آلودگی منابع آب به مواد نفتی و روش كنترل آن

صفحه 1:
آلود گی منابع آب به موادنفتی و روش کنترل آن 

صفحه 2:
توسعه فعالیت هاى اکتشافی استخراج و بهره برداری از منابع نفتی در کشورهای نفت خیز سبب بروز مشکلات زیست محیطی متعددی برای آن کشورها شده که یکی از مهمترین آنها آلودگی منابع آب و افزایش مقدار هیدرو کربن ها در آب می باشد. 

صفحه 3:
بسیاری از تر کیبات آلی که از صنایع نفت و پتروشیمی و صنایع پایین دستی آنها به منلبع محیط زیست وارد میی شوند. مقاوم به تجزیه بیولوژیک بوده و دارای پتانسیل سمیت برای انسان می باشند. تصفیه این ت رکیبات در فرایندهای تصفیه بیولوژیک معمولاً با مشکل مواجه دا 

صفحه 4:
22س - نفت و تركيبات آن نفت خام مخلوط بيجيده ای از هیدرو کربن ها و تر کیبات واسته است. هیدر و کربن های تشکیل دهنده آن دارای. یک رنج کسترده ای از نقطه نظر اندازه مولکولی است. که این رنج شامل متان تا آروماتیک های چند هسته ای و آسفالتن ها می باشد. نفت خام شامل ۸۶ تا ۸۷ درصد کرین » ۱۱ تا ۱۶ درصد هیدروین. ۰ تا 6 درصد ک و گرد ۰ تا ۱ درصد نیتروژن و ۰ تا ۱ درصد اکسیژن مى باشد. 

صفحه 5:
ت کیب شیمیانی نفت خام شامل: ‎١‏ - پارافین های نرمال: ‏پارافین های نرمال از متان تا ۷۰ اتم کربن در مولکول. در نفت خام جدا و شناسایی شده اند. ‏۲ -بارافین های شاخه دار: ‏۳ - هیدرو کربن های بنزنی: هیدرو کربن های بنزنی نظیر بنزن» نفتالین. بی فنیل و مشتقات الکیل دار پلی آروماتیک و آنتراسن به مقدار خیلی کم در نفت وجود دارد. ‏ء - تركيبات غير هيدرو كربنى: نيتروزن» گ و گرد و فلزات به مقدار کم در نفت وجود دارد. 

صفحه 6:
SS 00٠ ‏ت رکیبات گ وگردی: نظیر سولفید دی هیدروژن م رکاپتانها؛‎ - ۵ 7 ‏سولفیدهاء دی سولفیدهای حلقوی و تیوفین.‎ ‏ت رکیبات نیتروژن دار: ترکیبات نیتروژن دار موجود در نفت عمدتا‎ - ‏شامل: پیریدین» کینولئین» کاربازل, اندول, پیرول؛‎ ‏متالو يبرفير ينها کمپلکسهای تترا پیرولیک می باشد.‎ ‏ت رکیبات | کسیژن دار: مهمترین تر کیب موجود در اين گروه‎ -۷ ‏کربو کسلیک اسیدها می باشد.‎ ‏علاوه بر كربو كسليك اسيدهاء فنولها , کتونها . دی بنزو فوران نیز در‎ ‏دسته ت رکیبات | کسیژن دار تشکیل دهنده نفت می باشد.‎ ‏سوت هت بل لت ینتب رت الق عبر‎ ‏آهن, روی. کروم. مس منگنز و کبالت نیز موجود می باشد.‎ ‏آسفالت و آسفالتن: نفت خام شامل تر کیبات غیر فرار جامد با جرم‎ - ٩ ‏در ون اه ات ات‎ ae see lok ee eas . ‏ها ت رکیباتی با جرم مولکولی بالا و ساختمان بسیار پیچیده هستند‎ 

صفحه 7:
۰ ۲۲۲۲۲۲۲۲۳ ete ‏پیشکوئی رفتار آلودگی‎ آلایندها بعد از ورود به يكت سایت دچار یکی از سرنوشتهای ذیل می شوند: * گروهی از آلاینده ها فرار بوده و به طرف بالا حر کت می * بعضی به طرف پایین نشت می کنندوممکن است به منابع آبهای زير زمینی وارد شوند. * گروهی در بخش مرکزی وبصورت یکت ستون یا توده حر کت * بخشی تجزیه می شوند. * بعضی آلاینده هابه عنوان تر کیبات شیمیایی مقاوم روی سایت باقی می مانند. 

صفحه 8:
عمده ترین منابعی که باعث وارد کردن آلود گی نفتی به محیط زیست می گردد شامل موارد زیرمی باشد: ۱ - حمل و نقل دریایی مواد نفتی ۲ - ایستگاههای تولید و بهره برداری و بارگیری نفت ۳ - پالایشگاههای نفت ۶ - منابع طبیعی مثل نزولات جوی و نشتهای طبیعی نفت ۵ - حوادث غیر مترقبه 

صفحه 9:
خطرات مواد زائد نفتی بر روی انسان به سه صورت بروز ی کند: ۱ - آلودگی آب که از این طریق ممکن است سلامت انسان را بصورت مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر قرار دهد. ۲- استفاده از مواد غذایی دریابی آلوده به ت رکیبات نفتی ممکن است سلامتی انسان را تهدید نماید زیرا برخی از مواد آلی _ دارای خاصیت تجمعی در بدن موجودات دریایی مخصوصاً ماهی ها هستند و از این طریق ممکن است وارد زنجیره غذایی انسان شوند. ۳- در اثر تماس مستقیم انسان با مواد زائد نغتی ممکن است سلامتی انسان مورد تهدید قرار گیرد. 

صفحه 10:
سرنوشت مواد درآبهای زیرزمینی تحت تاثیر مکانیزمهای مختلفی شامل تجزیه بیولوژیکی بوسیله میکر ار گانیزمهاء اكسيداسيو 31 شيميايى و احیای جذب و تبادل یونی» فيلتراسيون» رسوب دهى شيميايى» رقيق سازى و فراريت و واكنشهاى فتو شيميايى مى باشد. 

صفحه 11:
SS ‏منابع اصلی آلود کی‎ گروه اول : شامل منابعی است که به طور عمده جهت تخلیه مواد آلاینده طراحی شده اند نظیر:چاه های جذبی تزريق مواد زائد مى تواند به ينج طريق اصلی آبهای زیرزمینی را آلوده نمايد. -جاه هاى ذاراى ساختمان معيوب. -طريق استقرار نامناسب جاه هاى اكتشاف نفت و كاز -شكافهاى موجود در لايه هاى زمين. -انتقال جانبی مواد زاند تزریقی -تزریق مستقیم به داخل منابع آب زیرزمینی 

صفحه 12:
گروه دوم: شامل منابعی است که جهت ذخیره تصفیه و یا دفع مواد طراحی شده اند اما هیچگونه دفع آلاینده به خاک زیر سطحی انجام نمی گیرد. از این گروه می توان به لندفیل» گودالهای سطحی, تانکت های ذخیره سطحی و زیر سطحی 

صفحه 13:
گروه سوم : شامل منابعی است که آلو ددگی از این منابع از طریق انتقال و جابجایی انجام می شود که می توان خطوط انتقال نفت كاز و . .. را نام برد.عموماً آزاد شدن آلاینده ها در این كروه از طريق تصادفى و غفلت انجام مى شود. 

صفحه 14:
گروه چهارم: شامل آن دسته از منابعی است که دفع مواد از طریق پی آمد اجرای طرحهای دیگر انجام می شود. نظیر ورود سموم و تر کیبات کودی از فعالیت های کشاورزی و یا زهکشی زهابهای معدنکاری از جمله مشخصات این گروه وسعت آلودگی منطقه و وجود مشکلات زبادی جهت قانهنمند نمودن آن است. 

صفحه 15:
کروه پنجم: شامل منابعی است که تخلیه آلابنده به طور اجباری و از طریق کانال و مجاری مختلف تحت شرایط تغییر الگوی جریان لنجام می شود. از اين گروه می توان به چاه های تولید نفت. گاز. آب. چاه های کنترل, چاه های ا کتشافی و ... اشاره نمود. 

صفحه 16:
کروه ششم: شامل منابع آلابنده ای است که فعالیت های بشر لنتشار و ورود آنرا تشدبد می کند نظیر پمیاژ بیش از حد آب زیرزمینی که میٍ تواند پیشرفت آلابنده را به آبخوان تشدید نماید. مثلاً داخل شدن آب نمک به مناطق ساحلی و... 

صفحه 17:
مکانیسم های اصلی ورود آلود کی به آبهای زیرزمینی : ۱- نفود (سس بلاه1) نفوذ آب حاصل از نزولات جوی به داخل خلل و فرج خاک می تولند آلابنده های موجود در سیر را در خود حل کند. 

صفحه 18:
۲- تغذبه مجدد توسط آبهای سطحی 

صفحه 19:
۳ - انتقال مستقیم (مصل وب بسسو)) آلاینده ها می توانند بطور مستقیم نیز از طریق منلبحع زیرزمینی همچون مخازن ذخیره و خطوط لوله ای که در منطقه اشباع از آب قرار دارند آلوده شهند. 

صفحه 20:
‎=t‏ تبادل آبخوانی (ععمام) اجه باه ): ممکن است آبهای آلوده زیرزمینی با آبهای غیر آلوده زیرزمینی تحت فر آیند تبادل آبخوانی. مخلوط شوند. 

صفحه 21:
مکانیسم های اصلی کاهش انتقال آلاینده در آبهای زیرزمینی: ۱- صاف سازی(۷۰)) (@orptoa) ‏جذب‎ ۲ (Previpcaos) gti ‏ته‎ ۳ *- تغییر شکل یا تجزیه امه مر تمه سصسفت م۱ 

صفحه 22:
NAPL REMEDIATION ‘CONCEPTUAL DIAGRAM 

صفحه 23:
ال ۰ تکنولوژی های تصفیه آب ‎OOTER TREGTOCOT‏ ‎TECTLOOLOG1IEG‏ تکنولوژی های تصفیه آبهای سطحی و زیرزمینی در مناطق آلوده مشابه هم هستند. فرایندهای حذف و تخریب شامل ا کسیداسیون شیمیایی و دهالوژناسیون و تصفیه بیولوژیک می شوند و فرایندهای جداسازی و تغلیظ شامل حذف. فیلتر اسیون. ‎strippiery «392 Jour‏ )۰ جداسازی به کمک صافی غشائی. رسوب دهی شیمیایی و جداسازی آب و مواد روغنی از یکدیگر می باشد 

صفحه 24:
SS : ‏روش های بالايش زيستى‎ ‏افزایش بیولوژیکی مطلعسبی») : در این حالت‎ - ۱ ‏برای تجزیه بیولوژیکی از میکروبهای انتخابی ویژه با‎ گونه های مهندسی ژنتیک برای محل های آلوده استفاده ممی شود. 

صفحه 25:
۲ - تحریک بیولوژیکی ط۳2): در این پروسه | کسیژن و مواد مغذی جهت تسریع فرایند به مواد زائد اضافه می گردد. ۳ - ملع م۳ : بر خی از قارچ ها قادر به بالايش مواد آلى مى باشند که این فرایند را پالایش زیستی توسط قارچ می گویند. 

صفحه 26:
ء - ‎Phytorewedntivd‏ این واژه بیان کننده استفاده از گیاهان برای پالایش آلاینده ها می باشد که به چند صورت ممکن است اتفاق ببافتد: الف ( هس ۳۲: استفاده از گیاهان جهت حذف آلاینده ها از محیط و تغلیظ آنها را در اعضای گیاهی در روی سطح زمین گویند. ب ) دیراد ر۲: شامل کاهن کت فلز ات سنگین د ‎ute ober snc Sao‏ کاهش حلالیت آلاینده و با به حدافل رسانیدن سایش انجا کیرد ‎Be SN AOS 2 car 8 oy et‏ مواد آلی؛ فسفات موآد قلیأیی کننده و جامدات ببولوژیکی مي توانك ‎oe‏ ی شدن آنها به آبهای زیرزمینی را به حداقل برساند. حر کت آلاینده ها به دلیل تجمع در ريشه گیاه . جذب به داخل ريشه يا نفود کاهش می یابد. 

صفحه 27:
ج ) هلیسو این واژه ‎WE‏ بصورت لعص1) لسن با تجزیه ریزوسفری يا تجزیه بیولوژیکی به کمک هوا بیان می گردد ۵ ) لب م«اسم مس( این واژه بیان کننده تجزیه توسط گیاهان می باشد. آزاد شدن ترکیبات فرار به اتسفر از طریق تنفس گیاه که تبخیر قوسط كياه (وحقهد لهام حارو!)) ناميده مى شود يك شکل از تغيبر و تبديل توسط كياه مى باشد. 

صفحه 28:
۵ ) مسش‌صااسن۳؟) : این واژه بیان کننده استفاده از ريشه گیاهان برای جذب. تغلیظ ورسوب فلزات سمی از آبهای زیرزمینی آلوده است. 

صفحه 29:
MICROORGANISMS Metabolically capable Degrading population Indigenous Genetically engineered CONTAMINANT ENVIRONMENT ‏و مج‎ Concentration Moisture content ‘Availabilty ‏سس‎ pH Solubility Electron acceptors Sorption Nutrients Figure 21.12 Factors considered ina bioremediation project. From Beaudette et al. (2002) 

آلودگي منابع آب به موادنفتي و روش كنترل آن توسعه فعالیت های اکتشافی استخراج و بهره برداری از منابع ن/فتی در کشورهای نفت خیز سبب بروز مشکالت زیست محیطی متعددی برای آن کشورها شده که یکی از مهمترین آنها آلودگی منابع آب و افزایش مقدار هیدروکربن ها در آب می باشد. بسیاری از ترکیبات آلی که از صنایع نفت و پتروشیمی و صنایع پایین دستی آنها به مناب/ع محیط زیست وارد می شوند ،مقاوم به تجزیه بیولوژیک بوده و دارای پتانسیل سميت برای انسان می باشند .تصفیه این ترکیبات در فرایندهای تصفیه بیولوژیک معمو ً ال با مشکل مواجه است و اصطالح ًا به آن/ها ترکیبات مقاوم به تجزیه ( )Refractoryمی گویند. نفت و ترکیبات آن نفت خام مخلوط پيچیده اي از هيدروكربن ها و تركيبات/ وابسته است .هيدروكربن هاي تشكيل دهنده آن داراي يك رنج گسترده اي از نقطه نظر اندازه مولكولي است/ كه اين رنج شامل متان تا آروماتيك هاي چند هسته اي و آسفالتن ها مي باشد .نفت خام شامل 84تا 87 درصدکربن 11 ،تا 14درصد هيدروژ/ن 0 ،تا 5درصد گوگرد 0 ،/تا 1درصد نيتروژن و 0تا 1درصد اكسيژن می باشد. ترکیب شیمیائی نفت خام شامل: - 1پارافين هاي نرمال: پارافين هاي نرمال از متان تا 70اتم كربن در مولكول ،در نفت خام جدا و شناسايي شده اند. - 2پارافين هاي شاخه دار: - 3هيدرو كربن هاي بنزني :هيدرو كربن هاي بنزني نظير بنزن، نفتالين ،بي فنيل و مشتقات الكيل دار پلي آروماتيك وآنتراسن به مقدار خيلي كم در نفت وجود دارد. - 4تركيبات غير هيدروكربني :نيتروژن ،گوگرد و فلزات به مقدار كم در نفت وجود دارد.  - 5تركيبات گوگردي :نظير سولفيد دي هيدروژن ،مركاپتانها، سولفيدها ،دي سولفيدهاي حلقوي و تيوفين. - 6تركيبات نيتروژن دار :تركيبات نيتروژن دار موجود در نفت عمدت ًا شامل :پيريدين ،كينولئين ،كاربازل ،اندول ،پيرول، متالوپيرفيرينها،كمپلكسهاي تترا پيروليك مي باشد. - 7تركيبات اكسيژن دار :مهمترين تركيب موجود در اين گروه كربوكسليك اسيدها مي باشد. عالوه بر كربوكسليك اسيدها ،فنولها ،كتونها ،دي بنزو فوران نيز در دسته تركيبات اكسيژن دار تشكيل دهنده نفت مي باشد. - 8فلزات :در نفت نيكل و واناديوم بيشتر يافت مي شود اما فلزاتي نظير آهن ،روي ،كروم ،مس ،منگنز و كبالت نيز موجود مي باشد. - 9آسفالت و آسفالتن :نفت خام شامل تركيبات غير فرار جامد با جرم مولكولي زياد است كه هنگام تقطير در ستون باقي مي مانند .آسفالتن ها تركيباتي با جرم مولكولي باال و ساختمان بسيار پيچيده هستند . پیشگوئی رفتار آلودگی آالیندها بعد از ورود به یک سایت دچار یکی از سرنوشتهای ذیل می شوند: * گروهی از آالینده ها فرار بوده و به طرف باال حرکت می کنند. * بعضی به طرف پایین نشت می کنندوممکن است به منابع آبهای زیر زمینی وارد شوند. * گروهی در بخش مركزي وبصورت يك ستون يا توده حرکت می نمایند. * بخشی تجزیه می شوند. * بعضی آالینده هابه عنوان ترکیبات شیمیایی مقاوم روی سایت باقی می مانند. عمده ترين منابعي كه باعث وارد كردن آلودگي نفتي به محيط زيست مي گردد شامل موارد زيرمي باشد: - 1حمل و نقل دريايي مواد نفتي - 2ايستگاههاي توليد و بهره برداري و بارگيري نفت - 3پااليشگاههاي نفت - 4منابع طبيعي مثل /نزوالت جوي و نشتهاي طبيعي نفت - 5حوادث غير مترقبه خطرات مواد زائد نفتي بر روي انسان به سه صورت بروز مي كند: - 1آلودگي آب كه از اين طريق ممكن است سالمت انسان را بصورت مستقيم و غير مستقيم تحت تاثير قرار دهد. -2استفاده از مواد غذايي دريايي آلوده به ترکیبات نفتی ممكن است سالمتي انسان را تهديد نمايد زيرا برخي از مواد آلي داراي خاصيت تجمعي در بدن موجودات دريايي مخصوص ًا ماهي ها هستند و از اين طريق ممكن است وارد زنجيره غذايي انسان شوند. - 3در اثر تماس مستقيم انسان با مواد زائد نفتي ممكن است سالمتي انسان مورد تهديد قرار گيرد. سرنوشت مواد درآبهای زیرزمینی تحت تاثیر مکانیزمهای مختلفی شامل تجزیه بیولوژیکی بوسیله میکرارگانیزمها، اکسیداسیون شیمیایی واحیاء ،جذب و تبادل یونی، فیلتراسیون ،رسوب دهی شیمیایی ،رقیق سازی و فراریت و واکنشهای فتو شیمیایی می باشد. منابع اصلی آلودگي گروه اول :شامل منابعی است که به طور عمده جهت تخلیه مواد آالینده طراحی شده اند نظير:چاه های جذبی تزریق مواد زائد می تواند به پنج طریق اصلی آبهای زیرزمینی را آلوده نماید. چاه های دارای ساختمان معيوب.طریق استقرار نامناسب چاه های اکتشاف نفت و گازشکافهای موجود در الیه های زمین.انتقال جانبی مواد زائد تزریقی-تزریق مستقیم به داخل منابع آب زیرزمینی گروه دوم :شامل منابعی است که جهت ذخیره ،تصفیه و یا دفع مواد طراحی شده اند اما هیچگونه دفع آالینده به خاک زیر سطحی انجام نمی گیرد .از این گروه می توان به لندفیل، گودالهای سطحی ،تانک های ذخیره سطحی و زیر سطحی گروه سوم :شامل منابعی است که آلودگی از این منابع از طریق انتقال و جابجایی انجام می شود که می توان خطوط انتقال نفت گاز و ...را نام برد.عموم ًا آزاد شدن آالینده ها در این گروه از طریق تصادفی و غفلت انجام می شود. گروه چهارم :شامل آن دسته از منابعی است که دفع مواد از طریق پی آمد اجرای طرحهای دیگر انجام می شود .نظير ورود سموم و ترکیبات کودی از فعالیت های کشاورزی و یا زهکشی زهابهاي معدنكاري از جمله مشخصات این گروه وسعت آلودگی منطقه و وجود مشکالت زیادی جهت قانون/مند نمودن آن است. گروه پنجم :شامل منابعی است که تخلیه آالینده به طور اجباری و از طریق کانال و مجاری مختلف تحت شرایط تغییر الگوی جریان ان/جام می شود .از این گروه می توان به چاه های تولید نفت ،گاز ،آب ،چاه های کنترل ،چاه های اکتشافی و ...اشاره نمود. گروه ششم :شامل منابع آالینده ای است که فعالیت های بشر ان/تشار و ورود آنرا تشدید می کند نظير پمپاژ بیش از حد آب زيرزميني که می تواند پیشرفت آالینده را به آبخوان تشدید نماید .مث ً ال داخل شدن آب نمک به مناطق ساحلی و... مکانیسم هاي اصلی ورود آلودگی به آبهای زیرزمینی : -1نفوذ ()Infiltration نفوذ آب حاصل از نزوالت جوی به داخل خلل و فرج خاک می توان/د آالینده های موجود در مسير را در خود حل کند.  تغذيه مجدد توسط آبهای سطحی-2 )recharge from surface water(  - 3انتقال مستقیم()Direct migration آالینده ها می توانند بطور مستقیم نيز از طریق مناب/ع زیرزمینی همچون مخازن ذخیره و خطوط لوله ای که در منطقه اشباع از آب قرار دارند آلوده شون/د.  /-4تبادل آبخوانی ( :)Interaquifer Exchangeممكن است آبهای آلوده زیرزمینی با آب/های غیر آلوده زیرزمینی تحت فرآیند تبادل آبخوانی ،مخلوط شوند. مکانیسم هاي اصلی کاهش انتقال آالینده در آبهای زیرزمیني: /-1صاف سازی() Filtration -2جذب ()Sorption -3ته ن/شینی ()Precipitation -4تغییر شکل یا تجزیه ()Transformation or Degradation تكنولوژي هاي تصفيه آب ‍ ‏WATER TREATMENT ‏TECHNOLOGIES تکنولوژی های تصفیه آبهای سطحی و زیرزمینی در مناطق آلوده مشابه هم هستند. فرایندهای حذف و تخريب شامل اکسیداسیون شیمیایی و دهالوژناسیون و تصفیه بیولوژیک می شوند و فرایندهای جداسازی و تغلیظ شامل حذف ،فیلتراسیون، تبادل یونی ، Air stripping ،جداسازی به کمک صافي غشائي ،رسوب دهی شیمیایی و جداسازی آب و مواد روغنی از یکدیگر می باشد روش هاي پااليش زيستي : - 1افزايش بيولوژيكي : Bioaugmentationدر اين حالت براي تجزيه بيولوژيكي از ميكروبهاي انتخابي ويژه يا گونه هاي مهندسي ژنتيك براي محل هاي آلوده استفاده مي شود.  - 2تحريك بيولوژيكي :Biostimulationدر اين پروسه اكسيژن و مواد مغذي جهت تسريع فرايند به مواد زائد اضافه مي گردد. : Fungal remediation - 3برخي از قارچ ها قادر به پااليش مواد آلي مي باشند كه اين فرايند را پااليش زيستي توسط قارچ مي گويند.  :Phytoremediation - 4اين واژه بيان كننده استفاده از گياهان براي پااليش آالينده ها مي باشد كه به چند صورت ممكن است اتفاق بيافتد: الف ) :Phytoextractionاستفاده از گياهان جهت حذف آالينده ها از محيط و تغليظ آنها را در اعضاي گياهي در روي سطح زمين گويند. ب ) :Phytostablizationشامل كاهش حركت فلزات سنگين در خاك مي باشد .عدم تحرك فلزات مي تواند بوسيله كاهش حالليت آالينده و يا به حداقل رسانيدن سايش انجام گيرد .اضافه نمودن برخي تركيبات به خاك نظير مواد آلي ،فسفات ،مواد قليايي كننده و جامدات بيولوژيكي مي تواند حالليت فلزات در خاك را كاهش داده و وارد شدن آنها به آبهاي زيرزميني را به حداقل برساند .حركت آالينده ها به دليل تجمع در ريشه گياه ،جذب به داخل ريشه يا نفوذ كاهش مي يابد. ج ) :Phytostimulationاين واژه غالب ًا بصورت Enhanced Rhizosphereيا تجزيه ريزوسفري يا تجزيه بيولوژيكي به كمك هوا بيان مي گردد د ) :Phytotransformationاين واژه بيان كننده تجزيه توسط گياهان مي باشد. آزاد شدن تركيبات فرار به اتمسفر از طريق تنفس گياه كه تبخير توسط گياه ( )Phytovolatilizationناميده مي شود يك شكل از تغيير و تبديل توسط گياه مي باشد. ه ) : Rhizofilterationاين و/اژه بيان كننده استفاده از ريشه گياهان براي جذب ،تغليظ ورسوب فلزات سمي از آبهاي زيرزميني آلوده است.