آیین نامه اجرایی کارهای سخت و زیان آور

آیین نامه اجرایی کارهای سخت و زیان آور

اسلاید 1: آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آورآيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آوربه تفكيك فصل هيات وزيران در جلسه مورخ 22/12/1380 بنابه پيشنهادي مشترك شماره 129026 مورخ 19/12/80 وزارتخانه‌هاي كار و امور اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان تامين اجتماعي و به استناد بند (5) جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (2) الحاقي ماده (76) قانون اصلاح مواد (72) و (77) و تبصره ماده (76) قانون تامين اجتماعي مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده (76) ـ مصوب 1371 - مصوب 1380 ـ آيين‎نامه اجرايي بند ياد شده را به شرح زير تصويب نمود

اسلاید 2: ماده‌ 1: كارهاي سخت و زيان آور كارهايي است كه در آنها عوامل فيزيكي، شيميايي، مكانيكي و بيولوژيكي محيط كار غيراستاندارد بوده و در اثر اشتغال بيمه شده تنشي به مراتب بالاتر از ظرفيت‌هاي طبيعي (جسمي و رواني) در وي ايجاد مي‌شود كه نتيجه آن بروز بيماري شغلي و عوارض ناشي از آن مي‌باشد. مشاغل سخت و زيان آور موضوع اين ماده به دو گروه تقسيم مي‌شوند:الف ـ مشاغلي كه صفت سخت و زيان آوري با ماهيت شغلي وابستگي داشته اما مي‌توان با بكارگيري تمهيدات بهداشتي، ايمني و تدابير فني مناسب توسط كارفرما سختي و زيان آوري آنها را حذف نمود.ب ـ مشاغلي كه ماهيتاً سخت و زيان آور بوده و با بكارگيري تمهيدات بهداشتي، ايمني و تدابير فني توسط كارفرما، صفت سخت و زيان آوري آنها كاهش يافته ولي كماكان سخت و زيان آوري آنها حفظ مي‌گردد.ماده‌ 2: تعيين سخت و زيان آور بودن مشاغل موضوع ماده (1) و نوع آن (گروه «الف» و گروه «ب» در هر كارگاه با بررسي سوابق، انجام بازديد و بررسي شرايط كار توسط كارشناسان بهداشت حرفه‌اي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و بازرسان وزارت كار و امور اجتماعي و با تاييد توسط كميته استاني موضوع اين آيين نامه انجام مي‌گيرد.تبصره - كارفرمايان كارگاه‌ها مكلفند با كارشناسان و بازرسان موضوع اين ماده همكاري و مدارك مورد نياز را در اختيار آنان قرار دهند.آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 3: ماده‌ 3: كارفرمايان كليه كارهاي سخت و زيان آور كه تمامي يا برخي از كارهاي آنها سخت و زيان آور مي‌باشند مكلفند اقدامات زير را انجام دهند:1 ـ كارفرمايان كارگاه‌هاي تأسيس شده،‌ تا تاريخ قانون ياد شده مكلفند حداكثر ظرف 2 سال از تاريخ مزبور، نسبت به ايمن سازي عوامل و شرايط محيط كار مطابق حد مجاز و استانداردهاي مشخص شده در قانون كار و آيين نامه هاي مربوط (مصوب شوراي عالي حفاظت فني) و ساير قوانين موضوعه در اين زمينه اقدام نمايند.در مورد كارگاه‌هايي كه پس از تصويب قانون ياد شده ايجاد مي‌گردد كارفرمايان مربوط مكلفند گواهي لازم را از وزارت خانه‌هاي كار و امور اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مبني بر رعايت ايمني بهداشت و استاندارد بودن آنها طبق قانون كار اخذ نمايند. اجازه فعاليت اين قبيل كارگاه‌ها مشروط به ارايه گواهي مزبور مي‌باشد.2 ـ كارفرمايان مكلفند شاغلين در كارهاي سخت و زيان آور را حداقل سالي يك بار به منظور آگاهي از روند سلامتي و تشخيص به هنگام بيماري و پيشگيري از فرسايش جسمي و روحي آنان توسط مراكز بهداشتي و درماني مورد معاينه قرار داده و نتيجه را در پرونده‌هاي مربوط ضبط و يك نسخه از آن را به سازمان تأمين اجتماعي ارايه نمايند.3 ـ تغيير شغل بيمه شده كه در معرض فرسايش جسمي و روحي ناشي از اشتغال در كارهاي سخت و زيان آور باشد براساس مقررات پيش بيني شده در قانون كار صورت مي‌گيرد.4 ـ معاينات قبل از استخدام طبق ماده (90) قانون تأمين اجتماعي ـ مصوب 1354 ـ انجام مي‌گردد.آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 4: ماده‌ 4: به استناد تبصره (1) ماده (96) قانون كار مقررات و ضوابط انجام معاينات پزشكي موضوع ماده (3) اين آيين نامه اعم از قبل از استخدام و ادواري اختصاصي و هرگونه معاينه پزشكي ديگردر اين ارتباط مطابق با دستورالعمل‌ها و آيين نامه‌هاي جاري وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشكي خواهد بود.تبصره ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي موظف است تمهيدات لازم براي اعلام نتايج معاينات موضوع اين ماده متناسب با شرح وظايف سازمان‌هاي ذيربط به عمل آورد.ماده‌ 5: حذف صفت سخت و زيان آوري كار در اثر بكارگيري تمهيدات بهداشتي، ايمني و تدابير فني توسط كارفرما بعد از گذشت «2» سال از تاريخ تصويب قانون در هر كارگاه و خروج شغل از شمول اين آيين نامه و يا استمرار سخت و زيان آوري كار، پس از اعلام نتايج بازديد و بررسي شرايط كار توسط كارشناسان موضوع ماده (2) اين آيين نامه و تاييد كميته استاني كارهاي سخت و زيان آور انجام مي‌گيرد.تبصره ـ وزارت خانه‌هاي بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و كار و امور اجتماعي مكلفند گزارش بازديد خود را از كليه كارگاه‌هايي كه تمام يا برخي از مشاغل آنها سخت و زيان‎آور تشخيص داده شده است را به كميته استاني مربوط ارايه نمايند.ماده6: در صورتي كه گزارش كارشناسان موضوع ماده (5) اين آيين نامه پس از تاييد كميته استاني حاكي از عدم كاهش يا حذف عوامل زيان آور و بيماري‌زا محيط كار ظرف مهلت مقرر در قانون باشد اقدامات لازم برحسب مورد مطابق قانون كار از سوي وزارت خانه‌هاي كار و امور اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به عمل خواهد آمد. آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 5: ماده‌ 7: سياست گذاري كشوري كارهاي سخت و زيان آور موضوع اين آيين نامه، ارزيابي مجدد مشاغلي كه بدواً سخت و زيان آور تعيين شده‌اند ولي براساس اطلاعات بعدي نياز به بازنگري دارند، ايجاد هماهنگي و نظارت بر عملكرد و رسيدگي به درخواست كميته‌هاي استاني موضوع ماده (8) اين آيين نامه و تعيين مشاغل سخت و زيان آور در تأسيسات ملي و مهم مانند نيروگاه‌ها و پالايشگاه‌ها و … به عهده شوراي عالي حفاظت فني خواهد بود.تبصره ـ مديرعامل سازمان تأمين اجتماعي و نماينده وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با حق راي درزمينه كارهاي سخت و زيان آور عضو شوراي عالي حفاظت فني از تاريخ تصويب اين آيين‎نامه خواهند شد.ماده‌ 8: به منظور تشخيص و تطبيق مشاغل سخت و زيان آور كميته استاني متشكل از اعضاي زير در هر استان تشكيل مي‌گردد:1 ـ مديركل كار و امور اجتماعي استان به عنوان رئيس كميته.2 ـ معاون بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درماني دانشگاه.3 ـ مديركل تأمين اجتماعي استان.4 ـ يك نفر بازرس كار با معرفي اداره كل كار و امور اجتماعي استان.5 ـ كارشناس مسؤول بهداشت حرفه‌اي با معرفي مديريت درمان تأمين اجتماعي استان.6 ـ يك نفر كارشناس بهداشت حرفه‌اي با معرفي رئيس دانشكده علوم پزشكي و بهداشت درمان استان.تبصره 1ـ حضور نماينده بيمه شده و كارفرما در جلسات بدون حق راي بلامانع مي‌باشد.تبصره 2 ـ جلسات كميته‌هاي استاني در اداره كل كار و امور اجتماعي تشكيل و با حضور «5» نفر از اعضاء رسميت مي‌يابد و تصميمات جلسه با اكثرين آراء حاضرين معتبر و لازم‌الاجرا مي‌باشد.تبصره 3 ـ در استان‌هايي كه دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني مستقل وجود دارد در صورت طرح پرونده‌هاي مرتبط با منطقه تحت پوشش، كارشناس مسؤول بهداشت حرفه‌اي معاونت بهداشتي دانشكده مزبور، جايگزين كارشناس مسؤول بهداشت حرفه‌اي معاونت بهداشتي دانشگاه خواهد بود.تبصره 4 ـ با تصويب كميته استاني دعوت از افراد صاحب نظر و اساتيد مربوط جهت شركت در جلسات بدون حق راي بلامانع مي‌باشد. آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 6: ماده‌ 9: وظايف كميته‌هاي استاني به شرح زير مي‌باشد:1 ـ تعيين و تطبيق مشاغل سخت و زيان آور با مواد اين آيين نامه و اعلام به مراجع ذيربط و توجه ويژه به بانوان شاغل مشمول مشاغل سخت و زيان آور به خصوص در دوران بارداري و شيردهي.2 ـ بررسي و تشخيص مشاغل موضوع ماده (1) اين آيين نامه كه توسط بيمه شده،‌كارفرما يا ساير مراجع به عنوان مشاغل سخت و زيان آور معرفي شده و اعلام نتيجه به متقاضي و سازمان‌هاي ذيربط.3 ـ بررسي مواردي كه با اتخاذ تدابير لازم حالت سخت و زيان آوري شغل يا مشاغل از بين رفته و در زمره مشاغل عادل درآمده‌اند و اعلام آن به مراجع ذيربط به منظور حذف مزايا و امتيازات و … كه به كار سخت و زيان آور تعلق گرفته است.4 ـ بررسي و ارائه پيشنهاد مشاغل جديد براي طرح در شوراي عالي حفاظت فني براي تعيين سخت و زيان آور بودن و يا نبودن آن.5 ـ اجراي سياست‌ها و مصوبات شوراي عالي حفاظت فني.تبصره ـ كارفرمايان كارگاه‌ها مكلفند با كميته موضوع ماده (9) اين آيين نامه همكاري و مدارك مورد نياز را در اختيار آنان قرار دهند.ماده‌ 10: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مكلف است هر ساله حدود تماس شغلي عوامل بيماري زا را به شوراي عالي حفاظت فني اعلام نمايد شوراي عالي مذكور موظف است مراتب را به كميته‌هاي استاني كارهاي سخت و زيان آور جهت اجرا اعلام نمايد.آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 7: ماده‌ 11: در صورت تشخيص كميته استاني مبني بر قرار گرفتن كار در عداد گروه (الف) و (ب) ماده (1) اين آيين نامه، كارفرما موظف است نسبت به حذف يا كاهش عوامل سختي و زيان آوري كار تا حد مجاز و تامين استانداردهاي لازم مورد تاييد مراجع ذيربط در مهلت مقرر اقدام نمايد. در غير اين صورت هرگونه عارضه، حادثه و غرامت‌هاي ناشي از بيماري، از كارافتادگي و غيره به عهده كارفرما خواهد بود.ماده‌ 12: علاوه بر كارهاي سخت و زيان آور مشخص شده طبق مصوبات شوراي عالي حفاظت فني، موارد تاييد شده توسط كميته استاني و موارد زير نيز سخت و زيان آور شناخته مي‌شوند.1 ـ كار در ندامتگاه‌ها و زندان‌ها.2 ـ مشاغلي كه مستقيماً در مراكز روان درماني با بيماران رواني مرتبط هستند.3 ـ خبرنگاري.ماده‌ 13: نحوه توالي و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زيان آور:1 ـ ايام زير چنانچه در فواصل اشتغال به كارهاي سخت و زيان آور واقع شود، به عنوان سابقه اشتغال در كارهاي سخت و زيان آور محسوب مي‌گردد.الف ـ تعطيلات هفتگي.ب ـ تعطيلات رسمي.ج ـ ايام استفاده از مرخصي استحقاقي.د ـ ايام استفاده از مرخصي بابت ازدواج يا فوت همسر، پدر، مادر و فرزندان به مدت 3 روز با دريافت دستمزد در مورد مشمولان قانون كار.هـ ـ ايام استفاده از مرخصي استعلاجي يا استراحت پزشكي اعم از اين كه حقوق ايام مزبور توسط كارفرما پرداخت شود و يا اين كه بيمه شده از غرامت دستمزد ايام بيماري استفاده كرده باشد.آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 8: 2 ـ ايام و موارد زير چنانچه در فواصل اشتغال بيمه شده به كارهاي سخت و زيان آور واقع شود موجب زايل شدن توالي اشتغال وي در كارهاي سخت و زيان آور نمي‌گردد.الف ـ ايام خدمت وظيفه سربازي (دوران ضرورت و احتياط) مشروط بر اين كه بيمه شده حداكثر تا دو ماه پس از پايان خدمت به كار سابق خود برگشته و يا اين كه در كار ديگري كه سخت و زيان آور شناخته شده مشغول به كار شده باشد و همچنين ايام آماده به خدمت.ب ـ دوران توقيف بيمه شده در صورتي كه منتهي به محكوميت وي نگردد و يا اين كه كارفرما بر اساس تكليف قانوني حقوق دوران مزبور را به بيهم شده پرداخت نمايد.ج ـ ايام حالت تعليق كه به واسطه عوامل قهريه طبيعي و يا حوادث و مخاطرات اجتماعي (مانند سيل، زلزله، جنگ و آتش سوزي) كه خارج از اراده كارفرما و بيمه شده بوده و در نتيجه آن كارگاه به طور موقت تعطيل مي‌گردد.د ـ ايام استفاده از مقرري بيمه بيكاري مشروط بر اينكه بيمه شده قبل از اتمام و يا بلافاصله پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلي كه سخت و زيان آور شناخته شده مشغول به كار شده يا طبق اين آيين نامه بتواند بازنشسته شود.هـ ـ ايام خدمت در جبهه كه به تاييد مراجع ذي صلاح رسيده باشد.و ـ دوران اسارت يا محكوميت سياسي كه متهم شده براساس آن به عنوان آزاده شناخته شده باشد.ز ـ ايام بلاتكليفي بيمه شده كه مستند به آراي صادره از سوي هيأت‌هاي حل اختلاف و يا ساير مراجع قانوني منجر به پرداخت حقوق ايام مزبور شده باشد.ح ـ ايام استفاده از غرامت دستمزد ايام بيماري كه در فاصله زماني 10/5/1354 تا 1/4/1359 واقع شده باشد.ط ـ غيبت غيرموجه حداكثر به مدت 10 روز در سال در مورد كارگاه‌هاي مشمول قانون كار يا براساس مقررات انضباطي، تخلفاتي و يا استخدامي مربوط در كارگاه‌هاي غيرمشمول قانون كار كه منجر به اخراج، انفصال موقت و يا دائم نشده باشد.آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 9: 3 ـ ايام و موارد ذيل چنانچه در فواصل اشتغال بيمه شده به كارهاي سخت و زيان آور واقع شود توالي اشتغال او را از بين برده و موجب تناوب اشتغال وي مي‌گردد.الف ـ استفاده از مرخصي بدون حقوق به هر منظور و تحت هر عنوان.ب ـ اخراج، استعفاء، انفصال و بازخريدي.ج ـ غيبت غيرموجه بيش از (10) روز در هر سال در كارگاه‌هاي مشمول قانون كار يا براساس مقررات انضباطي،‌ تخلفاتي و يا استخدامي مربوط در كارگاه‌هاي غيرمشمول قانون كار كه منجر به اخراج، انفصال موقت و يا دائم شده باشد.د ـ اشتغال در كارها و مشاغل عادي.هـ ـ اشتغال در حرف و مشاغل آزاد.و ـ بيمه اختياري.ز ـ بيكاري بدون دريافت مقرري بيكاري.ح - ساير موارد مشابه.ماده‌ 14: شرايط بازنشستگي در كارهاي سخت و زيان آور:1 ـ بيمه شدگاني كه حداقل 20 سال سابقه كار متوالي يا 25 سال سابقه كار متناوب و پرداخت حق بيمه در كارهاي سخت و زيان آور را دارا باشند، بدون شرط سني مي‌توانند درخواست بازنشستگي از سازمان تأمين اجتماعي نمايند.2 ـ چنانچه كميسيون‌هاي پزشكي موضوع ماده (91) قانون تأمين اجتماعي قبل از رسيدن بيمه شده شاغل در كارهاي سخت و زيان آور به سابقه مقرر در بند (1) فوق، فرسايش جسمي و روحي وي را ناشي از اشتغال به كارهاي سخت و زيان آور تشخيص و تاييد نمايند.آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور

اسلاید 10: 3 ـ اين قبيل بيمه شدگان به صرف ارايه درخواست بازنشستگي مجاز به ترك كار نبوده و مي‌بايد احراز شرايط و استحقاق آنها جهت بازنشستگي پيش از موعد در كارهاي سخت و زيان آور رسماً از سوي سازمان تأمين اجتماعي به آنها ابلاغ شود و سپس ترك كار نمايند.4 ـ چنانچه بيمه شده شرايط استفاده از بازنشستگي پيش از موعد در كارهاي سخت و زيان‌آور را طبق اين آيين نامه احراز كند سازمان تأمين اجتماعي مكلف است نسبت به برقراري مستمري وي از تاريخ ترك كار اقدام نمايد.5 ـ بيمه شدگان شاغل كه حداقل 20 سال متوالي يا 25 سال متناوب سابقه پرداخت حق بيمه در مشاغل سخت و زيان آور مربوط به قبل از تاريخ تصويب قانون را داشته باشند و يا در آينده شرايط مذكور را احراز نمايند مي‌توانند درخواست بازنشستگي خود را با رعايت بند (3) اين ماده به سازمان تأمين اجتماعي تسليم نمايند.ماده‌ 15: چنانچه فرسايش جسمي و روحي ناشي از اشتغال در كارهاي سخت و زيان آور در اثر عدم رعايت بندهاي (1) و (2) جزء (الف) ماده واحده قانون ياد شده تشخيص داده شود، سازمان تأمين اجتماعي ضمن انجام تعهدات قانوني نسبت به بيمه شده، زيان و خسارت وارده را با توجه به ماده (66) قانون تامين اجتماعي از كارفرماي مربوط مطالبه و وصول خواهد نمود.ماده‌ 16: كارفرما مكلف است پس از احراز شرايط بازنشستگي بيمه شده شاغل در كارگاه وي، طبق اين آيين نامه معادل چهاردرصد ميزان مستمري برقراري بيمه شده نسبت به سنوات اشتغال او در مشاغل سخت و زيان آور را كه توسط سازمان تأمين اجتماعي محاسبه و مطالبه مي‌گردد به طور يك جا به سازمان مزبور پرداخت نمايد.ماده‌ 17: آثار محدوديت‌ها و مزاياي مندرج در قانون براي مواردي كه بازنشستگي به موجب اين آيين نامه ايجاد مي‌شود منحصر به همان شغل در همان كارگاه خاص بوده و قابل تسري و تعميم در ديگر شغل‌هاي مشابه در ساير كارگاه‌ها نمي‌گردد.ماده‌ 18: اجراي مقررات اين آيين نامه تا پايان مدت برنامه سوم مي‌باشد.آيين نامه اجرايي كارهاي سخت و زيان آور