استاندارد حسابداری شماره ۱۵: حسابداری سرمایه گذاری ها

استاندارد حسابداری شماره ۱۵: حسابداری سرمایه گذاری ها

اسلاید 1: 1/37استاندارد حسابداري شماره 15 حسابداري سرمايه گذاريها

اسلاید 2: 2/37دامنه کاربرداين استاندارد به نحوه حسابداري سرمايه گذاريها و الزامات افشاي اطلاعات مربوط مي پردازد.در صورتهاي مالي واحد تجاري اصلي، در صورتيکه در استانداردهاي حسابداري مربوط به سرمايه گذاري در واحد هاي تجاري فرعي و وابسته نحوه عمل ديگري مجاز شده باشد.

اسلاید 3: 3/37دامنه کاربردموارد زير در اين استاندارد مورد بحث قرار نمي گيرد:مباني شناخت درآمدهايي که به صورت سود تضمين شده، سود سهام و غيره از سرمايه گذاريها عايد مي شود (استاندارد شماره 3).سرمايه گذاري در واحدهاي تجاري فرعي و وابسته در صورتهاي مالي تلفيقي.سرمايه گذاري خاص از جمله ابزارهاي مالي پيچيده.سرمايه گذاريهايي که توسط طرحهاي مزاياي بازنشستگي و موسسات بيمه عمر انجام مي شود.سرمايه گذاري در املاک.

اسلاید 4: 4/37سرمايه گذارينوعي دارايي است که واحد سرمايه گذار براي افزايش منافع اقتصادي از طريق توزيع منافع (به شکل سود سهام، سود تضمين شده واجاره)، افزايش ارزش يا ساير مزايا (مانند مزاياي ناشي از مناسبات تجاري) نگهداري مي کند.

اسلاید 5: 5/37سرمايه گذاري سريع المعامله در بازارنوعي سرمايه گذاري است که براي آن بازار فعالي که آزاد و در دسترس است وجود دارد به طوري که از طريق آن بتوان به ارزش بازار يا شاخصي قابل اتکا که محاسبه ارزش بازار را امکانپذير سازد، دست يافت.

اسلاید 6: 6/37سرمايه گذاري در املاکعبارتست از سرمايه گذاري در زمين يا ساختماني که عمليات ساخت و توسعه آن به اتمام رسيده و به جهت ارزش بالقوه اي که از نظر سرمايه گذاري دارد و نه به قصد استفاده توسط واحد تجاري سرمايه گذار يا شرکتهاي همگروه آن، نگهداري مي شود.

اسلاید 7: 7/37شيوه هاي کسب منافع اقتصادي سرمايه گذاريهادريافتهاي ناشي از توزيع منافع سود سهام منفعت سرمايه اي مثل افزايش ارزشمنافع حاصل از ساير مزايا (مانند مزاياي ناشي از مناسبات تجاري)

اسلاید 8: 8/37انواع سرمايه گذارياشکال و دلايل گوناگون سرمايه گذاريها: در قالب اسنادي که بيانگر بدهي پولي به دارنده آنهاست (نظير برخي اوراق مشارکت).اين نوع اسناد متضمن سود تضمين شده حداقلي مي باشند. در قالب مالکيت سهام يک واحد تجاري ديگر باشند که اين سرمايه گذاريها بيانگر حقوق مالي است. به صورت نگهداري داراييهاي عيني مثل زمين و ساختمان و فلزات گرانبها باشند.

اسلاید 9: 9/37طبقه بندي سرمايه گذاريهاچنانچه واحد تجاري طبق استاندارد شماره 14 داراييهاي خود را به جاري و غير جاري تفکيک مي کند سرمايه گذاري جاري تحت سر فصل داراييهاي جاري سرمايه گذاري بلند مدت تحت سرفصل داراييهاي غير جاريچنانچه واحد تجاري طبق استاندارد شماره 14 داراييهاي خود را به جاري و غير جاري تفکيک نمي کند به منظور تعيين مبلغ دفتري آنها بر اساس اين استاندارد، خصوصيات سرمايه گذاري ازنظرجاري يا بلندمدت بودن مبناي کارقرارمي گيرد.

اسلاید 10: 10/37سرمايه گذاري جاريبه طبقه اي از سرمايه گذاريها گفته مي شودکه سرمايه گذاري بلند مدت نباشد.

اسلاید 11: 11/37سرمايه گذاري بلند مدتبه طبقه اي از سرمايه گذاريها گفته مي شود که به قصد استفاده مستمر در فعاليتهاي واحد تجاري نگهداري شود. يک سرمايه گذاري هنگامي به عنوان دارايي غير جاري طبقه بندي مي شود که قصد نگهداري آن براي مدت طولاني به وضوح قابل اثبات باشد يا توانايي واگذاري آن توسط سرمايه گذار مشمول محدوديتهايي باشد.

اسلاید 12: 12/37طبقه بندي سرمايه گذاريهاسرمايه گذاريهاي بلند مدت مشتمل بر موارد زير است:الف. سرمايه گذاري در واحد تجاري فرعي و وابسته يا تسهيلات بلند مدت اعطايي به اين واحدها.ب. سرمايه گذاريهايي که اساسا جهت حفظ، تسهيل و گسترش فعاليت يا روابط تجاري موجود انجام شده است (سرمايه گذاريهاي تجاري).ج. سرمايه گذاريهايي را که نمي توان واگذار کرد، يا بدون تاثير عمده بر فعاليتهاي واحد تجاري قابل واگذاري نيست.د. سرمايه گذارهايي که با قصد استفاده مستمر توسط واحد تجاري نگهداري مي شود وهدف آن نگهداري پرتفويي از سرمايه گذاريها جهت تامين درآمد و يا رشد سرمايه براي صاحبان سرمايه واحد تجاري است.

اسلاید 13: 13/37دو شرط اصلي تعريف سرمايه گذاري سريع المعامله در بازاروجود بازاري فعال که آزاد و قابل دسترس باشد، وقيمتهاي معاملاتي در چنين بازاري معلوم باشد و به صورت علني اعلام شود.قيمت اعلام شده بايد به گونه اي قابل اتکا بيانگر قيمتي باشد که بتوان بر اساس آن معامله کرد.

اسلاید 14: 14/37نکتهسرمايه گذاري سريع المعامله در بازار را، هم مي توان به عنوان سرمايه گذاري جاري طبقه بندي کرد و هم به عنوان سرمايه گذاري بلند مدت تلقي نمود.

اسلاید 15: 15/37بهاي تمام شده سرمايه گذاريهانقدي باشد بهاي تمام شده: مخارج تحصيلازقبيل کارمزد کارگزار، حق الزحمه ها و عوارض ماليات.چنانچه تحصيل سرمايه گذاري غير نقدي باشد بهاي تمام شده: ابتدا به ارزش منصفانه دارايي يا اوراق بهادارواگذار شده، اما در صورتي که ارزش منصفانه سرمايه گذاي تحصيل شده با سهولت بيشتري قابل تعيين باشد، اين ارزش به عنوان بهاي تمام شده محسوب مي شود.

اسلاید 16: 16/37بهاي تمام شده سرمايه گذاريهانحوه تعيين بهاي تمام شده حق تقدمخريد حق تقدم: مشابه با خريد سهاماستفاده از حق تقدم در افزايش سرمايه: چنانچه وجوهي پرداخت شود يا از مطالبات تسويه شود مبالغ مزبور به بهاي تمام شده سرمايه گذاري اضافه مي شود.

اسلاید 17: 17/37بهاي تمام شده سرمايه گذاريهاچنانچه سرمايه گذاري تحصيل شده دربرگيرنده حداقل سود تضمين شده يا سود سهام تعلق گرفته و دريافت نشده باشد، بهاي تمام شده سرمايه گذاري عبارتست از بهاي خريد بعد از کسر هر گونه سود تعلق گرفته و دريافت نشده.

اسلاید 18: 18/37انعکاس به ارزش بازاراستفاده از ارزش بازار در مورد سرمايه گذارهاي سريع المعامله در بازار موجب شناسايي کليه تغييرات در ارش بازار سرمايه گذاري صرفنظر از فروش يا عدم فروش سرمايه گذاري مي شود.

اسلاید 19: 19/37الف. انعکاس مطلوب تر نتيجه عمليات؛ به اين دليل که هر گونه افزايش در بازار سرمايه گذاري، به سبب مستند بودن به دريافت وجه نقد و يا انتظار قريب به يقين به دريافت وجه نقد، معرف سود تحقق يافته دوره است.ب. فراهم کردن ارزيابي بهتري از عملکرد مديريت ج. ناممکن بودن دستکاري عمليات توسط مديريت از طريق انتخاب زمان فروش.دلايل مناسب بودن کاربرد مبناي ارزش بازار براي سرمايه گذاريهاي سريع المعامله در بازار که به عنوان دارايي جاري طبقه بندي شده اند:

اسلاید 20: 20/37دلايل مناسب بودن کاربرد مبناي ارزش بازار براي سرمايه گذاريهاي سريع المعامله در بازار که به عنوان دارايي جاري طبقه بندي شده اند:د. انعکاس اين واقعيت اقتصادي که مديريت توانايي تبلور اين سود و زيانها را از طريق فروش سرمايه گذاري داشته اما به عمد چنين نخواسته است.ه. ارائه اطلاعات مهمتر به استفاده کنندگان و مديران، به دليل استفاده از ارزش بازار.و. رفع اشکال در اندازه گيري اقلام مشابه به قيمتهاي متفاوت که تنها به لحاظ خريد در زمانهاي مختلف ايجاد شده است.

اسلاید 21: 21/37تعيين ارزش بازار اوراق سريع المعاملهقيمتهايي که مي توانند جهت مقاصد ارزيابي به کار گرفته شوند شامل 3 نوع قيمت زير مي باشند: قيمت پيشنهاد خريد: قيمتي است که انتظار مي رود سرمايه گذاري به آن قيمت واگذار شود. قيمت پيشنهاد فروش: قيمتي است که انتظار مي رود سرمايه گذار براي تحصيل سرمايه گذاري بپردازد. قيمت ميانگين: قيمت ميانگين بازار، ميانگين قيمت پيشنهاد خريد و پيشنهاد فروش مي باشد.در انتخاب هر کدام از اين قيمتها استاندارد هيچ الزمي ندارد، اما بايد توجه نمود که هر مبنايي که انتخاب مي شود بايد به طور يکنواخت اعمال گردد.

اسلاید 22: 22/37در تعيين ارزش بازار اوراق بهادار بايد موارد زير را در نظر گرفت حجم سرمايه گذاري يا واگذاري آن به صورت بخش بخش. وجود الزام يا اجبار به واگذاري. حجم سهام موجود در بازار.

اسلاید 23: 23/37مبلغ دفتري سرمايه گذاريهاانعکاس در ترازنامهنوع سرمايه گذارالف. ارزش بازار، ياب. اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش.سرمايه گذاري سريع المعامله که به عنوان دارايي جاري طبقه بندي شده استالف. اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش، ياب. خالص ارزش فروش.ساير سرمايه گذاريهاي جاريالف. بهاي تمام شده پس از کسر هر گونه ذخيره کاهش دائمي ارزش.ب. مبلغ تجديد ارزيابي به عنوان يک نحوه عمل مجاز جايگزين.سرمايه گذاري غير جاري

اسلاید 24: 24/37مبلغ دفتري سرمايه گذاريهاچنانچه ماهيت و ميزان سرمايه گذاري به گونه اي باشد که جذب آن توسط بازار، بدون تاثير با اهميت در نرخ بازار آن، ممکن نباشد، قيمت جاري بايد طوري تعديل شود که منعکس کننده عوايدي باشد که واحدتجاري به طور واقعبينانه، انتظار کسب آن را در صورت واگذاري سرمايه گذاري در روال عادي فعاليت تجاري دشاته باشد.

اسلاید 25: 25/37مبلغ دفتري سرمايه گذاريهاچنانچه يک “سرمايه گذاري سريع المعامله” در بازار به عنوان دارايي غير جاري نگهداري شود، چون واحد تجاري در واگذاري آن محدوديت دارد يا تمايلي به واگذاري آن ندارد تا افزايش در ارزش آن در عمل متبلور شود، تلقي هرگونه افزايش در ارزش بازار آن به عنوان تحقق يافته، مناسب نيست و در نتيجه نبايد اين تغييرات را در صورت سود وزيان منعکس کرد.

اسلاید 26: 26/37مبلغ دفتري سرمايه گذاريهامبلغ کل سرمايه گذاريهاي سريع المعامله که به عنوان دارايي جاري نگهداري مي شود بايد بر مبناي مجموعه (پرتفوي) سرمايه گذاريهاي مزبور تعيين شود. مبلغ کل سرمايه گذاريهاي بلند مدت و ساير سرمايه گذاريهاي جاري، عبارت از جمع مبلغ دفتري تک تک سرمايه گذاريهاي مربوط است که جداگانه تعيين مي شود.

اسلاید 27: 27/37تعيين مبلغ دفتري سرمايه گذاريهاانعکاس افزايش يا کاهش درافزايش يا کاهش به عنوانانعکاس به ارزشنوع سرمايه گذاريصورت سود و زياندرآمد يا هزينه بازارسريع المعامله در بازار که به عنوان دارايي جاري طبقه بندي شده استصورت سود و زياندرآمد يا هزينه خالص ارزش فروشساير سرمايه گذاريهايي که به عنوان دارايي جاري طبقه بندي شده اندسرفصل حقوق صاحبان سرمايهافزايش مازاد تجديد ارزيابيتجديد ارزيابيبلند مدت (غير جاري)صورت سود و زيانکاهش هزينه (به جز مواردي که قبلا تجديد ارزيابي صورت گرفته و مازاد تجديد ارزيابي داريم)تجديد ارزيابيبلند مدت (غير جاري)

اسلاید 28: 28/37نکتهمازاد تجديد ارزيابي، درآمد تحقق نيافته تلقي مي گردد. بنابراين افزايش سرمايه به طور مستقيم از محل مازاد مزبور مجاز نيست و تنها در زمان تحقق به حساب سود و زيان انباشته منتقل مي شود.

اسلاید 29: 29/37واگذاري سرمايه گذاريهاهرگاه يک سرمايه گذاري واگذار شود، تفاوت عوايد حاصل از واگذاري و مبلغ دفتري بايد به عنوان درآمد يا هزينه شناسايي شود.انعکاس تفاوت ناشي از واگذاري به عنوانشناسايي سود وزيان نسبت بهانعکاس بهنوع سرمايه گذاريسود يا زيان واگذاريآخرين مبلغ دفتريتجديد ارزيابيبلند مدتسود يا زيان واگذاريبهاي تمام شدهبهاي تمام شده پس از کسر هرگونه ذخيره کاهش دائمي در ارزشبلند مدتدرآمد يا هزينه سرمايه گذاريبهاي تمام شدهاقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروشجاري (سريع المعامله)درآمد يا هزينه سرمايه گذاريآخرين مبلغ دفتريارزش بازارجاري (سريع المعامله)درآمد يا هزينه سرمايه گذاريآخرين مبلغ دفتريخالص ارزش فروشساير سرمايه گذاريهاي جاريدرآمد يا هزينه سرمايه گذاريآخرين مبلغ دفترياقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروشساير سرمايه گذاريهاي جاري

اسلاید 30: 30/37واگذاري سرمايه گذاريهاهرگونه خالص مازاد ناشي از تجديد ارزيابي يک سرمايه گذاري که قبلا در حساب مازاد تجديد ارزيابي منظور و در آن نگهداري شده است، بايد به عنوان تغيير در اجزاي حقوق صاحبان سرمايه، به بستانکار حساب سود و زيان انباشته منظور شود.

اسلاید 31: 31/37تغيير طبقه بندي سرمايه گذاريهابهاي تمام شده سرمايه گذاري جاريبلند مدت به جارياقل بهاي تمام شده و مبلغ دفتري سرمايه گذاري بلند مدتالف. چنانچه سرمايه گذاريهاي جاري به روش اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش منعکس شوند:در اين حالت مانده مازاد تجديد ارزيابي از حساب سرمايه گذاري برگشت مي شود.مبلغ دفتري سرمايه گذاري بلند مدت ب. چنانچه سرمايه گذاري جاري به ارزش بازار يا خالص ارزش فروش منعکس شوند:در اين حالت در مواردي که تغييرات در ارزش بازار سرمايه گذاري هاي جاري به سود و زيان منظور مي شود بايد هرگونه باقيمانده مازاد تجديد ارزيابي مربوط به حساب سود و زيان انباشته منتقل شود.

اسلاید 32: 32/37تغيير طبقه بندي سرمايه گذاريهاچنانچه سرمايه گذاري جاري به بلند مدت تغيير طبقه بندي دهد، سرمايه گذاري بلند مدت به اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش منظور مي شود.

اسلاید 33: 33/37صورت سود و زياناقلام زير بايد به سود و زيان منظور شوند:الف. هر گونه هزينه ناشي از کاهش ارزش فروش سرمايه گذاريهاي کوتاه مدتي که به اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش ارزيابي مي شود،ب. هر گونه هزينه کاهش دائمي در ارزش سرمايه گذاريهاي بلند مدتي که به روش بهاي تمام شده ارزيابي مي شود، وج. هر گونه برگشت کاهشهاي قبلي موارد بالا با توجه به تغيير در شرايط.

اسلاید 34: 34/37موسسات تخصصي سرمايه گذاريموسسات تخصصي سرمايه گذاري که از توزيع سود حاصل از واگذاري سرمايه گذاري منع شده اند، بايد سود يا زيان حاصل از واگذاري سرمايه گذاري و نيز تغييرات ارزش سرمايه گذاريها را که طبق الزامات اين استاندارد به سود و زيان منظور مي شود، نخست در صورت سود و زيان منعکس و سپس از طريق تخصيص سود به حساب اندوخته هاي غير قابل تقسيم منتقل کنند.

اسلاید 35: 35/37افشااطلاعات زير بايد در صورتهاي مالي افشا شود:الف. رويه هاي حسابداري مورد استفاده براي سرمايه گذاريها مشتمل بر نحوه حسابداري تغييرات مبلغ دفتري،ب. مبلغ سرمايه گذاريهاي سريع المعامله در بازار که به عنوان دارايي جاري نگهداري شده است،ج. مبلغ درآمد حاصل از سرمايه گذاريهاي سريع المعامله در بازار که به عنوان دارايي جاري نگهداري و به روش ارزش بازار ارزيابي شده است، شامل درآمد حاصل از تغيير در ارزش بازار و تفکيک جداگانه سود و زيان ناشي از انتقال سرمايه گذاري بين جاري و بلند مدت،

اسلاید 36: 36/37د. ارزش بازار سرمايه گذاريهاي سريع المعامله در بازار که به عنوان دارايي جاري نگهداري شده و به روش اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش ارزيابي شده است،ه. ارزش بازار سرمايه گذاريهاي سريع المعامله در بازار که به عنوان دارايي غير جاري نگهداري شده است،و. مبلغ هر گونه سود يا زيان ناشي از واگذاري سرمايه گذاريهاي بلند مدت،افشا

اسلاید 37: 37/37ز. مبلغ هرگونه ذخيره براي کاهش دائمي در ارزش سرمايه گذاريهاي بلند مدت،ح. محدوديتهاي قابل توجه در رابطه با امکان تبديل سرمايه گذاريها به نقد يا وصول درآمد و عوايد واگذاري آنها، وط. در مورد موسساتي که فعاليت عمده آنها سرمايه گذاري در اوراق بهادار است، صورت تحليلي پرتفوي سرمايه گذاري.افشا