آئین نامه بهداشت محیط مدارس

آئین نامه بهداشت محیط مدارس

اسلاید 1: 11/7/2018

اسلاید 2: 1/7/20182آئیـن نـامه بهداشت محیط مـدارستهیه و تنظیم :کارشناس بهداشت محیط استان

اسلاید 3: 1/7/20183ماده 1 : محلی که برای احداث مدرسه در نظر گرفته میشود : باید در فاصله و موقعیت مناسبی نسبت به مراکز جمعیتی و نواحی مسکونی و آموزشی بوده در مالکیت آموزش و پرورش و داخل محدوده شهری یا روستا قرار داشته ، امکان دسترسی به تاسیسات مانند آب ، برق ، تلفن و گاز داشته باشد .

اسلاید 4: 1/7/20184ادامه بر اساس مطالعات اقلیمی منطقه ، در هنگام احداث ساختمان مدرسه ، رعایت نکات زیر ضروری است . با توجه به تعیین جهت وزش باد ، زمین انتخابی نباید در مسیر و مجاورت عوامل آلودگی زا مانند کارخانجات صنعتی، شیمیائی ، محلهای دفن زباله ، فاضلاب شهری ، دامداری ، مرغداری دباغ خانه ها ، کشتارگاهها ، کوره های آجرپزی ، محل انباشت کود و سایر مراکزی که به نحوی ممکن است ایجاد دود ، بو و گرد و غبار نماید قرار داشته باشد .

اسلاید 5: 1/7/20185 باید دقت شود تا محل احداث مدرسه در جوار بیمارستان ، تیمارستان ، گورستان ، زندان ، خطوط راه آهن ، بزرگراهها قرارنداشته وخارج از حریم کابلهای فشار قوی برق( هوایی یا زمینی )خطوط اصلی و فرعی گاز رسانی ، پستهای زمینی فشارقوی ، پمپ بنزین ، محل عرضه و فروش کپسولهای گاز ، انبارهای مواد محترقه ، منفجره ، ترکیبات شیمیائی مانند : کاغذ ، پارچه ، پلاستیک ، چوب ،الیاف بافت و غیره و نیز در مسیر حوزه های آبریز فرعی و اصلی رودخانه واقع نشود.نکته مهم

اسلاید 6: 1/7/20186 تبصره 1 : در صورتی که احداث مدرسه در نزدیک محیطهای ذکر شده در ماده 1 اجتناب ناپذیر و اجباری باشد ، باید حداقل 500 متر با مراکز فوق فاصله داشته باشد . تبصره 2 : در صورتی که ابتدا مدرسه احداث شده باشد سایر مراکز باید فاصله مناسب(حداقل 500 متر ) تامدرسه را رعایت نمایند .

اسلاید 7: 1/7/20187 ماده 2 : معیار محاسبه مساحت زمین مورد نیاز به منظور احداث مدرسه ، تعداد دانش آموزانی خواهد بود که در آن مدرسه به تحصیل اشتغال خواهند داشت و متناسب با دوره های ابتدایی ، راهنمائی و متوسطه

اسلاید 8: 1/7/20188ادامه و بر اساس سرانه بنا و محوطه با اخذ نظرات معاونت تربیت بدنی و تندرستی به لحاظ زمنیهای ورزشی مورد نیاز و نیز فضاهای بهداشتی به ازاء هر دانش آموز طبق ضوابط و معیارهای طراحی فضاهای آموزشی و پژوهشی سازمان نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس و استاندارد ملی 2086 موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران خواهد بود.

اسلاید 9: 1/7/20189 تبصره 1 : برای احداث مدارس فنی حرفه ای ، مدارس شبانه روزی و مدارس کار و دانش حسی مورد علاوه بر زمین اشاره شده در ماده 2آئین نامه باید زمینه کافی جهت احداث کارگاه ، آزمایشگاه اختصاصی ، فضاهای ورزشی ، خوابگاه ، سالن غذا خوری، آشپزخانه وانباردر نظر گرفته شود .

اسلاید 10: 1/7/201810تبصره 2 :تعداد طبقات مدارس برای دوره های ابتدایی و راهنمایی حتی الامکان دو طبقه و در صورت ضرورت حداکثر سه طبقه و برای دبیرستانها و هنرستانهای فنی و حرفهای و کار و دانش حداکثر چهارطبق مجاز است.

اسلاید 11: 1/7/201811 تبصره 3 : ضوابط احداث خوابگاه ، سالن غذا خوری ، آشپزخانه ، انبار ، سردخانه ، بوفه ، حمام ، سرویسهای بهداشتی و .... بر اساس آئین نامه ماده 13 قانون مواد خوراکی ، آشامیدنی ، آرایشی و بهداشتی و ضوابط و معیارهای طراحی فضاهای آموزش و پرورش سازمانی نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس کشور رعایت گردد.

اسلاید 12: 1/7/201812 ماده 4 : دیوارهای کلاسها باید کاملاً خشک ، بدون درز ، صاف و حداقل تا ارتفاع کف پنجره ها از سنگ مناسب استفاده شده و بقیه سطح دیوار مطابق با جدول رنگ فضاهای آموزش و جداول نازک کاری رنگ آمیزی گردد و تمهیدات لازم جهت جلوگیری از انتقال صوت به کلاس مجاور انجام شود .

اسلاید 13: 1/7/201813  ماده 5 : کف کلاسها ، راهروها و پله ها باید مقاوم ، مسطح و قابل شستشو بوده و لغزنده نباشد .

اسلاید 14: 1/7/201814  ماده 6 : سقف کلاسها باید صاف ، بدون درز و شکاف و به رنگ روشن باشد .

اسلاید 15: 1/7/201815 ماده 7: تابلو کلاس درس باید در محلی مناسب که نور کافی به آن می رسد قرار داشته و در معرض دید کامل دانش آموزان و به رنگ سبز مناسب و غیر براق باشد تا از ایجاد خیرگی بر اثر بازتاب نور جلوگیری گردد . فاصله تابلو کلاس درس از اولین ردیف دانش آموزان نباید از2/2 متر کمتر باشد .

اسلاید 16: 1/7/201816  ماده 9 : ضوابط ارگونومی برای دانش آموزان دوره های مختلف تحصیلی باید بر اساس معیارها و ضوابط طراحی سازمان نوسازی مدارس ومرکز سلامت محیط و کار منطبق باشد .

اسلاید 17: 1/7/201817  ماده 10 : پله های مشرف به پرتگاه در مدارس باید لغزنده نبوده و به نرده مناسب مجهز باشد .

اسلاید 18: 1/7/201818  ماده 11 : حداکثر ارتفاع پله در مدرسه 18 سانتیمتر و حداقل عرض آن 30 سانتی متر و طول آن حداقل 1/3 متر باشد .

اسلاید 19: 1/7/201819  ماده 12 : نقشه مدارس استثنایی ، طبق ضوابط و استانداردهای موجود برای معلولین بوده و کلاسها در طبق همکف در نظر گرفته شود .

اسلاید 20: 1/7/201820  ماده 13 : در و پنجره های مشرف به فضای خارج ، برای جلوگیری از ورود حشرات باید به توری سیمی مناسب مجهز باشند و پنجره های طبقات فوقانی مشرف به پرتگاه علاوه بر مورد فوق دارای نرده محافظ یا کتیبه ثابت باشد .

اسلاید 21: 1/7/201821  ماده 14 : کلاس دانش آموزان خردسال باید در طبقات پایین تر ساختمات قرار گیرد .

اسلاید 22: 1/7/201822  ماده 15 : ایجاد هر گونه بالکن و تراس مرتبط باکلاس ممنوع است .

اسلاید 23: 1/7/201823  ماده 16: سالن اجتماعات ، کارگاه ، آزمایشگاه ، مکانهای ورزشی و اتاقهای عمومی در نقشه ساختمانی مدرسه طوری منظور شود که مزاحمتی برای کلاسهای درس بوجود نیاورد .

اسلاید 24: 1/7/201824  ماده 17 : در مدارس شبانه روزی مساحت اتاق خواب باید مطابق استانداردهای طراحی فضای سازمان نوسازی ، توسعه و تجهیز مدارس و مرکز سلامت محیط و کار ، برای هر اتاق خواب حدود 40 متر مربع با 4 تخت دو طبقه به ظرفیت 8 نفر باشد ( برای هر نفر 5 متر مربع سطح در نظر گرفته شود ).

اسلاید 25: 1/7/201825  ماده 18 : کف آزمایشگاه و سطح میزهای آن باید قابل شستشو و نسبت به حرارت و مواد شیمیایی و غیره مقاوم باشد .

اسلاید 26: 1/7/201826  ماده 19 : آب مورد مصرف باید با استاندارد ملی 1053 و 1011 موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مطابق داشته باشد .

اسلاید 27: 1/7/201827 تبصره 1 : در روستاهایی که آب لوله کشی دارند باید مدرسه به شبکه آب روستا متصل شود . تبصره 2 : در مدارسی که از آّب لوله کشی برخوردار نیستند و یا با قطع آب شبکه مواجه می باشند ، لازم است با استفاده از منبع آب بهداشتی ، ذخیره آب مور نیاز شرب و سایر مصارف بهداشتی با رعایت ضوابط و برای هر دانش آموز حداقل 15 لیتر در روز تامین گردد . ضمناً برای مدارس شبانه روزی حداقل میزان آب مصرفی یکصد لیتر برای هر نفر در نظر گرفته شود .

اسلاید 28: 1/7/201828 تبصره 3 : آبخوری عمومی آموزشگاه باید دارای شرایط زیر باشد : الف – کف محوطه آبخوری قابل شستشو و دارای شیب کافی و مناسب به طرف مجرای فاضلاب باشد . ب – دویار لبه آبخوری بایستی از جنس قابل شستشو ( نظیر کاشی ) بوده و دارای شیب مناسب بطرف مجرای فاضلاب باشد . ج – دیوار اطراف آبخوری از جنس قابل شستشو ( نظیر کاشی ، سرامیک ، سنگ و ... ) باشد .

اسلاید 29: 1/7/201829 د – آبخوری عمومی دانش آموزان باید با شیرهای مناسب یا آّر سرد کن مجهز گردد وحداقل برای هر 45 نفر یک شیر آبخوری پیش بینی شود . ارتفاع شیر آن متناسب باسن دانش آموزان در دوره های مختلف تحصیلی ( 100- 75سانتیمتر ) از سطح زمین باشد . هـ - آبخوری باید خارج از سرویسهای بهداشتی و با رعایت شرایط بهداشتی و با فاصله حداقل 15 متر احداث گردد .

اسلاید 30: 1/7/201830  ماده 20 : تعداد توالتها در مدرسه به ازاء هر 40 نفر حداقل یک چشمه توالت و هر 60 نفر یک دستشوئی در نظر گرفته شود .

اسلاید 31: 1/7/201831 نحوه دفع فاضلاب بایستی بر استانداردهای موجود از نظر بهداشتی ،طراحی و اجرا شود . مناطقی که سیستم دفع فاضلاب (اگو)ندارند،دفع فاضلاب به چاههای جاذب و یا سپتیک تانک طبق اصول بهداشتی انجام گرفته و طرح آن بایستی طبق ضوابط و معیارهای طراحی فضای آموزشی و پرورشی سازمان نوسازی ، توسعه وتجهیز مدارس کشور تهیه واجرا گردد .ماده 21:تبصره 1:

اسلاید 32: 1/7/201832 کلاسها باید حتی الامکان طوری ساخته شوند که از نورطبیعی استفاده نمایند ترجیحا پنجره ها در سمت چپ دانش آموزان تعبیه شود و سطح آنها حدود یک پنجم مساحت کلاس باشد . در مورد کلاسهای شبانه و یا کلاسهایی که اجبارا از نور مصنوعی استفاده مینمایند شدت روشنایی بایستی برابر 500-300لوکس بوده و نحوه تابش طوری باشد که ایجاد خیرگی در دانش آموزان ننماید.میزان نور راهروها 150-100لوکس ،رختکن،توالتها و دستشوییها حداقل 100-50لوکس درنظر گرفته شده است .ماده 22:تبصره1

اسلاید 33: 1/7/201833 درجه حرارت مناسب جهت کلاسها بین 18-21 درجه سانتی گراد و رطوبت 50-60% می باشد.در مورد تامین گرمای کلاسها باید ضوابط زیر رعایت شود:وسایل گرمایشی بخصوص بخاریهای گازی مدارس باید استاندارد بوده وگازهایحاصل از سوخت دستگاههای مولد حرارت به خارج از کلاس هدایت شود تاحداقل اکسیژن را برای سوخت کامل مصرف کند . خطر آتش سوزی وجود نداشته باشد وفضای کلاس را بطور یکنواخت گرم نماید .ماده 23: تبصره

اسلاید 34: 1/7/201834 کلیه مراکز آموزشی مشمول این آیین نامه باید مجهز به وسائل اعلام و اطفاء حریق بوده و از نظر طراحی بایستی پیش بینی های لازم جهت تامین راههای ورودی خروجی اضطراری با توجه به ظرفیت مدرسه و تعداد طبقات بعمل می آید .این راهها بایستی با علائم ویژه وبا رنگ سبز مشخص گردد تا محل فرار اضطراری مشخص گردد .حداقل دو راه فرار برای مواقع اضطراری که از هر نقطه داخل ساختمان قابل رویت باشد لازم است وبایستی امکان تخلیه ساکنین در کوتاهترین زمان میسر گردد و اجزاء سازه های مسیرهای فرار در مقابل حریق مقاوم باشند ماده 24: تبصره1

اسلاید 35: 1/7/201835 کلیه کلاسها ،راهروها ،قسمتهای اداری ،خوابگاه ،ناهار خوری، آشپز خانه ،توالت و دستشویی ،محوطه سالن ورزشی ، کارگاه و آزمایشگاه باید دارای زباله دان بهداشتی دربدار ،ضد زنگ با ظرفیت و تعداد مناسب باشند و روزانه تخلیه و به موقع شستشو و تمیز گردند .وجود هرگونه حوض و حوضچه در محوطه مدارس ممنوع است .ماده 25: ماده 26:

اسلاید 36: 1/7/201836 دیوارها و کف کارگاه و آزمایشگاه بایستی از جنس مقاوم و قابل شستشو(کاشی ،سرامیک، موزاییک و....)باشد و کف لغزنده نبوده ودارای شیب مناسب به طرف کف شوی باشد .آزمایشگاه وکارگاه بایستی مجهز به دستشویی و صابون مایع باشد .آزمایشگاه وکارگاه باید دارای دستگاه تهویه متناسب باحجم سالن جهت تهویه هوا باشدماده 27: تبصره1تبصره2

اسلاید 37: 1/7/201837 هر مدرسه بایستی دارای اتاق خدمات بهداشتی مجهز به تجهیزات کامل جهت انجام فعالیتهای بهداشتی تغذیه ای (معاینات بهداشتی درمانی دانش آموزان شامل بیماریابی ،بینایی سنجی ،شنوایی سنجی و پایش رشد – آموزش بهداشت و تغذیه به کارکنان و دانش آموزان – کمکهای اولیه در مواقع بروز حادثه و ...) باشد.ماده 28:

اسلاید 38: 1/7/201838 برای هر15 مدرسه همجوار ، یک مدرسه که مرکزیت دارد بعنوان مدرسه پایگاه سلامت دانشآموز در نظر گرفته شود . در مدرسه پایگاه سلامت ، فضایی به مساحت حداقل 30 متر مربع (شامل 3اتاق)جهت انجام معاینات تخصصی دانش آموزان با کلیه لوازم و تجهیزات مورد نیاز اختصاص داده شود .از درمانگاههای دانش آموزی یا فرهنگیان و مراکز بهداشتی درمانی نیز می توان به عنوان پایگاههای سلامت برای مدارس همجوار استفاده کردماده 29: تبصره

اسلاید 39: 1/7/201839 در هر مدرسه باید به ازاء هر دانش آموز 0/5 متر مربع فضای سبز در نظر گرفته شود.به منظور جلوگیری از ایجاد گرد و غبار در محیط مدرسه ،محوطه مدرسه باید باآسفالت یا بتون کف و نظایر آن مفروش گردد.ماده 30: ماده 31:

اسلاید 40: 1/7/201840 کلیه مراکز آموزشی اعم از پیش دبستان ، دبستان ، مدرسه راهنمایی ،دبیرستان ، مراکز پیش دانشگاهی و مدارس فنی و حرفهای و کار و دانش مرتبط با آموزش وپرورش و امثال آن مشمول این آیین نامه می باشنداخذ صلاحیت بهداشتی جهت احداث و تاسیس مدرسه طبق قانون ماده 13 مواد خوردنی ،آشامیدنی ،آرایشی و بهداشتی از سوی مرکزسلامت محیط و کار وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی لازم الاجرا است .ماده 32: ماده 33:

اسلاید 41: 1/7/201841این آیین نامه در 33 ماده و 25 تبصره در تاریخ 84/1/16 به تایید وزرای آموزش و پرورش و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی رسید و اجرای آن توسط واحدهای ذیربط آموزش و پرورش و نظارت بر حسن اجرای آن بر عهده واحدهای بهداشتی آموزشو پرورش و وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی است .کلام آخر

اسلاید 42: 1/7/201842با تشکرموفق و پیروز باشید