آشنایی با مفاهیم بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار

آشنایی با مفاهیم بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار

اسلاید 1: آشنایی با مفاهیم بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار

اسلاید 2: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران2اقتصاد هر کشور از دو بخش تشکیل می شود:بخش واقعی - دربرگیرندة جریان کالا و خدمات و نیروی انسانیبخش مالی - شامل جریان وجوه، اعتبارات و سرمایه

اسلاید 3: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران3نقش بخش مالی در اقتصاد انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی کشف (تعیین) قیمت سرمایه و وجوه انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات تسهیل دادو ستد توزیع ریسک

اسلاید 4: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران4انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی بازار مالی،امکان انتقال وجوه را از واحدهای دارای مازاد پس انداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع فراهم می کند.تأثیراین نقل و انتقال وجوه، فراهم آوردن امکان سرمایه گذاری مولد است.

اسلاید 5: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران5نحوة انتقال پس اندازها و تبدیل آنها به سرمایه گذاری:انتقال مستقیم وجوه از سوی پس اندازکنندگان به شکل اعطای وامهای بلندمدت (خرید اوراق قرضه) یا مشارکت در سرمایه گذاری (خرید سهام)انتقال غیرمستقیم وجوه، از طریق واسطه های مالی

اسلاید 6: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران6 فرآیند کشف قیمتبازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، به بنگاههای اقتصادی در تصمیم گیریهای سرمایه گذاری و برنامه ریزی مالی کمک می کنند. در صورت وجود شرایط رقابتی در بازار، قیمت به درستی و عادلانه تعیین می شود.

اسلاید 7: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران7 انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعاتبازار کارآمد و قاعده مند مالی، با انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات، به سرمایه گذاران و قرض گیرندگان در اتخاذ تصمیماتشان کمک می کند. نظارت بر انتشار به موقع اطلاعات، شفافیت و کارایی بازار مالی را افزایش می دهد.

اسلاید 8: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران8تسهیل دادوستد سیستم های مالی با کاهش هزینه های مبادلاتی موجب تخصصی تر شدن فعالیت ها، نوآوری تکنولوژی و رشد اقتصادی می شوند.

اسلاید 9: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران9توزیع ریسکانتقال ریسک اشتغال به فعالیتهای اقتصادی بزرگ و پرمخاطره به پس اندازکنندگان حاضر به پذیرش ریسکایجاد تنوع در سبد داراییکاهش ریسک نقدشوندگی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستد

اسلاید 10: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران10دسته بندی بازارهای مالیبراساس نوع دارایی مالی یا ثابت و متغیربودن درآمد ابزارهای مالی (بازار بدهی - بازار سهام)بر حسب سررسید تعهدات مالی (بازار پول، بازار دادو ستد ابزارهای مالی با سررسید کمتر از یکسال - بازار سرمایه، بازار دادو ستد ابزارهای مالی با سررسید بیش از یکسال)مرحله عرضه اوراق بهادار (بازار دست اول، بازار عرضه اوراق بهادارجدیدالانتشار - بازار دست دوم، بازار دادوستد اوراق بهادار موجود)

اسلاید 11: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران11 بازار پولبازار دادوستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول که سررسید کمتر از یک سال دارند. ویژگی:اندک بودن ریسک نقدشوندگی و عدم پرداختنقدینگی بالا نهادهای فعال:بانک مرکزی، بانک های تجاری، موسسات اعتباری غیر بانکی

اسلاید 12: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران12 ابزارها: اسناد خزانه، پذیرش بانکی، اوراق تجاری، گواهی های سپرده

اسلاید 13: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران13 ابزارهای بازار پولاسناد خزانه: اوراق بهادار کوتاه مدتی است که توسط دولت منتشر میشود و سررسید آن سه ماه، شش ماه یا یک سال است. این اسناد کوپن بهره ندارند و به صورت تنزیل شده به فروش می رسند.گواهی سپرده: سندی است که توسط یک موسسة سپرده پذیر-عموماًبانک ها-در قبال دریافت مبلغ مشخصی پول که نزد آنها سپرده شده،منتشرمی شود.این گواهی ها دارای سر رسید و نرخ بهرة معین هستند.

اسلاید 14: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران14اوراق تجاری: نوعی اوراق قرضةکوتاه مدت بدون تضمینی هستند که معمولاً توسط شرکتهای معتبری که نیاز به وام کوتاه مدت دارند، منتشر میشود. انتشار این اوراق، گاهی به صورت تنزیلی و گاهی با پرداخت بهره است.پذیرش بانکی: دستور پرداخت مبلغ معین در تاریخ معین به حامل آن است که مؤسسات تجاری برای تأمین معاملات مالی با شرکتهای خارجی یا داخلی، به کار می گیرند.

اسلاید 15: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران15نهادهای بازار پولبانک مرکزی: به عنوان یکی از نهادهای اصلی بازار پول،نقش مهمی در تنظیم جریان پول و اعتبار در اقتصاد و تکمیل سیاست های اقتصادی دولت ها بر عهده دارد.بانکداری دولت و بانکهای تجاری،اعطای وام به بانکهای تجاری،کنترل و تنظیم عرضه پول و انجام مبادلات مالی بین المللی از جمله مهمترین وظایف بانک مرکزی است.بانک های تجاری: بزرگترین گروه نهادهای فعال در بازار پول هستندکه منابع خود را از سپرده های دیداری،پس انداز و مدت دار،گرداوری و با استفاده از آن وام ارایه می کنند.مؤسسات اعتباری غیر بانکی: این مؤسسات از طریق جذب سپرده های غیر دیداری،اخذ تسهیلات و استفاده از سایر ابزارهای مالی به تجهیز منابع مبادرت می کنند و منابع مزبور را به اعطای تسهیلات اعتباری اختصاص می دهند. این مؤسسات قدرت خلق پول ندارند.

اسلاید 16: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران16 بازار سرمایه بازار دادوستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یکسال و داراییهای بدون سررسیدنهادهای فعال:بورسهای اوراق بهادار، بورسهای کالا، بانکهای سرمایه گذاری، کارگزاران، معامله گران، بازارسازان، مشاوران سرمایه گذاری، شرکتهای سرمایه گذاری، مؤسسات رتبه بند، پردازشگران حرفه ای اطلاعات

اسلاید 17: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران17ابزارها:ابزارهای تأمین مالی درازمدت (سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق قرضه، اوراق مشارکت)ابزارهای ویژة مدیریت خطر (قراردادهای اختیار معامله، قراردادهای آتی، قراردادهای معاوضه)

اسلاید 18: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران18 ابزارهای بازار سرمایهسهام عادی: نوعی ابزار مالی است که نشانگر مالکیت دارندة آن در یک شرکت است. بازدة سهام عادی از پرداخت سود سهام (حاصل درآمد جاری و گذشتة شرکت) و عایدی سرمایه (حاصل تغییرات قیمت سهام) ناشی میشود. سهام عادی سررسید ندارد.

اسلاید 19: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران19ویژگیهای سهام عادیسهام عادی از منابع دایمی تأمین مالی به شمار می آیند و سررسید ندارند.دارندة سهام عادی مالک نهایی شرکت به حساب می آید.مسؤلیت دارندة سهام عادی به مقدار سرمایة آنها در شرکت محدود می شود.دارندة سهام عادی دارای حق رأی است.دارندة سهام عادی در خرید سهامی که شرکت تازه منتشر می کند، اولویت خواهد داشت.سهامدار، حق انتقال سهام خود را به دیگری دارد.دارندة سهام عادی حق اطلاع از وضعیت شرکت را دارد.

اسلاید 20: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران20سهام ممتاز: این نوع سهام نیز همانند سهام عادی نشانگر مالکیت دارندة آن در یک شرکت است اما برخلاف سهام عادی، سود سهام معینی دارد که پرداخت آن بر پرداخت سود سهام عادی مقدم است.

اسلاید 21: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران21ویژگی های سهام ممتازسهام ممتاز برای دارندة آن دربردارندة نوعی حق مالکیت در شرکت است.سهام ممتاز سررسید ندارد.شرکت انتشاردهندة سهام ممتاز، ملزم به وثیقه یا رهن داراییهای خود در قبال انتشار این اوراق نیست.معمولاً سود از پیش تعیین شده و ثابتی به سهام ممتاز تعلق می گیرد.دارندة سهام ممتاز از نظر دریافت سود سهام بر دارندگان سهام عادی حق تقدم دارد.معمولاً اکثر سهام ممتاز بدون حق رأی هستند.

اسلاید 22: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران22اوراق قرضه: ابزار بدهی درازمدت دولتها و شرکتها است. دارندة این اوراق، براساس قرارداد حق دارد مقدار مشخصی بهره دریافت کند و در سررسید، ارزش اسمی اوراق را پس گیرد.

اسلاید 23: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران23ویژگی های اوراق قرضهدارندة اوراق قرضه، بستانکار شرکت ناشر است.اوراق قرضه دارای سررسید مشخص هستند.اوراق قرضه دارای ارزش اسمی مشخص هستند.دارندة اوراق قرضه در دریافت اصل و فرع سرمایة خود بر دیگران صاحبان شرکت، حق تقدم دارد.به طور معمول، دارندة اوراق قرضه در زمینة تصمیم گیریهای شرکت حق رأی ندارد.

اسلاید 24: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران24اوراق مشارکت: این اوراق به منظور تأمین بخشی از منابع مورد نیاز طرحهای سودآور تولیدی و خدماتی منتشر میشود. اوراق مشارکت، نوع خاصی از اوراق قرضه است که بهره یا سود آن تا هنگام سررسید قطعی نیست.

اسلاید 25: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران25 ابزارهای ویژة مدیریت خطر قراردادهای اختیار معامله: قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار حق دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در دورة زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.قراردادهای آتی: قرارداد خرید یا فروش یک دارایی در قیمت معین و در زمان معین در آینده است.قراردادهای معاوضه: توافقی دوطرفه برای مبادلة یک جریان نقدی در آینده است. این قرارداد، برای مبادلة ارز، کالا و نرخ بهره منعقد میشود.

اسلاید 26: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران26نهادهای بازار سرمایهبورس اوراق بهادار: نهاد فعال در بازار دست دوم اوراق بهادار است که وظیفة اصلی آن فراهم آوردن بازاری شفاف برای دادوستد اوراق بهادار است.بورس کالا: نهاد سازمان یافته ای است که به منظور دادوستد کالا در چارچوب قرارداد آتی، اختیار معامله و معاوضه تشکیل میشود.مؤسسات سپرده گذاری و نگهداری اوراق بهادار: این مؤسسات با هدف نگهداری اوراق بهادار و انتقال مالکیت اوراق بدون انتقال فیزیکی آن،و به طور کلی تسهیل و تسریع دادوستد در بازار اوراق بهادار ایجاد شده اند.بانک سرمایه گذاری: در بازار اولیه فعالیت میکند و قیمت گذاری، بازاریابی و فروش اوراق بهادار شرکتها را در انتشار اولیه از طریق عرضة عمومی یا خصوصی بر عهده دارد.

اسلاید 27: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران27کارگزار: واسطة بین خریدار و فروشندة اوراق بهادار است که به عنوان نمایندة مشتری و به حساب مشتری، در مقابل دریافت کارمزد، به خریدوفروش اوراق بهادار می پردازد.معامله گر: واسطة مالی است که به حساب خود به خریدوفروش اوراق بهادار می پردازد و از تفاوت قیمت خرید و فروش سود می برد.بازارگردان: این نهاد با داشتن توان مالی و تخصص لازم، عهده دار مسئولیت حفظ بازاری منظم و مداوم در سهامی خاص است.مشاور سرمایه گذاری: نهادی است که به اشخاص یا نهادهای دیگر در زمینة ارزشگذاری اوراق بهادار، سرمایه گذاری در اوراق بهادار و خریدوفروش اوراق مزبور، مشاوره می دهد.

اسلاید 28: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران28شرکت سرمایه گذاری: واسطة مالی است که کارکرد اصلی آن، مدیریت تخصصی سرمایه گذاری در بازار اوراق بهادار است.مؤسسه رتبه بند: کارکرد اصلی این مؤسسات، رتبه بندی اوراق بدهی شرکتها با توجه به ریسک عدم بازپرداخت یا ورشکستگی است.پردازشگر حرفه ای اطلاعات: فعالیت عمدة این مؤسسات، گردآوری و پردازش اطلاعات به منظور اتخاذ تصمیم در زمینة سرمایه گذاری در اوراق بهادار است.

اسلاید 29: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران29بورس اوراق بهاداربورس اوراق بهادار از مهمترین نهادهای فعال در بازار دست دوم اوراق بهادار به شمار می آید. وظیفة اصلی بورس اوراق بهادار، فراهم کردن بازاری شفاف برای دادوستد اوراق بهادار پذیرفته شده و همچنین سیستمی مناسب برای نظارت بر جریان دادوستد، عملیات بازار و فعالیت اعضاست.

اسلاید 30: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران30ابزارهای مالی مورد معامله در بازار سرمایة ایران سهام عادی گواهی حق تقدم اوراق مشارکت

اسلاید 31: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران31مزایای پذیرفته شدن شرکت در بورس اوراق بهادارتأمین نیازهای مالی شرکتافزایش شناخت عموم مردم نسبت به شرکت و محصولات آن در بازار و در نتیجه ارتقای جایگاه شرکت نزد مشتریان، پیمانکاران و تأمین کنندگان منابع مالیافزایش سطح اعتماد گروههای ذینفع به شرکت به دلیل الزام شرکت به رعایت شرایط اولیة پذیرش و سیاست افشای اطلاعاتارزیابی عملکرد شرکت توسط بازار

اسلاید 32: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران32نحوة پذیرش سهام عادی در بورس اوراق بهادار تهراندریافت درخواست پذیرش از شرکت یا یکی از مؤسسات کارگزاری یا از سهامدار عمده؛بررسی مدارک ارسالی شرکت (در صورت کامل بودن مدارک، گزارش مقدماتی تهیه و در صورت وجود نقص، با شرکت برای رفع آن مکاتبه می شود)؛ارسال مدارک شرکت به دبیرخانة هیئت پذیرش بعد از تایید دبیرکل؛ابلاغ شرایط مورد نظر هیئت پذیرش برای پذیرفتن شرکت به متقاضی؛تهیة گزارش درج شرکت؛ارسال گزارش درج به دبیرکل و درج رسمی نام شرکت در فهرست شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فهرست نرخهای سازمان بورس در صورت موافقت دبیرکل.

اسلاید 33: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران33

اسلاید 34: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران34

اسلاید 35: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران35کارگزاران بورس اوراق بهادار تهرانتعریفقانون تأسیس بورس: کارگزاران اشخاصی هستند که شغل آنها دادوستد اوراق بهادار است و معاملات در بورس منحصراً توسط این اشخاص انجام می گیرد.آیین نامة اعطای مجوز و فعالیت کارگزار: کارگزار مؤسسه یا شرکتی است که با مجوز سازمان بورس به نمایندگی از طرف اشخاص یا به حساب خود به دادوستد اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس و سایر خدمات کارگزاری می پردازد.

اسلاید 36: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران36خدمات قابل ارائهخدمات کارگزاری خریدوفروش اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس پذیره نویسی ادارة امور سرمایه گذاری بازارگردانیخدمات مالی ارائة مشاوره به شرکتهای متقاضی پذیرش در بورس ارائة مشاوره به سرمایه گذارانتأمین مالی اخذ تسهیلات اعتباری از بانکها و اشخاص

اسلاید 37: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران37گسترش شبکة کارگزاریایجاد کارگزاری های استانیافتتاح شعب و نمایندگی کارگزاری

اسلاید 38: مرکز تحقیقات و توسعه بازار سرمایه ایران38مهمترین شرایط اخذ مجوز کارگزاریهیئت مدیرة شرکتهای کارگزاری باید حداقل متشکل از 5 عضو دارای سوابق مدیریتی قابل قبول و تحصیلات مرتبط باشد.حداقل سرمایة مورد نیاز برای کارگزاران فعال در تهران 5 میلیارد ریال و در سایر استانها یک میلیارد ریال است.مدیرعامل شرکت کارگزاری باید دارای گواهینامة ”مدیریت ارشد بازار سرمایه“ و همة کارکنانی که با سیستم معاملاتی کارمی کنند نیز باید دارای گواهینامة ”اصول مقدماتی کارگزاری“ باشند.