آب انبار

آب انبار

اسلاید 1: آب انبار

اسلاید 2: تعاريف آب‌انبار:محفظه‌اي است که در آن همواره آب خوش‌گوار ذخيره مي‌کنند، و مکان سرپوشيده‌اي است در زيرزمين که در آن آب انباشته می کنند.حوض بزرگ روپوشيده در زيرزمين که سقف آن را با آجر مي‌سازند، و جاي ذخيره کردن آب است.آب‌انبار، برکه، حوض، مصنعه و نام‌هاي ديگر، مخازن آب زيرزميني هستند که براي رفع نياز مردم به آب شرب در بيشتر مناطق ايران و بعضي کشورهاي ديگر ساخته مي‌شده است.

اسلاید 3: تاریخچهقدیمی ترین آثار برجای مانده از آب انبارها با پیدایش اولین تمدن های ایرانی هم زمان است. مخزن آب انبار شهر ایلامی دورانتاش در چغازنبیل(چهل کیلومتری جنوب شرقی شهر تاریخی شوش در استان خوزستان) مربوط به هزاره ی دوم ق . م هنوز باقی است. در دوره ی هخامنشیان نیز بقایای آب انبار و آبراه های متعدد در تخت جمشید وجود دارد. در دوره ی اسلامی آب انبار مانند سایر بناهای شهری در مراکز تجمع شهر مانند راسته بازارها و مرکز محلات و همچنین کاروانسراهای بین راهی احداث می شد.آب انبارها از جمله تأسیسات وابسته به قنات هستند كه برای ذخیره ‌سازی در زمستان و استفاده در تابستان كاربرد داشته‌ اند . فن ساختمان و شيوه معماري در ساختمان آب‌انبارها داراي اعتبار خاصي است؛ چرا كه سازندگان اين واحدها با دقت و نكته‌سنجي بسيار، به مسايل عمده اي چون ميزان فشار آب بر كف و سطح آب‌انبار، مساله اندود داخل بنا، تهويه، تصفيه و جلوگيري از آلودگي آب، توجه كامل داشته‌اند.

اسلاید 4: دلایل ایجاد آب انبارشرايط اقليمي‌ خشك و نيمه خشك بخش عمده اي از ايران، تاثير ژرف و بنيادي در خلق پديده‌هاي گوناگون معماري اين سرزمين گذاشته است. ريزش‌هاي آسماني در ايران، به جز ناحيه شمالي و سواحل درياي مازندران، در بقيه نواحي بسيار كم است. به همين دليل، از ديرباز در بيشتر دشت‌هاي وسيع ايران، براي دسترسي به آب، تلاش چشمگيري صورت گرفته و ايرانيان با بهره جستن از تمامي‌ توانايي‌هاي خود، ده‌ها كيلومتر قنات حفر كرده اند. آنها در كنار ساخت قنات‌ها و سدها، به ذخيره سازي آب‌هاي فراوان زمستاني براي به مصرف رساندن آنها در فصل‌هاي گرم سال نيز توجه داشته اند و براي تحقق اين مساله، «آب‌انبار» را بنيان گذاشته اند.دلايل جمع‌آوري و نگه‌داري آب در آب‌انبارها را مي‌توان به صورت زير دسته بندي كرد:الف) تبخير شدن آب در اثر تماس مستقيم با گرماي خورشيد و جريان هوا ب ) فاسد شدن آب در هواي آزاد ج) گرم شدن آب به علت تابش نور خورشيد

اسلاید 5: بهداشت آب انبارهادرآب انبارها برای اینکه آب سالم و بهداشتی بماند از سه روش استفاده می شده است: ۱-فضای آب انبارها در تاریکی محض بود بنابراین میکروب های غیر هوازی که احتیاج به نور دارند نمی توانند در آن رشد کنند. ۲- املاح و ذرات موجود در آب ته نشین می شوند. به این خاطر بر روی آب زغال قرار می دادند و به آن مقداری آهک و نمک اضافه می کردند تا ته نشین شود و به این طریق تصفیه آب را از طریق فیزیکی و شیمیایی انجام می دادند. ۳- به جهت آنکه آب راکد در یک محل دچار فساد و گندیدگی نشود بر روی آب انبارها بادگیر می ساختند تا جریان هوا دائما از روی آب عبور کرده و مانع فساد آب شود.

اسلاید 6: منابع تأمين آب آب‌انباريکي از مهمترين و اساسي‌ترين مواردي که در حيات آب‌انبارها اهميت دارد، تأمين آب آنهاست. به عبارت ديگر ساخت و ادامه حيات اين شاهکارهاي هنري به خاطر وجود آب است. با توجه به ويژگي‌هاي آب و هوايي مناطقي که در حاشيه کوير قرار دارند و از لحاظ باران ساليانه در مضيقه هستند، تنها راه تأمين آب اين بناها چشمه‌ها و قنات‌هاي اطراف شهرها است. البته تعداد معدودي آب‌انبار نيز در محدوده بيرون شهر (آب‌انبار ميان‌راهي) وجود دارند که آب باران جاري شده در دشت‌هاي خشک به طرف آن‌ها هدايت مي‌شود.به طور کلي مخازن آب‌انبارها از آب: الف- قنوات ب- چشمه‌ها ج- رودخانه‌هاي فصلي، پر مي‌شده است.

اسلاید 7: نحوه آب رساني : آب‌انبارهايي كه در مناطق كوهستاني ، كوهپايه‌ها و دشتها نزديك به چشمه‌ها يا مظهر قناتها ساخته شده‌اند به وسيلة مجرايي كه از مظهر قنات يا چشمه به مخازن مي‌پيوندد پر مي‌شوند .در بيشتر جايها كوشش مي‌شود آب از طريق مجراهاي زيرزميني يا تنبوشه‌اي به مخازن هدايت گردد . گاهي طول مسير تنبوشه‌گذاري شده به چندين كيلومتر مي‌رسد ، مثلاً آب‌انبارهاي عظيم گرد كوه دامغان از آب چشمة پيخار كه در دو فرسنگي قلعه واقع بود پر مي‌شد . آب‌رساني معمولاً در زمستان و پيش از جاري شدن سيل انجام مي‌شود و حجم آب به وسيلة دريچه‌اي ويژه كه در مسير جريان آب قرار مي‌گيرد تعيين مي‌گردد . بيشتر آب‌انبارهاي كنار راههاي كارواني از سيلابهاي بهاري رودخانه‌اي نزديك به آنها پر مي‌شود . خاكريزهاي موربی در بستر رودخانه در هنگام خشكي مي‌سازند و آب گرد آمده در پشت خاكريزها را به مجرايي كه به آب‌انبار مي‌پيوندد هدايت مي‌كنند . بعضي از اين مخازن يك مجراي خروجي در مقابل مجراي ورودي دارند كه مازاد آب را از آب‌انبار به بيرون هدايت مي‌كند . اگر مجراي خروجي كشش كافي نداشته باشد ، آب در پشت خاكريز جمع مي‌شود و پس از شكستن آن در بستر اصلي رودخانه جريان مي‌يابد . در منطقة تايباد ، سيلاب ابتدا به يك حوضچه وارد مي‌شود و پس از آنكه رسوباتِ آن تا اندازه‌اي ته‌نشين شد سر آب آن را به حوض انبارها مي‌اندازند . در اين صورت برداشت آب ابتدا از اين حوضچه صورت مي‌گيرد . در نواحي جنوبي ايران جويهاي متعدد كوچكي در مسير سيلابها ساخته مي‌شود . آب باران در اين جويها گرد مي‌آيد و به يك جوي بزرگ‌تر كه به آب‌انبار مي‌پيوندد هدايت مي‌شود . گاه در اين مناطق سه چهار بركة نزديك به هم به وسيلة نهري به يكديگر متصل شده است تا اگر آب از يكي سرريز كند به ديگري وارد شود . اين نوع آب‌رساني گاه در مناطق كوهستاني نيز انجام مي‌گيرد .

اسلاید 8: تقسیم بندی آب انبارها

اسلاید 9: الف- آب‌انبارهاي همگاني ب- آب‌انبارهاي خصوصياز جهت اهمیت

اسلاید 10: آب‌انبارهاي خصوصيآب‌انبارهاي عمومينوع عملكرد و اركان

اسلاید 11: شكل ساختمان و نحوه آب برداري 1-آب انبار دستي يا آب انبار رو 2-آب انبار شيري

اسلاید 12: آب انبار شیری : :برخي از آب‌انبارهاي خصوصي و بيشتر آب‌انبارهاي عمومي داراي پاشيراند . آب‌انبارهاي عمومي بزرگ گاه بيش از يك شير و چند چالة فاضلاب دارند.آب انبار دستی : برخي از آب‌انبارهاي عمومي بي‌توجه به بهداشت ، فاقد پاشيرند و پلكاني در داخل مخزن آب، از سطح زمين تا كف آن ، ساخته شده است و مستقيماً مي‌توان از مخزن آب برداشت . به تدريج با مصرف آب و پايين رفتن سطح آن، پله‌هاي بيشتري از زير آب آشكار مي‌گردد ، مانند آب انبارهاي حسينيه‌هاي زواره و كَراش و دهكده‌هاي آن ؛ داخل مخازن بركه‌اي اين ناحيه نيز پلكان چهار گوشه‌كوچك تا كف بركه ساخته شده كه در محل به آنها «پاكُنه» مي‌گويند . نوعي ديگر از آب انبارهاي عمومي كه معمولاً گنجايش كمي دارند ، فاقد هرگونه پله‌اند و از طريق دريچه‌اي ، مانند دهانة چاه ، كه مستقيماً به مخزن متصل است با دلو از آنها آب برمي‌دارند . اين گونه مخازن در طبس و محمدية نائين و برخي شهرهاي كويري ديده مي‌شود .

اسلاید 13: الف) آب‌انبارهاي شهريب) آب‌انبارهاي روستاييج) آب‌انبارهاي قلعه ايد) آب‌انبارهاي ميان‌راهيه) آب‌انبارهاي بيابانيموقعیت مکانی

اسلاید 14: زماني الف- آب‌انبارهاي پيش از دوره صفويب- آب‌انبارهاي دوره صفويج- آب‌انبارهاي دوره قاجارد- آب‌انبارهاي عصر حاضر

اسلاید 15: عناصر تشکيل دهنده آب‌انبار

اسلاید 16: به طور کلي ويژگي‌ها و عناصر مختلف تشکيل دهنده يک آب‌انبار عبارت‌اند از:الف- نحوه ساخت (ويژگي‌هاي ساختماني و اجرايي)ب- مخزن آب‌انبارج- راچينه (راه‌پله)د- پاشيره- سردرو- تزييناتز- بادگيرح- فضاهاي مشترک با ساختمان آب‌انبار

اسلاید 17: الف- نحوه ساخت (ويژگي‌هاي ساختماني و اجرايي)پس از آن که محل و موقعيت مناسبي براي احداث آب‌انبار در نظر گرفته مي‌شد، معماران با خط‌کشي محل محيط مخزن، کار را براي حفاري و خاک‌برداري مقنيان (چاه‌کن‌ها) آماده مي‌کردند.کار گودبرداري به دو شیوه : گود برداری در زمینهای نرم 1- گود برداری کامل 2-ریخته ای گود برداری در زمینهای سنگی

اسلاید 18: 1-گودبرداري كامل : در اين روش پس از گودبرداري جاي مخزن اصلي، تا عمق پيش‌بيني شده ، كف آن را شفته آهك مي‌ريزند و پس از سفت شدن كف ، به چيدن ديوارهاي مخزن با آجر يا سنگ مي‌پردازند . براي استحكام بيشتر و غيرقابل نفوذ شدن مخازن از آجرهاي خوب پخته شده استفاده مي‌كنند و آنها را معمولاً قبل از به كار بردن در آب مي‌زنند (زنجاب كردن) و در برخي جاها در محلول آب ‌آهك فرو مي‌برند. ملاط آجرها يا سنگها نيز شفته آهك (ماسه آهك) است . پس از آنكه طاق را با آجر و گچ يا خشت و گچ يا سنگ و گچ زدند كف و بدنه را ساروج مي‌كنند . غالباً آب‌انبارهاي بزرگ‌تر را با لاية مضاعفي از آجر و لاية ديگري از ساروج ، با تركيبي اندكی متفاوت ، مي‌پوشانند . آب‌انبارهاي كوچك كاروانسراها معمولاً با گنبدي از قلوه‌سنگهاي ورقه شده پوشيده مي‌شوند ، اين قلوه‌سنگها مانند آجر روي هم قرار مي‌گيرند و بالا مي‌روند ؛ ولي آب‌انبارهاي بزرگ هميشه طاقي از گنبد دارند . بركه‌هاي بسياري در حاشية خليج‌فارس با سنگ ساخته شده و طاق آنها را نيز با سنگ زده‌اند ، مانند بركة كاكا ، طلايي ، خَرَكي ، شيخ ، نيريز ، شاكو و شكري در بندر لنگه - بركة رئيس حسن ، گله‌داري ، عباس و بهزاد در بندعباس كه قابل ذكرند . مصالح ساختماني بركه‌هاي حاشية جنوبي فارس و كرمان آجر و خشت است ، بيشتر مخازن با آجر و بيشتر سقفها با خشت ساخته شده تا از انتقال حرارت به سطح آب جلوگيري شود

اسلاید 19: -2روش ريخته‌اي : در اين روش جاي ديوارهاي مخزن را به عرض معين و عمقي كه آب‌انبار در پايان كار بايد داشته باشد گودبرداري مي‌كنند و داخل آن را تا نزديك سطح زمين (درست مانند پي‌سازي در ساختمانها) شفته آهك مي‌ريزند و يكي دو هفته آن را رها مي‌كنند تا اُفت لازم را بكند و كمي خشك و سفت شود . سپس محوطة ميان اين ديوارهاي شفته‌اي را كه خاك بكر و جاي مخزن اصلي است گودبرداري مي‌كنند و آنگاه به ساختن كف و ساروج كردن بدنة مخزن مي‌پردازند . در پاره‌اي جايها ديده شده كه پس از‌ آماده شدن ديوارها و پيش از گودبرداري قسمت داخل ديوارها ، به زدن سقف پرداخته‌اند، زيرا چوب بست كردن داخل آب‌انبار براي زدن سقف مخازن آب‌انبارهاي بزرگ با توجه به اندازة ابعاد آنها ساختن تعدادي ستون يا جرز در داخل مخزن ضروري است . نمونه‌هاي اين ستونها و جرزها را در آب‌انبارهاي ستون‌دار كاروانسراي مادرشاه ، همچنين آب‌انبارهاي حاكم هارون (با چهار جرز) و حاجي سيد حسين صباغ در كاشان مي‌توان ديد . مخازن آب‌انبارهاي كوهستاني را با قلم و چكش در دل سنگ كنده و سقف آنها را با طاق ضربي پوشانده‌اند . گاهي نيز قسمتي از طاق ،‌ سنگ طبيعي كوه است كه زير آن را هلالي با قلم تراشيده و بقيه را با آجر سقف‌ زده و به يكديگر متصل كرده‌اند ، مانند آب‌انبارهاي عظيم گرد كوه دامغان ،

اسلاید 20: طرحواره يک آب انبار (معمولا بين راهي)

اسلاید 21: ب- مخزن آب‌انبار وسقف آنپس از شفته‌ريزي و افت کردن و سفت شدن کف مخزن، کار ديوارچيني بدنه آغاز مي‌گشت. «آجر مورد استفاده براي آب‌انبار، آجر خاصي به رنگ ليمويي به نام آجر آب‌انباري بود که فقط براي آب‌انبار مورد استفاده قرار مي‌گرفت بعد از ساخت بدنه که پشت ديوار آن نيز با گل و آهک پر مي‌شد بنايي پوشش آغاز مي‌گشت و سپس بدنه را با ساروج اندود مي‌کردند.»آب‌انبارهاي عمومي را غالباً با طاق و گنبد مي‌پوشانند و عموماً پوشش آب‌انبارهاي بزرگ نيم كره و در برخي مناطق تخم‌مرغي ، مخروطي يا نزديك به مخروط بوده و شيوة معمول طاق‌زني به صورت دورچين است . با اين روش مي‌توان دهانه‌هاي تا حدود 20 متر و كمي بيشتر را پوشاند . گاه دهانة مخزن آن قدر بزرگ بوده كه زدن گنبد بر آن غيرممكن مي‌شدهآب انبار باگنبد مخروطی وبدون بادرگیرگنبد نیم کره بدون بادگیر

اسلاید 22: ج- راچينه (راه‌پله)تعداد پله‌هاي يک آب‌انبار با عمق راچينه آن تغيير مي‌کرده و عمق راچينه نيز با عمق مخزن داخل زمين ارتباط داشته است. عمق مخزن در آب‌انبارهاي محلي کاشان بين 8 تا 15 متر متغير بوده است. تقريباً پلکان تمام آب‌انبارهاي کاشان از سنگ سياه بنا شده‌اند (سنگ‌هاي سياهي که پهناي آنها از 25 تا 30 سانتي‌متر و قطرشان از 5 تا 10 سانتي‌متر متغير است). چون سنگ در مقابل فرسايش ناشي از رفت و آمد مراجعين مقاومت بيشتري نسبت به آجر از خود نشان مي‌داده است.پلکان در آب‌انبارها يا با پاگرد و يا بدون پاگرد بنا شده است. در بسياري از آب‌انبارهاي کاشان پاگرد در محل سردر ورودي وجود دارد. در برخي از آب‌انبارها نيز دو پاگرد ديده مي‌شود. در پاگرد اکثر آب‌انبارها محل‌هايي (تختگاه يا نشيمنگاه) براي استراحت موقت مراجعين بنا گرديده است.يکي ديگر از مسايل مهم در ساخت آب‌انبارها تأمين نور در ساختمان آن است.

اسلاید 23: تأمين نور و روشنايي براي مسير طولاني پلکان، يکي از نکاتي است که سازندگان آب‌انبارها به آن توجه خاصي داشته‌اند. نورگيري به دو شکل به چشم مي‌خورد. روش اول استفاده ازکانال‌هايي عمودي است که بر روي سقف پاشير يا راچينه قرار گرفته يا در بدنه راچينه تعبيه شده و کار نورگيري و تهويه را انجام مي‌دهد.در روش دوم براي تأمين نور و تهويه هوا سرباز ساختن بخشي از مسير راچينه جوابگوي اين امر بوده است. در اين گونه آب‌انبارها عرض قسمت سرباز، معمولاً از قسمت سرپوشيده پلکان بيشتر است.راچينه داراي دو سقف شيب‌دار اصلي و تخت فوقاني است که مابين آنها به اندازه‌هاي مختلف (بين يک تا چند متر) فضاي خالي وجود دارد. تا بدين طريق هم جلوي سنگيني بر روي سقف تحتاني گرفته شود و هم با ايجاد اين فاصله مانع از نفوذ رطوبت از بالا به پايين (سقف فوقاني به تحتاني) گردد و از طرفي نيز شيب سقف راچينه بدين وسيله گم شده و سقف راچينه با کف معبر يکسان شود.

اسلاید 24: ه- سردرسردر به عنوان چشم‌گيرترين قسمت آب‌انبار، صحنه هنرنمايي هنرمندان و معماراني شده است که آن را با انواع تزيينات چون کاشي‌کاري، آجرکاري، کاربندي، مقرنس‌کاري و کتبيه در انواع ثلث و نستعليق و بنايي آراسته‌اند. اين کتيبه‌ها علاوه بر زيبايي، شناسنامه بنا نيز محسوب مي‌شوند.اندازه سردر آب‌انبارها بسته به بزرگي منبع و چگونگي موقعيت آنها داشت . يعني هر آب‌ انباري که از لحاظ حجم آب‌ گيري يا موقعيت محلي بزرگ‌تر بود سردري رفيع‌تر داشت و بالعکس هر آب‌انباري که حجم آب‌گيري کمي داشت و در يک موقعيت استراتژيک محلي و مهم بنا نشده بود از سردر کوچک‌تر و کم‌کارتر برخوردار بود

اسلاید 25: و- تزييناتسازندگان آب‌انبارها علاوه بر رعايت نکات عمده معماري در ساخت و ساز و دادن کاربري به اين بناها، در برخي از آنها به خصوص سردر آب‌انبار و ورودي آن به هنرنمايي پرداخته‌اند. اين تزيينات البته نمادي است از قدر و اهميت عنصر آب در زندگي انسان به خصوص در ناحيه کوير که معمار و هنرمند اين خطّه، آن را به خوبي نشان داده است.متداول‌ترين نوع و شيوه تزيينات آجرکاري آب‌انبارها، آجرکاري به شيوه خفته و رستهاست که حتي ساده‌ترين آب‌انبارها در پشت بغل‌ها داراي اين تزيين هستندوهمچنينبراي زيباسازي نماي آجري از کاشي‌هاي کوچک رنگي نيز استفاده شده است.تزيينات معقلي وشکل‌هاي مختلف آن نيزدرنماي سردرورودي، دو طرف ورودي‌ها،در پشت‌بغل‌هاي تزييني و طاق‌نماهاي متقارن سردر، زينت‌بخش آب‌انبارهاست.همچنين کاشي‌کاري با کاشي‌هاي هفت رنگ و معرق نيز در تزيين آب‌انبارها به کار رفته است.استفاده از خطوط بنايي از شيوه‌هاي رايج در آب انبارهاست.

اسلاید 26: ز- بادگيربراي خنک و سالم نگهداشتن آب مصرفي اهالي مناطق کويري و حاشيه کوير نيز تدابير انديشمندانه‌اي به کار رفته است و آن ساخت بادگير (براي به گردش درآوردن هوا در داخل مخزن آب) است. همچنين در آب‌انبارهايي که فاقد بادگير هستند بر روي سقف مخزن، هواکش‌هايي ايجاد مي‌کردند تا جريان هوا را برقرار سازند. حتي در برخي از آب‌انبارهايي که بادگير دارند نيز اين تدابير به کار رفته است.جهت قفسه در بادگيرها با توجه به جهت وزش باد مطبوع در نظر گرفته شده است. در اين حالت بادگيرهاي به طرف باد مطبوع، حالت مکنده دارد، هواي خنک را درون مخزن برده و بادگير يا بادگيرهايي با جهت مخالف، هواي داخل مخزن را به بيرون هدايت مي‌کنند و به اين طريق باد جدا شده باعث خنکي هوا و آب داخل مخزن مي‌شود.از ديگر مواردي که در تهويه آب‌انبارها مؤثرند هواکش‌ها هستند. از هواکش‌هاي مهم آب‌انبار، هواکش مستقر در سقف محوطه پاشير آن است که به صورت روزنه‌اي دايره‌اي شکل است و به قطر پنجاه سانتي‌متر و به ارتفاع حدود بيست تا سي متر تا سطح پشت بام آب‌انبار و به صورت تنوره مانند ساخته شده است. کاربري آن تهويه هواي داخل آب‌انبار شامل محوطه‌هاي پاشير و پلکان آب‌انبار و همچنين نوررساني است.هوايي که از قسمت سردر ورودي، داخل مي‌شود از هواکش مذکور خارج مي‌گردد؛ بدين صورت که دم حاصل از ساختار آب‌انبار در عمق زمين از اين طريق به خارج از بنا کشيده مي‌شود و چنان‌چه تعريق انجام نپذيرد دم موجود در بدنه‌ها و سقف و به طور کلي در سازه بدنه نفوذ کرده و سبب فرسايش تدريجي و تخريب بنا مي‌گردد. در واقع آب‌انبار به دو طريق: يکي ورودي و ديگري هواکش مستقر در سقف محوطه پاشير با فضاي خارج خود ارتباط پيدا مي‌کند.

اسلاید 27: ح- فضاهاي مشترک با ساختمان آب‌انبارآب‌انبارها به صورت کانوني زنده براي محلات بوده‌اند که فضاهاي معماري از قبيل مساجد، حسينيه‌ها و تکايا بر روي مخزن آنها (خصوصاً در عصر صفوي) بنا گرديده‌اند.علاوه بر آن در مجاورت اکثر آب‌انبارها زميني باير قرار دارد که در اصطلاح محلي به خرّه‌انداز (خرّه به فتح خ و کسره و تشديد ر) موسوم است. منظور گل و لاي و لجن ته‌نشين شده در کف حوض يا مخزن است.در هنگام نظافت آب‌انبار با هرز دادن آب باقي‌مانده در مخزن به داخل چاه فاضلاب، گل و لاي و خرّه‌هاي حاصله که در کف مخزن رسوب مي‌کرد به وسيله چرخ چاه بالا کشيده مي‌شد و در اين محوطه جمع‌آوري و پس از آن که آب آن بخار مي‌گرديد به خارج از بنا حمل مي‌شد.از ديگر محوطه‌هاي آب‌انبارها پشت آنهاست. به طوري که ذکر شد بر بام اغلب آب‌انبارها ساختمان حسينيه و يا مسجد و يا زورخانه و يا خانه و يا کارگاهي شکل گرفته و ساخته شده است. اغلب فضاهاي مستقر در پشت بام آب‌انبارها، مذهبي و گاهي هم خدماتي هستند.

اسلاید 28: فرايند خنك سازي آب در آب انبارها

اسلاید 29: مخزن آب انبارها را از طريق كانالهايي به طول چندين كيلومتر در يكي از سردترين شبهاي زمستان آب سرد پر مي نمايند. اغلب كانالها رو باز بوده تا آب از طريق سرمايش تبخيري و انتقال حرارت تشعشعي با آسمان خنك شده بطوري كه دماي آن تا نزديكي نقطه انجماد كاهش مي يابد . در تابستان آب دروني مخزن به صورت لايه هاي حرارتي درآمده بطوري كه دماي سطح آب با توجه به تبادل حرارت تشعشعي با سقف گنبدي همان دماي محيط داخل آب انبار مي باشد و درجه حرارت آب نزديك به كف تقريباً همان دماي آبي است كه مخزن در زمستان با آن پر شده است. علت لايه بندي حرارتي آب درون مخزن اين است كه وقتي جريان هواي محيط بيرون از طريق كانالهاي ورودي بادگير به فضاي دروني آب انبار وارد مي شود ، با برخورد به سطح آب مخزن باعث تبخير آن شده كه در اثر اين فرايند لايه سطحي آب ، گرماي خود را از دست مي‌دهد و جاي خود را با چند لايه گرمتر و زيرين خود به علت جرم مخصوص بيشتر عوض مي نمايد . شير برداشت آب از مخزن در پايين ترين نقطه آن قرار داده مي شود به نحوي كه هيچ گونه اغتشاشي در طبقه بندي حرارتي موجود ايجاد نشود و لايه بندي حرارتي حفظ گردد. با توجه به نتايج حاصل از حل عددي و اندازه گيريهاي تجربي ، مي توان به اين نكته اشاره نمود كه دماي آب مخزن تابعي از حجم مخزن ، دماي آب اوليه وارد شده به مخزن ، نوع خاك و مقدار رطوبت آن مي‌باشد.

اسلاید 30: چند نمونه آب انبار

اسلاید 31: آب انبار های یزدبرای شهرهای کویری همچون یزد ارزش آب بیش از هر جای دیگر احساس می شود . در این شهر بیش از 75 آب انبار وجود دارد 180سال پیش در دوره قاجاره ساخته شده است . در استان یزد بیشتر آب انبارها دارای سه یا چهار بادگیر می باشند . ولی در برخی مناطق ، آب انبارهای تک بادگیری ، دو بادگیری ، شش بادگیری و هفت بادگیری نیز وجود دارد.

اسلاید 32: آب انبار امیر چخماق مربوط به دوره صفوی است در یزد، خیابان امام خمینی، میدان امیرچخماق، جنب بازارچه حاجی قنبر واقع شدهاستاین اثر در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۸۹۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.قدمت این بنا به 430 سال می رسد که هیچ گونه تغییری در آن ابجاد نشده است.این بنای تاریخی بزرگترین آب انبار یزد است که مصرف یکسال اهالی منطقه را تامین می کرده است.قطر آن 3/22 متربوده و شامل چهار طبقه می باشد.این بنا در سال 1380 به همت آقای علی درهمی به زورخانه تبدیل شد.این آب انبار که در زیر تکیه امیرچقماق قرار دارد و اکنون بخشی از موزه آب یزد را تشکیل می‌دهد، به همراه بازارچه حاجی قنبر در زمان امیرچقماق و به دستور نظام‌الدین حاجی قنبر جهانشاهی احداث گردیده است. اواسط قرن نهم حجری (حدود سنه 850) روزگار بنای مجموعه تاریخی امیرچقماق است و جزء موقوفات امیرچقماق می‌باشد. این آب انبار یک ورودی دارد که در دومین صفه تکهی امیرچقماق واقع شده است و با 50 پلکان می‌توان به پاشیر آب انبار و محل برداشت آب رسیدآب انبار امیر چخماق

اسلاید 33: . نکته‌سنجی و دقت معماران سازنده آب انبار سه ویژگی انحصاری را برای این آب انبار پدید آورده است1. تمام بدنه آب انبار در زمین مدفون است، حتی گنبد فوقانی تهویه هوا هم در دل زمین قرار دارد و تیزه گنبد در سطح زمین است. 2. بادگیرهای آب انبار در بدنه دیوار بازارچه حاجی‌قنبر جا گرفته است و چیزی را که در دیگر آب انبارها به نام بادگیر می بینیم در اینجا مشاهده نمی‌شود. 3. پلکان آب انبارها در اکثریت قریب به اتفاق آنها به وسط خزینه برخورد می‌کند، که در این آب انبار پلکان در جنب خزینه قرار دارد و شاید علت آن بوده است که اگر می‌خواستند پلکان به وسط خزینه برخورد کند باید دقیقاً زیر مناره‌ها را خالی می‌کردند که این مسئله استقامت مناره‌ها را کم می‌کرد. خزینه آب انبار در عمق 14 متری زمین حفر شده است و همانطور که گفته شد سقف خزینه همکف بازارچه است و قطر خزینه 9 متر می‌باشد . ارتفاع آبگیر خزینه هم 9 متر است و بقیه ارتفاع آن برای تهویه آب و فضای عبور هواست. این آب انبار دارای 4 بادگیر 4 وجهی بوده که دو تای آنها از بین و ساقه آنها به بلندی حدود 5/1 متر بالاتر از پشت بام بازارچه دیده می‌شود. با همت موزه آب یزد سه بادگیر آب انبار به شکل سنتی و اصلی خود بازسازی شده‌اند. آب انبار تا حدود 40 سال پیش مورد استفاده عموم بوده و با ورود شبکه آب لوله‌کشی به شهرها، این یادگاری‌های جاوید به فراموشی سپرده شده‌اند و دیگر کاربری گذشته را ندارند.

اسلاید 34: تکیه امیر چخماق

اسلاید 35:

اسلاید 36: آب انبار مورد نظر در تداول عامه به نام « انبار مریضو» (ANBAR – E – MAHRIZOO) گفته می شود ، اما بنا به گفته سالمندان ندوشن نام صحیح آن آب انبار محمد رضا می باشد . گفتنی است محله ای که آب انبار مذکور در آن واقع شده ، بر اساس نوشته زیلوی مسجد سودک که در نزدیکی آن واقع است در قرن سیزدهم به محله ملایان معروف بوده است .محمدرضا نام بانی و واقف آب انبار و باغ جنب آن است . دسترسی به پاشیر آب انبار از ده راه پله مسقف امکان پذیر است .در سر در ورودی راه پله سنگ کتیبه مربع شکلی نصب بوده که اکنون بر جای خود نیست . مخزن آب انبار مستطیل شکل است دو بادگیر یک طرفه دارد . مصالح به کار رفته در بنا خشت و گل و آجر است .آب انبار مریضان ندوشن

اسلاید 37: این آب انبار در محله پایین یا توده در کنار مسجد جامع ندوشن واقع شده است درفاصله بین ورودی راه پله و همچنین در جبهه های اطراف بنا چسبیده به آن منازل مسکونی ساخته شده است و جز ورودی راه پله که محدود به کوچه است اجزاء دیگر بنا از دید محفوظ می باشد ، بطوری که به منظور مشاهده بادگیرها و سقف مخزن باید از راه پله خانه ایجاد شده روی راه پله آب انبار اقدام نمود . مخزن آب انبار طرحی مدور دارد و سقف آن بصورت نیم کره است و سه بادگیر چهار وجهی دو طرفه به آن متصل است . قدمت آن را به عصر صفوی نسبت می دهند . راه پله و ورودی آب انبار در جبهه جنوبی است و به پا شیر منتهی است . مصالح بکار رفته در بنا خشت و گل ، آجر و ملاط ساروج می باشدآب انبار شاه عباسی ندوشن

اسلاید 38: آب انبار بوستان ندوشنمصالح به کار رفته در آب انبار بوستان خشت و گل، آجر، سنگ و دیمه (اندودی متشکل از خاکستر و آهک برای آب بندی) است. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۳۶۲ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.در کشتزارهای شرقی بافت ندوشن واقع شده است

اسلاید 39: یک بادگیر دو طرفه بین خزینه آب انبار و اتاق جنبی آن ساخته شده که تهویه و خنک سازی هر دو فضا را برعهده دارد پلان بادگیرآب انبار مستطیل شکل است و دهانه آن سوی مغرب و مشرق است وهردهانه دارای دو قفسه می باشد. این بنا در سال ۱۳۹۱ مرمت و بازسازی شد. آب انبار بوستان مربوط به دوره قاجار استپلان مخزن آب انبار هم مستطیل شکل می‌باشد و سقف آن گردچین است

اسلاید 40: نوع مصالح و خصوصیات معماری بنا نشان از قدمت بیش از سیصد سال آن دارد واقع شدن بنا در کنار امامزاده‌ای متعلق به دوران صفوی نیز به تعیین قدمت بنا در عهد صفوی قطعیت بیشتری می‌دهد. سه هواکش خشتی یکطرفه در اطراف مخزن موجود بوده که یکی از آنها برای تعریض کوچه مجاور تماماً تخریب شده است.بنای آب انبار امامزاده به مساحت ۱۰۲ متر مربع در جوار امامزاده مامانیک واقع شده استدرگاه ورودی با آجر و خشت ساخته شده و پوشش سقف آن کاهگل است. به دلیل واقع شدن بنا در کنار امامزاده‌ به این نام خوانده شده است.در نزدیکی یکی از دروازه‌های ورودی قدیم ندوشن واقع شده است. مصالح به کار رفته در بنا سنگ، ساروج، آجر و خشت است. مخزن با پلان دایره‌ای شکل به عمق تقریبی ۵ متر ایجاد شده است نمای بیرونی مخزن تماماً از سنگ می‌باشد.منبع تأمین آب آن نیز قنات بوده است.آب انبار امامزاده ندوشن

اسلاید 41: آب انبار سکینه مربوط به دوره قاجار است. بنای آب انبار سکینه دارای مخزنی مدور با سقفی گنبدی شکل می باشد. آب انبار دو بادگیر چهار طرفه با مقطع مستطیل شکل دارد. ورودی راه پله اخیراً مسدود شده ولی از شواهد و گفته ها چنین بر می آید که راه پله آن سرپوشیده است. مصالح به کار رفته در بنا خشت و گل است و از آجر در نمای بدنه بادگیرها ورویه سقف مخزن استفاده شده است. آب انبار سکینه به واسطه قرارگیری در حریم خانه حاجی صادق و مسجد قلعه گزینه مناسبی برای ایجاد مرکزی فرهنگی در بافت تاریخی ندوشن است، ولی متأسفانه این اثر هم رو به تخریب است. این اثر در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۳۶۸ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.آب انبار سکینه ندوشن

اسلاید 42: آب انبار گلشندر محله پرجمعیت (تل) در قلب شهر یزد واقع می باشد تا 30 سال قبل استفاده میشداین آب انبار دو پاشیر و پلکان جداگانه برای استفاده مسلمانان و زرتشتیان دارد. نمای آجری خوش نقش مدخل و پوشش آجری در پشت گنبد. حجم مخزن 2000 متر مکعب.آب انبار دارای 4 بادگیر چهار وجهی است که در فواصل یکسان بر کنار محیط مخزن دایره ای شکل آب انبار و از سطح زمین به ارتفاع 13 متر برافراشته شده اند. از بناهای دوران معاصر است.حجم مخزن آن دو هزار متر مکعب است

اسلاید 43: اين بنا در لنگه مرز يزد ، کنار جاده قديم تهران (نزديک جاده کنوني) و رو به روي کاروانسراي قديمي واقع گرديده براساس سنگ نوشته تاريخي آن ، در سال 1205 ه. ق توسط « حاجي حسين عطار » نامي ساخته شده است. دسترسي به مخزن اين بنا از طريق راه پله اي با 55 پله امکان پذير است.آب انبار حاج سید عطار یزد

اسلاید 44: این آب انبار در محله ای به همین نام در شهرستان یزد قرار دارد . این بنا دارای دو ورودی ( یکی در شمال و دیگری در جنوب مخزن ) ، شش بادگیر و مخزن بزرگی به حجم دو هزار متر مکعب است .آب انبار شش بادگیریاین آب انبار پنجاه و پنج پله دارد . این آب انبار دارای شش بادگیر است ، سه بادگیر آن از ابتدا ساخته شده بود و سه بادگیر دیگر بعد ها به آن الحاق شده است ، با كمی دقت در شكل بادگیرها تفاوت سه بادگیر قدیمی با دیگر بادگیرهای آن مشهود است. شش بادگیر آب انبار با توجه به شرایط اقلیمی و جهت باد در این منطقه به شكل 8 وجهی می‌ باشند.

اسلاید 45: ورودی آب انبار در قسمت جنوبی است و بین پله های بیست و پنج و بیست و شش آن ، از بالا یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد و طاق آب انبار بعد از هشتی شروع می شود . شیر آن نیز در قسمت ورودی شمالی است . ورودی شمالی نسبت به مخزن شیر ، قرینه ورودی جنوبی است . آب انبار دارای گنبد تخم مرغی شکل است . ارتفاع مخزن آب آن 6/12 متر و ارتفاع بادگیر ها ده متر است .این آب انبار بزرگ و پرحجم بالغ بر 2000 متر مكعب گنجایش داشته و دو عدد شیر یا راه دسترسی به شیر آب انبار دارد كه یكی برای استفاده مسلمین و دیگری برای استفاده اقلیت مذهبی زرتشتی می ‌باشد .

اسلاید 46: این آب انبار مجاور نیایشگاه زرتشتیان یزد ، در فاصله هفتاد و پنج کیلومتری شهر یزد قرار دارد . با توجه به نحوه ساخت آن ، می توان گفت که این بنا متعلق به دوره قاجار است . آب انبار از نوع میان راهی است و در مسیر فرعی جاده یزد - طبس قرار دارد . این آب انبار از آجر و به شکل یک اتاق چهار گوش است دارای یک ورودی باقوس هلالی است و در دو طرف ورودی آن ، دو سکو برای نشستن قرار دارد . نقشه مخزن آن مدور و دارای یک فضای چهارگوش در جلو برای دسترسی به آب است .آب انبار میان راهی مسیر چک چک

اسلاید 47:

اسلاید 48: در سریزد هم مثل سایر مناطق استانِ یزد ، آب مصرفى جهت شرب و مصارف خانگى از آب انبارها تأمين مى شده است . در روستاى سريزد آب انبارهایی با فرمها و الگوهاى متفاوت وجود دارد كه برخى از آنها هنوز مورد استفاده قرار مى گيرد . آب انبارِ پایِ برج به شیوه ای خاص بنا گردیده است . این آب انبار همچنان که از نامش پیداست آب انباری است که فضای بالای مخزنِ آن به صورتِ برجی استوانه ای شکل طراحی و ساخته شده است . بر دیواره ی برج ، تزئیناتی به شکلِ نقوشِ هندسیِ ساده حک شده است . کنارِ آب انبار ساباطی برپاست . ساباط و سکوهای اطراف آن برای استراحتِ اهالی بوده تا بعد از پیمودن پله های آب انبار و برداشتِ آب ، لختی بیاسایند و خستگی از تن به در کنند. این آب انبار در دوران قاجار بنا گردیده.آب انبار پای برج سریزد

اسلاید 49: این بنا در اواخر قرن هشتم میلادی توسط سیدرکن الدین ثانی در محله مسجد جامع شهر یزد ساخته شده دارای چهار بادگیر بر روی مخزن است که آب را خنک می کرده است. این آب انبار دارای یک در قدیمی و سی وهفت پله است.آب انبار وزیری

اسلاید 50: این آب انبار توسط خواجه شاه امیر استرآبادی در محله وقت و ساعت شهر یزد ساخته شد. سنگ مرمر سردر بنا، تاریخ 1121 هـ.ق را نشان می دهد. این آب انبار دارای چهل و نه پله دارد چهار بادگیر بر روی مخزن است.آب انبار وقت و ساعت

اسلاید 51: موقعیت آن که در میانه کشتزارهای ندوشن واقع است مصالح به کار رفته در آب انبار خرمن زار خشت و گل ، آجر، سنگ و دیمه است.کارکرد آب انبار و فضای جانبی آن در کشاورزی سنتی را می‌توان از ویژگی‌های قابل توجه آب انبار خرمن زار بر شمرد. دهانه‌های بادگیر آب انبار رو به غرب و شرق است و هر دهانه‌ دارای دو قفسه می‌باشد. نحوه دسترسی به پاشیر از طریق ۶ پله صورت می‌گیرد که مسیر آن به صورت L شکل است. قدمت بنا که به دوران قاجار باز می‌گرددآب انبار خرمن زار

اسلاید 52: اتاقی در جبهه شمالی آب انبار ساخته شده، مکانی است برای استراحت کشاورزان، به این فضا در مناطق میبد و صدوق «گمبه» می‌گویند. پلان مخزن آب انبار مستطیل شکل می‌باشد.آب انبار دارای یک بادگیر دو طرفه با پلان مستطیل شکل است که در جبهه غربی واقع است و نقش آن در آب انبار تهویه فضای خزینه و خنک سازی آب موجود در آن است.

اسلاید 53: آب انبارهای استان قزوین

اسلاید 54: بزرگترین آب انبار تك گنبد ی ایران و جهان است در سال ۱۱۹۱ هجری شمسی (۱۲۲۷ هجری قمری - ۱۸۱۲ میلادی) در محله راه ری شهر قزوین ساخته شد ودر حال حاضر در خیابان راه آهن این شهر قرار دارد. بانیان این بنا محمد حسن خان و محمد حسین خان سردار از امرای فتحعلی شاه، محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار بودند. این آب انبار دارای سردری رفیع با قوس جناغی است .آب انبارسردار بزرگ

اسلاید 55: گنبد عظیم آب انبار ، آجری و در بالاترین قسمت آن بادگیری قرار دارد و ارتفاع بلندترین نقطه آن تا كف آب انبار، حدود 5/28 متر است . حجم مخزن این آب انبار سه هزار و ششصد متر مكعب است .این آب انبار یک نظام بزرگ و جالب از آب رسانی شهری محسوب می شه دارای گنبدی رفیع و آجریه که نورگیرهایی بر بدنه آجریش تعبیه شده . در دو طرف در ورودی سکوی سنگی برای نشستن و استراحت وجود داره و این راه و به کانالی مشهور به راه شیر منتهی شده که دارای سقف قوسی شکله.

اسلاید 56: راه شیر آب انبار ، پنجاه پله سنگی دارد و برای دسترسی به آب باید دوازده و نیم متر پایین رفت. مخزن آب آن ، مربع شكل و به ابعاد تقریبی هفده متر است . مصالح به كار رفته در جرزهای آن ، شفته آهك با روكش ساروج (مخلوطی است از آهك و خاكستر یا ریگ كه در آب به مرور جذب انیدرید كربنیك كنند و آهكش به صورت سنگ آهك كه محكم و پایدار است در می آید و از آن در جهت ساختن بنا استفاده می كنند. )و قطر آنها در حدود سه متر است .

اسلاید 57: این آب انبار مقابل مسجد و مدرسه سردار در خیابان تبریز شهر قزوین قرار دارد ساخته شده توسط برادران سردار از امرای فتحعلی شاه قاجار درسال 1229 هـ . ق. سردر آب انبار، مزین به كاشی كاری و داخل ورودی آن دارای رسمی بندی و كتیبه ای از سنگ مرمر به خط نستعلیق است . گنجایش مخزن آب انبار ، حداكثر 3800 متر مكعب است بزرگ ترین آب انبار شهر محسوب می شود.آب انبارسردار كوچك

اسلاید 58: راه شیرآب انبار سی و شش پله دارد . مخزن آب انبار به صورت مربع و به ابعاد تقریبی بیست متراست . در مركز این مربع ، ستون عظیمی با قطر چهار متر قرار دارد.

اسلاید 59: پوشش آب انبار را چهار گنبد خفته تشكیل می دهند كه در مركز هر یك ، بخاركش كوچكی قرار دارد .

اسلاید 60: از آثار دوره قاجاریه نزدیك مسجد ی به همین نام در خیابان شهید انصاری شهر قزوین قراردارد . این آب انبار دارای سردری مزین به كاشی معقلی و كاربندی است .طاق مخزن آجری و گنجایش مخزن آن حدود هشتصد متر مكعب است .آب انبارآقا

اسلاید 61: راه شیرِ آب انبار در حال حاضر دارای سی پله سنگی است و پایین ترین قسمت آن با كف كوچه ، 9/60 متر اختلاف سطح دارد . مخزن آب انبار به شكل مستطیل است و جرزهای آن با قطر تقریبی 2/20 متر ، از شفته آهك با روكش ساروج ساخته شده است .

اسلاید 62: واقع در ضلع غربی مسجد النبی بزرگ ترین آب انبار بازار شهر قزوین است . بانی آن مرحوم حاج ملا عبدالوهاب از علمای بنام ( مشهور ) شهر و معاصر فتحعلی شاه است . سردر اصلی این آب انبار از بین رفته و از روی شواهد سردر آن در قطع كوچك وساده ، باز سازی شده است . راه شیرِ آب انبار دارای چهل و سه پله است گنجایش 2350 متر مكعب آب را دارد . جرزهای آ ب انبار به قطر 1/60 متر از شفته آهك با روكش ساروج ساخته شده است . این آب انبار پنج بادگیر دارد كه همگی در پشت دیوارهای بازار و مسجد پنهان گشته اند .آب انبار زنانه ی بازار

اسلاید 63: در جلو خانِ مسجد جامع شهر قزوین واقع استبنابر كتیبه ورودی آن ، در زمان سلطنت شا ه سلیمان صفوی ساخته شده است .سردر آب انبار دارای طرحی ساده و فاقد هرگونه تزیین است .راه شیرآب انباردارای سی وهفت پله سنگی است مخزن آن گنجایش 1800 متر مكعب آب را دارد . جنس دیواره های آن از شفته آهك به قطر 40/2 متر است .آب انبار مسجد جامع)خیابان )

اسلاید 64: این آب انبار در سال 1256 هـ . ق بنا شده ستزیبا ترین آب انبار شهر قزوین محسوب می شود. آب انبار دارای سردری زیبا ، مزین به كاشی و طاق رسمی بندی و كتیبه سنگی است . راه شیر آب انبار دارای سی و سه پله با سقفی با قوس جناغی است. مخزن مستطیل شكل آب انبار با شفته آهك و آجر ساخته شده است . دارای دو بادگیر به ارتفاع هشت متر با تزیینات كاشی كاری است . واقع در انتهای خیابان تبریزآب انبار حاج كاظم

اسلاید 65: آب انبار حكیم در انتهای بازارچه ی سپه شهر قزوین واقع استبانی آن حاج میرزا آقای حكیم است . این آب انبار دارای سردری زیبا با رسمی بندی است در كتیبه آن ، تاریخ 1244هـ . ق آمده است . در مقابل سر در این آب انبار، سقاخانه ای هم زمان با آب انبار شكل گرفته است .آب انبار حكیم

اسلاید 66: راه شیرِ آب انبار سی و پنج پله سنگی دارد . مخزن آب انبار از شفته آهك با روكش ساروج ساخته شده است گنجایش آ ن در حدود نهصد متر مكعب است .

اسلاید 67: ساختمان آب‌‌انبار قوام در محوطهٔ بازى در کنار خيابان خليج‌فارس قرار گرفته است. اين آب‌انبار بيش از ۱۵۰ سال عمر دارد با مصالح محلى و در زمان قاجاريه ساخته شده است. اسکلت اصلى و تاق آن از سنگ‌هاى رسوبى خيلى مقاوم با سه دهانه ستون‌بندى به وسيلهٔ ۴ تاق پوشيده شده است. ۲ متر از آب‌انبار خارج از زمين و ۲/۶۰ متر در زيرزمين قرار دارد. در نماى خارجى به فاصلهٔ معينى پنجره‌هايى به ابعاد ۹۰×۱۲۰ سانتى‌متر تعبيه شده است که از داخل با شبکه‌اى از سنگ پوشيده شده است.آب‌انبار قوام بوشهر

اسلاید 68: داخل آب‌انبار با پوشش ساروج خيلى مقاوم ساخته شده است.در حال حاضر از آب انبار به عنوان رستوران استفاده میکنند .