در کل چشمگیر است ولی در جنوب به علت اسقرار پرفشار جنب حاره تقریباً صفر است. اما مقدار سهم زمستان در جنوب بیشتر است چونکه مسیر سیکلونهای مدیترانه ای از مرکز و جنوب ناحیه می گذرد و منطقه آذربایجان زیر نفوذ هوای سرد و نسبتاً خشک است. این نسیتاً سرد بوده و در نتیجه بارش برف به ویژه در قسمتهای شمالی بیشتر است.همدان 20 روز، شهرکرد 13 روز، شیراز2 روز و در فسا نصف روز

اسلاید 156: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1566- ناحیه خشک:شامل چاله های مرکزی در جنوب البرز و شرق زاگرس و دامنه های جنوبی زاگرس در سواحل جنوب است.

اسلاید 157: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 157ناحیه خشک: گسترده ترین ناحیه بارشی کشور است میانگین سالانه بارش از تنوع مکانی بالای برخوردار است.درتماه منطقه بجز جنوبشرق بارش تابستانی تقریباً صفر است.علت بارش در جنوبشرق هم ورود توده هوای موسمی و بالاتر رفتن پرفشار جنب حاره بر اثر همرفت دامنه ای است.مهمترین ویژکی ناحیه بی نظمی بارش است.تعداد روزهای برفی خیلی کم است مثلاً در سمنان 5 روز در سال است.

اسلاید 158: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 158فصل هفتم: نواحی آب و هوایی ایران هدف کلی : آشنایی با مبانی ناحیه بندی نواحی آب و هوایی ایران هدفهای آموزشی و رفتاری:آشنایی با ضرورت ناحیه بندی اقلیمی ایرانسوابق مربوط به این ناحیه بندی را بشناسیمبا روشهای جدید طبقه بندی آشنا شویم.نواحی ششگانه اقلیمی ایران را بشناسیمبا شاخصهایی که در تعییین کلیت هر ناحیه اقلیمی مورد توجه است آشنا شویم.

اسلاید 159: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 159طبقه بندی نواحی آب و هواییایران از تنوع اقلیمی برخوردار است که این تنوع هم از نظر مکانی و هم از نظر زمانی مشخص است.بهترین طبقه بندی، طبقه یندی کوپن است که ایران را به قسمتهای بیابانی، سواحل دریای خزر، مدیترانه ای، کوهستانی و نیمه بیابانی تقسیم کرده است.در سالهای اخیر، با آشنا شدن جغرافیدانان با کامپیوتر و نگرش سیستمی و سینوپتیک و استفاده از عناصر متعدد هوا، طبقه بندی انجام گرفته است.

اسلاید 160: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 160نواحی آب و هوایی ایرانناحیه خزریناحیه کوهستانیناحیه کوهستانیناحیه کوهپایه بیرونیناحیه کوهپایه بیرونیناحیه کوهپایه بیرونیناحیه کوهپایه داخلیناحیه جنوبناحیه مرکزی1331- ناحیه خزری2- ناحیه کوهستانی3- ناحیه کوهپایه بیرونی4- ناحیه کوهپایه داخلی5- ناحیه جنوب6- ناحیه مرکزی64532

اسلاید 161: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 161جدول و نمودار ویژگیهای نواحی آب و هوایی ایران

اسلاید 162: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1621- ناحیه خزریمحدوده از آستارا تا گرگاندرجه حرارت، درهمه جا بالای صفر است.ضریب تغییر پذیری 10% است.روزهای یخبندان 23 روز است.متوسط دما برای کل ناحیه 3/18 درجه است.ناحیه خزری

اسلاید 163: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 163بارندگینم نسبی بالاتر از 60%تعداد روزهای باران در انزلی 136 روز و در گرگان 70 روزروزهای برفی 7 روزمقدار بارش از نواحی دیگر بیشتر است.میانگین باران 1170 میلیمتر با ضریب تغییرپذیری 38%بارندگی از غرب به شرق کاهش می یابد1- ناحیه خزری

اسلاید 164: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 164نقشه همباران ناحیه خزری210018001500900300600900بارندگی از غرب به شرق کاهش می یابد.مقدار باران به شدت با ارتفاع کاهش می یابد مثلاً در بلده نور به 280 میلیمتر می رسد.بارندگی سالانه ناحیه برای رشد جنگل کافی است.

اسلاید 165: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 165مرز این ناحیه را خط درخت تعیین می کند.در بعضی موارد رطوبت ناحیه به وسیله جریانهای سطح 500 هکتوپاسکالی به طرف البرز کشیده شده و بارندگی سیل آسا را سبب می شود.منحنی همباران 400میلیمتر مزر این ناحیه است.نقشه همباران ناحیه خزری

اسلاید 166: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 166نمودار تغییرات میانگین بارندگی در ایستگاههای نماینده ناحیه خزری

اسلاید 167: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1672- ناحیه کوهستانی: این ناحیه مناطق گسترده کوهستانی و فلاتهای مرتفع را در بر می گیرد. در غرب فلات آذربایجان و ارتفاعات کردستان،در جنوب ارتفاعات کرمان، در شرق ارتفاعات خراسان ناحیه کوهستانیناحیه کوهستانی

اسلاید 168: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 168در مجموع مرز غربی و شرقی با منحنی تراز نمای 1500 متر مطابقت دارد.اما ارتفاعاتی هم هستند که بیش از 1500 مترارتفاع دلرند مانند ارتفاعات فارس،ولی بدلیل عرض پایین تر ویژگیهای این ناحیه را ندارند.یا شهرها و ایستگاههای داخل این ناحیه قرار دارند مانند فیروزکوه، که کمتر از 1500 متر ارتفاع دارند ولی شرایط این ناحیه را منعکس می کنند.2- ناحیه کوهستانی:

اسلاید 169: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 169نمودار و جدول ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهستانی

اسلاید 170: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 170نمودار و جدول ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهستانی

اسلاید 171: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 171نتیجه گیری ار ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهستانی1- حداقل دما در اکثر ایستگاهها زیر صفربه دلیل ورود توده های cP و cA در قسمتهای شمالغربی دما پایین است.ضریب تغییر پذیری دما20% است.متوسط روزهای یخبندان حدود 113 روز است.وضعیت حرارتی تابستان همگن تر از زمستان است.

اسلاید 172: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 172در این باحیه به دلیل اینکه زمستانها بسیار سرد و تابستانها نسبتاً گرم است، دامنه دما زیاد است.یه طور متوسط نوسان سالانه دما 30 درجه است و ضریب تغییرپذیری مکانی آن ناچیز است.نتیجه گیری ار ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهستانی

اسلاید 173: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 173نمودار و جدول ویژگیهای رطوبتی ناحیه کوهستانی

اسلاید 174: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 174جدول و نمودار بارش سالانه ناحیه کوهستانی

اسلاید 175: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 175جدول و نمودار بررسی تغییرات فصلی و ماهانه آب و هوای ناحیه کوهستانی

اسلاید 176: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 176ویژگیهای رطوبتی ناحیه کوهستانیویژگی عمده بارندگی در ناحیه بی ثباتی آن از سالی به سال دیگر است.ضریب تغییرات حدود 46% است، حتی در بعضی مواقی در قوچان در دوره گرم به 252% نیز می رسد.در دوره سرد اجتماع دو عامل رطوبت و صعود مقدار بارندگی را تعیین می کند.درمجموع توزیع فصلی از وضعیت نسبتاً همگنی برخوردار است.بارندگی در دوره گرم رگباریتر از دوره سرد است.

اسلاید 177: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1773- ناحیه کوهپایه ای بیرونی: ناحیه کوهپایه ای بیرونیناحیه کوهپایه ای بیرونیناحیه کوهپایه ای بیرونی333شامل دامنه های جنوبی زاگرس، دشت گنبد کاوس و دشت مغان است

اسلاید 178: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 178ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهپایه ای بیرونیمتوسط سردترین ماه بیش از صفر درجه است.متوسط روزهای سالانه منطقه 22 روز با cv 81% است.ناحیه همانند نواحی دیگر از زمستانهای متغیر برخوردار است.

اسلاید 179: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 179متوسط گرمترین ماه 1/30 درجه با cv 10% است.به جز دشت گنبد تمام منطقه در تابستان زیر نفوذ پرفشار جنب حاره است در نتیجه تابستانهای آن بسیار گرم است.دامنه نوسان سالانه در این ناحیه کمتر از ناحیه کوهستانی و حدود 5/22 درجه با cv(ضریب تغییرپذیری)9% است.ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهپایه ای بیرونی

اسلاید 180: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 180ویژگیهای رطوبتی ناحیه کوهپایه ای بیرونیمتوسط نم نسبی 5/58% در دی ماه و 5/32% در تیرماه است.نم نسبی در زمستان از ثبات نسبی خوبی برخوردار است.بیشترین روزهای باران مربوط به گنبد کاوس و خرم آباد است.روزهای باران بیش از 10 میلیمتر بیش از ناحیه کوهستانی است.علت آن، ماهیت دامنه ای بودن ناحیه و حدوث همرفت دامنه ای در دوره گرم است.در جنوب بارندگی سالانه بی نظمی بیشتری دارد، چون دراین قسمتها بخار آب از طریق خلیج فارس تامین می شود ولی عامل صعود کمتر است.بنابراین هرگاه صعود قوی وارد منطقه شد، بارندگی شدیدی حادث می شود.

اسلاید 181: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 181تغییرات زمانی حرارت در زمستان ناحیه کوهپایه بیرونیبه منظور بررسی این تغییرات دو ایستگاه ایلام در شمال ناحیه و داراب در جنوب ناحیه انتخاب شده است.در مجموع مقایسه ضریب تغییرات دما در این دو ایستگاه نشان می دهد که زمستانها در ایستگاه داراب هم گرمتر و هم از ثبات بالایی برخوردار استدر ایلام به جهت عرض جغرافیایی بالاتر و قرارگیری در مسیر عبور سیستمهای متفاوت غربی، اولاً هوا سردتر و ثانیاً این دمای پایین از سالی به سال دیگر متفاوت است.این بی ثبات در روزهای یخبندان هم منعکس می سود.روزهای یخبندان ایلام پنج برابر داراب است.

اسلاید 182: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 182تغییرات زمانی حرارت در تابستان ناحیه کوهپایه بیرونیدمای تابستان از ثبات بیشتری برخوردار است. ضریب تغییرپذیری حدود 2 تا 8 درصد استدر تابستان وضعیت خورشید در هر دو ایستگاه یکسان است و هر دو زیر نفوذ یک توده هوایی قرار دارند.در ناحیه از اردیبهشت تا مهر بسیار گرم است و دماهای بالاتر از 40 درجه غیر عادی نیست.

اسلاید 183: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 183تغییرات زمانی رطوبت در زمستان ناحیه کوهپایه بیرونیمرطوبترین ماه مربوط به دی ماه است.داراب به علت دوری از منابع رطوبتی و مسیرهای ورودی بخار آب خشکتر از ایلام است و در تابستانها واقعاً هوای بسیار گرم و کویری پیدا می کند.بیشترین روزهای باران مربوط به دوره سرد سال استدر دوره گرم به دلیل نبودن عامل صعود خشک است.در ایستگاه داراب به علت موقعیت جنوبیتر، در آن بارشهای تابستانی مربوط به پیشروی رژیم موسمی هندوستان و عقب نشینی پرفشار جنب حاره دیده می شود.

اسلاید 184: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 184تغییرات زمانی رطوبت در تابستان ناحیه کوهپایه بیرونیویژگی عمده این ناحیه بارشهای تابستانی در قسمت جنوبی آن است.بارندگی تابستانی در بعضی سالها که کف پرفشار جنب حاره بالاتر است، هوای مرطوب رسیده از دریای عمان و خلیج فارس صعود نموده و بارشهای شدیدی را سبب می شود. این پدیده اتفاقی است و دوام ندارد.

اسلاید 185: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 185سهم بارش زمستانه از شمال به جنوب افزایش می یابدسهم بارش تابستانه نیز از شمال به جنوب افزایش می یابد.در مقابل این سهم، سهم بهار و پاییز از شمال به جنوب کاهش می یابد. چون مکانیزمهای صعود هوای مرطوب، فقط در صورت قوی بودن به جنوب نفوذ می کنند.در مجموع بارندگی ایلام منظمتر از داراب است چون در تمام ایام سال عامل صعود وجود دارد.تغییرات زمانی رطوبت در تابستان ناحیه کوهپایه بیرونی

اسلاید 186: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1864- ناحیه کوهپایه ای داخلی: شامل، کوهپایه های داخلی سلسله جبال البرز و زاگرس در اطراف چاله های مرکزی را تشکیل می دهد.این ناحیه به علت محصور بودن بین کوهستانهای مرتفع خشکتر از ناحیه کوهپایه بیرونی است.مرز شمالی از تهران تا مرز افغانستان و مرز جنوبی تا ارتفاعات کرمان را شامل می شود.44ناحیه کوهپایه ای داخلی

اسلاید 187: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 187ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهپایه ای داخلیزمستانها سردتر از ناحیه کوهپایه بیرونی است.Cv مکانی کل ناحیه 39% است.علیرغم ارتفاع کمتر و قرار نگرفتن بر سر راه توده های هوای سردتر، دماهای این ناحیه سردتر است.علت اصلی:نیودن پوشش گیاهی، فراوانی زمینهای ماسه ای که گرمای ویژه پایین تری دارند.دو ماه از سال در ناحیه یخبندان وجود دارد.در مجموع زمستانها به دلیل نم نسبی کم، سرد و خشک است.

اسلاید 188: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 188ویژگیهای رطوبتی ناحیه کوهپایه ای داخلیمتوسط باران 180 میلیمتر، که در مقایسه با کوهپایه بیرونی(459 میلیمتر)بسیار کم است.همه بادهای باران آور وقتی که به این منطقه می رسند رطوبت خود را از دست می دهند.مرطوبترین ایستگاه تهران با 227 میلیمتر باران و خشکترین ایستگاه بشرویه با 114 میلیمتر باران Cv باران حدود 20% که تقریباً ناچیز است.سالانه 31 روز باران می بارد. و به طور متوسط 5 رزو باران سنگین گزارش شده است.

اسلاید 189: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 189ماهیت بری بودن ناحیه سبب بی نظمی بارندگی شده است و در بیشتر موارد بارشها بسیار سنگین است. به عنوان مثال در سیرجان حدود 36% باران در یک رزو می بارد. نتیجه:در ناحیه همیشه عامل صعود یا هوای مرطوب فراهم نیست و فقط به صورت اتفاقی فراهم می شود.در ناحیه به طور متوسط 21% باران سالانه در یک روز می بارد که این درصد نسبت به ناحیه کوهپایه بیرونی بیشتر است. در نتیجه اقلیم کوهپایه داخلی به شرایط بیابانی نزدیکتر است.

اسلاید 190: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 190تغییرات زمانی حرارت در ناحیه کوهپایه داخلیجهت بررسی این تغییرات از دو ایستگاه نماینده( اصفهان و بیرجند) استفاده شده است.از نظر سرما هر دو ایستگاه شبیه هم هستند.به استثنای تابستان بقیه ماهها بیرجند گرمتر از اصفهان است.Cv در زمستان بیشتر از تابستان است.این بی ثباتی در اصفهان به دلیل اثر بادهای غربی بیشتر است.روزهای بیرجند گرمتر از روزهای اصفهان است.در صورتی که شبهای بیرجند در تابستان خنکتر از اصفهان و در بقیه ماهها گرمتر از آن است.

اسلاید 191: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 191تغییرات زمانی رطوبت در ناحیه کوهپایه داخلیبیشترین نم نسبی مربوط به دی و کمترین مربوط به تیر ماه است.تابستانها خشک و گرم و زمستانها نسبتاً مرطوب استاصفهان به جهت بادپناهی از هوای خشکتری برخوردار است چون بادهای غربی پس از عبور از کوههای زاگرس نزول کرده و به طریق آدیاباتیک گرم می شوند و در نتیجه گنجایش رطوبتی آنها کم می شود.بیشترین روزهای بارش در دوره سرد و دوره گرم کمترین باران می بارد در مجموع خشکی تابستان در بیرجند بیشتر از اصفهان است.

اسلاید 192: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 192 جدول توزیع فصلی بارندگی در ناحیه کوهپایه ای داخلی

اسلاید 193: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 193نتیجه گیری از توزیع فصلی بارندگی در ناحیه کوهپایه ای داخلی بیشترین سهم باران در فصل زمستان.در این فصل ماه دی باران بیشتری نسبت به بهمن دارد به دلیل گسترش پرفشار سیبری و تشکیل فرابار.در اصفهان سهم پاییز بیشتر است و در بیرجند کمتر، چون در پاییز زیر نفوذ آنتی سیکلون قرار دارد.در فصل بهار بادهای غربی بیرجند را کمتر تحت تأثیر قرار می دهند.بالاترین مقدار بارش بی نظمی را در ناحیه نشان می دهد به گونۀ که امکان دارد بارش یک ماه در یک روز ببارد.در این ناحیه علایم بیابانی شدن شدیدتر است و به همین جهت بارندگی سالانه و روزانه بی نظم است.

اسلاید 194: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 1945- ناحیه جنوبناحیه جنوب5این ناحیه شامل قسمت اعظم جلگه خوزستان، جلگه ساحلی خلیج فارس تا رودخانه مُند و سرزمینهای ناهموار بین مُند در غرب و رودخانه کر در شرق است.در بخش جنوبی ارتفاع تقریبًا مساوی دریا و به طرف شرق ارتفاع تا 1430 متر افزایش می یابد

اسلاید 195: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 195ویژگیهای حرارتی ناحیه جنوبمتوسط دمای دی ماه 3/14 درجه با cv 30% یعنی اینکه زمستان در همه جای ناحیه هوا گرم است.تابستانهای باحیه بسیار گرم است.دمای تیر ماه 3/33 در جه باcv 16 است.به دلیل دمای بالا و نم نسبی بالا از بوشهر تا چاه بهار در تمام تیرماه شرجی است و در بقیه ایستگاهه در حوالی ظهر حالت شرجی پیدا می کند.دامنه سالانه دما کم است و متوسط آن 2/19 درجه است.

اسلاید 196: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 196ویژگیهای رطوبتی ناحیه جنوبمیانگین باران 162 میلیمتر است که در اکثر مدلهای آب و هوای جزو بیابان محسوب می شود.بیشترین باران مربوط به بوشهر حدود 246 میلیمتر است و کمترین مربوط به سراوان که حدود 106 میلیمتر است. ولی رودخانه های زیادی از آن عبور می کند که این کم آبی را جبران می کند.اما به دلیل حرارت بالا ناحیه خشک بوده و پوشش گیاهی بسیار کم است.

اسلاید 197: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 197هوای ناحیه در امتداد خط ساحل در تمام طول سال مرطوب است اما با فاصله از خط ساحل کاهش می یابد.علیرغم اینکه قسمت اعظم ناحیه در امتداد خط ساحل است ولی شرایط بارندگی چندان فراهم نیست.بیشترین روزهای بارش در جلگه خوزستان رخ می دهد. سهم بارشهای سنگین از کل روزهای باران بیشتر است.بارشهای منطقه به صورت رگباری و بی نظم است ویژگیهای رطوبتی ناحیه جنوب

اسلاید 198: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 198تغییرات زمانی حرارت در ناحیه جنوباین تغییرات بر اساس دو ایستگاه ایرانشهر و اهواز بررسی شده که نتایج آن عبارتند از:کل ناحیه در طول سال گرم است.ویژگی عمده منطقه ثبات درجه حرارت در طی سالهای مختلف است.دما دوره سرد نشان می دهد که توده های هوای سرد و بادهای غربی کمتر به این منطقه نفوذ می کنند.

اسلاید 199: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 199با توجه به استقرار پرفشار و تابش وردی بیشتر به ناحیه دمای روز در دوره گرم به 50 درجه نیز می رسد.این هوا شرجی بوده و بقدری ناراحت کننده است که به آن سموم می گویند.در تابستان اهواز گرمتر از ایرانشهر است، به علت ورود هوای گرم و خشک عربستان به خوزستان است.در زمستان ایرانشهر گرمتر از اهواز است، چون خورشید عمودی تر می تابد. و اهواز نیز زیر نفوذ بادهای غربی و توده های هوایی تعدیل می یابدتغییرات زمانی حرارت در ناحیه جنوب

اسلاید 200: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 200تغییرات زمانی رطوبت در ناحیه جنوبدر هر دو ایستگاه تیر ماه هوا بسیار خشک است.در تابستان میزان تبخیر با افزایش دما بالا می رود.بیشتر روزهای بارندگی مربوط به زمستان است.در اهواز تابستان خشک است اما در ایرانشهر بارش قابل توجهی در تیرماه می بارد. علت آن هم نفوذ هوای مرطوب و گرم موسمی در نتیجه تغییر موقعیت و ارتفاع گرفتن پرفشار است.بارندگی ماهانه از سالی به سال دیگر بسیار متغیر است.

اسلاید 201: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 2016- ناحیه مرکزی:ناحیه مرکزیشامل تمام زمینهای پست مرکزی محصور بین کوههای البرز، زاگرس و ارتفاعات شرق ایران است. این زمینها به علت محصور بودن بین کوهها، عدم دسترسی به منابع رطوبت و عدم ورود توده های هوایی مرطوب دریای مدیترانه بیابانهای واقعی ایران را تشکیل می دهند.به علت گستردگی نصف النهاری ویژگی های آن از شمال به جنوب متفاوت است.

اسلاید 202: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 202ویژگیهای حرارتی ناحیه مرکزیزمستانها سرد وخشک است.تابستانها فوق العاده گرم و خشک است.محل استقرار پرفشار جنب حاره ای است.در تابستان توده هوای cT بر روی آن تشکیل می شود.روزها به دلیل نمکزار بودن و گرمای ویژه کم فوق العاده گرم می شود.شب ها به دلیل گرمای ویژه پایین، قسمت اعظم حرارت دفع می شود و شب ها خنک می شود. در نتیجه، اختلاف دمای روز و شب زیاد است

اسلاید 203: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 203جدول ویژگیهای حرارتی ناحیه مرکزی

اسلاید 204: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 204جدول و نمودار ویژگیهای حرارتی ناحیه مرکزی

اسلاید 205: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 205جدول ویژگیهای رطوبتی ناحیه مرکزی

اسلاید 206: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 206جدول و نمودار بارش سالانه ناحیه مرکزی

اسلاید 207: 27 ربيع الثاني، 1439ام السلمه بابایی استادیار گروه جغرافیایی دانشگاه پیام نور 207ویژگیهای رطوبتی ناحیه مرکزیمقدار بارندگی سالانه کمتر از 100 میلیمتر است.ضریب تغییر پذیری بارندگی 47% است.مقدار تبخیر و تعرق بسیار بالاست.به علت ماهیت بیابانی بودن آن ممکن است قسمت اعظم باران در یک روز ببارد(بارش سالانه زابل 64 میلیمتر است ممکن 50% آن در یک روز ببارد).روزهای برفی اندک است.