آموزش تفکر سیستمی، جلسه چهارم: تفکر پویا

صفحه 1:
كن 0 ۷ ۵ ۱ 0 ۶۷ ۷[ ۵ ۵ 6 آموزش تفکر سیستمی جلسه چهارم: (رفتار در ی رفتار) 88/2/9 

صفحه 2:
مدل های ذهنی حایژ اهمیت می باشند ز: ‎ee el =,‏ ری وله تنل های دمنی ند هرا للد لت عدر جدب می کنيم. * اطلاعلتی که ما از محیط به دست می آوریم خود تحت تاثیر مدل های ذهنی مامی باشد. گاهی مدل‌های ذهنی باعث مشود قاری تاتتضاشم که حود از نامناسب 2 أن آگاه نيستيم. * تغيير مدل های ذهنی نیازمند آگاهی از آن ها و تمرین کردن مدلهای جدید می باشد. و لا 0 ۲۲ با 2 لا 0 ۲۲ با 2 لا (۱ ‎۲٩‏ 

صفحه 3:
* ساختارها عامل به‌وجود آمن رفتارهلیی است که مشاهده می‌کنيم و غه افراذ با وقايعى تعاس * بيك مدل ذهنى رليج ‎٠‏ تلاش براى يافدن يك اشخص يا عامل به عنوان مقصر به جای تشخیص ساختار ‎Shel ogee:‏ 0000 و لا 0 ۲۲ با 2 لا 0 ۲۲ با © ينا 0 1 

صفحه 4:
جلسه سوم: 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 5:
مسا منکن ی اطلاعات اولیه : رابطه قیمت هر کالا با عرضه و تقاضای آن به صورت زیر است: کالا افزایش(کاهش) می یابد. * افزایش(کاهش) قیمت موجب کاهش(افزایش) تقاضا می شود. ‏ 2 لا 0 1 2 2 لا 0 1] با 2 لا 0 ۲1 با 

صفحه 6:
آقای منصوری, اخیرً بازار مسکن را بررسی کرده و متوجهآشذة است. که سود حاصل از سرمایه گذاری در بخش مسکن حدوداً ۸۰/ ‎Ligh Seal‏ ریسک احتمالی اين کار و گزینه هاي دیگر از جمله سرمایه گذاری بانکی را سنجيده و نهايتاً تصميم به سرمايه كثارى در خش ‎fie‏ ‏گرفته است.او اقدام چگ ما عنام كد مويه بايان مى رسد. او به سودی بسیار کمتر از آن چه مورد انتظارنش بوده(حدود . ‎ALY +‏ می رسد. ‏2 لا 0 1 7 2 لا 0 1] با 2 لا 0 ۲1 با ‎ 

صفحه 7:
مسأله_مییکن.. 6 افراد دیگری نیز که با فاصله ی زملنی کمی پس از,آقای منصوری سرمایه گزاری کرده بودند» متوجه ضرر شدندا!! دلیل این ام رکه همه ساله افراد زیادی با آن مواجه مق" 2 لا 0 ۲1 2 2 ل 1100] 2۱27 لا 0 8] ۷ 

صفحه 8:
یکی از مهار اي اساسی [ زمینه تقکر سیسشمی "نقکر بویا" است: که موارد زیر را شامل می شود: بررسی متغیرها در طول زمان؛ بررسی تغییرات متغیرها در طول زمان و نه تمركز بر مقدار آن ها در هر زمان. :2 حساسیت به تغییرات کوچک و نه تنها تغییرات ناگهانی. 2 0 27 لا 0 ]۰ 2 نا 0 71 

صفحه 9:
[۱ *اگر شما یک قورباغه را در داخل ظرفی/از آب جوش بیندازید. قورباغه بلافاصله تلاش من کند تا از ظرف بیرون بیاید * اما اگر قورباغه را در داخل ظرفی با حرارت معمولی بیندازید. در آن باقی ‎wile ce‏ * دی حللکگزد‌ما را تا ۳۰ درجه شانتیگراد افرلتت اه قورباعه ا بر خارج شدن ار قرف ی ده * پس از آن با افزایش دما قورباغه سست تر و ۲ 3 سست تر می شود تا جایی که دیگر قادر به | خروج از ظرف نیست. * ونهایتا در ظرف پخته می شود و می میرداا! 0 2 2 2 0 2:1 2 0 نات 

صفحه 10:
صنایع خودر وسازی *در دهه ۶۰ میلادی خودروسازان امریکلیی بر بازار منطقه تسلط کامل داشتند. پس از آن شرایط به صورتی بسیار تدریجی شروع به تغییر کرد. نا در زملنی که در سال ۱۹۶۲ میلادی سهم بازار ژاپنی ها در بازار اتومبيل امريكا كمتر از 75 بود هیج یک از کارخانه های بزرگ لصنت امريكا احساس رخطر نمی کودند. سس col Job REP; ‏ميلادى‎ 9 *در اوئل دهه ‎SC aL. A‏ | بررسی دقیق موضوع پرداختند که سهم ‎eae‏ ح 4 14 000 

صفحه 11:
* در سال ۱۹۸۹ "ی سهم ژاینی ها از اين بازار ۱۲۰ کارخانه های امریکایی تنها می توانستند بر ۶۰ از بازار خودره حساب کنند. 7۲ قطعا کنترل بر شرلیط در لین مرحله غیرممکن یا بسیار دشوار و پرهزینه استد" 1 ‎A‏ 8 2 تا 0 ۱ 27 لا 0 01 2 لا 0 718 

صفحه 12:
شرکت نوآوران» دز چند ماه گذشته با بحرانی مواجه شده است. در نتیجه این بحران حجم زیادی از فعالیت های انجام نشده پیش روی شرکت است. شرکت برای هرچه سریعتر سر و سامان دادن کارها اقدام به استخدام کارمندان می کند. در هر زمان نرخ استخدام کارمند با توجه به حجم کار باقیمانده است. آیا این روش مشکلات شرکت را برطرف می کند؟ مشکلات احتمالی این روش چیست؟ نحوه تصمیم گیری این مدیران چه ضعفی داشته است؟ 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 13:
استخدام... لین روش مشک فلا او را به محض پایان یافتن کارهاء شرکت با تعداد زیادی از کارمندلنی مواجه می شود که کاری برای انجام دادن ندارند. همان طور که ملاحظه کردید. مدیران شرکت توجهی به این مسأله بارند که اکر تعداد کارمندان زا يفل کی درنده کار تا انجام می شوند و در هر زمان تنها به میزان کار باقیمانده توجه مى 70 0 2:1 0 2 2 0 

صفحه 14:
مسأله_مییکن.. 5 اكر بخواهيم به سادگی مسأله را بررسی کنیم می توانیم بگوییم: آقای منصوری هنگامی اقدام به ساخت مسکن نموده که قیمت مسکن و به تبع لن سود آورى كن در حال کاهش بوده یا به عبارتي روندی نزولى داشته است. اما اقا منصوری تتاو دمت ول الى ‎oils:‏ ‏زمانى كوتاهى :توجه كردم أو يِه روتنذ اتغليرات اقیم | سکن تفت نداشته است. این تغییرات باعث شدم اند. بازار سودآور مسكن با كؤقتت لمان به بازاری راکد تبدیل شود. ‎a‏ 7 حائز توجه است که این مسأله به طریقی معکوس نیز اتفاق می | 2 لا 0 1 7 2 لا 0 1] با 2 لا 0 ۲1 با 

صفحه 15:
به این ترتیب که در زمان رکود بازار افراد به بازار مسکن توجهی نشان نمی دهند. و تنها بر وضع موجود بازار تمرکز می کنند. در حللی که ممكن اسن رود مس >1 921115 اولاق وري سودآورى زيادى را به دنبال بياورد. ا 0 ‎١1‏ 7 2 ا 0 1] با 2 لا 0 ۲ با 

صفحه 16:
تحلیل دقیق تر : ۱ * هنکامی که تقاضای مسکن از عرضه آن بیشتر است ‎Sie EB‏ افزايش مى ياي 3 *افزایش قیمت ها اين اخسانن را به وود می آورد که ‎ES ABE‏ © در بخش مسکن سودآور است * این امر موجب افزایش سرمایه گذاری در بخش مسکن می شود © ا 0 ‎١1‏ تا 2 لا 0 ‎]٩‏ با 2 لا 0 ۲ با 

صفحه 17:
ees Slt Lagat yal ‏در بخش مسکن‎ سوملیه گذاری در بخش 1 A a ‏با 2 لا 0 ۲ با‎ ]٩ 0 ‏تا 2 لا‎ ١1 0 ‏ا‎ 

صفحه 18:
* بنابراین احساس سود آوری کاهش می یابد *در نتیجه سرمایه گذاری کمتری در این بخش صورت عرضه کاهش می یابد * این روند به همین ترتیب؛ادامه می یابد. ا 0 ‎١1‏ تا 2 لا 0 ‎]٩‏ با 2 لا 0 ۲ با 

صفحه 19:
مسأله_مییکن.. = قیمت ‎Pe‏ ee i 3 > ۲ 5 mls ا 0 ‎١1‏ تا 2 لا 0 ‎]٩‏ با 2 لا 0 ۲ با 

صفحه 20:
مشکلی که در برخورد بسیاری از سرمایه گذاران وجود دارد لین است که در طول زمان به قیمت مسکن توجه نمی کنند و تصمیم گیری خود را براساس قیمت مسکن دزمان تصمیم گیری انجام مي دهند.ذر حالي كه سودآورى سرمايه كذارى أن ها بيش از ‎Bees‏ ۰ زمان تصميم كيرى وابسته باشدء به قيمت در زمان اتمام كارا يستكى دارد. 8 5ن 1 7 2 ا 0 1] با 2 لا 0 ۲1 با 

صفحه 21:
ادامه... ‎a FI‏ حال ور ‎ ‎ELI‏ به حال دقت کرده اید که متفیرها در سیستم های مختلف ‏رفتارهایی مشابه یکدیگر دارند؟ \ ‎6 1: "7002 2 210102 2 20 ‎ 

صفحه 22:
9 see 000 تا اینچا به بررسی نحوه ی تغییرات متغیرها در طول زمان (از جمله تغییرات صعودی» نزولی و ..) پرداختیم و دیدیم که چشم پوشی از تغییرات آرام و کوچک چه عواقب احتمالی را به دنبال دارد. ۳ حال می خواهیم/ب| دیدی وسیغتر با مسائل یزخورد کنیم: اگر دقیقتر به سیستم ها بنگریم. شاهد رفتارهای مشابهی در آن ها خواهیم بود. آگاهی از لین رفتارهای پایه ما را در تحلیل موقعیت ها و پیش بینی نسبی رویدادها توانمند می کند. 2 لت 0 ۱ 2 لا 0 ۰ 2 لا 0 1 

صفحه 23:
تا کردن کاغذ فکر می کنید اگر قطعه ای از کاغذ معمولی (ضخامت 0.1 ۲0۱۳ را ۲ بار تا کنید ضخامت آن چه قدر خواهد بود؟ اكر ‎٠٠١‏ بار تا كنيد جه طور؟ 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 ۱ 

صفحه 24:
تا كردن كاغذ... اكر 55 بار كاغن رانتا كنيد ضخامت آن ‎56٠٠٠٠‏ كيلومتر خواهد بود» چیزی بیش از فاصله زمین تا ماه! و اگر صد بار آن را تا کنید. ضخامت آن ۸۵۰ تریلیون برابر فاصله زمین تا خورشید خواهد بوداا! 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 25:
ت ‎als‏ ‏چنین رفتاری رفتار نمایی نامیده می شود . الگوی کلی, رفتار نمایی به صورت زير است: 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 26:
ssi تحقيقات نشان يفخ ‎aS ans‏ افراد غالباً مقادیر را در چنین رفتارهایی بسیار کمتر از واقعیت تخمین می زنند و با لین وجود به تخمین خود اطمینانآتالاتی دارند. ‎(eves eae‏ تحمین نادرست آفراد ت0۵ كان امقدار رشد در آخرین زمان رخ می دهد و پیش از آن رفتار شبیه رفتار خطی ‏2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت ‎ 

صفحه 27:
2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 28:
شركت , eater lea eal etl gs cs pave ee et nS ‏است. به این ترتیب که موجودی کالای انبار بسیار پایینتر از حد‎ ‏مطلوب برای برآوردن تقاضای مشتریان است. به این ترتیب شرکت‎ ‏برنامه کوتاه مدتی را برای رساندن موجودی انبار به حد مطلوب و‎ تعریف شده ای آغاز می کند. فكر مى كنيد روند تغييرات موجودى انبار به جه صورت خواهد نا ون ۱۱ 2 0 2۱ 2 لا 0 20 

صفحه 29:
مدیران شرکت میزان مشخصی از موجودی کالا را تعریف می کنند و فعالیتهای کاری را برای رسیدن به آن تنظیم می نمایند. در ابتدا موجودی انبار با سرعت زیادی افزلیش می یلبد تا میزان موجودی را به میزان مطلوب نزدیک کند. امابا هر چه نزدیک شدن به مقدار مطلوب میران افرایش کاهش می یابد ‎Gal‏ که ۲9۰ حه ای ار 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 30:
7۳۳۳۳۲ 5 01:12 — 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 31:
رفتار نمایی در بسیاری از مسائل دنیای پیرامون ما از جمله رشد جمعیت. مصرف انری» میزان ارتکاب جرم و جنایت. افزايش قیمت خدمات. رشد باکتری ها و... دیده می شود. 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 32:
فراگیر شدن بیماری شهرى رادر نظرويكة که ۱ اي تا ار ۱ ا ی الاك سا صر ۳ انتقال می بابد مبتلا شلهاند. می خواهیم ببینیم تعداد افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند چگونه تغییر می کند؟ ~~ = 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 33:
فراگیر شدن بیماری... * انتظار داریم که در نهایت تمامی افراد ساکن آن شهر به بیماری مبتلا ‎Bis‏ * در ابتدا رشد به صورت نمایی است. ان ن چه رشد نمایی را موقف می کند محدودیتی است که در مسأله وجود دارد و آن تعداد ثابت افراد است که نمی تواند از حدی بیش تر شود. 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 34:
۳۳ 7” فراكير شدن بیماری... Number of Infected People 35 | ‏م‎ 30 25 20 15 ou Me 5 4.5 6 7 10 11 12 3" 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 35:
رفتار 5 شکل *همان طور که در مثال دیدیم. در اين نوع از رفتار که به آن رفتار هدفجو می گوییم مقدار متفیر به حد خاصی میل می کند. *در ابتدا رشد متغیر به صورت صعودی است اما محدودیت های مسأله» موجب روند کاهنده نرخ رشد می شود. به عبارتی نرخ کم می شود تا این که به صفر نزدیک شود و مقدار متفیر تقریباً ثابت بماند. * رفتارهای هدفجو پیشتر با آن ها آشنا شدیم در دنیای واقع با محدودیت هایی مواجه می شوند که آن ها را به اين نوع رفتار (رفتار هدفجو) سوق می دهد. 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت ثابت رشد پیوسته ز اهمیت زیادی دارند» زیرا رفتارهای نمایی که 

صفحه 36:
نحوه تقويت اين مهارت... * براى تفريت ايع > 5 لت ها ار و بررسى كنيم و سعى كنيم رفتار متغيرها در طول زمان را در نمودارهايى رسم نماييم. ‎aimee‏ ا أن امت كه مسائلى رايخ رظ لتر تور شالت تعادل قرار دارند. در لین حللت در یکی از متغیرها تغییری ناگهلنی ایجاد کنیم ‏و رفتار متغیرهای دیگر را در اثر ‎ ‏این تغییر رسم کنیم. ‏2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت ‎ 

صفحه 37:
درختان چنگل * جنگلی را در نظر بگیرید» که در آن تعدادی درخت بالغ وجود دارد. * در هر نوبت یکی از لین درختان را قطع می کنیم و به جای آن یک نهال می کاریم. * # ماه طول مى كشد تا یک نهال به درختی بللغ تبدیل شود. و فرض ما این است که هیچ یک از این نهال ها از بین نمی روند. * فرض کنید مسأله در حللت تعادل است.به لین معنی که تعداد درخت های بللغ تلبت است و میزان قطع درختان و میزان کاشت نهال در هر 7 1 7 27 لا 0 1 2 27 لا 0 1 2 

صفحه 38:
درختان حنگل... * میزان قطع درختان در هر ماه رابه صورت ناگهلنی به مقداری جدید ‎Chill yeas eels)‏ کاشت نهال در هر ماه همان ترخ قبلی است. ند تیاه رخا با تاد و ۱ قطع درختان را از ۱۰ در حالت تعادل به صورت ناگهانی به ۲۰ می رسانیم. تعداد درختان بالغ را در نموداری رسم کنید. 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 39:
جمع,بندی در این جلسه آموختیم: * یکی از مهارت های مهم در تحلیل مسائل بررسی متغیرها در طول زمان است. * بايد به تغييرات آرام و تدریجی نیز بسیار حساس باشیم زیرا همانند ات ناگهانی می توانند مشکلات جدی به وجود آورند. * آشنایی با رفتارهای پلیه دید وسیعتری از سیستم هابه ما می دهد و به کمک آن قادر به پیش بینی نسبی برخی رویدادها خواهیم بود. 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 40:
نحوه تقويت اين مهارت به منظور تقويت مهارت تشخيص نوع سيستم ها و تعيين الكوى رفتارى حاكم بر آن ها بهترين كار انتخاب رويدادهاى ييرامون و سعى در رسم ار تم هاگ نمودارهایی امت كةاك ها از در مسائل قبلی دیدیم. متا توجه به رویدادهایی که رفتار» ۲ به ‎Pee‏ بیشتر با این مهارت کمک می کند. 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

صفحه 41:
۱ 7"تعدادی از رفتارهای نمایی محیط اطراف خود را شناسایی کنید: ۲ لتیار رفتارهای هدفجو در دنبای وآقع 200 5 2 لا 0 لات 2 لا ۱ ‎]٩‏ با 2 لا 0 11 كت 

آموزش تفکر سيستمی جلسه چهارم: تفکر پویا (رفتار در طول زمان -الگوهای رفتار) 88/2/9 آنچه گذشت.... جلسه اول: مدل های ذهنی حايز اهميت مي باشند ،زيرا: • • • • اساس تصميم گيری ما بر پايه مدل های ذهنی به همراه اطالعاتي است که از محيط جذب می کنيم. اطالعاتی که ما از محيط به دست می آوريم خود تحت تاثير مدل های ذهنی ما می باشد. گاهي مدل‌هاي ذهني باعث مي‌شود رفتاري داشته‌باشيم كه خود از نامناسب بودن آن آگاه نيستيم. تغيير مدل های ذهنی نيازمند آگاهی از آن ها و تمرين کردن مدلهای جديد می باشد. آنچه گذشت.... جلسه دوم: • ساختارها عامل به‌وجود آمدن رفتارهايي است كه مشاهده مي‌كنيم و نه افراد يا وقايعي خاص • يك مدل ذهني رايج ،تالش براي يافتن يك شخص يا عامل به عنوان مقصر به جاي تشخيص ساختار به‌وجود آورنده رفتار نامطلوب است. آنچه گذشت.... جلسه سوم: مسأله مسکن اطالعات اولیه : رابطه قیمت هر کاال با عرضه و تقاضای آن به صورت زیر است: • اگر عرضه از تقاضا بیشتر باشد ،قیمت کاهش می یابد. • اگر تقاضا از عرضه بیشتر باشد ،قیمت افزایش می یابد. • اگر قیمت افزایش(کاهش) یابد ،تمایل برای سرمایه گذاری و عرضه کاال افزایش(کاهش) می یابد. • افزایش(کاهش) قیمت موجب کاهش(افزایش) تقاضا می شود. مسأله مسکن... آقای منصوری ،اخیرا ً بازار مسکن را بررسی کرده و متوجه شده است که سود حاصل از سرمایه گذاری در بخش مسکن حدودا ً %80است .او ریسک احتمالی این کار و گزینه های دیگر از جمله سرمایه گذاری بانکی را سنجیده و نهایتاً تصمیم به سرمایه گذاری در بخش مسکن گرفته است .او اقدام به این کار می کند ،اما هنگامی که کار به پایان می رس د ،او به سودی بسیار کمت ر از آ ن چه مورد انتظارش بوده(حدود ،)%20می رسد. مسأله مسکن... افراد دیگری نیز که با فاصله ی زمانی کمی پس از آقای منصوری سرمایه گزاری کرده بودند ،متوجه ضرر شدند!!! دلیل این امرکه همه ساله افراد زیادی با آن مواجه می شوند،چیست؟ شرح درس یکی از مهارت های اساسی در زمینه تفکر سیستمی ”تفکر پویا“ است. که موارد زیر را شامل می شود: بررسی متغیرها در طول زمان؛ بررسی تغییرات متغیرها در طول زمان و نه تمرکز بر مقدار آن ها در هر زمان. حساسیت به تغییرات کوچک و نه تنها تغییرات ناگهانی. داستان قورباغه پخته • اگر شما یک قورباغه را در داخل ظرفی از آب جوش بیندازید ،قورباغه بالفاصله تالش می کند تا از ظرف بیرون بیاید. • اما اگر قورباغه را در داخل ظرفی با حرارت معمولی بیندازید ،در آن باقی می ماند. • در این حالت اگر دما را تا 30درجه سانتیگراد افزایش دهیم قورباغه هیچ اقدامی برای خارج شدن از ظرف انجام نمی دهد. • پس از آن با افزایش دما قورباغه سست تر و سست تر می شود تا جایی که دیگر قادر به خروج از ظرف نیست. • ونهایتاً در ظرف پخته می شود و می میرد!!! صنایع خودروسازی •در دهه 60میالدی خودروسازان امریکایی بر بازار منطقه تسلط کامل داشتند. •پس از آن شرایط به صورتی بسیار تدریجی شروع به تغییر کرد. •یقیناً در زمانی که در سال 1962میالدی سهم بازار ژاپنی ها در بازار اتومبیل امریک ا کمت ر از %4بود ،هیچ یک از کارخانه های بزرگ خودروسازی امریکا احساس خطر نمی کردند. •همینطور زمانی که در سال 1967میالدی زمانی که سهم بازار ژاپنی ها به %10رسید ،باز هم نگرانی زیادی احساس نمی شد. •در سال 1974که این رقم به حدود %15رسید نیز کسی هشیار نشد. •در اوئ ل ده ه 80میالدی شرک ت های بزرگ خودروس ازی زمان ی به بررسی دقیق موضوع پرداختند که سهم ژاپنی ها به %21/3رسیده بود. صنایع خودروسازی... • در سال 1989میالدی سهم ژاپنی ها از این بازار حدود %30بود و کارخانه های امریکایی تنها می توانستند بر %60از بازار خودرو در امریکا حساب کنند. قطعاً کنترل بر شرایط در این مرحله غیرممکن یا بسیار دشوار و پرهزینه است. بنابراین باید فرآیندهای آرام و تدریجی را نیز ببینیم و به این موارد همان قدر حساس باشیم که به تغییرات ناگهانی. استخدام شرک ت نوآوران ،در چن د ماه گذشت ه ب ا بحران ی مواج ه شده است .در نتیجه این بحران حجم زیادی از فعالیت های انجام نشده پیش روی شرکت است .شرکت برای هرچه سریعتر سر و سامان دادن کارها اقدام به استخدام کارمندان بیشتر می کند .در هر زمان نرخ استخدام کارمند با توجه به حجم کار باقیمانده است. آیا این روش مشکالت شرکت را برطرف می کند؟ مشکالت احتمالی این روش چیست؟ نحوه تصمیم گیری این مدیران چه ضعفی داشته است؟ استخدام... این روش مشکل فعالیت های مانده از قبل را به سرعت حل می کند ،اما به محض پایان یافتن کارها ،شرکت با تعداد زیادی از کارمندانی مواجه می شود که کاری برای انجام دادن ندارند. همان طور که مالحظه کردید ،مدیران شرکت توجهی به این مسأله ندارند که اگر تعداد کارمندان را ثابت نگه دارند ،کارها با نرخی ثابت انجام می شوند و در هر زمان تنها به میزان کار باقیمانده توجه می کنند. مسأله مسکن... اگر بخواهیم به سادگی مسأله را بررسی کنیم می توانیم بگوییم: آقای منصوری هنگامی اقدام به ساخت مسکن نموده که قیمت مسکن و به تبع آن سود آوری آ ن در حال کاهش بوده یا به عبارتی روندی نزول,ی داشته است .اما آقای منصوری تنها به قیمت مسکن در بازه زمان ی کوتاه ی توج ه کرده و ب ه رون د تغییرات قیم ت مس کن توجهی نداشته است. این تغییرات باع ث شده ان د ،بازار س ودآور مس کن ب ا گذش ت زمان به بازاری راکد تبدیل شود. حائز توجه است که این مسأله به طریقی معکوس نیز اتفاق می افتد! مسأله مسکن... به این ترتیب که در زمان رکود بازار افراد به بازار مسکن توجهی نشان نمی دهند ،و تنها بر وضع موجود بازار تمرکز می کنند .در حالی که ممک ن اس ت رون د تغییرات قیم ت مس کن ب ه ص ورت افزایش ی باشد و سودآوری زیادی را به دنبال بیاورد. مسأله مسکن... تحلیل دقیق تر : • هنگامی که تقاضای مسکن از عرضه آن بیشتر است قیمت مسکن افزایش می یابد. • افزایش قیمت ها این احساس را به وجود می آورد که سرمایه گذاری در بخش مسکن سودآور است • این امر موجب افزایش سرمایه گذاری در بخش مسکن می شود. مسأله مسکن... + تقاضا قیمت مسکن - + احساس سودآور بودن فعالیت در بخش مسکن + سرمایه گذاری در بخش مسکن عرضه مسکن مسأله مسکن... • سرمایه گذاری در بخش مسکن موجب افزایش عرضه می شود • اگر عرضه بیش از تقاضا شود ،کاهش قیمت ها را به دنبال دارد • بنابراین احساس سود آوری کاهش می یابد • در نتیجه سرمایه گذاری کمتری در این بخش صورت می گیرد و عرضه کاهش می یابد • این روند به همین ترتیب ادامه می یابد. مسأله مسکن... + تقاضا - قیمت مسکن - + احساس سودآور بودن فعالیت در بخش مسکن + سرمایه گذاری در بخش مسکن عرضه مسکن + مسأله مسکن... مشکلی که در برخورد بسیاری از سرمایه گذاران وجود دارد این است که در طول زمان به قیمت مسکن توجه نمی کنند و تصمیم گیری خود را بر اساس قیمت مسکن در زمان تصمیم گیری انجام می دهند .در حالی که سودآوری سرمایه گذاری آن ها بیش از آن که به قیمت مسکن در زمان تصمیم گیری وابسته باشد ،به قیمت در زمان اتمام کار یا عرضه بستگی دارد. ادامه... آیا تا به حال متوجه روندی خاص در تغییرات متغیرها شده اید؟ آیا ت ا ب ه حال دق ت کرده اید که متغیره ا در سیستم های مختلف رفتارهایی مشابه یکدیگر دارند؟ شرح درس... تا اینجا به بررسی نحوه ی تغییرات متغیرها در طول زمان (از جمله تغییرات صعودی ،نزولی و )...پرداختیم و دیدیم که چشم پوشی از تغییرات آرام و کوچک چه عواقب احتمالی را به دنبال دارد. حال می خواهیم با دیدی وسیعتر با مسائل برخورد کنیم: اگر دقیقتر به سیستم ها بنگریم ،شاهد رفتارهای مشابهی در آن ها خواهیم بود .آگاهی از این رفتارهای پایه ما را در تحلیل موقعیت ها و پیش بینی نسبی رویدادها توانمند می کند. تا کردن کاغذ فکر می کنید اگر قطعه ای از کاغذ معمولی (ضخامت )mm 0.1را 42بار تا کنید ضخامت آن چه قدر خواهد بود؟ اگر 100بار تا کنید چه طور؟ تا کردن کاغذ... اگر 42بار کاغذ را تا کنید ،ضخامت آن 440000کیلومتر خواهد بود، چیزی بیش از فاصله زمین تا ماه! و اگر صد بار آن را تا کنید ،ضخامت آن 850تریلیون برابر فاصله زمین تا خورشید خواهد بود!!!! رفتار نمایی چنین رفتاری رفتار نمایی نامیده می شود . الگوی کلی رفتار نمایی به صورت زیر است: 9 10 11 8 7 6 5 4 3 2 1 80 70 60 50 40 30 20 10 0 رفتار نمایی... تحقیقات نشان می دهد ،که افراد غالباً مقادیر را در چنین رفتارهایی بسیار کمتر از واقعیت تخمین می زنند و با این وجود به تخمین خود اطمینان باالیی دارند. یکی از دالیل تخمین نادرست افراد آن است که بیشترین مقدار رشد در آخرین زمان رخ می دهد و پیش از آن رفتار شبیه رفتار خطی است. رشد باکتری ها شرکت پیشتاز شرکت پیشتاز که یک شرکت تولیدی است با مشکلی مواجه شده اس ت .ب ه این ترتیب ک ه موجودی کاالی انبار بس یار پایینت ر از حد مطلوب برای برآوردن تقاضای مشتریان اس ت .به این ترتیب شرکت برنام ه کوتاه مدت ی را برای رس اندن موجودی انبار ب ه حد مطلوب و تعریف شده ای آغاز می کند. فکر می کنید روند تغییرات موجودی انبار به چه صورت خواهد بود؟ شرکت پیشتاز ... مدیران شرکت میزان مشخصی از موجودی کاال را تعریف می کنند و فعالیتهای کاری را برای رس یدن ب ه آ ن تنظیم می نمایند .در ابتدا موجودی انبار با سرعت زیادی افزایش می یابد تا میزان موجودی را به میزان مطلوب نزدیک کند ،اما با هر چه نزدیک شدن به مقدار مطلوب میزان افزایش کاهش می یابد تا این که نهایتاً به حد مطلوب برسیم. شرکت پیشتاز ... 60 50 40 30 20 10 9 10 11 12 8 7 6 5 4 3 2 1 0 اهمیت رفتار نمایی رفتار نمایی در بسیاری از مس ائل دنیای پیرامون ما از جمله رشد جمعیت ،مصرف انرژی ،میزان ارتکاب جرم و جنایت ،افزایش قیمت خدمات ،رشد باکتری ها و ...دیده می شود. فراگیر شدن بیماری شهری را در نظر بگیرید که تعداد افراد آن ثابت است .حال فرض کنید عده ای از ساکنان این شهر به نوع خاصی از بیماری که از طریق تنفس انتقال می یابد مبتال شده اند. می خواهیم ببینیم تعداد افرادی که به این بیماری مبتال می شوند چگونه تغییر می کند؟ فراگیر شدن بیماری... • انتظار داریم که در نهایت تمامی افراد ساکن آن شهر به بیماری مبتال شوند. • در ابتدا رشد به صورت نمایی است. • آن چه رشد نمایی را موقف می کند محدودیتی است که در مسأله وجود دارد و آن تعداد ثابت افراد است که نمی تواند از حدی بیش تر شود. ...فراگیر شدن بیماری Number of Infected People 35 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 رفتار - Sشکل •همان طور که در مثال دیدیم ،در این نوع از رفتار که به آن رفتار هدفجو می گوییم مقدار متغیر به حد خاصی میل می کند. •در ابتدا رشد متغیر به صورت صعودی است اما محدودیت های مسأله، موجب روند کاهنده نرخ رشد می شود .به عبارتی نرخ ثابت رشد پیوسته کم می شود تا این که به صفر نزدیک شود و مقدار متغیر تقریباً ثابت بماند. • رفتارهای هدفجو نیز اهمیت زیادی دارند ،زیرا رفتارهای نمایی که پیشتر با آن ها آشنا شدیم در دنیای واقع با محدودیت هایی مواجه می شوند که آن ها را به این نوع رفتار (رفتار هدفجو) سوق می دهد. نحوه تقویت این مهارت... • برای تقویت این مهارت یک راه این است که اتفاقات پیرامون خود را بررسی کنیم و سعی کنیم رفتار متغیرها در طول زمان را در نمودارهایی رسم نماییم. • یک راه دیگر آن است که مسائلی را در نظر بگیریم که در حالت تعادل قرار دارند ،در این حالت در یکی از متغیرها تغییری ناگهانی ایجاد کنیم و رفتار متغیرهای دیگر را در اثر این تغییر رسم کنیم. درختان جنگل • جنگلی را در نظر بگیرید ،که در آن تعدادی درخت بالغ وجود دارد. • در هر نوبت یکی از این درختان را قطع می کنیم و به جای آن یک نهال می کاریم. • 6ماه طول می کشد تا یک نهال به درختی بالغ تبدیل شود .و فرض ما این است که هیچ یک از این نهال ها از بین نمی روند. • فرض کنید مسأله در حالت تعادل است ،به این معنی که تعداد درخت های بالغ ثابت است و میزان قطع درختان و میزان کاشت نهال در هر ماه برابر و ثابت است درختان جنگل... • میزان قطع درختان در هر ماه را به صورت ناگهانی به مقداری جدید افزایش می دهیم .اما میزان کاشت نهال در هر ماه همان نرخ قبلی است. • فرض کنید تعداد درختان بالغ در حالت تعادل اولیه 100است .و نرخ قطع درختان را از 10در حالت تعادل به صورت ناگهانی به 20می رسانیم. تعداد درختان بالغ را در نموداری رسم کنید. جمع بندی در این جلسه آموختیم: • یکی از مهارت های مهم در تحلیل مسائل بررسی متغیرها در طول زمان است. • باید به تغییرات آرام و تدریجی نیز بسیار حساس باشیم زیرا همانند تغییرات ناگهانی می توانند مشکالت جدی به وجود آورند. • آشنایی با رفتارهای پایه دید وسیعتری از سیستم ها به ما می دهد و به کمک آن قادر به پیش بینی نسبی برخی رویدادها خواهیم بود. نحوه تقويت اين مهارت به منظور تقویت مهارت تشخیص نوع سیستم ها و تعیین الگوی رفتاری حاکم بر آن ها بهترین کار انتخاب رویدادهای پیرامون و سعی در رسم رفتار این سیستم ها در نمودارهایی است که نمونه هایی از آن را در مسائل قبلی دیدیم. ضمناً توجه به رویدادهایی که رفتاری مشابه دارند به ما در آشنایی بیشتر با این مهارت کمک می کند. تمرین .1تعدادی از رفتارهای نمایی محیط اطراف خود را شناسایی کنید. .2لیستی از رفتارهای هدفجو در دنیای واقع تهیه کنید.