ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی

ارزیابی اثربخشی دوره های آموزشی

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحيم

اسلاید 2: ارزيابي اثربخشي دوره هاي آموزشيسخنران : سهيلا داد زمان : 25/5/ 85

اسلاید 3: مقـــــدمــــــه ‌ ‌آموزش‌ و بهسازي‌ منابع‌ انساني‌ در عصر كنوني‌ به‌ لحاظ‌ شرايط‌ خاص‌ زماني، يكي‌ از وظايف‌ اجتناب‌ناپذير سازمانها و موسسات‌ محسوب‌ مي‌شود و ضرورت آموزش به صورت يك امر طبيعي در آمده است چراكه پيشرفت و توسعه سازمانها و موسسات درگرو ارتقاي سطح دانش، مهارت، رفتار و بينش منابع انساني است. لذا آگاهي از ميزان اثربخشي دوره هاي آموزشي و بازدهي حاصل از آنها براي مديران بسيار بااهميت است.دارايي ارزشمندي كه براي ما مزيت رقابتي ايجاد مي كند، كاركنان ما هستند”مديرعامل كرايسلر، رابرت ايتون، ضمن بيان اين مطلب به مديران قرن بيست ويكم گوشزد مي كند، “فرهنگ سازماني شما و اينكه به كاركنانتان انگيزش دهيد و آنان را توانمند سازيد و آموزش دهيد، چيزي است كه شما را از ديگران متمايز مي سازد و سبب پيشتازي شما در صحنه رقابت ميشود”بعلاوه آموزش يك بعد ضروري فرايند مديريت كيفيت جامع نيزبه شمار مي رود

اسلاید 4: الزام آموزشيTQM EFQM ISO9001:2000ساير سيستمهاي مديريت مثل ISO/TS 16949. ISO 9000 , و غيره اصول هشتگانهمديريت كيفيتجايگاه و مفاهيم آموزش در استانداردهاي تضمين كيفيت

اسلاید 5: با توجه به اينكه كيفيت آمــوزش نقش تعيين كننده اي در توسعه منابع انساني و توسعه سازماني ايفا مي كند.، اكثر سازمانها دوره هاي آموزش موجود در داخل يا خارج از كشور براي كاركنان خود برگزار مي‌كنند و اجراي هر دوره متضمن سرمايه گذاري هنگفت است لذا آگاهي از ميزان اثربخشي دوره هاي آموزشي و بازدهي حاصل از آنها براي مديران بسيار بااهميت است .

اسلاید 6: مبحث‌ حاضر به اين مطالب مي پردازد: معني - اهميت -فوايد و انواع آموزش كاركنان بطورخلاصه چرخه فعاليت آموزشي در هر سازماني چگونه است؟برنامه ريزي آموزشي و مراحل آن چگونه است ؟ چرخه فعاليتهاي آموزشي در موسسه و متصديان آن كدامند؟ ارزيابي اثربخشي چيست ؟ضرورت‌ سنجش‌ اثربخشي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ چيست؟ براي‌ تحقق‌ اين‌ مهم‌ رويكردها يا روشهاي‌ علمي‌ كدامند؟درهر يك‌ از اين‌ روشها چه‌ شاخصهايي‌ را مي‌توان‌ به‌كاربرد؟در موسسه چه الگويي بكار ميرود؟ايزو 10015 كه استاندار آموزشي است چه مي گويد ؟ پيشنهادات و نكات مورتوجه در رابطه با بهبود سيستم ارزيابي اثربخشي

اسلاید 7: آموزش كاركنان در سازمان آموزش كاركنان راهكاري براي از بين بردن فاصله بين صلاحيت - شايستگي - مهارت -توانايي ودانش موجود كاركنان با صلاحيت - شايستگي - مهارت -توانايي ودانش مورد نياز براي انجام اثربخش مشاغل و وظايف آنان است.آموزش كاركنان عبارتست از كليه مساعي و كوششهائي كه در جهت رفع ارتقاء سطح دانش و آگاهي , مهارتهاي فني, حرفه‌اي و شغلي و همچنين ايجاد رفتار مطلوب در كاركنان يك سازمان به عمل مي ايد و آنان را آماده انجام وظايف و مسئوليتهاي شغلي خود مي نمايد.

اسلاید 8: اهميت و فوايد آموزش كاركنان آموزش كاركنان نقش بسيار مهمي در افزايش اثر بخشي و كارآيي نيروي انساني دارد از طرف ديگر عامل موثري در افزايش رضايت شغلي كارمندان به حساب مي آيد چرا كه هر كارمندي نيز كه خود علاقمند به رشد و ترقي و آشنايي با آخرين دستاوردي علمي در زمينه تخصص مورد نظر خود مي باشد تا بتواند كيفيت كاري خود را بالا برده و مثمرثمر واقع گردد

اسلاید 9: در اهميت آموزش كاركنان ميگويند« آموزش در حقيقت خود مديريت است بدين معني كه بدون آموزش كاركنان , پايه هاي مديريت متزلزل مي شود و فرو خواهد ريخت» برخي از فوايد آموزش كاركنان:تسهيل در راه نيل به اهداف سازمانبهبود كيفي وكمي محصولات ياخدمات ارائه شده توسط سازمانايجاد هماهنگي درنحوه انجام كارها در سازمانتقليل سطح حوادث و سوانح در محيط كارتقويت روحيه پرسنل و ايجاد ثبات در سازمانكاهش در نظارت هاي مستقيم و غير مستقيم

اسلاید 10: كاهش ميزان تمرد, نزاع, كشمكش و غيبت و ساير رفتارهاي ناهنجار گروهي درمحيط كارتقليل ميزان هزينه هاي عمومي در سازمان از قبيل هزينه تعميرات , قسمت تمام شده كالا يا خدمات- هزينه هاي مربوط به امور خدمات- كارگزيني و غيرهافزايش ميزان سوددهي و اثرات استفاده از سود حاصله جهت رفاه كاركنان تقويت حس وفاداري و همبستگي كاركنان نسبت به سازمانجلوگيري از تداخل وظايف و مسئوليتها و دوباره كاريها در سازمانايجاد حس انعطاف پذيري لازم در كاركنانشكوفا نمودن استعدادهاي نهفته كاركنانايجاد زمينه رشد و موفقيت در امور شغليايجاد زمينه موفقيت در امور اجتماعي انفرادي و خصوصي

اسلاید 11: هدف از آموزش كاركنان بطورخلاصه و مفيد :افزايش اثربخشي سازمان از طريق افزايش اثربخشي عملكرد كاركنان

اسلاید 12: انواع آموزشهاي كاركنان آموزشهايي كه معمولاً يك سازمان براي كارمندان خود در نظر ميگيرد انواع مختلفي دارد كه به طوركلي خارج از اين سه گروه نمي باشد:آموزش هاي قبل از استخدامآموزش هاي بدو طرحآموزش هاي ضمن خدمت 1- كوتاه مدت 2- ميان مدت 3- بلند مدتكه هريك به رسمي و غير رسمي نيز قابل تقسيم است .

اسلاید 13: درحالت‌ مطلوب‌ چرخه‌ كلي‌ عمليات‌ آموزشي در هر سازماني ‌ به‌صورت‌ زير است‌ : برنامه ريزي ارزشيابي اجرا

اسلاید 14: آموزش كاركنان اصولا در غالب «برنامه‌هاي‌ آموزشي» مدون، كوتاه‌مدت‌ يا درازمدت‌ به‌اجرا درمي‌آيد. در اين‌ راستا، هر برنامه‌ آموزشي‌ ازنظر علمي، سه‌ مرحله‌ مستقل‌ و درعين‌ حال‌ مرتبط‌ به‌ هم‌ را داراست. اين‌ مراحل‌ عبارتند از: الف‌ - برنامه‌ريزي، ب‌ - اجرا، ج‌ - ارزشيابي. در اينجا سعي صحبت پيرامون مرحله‌ ارزشيابي‌ و ارزيابي اثربخشي برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ است.

اسلاید 15: پروسه برنامه ريزي آموزشي طراحي اجرا ارزشيابي

اسلاید 16: تعيين نيازها انتخاب و سازماندهي محتوي انتخاب و سازماندهي فعاليتها تعيين هدفهاي درسي تعيين اهداف عمده و كلي آموزشي طراحياجرا ارزشيابي

اسلاید 17: وضعيت چرخه آموزشي در موسسه رازي ارزيابي اثربخشيو نظارت براجراي دوره هاي آموزشيتوسط اداره ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشيطراحي و اجراي دوره هاي آموزشي توسط مديريت آموزشنيازسنجي آموزشي توسط كميته معتبرسازي كميته آموزش GMPگروه تدوين وطراحي دوره هاي آموزشي

اسلاید 18: متصديان فعاليتهاي آموزشي در موسسه مديريت آموزش در معاونت آموزش وتحقيقات ادارات معتبرسازي و ارزيابي در معاونت تضمين كيفيت با انگيزه اجراي آموزش GMP

اسلاید 19: تعريف اثربخشي ساده ترين و كامل ترين مفهوم اثربخشي : تحقق اهداف Goals Achievement !!! براين مبنا : اثربخشي سازمان يعني تحقق اهداف سازمان بطور كامل و درستاثر بخشي عملكرد كاركنان يعني انجام امور و وظايف شغلي توسط كاركنان ,‌بطور صحيح -درست - كامل و در جهت اهداف سازمان (بالا بودن ‌كارايي و كارآمدي كاركنان )

اسلاید 20: منظور از اثربخشي (Effectiveness) درواقع بررسي ميزان موثربودن اقدامات انجام شده براي دستيابي به اهداف از پيش تعيين شده است. به عبارتي ساده تر در يك مطالعه اثربخشي، ميزان تحقق اهداف اندازه گيري مي شود.

اسلاید 21: تعريف اثربخشي برنامه هاي آموزشي ‌از آنجا كه‌ هنوز دانشمندان‌ علوم‌ سازماني‌ از «اثربخشي‌ سازماني» تعريف‌ خاصي‌ را ارائه‌ نكرده‌اند، لذا بيان‌ يك‌ تعريف‌ مشخص‌ از «اثربخشي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي» علمي‌ نيست. به‌ بيان‌ ديگر، چون‌ مفهوم‌ اثربخشي‌ سازماني‌ در قالب‌ رويكردها يا روشهاي‌ پنجگانه‌ (شامل‌ رويكردهاي‌ نيل‌ به‌ هدف، تامين‌ منابع، فرايندهاي‌ دروني، رضايت‌ عوامل‌ ذينفع‌ و ارزشهاي‌ رقابتي) موردبحث‌ و ارزشيابي‌ قرار مي‌گيرد(1)، لذا براي‌ تبيين‌ مفهوم‌ «اثربخشي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي» مي‌توان‌ از اين‌ رويكردها بهره‌جست.اما بطور كلي :اثربخشي آموزشي يعني تاثير مستقيم آموزش در افزايش دانش و مهارت لازم براي كاركنان در انجام صحيح و درست وكامل وظايف (‌تاثير مثبت آموزش در بهره وري و كارايي وكارآمدي كاركنان )‌

اسلاید 22: تعابيري كه باتوجه به مفاهيم بالا مي توان براي اثربخشي آموزشي ابراز داشت عبارتند از: تعيين ميزان تحقق اهداف آموزشي؛ تعيين نتايج قابل مشاهده از كارآموزان در آموزشهاي اجراشده؛ تعيين ميزان انطباق رفتار كارآموزان با انتظارات نقش سازماني آنها؛ تعيين ميزان درست انجام دادن كار كه موردنظر آموزش بوده است؛ تعيين ميزان توانايي ايجادشده در اثر آموزشها براي دستيابي به اهداف؛ تعيين ميزان ارزش افزوده آموزشي؛ تعيين ميزان بهبود شاخصهاي موفقيت كسب و كار.

اسلاید 23: تعريف ارزيابي اثربخشي آموزشي ارزيابي اثربخشي آموزشي يعني بررسي ميزان تحقق اهداف آموزشي (‌بررسي تاثير آموزش در بهره وري – كارايي و كارآمدي كاركنان و در نتيجه در اثربخشي سازمان )‌

اسلاید 24: ارزيابي كيفيت ويا اثربخشي دوره هاي آموزشي: با توجه به تعاريف فوق و اينكه كيفيت آموزش به چهار دسته كيفيت درونداد – فرايند- برونداد و پيامد تقسيم مي شود بنا براين ارزيابي اثربخشي دوره هاي آموزشي نيز به اين چهار دسته قابل تقسيم است : ارزيابي كيفيت درونداد: به ارزيابي ميزان همخواني دروندادهاي نظام آموزش كاركنان (شامل فراگيران، مدرسان، منابع آموزشي، برنامه و غيره) با استانداردهاي ازقبل تعيين شده و همخواني دروندادها با هدفها اشاره دارد؛ ارزيابي كيفيت فرآيند: به ارزيابي ميزان تطابق فرايند ياددهي - يادگيري، و فرايندهاي ساختاري - مديريتي باآنچه از آن فرايندها انتــظار مي رود، مربوط است . ارزيابي كيفيت برونداد: به ارزيابي نتايج نظام آموزش كاركنان (شامل آموزش ديدگان و خدمات) در مقايسه با مجموعه استانداردهاي پذيرفته شده و هدفهاي تصريح شده و اينكه تا چه اندازه رضايت بخش هستند, مربوط است . ارزيابي كيفيت پيامد: به ارزيابي ميزان رضايت آموزش ديدگان، كارفرمايان و جامعه از اثري كه نظام آموزش كاركنان در محيط كار و زندگي واقعي مي گذارد، اشاره دارد.

اسلاید 25: تعاريف ديگر ارزيابي اثربخشي آموزشيبررسي ميزان تخقق اهداف آموزشي (‌بررسي تاثير آموزش در بهره وري – كارايي و كارآمدي كاركنان و د رنتيجه در اثربخشي سازمان تعيين ميزان تحقق اهداف آموزشي، تعيين نتايج قابل مشاهده از كارآموزان در اثر آموزشهاي اجراشده، تعيين ميزان انطباق رفتار كارآموزان با انتظارات نقش سازماني، تعيين ميزان درست انجام دادن كار كه موردنظر آموزش بوده است، تعيين ميزان تواناييهاي ايجادشده در اثر آموزشها براي دستيابي به هدفها. باتوجه به مباحث بالا بايد گفت كه اثربخشي آموزش ازطريق بررسي كارايي درون و بروني نظام آموزش سازماني تعيين مي گردد. يعني اگر بتوانيم كارايي دروني و بروني سيستم آموزش سازمانها را اصلاح كنيم تقريبا اثربخشي آموزش تضمين مي شود (ايرج سلطاني، تدبير).

اسلاید 26: ضرورت‌ تعيين‌ اثربخشي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌به‌طوركلي‌ ضرورت‌ تعيين‌ اثربخشي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ عبارتند از: تعيين‌ بازده‌ آموزش ارتقأ كيفيت‌ آموزش توسعه‌ اعتماد جمعي

اسلاید 27: معيارهاي‌ مورداستفاده‌ براي‌ ارزشيابي‌ اثربخشي‌ آموزش‌

اسلاید 28: معيارهاي‌ مورداستفاده‌ براي‌ ارزشيابي‌ اثربخشي‌ آموزش‌ ‌ ‌از ديدگاه‌ ديويس‌ و ورثر(DAVIS AND WERTHER)واكنش‌ فراگيران‌ به‌ فرايندها و محتواي‌ آموزش‌ دانش‌ و تجربه‌ اكتسابي‌ به‌واسطه‌ آموزش‌ تغييرات‌ رفتاري‌ كه‌ ناشي‌ از آموزش‌ باشد بهبودها و پيشرفتهاي‌ قابل‌ اندازه‌گيري‌ در سطح‌ خودي‌ و سازماني‌ مانند كاهش‌ ترك‌ شغل، غيبت‌ و تصادفات.

اسلاید 29: روشهاي سنجش اثربخشي‌ آمو زشي ‌

اسلاید 30: الف‌ - روش‌ مبتني‌ بر نيل‌ به‌ هدف:در استفاده‌ از اين‌ روش‌ براي‌ اندازه‌گيري‌ اثربخشي‌ آموزش‌ بايد هدفهاي‌ آموزش‌ را شناسايي‌ كرد. اين‌ روش‌ هنگامي‌ مناسب‌ است‌ كه‌ اهداف‌ روشن، موردتوافق، قابل‌ اندازه‌گيري‌ و محدوديت‌ زماني‌ وجود داشته‌ باشد»

اسلاید 31: استفاده‌ روش‌ مبتني بر نيل به هدف براي‌ تعيين‌ اثربخشي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ مستلزم‌ توجه‌ به‌ مفروضات‌ ذيل‌ است: O فعاليتهاي‌ آموزشي‌ درقالب‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ بايد اهداف‌ نهايي‌ روشن‌ داشته‌ باشند. O اين‌ اهداف‌ بايستي‌ مشخص‌ بوده‌ و براي‌ اينكه‌ به‌ خوبي‌ درك‌ شوند بايد تعريف‌ گردند. O اهداف‌ بايد تاحد امكان‌ قابل‌ كنترل‌ باشند يعني‌ سازمان‌ و امكانات‌ موجود بتوانند از عهده‌ آن‌ برآيند. O روي‌ اهداف‌ بايد اجماع‌ يا توافق‌ عمومي‌ صورت‌ گرفته‌ باشد. O پيشرفت‌ به‌ سوي‌ اين‌ اهداف‌ را بايد بتوان‌ اندازه‌گيري‌ كرد.

اسلاید 32: شاخصهاي مناسب برمبناي روش مبتني بر نيل به هدف ‌ تقويت‌ حس‌ همكاري، تنوع‌ بخشيدن‌ به‌ توليدات، افزايش‌ ثبات‌ عمليات، حفظ‌ منابع، ارتقا كارايي، بهبود كيفيت‌ محصولات‌ و خدمات، كاهش‌ اشتباهات‌ و تصادفات، مبادله‌EXCHANGE) )، تغيير CHANGE))، بهره‌مندي‌ از روشهاي‌ جديد و بهتر، ارتقا شغلي‌ و....

اسلاید 33: ب‌ - روش‌ تامين‌ منابع:در اجراي‌ اين‌ روش‌ به‌ بخش‌ ورودي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ توجه‌ مي‌شود. «اين‌ روش‌ هنگامي‌ مناسب‌ است‌ كه‌ دروندادها تاثير قابل‌ توجهي‌ بر نتايج‌ دارد». اساس‌ روش‌ حاضر بر اين‌ فرض‌ گذاشته‌ شده‌ است‌ كه‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ بايد در تحصيل‌ و تامين‌ منابع‌ موردنياز جهت‌ نگهداري‌ و حفظ‌ سيستم‌هاي‌ آموزشي‌ موفق‌ باشند. اين‌ روش‌ بخشي‌ از ديدگاه‌ سيستمي‌ است. بنابراين، از ديدگاه‌ روش‌ تامين‌ منابع‌ اثربخشي‌ آموزش‌ بدين‌صورت‌ تعريف‌ مي‌شود: «توانايي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ چه‌ مطلق‌ و چه‌ نسبي‌ در بهره‌برداري‌ از محيط‌ خود براي‌ تحصيل‌ و تامين‌ منابع‌ ارزشمند و كمياب»كه‌ اينجا محيط‌ مي‌تواند درون‌ و يا خارج‌ از سازمان‌ باشد

اسلاید 34: . شاخصهاي‌ اثربخشي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ مطابق‌ اين‌ روش‌ عبارتند از: ميزان‌ بهره‌برداري‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ از محيط‌ درون‌ سازماني‌ و برون‌ سازماني‌ براي‌ تامين‌ منابع‌ مادي‌ و انساني‌ كارآمد (مانند بهره‌مندي‌ از حضور مدرسان‌ توانمند، تامين‌ تجهيزات‌ و تكنولوژي‌ آموزشي‌ مناسب، هماهنگي‌ با برخي‌ شركتها، موسسات‌ پروژه‌ها جهت‌ بازديدها و غيره)؛ تداوم‌ روند حياتي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ (پيوستگي‌ افقي‌ - عمودي)؛ طراحي‌ برنامه‌هايي‌ مبتني‌ بر درك‌ و تفسير درست‌ از ويژگيها، نيازها و خواسته‌هاي‌ محيطي.

اسلاید 35: ج - روش‌ مبتني‌ بر فرايندهاي‌ درونيدر اين‌ روش‌ اثربخشي‌ برنامه‌ به‌ ميزان‌ سلامت‌ و كارايي‌ فعاليتهاي‌ دروني‌ آن‌ اشاره‌ دارد. مطابق‌ اين‌ روش‌ يك‌ برنامه‌ اثربخش‌ داراي‌ فعاليتهاي‌ آموزشي‌ يكپارچه‌ و هماهنگ‌ است، طوري‌ كه‌ تمامي‌ افراد دست‌ به‌ دست‌ هم‌ داده‌ و با تكيه‌ بر امكانات‌ و شرايط‌ موجود سعي‌ مي‌كنند بهره‌وري‌ را به‌ بالاترين‌ حد خود برسانند. «اين‌ روش‌ هنگامي‌ مناسب‌ است‌ كه‌ عملكرد برنامه‌ها به‌طور شديدي‌ از طريق‌ فرايندها و رويدادهايي‌ خاص، تحت‌ تاثير واقع‌ مي‌شوند»روش‌ تعيين‌ اثربخشي‌ آموزش‌ برمبناي‌ فرايندهاي‌ دروني‌ از آن‌ جهت‌ اهميت‌ دارد كه‌ براي‌ سنجش‌ و اندازه‌گيري‌ اثربخشي‌ بايد به‌ دو موضوع‌ باارزش‌ توجه‌ كرد: O آيا از منابع‌ موجود به‌ صورت‌ كارآمد استفاده‌ مي‌شود؟ O آيا فعاليتهاي‌ آموزشي‌ به‌ صورت‌ موزون‌ و هماهنگ‌ صورت‌ مي‌گيرد؟ ‌ ‌به‌هرحال، وقتي‌ اين‌ روش‌ براي‌ سنجش‌ اثربخشي‌ آموزشها به‌ كار مي‌رود به‌ نتايج‌ نهايي‌ و آزمونهاي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ كمتر توجه‌ مي‌شود. به‌ عبارت‌ ديگر، نتايج‌ حاصل‌ از كاربرد اين‌ روش‌ با اندكي‌ محدوديت‌ مواجه‌ است.

اسلاید 36: د - روش‌ مبتني‌ بر تامين‌ رضايت‌ گروههاي‌ ذينفعاين‌ روش‌ به‌ اين‌ موضوع‌ تاكيد دارد كه‌ تعيين‌ ميزان‌ رضايت‌ گروههاي‌ مختلفي‌ كه‌ مي‌توانند درخصوص‌ فعاليتهاي‌ آموزشي‌ و تداوم‌ آنها، مهم‌ باشند، به‌ نوعي‌ نشانگر عملكرد مطلوب‌ عمليات‌ آموزشي‌ است. لذا براي‌ تعيين‌ اينكه‌ آيا آموزشها از ديدگاه‌ يك‌ گروه‌ خاص‌ عملكرد خوبي‌ داشته‌ است‌ يا خير بايد روي‌ آن‌ گروه‌ تحقيق‌ كرد. گروههاي‌ دخيل‌ در اين‌ زمينه‌ مي‌تواند شامل‌ فراگيران، مديران‌ و سرپرستان‌ مستقيم‌ و غيرمستقيم، ارباب‌رجوع‌ و دولت‌ (قوانين‌ و مقررات) باشد. ‌

اسلاید 37: ‌«اين‌ روش‌ هنگامي‌ مناسب‌ است‌ كه‌ عوامل‌ پرقدرت‌ به‌طور چشمگيري‌ مي‌توانند براي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ مفيد يا زيان‌آور باشند».مزيت‌ روش‌ مبتني‌ بر رضايت‌ گروههاي‌ ذينفع‌ اين‌ است‌ كه‌ با اجراي‌ اين‌ روش، با ديدگاه‌ بسيار وسيعتري‌ به‌ اثربخشي‌ آموزشها توجه‌ مي‌شود و عوامل‌ محيطي‌ و درون‌ سازماني‌ موردارزيابي‌ قرار مي‌گيرند. به‌علاوه، در اين‌ روش‌ به‌نوعي‌ همه‌ شاخصها (اهداف،فرايندهاي‌ دروني‌ و اجرايي، امكانات‌ و تجهيزات) به‌ صورت‌ همزمان‌ موردتوجه‌ قرار مي‌گيرند. ‌ ‌اما نتايج‌ تحقيقات‌ نشان‌ مي‌دهد كه‌ يك‌ موسسه‌ و به‌ تبع‌ آن‌ سازمان‌ آموزش‌ نمي‌تواند به‌ صورت‌ هم‌ زمان‌ خواسته‌ها و تقاضاهاي‌ همه‌ گروهها را تامين‌ كند. لذا امكان‌ دارد رضايت‌ فراگيران‌ بسيار بالا باشد ولي‌ مديران‌ آنها چندان‌ رضايت‌ نداشته‌ باشند و يا بالعكس. اما آنچه‌ مهم‌ است‌ اينكه‌ بررسي‌ تمامي‌ ديدگاهها نتايج‌ جامع‌تري‌ را به‌دست‌ مي‌دهد.

اسلاید 38: در كاربرد اين‌ روش‌ از شاخصهاي‌ مطرح‌ در جدول‌ زير مي‌توان‌ بهره‌مند گرديد. (جدول‌ 1)

اسلاید 39: مدل هاي اجرايي براي اندازه گيري اثربخشي آموزش از نظر استاندارد 10015 : 1999

اسلاید 40: مطالعه اثربخشي از طريق بررسي تلفيقي

اسلاید 41: استفاده از فرم مخصوص مطالعه اثربخش آموزشي توصيه مي گردد. نظرسنجي از آموزش گيرنده نظرسنجي از مسئول مستقيم نظرسنجي از آموزش دهنده مطالعه اثربخشي آموزش

اسلاید 42: فرم مطالعه اثربخشي آموزشعنوان آموزش:‌ تاريخ برگزاري : نام ونام خانوادگي آموزش دهنده : نام ونام خانوادگي آموزش گيرنده :نام و نام خانوادگي مسئول مستقيم :

اسلاید 43: عوامل مطالعه اثربخشي عوامل مطالعه اثربخشي رتبه رتبه رتبه رتبه رتبه رتبه رتبه عوامل مطالعه اثربخشي عوامل مطالعه اثربخشي وزن 12345توضيحاتنظر آموزش گيرنده هماهنگي قبل از آموزشپشتيباني حين آموزشتوانايي مدرس محتواي مطالب نظر آموزش دهنده خلاقيت آموزش گيرنده حضور فعال كيفيت كارگاه ها آزمون هماهنگي قبل از آموزش پشتيباني حين آموزشنظر مسئول مستقيم تاثير در عملكرد تاثير در رفتار اثر انگيزشتاثير در حل مساله تاثير در حل مساله امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:امتياز نهايي نتيجه:

اسلاید 44: مطالعه اثربخشي با استفاده از روش CIPO ( Context, Input , Process, output, evaluation )

اسلاید 45: در اين روش چهار ركن اصلي مورد مطالعه قرار مي گيرد :بستر اصلي آموزش (‌Context ) شامل بررسي اهداف , سياست ها و استراتژي ها ورودي (‌Input )‌ شامل بررسي برنامه آموزش , دقيق بودن نيازهاي آموزش و تجهيزات آموزش فرايند (‌Process ) شامل بررسي شيوه تدريس , كيفيت برنامه ريزي و اجراي آموزش , انطباق با استاندارد هاي مرتبط خروجي (‌Out put ) بررسي وضعيت آموزش گيرنده , كيفيت آموزش

اسلاید 46: فرم مطالعه اثربخشي آموزشعنوان آموزش:‌ تاريخ برگزاري : نام ونام خانوادگي آموزش دهنده : نام ونام خانوادگي آموزش گيرنده :

اسلاید 47: مطالعه اثربخشي بااستفاده از روش Pre-Test &Post Test

اسلاید 48: طراحي فرم نظر سنجي از درخواست كننده (گروه تخصصي) قبل از برگزاري دوره شامل: هدف از برگزاري دوره (مسئله موجود)وضعيت عملكرد كانديد آموزش (1-5)وضعيت انگيزش كانديد آموزش (1-5)

اسلاید 49: طراحي فرم نظر سنجي از درخواست كننده (گروه تخصصي) پس از برگزاري دوره شامل: ميزان دسترسي به هدف دوره (تا ثير در حل مسئله)وضعيت عملكرد كانديد آموزش (1-5) وضعيت انگيزش كانديد آموزش (1-5)

اسلاید 50: نكات اجرايي در فرايند ارزيابي خروجي هاي آموزش( نتايج )

اسلاید 51: هدف اصلي اين فرايند برآورده شدن اهداف سازماني و آموزشي است( بررسي اثربخشي) پس از مطالعات اثربخشي , مطالعات كارايي آموزش هاي برگزار شده انجام مي گردد. ( بررسي منابع مصرف شده ) مطالعات فوق در دو مقطع انجام مي شود:مطالعات كوتاه مدت شامل:بررسي روش ارائه آموزش از آموزش گيرنده منابع بكار رفته دانش و مهارت كسب شده مطالعات بلند مدت شامل: بررسي بهبود عملكردبهبود بهره وري

اسلاید 52: پس از انجام هر آموزش ( با گروهي از آموزش ها ) بايد گزارش ارزيابي آموزش بشرح زير تهيه گردد:فهرست آموزش هاي برگزار شده تشريح منابع مصرف شده , روشها و زمانبندي آموزش ها تحليل و تفسير ارزيابي ها دست آوردها و پيشنهاد براي بهبودتعريف اقدامات اصلاحي در صورت نيازفرايند آموزش و كليه زير فرايند هاي آن بايد مورد پايش و صحه گذاري قرار گيرد.

اسلاید 53: روش كار در ارزيابي اثربخشي دوره هاي آموزشي در موسسه طبق روش استاندارد ايزو

اسلاید 54: براي تعيين اثربخشي دوره هاي آموزشي كه فعلا معاونت سيستم كيفيت اداره نظارت و ارزيابي كيفي را ملزم به انجام آن بر اساس روش اجرايي آموزش ضمن خدمت و با جمع نظرات شركت تدبيرگستر كه ايزو را به موسسه داده با نظر آقاي مهندس اسدي پور و سرمدي و خوشنويس زاده وكارشناسان آن شركت فرمت ذيل را براي ارزيابي اثربخشي دوره هاي آموزشي در موسسه تعيين نموده اند .

اسلاید 55: موسسه تحقيقات واكسن وسرم سازي رازي اندازه گيري اثربخشي دوره آموزشي شماره سند EDO. C004.FRMويرايش : دوم 100-85 جمع كل : 85- 7070-5555-400 40-0 جمع كلنظريه مديريت واحد در مورد آموزش و اثربخشي دوره : با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي)موسسه تحقيقات واكسن و سرم سازي رازياندازه گيري اثربخشي دوره آموزشيشماره سند : EDO.C004.FRM ويرايش: دوم از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد از : اداره نظارت و ارزيابي دوره هاي آموزشي به : مديريت / بخش / اداره لطفا جهت تعيين اثربخشي دوره آموزشي با عنوان اصول و مقررات GMP ويژه زير ديپلم اجراشده در تاريخ نظرات خود را در مورد آقا / خانم اعلام فرمائيد رديف موضوع اثربخشي ضريب خيلي ضعيف ضعيف متوسط خوب عالي ضريب + مثدار 12345امتيازات 20406080100امتياز اثربخشي دوره (‌بصورت درصد) عالي خوب متوسط ضعيفبسيار ضعيف100-8085-7070-5555-4040-0100-8085-7070-5555-4040-0100-8085-7070-5555-4040-0100-8085-7070-5555-4040-0100-8085-7070-5555-4040-0100-8085-7070-5555-4040-0 جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها جمع كل = اندازه گيري اثربخشي دوره جمع ضرايب هريك از سوالها با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي با توجه به امتيازات دوره آموزشي براي فراگير اثر بخش بوده است : دوره اثربخش نبوده است : نام و امضاء مسئول : تاييد كننده : (‌كارشناس مسئول نظارت و ارزيابي كيفي دوره هاي آموزشي جمع كل :

اسلاید 56: با توجه به مباحث گذشته اين فرم فقط كيفيت پيامد برنامه ها ي آموزشي را ارزيابي مي كند و مربوط است به معيار انتظارات از فراگيران و در پي پاسخ به اين سوال است كه آيا با توجه به انتظاراتي كه اساتيد دوره آموزشي از فراگير داشته اند در عملكرد شركت كنند ه دردوره هاي آموزشي تغييراتي بوجود آمده ؟ و مسلما روساي بخشها مي توانند در اين مورد اظهار نظر نمايند. در موارد مربوط به فاكتورهاي اساتيد – محيط آموزشي و فراگير نيز مديريت آموزش ارزيابي هايي انجام مي دهد كه برايند نظرسنجي ها از سه عامل آموزش گيرنده – آموزش دهنده و مسئولين مستقيم ارزيابي كامل و قابل ملاحظه اي از اثربخشي دوره هاي آموزشي برگزارشده در موسسه بدست مي دهد .

اسلاید 57: پيشنهادات براي افزايش اثربخشي دوره هاي آموزشي

اسلاید 58: ‌به‌طور كلي‌ اينكه‌ گفته‌ شود برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ مطلوبند و هر آموزشي‌ به‌ نفع‌ سازمان‌ است، به‌ نوعي‌ نشانگر ضعف‌ ارزيابي‌ برنامه‌هاي‌ آموزشي‌ است. بنابراين، برنامه‌ها و فعاليتهاي‌ آموزشي‌ بايد ارزشيابي‌ شده‌ و ميزان‌ اثربخشي‌ آنها تعيين‌ گردد. اين‌ مهم‌ بايد برمبناي‌ رويكردها و روشهاي‌ علمي‌ انجام‌ شده‌ و از شاخصهاي‌ پويا و جامع‌ استفاده‌ شود.

اسلاید 59: اثربخشي هنگامي در يك دوره آموزش حاصل خواهد شد كه اولا نيازهاي آموزشي به روشني تشخيص داده شود. ثانيا برنامه مناسبي براي برطرف ساختن نيازها طراحي شود. ثالثا برنامه طراحي شده به درستي اجرا گردد و رابعا ارزيابي مناسبي از فرايند آموزش و دستيابي به اهداف انجام شود. نكته مهم و اساسي درمورد اثربخشي آموزشي آن است كه قبل از آنكه درصدد بررسي نحوه اندازه گيري اهداف باشيم، مي بايست درپي انجام صحيح فرايند آموزش و اطمينان از تحقق آن در هر مرحله از اين فرايند باشيم. با مطالعه تاريخچه كيفيت درمي يابيم كه در گذشته اي نه چندان دور، توليدكنندگان براي اطمينان از كيفيت به بازرسي محصول نهايي توجه داشتند و درواقع بازرسي زماني انجام مي شد كه محصول توليدشده بود و فرصتي براي رفع خطاهاي احتمالي وجود نداشت درحالي كه با طرح موضوع تضمين كيفيت بحث ايجاد كيفيت و اطمينان از وجود آن طي مراحل مختلف توليد مطرح گرديد. درمورد اثربخشي آموزشي نيز دقيقا وضع به همين گونه است. بدين معنا كه اندازه گيري اثربخشي به صورت مطلق و در پايان يك دوره آموزشي رويكرد كاملي نيست. اثربخشي و كيفيت آموزش، مي بايست در طول فرايند آموزش ايجاد و تضمين گردد و در پايان اين فرايند براي اطمينان از صحت اقدامات و تحقق اهداف موردبررسي و اندازه گيري قرار گيرد.

اسلاید 60: تمهيدات در استخدام نيروي انسانيتعيين و شفاف سازي اهداف اصلي و اهداف جانبي سازمان تعيين و تهيه ليست مشاغل مختلف در سازمان تهيه شرح وظايف براساس مشاغل در سازمان تعيين صلاحيت هاي لازم براي متصديان مشاغل جذب نيروهاي جديد با توجه به صلاحيت هاي مشاغل جابجايي نيروهاي موجود با توجه به تناسب صلاحيت آنان و صلاحيت لازم براي مشاغل در سازمان انتخاب نيروي كار متناسب با شغل محولهايجاد حس مسئوليت در نيروي كارحفظ نيروي كار يعني مراقبت و نگهداي نيروي كار

اسلاید 61: تمهيدات در مرحله نيازسنجي آموزشي تهيه اهداف كلي و خط مشي كلي موسسه تهيه اهداف كلي بخشها و تهيه نيازهاي آموزشي بر اساس تعيين فاصله هاي موجود بين صلاحيت متصديان مشاغل با صلاحيت شغل با توجه و تاكيد اينكه متصديان تحصيلات و تجربه ومهارت شغل تصدي شده را دارند اما مهارت واطلاعات به روز آنان كمتر از حد مورد انتظار است.

اسلاید 62: تمهيدات در حين اجرا اجراي فرايند كنترل ونظارت حين اجراي دوره هاي آموزشي :تعيين شاخصها و يا معيارهاي متناسب با هدفهاي برنامه و پيش بيني برنامه تهيه و تدوين اطلاعات مربوط به اقدامات انجام شده مقايسه اطلاعات مدون با معيارها وشاخصهاتصميم گيري واقدام اصلاحي براي رفع نقايص يا تصحيح انحرافها به منظور:اطمينان از تحقق كامل اهداف آموزشي اطمينان از روند حركت هاي آموزشي به سوي اهداف معين و عدم انحراف از مسير تعيين شده

اسلاید 63: نكات قابل توجه در طراحي و اجراي دوره هاي آموزشي به منظور حذف هزينه ها ياضافي توجه به صرفه جويي و عدم اتلاف هزينه ها در امر آموزش با تاكيد و ابرام بر ابداع وبكار گيري روشهاي صرفه جوييانه در امر آموزش پرسنل توجه به تناسب اطلاعات و تخصص و مهارت فرد با اطلاعات و مهارت مورد آموزش ( عدم آموزش افراد داراي دانش و مهارت و تجربه متفاوت با اهداف دوره آموزشي) عدم برگزاري دوره آموزشي براي افرادي كه سالهاي آخر خدمت خود را مي گذرانند و يا قدرت دريافت و درك مطالب آموزشي را ندارند.

اسلاید 64: توصيه هاي آموزشي با توجه به اصول دمينگ اصول چهارده گانه دمينگ در سازمانها و فعاليتهاي مختلف براي دستيابي به كيفيت مطلوب، مورد توجه قرار گرفته و نتايج آن چنان رضايت بخش بوده است كه نظامهاي آموزشي به استفاده از آن راغب شده اند(4). در اين راستا بايد اصول چهارده گانه يادشده را كه درباره نظام آموزش و پرورش و نظام دانشگاهي مورد بررسي واقع شده است، در چارچوب نظام آموزش كاركنان نيز موردنظر قرار دهيم

اسلاید 65: اهداف نظام آموزش كاركنان را مشخص سازيد و كوششهاي نظام را از طريق بهبود مستمر فعاليتها به سوي آن اهداف هدايت كنيد. جهت توسعه نظام آموزش كاركنان، روشهاي جديد كار را بپذيريد. - نظام ارزشيابي آموزشي را متحول سازيد. افزايـــش كارايي نظام آموزش كاركنان را به طور مستمر مورد نظر قرار دهيد. به طور مداوم فرآيندهاي نظام آموزش كاركنان را بهبود بخشيد. به منظور اثربخش ساختن فرآيند آموزش، به ارتقاي دانش و توانايي مدرسان و كارشناسان آموزش بپردازيد.

اسلاید 66: نقش ياري دهنده نظام آموزش كاركنان را برعهده داشته باشيد نه ناظر و بازدارنده.ترس از ارتكاب اشتباه را در محيط كار از بين ببريد. موانع ارتباطي بين سطوح و واحدهاي مختلف نظام آموزش كاركنان را حذف كنيد. از ذكر شعارهاي دور از عمل خودداري كنيد و روشهاي غيراثربخش را در نظام آموزش كاركنان به كار نبريد. اهداف كيفي را جايگزين اهداف كمي كنيد. - موانع برسرراه فعاليت بيشتر افراد در زمينه آموزش و يادگيري را از بين ببريد. - برنامه آموزش مداوم را براي تمام اعضاي نظام آموزش كاركنان فراهم سازيد تا همه آنان در انجام وظايف ‏شان تواناتر شوند. براي بهبود مستمر نظام آموزش كاركنان (جهت تحقق هدفهاي آن)، ساختار مديريت آن را آشكار كنيد.

اسلاید 67: منابع :مقاله اثربخشي برنامه هاي آموزشي در سازمانها لطفعلي جباري اينترنت مقاله اثربخشي آموزشي خديجه زارعي اينترنت مقاله نظام آموزش كاركنان حسين مطهري نژاد اينترنت مقاله رويكردهاي نوين در مديريت اثربخش آموزش ( استاندارد 10015 ) تاليف مهندس حسن نداد دهنده بررسي اثرات اجراي سه برنامه آموزش ضمن خدمت كاركنان شركت ملي نفت ايران و تاثير آنها بر كارايي – موفقيت و رضايت شغلي آنان د رسال 1371 سهيلا داد پايان نامه دستورلاالعمل ارزيابي اثربخشي دوره هاي آموزشي به شماره QET.0002.SOP نگارنده سهيلا داد

اسلاید 68: با تشكر فراوان