اصول فقه یک

اصول فقه یک

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: اصول فقه(1)استاد: دانشجو:2

اسلاید 3: تعریف اصول فقهاصول فقه؛ دانستن مجموعه اي از قواعد و ابزارها است ، که این قواعد و ابزار ها، فقیه و مجتهد را در راه استنباط کردن احکام شرعى کمک می کنند.3

اسلاید 4: موضوع علم اصول فقهعلم اصول فقه، از جمله علومی است که موضوع خاصی نداشته و هرچه که بتوانیم از آن در راه استنباط کردن حکم شرعى استفاده کنیم، موضوع علم اصول فقه می باشد.4

اسلاید 5: فایده علم اصول فقهبراي بیان فایده علم اصول فقه سه مطلب را مقدمتاً ذکر می کنیم:1. افعالی از انسان سر می زند که بعضی از این افعال اختیاري است؛ مثل نوشتن، خواندن و ...5

اسلاید 6: 2. تمام افعال اختیاري انسان داراي حکمی است؛ مثلاً برخی افعال واجب، برخی حرام، برخی مکروه، برخی مستحب و برخی مباح اند.6

اسلاید 7: 3. حکم شرعی برخی از افعال انسان ها معلوم است و نیازي به استنباط ندارد؛ ولی بسیاري از افعال انسان ها حکم معلوم و مشخصی ندارند.7

اسلاید 8: نکتهعلم اصول فقه؛ تنها علمی است که براي استنباط حکم افعالی که حکمشان معلوم نیست تدوین شده است.8

اسلاید 9: پس فایده علم اصول فقه این است که با استفاده از قواعد و ابزارهاي آن می توانیم حکم افعالی که حکمشان معلوم نیست را به دست آوریم.9

اسلاید 10: وضعوضع در لغت به معناي نهادن و قرار دادن و گذاشتن است و در اصطلاح یعنی قرار دادن لفظی براي معنایی.10

اسلاید 11: 11

اسلاید 12: 12

اسلاید 13: مثال اولماده 116 قانون تجارت: شرکت تضامنی شرکتی است که تحت اسم مخصوصی براي امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود.13

اسلاید 14: در مثال اول، لفظ شرکت تضامنی براي شرکتی که در تحت اسم مخصوصی براي امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود قرار داده شده است.14

اسلاید 15: مثال دومماده 8 قانون تجارت : دفتر کل دفتري است که تاجر باید کلیه معاملات را لااقل هفته اي یک مرتبه از دفتر روزنامه استخراج و انواع مختلف آن را تشخیص و جدا کرده و هر نوعی را در صفحه مخصوصی در آن دفتر به طور خلاصه ثبت کند.15

اسلاید 16: در مثال دوم، لفظ دفتر کل براي دفتري که تاجر باید کلیه معاملاتش را لااقل هفته اي یک مرتبه از دفتر روزنامه استخراج و انواع مختلف آن را تشخیص و جدا کرده هر نوعی را در صفحه مخصوصی در آن دفتر به طور خلاصه ثبت کند قرار داده شده است.16

اسلاید 17: مثال سومماده 10 قانون تجارت : دفتر کپیه دفتري است که تاجر باید کلیه مراسلات و مخابرات و صورت حسابهاي صادره خود را در آن به ترتیب تاریخ ثبت نماید.17

اسلاید 18: در مثال سوم، لفظ دفتر کپیه براي دفتري که تاجر باید کلیه مراسلات و مخابرات و صورت حسابهاي صادره خود را در آن به ترتیب تاریخ ثبت نماید قرار داده شده است.18

اسلاید 19: اقسام وضعوضع را در یک تقسیم به وضع تعیینی (تخصیصی) و وضع تعینی (تخصصی) تقسیم می کنیم.19

اسلاید 20: 20

اسلاید 21: وضع تعیینیوضع تعیینى، حالتی است که فرد یا افرادى مشخص، لفظی را براي معنایی قرار می دهند.21

اسلاید 22: 22

اسلاید 23: مثال اولماده 183 قانون تجارت : شرکت نسبی شرکتی است که براي امور تجارتی تحت اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه اي است که در شرکت گذاشته اند.23

اسلاید 24: در مثال اول، شخص معینی که همان مقنن است، لفظ شرکت نسبی را براي شرکتی که براي امور تجارتی تحت اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه اي است که در شرکت گذاشته اند؛ قرار داده است.24

اسلاید 25: مثال دوماسم هایی که پدران براي فرزندانشان انتخاب می کنند از مصادیق بارز وضع تعیینی اند.25

اسلاید 26: وضع تعینیوضع تعینى، حالتی است که در آن، افراد به تدریج در اثر کثرت استعمال؛ لفظی را که قبلاً یک معنا داشته، در معناي دیگري به کار می برند، به گونه اى که اکنون، همین معناي دوم با شنیدن آن لفظ فهمیده می شود.26

اسلاید 27: مثال اوللفظ قانون در ابتدا به معناي خط کش بوده ولى به تدریج در معناى کنونى اش یعنی قوانین و مقررات به کار رفته است. استعمال زیاد این لفظ در همین معناى جدید، باعث شد که لفظ قانون در این معنا وضع شود، به گونه اى که اکنون، فقط همین معناي قوانین و مقررات از آن فهمیده می شود.27

اسلاید 28: مثال دوملفظ مدینه به معناي شهر است ولی آنقدر این لفظ در بین مردم ایران در معناي شهر یثرب استعمال گردید، به گونه اى که اکنون در ایران وقتی این لفظ را می شنویم، فقط همین معناي شهر یثرب از آن فهمیده می شود.28

اسلاید 29: عرفعرف یعنی شیوه مستمر بین همه یا بیشتر مردم یا گروهی خاص29

اسلاید 30: الف: عرف خاصعرفى است که متعلق به گروه خاصى است. مانند عرف بازاریان و عرف فقهاء30

اسلاید 31: ب : عرف عامعرفى است که به گروه خاصى تعلق ندارد و اغلب مردم بر اساس آن عمل می کنند.31

اسلاید 32: لفظعنوان‌ بخشی‌ از بدنه اصلی‌ اصول‌ فقه‌ که‌ به‌ عنوان‌ مقدمه‌ای برای استنباط احکام‌ شرع‌ از ادله‌ ، به‌ بررسی‌ مباحث‌ لفظی‌ می‌پردازد.32

اسلاید 33: لفظ مختصلفظی که بر یک معنا دلالت داشته باشد؛ مختص نام دارد.33

اسلاید 34: مثال اوللفظ «قانون مدنی در نظم حقوق کنونی» که بر یک معنا؛ یعنی یکی از آثار استاد کاتوزیان دلالت دارد.34

اسلاید 35: مثال دوملفظ قانون مجازات اسلامی لفظی است مختص. زیرا بر یک معنا (یعنی یکی از قوانین جمهوري اسلامی ایران) دلالت دارد.35

اسلاید 36: لفظ مترادفاگر دو یا چند لفظ داراى یک معنا باشند، به آنها مترادف می گوییم.36

اسلاید 37: مثال اولدو لفظ علم و دانش مترادف اند، زیرا دو لفظی هستند که وضع شده اند براي یک معنا.37

اسلاید 38: مثال دوملفظ دنیا و جهان مترادف اند، زیرا دو لفظی هستند که وضع شده اند براي یک معنا.38

اسلاید 39: لفظ مشتركلفظ مشترك یعنی لفظ واحدي که به طور جداگانه براي معانی متعدد جداگانه وضع شده است.39

اسلاید 40: مثاللفظ عین لفظی است مشترك؛ زیرا در ابتدا براى چند معناى گوناگون مانند چشم و چشمه و طلا و ... وضع شده است.40

اسلاید 41: حقيقتاگر لفظ در همان معنایی که واضع برایش قرار داده به کار برود، به آن لفظ « حقیقت » می گوییم و به این عمل « استعمال حقیقی » می گوییم.41

اسلاید 42: مثالماده 1123 قانون مدنی: عیوب ذیل در زن موجب حق فسخ براي مرد خواهد بود:1: قرن. 2: جذام. 3: برص. 4: افضا. 5: زمین گیري. 6: نابینایی از هر دو چشم.42

اسلاید 43: در این ماده لفظ مرد حقیقت است؛ زیرا در معناي حقیقی اش یعنی انسان مذکر به کار رفته است و نه در معناي مجازي اش (معناي مجازي مرد، زن شجاع است).43

اسلاید 44: مجازاگر لفظ در معنایی، غیر از آن معنایی که واضع برایش قرار داده به کار برود، به آن لفظ مجاز می گوییم و به این عمل استعمال مجازي می گوییم44

اسلاید 45: مثالنکاح دختر باکره اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه ي پدر یا جد پدري او است و هرگاه پدر یا جد پدري بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه ي او ساقط می شود.45

اسلاید 46: 46