آموزش سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار

آموزش سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحيم

اسلاید 2: آموزش سرمايه گذاريدر بورس اوراق بهادار

اسلاید 3: فصل اول شركت سهامي

اسلاید 4: شركت و انواع آناز زمان‌هاي گذشته بازرگانان براي دسترسي به وجوه بيشتر و همچنين پوشش ريسك كسب و كار خود در پي يافتن شراكت با افراد ديگر بودند. بر اين اساس دو يا چند نفر توافق مي كردند آورده مشخصي به مشاركت داشته باشند و از نفع يا ضرر حاصله هم به نسبت مشخصي سهم ببرند. تا پایان قرن هجدهم میلادی، واحدهای تجاری یا به صورت واحدهاي تك مالكي و یا به صورت شرکت های غیرسهامی، یعنی با مالکیت چند نفر شریک تاسیس می‌شدند.هم زمان با پیشرفت علوم تجربی و پيدايش انقلاب صنعتي‏کشورهای پيشرفته اروپایی، شروع به گسترش قلمرو تجارتی خود نموده و علاوه بر تسلط بر بازارهای کشورهای دیگر، مستعمرات خود را بسط و توسعه دادند. در نتیجه عوامل فوق که خود مستلزم در اختیار داشتن مقادیر هنگفتی سرمایه بود، سرمایه داران به فکر به كارگيري پس اندازهاي اندک مردم افتاده و اقدام به تاسیس شرکت های سهامی کردند و بدین ترتیب اولین شرکت های سهامی به صورت محدود در اروپا تشکیل شدند.

اسلاید 5: شركت و انواع آنامروزه شرکت های سهامی عام که در تمام دنیا مهمترین شرکت ها را تشکیل می‌دهند و هدف اصلی تاسیس شرکت های سهامی به کار انداختن سرمایه های مردم در مقیاس وسیع تر به منظور کسب سود بیشتر و حفظ سرمایه افراد می‌باشد. بدیهی است که تاسیس شرکت های سهامی به دلیل مزایای متعددی که نسبت به سایر انواع شرکت های دیگر دارد، سال به سال افزایش یافته و از طرف دیگر شرکت های سهامی تکامل یافته اند.

اسلاید 6: تعريف شركت در قانون از منظر قانوني در مقابل كسب و كارها و فعاليتهاي اقتصادي با مالكيت شخصي که تمامی سرمایه را یک نفر (شخص حقیقی) تأمین می‌کند، شرکت قرار دارد. بر اساس قانون مدنی ايران شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکیت متعدد در شی واحد به نحو اشاعه. بنابراین شرکت واحدی است از تجمع دو یا چند نفر که هر یک منابع و امکاناتی را اعم از وجه نقد، وسایل، تجهیزات و … را به منظور تحصیل سود در اختیار آن قرار داده‌اند و مالکیت بر آن به طور مشاع (مشترك) می‌باشد. در قانون تجارت شركت به صراحت تعريف نشده است ولي باتوجه به تعریف شرکتنامه در اين قانون می‌توان شرکت را چنین تعریف کرد: شرکت عبارت است از قراردادی که به موجب آن شرکا مقداری سرمایه در اختیار آن قرارداده تا بدین وسیله عملیات تجارتی انجام و سود و زیان حاصله را بین آن‌ها تقسیم کند.

اسلاید 7: انواع شركتهاماده 20 قانون تجارت شرکتهای تجاری را به 7 نوع تقسیم نموده است:1)شرکت سهامی2) شرکت با مسئولیت محدود3) شرکت تضامنی4)‌‌‎شرکت مختلط غیرسهامی(مسئوليت محدود+تضامني)5) شرکت مختلط سهامی(سهامي+تضامني)6) شرکت نسبی 7) شرکت تعاونی تولید و مصرف.

اسلاید 8: انواع شركتهاشرکتهایی که شخصیت اعتباری و ضمانت شرکا در آن‌ها دخالت دارد مانند شرکت تضامنی و شرکت نسبی.شرکتهایی که فقط سرمایه در آن‌ها دخالت دارد مانند شرکت سهامی و شرکت با مسئولیت محدود.شرکتهایی که از ترکیب دو قسم فوق تشکیل می‌شوند مانند شرکتهای مختلط.شرکتهایی که تعداد شرکا در آن دخالت دارند مانند شرکتهای تعاونی.در بحث راجع به بورس اوراق بهادار ما تنها با شرکتهای سهامی و آن هم از نوع عام سر و کار داریم.

اسلاید 9: شرکت سهامی و انواع آنطبق ماده 1 قانون تجارت ؛ شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سرمایه آن‌ها می‌باشد. طبق ماده 4 قانون تجارت شرکتهای سهامی به دو نوع تقسیم می‌شوند: نوع اول: شرکتهای سهامی عام: شرکتهایی هستند که مؤسسین آن‌ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می‌کنند. نوع دوم: شرکتهای سهامی خاص: شرکتهایی که تمام سرمایه آن‌ها در موقع تأسیس منحصراً توسط مؤسسین تأمین می‌گردد.

اسلاید 10: تفاوت شركتهاي سهامي عام و خاصشركت سهامي عام براي تامين سرمايه اقدام به پذيره نويسي عمومي مي نمايد، ولي شركت سهامي خاص، حق مراجعه به عامه را ندارد. نقل و انتقال سهام در شركتهاي سهامي عام مشروط به موافقت سهامداران نيست. ولي در شركت سهامي خاص، چنين نقل و انتقالي منوط به توافق مديران يا مجامع عمومي شركت مي تواند باشد. سهام شركت سهامي عام، قابل عرضه در بازار بورس مي‌باشد ولي شركت سهامي خاص چنين اجازه‌اي ندارد. حداقل سرمايه براي تاسيس شركت سهامي عام 5/000/000 ريال مي باشد در حالي كه حداقل سرمايه براي تاسيس شركت سهامي خاص 1/000/000 ريال مي‌باشد. حداقل تعداد شركا شركت سهامي عام ٥ نفر و در شركت سهامي خاص حداقل ٣ نفر مي باشد

اسلاید 11: تنها شرکتهای سهامی عام هستند که قابلیت عرضه (خرید و فروش) در بورس را دارا می‌باشند. از این رو در ادامه مباحث ما تنها مربوط به شرکتهای سهامی عام خواهد بود.

اسلاید 12: چرا شکل سهامی واحدهای تجاری، این قدر از جذابیت برخوردار است؟

اسلاید 13: برای پاسخ به این سؤال، ویژگی‌هایی که شرکتهای سهامی را از واحدهای تجاری تک‌‌مالکی و سایر اشکال دیگر شرکت متمایز می‌سازد، معرفی می‌کنیم.شخصیت قانونی مستقل از صاحبان سهامتداوم بقا و قابلیت انتقال مالکیت. مسئولیت محدود سهامدارانجدایی مالکیت و مدیریت

اسلاید 14: فرايند تشكيل يك شركت سهامي عامشرکت سهامی عام در دو مرحله مقدماتی و قطعی تشکيل می‌شود.فرآیند مرحله مقدماتی تشکیل سهامی عام به طور خلاصه به شرح زیر است:1. تعهد حداقل 20 درصد سرمایه شرکت توسط مؤسسین و پرداخت لااقل 35 درصد مبلغ تعهد شده در حسابی به نام شرکت در شرف تأسیس.2.تسلیم اظهارنامه ثبت شرکتهای سهامی به ضمیمه طرح اساسنامه و طرح اعلامیه پذیره‌نویسی به اداره ثبت شرکتها، اظهارنامه ثبت شرکت و طرح اساسنامه باید با قید تاریخ به امضای کلیه مؤسسین شرکت برسد. 3. صدور اجازه انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی سهام توسط اداره ثبت شرکتها. 4. انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی سهام توسط اداره ثبت شرکتها.5. پذیره‌نویسی سهام توسط خریداران طی مدت تعیین شده.6. دعوت مجمع عمومی مؤسس حداکثر یک ماه پس از خاتمه مدت پذیره‌نویسی توسط مؤسسین.7. تشکیل مجمع عمومی مؤسس و انجام مراحل زیر: الف. رسیدگی به احراز پذیره‌نویسی کلیه سهام، ب. شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن و ج. انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت و دریافت قبولی آنها.

اسلاید 15: فرآیند مرحله قطعی تشکیل شرکتهای سهامی عام را به شرح زیر می‌توان خلاصه کرد:1. تسلیم اساسنامه مصوب مجمع عمومی مؤسسه به ضمیمه صورتجلسه مجمع و اعلامیه قبولی مدیران و بازرسان به اداره ثبت شرکتها.2. ثبت شرکت پس از بازرسی مدارک و مستندات مذکور در بند (1) بالا توسط اداره ثبت شرکتها و دریافت شماره ثبت شرکت.3. اعلام ثبت و تشکیل از طریق درج آگاهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی کشور و یکی از جراید کثیرالانتشار.

اسلاید 16: مجوز شرکت شامل اجازه انتشار تعداد معیّنی سهام، که اوراق مالکیت در شرکت است، می‌باشد. مؤسسین کلیه هزینه‌ها و حق‌الزحمه‌ها را تا مرحله ثبت شرکت می‌پردازند و طبق قانون کلیه مدارک لازم جهت ثبت شرکت را به اداره ثبت شرکتها تحویل می‌دهند. پس از ثبت، شرکت پا به عرصه وجود می‌گذارد. لازم به ذكر است كه موسسين بايد مجوز انتشار عمومي سهام كه اصطلاحاً مجوز پذیره‌نویسی ناميده مي شود را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کنند. به موجب این مجوز و اساسنامه مصوب، شركت می‌تواند تعداد معینی سهام خود را منتشر و به فروش رساند. شرکتها ممکن است در پذیره‌نویسی سهام را مستقیماً به سهامداران بفروشند یا از خدمات پذیره‌نویسی یک واسطه یا تعهد‌کننده پذیره‌نویسی نظیر شركتهاي تامين سرمايه (درادامه تشريح خواهند شد) استفاده نمایند. واسطه پذیره‌نویسی ممکن است توافق کند باقی مانده سهامی را که نتوانسته بفروشد، خود خریداری نماید. در اسلايد بعد يك نمونه آگهی پذیره نویسی ارائه شده است.

اسلاید 17: آگهي پذيره نويسي سهام شركت توسعه معادن روي ايران

اسلاید 18: هيات مديره شركت چيست؟کنترل نهایی شرکت سهامی به عهده سهامداران است. آن‌ها به ازای هر سهم، حق یک رأی دارند. سهامداران اعضای هیأت مدیره را انتخاب می‌کنند. تنظیم سیاست شرکت و انتصاب مدیران بر‌عهده این هیأت می‌باشد. همچنین هیأت مدیره برای خود رئیسی انتخاب می‌کنند که این فرد، موثر‌ترین فرد شرکت سهامی می‌باشد. کار دیگر این هیأت انتخاب مدیرعامل است که تصدی عملیات روزمره شرکت را برعهده می‌گیرد.عده ي اعضاي هيات مديره در شركت سهامي عام نبايد كمتر از 5 نفر باشد.

اسلاید 19: اركان هدايت كننده شركت سهاميهيات مديرهمدير عاملمعاون اداري و منابع انسانيمعاون ماليمعاون بازرگانيمعاون عملياتمجمع عمومي

اسلاید 20: مجمع عمومي در شركت سهاميدر شرکت سهامی گردهمایی بین سهامداران و مدیران به‌منظور تعیین سیاستها و خط مشی های شرکت و تصمیم‌گیری در رابطه با فعالیتهای آن ترتیب داده می‌شود که اصطلاحاً به آن مجمع می‌گویند. به عبارت دیگر، تجمع صاحبان سهام شرکت (سهامداران) به‌منظور اتخاذ تصمیماتی که معمولاً منجر به ایجاد منافعی برای آنها می‌باشد را مجمع می‌گویند. با اين اوصاف مجامع محلی هستند که سهامداران می‌توانند از آن طریق نقش خود را در راس هرم قدرت شرکت سهامی ایفا کنند

اسلاید 21: انواع مجامع عمومي شركتهاي سهاميمجمع عمومي موسسينمجمع عمومي عادي مجمع عمومي فوق العادهمجمع عمومي عادي به طور فوق العاده

اسلاید 22: مجامع عمومي در شركت سهاميبه‌طورکلی، وظيفه دعوت به مجامع عمومی اعم از عادی سالیانه، عادی به‌طور فوق‌العاده و همچنين فوق‌العاده با هیات مدیره شرکت سهامی است. در کلیه موارد، دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجامع عمومی باید از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار که آگهی‌های مربوط به شرکت در آن درج می‌شود، صورت پذیرد. در آگهی دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجامع، باید دستور جلسه، تاریخ و محل تشکیل مجمع به همراه ساعت و نشانی کامل قید گردد. فاصله بین نشر آگهی تا تاریخ تشکیل مجمع عمومی نباید کم‌تر از ده روز و بیش‌تر از چهل روز باشد.قبل از تشکیل مجمع، هر سهامداری که مایل به حضور در مجمع عمومی باشد باید با ارائه ورقه سهم متعلق به خود به شرکت مراجعه نموده و مجوز ورود به جلسه را دریافت کند. فقط سهامدارانی می‌توانند در مجمع شرکت کنند که مجوز ورود را دریافت کرده باشند. هم‌چنین سهامداران ممکن است شخصاً و یا به وسیله نماینده در مجمع حاضر شوند. هر سهامداری می‌تواند به شخص دیگری وکالت دهد که به‌عنوان نماینده به جای او در مجمع حاضر شود

اسلاید 23: وظايف مجمع عمومي موسس1- رسيدگي به گزارش موسسين و تصويب آن و همچنين احراز پذيره نويسي كليه سهام شركت و تاديه مبالغ لازم2- تصويب طرح اساسنامه شركت و در صورت لزوم اصلاح آن3- انتخاب اولين مديران و بازرس يا بازرسان شركت4- تعيين روزنامه كثير الانتشاري كه هرگونه دعوت و اطلاعيه بعدي براي سهامداران تا تشكيل اولين مجمع عمومي عادي براي سهامداران در آن منتشر خواهد شد.

اسلاید 24: مجمع عمومي عادي و حدود صلاحيت آن مجمع عمومي عادي صلاحيت رسيدگي به كليه امور شركت به استثناي مواردي كه در صلاحيت مجمع عمومي فوق‌العاده يا قانوني واگذار شده باشند را داراست ازجمله موارد مورد بررسي عبارتند از: 1- بررسي و تأييد ترازنامه و حساب سود و زيان و ساير گزارشات مالي 2- بررسي و تأييد گزارش‌هاي سالانه مديران و بازرسان 3- انتخاب هيات مديره (درصورت خاتمه دوره تصدي) 4- انتخاب بازرسان اصلي بازرسان علي‌البدل و حسابرس مستقل شركت 5-تصویب یا رد پیشنهاداتی که از طرف هیأت مدیره و یا بازرسان و سهامداران شرکت ارائه می‌شود، 6-تصميم گيري در رابطه با تقسيم سود

اسلاید 25: بر طبق ماده 90 قانون تجارت، تقسیم سود بین سهامداران و اخذ اندوخته، تنها پس از تصویب مجمع عمومی عادی جایز خواهد بود و در صورت سود ده بودن شركت تقسیم حداقل ده درصد از سود خالص بین سهامداران الزامی است.

اسلاید 26: مجمع عمومي فوق العاده و حدود صلاحيت آن هرگونه تغيير در مواد اساسنامه يا در سرمايه شركت يا انحلال شركت قبل از موعد منحصرا‏ًًٌُُ در صلاحيت مجمع عمومي فوق العاده است.

اسلاید 27: مجمع عمومي عادي به طور فوق العادهمجمع عمومي عادي ميتواند نسبت به كليه امور شركت به جز آنچه در صلاحيت مجمع عمومي فوق العاده است تصميم گيري نمايد لذا اقدام به دعوت فوق العاده اين مجمع مي شود.

اسلاید 28: تامين مالي شركتهاي سهاميمنظور از تامين مالي شركت چيست؟راههاي تامين مالي چيست؟چگونه مي توان وجه نقد لازم براي سرمايه گذاريهاي شركت را تامين كرد؟

اسلاید 29: مدل ترازنامه اي شركت

اسلاید 30:

اسلاید 31: ترازنامهوقتی مبادلات و رویدادها طی دوره اتفاق می‌افتد، اثرات آنها طبق استانداردهای حسابداری در حسابهای متناسب خود ثبت می‌شود. در این رابطه همواره باید به توازن رابطه حسابداری توجه داشت. داراییها= بدهیها + حقوق مالکانهدر یک تاریخ مشخص، خلاصه‌ای از حسابهای دارایی، بدهی و حقوق مالکانه و مانده حسابها ارائه می‌شود که اصطلاحاً آن را ترازنامه می‌نامند.

اسلاید 32: ساختار سرمايهشیوه تأمین مالی یک شرکت تعیین می‌کند که ارزش آن شرکت چگونه بین سرمایه استقراضی و سرمایه مالکانه تفکیک می‌شود. به افراد یا مؤسساتی که اوراق بدهی را از شرکت می‌خرند اعتباردهندگان و به دارندگان سهام مالکانه سهامداران گفته می‌شود.

اسلاید 33: ارزش شركت ارزش شرکت را می‌توان به صورت زیر نشان داد:V=B+SB نشانگر ارزش اوراق بدهی و S بیانگر ارزش حقوق مالکان ( سرمایه) است.

اسلاید 34: تصاویر رسم شده از ساختار سرمايه دو راه را نشان می‌دهد: 50% بدهی و 50% سرمایه و یا 25% بدهی و 75% سرمایه. ساختار سرمايه، بر ارزش شركت اثر می‌گذارد. لازم به ذكر است كه هدف مدیریت مالی، انتخاب نسبتی بهينه از بدهی و سرمایه است که ارزش شركت، یعنی ارزش شركت (V)، را حداکثر سازد.

اسلاید 35: بازارهاي ماليفصل دوم

اسلاید 36: انواع دارایی هادارایی:آنچه در اختیار کسی است و ارزش مبادله دارد.دریک تقسیم بندی کلی دارایی به 2 دسته مشهود(فیزیکی) و نامشهود(دارایی مالی) تقسیم میشود.دارایی مشهود : دارایی که ارزش آن در خود دارایی است و به خصوصیات مادی آن بستگی دارد در واقع متوان گفت ارزش اين داراييها بسته به مطلوبيتي است كه براي ما ايجاد مي كنند. دارایی نامشهود: نماینده حق قانونی نسبت به منفعتی میباشد.

اسلاید 37: دارایی مالی چیست؟دارایی که منفعت یا ارزش معمول نقدینه ای دارد ،به عبارت دیگر ارزش آن به پشتوانه ارزش دارایی دیگری است.این دارایی ارزش مبادلاتی خود را از دارایی دیگری که بر اساس آن انتشار یافته است کسب میکند مانند:وام بانك (سرمايه گذار) به يك فرد (ناشر/وام گيرنده)اوراق مشارکت دولتي (نظير اوراق مشاركت منتشره توسط وزارت نيرو) و اوراق مشارکت شركتي (نظير اوراق مشاركت منتشره توسط شرکت ایران خودرو)سهام عادي منتشر شده شرکت سایپا

اسلاید 38: اوراق بهادارچيست؟هر نوع اوراق يا اسنادي كه مستلزم پرداخت عايداتي از جانب صادر كننده به دارندگان آنها ميباشند.شناخت انواع اوراق بهادار يا ابزارهاي مالي و انتخاب آنها به عنوان منبع تامين مالي بسيار مهم است.

اسلاید 39: طبقه بندي ابزارهاي مالي:به طور كلي ابزارهاي مالي به دو دسته تقسيم ميشوند:اوراق يا ابزار بدهي: اين ابزار نشان دهنده ي دين يا بدهي صادر كننده است.اوراق يا ابزار سرمايه: اوراقي هستند كه نشانگر حقوق مالكيت افراد هستند.

اسلاید 40: بازار مالي:هر جايي كه دارايي مورد داد و ستد قرار مي گيرد، بازار نامیده می‌شود. بازارها را مي توان به دو دسته اصلي تقسيم كرد:1. ‌بازار دارايي هاي فيزيكي كه در آن اساساً دارايي‌هاي مشهود (کالا) داد و ستد مي گردد.2. ‌بازار دارايي هاي مالي كه در آن دارايي‌هاي مالي (اوراق بهادار) از قبيل سهام، اوراق مشاركت و ساير ابزارهاي مالي خريد و فروش مي‌شوند.

اسلاید 41: كاركردهاي بازار مالي:جذب پس اندازهاي افراد جامعه افزايش قابلیت نقدشوندگي دارایی مالیتعيين قيمت عادلانه اوراق بهادارتسهيل داد و ستد انتشار و تحليل اطلاعات دارايي هاي مالي كاهش هزينه معاملاتتخصيص بهينه اين منابع در جهت رشد اقتصادي كشور

اسلاید 42: انواع كارايي در بازار سرمايهكارايي اطلاعاتيكارايي عملياتيكارايي قيمت گذاريكارايي تخصيصي

اسلاید 43: طبقه بندي بازارهاي ماليبازارهاي مالي را مي توان بر اساس جنبه هاي مختلفي طبقه بندي نمود:طبقه بندي بازارهای مالی از لحاظ سررسید تعهدات ماليطبقه بندي بازارهای مالی از لحاظ مرحله عرضهطبقه بندي بازارهای مالی از لحاظ نوع دارايي مالي

اسلاید 44: بازارهای مالی از لحاظ سررسید تعهدات ماليبازارهاي مالي را می‌توان به دو گروه اصلي بازار پول و بازار سرمايه طبقه‌بندي نمود. بازار پول: بازاري كه در آن اسناد بدهي كوتاه‌مدت (کمتر از یکسال) مبادله مي‌گردد.بازار سرمايه: بازار سرمایه به بازار داد و ستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی‌های بدون سررسید اطلاق می‌شود.

اسلاید 45: بازار پول: مشاركت‌كنندگان در بازار پول، افراد يا واحدهاي داراي مازاد نقدينگي هستند كه به‌عنوان پس‌اندازكننده از طريق مستقيم و يا غيرمستقيم منابع خود را با سررسيدهاي كوتاه مدت در اختيار واحدهاي نيازمند منابع مالي قرار مي‌دهند. به عبارتي، مهم‌ترين رسالت بازار پول ايجاد تسهيلا‌ت براي شركتها به‌منظور تأمين نقدينگي در كوتاه مدت است. شناخته شده‌ترين مركز براي بازار پول، نظام بانكي کشور بوده و مهم‌ترين نهادهاي فعال در بازار پول عبارتند‌ از: بانك‌ها و مؤسسه‌هاي اعتباري غيربانكي.

اسلاید 46: بازار سرمايهبازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گسترده‌تر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است. بازار سرمایه پلی است که پس‌انداز مردم و واحدهای دارای وجوه مازاد را به واحدهای سرمایه‌گذاری که بدان نیازمندند انتقال می‌دهد. ساز وکارهای تعبیه شده در این بازار از طریق رشد حجم پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی را تسریع می‌کنند. استفاده از بازار سرمایه برای تأمین مالی مخارج دولت نیز از جمله قدیمی‌ترین و متداولترین شکل مبادلات مالی است. اتکای دولت‌ها به بازار سرمایه در اغلب اقتصادهای مدرن نه تنها از این جهت مهم است که دولت‌ها غالباً اوراق بدهی منتشر می‌کنند تا بخش عمده هزینه‌های خود را تأمین مالی نمایند، بلکه استقراض دولت غالباً حجم عظیمی از کل وجوه عرضه شده در بازار توسط قرض ‌دهندگان را جذب می‌کند. نماد بازار سرمایه در ایران بورس اوراق بهادار تهران است.

اسلاید 47: نمونه اوراق مشاركت

اسلاید 48: ابزارهای بازار سرمایهالف. ابزارهای تأمین مالی بلند مدت: از جمله ابزارهاي تامين مالي بلندمدت، سهام و اوراق قرضه استب. ابزارهای مدیریت ريسك (خطر): علاوه برکارکرد تأمین مالی واحدهای تجاری، مقابله با ریسک همراه با سرمایه‌گذاری و به ویژه ریسک ناشی از نوسان‌های قیمتی از دیگر کارکردهای مهم بازار سرمایه است

اسلاید 49: ابزارهای بازار سرمایهسهام سرمایه: شرکت سهامی برای سرمایه‌گذاران (مالکان) خود گواهینامه‌های سهام صادر می‌کند. از آنجا که سهام بیانگر سرمایه شرکت سهامی است، اغلب از آن با عنوان سهام سرمایه یاد می‌شود. هر واحد از سهام سرمایه، یک سهم نام دارد. شرکت سهامی گواهینامه سهام را برای هر تعداد سهمی که سهامدار مالک آن است صادر می‌نماید. روی برگه گواهینامه سهام، نام شرکت صادر کننده، تعداد سهام و مبلغ سرمایه ثبت شده، نام و مشخصات دارنده سهم، تعداد سهم، و ارزش اسمی سهام ذکر می‌شود.

اسلاید 50: يك نمونه برگه سهام

اسلاید 51: حقوق سهامدارانمالکیت سهام، عموماً پنج حق اساسی زیررا به سهامداران اعطا می‌نماید: حق رأی. حق مشارکت سهامداران در اداره شرکت از طریق رأی دادن به مسایل پیش آمده. این حق، حق منحصر به فرد سهامداران برای دخالت در مدیریت شرکت است. هر سهامدار به ازای هر سهمی که در اختیار دارد، حق یک رأی را دارد. سود سهام. حق دریافت بخش متناسبی از سود سهام که در مجمع عمومی عادی تصویب می‌شود.تصفیه. حق دریافت بخش متناسبی ( براساس تعداد سهام) از دارایی‌های باقی مانده پس از پرداخت بدهی‌ها در زمان انحلال و تصفیه شركت.حق تقدم. حق حفظ درصد مالکیت در شرکت سهامی. فرض کنید شما مالک 5 درصد از سهام یک شرکت سهامی می‌باشید. اگر این شرکت سهامی 000/100 سهم جدید صادرکند. شما فرصت خرید 5 درصد ( 000/5) سهام جدید را دارید. به این ترتیب درصد مالکیت شما در شرکت همان 5 درصد باقی خواهد ماندحق انتقال. در شركت سهامي عام نقل و انتقال سهام مشروط به موافقت مديران يا مجامع نيست

اسلاید 52: انواع سهامشرکتهای سهامی برای جذب سرمایه‌گذاران مختلف، انواع متنوعی سهام را انتشار می‌دهند. سهام یک شرکت سهامی می‌تواند عادی یا ممتاز باشد. تمام شرکت هاي سهامی، سهام عادی منتشر می‌کنند. سهام عادی معمول‌ترین شکل سهام سرمایه می‌باشد. واژه سهم، تداعی کننده سهم عادی است، مگر خلاف این موضوع تصریح شده باشد. در واقع سهامداران عادی، مالکین واحد تجاری می‌باشند.

اسلاید 53: سهام ممتازسهام ممتاز برای مالکین خود امتیازی نسبت به سهام عادی به همراه دارد. این مزایا عبارتند از اولویت در دریافت سود سهم و اولویت در دریافت دارایی‌ها در زمان تصفیه شرکت. باتوجه به اولویت سهامداران ممتاز، سهام عادی بیانگر مالکیت باقی مانده ( نهایی) در دارایی‌های شرکت پس از کسر بدهی‌ها و ادعای سهامداران ممتاز می‌باشد. دارندگان سهام ممتاز نیز چهار حق فوق‌الذکر را دارا هستند به شرطی که حقی از آن‌ها سلب نشده باشد

اسلاید 54: افزایش سرمایهشرکتهای سهامی بزرگ به مقادیر هنگفتی پول نیاز دارند. آن‌ها نمی‌توانند تمامی عملیات خود را از طریق استقراض تأمین مالی کنند. بنابراین، به سرمایه‌ای نیاز دارند که از افزايش سرمايه فراهم می‌گردد. با توجه به این که در ماده 6 اساسنامه نمونه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قید شده است که سرمایه شرکت‌ها باید به سهم عادی یکهزار ریالی با نام تقسیم شود، افزایش سرمایه در عمل به صورت انتشار سهام جدید صورت می‌گیرد. از اهداف این امر (یکسان‌سازی قیمت اسمی سهام شرکت‌ها در اساسنامه شرکت) می‌توان به شفاف‌سازی اطلاعات شرکت‌ها و قابلیت مقایسه وضعیت آن‌ها با یکدیگر اشاره کرد.شركت براي افزايش سرمايه بايد مجوز لازم را از مجمع عمومی فوق‌العاده اخذ نمايد. در ضمن بايد گزارش توجيهي در اين ارتباط به سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه و تاييديه آن ها را نيز كسب كند.

اسلاید 55: در حالت افزایش سرمایه به صورت انتشار سهام جدید، شرکت‌ها می‌توانند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی به‌فروش برسانند یا این که مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی سهم به عنوان اضافه ارزش (صرف) از سهامدار دریافت كنند. از آن‌جا که قوانین مالیاتی عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را درآمد تلقی می‌کند و در نتیجه مشمول مالیات سال مالی انتشار سهام جدید می‌داند، شرکت‌ها تمایل به استفاده از این روش (افزایش سرمایه از طریق دریافت اضافه ارزش علاوه بر مبلغ اسمی سهم) ندارند.

اسلاید 56: انتشار سهام جدید از محل منابع زیر امکان‌پذیر است:1. آورده نقدی سهامداران شرکت (پرداخت مبلغ اسمی سهام به صورت نقدی).2. اندوخته‌ها و سود تقسیم نشده (سود انباشته) سال‌های قبل (تبدیل سود انباشته و اندوخته به سرمایه).3. مطالبات حال شده سهامداران شرکت (تبدیل مطالبات سهامداران بابت سود سهام تقسیمی به سرمایه).

اسلاید 57: حق تقدم خريد سهامساز و کار اجرایی افزایش سرمایه بدین‌صورت است که مجمع عمومی فوق‌العاده پس از تصویب افزایش سرمایه، شرایط مربوط به فروش سهام جدید و تأدیه بهای آن را تعیین می‌کند یا این که اختیار تعیین آن را به هیات مدیره واگذار می‌نماید. پس از اتخاذ تصمیم راجع به چگونگی افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید، مراتب از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار به اطلاع صاحبان سهام می‌رسد. در این آگهی، اطلاعات مربوط به مبلغ افزایش سرمایه و مبلغ اسمی سهام جدید و تعداد سهامی که هر صاحب سهام، حق‌تقدم در خرید آنها را دارد و مهلت پذیره‌نویسی و نحوه پرداخت آن ذکر می‌شود. گواهی‌نامه‌های حق‌تقدم خرید سهم به آخرین آدرس اعلام شده توسط سهامداران، ارسال می‌شود. بعد از دریافت گواهی‌نامه مزبور، سهامداران می‌توانند ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره‌نویسی سهام جدید معین شده است، از حق خود استفاده نمایند، بدین صورت که پس از پرداخت بهای اسمی سهم و امضای برگ تعهد سهم، مبادرت به پذیره‌نویسی کنند.- در ماده 166 لایحه اصلاحی قانون تجارت، در صورت افزايش سرمايه، حق‌تقدم برای صاحبان سهام قدیم پیش‌بینی شده و مقرر گردیده است کهدر خرید سهام جدید، صاحبان سهام شرکت به نسبت سهامی که مالکند حق‌تقدم دارند و این حق قابل نقل ‌و انتقال می‌باشد. مهلتی که طی آن سهامداران می‌توانند حق‌تقدم مذکور را اعمال کنند کمتر از 60 روز نخواهد بود. این مهلت از روزی که برای پذیره‌نویسی تعیین می‌گردد، شروع می‌شود.

اسلاید 58: فروش حق تقدمدر صورتی که سهامدار تمایل به پذیره‌نویسی و دریافت سهم جدید نداشته باشد می‌تواند با مراجعه به کارگزاران، گواهی‌نامه حق‌تقدم ‌خرید سهم خود را بر پایه قیمت روز بازار، به فروش برساند. اگر سرمایه‌گذاري مایل به مشاركت در افزايش سرمايه باشد، بايد پس از خرید گواهی‌نامه حق‌تقدم، مانند سهامداران فعلی شرکت اقدام به پذیره‌نویسی نماید. در این حالت وی باید معادل مجموع قيمت گواهی‌نامه مزبور (برای خريد آن از فروشنده) و ارزش اسمی را (برای تحویل به شرکت) به کارگزار پرداخت کند.لازم به ذكر است كه اگر سهامداران در مهلت اعلام شده، اقدام به پذیره‌نویسی نکنند یا از فروش گواهی حق‌تقدم صرف‌نظر کنند، شرکت پس از اتمام دوره پذیره‌نویسی گواهی‌های مزبور را در بورس اوراق بهادار در معرض فروش قرار می‌دهد و پس از فروش، مبلغ حاصل از فروش را پس از کسر هزینه‌های مربوط به حساب سهامدار واریز می‌کند.- كارگزاران از جمله نهادهاي فعال در بازار سرمايه هستند. ماهيت كار، كارگزاران در فصول بعدي اين كتاب به تفصيل مورد بحث قرار مي گيرد.

اسلاید 59: نمونه هاي برگه حق تقدم و فيش واريزي را در اسلايد هاي بعدي مشاهده نماييد .

اسلاید 60:

اسلاید 61: حق تقدم صفحه 1

اسلاید 62: حق تقدم صفحه 2

اسلاید 63: اوراق قرضه: شرکتها برای دستیابی به مبالغ عمده وجود نقد، ممکن است به انتشار اوراق قرضه روی بیاورند. ورقه قرضه، سند پرداختنی بلند مدتی است که با خود بهره (سود تضمین شده) به همراه دارد. اوراق قرضه، بدهی شرکت در قبال مبلغ استقراضی از سرمایه‌گذاران می‌باشند.خریداران اوراق در ازای سرمایه‌گذاری خود گواهینامه‌ای دریافت می‌کنند که نام شرکت منتشر کننده در آن درج شده است. همچنین در این گواهینامه مبلغ اصل یعنی مبلغی که شرکت از دارنده ورقه قرضه استقراض کرده است، منعکس می‌باشد. ورقه قرضه شرکت صادر کننده را ملزم می‌سازد تا مبلغ اصل را در تاریخ معینی که در این گواهینامه ذکر گردیده به دارنده ورقه، پرداخت نماید.بدیهی است که دارندگان این اوراق، پول خود را بابت دریافت مبلغی به عنوان بهره در اختیار شرکت قرار داده‌اند. گواهینامه ورقه قرضه، نرخ بهره‌ای را که صادر کننده باید به دارنده ورقه بپردازد و همچنین تاریخ‌های پرداخت بهره (معمولاً چهار بار در سال) را هم نشان می‌دهد. بر روی بعضی از گواهینامه‌های ورقه قرضه نام دارنده ( سرمایه‌گذار) ذکر می‌شود. زمانی که شرکت مبلغ اصل را بازپرداخت می‌کند، دارنده گواهینامه را به شرکت تسلیم می‌کند تا شرکت آن را باطل نماید. - طبق ماده 52 قانون تجارت ایران ورقه قرضه، ورقه ای قابل معامله است که معرف مبلغی وام است با بهره معین که تمامی آن یا اجزای آن در موعد معینی باید مسترد گردد. برای ورقه قرضه ممکن است علاوه بر بهره، حقوق دیگری نیز شناخته شود.

اسلاید 64: قراردادهای اختیار معاملهقرارداد‌هاي اختيار معامله شامل اختيار خريد سهام و اختيار فروش سهام از جمله اين ابزارها هستند. دارنده اختيار خريد سهام، حق خرید تعداد معینی از سهام عادی شرکت را به قیمت معینی دارد. اختيار خريد به دارنده آن اين حق را مي دهد كه سهم مشخصي را به يك قيمت توافقي (كه به آن قيمت اجرا يا اعمال آن حق نيز مي گويند)، در يك تاريخ معيني يا قبل از آن خريداري نمايد.

اسلاید 65: اختيار فروش تبعيابزاري براي پوشش ريسك اوراق بهادار است كه علاوه بر تضمين حداقل سود امكان انتفاع از تغييرات قيمت بازار وجود خواهد داشت.

اسلاید 66: قراردادهای آتیقراردادهای آتی به عنوان یکی از انواع مشتقات مالی، توافقنامه‌های الزام‌آور و قانونی بین دو طرف ( فروشنده و خریدار) است که مبتنی بر خرید یا فروش یک دارایی معین، برای زمان مشخص در آینده با قیمت توافقی معین در روز انعقاد قرارداد است. کمیت و کیفیت هر قرارداد آتی استاندارد است و قیمت توافقی طرفین برای تحویل دارايي در ابتدا معین می‌شود. در عین حال که قیمت در بازار دارایی در حال نوسان است ولی طرفین قرارداد براساس همان قیمت توافقی متعهد به انجام معامله هستند. کل مبلغ قرارداد در زمان عقد قرارداد پرداخت نمی‌شود و تنها درصدی از ارزش قرارداد به عنوان ودیعه معاملاتی پرداخت می‌شود. همچنین افرادی که مایل به تحویل دارايي در زمان تحویل هستند، باید مابقی قیمت دارايي را پرداخت کنند و آن را تحویل بگیرند.بورس به عنوان یک مکان مرکزی برای خریداران و فروشندگان مشتقات مالی به شمار می‌رود. قراردادها در بورس به شکل استاندارد است و قیمت‌های مربوطه برای تمامی کسانی که وارد بازار می‌شوند، یکسان است.

اسلاید 67: اوراق اجاره (صكوك اجاره) صكوك اجاره اوراق بهاداري است كه دارنده آن به صورت مشاع مالك بخشي از دارايي است كه منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف كننده يا باني واگذار شده است.

اسلاید 68: بازارهای مالی از لحاظ مرحله عرضهبازار اولیه: شرکت‌ها برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به‌دست می‌آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می‌شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می‌شوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.

اسلاید 69: بازار ثانویه: پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن‌که این اوراق بتوانند مورد داد و ستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می‌شود. در این بازار، اوراق قابلیت داد و ستد پيدا مي‌كنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش ‌دهد، ضمن این‌که شرایطی فراهم می‌آورد که قرض‌دهندگان و قرض‌گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام می‌شود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل داد و ستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد می‌شود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری می‌شود و در نتیجه ضربه‌های کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایه‌پذیر خواهد داشت. بازار ثانويه ايران را مي توان به دو بازار بورس اوراق بهادار و فرا بورس تقسيم كردبازارهای مالی از لحاظ مرحله عرضه

اسلاید 70: فصل سومنهادهاي فعال در بازار سرمايه

اسلاید 71: بورس و كاركرد هاي آن مزاياي بورس از نگاه اقتصاد كلان:- تبديل پس انداز به سرمايه گذاريجذب نقدينگيكمك به ايجاد اشتغال و افزايش توليدتوزيع درآمد و ثروتتخصيص بهينه منابع

اسلاید 72: مزاياي بورس از ديد سرمايه گذاران : - كسب بازده - شفافيت اطلاعات - نقدشوندگي - مشاركت در فرآيند تصميم گيري - امكان متنوع سازي - معافيت مالياتي

اسلاید 73: مزاياي بورس از ديد شركت ها : - تامين مالي از طريق افزايش سرمايه و ساير ابزارها - افزايش اعتبار شركت - معافيت مالياتي

اسلاید 74: بازار خارج از بورس((OTC در بازار خارج از بورس سهام شركت هايي كه از توانايي پذيرش در بورس برخوردار نيستند داد و ستد مي شود.شرايط دشوار پذيرش در بورس باعث شده شركت ها تمايل بيشتري به مبادله در بازار خارج از بورس داشته باشند.

اسلاید 75: شركت هاي كارگزاريشركت هاي كارگزاري علاوه بر واسطه گري خريد و فروش به وكالت از طرف مشتري ميتوانند پس از اخذ مجوز خدمات زير را ارئه دهند :مشاوره عرضه سهاممشاوره سرمايه گذاريسبدگردانيصندوق سرمايه گذاري

اسلاید 76: صندوق هاي سرمايه گذاري صندوق سرمايه گذاري يك واسطه مالي است كه با تجميع منابع مالي با هدف سرمايه گذاري با شرايط معين تشكيل ميشود.مزاياي صندوق هاي سرمايه گذاري :كاهش ريسك از طريق متنوع سازياستفاده از مديريت حرفه اي پرتفويافزايش نقدشوندگي

اسلاید 77: انواع صندوق هاي سرمايه گذاريصندوق هاي غير قابل معاملهصندوق هاي قابل معامله (ETF)

اسلاید 78: بازار گردانهدف بازار گردان حفظ ثبات نسبي و به حداقل رساندن نوسانات قيمت سهام بوده و در مواردي كه به طور موقت تعادل عرضه و تقاضا مختل شود بازارگردان تلاش ميكند تعادل را دوباره به بازار برگرداند و از ايجاد نوسانات شديد جلوگيري نموده و به افزايش نقد شوندگي اوراق از طريق خريد و فروش در قيمت هاي معين كمك مي نمايد.

اسلاید 79: شركت هاي تامين سرمايهپيچيدگي فرآيند انتشار اوراق بهادار در بازار اوليه باعث شده تا بيشتر شركتها عمليات انتشار اوراق بهادار را به شركت هاي تامين سرمايه واگذار كنند.برخي از زمينه هاي فعاليت شركت هاي تامين سرمايه:-خدمات مالي-خدمات سرمايه گذاري- ادغام

اسلاید 80: موسسات رتبه بندي اين موسسات بر اساس اطلاعات دريافتي از اشخاص حقيقي و حقوقي توانايي آنها را در اجراي تعهداتشان رتبه بندي مي كنند. و از اين طريق به بهبود مديريت ريسك در بازار كمك ميكنند.

اسلاید 81: فصل چهارمبورس در ايران

اسلاید 82: پيشينه بورس اوراق بهادارايده اوليه ايجاد بورس در ايران در سال 1315تصويب قانون بورس در سال 1345تاسيس بورس در سال 1346رونق بورس پس از پايان جنگ تحميلي در سال1367تصويب قانون جديد بورس در سال1384

اسلاید 83: اركان بورس اوراق بهادار ايرانشورای عالی بورس و اوراق بهادارسازمان بورس و اوراق بهاداربورس اوراق بهاداربورس کالاسایر نهادهای مالی

اسلاید 84: شوراي عالي بورس و اوراق بهادار. اعضای شورای عالی بورس و اوراق بهادار عبارتند از:وزیر امور اقتصادی و دارایی که ریاست شورا را نیز برعهده دارد؛وزیر بازرگانی؛رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق تعاون؛رییس سازمان بورس و اوراق بهادار که به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان نیز انجام وظیفه خواهد کرد؛دادستان کل کشور یا معاون وی؛سه نفر نماینده از طرف کانون ها؛سه نفر خبره مالی منحصراً از بخش خصوصی با مشورت تشکل‌های حرفه‌ای بازار اوراق بهادار به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیئت وزیران؛یک نفر خبره منحصراً از بخش خصوصی به پیشنهاد وزیر ذیربط و تصویب هیئت وزیران برای هر بورس کالایی.

اسلاید 85: سازمان بورس و اوراق بهادار (سبا)سبا موسسه عمومی غیردولتی است که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است و توسط هیئت مدیره پنج نفره اداره می‌شود. برخي از وظايف سبا:تهيه آيين‌نامه‌هاي لازم براي اجراي قانون بازار اوراق بهادار و پيشنهاد آن به شورا.تهيه و تدوين دستور‌العمل‌‌هاي اجرايي قانون بازار اوراق بهادار.نظارت بر حسن اجراي قانون بازار اوراق بهادار و مقررات مربوط.

اسلاید 86: شركت بورس اوراق بهادار تهرانبر اساس قانون بازار اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران نیز از سازمان عمومی غیرانتفاعی به شركت سهامي عام انتفاعي تبدیل شد و عملیات اجرایی را برعهده گرفت. تشکیل، سازماندهی و اداره بورس اوراق بهادار؛ پذیرش اوراق بهادار؛ وضع و اجرای ضوابط حرفه ای و انضباطی برای اعضا؛ تعیین وظایف و مسئولیت های اعضا و نظارت بر فعالیت آن‌ها؛ نظارت بر حسن انجام معاملات اوراق بهادار پذیرفته شده؛ تهیه، جمع آوری، پردازش و انتشار اطلاعات و نظارت بر فعالیت ناشران اوراق بهادار پذیرفته شده از مهم ترین وظایف آن است

اسلاید 87: تالارهاي منطقه اي بورستالارهاي منطقه اي در راستاي اجراي مواد 14 و 15 قانون برنامه سوم و چهارم توسعه به منظور گسترش فيزيكي بازار سرمايه راه اندازي گرديد. برقراري ارتباط با سامانه معاملاتي بورس ، نظارت بر فعاليت دفاتر شركت هاي كارگزاري در استانها ، فرهنگ سازي و برگزاري دوره هاي آموزشي براي سرمايه گذاران و انجام كليه عمليات بازار سرمايه به نمايندگي از ساير اركان بازار سرمايه اعم از سازمان بورس ، شركت سپرده گذاري و شكت مديريت فناوري از جمله فعاليت هاي تالارهاي منطقه اي است.

اسلاید 88: شركت سپرده گذاري مركزي اوراق بهادار و تسويه وجوهشرکت سپرده‌گذاري مرکزي اوراق بهادار و تسويه وجوه (سهامي عام) به دنبال تفکر تضمين امنيت و کارآمدي بازار اوراق بهادار ايران از طريق توسعه و بهينه‌سازي ساز و کار تسويه معاملات اوراق بهادار با تمرکز بر افزايش کارايي، کاهش ريسک و کاهش هزينه هاي پاياپاي و تسويه وجوه تاسيس شده است. شرکت سپرده‌گذاري مرکزي خدمات متنوعي را به سهامداران ارائه مي دهد. از جمله اين خدمات عبارتند از: صدور گردش معاملات سهامداران ، صدور وضعيت دارايي سهامداران، صدور گواهينامه سپرده سهام المثني، اصلاح مشخصات سهامداران، انتقال دارايي سهامدار متوفی، عملیات دادگاهی، وثيقه‌گذاري سهام و عملیات مربوطه، صدور كد سهامداري

اسلاید 89: فصل پنجم عمليات خريد و فروش سهام

اسلاید 90: دريافت كد معاملاتيبراي شروع به سرمايه گذاري در بورس نياز به كد معاملاتي داريد . كد معاملاتي شما يك كد واحد است كه به وسيله آن در سامانه اطلاعاتي بورس شناسايي مي شويد . براي ايجاد كد بايد يك برگه كپي شناسنامه به همراه كپي كارت ملي خود را به يكي از كارگزاران تحويل بدهيد. پس از اينكه مشخصات شما در سيستم ثبت شد ، با مراجعه به شركت كارگزاري (معمولا دو روز كاري بعد) از كد معاملاتي خود آگاه خواهيد شد. ايجاد كد بورسي كه كد معاملاتي يا كد سهامداري نيز به آن مي گويند رايگان بوده و كارگزاران براي اين كار دستمزدي از شما دريافت نخواهند كرد. كد معاملاتي شما از سه حرف اول نام خانوادگي شما به علاوه يك عدد 5 رقمي تشكيل مي شود . مثلا اگر نام خانوادگي فردي “جوادي“ باشد ، كد بورسي وي ممكن است ”جوا 00001“ باشد.با دريافت اين كد مي توانيد شروع به سرمايه گذاري نماييد.

اسلاید 91: پر كردن فرم درخواست خريد

اسلاید 92: فرم درخواست خريدمشتری تقاضای خود را برای خرید یا فروش اوراق بهادار از طریق فرم درخواست خرید و فروش به كارگزار اعلام می‌كند. فرم درخواست خريد در دو نسخه تنظيم می‌شود كه نسخه اول آن به كارگزار تحويل داده می‌شود و نسخه دوم آن نزد خريدار باقی می‌ماند.

اسلاید 93: فرم درخواست خريد1. مشخصات کارگزار و تاریخ درخواست. در این قسمت باید نام و کد شرکت کارگزاری و تاریخ تکمیل فرم درخواست خرید درج شود.2. مشخصات سرمایه‌گذار. در این قسمت، سرمایه‌گذار باید مشخصات کامل خود را درج کند. از آنجا که این مشخصات و اطلاعات، مبنای تعیین کد معاملاتی سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد، صحیح و کامل‌ بودن آن از اهمیت خاصی برخوردار است.3. مشخصات سرمایه‌گذاری. در این قسمت، سرمایه‌گذار باید مشخص کند که قصد خرید سهام یا حق تقدم چه شرکتی، به چه میزان و با چه قیمتی را دارد. سرمایه‌گذار می‌تواند قیمت سهمی که قصد معامله آن را دارد در فرم درخواست تعیین نکرده و در ستون تعیین حداکثر قیمت، عبارت قیمت روز یا قیمت بازار را قید کند. در این صورت کارگزار با بررسی قیمت‌های پیشنهادی برای فروش سهم مورد نظر در سیستم معاملات، سهم را با مناسب‌ترین قیمت (پایین‌ترین قیمت پیشنهاد شده) برای سرمایه‌گذار خریداری می‌کند.4. نحوه پرداخت. در این قسمت، مبلغ سرمایه‌گذاری و نحوه پرداخت آن به کارگزار مشخص می‌شود.5. ملاحظات ویژه. این قسمت برای مواردی در نظر گرفته شده است که سرمایه‌گذار قصد ارائه توضیحاتی بیشتر از اطلاعات مندرج در فرم برای کارگزار دارد.6. تأیید درخواست. پس از تکمیل قسمت‌های قبل، سرمایه‌گذار و کارگزار محل‌های تعیین شده را در این قسمت پس از درج زمان تکمیل فرم (ساعت و دقیقه) امضا می‌کنند.

اسلاید 94: پر كردن فرم در خواست فروش

اسلاید 95: فرم درخواست فروش فرم درخواست فروش در چهار نسخه تهيه می‌شود كه نسخه اول نزد كارگزار باقي مي‌ماند و نسخه دوم آن توسط كارگزار به بورس تحويل داده مي‌شود، نسخه سوم آن در اختيار فروشنده قرار مي‌گيرد و نسخه چهارم بایگانی خواهد شد.

اسلاید 96: فرم درخواست فروشفرم درخواست فروش تا حد زیادی شبیه فرم درخواست خرید است. تفاوت اصلی فرم درخواست فروش با درخواست خرید در قسمتی است که براساس آن، سرمایه‌گذار به کارگزار برای فروش سهام خود و انجام مراحل و تشریفات ثبت و انتقال سهام، وکالت می‌دهد. تفاوت دیگر، در قسمت مشخصات سرمایه‌گذاری است. در این قسمت، سرمایه‌گذار حداقل قیمت پیشنهادی فروش را بر اساس تجزیه و تحلیل خود تعیین یا در این ستون عبارت قیمت روز یا قیمت بازار را قید می‌کند. در این صورت کارگزار با بررسی قیمت‌های پیشنهادی برای خرید سهم مورد نظر در سیستم معاملات، سهم را با مناسب‌‌ترین قیمت (بالاترین قیمت پیشنهاد شده) برای سرمایه‌گذار به فروش می‌رساند.

اسلاید 97: انواع سفارش1. سفارش محدود. سفارش خريد یا فروشی است که در آن مشتری حداکثر قیمت خرید و یا حداقل قیمت فروش را تعیین کرده است و کارگزار فقط در قیمت تعیین شده یا قیمتی بهتر از آن مجاز است که سفارش را اجرا نماید. 2. سفارش با مبلغ مشخص. در این نوع سفارش، مبلغ کل خرید یا فروش سهم باید توسط مشتری برای کارگزار مشخص گردد. در چنین مواقعی خریدار یا فروشنده، تعیین قیمت هر سهم را به کارگزار واگذار نموده و کارگزار نیز بر حسب نوع سفارش و با توجه به قیمت متعارف بازار (قیمت روز)، معامله را انجام می‌دهد.

اسلاید 98: انواع سفارش3. سفارش بازار. در اين نوع سفارش، مشتري به كارگزار امكان مي‌دهد تا درچارچوب قيمت‌هاي بازار، بهترين معامله را براي وي انجام دهد. یعنی مشتری این توقع را از کارگزار خود دارد که در صورت خرید، سهم را تا حد ممکن به پایین ترین قیمت و در صورت فروش، سهام را تا جایی که امکان دارد به بالاترین قیمت قابل معامله در آن روز به فروش برساند.4. سفارش معاوضه. سفارش انجام دو معامله که غالباً معامله اول از نوع فروش و معامله دوم از نوع خرید می‌باشد. به این صورت که مشتري به كارگزاري سفارش مي‌دهد كه سهامي را فروخته و از محل وجوه سهام فروخته شده، سهم ديگري را خريداري نمايد. به عبارت ديگر، سفارش دوم پس از انجام سفارش اول فعال مي‌شود. اين نوع از سفارش در معاملات صندوق‌های سرمايه‌گذاري بسیار متداول می‌باشد.

اسلاید 99: انواع سفارش5. سفارش دارای محدوده زمانی. نوعی سفارش خرید یا فروش بوده که با مشخص نمودن محدوده زمانی از سوی مشتری به کارگزار ارائه می‌گردد. در این شرایط کارگزار بايد سفارش مشتری خود را تنها در محدوده زمانی تعیین شده اجرا نماید. در غیر این صورت، اگر محدوده زمانی پایان یافته و کارگزار هنوز موفق به اجرا سفارش نشده باشد، سفارش مشتری ابطال شده محسوب می‌گردد.

اسلاید 100: سقف كارمزدهاي معاملات سهام و حق تقدم سهام در بورس اوراق بهادار تهران

اسلاید 101: ساعت و روزهاي انجام معامله انجام معاملهمعاملات اوراق بهادار در بورس تهران از شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهاي تعطيل عمومي، از ساعت 9 تا 12 و در يك نشست معاملاتي و از طريق تالارهاي معاملات انجام مي شود. معاملات اوراق بهادار فقط از طريق سامانه معاملات بورس كه يك سيستم كاملا مكانيزه است، قابل انجام است و دارندگان اوراق بهادار نمي توانند خارج از سامانه معاملاتي اقدام به خريد و فروش اوراق بهادار كنند و معاملات بايد از طريق كارگزاران و طي نشست معاملاتي انجام شود.

اسلاید 102: انتقال سفارش مشتري به رايانهورود دستور توسط کارگزار به رايانهتشکيل صف هاي خريد و فروش ترتيب قرار گرفتن در صف خريد: برحسب قيمت (نزولي) فروش: برحسب قيمت (صعودي)انجام معامله قيمت ابتداي صف خريد برابر قيمت ابتداي صف فروشساز و كار انجام معاملات

اسلاید 103: سفارشات فروش (عرضه)سفارشات فروش (عرضه)سفارشات خريد (تقاضا)سفارشات خريد (تقاضا)تعداد سهمقيمت هر سهمقيمت هر سهمتعداد سهم10010,00010,0001,00020010,1009,50010050010,200990050030010,5009,5001,000

اسلاید 104: پس از اينكه معاملات انجام شد، معمولا در فاصله يك روز كاري، اعلاميه خريد و فروش و سپس سند سهام صادر مي شود .در اسلايدهاي بعدي اعلاميه خريد (آبي رنگ) و اعلاميه فروش (قرمز رنگ) را مي بينيد.

اسلاید 105:

اسلاید 106:

اسلاید 107: تسويه حساب با مشتریآخرين مرحله از فرآيند معامله توسط مشتری، تسويه حساب با نامبرده می‌باشد. تسويه حساب برحسب اينكه مشتری خريدار باشد يا فروشنده، از نظر دوره زمانی تا حدودی متفاوت است. در حالتی كه مشتری خريدار باشد، تسويه حساب پس از صدور اعلاميه خريد توسط بورس و روشن شدن وضع حساب مشتری در كارگزاری ممكن خواهد بود. اما در صورتی كه مشتری فروشنده باشد، تسويه حساب وی چهار روز كاری بعد صورت می‌‌پذيرد.

اسلاید 108: فصل ششماصطلاحات رايج در بورس

اسلاید 109: اصطلاحات رايج در بورسنماد معاملاتي: برای تسهيل انجام معاملات توسط سيستم كامپيوتری، براي هر نوع از اوراق بهادار، نماد خاصي طراحي شده كه متشكل از چند حرف می‌باشد. بدين ترتيب معمولاً اولين حرف اين نماد، مشخصه صنعت يا گروهی است كه شركت در قالب آن فعاليت می‌كند. ساير حروف نيز خلاصه‌ای از نام شركت است و معمولاً به گونه‌ای انتخاب مي‌شود كه به خوبي نام شركت اصلي را تداعي كند. مثلاً نماد وصنعت كه مختص شركت سرمایه گذاری صنعت و معدن است

اسلاید 110: توقف نماد معاملاتیقبل از برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام شرکت‌های پذیرفته ‌شده و قبل از برگزاری جلسه هیأت‌ مدیره‌ای ‌که طی آن مقرر است در خصوص اختیارات تفویض ‌شده توسط مجمع عمومی فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه تصمیم گیری شود،تعديل پيش‌بيني سود هر سهم،در صورتی‌‌که اوراق‌بهادار، مطابق‌ مقررات، مشمول ‌تغییر طبقه‌بندی از تابلو يا بازاری گردد كه در آن فعال ‌است، در صورتی‌‌که ناشر اوراق بهادار، مقررات سازمان را رعایت نکرده باشد،در صورتی‌‌که حسابرس و بازرس قانوني نسبت به صورت‌هاي مالي شركت‌‌های پذیرفته ‌شده یا حساب‌های اوراق‌بهادار اظهارنظر ‌مردود يا عدم اظهار نظر ارائه نموده ‌باشد در صورتی‌که معاملات اوراق بهادار مظنون به ‌استفاده از اطلاعات‌ نهانی یا دستکاری قیمت توسط برخي از افراد باشد.

اسلاید 111: سهام شناور آزادسهام شناور آزاد، درصدي از تعداد سهام يك شركت است که در اختیار سهامداران جزء(کمتر از پنج درصد) باشد. ميزان سهام شناور آزاد عددي است كه از نتيجه كسر تعداد سهام در مالكيت سهامداران راهبردی از كل سهام شركت به دست مي‌آيد. منظور از سهامداران راهبردی سهامدارانی هستند كه در كوتاه مدت قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً برای اعمال مديريت خود اين سهام را حفظ نمايند. با اين فرض، در محاسبه سهام شناور آزاد تعداد سهام متعلق به دارندگان سهام راهبردی از تعداد كل سهام موجود كسر می‌شود.

اسلاید 112: حجم مبناحجمی از معامله سهام یک شرکت در یک جلسه معاملاتی است كه بتواند تاثیرگذار بر روی تغيير قيمت سهم در آن روز گردد. با اعمال اين روش، پذيرش ميانگين وزني قيمت معاملات هر روز يك نماد، به‌عنوان آخرين قيمت آن روز و قيمت مبنا جهت اعمال دامنه نوسان قيمت روز معاملاتي بعد، مشروط به انجام معامله تا حجم معيني از سهام گرديده است.

اسلاید 113: دامنه نوساندامنه نوسان قيمت سهام، محدوده مجاز برای تغییر قیمت سهم در یک جلسه معاملات مي‌باشد. دامنه نوسان قيمت مانع از نوسانات شديد قيمت‌ها و تلاطم بازار مي‌شود. تاثير دامنه نوسان قيمت سهام در مواقعي كه بازار دچار آشفتگي شده، كاملاً مشهود است. در شرايط آشفتگي بازار معمولاً سرمايه‌گذاران تحت تاثير جو رواني بازار قرار گرفته و تصميمات غيرمنطقي و شتابزده‌اي اتخاذ مي‌نمايند. كه اينگونه تصميم‌ها در ميان سرمايه‌گذاران انفرادي بيش‌تر بوده و احتمال زيان اين سرمايه‌گذاران در زمان آشفتگي بازار بسيار بالا مي‌باشد. در حال حاضر ( سال 1389) دامنه نوسان روزانه قيمت سهام در بورس تهران 4 درصد تعيين شده است

اسلاید 114: EPS یکی از مباحث مهم در تجزيه و تحليل اطلاعات مالي يك شركت، مربوط به پيش بيني سود هر سهم است. سود پيش‌بيني شده از جمله عوامل موثر بر قیمت بازار سهام، است. لازم به ذكر كه براي محاسبه EPS پيش‌بيني شده از رقم سود پيش‌بيني شده شركت استفاده مي‌شود. معمولاً در بورس اوراق بهادار، شركت‌ها قبل از شروع سال مالي اقدام به پيش‌بيني سود هر سهم مي‌نمايند.

اسلاید 115: DPS DPS نشان دهنده مبلغ سودي است كه شركت بابت هر سهم به شکل نقدی به سهامداران پرداخت می‌کند. معمولاً بنا به دلايلي نظير سياست‌هاي رشد شركت، وجود برخي بدهي هاي احتمالي و... مقداري از سود در شركت باقي مانده و انباشت مي‌شود.

اسلاید 116: P/E نسبت قيمت به سود يا P/E يكى از راه كارهاى مرسوم به منظور ارزش‌گذارى سهام است. هر چند محاسبه P/E بسيار ساده است اما تفسير آن دشوار است. در شرايط معينى اين نسبت بسيار گويا و در زمان‌هاى ديگر كاملاً بى‌معنا جلوه مى كند. از اين رو، غالباً سرمايه­گذاران اين اصطلاح را نادرست به كار مى­گيرند و در تصميماتشان بيش از حد لازم به آن وزن مى دهند.

اسلاید 117: انواع ارزش سهامارزش اسميارزش دفتريارزش پايهارزش بازارارزش ذاتيارزش جايگزيني

اسلاید 118:

اسلاید 119: بازده و ريسك برای اندازه‌گیری بازده یک دارایی، کافی است میزان تغییر در ارزش دارایی مذکور را با مقدار سود دریافتی حاصل از سرمایه‌گذاری آن دارایی جمع کرده و رقم حاصله را بر ارزش اول دوره دارایی مذکور تقسیم کنید.

اسلاید 120: بازده و ريسك ریسک، احتمال وقوع یک زیان مالی است. دارایی‌هایی که احتمال بیشتری برای از بین رفتنشان وجود دارد، پر ریسک‌تر از دارایی‌هایی هستند که احتمال از بین رفتنشان کمتر است. در تعریف رسمی‌تر اصطلاح ریسک مترادف با عدم اطمینان به کار می‌رود و مبین تغییر پذیری بازده‌های مرتبط با یک دارایی است.

اسلاید 121: شاخصواژه شاخص به معناي وسيله تشخيص است و عدد شاخص عددي است كه به وسيله آن تغييرات ايجاد شده در يك پديده را در يك فاصله زماني تشخيص مي‌دهيم. به بياني ديگر، شاخص بازار سهام يك معيار مفيد و خلاصه شده‌اي از انتظارات جاري در مورد آينده سهام مي‌باشد كه به‌ عنوان معیار حساسي، آثار پديده‌هاي سياسي، اقتصادي و غيره را منعكس ساخته و تغييرات ساختاري و بلندمدت در اقتصاد را نشان مي‌دهد. بنابراين اگر شاخص‌هاي بازار سهام به درستي طراحي شوند، در آن صورت مي‌توان از آن‌ها به‌عنوان معرف و نماگر پيشرو عملكرد اقتصادي كشور نام برد.

اسلاید 122: انواع شاخصشاخص قيمتشاخص قيمت و بازدهشاخص شناور آزادشاخص صنعتشاخص ماليشاخص هر شركت

اسلاید 123: عوامل موثر بر قيمت سهامعوامل كلان- وضعيت سياسي و اقتصادي جهان و كشور- بودجه سالانه- سياست هاي پولي ، مالي و ارزي- تغيير قوانين و مقررات

اسلاید 124: عوامل موثر بر قيمت سهامعوامل صنعت- قيمت گذاري مواد اوليه و محصولات- عرضه و تقاضاي محصولاترقابتي يا انحصاري بودن

اسلاید 125: عوامل موثر بر قيمت سهامعوامل خرد يا دروني شركتتركيب سهامدارانميزان سود آوري و ثبات آنمديريت شركتسهام شناور آزادافزايش سرمايهعرضه و تقاضااطلاعات با اهميتدعاوي حقوقي

اسلاید 126: آشنايي با سايت هاي رسمي مرتبط با فعاليت بورس

اسلاید 127: SEO.IR

اسلاید 128: IRBOURSE.COM

اسلاید 129: CODAL.IR

اسلاید 130: SENA.IR

اسلاید 131: CSDIRAN.COM

اسلاید 132: IRFARBOURSE.COM

اسلاید 133: IRVEX.IR

اسلاید 134: FIPIRAN.COM

اسلاید 135: با تشكر