اخلاق در پژوهش پزشکی

اخلاق در پژوهش پزشکی

اسلاید 1: پزشکی اخلاق ترویج ستاددومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی1اخلاق در پژوهش پزشكي 31/5/1386دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 2: پزشکی اخلاق ترویج ستاد2دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی اخلاق در تحقيقات پزشكي مسئله ترويج و تقويت اخلاق بويژه در رشته پزشكي به صورت جدي ازسوي وزارت بهداشت در سال 1370 مطرح شد و طرح نگارش كدهاي اخلاقي مورد توجه قرار گرفت. دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 3: پزشکی اخلاق ترویج ستاد3دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی برنامه هاي تدوين كدهاي اخلاق در پژوهش پزشكيافزايش كاربردي تحقيقات جديد آموزشي و پژوهشي اصلاح برنامه هاي پژوهشي در راستاي ارتقاء بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بر پايه تحقيقاتاصلاح سياست ها و روشهاي اجرايي جهت افزايش اعتبار پژوهشهاي پزشكي سامان دهي تحقيقات كاربردي و پايه در زمينه طب سنتيترويج اخلاق در پروژه هاي تحقيقاتيدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 4: پزشکی اخلاق ترویج ستاد4دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیآموزش مناسب اصول اخلاق پژوهش براي رشته هاي مختلف علمياصلاح نوين روش هاي اجرايي تحقيقات دانشگاهي و سازمانها گسترش ارتباطات بين المللي در عرصه اخلاق پزشكي و پژوهشبرقراري، هماهنگي و نظارت بر سيستم هاي اطلاعاتي و تأكيـد بر يكپارچگي نظام در اطلاع رساني داخلي و خارجي برنامه هاي تدوين كدهاي اخلاق در پژوهش پزشكي ادامه 1دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 5: پزشکی اخلاق ترویج ستاد5دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی برنامه هاي تدوين كدهاي اخلاق در پژوهش پزشكي ادامه 2ارتقاي دانش و تقويت نيروهاي متخصص در زمينه اخلاق پزشكي تدريس اخلاق و پژوهش در برنامه هاي آموزش مداوم و كتب خودآموزيدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 6: پزشکی اخلاق ترویج ستاد6دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیحقوق و اخلاقحقوق عبارت است از مجموع مقرراتي كه بر افراد يك جامعه در زمان معيني حكومت مي كنند پيوسته افراد بشر باهم زندگي كرده اند و جامعه و فرد لازم و ملزوم يكديگر بوده اند. از طرفي هم خواسته هاي انسانها باهم شباهت دارند و لذا قهر و نزاع و خصومت براي جلب منافع بيشتر و تأمين زندگي بهتر صورت مي گيرد.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 7: پزشکی اخلاق ترویج ستاد7دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیحقوق و اخلاق ادامهاخلاق داراي چندين بحث است كه يكي از مهمترين آن حقوق است. رعايت اخلاق بويژه در حين انجام كارهاي تحقيقاتي واجب بوده و اصولی دارد كه پژوهشگر لازم است آنرا پياده نمايد، حال چنانچه محقق دچار لغزش و خطايي سهوي شد مطابق بند و تبصره هايي كه در آيين نامه كميته اخلاقي وجود دارد محاكمه شده و عدالت را اجراء مي كنند.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 8: پزشکی اخلاق ترویج ستاد8دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیاخلاق پزشكي و اصول آناخلاق به منزله آيين نامه اي است كه انسان موظف است به لحاظ انسان بودن آن را رعايت كند، چرا كه انسان براي بازگشت به كرامت واقعي و حقيقي خود به اخلاق نيازمند شده است.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 9: پزشکی اخلاق ترویج ستاد9دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیاخلاق پژوهشگري تابعي از اخلاق حاكم بر جامعه است و هر جامعه اي اصول اخلاقي خاص خود را دارد. برخي از اين اصول تقريباً جهان شمول اند و در تمام جوامع انساني رعايت ميشوند اما مسأله مهم اين است كه اصول اخلاقي در حوزه هاي مختلف مذهبي، سياسي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و غيره چگونه تعريف ميشود. اخلاق پزشكي و اصول آن دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 10: پزشکی اخلاق ترویج ستاد10دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیمعمولاً اصول مربوط به پژوهش در هر رشته اي به وسيله متخصصين همان رشته تدوين و تصريح ميشود و كسي كه وارد اين نظام شود و در آن به توليد و ترويج دانش علمي اشتغال يابد خود را با اين موازين منطبق سازد. در نتيجه فرد بايد در فرايند تحقيق، صراحت و صداقت داشته باشد و تعصبات و پيش داوريها را كنار گذارد از منطق و استدلال و تجربه پيروي كنداخلاق پزشكي و اصول آن ادامه 1دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 11: پزشکی اخلاق ترویج ستاد11دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیحد و مرز؛ در حوزه پژوهش كه حيطه وسيعي از علوم مختلف را در برمي گيرد روشن نيست كه اخلاق پژوهشگري چه حد و مرزي دارد و چگونه تبيين ميشود به همين سبب ناديده گرفتن و اختلاف حد و مرز اخلاقي در بسياري از كارهاي پژوهشي به چشم مي آيد كه اكثراً بدون تعمد و صرفاً به سبب بي اطلاعي از اخلاق پژوهشگري صورت مي پذيرد.اخلاق پزشكي و اصول آن ادامه 2دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 12: پزشکی اخلاق ترویج ستاد12دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیدر حوزه هاي پژوهشي محقق بايد بكوشد تا خود را حتي الامكان از تعصبات فردي و نژادي جدا كند و گرايش‌‌هاي ايدئولوژيك و سياسي اش را تحت كنترل درآورد، چه آنكه در غيراين صورت رسيدن به نتايج علمي كار دشواري خواهد بود.اخلاق پزشكي و اصول آن ادامه 3دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 13: پزشکی اخلاق ترویج ستاد13دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیضرورت؛ اجراي رعايت اخلاق پژوهشگري در علوم پزشکی بيش از ساير علوم احساس میگردد، زیرا يافته‌ها و نتايج پژوهش هم به فرد و هم به محيط فراتر از جامعه علمي مربوط مي شود.اخلاق پزشكي و اصول آن ادامه 4دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 14: پزشکی اخلاق ترویج ستاد14دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیملاحظات اخلاقي در پژوهشتوجه به مباني؛ پژوهشگر بايد در طرح مساله و تنظيم مباني نظري تحقيق، تدوين روش شناسي پژوهش، استفاده از تكنيك هاي گردآوري داده ها و فرآيند گردآوري، نتيجه گيري صحيح و در نهايت در توصيف مهارت خاص داشته باشد.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 15: پزشکی اخلاق ترویج ستاد15دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیملاحظات اخلاقي در پژوهش ادامه 1تعهد به موازين اخلاق پژوهشي حكم مي كند كه پژوهشگران در برابر يافته هاي پژوهشي خود متعهد باشند و از اين يافته ها براي تحليل مسائل و كمك به حل آنها بهره جويند.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 16: پزشکی اخلاق ترویج ستاد16دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی صداقت كامل؛ پژوهشگر بايد آنچه را واقعاًً از كار پژوهشي خود به دست آورده عيناً منعكس سازد و از دخل و تصرف آن بپزهيزد. اموري مثل تغيير داده ها، تغيير و دستكاري نتيجه طرح و پنهان سازي غيراخلاقي است.ملاحظات اخلاقي در پژوهش ادامه1 دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 17: پزشکی اخلاق ترویج ستاد17دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیامانتداري؛ امانتداري ركن اساسي اخلاق پژوهشگري است. پژوهشگر موظف است كه اگر اطلاعات او مأخذي دارد و از جاي ديگري گرفته به احترام زحمات ديگران به ذكر مأخذ اطلاعات بپردازد.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 18: پزشکی اخلاق ترویج ستاد18دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیشجاعت؛ شجاعت و دقت اهميت فراواني در پژوهش دارد. پژوهشگر بايد در زمينه اي كه تحقيق مي كند مطالعات عميق و وسيع داشته باشد و به علاوه بايد مطالعات خود را با دقت انجام دهد، زيرا در غير اين صورت نتيجه تحقيق او گمراه كننده خواهد بود.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 19: پزشکی اخلاق ترویج ستاد19دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیرعايت اصول نقد علمي و نقدپذيري از موارد مطرح شده در اخلاق پژوهشگري است زيرا ارائه نقد شخصي به جاي نقد علمي با اخلاق پژوهشگري منافات جدي دارد.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 20: پزشکی اخلاق ترویج ستاد20دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیدوري از جهت گيري؛ پژوهشگر در مرحله توليد دانش نبايد آگاهانه تحت تأثير پيش داوري و اصول غيرمنطقي قرار گيرد در علوم انساني بسياري اوقات يافته هاي ما با باورهايمان متفاوت بوده و لذا پذيرش آنها نيز برايمان دشوار است، در اين حالت اخلاق پژوهشــگري حكم مي كند ارزشهاي خود را در كار پژوهش دخالت ندهيم و نگران انتقال يافته‌ها به جامعه نباشيم.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 21: پزشکی اخلاق ترویج ستاد21دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکیرعايت نكات اخلاقي؛ فراهم كردن شرايط آسايش جسمي و رواني آزمودنيها از مهمترين مواردي است كه بايد در تحقيق رعايت شود. نبايد به آزمودنيها هيچ آسيبي از لحاظ جسمي و روحي برسد. همچنين حفظ حريم خصوصي و اجازه گرفتن از فرد، حفظ حق گمنامي و رازداري بايد اجراء شود.دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 22: پزشکی اخلاق ترویج ستاد22دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی1- كسب رضايت آگاهانه در كليه تحقيقاتي كه بر روي آزمودني انساني انجام مي گيرد ضروري است. در مورد تحقيقات مداخله اي، كسب رضايت آگاهانه بايد كتبي باشد.2- ارجحيت منافع جامعه يا پيشرفت علم نمي تواند توجيحي براي قراردادن آزمودني در معرض ضرر و زيان غير معقول باشد و يا محدوديتي در اعمال اراده و اختيار او ايجاد نمايد.3- كسب رضايت آگاهانه بايستي فارغ از هرگونه اجبار، تهديد، تطميع و اغوا انجام گرديد، در غير اينصورت رضايت اخذ شده باطل و هيچ اثر قانوني براي مترتب نيست و در صورت بروز هرگونه خسارت، مسئوليت آن متوجه پژوهشگر خواهد بود.كدهاي اخلاقي دكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 23: پزشکی اخلاق ترویج ستاد23دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی4- در مواردي كه به لحاظ تشكيلاتي، محقق موقعيتي بالاتر و موثرتر نسبت به آزمودني داشته باشد، علت انتخاب آزمودني بايد به تاييد كميته اخلاق در پژوهش رسيده و توسط فردي ثالث رضايت آگاهانه كسب شود.5- در انجام تحقيقات علوم پزشكي اعم از درماني و غير درماني محقق مكلف است اطلاعات مربوط به روش اجراء و هدف از انجام تحقيق، زيانهاي احتمالي، فوايد ماهيت و مدت تحقيق را به ميزاني كه با آزمودني ارتباط دارد به وي تفهيم نموده و به سوالات او پاسخهاي قانع كننده دهد و مراتب مذكور را در رضايت نامه قيد نمايد.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 24: پزشکی اخلاق ترویج ستاد24دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی6- در تحقيقات علوم پزشكي بايد قبل از انجام تحقيق تمهيدات لازم فراهم گردد و در صورت بروز خسارت غير متعارف جبران شود.7- نحوه ارائه گزارش يا اعلام نتيجه تحقيقات مي بايد متضمن رعايت حقوق مادي و معنوي عناصر ذيربط آزمودني، پژوهشگر، پژوهش و سازمان مربوطه باشد.8- محقق بايد به آزمودني اعلام نمايد كه مي تواند در هر زمان كه مايل باشد از شركت در تحقيق منصرف شود بديهي است در صورت انصراف پژوهشگر مكلف است مواردي را كه ترك تحقيق، تبعات نامطلوبي نصيب آزمودني مي نمايد به ايشان تفهيم نموده و او را حمايت كند.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 25: پزشکی اخلاق ترویج ستاد25دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی9- چنانچه به نظر پژوهشگر، ارائه بعضي از اطلاعات به آزمودني منجر به مخدوش شدن نتايج تحقيق گردد، عدم ارائه اين اطلاعات مي بايستي با تاييد كميته اخلاق در پژوهش باشد و ضمنا برنامه ريزي كاملي جهت آگاهي به موقع آزمودني از آن اطلاعات تدارك ديده مي شود.10- مسئوليت تفهيم اطلاعات به آزمودني به عهده محقق است، در مواردي كه فرد ديگري اين اطلاعات را به آزمودني بدهد از محقق سبب مسئوليت نمي گردد.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 26: پزشکی اخلاق ترویج ستاد26دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی11- شركت دادن آزمودني در پژوهش، بدون ارائه اطلاعات مربوط به پژوهش ممنوع است. مگر اينكه آزمودني آگاهانه از حق خود در كسب اطلاعات صرفنظر كرده باشد.12- در تحقيقات كارآزمايي باليني كه وجود دو گروه شاهد و مورد ضروري است بايستي به آزمودنيها اطلاع داد كه در تحقيق شركت كرده اند ممكن است به طور تصادفي در يكي از دو گروه فوق قرار گيرند.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 27: پزشکی اخلاق ترویج ستاد27دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی13- در تحقيقات درماني ميزان ضرر و زيان بايستي كمتر از منافع تحقيق باشد. 14- در تحقيقات غير درماني ميزان ضرر قابل پذيرش نبايستي از ميزان ضرري كه آزمودني در زندگي روزمره با آنها مواجه است بيشتر باشد. توضيح آنكه در محاسبه ضررو زيان در زندگي روزمره ضرورت دارد.15- عملي بودن، ساده بودن، راحت بودن، سريع بودن ، اقتصادي بودن و مشابه آن نمي تواند توجيهي مواجه نمودن آزمودني با ضرر و زيان اضافي در تحقيق باشد. 16- در تحقيقاتي كه داراي زيان احتمالي بوده و آزمودنيهاي در آنها مورد پژوهش قرار مي گيرند كه دچار فقر فرهنگي يا اجتماعي و يا مالي هستند لازم است درك صحيح آزمودنيها از اين زيانها مورد تاييد كميته اخلاق در پژوهش قرار گيرد. كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 28: پزشکی اخلاق ترویج ستاد28دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی17- محقق موظف است كه اطلاعات مربوط به آزمودني را به عنوان راز تلقي و آن را افشاء ننموده و ضمنا شرايط عدم افشاء آن را نيز فراهم كند، مگر آنكه در اين مسير محدوديتي داشته باشد كه در اينصورت بايد قبلا آزمودني را مطلع نمايد.18- در مواردي كه آزمودني از نوع دارو در تحقيق بي اطلاع باشد، محقق بايستي ترتيبي اتخاذ نمايد كه در شرايط ضروري، اطلاعات مربوط به دارو را در اختيار آزمودني و يا پزشك معالج او قرار دهد.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 29: پزشکی اخلاق ترویج ستاد29دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی19- هرگونه صدمه جسمي و زيان مالي كه در پي انجام تحقيق بر آزمودني تحميل شود بايستي مطابق قوانين موجود جبران گردد.20- انجام روشهاي گوناگون تحقيق نبايد مغاير با موازين ديني و فرهنگي آزمودني و جامعه باشد.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 30: پزشکی اخلاق ترویج ستاد30دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی21- در شرايط مساوي در روند تحقيق چه از نظر نوع آزمودني و چه از نظر روش تحقيق- انتخاب آزمودني از بين زندانيان و گروههاي خاص از طرفي و بقيه جامعه از طرف ديگر انتخاب اولويت به عهده كميته اخلاق در پژوهش است.22- شركت زندانيان در تحقيقاتي كه نتايج آن منحصر به زندانيان مي شود با كسب رضايت آگاهانه كتبي بلامانع است.23- زندانيان را به علت شرايط خاص از جمله در دسترس بودن آنان نبايد به عنوان آزمودني ترجيحي در تحقيقات شركت داد و از طرفي نيز نمي توان آنها را از منافع تحقيق محروم نمود.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 31: پزشکی اخلاق ترویج ستاد31دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی24- شركت گروههاي صغار، عقب ماندگي ذهني، مبتلايان به زوال عقل و بيماران روان پريش در كليه تحقيقات به شرايط كسب رضايت كتبي از ولي قانوني آنها و اثبات ضرورت انجام چنين تحقيقي بلامانع است. در صورتيكه در ابتداي تحقيق آزمودني زوال عقل و يا علائم روان پريشي نداشته و در مدت انجام تحقيق مبتلا به علائم روان پريشي و يا زوال عقل گردد، رضايت قبلي باطل بوده و بايد از ولي قانوني او رضايت كتبي كسب شود. آزمودنيهايي كه در ابتداي تحقيق روان پريش يا صغير بوده اند اگر در مدت انجام تحقيق به ترتيب واجد صلاحيت يا كبير شوند، رضايت قبلي ولي ايشان باطل بوده و لازم است رضايت كتبي جديدي از خود ايشان كسب شود.كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده

اسلاید 32: پزشکی اخلاق ترویج ستاد32دومین سمینار اخلاق پزشکی ،سازمان نظام پزشکی25- انجام تحققيات غير درماني بر روي جنين مجاز نيست. انجام تحقيقات درماني بر روي جنين مجاز است كه به نفع جنين و يا مادرش بوده و ضرري متوجه هيچ يك از آنان نگردد. بديهي است سبب رضايت آگاهانه كتبي از مادر و ولي قانوني جنين ضروري است.26- انجام تحقيق بر روي جنينهاي سقط شده به ضرورت و رعايت موازين قانوني بلامانع است. كدهاي اخلاقي ادامهدكتر عليرضا شعبانزاده