اصول و کاربرد روانشناسی در ترویج و آموزش کشاورزی

اصول و کاربرد روانشناسی در ترویج و آموزش کشاورزی

اسلاید 1: Educational Psychology Dr Sharifzadeh1به نام خدااصول و كاربرد روانشناسي در ترويج و آموزش كشاورزیسه واحد درسي نظري مقطع كارشناسيدكتر شريف‌زادهگروه ترويج و آموزش كشاورزي

اسلاید 2: Educational Psychology Dr Sharifzadeh2دوست عزيز!تو هماني كه مي‌انديشي، انديشه تو است كه زندگي تو را مي‌سازد، براي تغيير زندگي خويش، انديشه‌ات را تغيير ده.

اسلاید 3: Educational Psychology Dr Sharifzadeh3منابعكتابروانشناسی پرورشی (روانشناسی یادگیری و آموزش). دکتر علی‌اکبر سیف.کاربرد روانشناسی در آموزش. دکتر پروین کدیور.روانشناسی یادگیری. دکتر پارسا.اصول تعلیم و تربیت. دکتر شریعتمداری.حافظه و یادگیری. ترجمه: دکتر احمدی.نگاه نو به روانشناسی انسان سالم یا سفری کوتاه در شخصیت انسان. دکتر شعاری‌نژاد.روانشناسی بزرگسالان. دکتر گنجی و همکاران.مقدمه‌ای بر آموزش ترویج (فصل روانشناسی ترویج). نوشته: گراول و تامبر. ترجمه: دکتر سیروس سلمان‌زاده.فصل 15 و 16 کتاب مبانی ترویج. دکتر ایرج ملک‌محمدی.نگرش و تغییر آن. ترجمه: منیژه صادقی.روانشناسی ارزشیابی تحصیلی. ترجمه: دکتر گنجی.فلسفه و مکتب‌های تربیتی. دکتر آموزگار.الگوهای جدید تدریس. دکتر بهرنگی (برنجی).نظریه‌ها در روانشناسی اجتماعی. ترجمه: دکتر کُتبی.مقالاتنظریه‌های انگیزش و کاربرد آن در ترویج و آموزش کشاورزی. دکتر غلامحسین زمانی. در: مجموعه مقالات ششمین سمینار علمی ترویج کشاورزی کشور.

اسلاید 4: Educational Psychology Dr Sharifzadeh4- ترجمه بخشي از كتاب انگليسي به صورت فردي و گروهي ارايه خلاصه آن در كلاس - انتخاب يكي از موضوعات مرتبط با درس، تهيه مقاله و ارايه آن در كلاس- مشاركت فعال در كلاس -آماده‌سازي و ارايه خلاصه درس- آماده‌سازي و ارايه مختصر يكي از موضوعات پيشنهادي در هر جلسه (به صورت داوطلبانه)- كوييز- امتحان پاياني كار دانشجويي و مبناي ارزشيابي

اسلاید 5: Educational Psychology Dr Sharifzadeh5جلسه اول معرفي درس (سرفصل‌ها و منابع و تكاليف) با حضور دو مدرس

اسلاید 6: Educational Psychology Dr Sharifzadeh6جلسه دوممقدمه آموزش: مفاهيم و تعاريف، كاركردها، انواع، مولفه‌ها و اصول

اسلاید 7: Educational Psychology Dr Sharifzadeh7مفاهيم conceptsآموزش / پرورش / آموزش و پرورش / تعليم و تربيت / تربيت كه معادل Education است. برخي Education را معادل آموزش به معناي كلي (شامل تمامي امور و صور مرتبط با ياددهي و يادگيري، تدريس و آموزش كلاسي، حرفه‌آموزي،... اعم از صور رسمي و غيررسمي آن) بكار مي‌برند. برخي ديگر Education را به معناي پرورش بكار مي‌برند و آموزش را معادل Instruction (آموزش كلاسي) يا teaching (تدريس) بكار مي‌برند. - پرورش عبارت است از: جريان يا فرايندي منظم و مستمر با هدف كمك به رشد جسماني و رواني، يا به طور كلي، هدايت روند رشد همه جانبه شخصيت افراد پرورش يابنده در جهت درك و كسب معارف بشري و هنجارهاي مورد پذيرش جامعه و نيز كمك به شكوفاسازي استعدادهاي آنان است.

اسلاید 8: Educational Psychology Dr Sharifzadeh8 فعاليتهايي كه با هدف تسهيل يادگيري فراگيران از سوي آموزشگر طرح‌ريزي مي‌شود و بين آموزشگر و يك و يا چند يادگيرنده به صورت كنش متقابل جريان مي‌يابد (آموزش رو در رو).- آموزش در معناي كلي عبارت است از هر گونه فعاليتي كه هدف آن تسهيل يادگيري فراگيران است. - ابزاري است كه در خدمت پرورش و حرفه‌آموزي قرار دارد و به معناي فراهم‌سازي فرصت‌هاي يادگيري براي افراد (دانش‌آموز و دانشجو) است.- يادگيري فرايند دروني است كه توسط فرد انجام مي‌شود (معطوف به يادگيرنده) ولي آموزش جنبه بيروني دارد و توسط آموزشگر صورت مي‌پذيرد.- يادگيري هدف و آموزش وسيله تحقق آن است. + در جلسات بعدي به طور مفصل به مفهوم يادگيري و نظريات مرتبط پرداخته خواهد شد. آموزش عبارت است از:

اسلاید 9: Educational Psychology Dr Sharifzadeh9حرفه‌آموزي يا مهارت آموزي trainingكه برخي از آن به عنوان كارآموزي يا تربيت نيز ياد كرده‌اند. حرفه‌آموزي عبارت است از گسترش نگرش، دانش، مهارت، و الگوهاي رفتاري مورد نياز يك فرد براي انجام عملكرد مناسب در يك تكليف يا شغل معين- هدف حرفه‌آموزي: توسعه منابع انساني از طريق انتخاب فارغ‌التحصيلان سطوح مختلف نظام اموزشي و ارايه دوره‌هاي لازم در بدو يا ضمن خدمت براي ارتقاي دانش، بينش و مهارت آنها در حوزه‌هاي شغلي مورد نياز تمايز پرورش و حرفه‌آموزيحرفه‌آموزي يا مهارت آموزيفعاليتهاي پرورشيمحدود به حوزه فعاليتي خاص (شغلي، كاري، حرفه‌اي)وسيع و دربرگيرنده تمامي جنبه‌هاي زندگيهدف‌هاي محدود و مشخصهدف‌هاي كلي و جامعكوتاه و مقطعي : همانند دوره آشنايي با كامپيوترطولاني و مستمر: از دبستان تا دانشگاهبرگزاري توسط موسسات صنعتي و خدماتي خصوصي و گاه دولتي براي توسعه نيروي انساني متخصص خويشبرگزاري توسط نهادهاي رسمي و و دولتي، يعني مدارس و دانشگاه‌هامسير واحد از پيش تعيين شده براي همهتنوع مولفه‌ها و گستردگي امكانات ، محيط و فرصت آموزشي و امكان انتخاب مسير تحصيلي با توجه به استعدادها و علايق خويش

اسلاید 10: Educational Psychology Dr Sharifzadeh10- واژه Internship كه به معناي كارآموزي و اخيرآ كارورزي بكار مي‌رود. كارآموزي: تجربه‌هاي كاري و عملي نظارت شده‌اي كه دانشجويان در طول دوره تحصيل خود در دانشگاه (نوعاً فقط يكبار) آن را در محيط هاي كاري واقعي همانند سازمان‌ها، مراكز تحقيقاتي، موسسات، مزارع، واحدهاي توليدي و خدماتي و كارخانه‌ها و غيره تجربه مي‌كنند اصل كلمه كارورزي به واژه كارورز بر مي‌گردد كه به فردي اطلاق مي‌شود كه بلافاصله بعد از پايان يك مقطع از تحصيل صرفاً با هدف كسب تجربه در مؤسسه‌اي مشغول به كار مي‌شود ( «انترن» در پزشكي )در حالي كه دوره‌هاي كارآموزي و كارورزي به دو مقطع يا محدوده زماني معين به ترتيب دوره تحصيل دانشگاهي (حين تحصيل) و دوره جستجو و مهياسازي براي احراز شغل (پيش يا بدو خدمت) محدود و معطوف است، حرفه‌آموزي و مهارت آموزي فرآيندي پيوسته بوده كه در ضمن خدمت و در مسير توسعه حرفه‌اي و ارتقاي شغلي تداوم مي‌يابد. ممكن است دانشجويان در حين تحصيل نيز به مهارت آموزي و حرفه‌آموزي بپردازند يا دوره كارورزي آنها از ماهيت حرفه‌آموزي و مهارت آموزي عملي برخوردار باشد

اسلاید 11: Educational Psychology Dr Sharifzadeh11شكل (1) نسبت سه مفهوم حرفه‌آموزي، كارآموزي و كارورزي رويكرد غالبعنوان دورهممارست عملي در كنار آموخته‌هاي نظري و كلاسي در دوره تحصيلي دانشگاهي جستجو و مهياسازي براي احراز شغل (آمادگي شغلي) پس از فارغ‌التحصيليكسب موقعيت شغلي و برنامه‌ريزي براي توسعه حرفه‌اي و... كارآموزيكارورزيحرفه‌آموزي و مهارت‌آموزيمقطع زمانيضمن تحصيلات دانشگاهيمقطع پيش يا بدو خدمتدر ضمن خدمت و در جريان يا فرآيند اشتغال

اسلاید 12: Educational Psychology Dr Sharifzadeh12برخي تعاريف آموزش Education(در معناي كلي آن) - فرآيند يادگيري كه طي آن مجموعه‌اي از دانش‌هاي مرتبط و منظم همراه با عادات و مهارت‌هاي مربوطه انتقال مي‌يابد.- جريان يا فرايندي منظم و مستمر كه هدف آن كمك به رشد جسماني، شناختي، رواني، اخلاقي، اجتماعي، يا به طور كلي، رشد همه جانبه شخصيت افراد در جهت درك و كسب معارف بشري و هنجارهاي مورد پذيرش جامعه است. - شكوفاسازي استعدادهاي همه جانبه افراد يا رشد همه جانبه شخصيت آنها است (جان ديويي).وسيله‌ي كسب دانش، مهارت، و اگاهي و ابزار ايجاد تغييرات مثبت و مفيد رفتاري و ذهني در انسانآموزش (فراگيري همه دستاوردهاي مادي و غير مادي زندگي و توليد و كار) و پرورش (دگرگوني لازم در افراد بر پايه ارزش‌هاي مطلوب جامعه)

اسلاید 13: Educational Psychology Dr Sharifzadeh13- تغيير همه جانبه، مداوم و هدفدار در مسير تكامل انسان (رسالتي الهي و ضرورت عقلي) - تحقق استعدادهاي ذاتي افراد به اقتضاي محيط و جامعه پيرامون (نقش‌آفريني سه عامل مهم استعداد ذاتي يا وراثت، محيط و آموزش يا تربيت) - شكوفاسازي استعدادهاي ذاتي فردي (بعد فردي: شكل‌دهي و رشد شخصيت فردي) + انتقال، آگاه‌سازي و متعهد نمودن فرد از ارزشهاي جامعه (بعد اجتماعي: اجتماعي نمودن)- كمك به انتقال بين‌نسلي معرفت يا دانش (knowledge) و توسعه مهارت‌هاي (skills) مورد نياز براي كار و زندگيضرورت پرداختن به آموزش

اسلاید 14: Educational Psychology Dr Sharifzadeh14- كاركرد تمدني : انتقال و تحويل مواريث يك جامعه از نسلي به نسل ديگر و در نتيجه، تراكم و ترقي تمدن و باروري فرهنگ جامعه كاركرد فرهنگي: ايجاد، حفظ، نوسازي و انتقال ارزش‌هاي فرهنگي- توسعه سرمايه انساني : شكل‌دهي قابليت‌ها و ظرفيت‌هاي حرفه‌اي، شغلي، و غيره در ابعاد دانشي بينشي و مهارتي به شيوه خلاق، كارآفرين، نوآور و غيره- كاركرد اجتماعي: ساخت و ارتقاي سرمايه اجتماعي از طريق ارتقاي مهارت، شناخت و بينش و باور و روحيه سازنده براي تعامل، كارگروهي، مشاركت، همبستگي، انسجام، تعهد و مسئوليت‌پذيري آگاهانه و غيره- كاركرد سياسي: مهياسازي افراد آگاه و مايل به مشاركت در امور سياسي و مدني جامعه خويش- كاركرد اقتصادي: تامين نيروي انساني متخصص براي چرخاندن چرخ‌هاي توليد، كسب‌وكار و كارآفريني در جامعه- كاركرد علمي و فناوري: بسترسازي براي انتقال، توليد و توسعه دانش و فناوري (بويژه از طريق تربيت نيروي انساني پژوهشگر، متخصص و دانشمند) كاركرد زيست‌محيطي: ارتقاي دانش، بينش و مهارت‌هاي مورد نياز براي حفظ محيط زيستكاركردهاي آموزش education functions

اسلاید 15: Educational Psychology Dr Sharifzadeh15آموزش يك سرمايه‌گذاري نرم و عقلايي با بازده تدريجي، بلندمدت و كمتر ملموس است.

اسلاید 16: Educational Psychology Dr Sharifzadeh161ـ آموزش بدون رسميت يا آزاد [Informal]يك فرآيند مستمر و طولاني مدت است كه طي آن هر فردي از تجربيات روزانه خود و از طريق تماس با محيط منزل‌، كار و مانند آن دانش، مهارت، نگرش و بينش كسب كرده و آن را به آموزش‌هاي قبلي خود اضافه مي‌كند (استفاده از منابع يادگيري مختلف در سطح جامعه همانند رسانه‌هاي جمعي )2ـ آموزش رسمي[Formal]يك نظام آموزشي رسمي داراي ساختار سلسله مراتبي با درجات علمي مشخص و بسيار نهادينه از مدارس ابتدائي تا دانشگاه.3ـ آموزش غيررسمي [NON-Formal]فعاليت‌هاي آموزشي نظام‌مند و سازماندهي شده كه در خارج از چارچوب نظام آموزشي رسمي به منظور ارائه انواع خاصي از آموزش‌ها (با ماهيت حرفه‌آموزي، مهارت‌آموزي و غيره) به زير گروههاي خاصي از جامعه ارائه مي‌گردد. آموزش‌هاي ترويجي، آموزش‌هاي ضمن خدمت، آموزش بزرگسالان و غيره.انواع آموزش

اسلاید 17: Educational Psychology Dr Sharifzadeh17تفاوت آموزش ترویجی و آموزش رسمی فقط معلم به دانش آموزان درس می‌دهد. گاهی مروج از طریق رهبران محلی مطالب را به فراگیران منتقل می‌كند. آموزش رسمی با جنبه‌های نظری شروع و به حیطه های عملی گسترش می‌یابد. آموزش ترویجی در موقعیتهای عملی فراگیران كه همان محل زندگی و كار آنها باشد شروع شده و سپس بر اساس آن نظریه ها و ادراكات جدید شكل می‌گیرد .یك برنامه تحصیلی ثابت وجود دارد كه پس از اتمام آن فراگیران ارزشیابی شده و به آنها مدرك تحصیلی اعطا می‌گردد. برنامه درسي و آموزشي ثابت نيست. این برنامه انعطاف پذیر بوده و بستگی به نیازهای فراگیران دارد. امتحانی برگزار نمی شود و گواهینامه‌ای اعطا نمی‌گردد.دانش از معلم به دانش آموز منتقل می‌شود.یادگیری دو طرفه بوده و مروج نیز از فراگیران مطالبی را می‌آموزد.

اسلاید 18: Educational Psychology Dr Sharifzadeh18مولفه‌ها و اركان آموزش- سه بنيان اصلي هر فعاليت آموزشي: هدف، اصول و روش يا برنامهچهار عنصر جريان آموزش: فراگير (دانش‌آموز، دانشجو، كارآموز، شاگرد، متربي، متعلم، محصل، مخاطب): نيازها، علايق، توانايي، شخصيت و سبك يادگيري، معلومات و تجربه پيشين و غيره. آموزشگر (پروشكار، آموزگار، معلم، مربي، استاد، سخنران): اطلاعات علمي و فني، صلاحيت آموزش، شخصيت، سبك تدريس و روش‌هاي مورد استفاده هدف: تغييرات مورد انتظار در فراگيران در نتيجه يادگيري وسايل: برنامه درسي، كتاب و منابع درسي، ابزارهاي آموزشي و كمك آموزشي، محيط آموزشي و غيره

اسلاید 19: Educational Psychology Dr Sharifzadeh19نوآوري‌ها و تحولات جهاني در آموزش عالي و آموزش كشاورزيساختار سياسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه و بخش كشاورزي: كشاورزي پايدارسیاست‌ها و راهبردهای آموزش عالي كشاورزي در کشور تغییر و تحولات عرصه علوم، فناوری، آموزش، پژوهش، و نوآوري كشاورزيساختار نهادي، تشكيلات و مديريت آموزشي اصول، هدف‌ها و فلسفه آموزش كشاورزي محتوای آموزشي آموزشگران فراگيرانفنون، روش‌ها و محيط آموزشيمحيط پيرامون و نيروهاي تاثيرگذار محيط پيرامون و نيروهاي تاثيرگذار نظام آموزش كشاورزي و مولفه‌هاي شاكلهآموزش به عنوان يك سيستم پيچيده و متشكل از مولفه‌هاي متعامل و هم‌پيوند

اسلاید 20: Educational Psychology Dr Sharifzadeh20يادگيري و آموزش

اسلاید 21: Educational Psychology Dr Sharifzadeh21پيوند يادگيري و آموزشيادگيري دستاورد و ثمره اصلي آموزش مي‌باشد. يادگيري هدف و آموزش وسيله تحقق آن است.آموزش زماني اثربخش است كه به رخداد و تسهيل يادگيري منجر شود * آموزش هميشه به يادگيري نمي‌انجامد. - يادگيري فرايند دروني است كه توسط فرد انجام مي‌شود (معطوف به فرد يادگيرنده) ولي آموزش جنبه بيروني دارد و توسط آموزشگر صورت مي‌پذيرد (مستلزم فعاليت متقابل حداقل دو نفر، يكي به عنوان آموزشگر و ديگري به عنوان يادگيرنده است )..يادگيري learningوولفولك (Woolfolk,1995)هيچ كس نمي‌تواند جاي ديگري ياد بگيرد، نقش آموزشگر، تدارك و هماهنگي مواد، تكاليف، موقعيت‌ها، گفتگوها و كاوش‌هاي مناسب براي حمايت از يادگيري يادگيرندگان است تا آنها خود بتوانند دانش و مهارت‌هاي مورد نياز خود را شكل دهند.

اسلاید 22: Educational Psychology Dr Sharifzadeh22كسب اطلاعات و انديشه‌هاي تازه، عادات مختلف، مهارت‌هاي متنوع، و راه‌هاي گوناگون حل مسئلهكسب رفتار و اعمال پسنديده يا ناپسندتغيير در توانايي انسان كه براي مدتي باقي مي‌ماند و نمي‌توان آن را به سادگي به فرايندهاي رشد و نمو نسبت داد (گانيه، (Gagne,1985 . تعريف يادگيري- «یک تغییر نسبتاً دائم يا پايدار در رفتار يا توان رفتاري كه در نتیجه تجربه به دست مي‌آيد (كيمبل، 1961) .تعريفي جامع از يادگيري

اسلاید 23: Educational Psychology Dr Sharifzadeh231- تغيير: يادگيري به تغيير مي‌انجامد* هر چه يادگيري فرد بيشترباشد، تغيير و تحول او بيشتر، بوده و در نتيجه، زندگي پوياتري دارد.* * هر تغييري يادگيري محسوب نمي‌شود.عناصر اصلي يادگيري2- تغيير نسبتاً پايدار: ماندگار بودن تغييرات* تغييرات موقتي و گذار ناشي از خستگي، عوامل انگيزشي و هيجاني، غريزي و غير ارادي (واكنش مردمك چشم به نوسان ميزان نور)، مصرف دارو، بيماري و غيره يادگيري محسوب نمي‌شوند.

اسلاید 24: Educational Psychology Dr Sharifzadeh243- تغيير نسبتاً پايدار در توان رفتاري: يادگيري در يادگيرنده نوعي توانايي ايجاد مي‌كند* يادگيري تغيير در توانايي است نه اعمال و رفتار ظاهري* * يادگيري = توانايي: از راه يادگيري توانايي انجام اعمال مختلف بدست مي‌آيد.* * * مراجعه به رفتار آشكار فرد براي پي بردن به تغيير يا توانايي ناشي از يادگيري .* * * * برخي مواقع توانايي ناشي از يادگيري به طور نهاني باقي مانده و تظاهر آن به صورت تغيير رفتار تا مدتي به تاخير مي‌افتد.

اسلاید 25: Educational Psychology Dr Sharifzadeh251) رفتار، حركات و اعمال يا كنش و واكنش‌هاي غريزيرفتار چيست؟ (behavior)2) رفتار، حركات و اعمال يا كنش و واكنش‌هاي اكتسابي يا آموخته در نتيجه يادگيرياعمال رفتار بشر بسان يك موجود زنده و پوياكليد تكامل انسان و جهان

اسلاید 26: Educational Psychology Dr Sharifzadeh261) رفتار آشكار (overt behavior): اعمالي كه مستقيماً قابل مشاهده‌اند: صحبت كردن، نوشتن، راه رفتن، و...يك توضيح2) رفتار نهان (covert behavior): اعمال دروني كه بطور مستقيم قابل مشاهده نبوده و از طريق رفتار آشكار مي‌توان به آنها پي برد.: تفكر، تخيل، تجسم و غيرهرفتار: اعمال و حركات مختلف دروني و بيروني* براي تعيين رخداد يادگيري به مشاهده رفتارهاي آشكار و به عبارتي، عملكرد performance مي‌پردازند.

اسلاید 27: Educational Psychology Dr Sharifzadeh27عملكرد محصول يادگيري است: عملكرد عبارت است از نتيجه عمل فرد يا دستاورد رفتار كه مبناي ارزشيابي ميزان يادگيري قرار مي‌گيرد:هيلگارد (Hilgard) و باور (Bower) : تفاوت بين يادگيري و عملكرد، تفاوت بين دانستن نحوه انجام كاري و انجام آن كار است. عملكرد متاثر از عواملي چون انگيزش و هيجان، شرايط محيطي، خستگي، بيماري و غيره استعملكرد ممكن است نتواند بطور كامل بازتاب يادگيري باشد. (عملكرد دانش‌آموز مضطرب در جلسه امتحان يا عدم بكارگيري روش‌هاي معرفي شده از سوي مروج توسط كشاورز به دليل نبود امكانات لازم در محل)استفاده از وسايل اندازه‌گيري دقيق توام با اندازه‌گيري متعدد در شرايط متفاوت براي دستيابي به ميزان واقعي يادگيريعملكرد چيست؟

اسلاید 28: Educational Psychology Dr Sharifzadeh284- تغيير نسبتاً پايدار در توان رفتاري بر اثر تجربهيادگيري: تجربه به عنوان عامل تغيير تغييرات ناشي از رشد، بالغ شدن، پير شدن، انگيزشي، انطباق حسي، خستگي، استعمال دارو و غيره يادگيري محسوب نمي‌شود.تجربه: تاثير محرك‌هاي بيروني و دروني بر يادگيرنده (انجام شخم صحيح توسط كشاورزان پس از آموزش نحوه شخم صحيح به كشاورزان توسط مروج، از طريق پوستر، فيلم آموزشي و غيره)

اسلاید 29: Educational Psychology Dr Sharifzadeh29يادگيري اتفاقي :يادگيري طرح‌ريزي نشده و پيش‌بيني نشده ناشي از تعامل با همكلاسي‌ها، دوستان، اعضاي خانواده، كار با اينترنت، تماشاي تلويزيون و...انواع فعاليت آموزش و يادگيري يادگيري عمدي :يادگيري دانش‌جويان ناشي از آموزش رسمي و برنامه‌ريزي شده توسط اساتيد در دانشگاهيادگيري و تفكر (thinking) (2) جزو تجاربي است كه به يادگيري منجر مي‌شود (آموختن بسياري نكته‌ها از طريق تفكر)تفكر به عنوان نوعي رفتار (كسب داده و اطلاعات و پردازش آنها جهت رسيدن به شناخت) (1) هم محصول يادگيري است (آموختن شيوه تفكر يا انديشيدن)و

اسلاید 30: Educational Psychology Dr Sharifzadeh30يادگيري لازمه رشد و تكامل استيادگيري لازمه سازگاري است.يادگيري نيازمند سازماندهي تجربه است.يادگيري هدفمند است.يادگيري عملي هوشمندانه (تمركز روحي، ذهني و رواني) است.يادگيري عملي فعال است.يادگيري مي‌تواند به صورت فردي يا جمعي صورت گيرد.يادگيري متاثر از محيط (فرصت‌هاي يادگيري و توسعه توانايي‌ها براي پاسخگويي مناسب به موقعيت‌هاي مورد نظر ) است. يادگيري كردار و رفتار واقعي فرد را متاثر مي‌سازد (كسب رفتار جديد يا تقويت يا تضعيف رفتار قديمي بر اثر تجربه). يادگيري متاثر از عوامل يا زمينه‌هايي همانند نياز يا سايق (drive)، انگيزه تغيير، تجربه و معلومات، بنيادهاي غريزي رفتار، خوگيري و حساسيت، كنجكاوي، تقويت يا پاداش‌دهي و غيره است. ويژگي‌هاي بارز يادگيري

اسلاید 31: Educational Psychology Dr Sharifzadeh31عناصر يك موقعيت يادگيري موثر و كارآمد Effective learning situation معلمانداراي اهداف مشخص و روشن براي تدريس، درك موضوع درسي و نحوه ارايه آن، علاقمند به موضوع و فراگيران، توانايي استفاده از وسايل كمك آموزشي، توانايي برقراري ارتباط ، ايجاد انگيزه و مشاركت‌دهي فراگيرانموضوع درسي ( (subject matterمرتبط با علاقه و نياز فراگيران، كاربردي، داراي ساماندهي منطقي و شفاف، همخواني با اهداف آموزشي، چالش‌برانگيز و جذاب و قابل توجهمواد آموزشي teaching materials (وسايل و تجهيزات كمك آموزشي)متناسب با موضوع درس و موقعيت فيزيكي، كميت كافي و قابل دسترس در زمان مقتضي، وجود مهارت لازم براي استفاده در نزد معلمان و فراگيرانمحيط يادگيري و تسهيلات فيزيكي (physical facilities)همساز با اهداف آموزشي و موضوع درسي، معرف موقعيت‌هاي واقعي، قابل دسترس فراگيران : داشتن توانايي لازم، علاقمند و احساس نياز به موضوع، قادر به استفاده از آموخته‌ها

اسلاید 32: Educational Psychology Dr Sharifzadeh32 جدول () مقايسه انواع رويكردها به آموزش و يادگيريهيتاگوژي Heutagogyآندرا گوژي Andragogyپداگوژي Pedagogy- محول شدن تعيين و جهت‌دهي هر دو مقوله چيستي و چگونگي يادگيري به فراگير - تعيين چيستي و چگونگي يادگيري توسط معلم وجهت‌دهي يا مديريت فرآيند يادگيري توسط فراگير- تعيين و جهت‌دهي هر دو مقوله چيستي و چگونگي يادگيري توسط معلم- پرداختن به دنياي واقعي مبتني بر اقدام‌پژوهي، عمل آموزي و يادگيري تجربي و يادگيري حين عمل[3] (بهره‌برداري بلافصل از آموزه‌ها توام با بازانديشي(- مبتني بر علايق و خواسته‌ها و نيازها- مبتني بر برنامه درسي- فراگير محور- فراگير مدار- معلم‌محور- فرآيند تحت مديريت فراگير، يادگيري بسان فرآيند تغيير آزاد، داوطلبانه و انعطاف‌پذير - فرآيند تحت مديريت آموزشگر (البته به صورت مشاركتي و تعاملي)- فرآيند تحت مديريت معلم- رويداد يادگيري در دنياي واقعي (دنياي واقعي بسان محيط يادگيري(- يادگيري بسان يك فرآيند طبيعي- رويكرد به دنياي واقعي (پيوند و كسب آمادگي براي ورود به محيط كار زندگي واقعي(- منفك از دنياي واقعي- يادگيري بسان يك فرآيند ساختگي- مناسب براي رشد حرفه‌اي خود گردان (توسعه قابليت‌هاي فردي، يادگيري فردي‌ و مستقل با استفاده از محيط‌هاي يادگيري چند رسانه‌اي و مجازي، نرم‌افزارها، برنامه درسي خود تعيين‌شده مبتني بر علايق و نيازها توام با خود ارزيابي)، دوره‌هاي تحصيلات تكميلي (پژوهش‌هاي دوره دكتري)، يادگيري اجتماعي مبتني بر تشريك مساعي- مناسب براي آموزش بزرگسالان يا دانشگاه‌ها- مناسب براي مدارس

اسلاید 33: Educational Psychology Dr Sharifzadeh33اصول آموزش و يادگيريدانشجويان عزيز براي مطالعه اين مبحث به منبع زير مراجعه نمايندشريعتمتداري، علي. اصول تعليم و تربيت. دانشگاه تهران

اسلاید 34: Educational Psychology Dr Sharifzadeh34يك جمع‌بندي از تعاريف، هدف‌ها، مولفه‌ها و اصول آموزش و يادگيريهمسويي و هسمازي فعاليت‌هاي آموزشي با روند رشد و تكامل فراگيرانغايت آموزش : رشد و تكامل همه جانبه فراگيران در نتيجه يادگيريآموزش (تسهيل يادگيري) در راستاي جريان رشد طبيعي و تكاملي فراگيرانتناسب ،هماهنگي و انطباق فعاليت‌هاي آموزشي با روند رشد و تكامل فراگيران ضرورت شناخت روند رشد فردي و شخصيتي فراگيران جهت انطباق فعاليتهاي آموزشي با آنبهره‌گيري از روانشناسي تربيتي / آموزشي/ پرورشي

اسلاید 35: Educational Psychology Dr Sharifzadeh35روانشناسي

اسلاید 36: Educational Psychology Dr Sharifzadeh36روانشناسي چيستيك علم تجربي است كه به مطالعه رفتار و فرآيندهاي شناختي و ذهني زيربناي رفتار مي‌پردازد. توضيح و تبيين (علل و معلول‌هاي) رفتار آدميشناخت علمي انسان و كمك به او در زندگي واقعي- مطالعه علمي رفتار (پي بردن به اصول و قوانين حاكم بر رفتار )- تحليل و توصيف رفتار (چيستي؟) - بيان علت و مولفه‌هاي رفتار (تبيين رفتار يا چرايي؟)- پيش‌بيني رفتارهاي احتمالي بعدي- كنترل رفتار

اسلاید 37: Educational Psychology Dr Sharifzadeh37علم روان‌شناسی برآمده از فلسفه و زیست‌شناسی است که مباحثات مربوط به آنها به دوره متفکران یونان قدیم نظیر ارسطو و سقراط باز می‌گردد. امّا رشته روان‌شناسی به عنوان یک رشته مستقل، هنگامی متولد شد که ویلهلم وونت (w. wundt)، نخستین آزمایشگاه روان‌شناسی را در شهر لایپزیک آلمان تأسیس کرد. . مبداپژوهش‌های ووندت، مکتب فکری «ساخت‌گرایی» را پایه‌ریزی کرد که به تشریح ساختارهای تشکیل دهنده ذهن (mind)انسان می‌پردازد. این دیدگاه کاملاً بر تحلیل احساسات از طریق استفاده از درون‌نگری (تحليل تجربه‌هاي خويشتن) متکی است. ووندت اعتقاد داشت که هر فردی که آموزش مناسبی دیده باشد قادر خواهد بود که به طور دقیق فرایند‌های ذهنی خود به هنگام تفکر و احساسات را تعریف کند. روان‌شناسی رشته  نسبتاً جدیدی است که هنوز مراحل تکاملی را می‌گذراند. با وجودی که انجمن روان‌شناسی امریکا تا کنون 53 زمینه مختلف روان‌شناسی را شناسایی کرده است امّا به دلیل تنوع رفتارهای انسانی، زمینه‌های تازه به طور مستمر در حال پدید آمدن هستند.

اسلاید 38: Educational Psychology Dr Sharifzadeh38حوزه‌هاي عمده روان‌شناسیتمرکز روان‌شناسی کاربردی بر روی استفاده از اصول مختلف روان‌شناختی برای حل مسائل دنیای واقعی است. روان‌شناسی قانونی، روان‌شناسی محیط کار و روان‌شناسی صنعتی- سازمانی، نمونه‌هایی از مباحث روان‌شناسی کاربردی هستند. پژوهشگران این حوزه، به انجام پژوهش‌های کاربردی با هدف حل مشکلات روزمره می‌پردازند. بسیاری دیگر از روان‌شناسان نیز به عنوان درمانگر به مردم در غلبه بر اختلالات ذهنی، رفتاری و عاطفی‌شان کمک می‌کنند. (ب) روان‌شناسی کاربردی (به کار بستن دانش در حل مسائل دنیای واقعی ) .روان‌شناسی علمی به نوبه  خود بر روی مطالعه موضوعات مختلف روان‌شناسی نظير روان‌شناسی شخصیت، روان‌شناسی اجتماعی و روان‌شناسی رشد تمرکز دارد. روان‌شناسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند به پژوهش‌های پایه‌ای به منظور توسعه  دانش نظری می‌پردازند.(الف) روان‌شناسی علمی يا پژوهشی (افزایش دانش‌پایه)امروز روان‌شناسان بیشتر ترجیح می‌دهند از روش‌های علمی عینی‌تری برای درک، تشریح و پیش‌بینی رفتارهای انسانی استفاده کنند.

اسلاید 39: Educational Psychology Dr Sharifzadeh39مهم‌ترین مکاتب فکری در روان‌شناسی پس از آن که روان‌شناسی به عنوان یک علم جداگانه از دل فلسفه و زیست‌شناسی بیرون آمد، بحث درباره چگونگی تشریح و توصیف ذهن و رفتار انسان نیز آغاز شد. نخستین مکتب فکری در روان‌شناسی، «ساختارگرایی» بود که توسط ویلهلم ووندت، بنیان‌گذار نخستین آزمایشگاه روان‌شناسی، ارائه گردید. تقریباً بلافاصله پس از آن، سایر نظریه‌ها نیز مطرح شدند و هر کدام موافقان و مخالفانی یافتند. ساختارگرایی در برابر کارکرد گراییساختار گرایی بر شکستن فرایندهای ذهنی به پایه‌ای‌ترین مؤلفه‌ها تمرکز دارد. مهم‌ترین متفکران ساختارگرا، ویلهلم ووندت و ادوارد تیچنر بوده‌اند. کارکردگرایی در واکنش به نظریه ساختارگرایی شکل گرفت و به شدّت تحت تاثیر کارهای ویلیام جیمز است. مهم‌ترین متفکران کارکردگرا، جان دیوئی و هاروی بوده‌اند. كاركردگرايي به مطالعه كنش‌ها يا كاركردهاي ذهن در سازگاري با محيط مي پردازد.روان‌شناسی انسان‌گرایانهاین مکتب فکری در پاسخ به روان‌کاوی و رفتارگرایی به وجود آمده است. روان‌شناسی انسان‌گرایانه بر خلاف آن دو، بر اراده آزاد انسان، رشد شخصی و خودشکوفایی تمرکز دارد. مهمترین متفکران انسان‌گرا آبراهام مزلو و کارل راجرز هستند.

اسلاید 40: Educational Psychology Dr Sharifzadeh40روان‌شناسی شناختشاخه‌ای از روان‌شناسی است که به مطالعه فرایندهای ذهنی شامل چگونگی تفکر، ادراک، به یادآوردن و یادگیری می‌پردازد. این شاخه از روان‌شناسی، به عنوان بخشی از حوزه بزرگتر علوم شناختی، با سایر رشته‌ها مانند علم اعصاب، فلسفه و زبان‌شناسی ارتباط دارد. روان‌شناسی گشتالتروان‌شناسی گشتالت بر پایه این ایده است که ما چیزها را به صورت یک کلّ یکپارچه تجربه می‌کنیم. این رویکرد به روان‌شناسی ابتدا در آلمان و اتریش و در خلال قرن نوزدهم در پاسخ به رویکرد جزئی‌نگر ساختارگرایی پدید آمد. این متفکران به جای شکستن افکار و رفتار به کوچکترین عناصر، عقیده دارند که باید کلّ تجربه را مورد نظر قرار داد. به عقیده آن‌ها، کلّ بزرگتر از مجموع اجزا است. ** گشتالت یک اصطلاح آلمانی است که معادل‌های متعدد از جمله فرم، شکل‌بندی، هیئت و کلّ برای آن پیشنهاد شده است.

اسلاید 41: Educational Psychology Dr Sharifzadeh41رفتارگرایی رفتارگرایی در طول دهه 1950، مکتب فکری مسلّط بود. رفتارگرایی که بر پایه کارهای متفکرانی چون جان واتسون، ایوان پاولوف و اسکینر قرار دارد، کلیه رفتارهای انسان را توسط علل و عوامل محیطی، به جای نیروها و عوامل درونی، قابل توضیح و تشریح می‌داند. رفتارگرایی بر رفتار مشاهده‌پذیر تمرکز دارد. در اين حوزه، نظریه‌های یادگیری از جمله شرطی‌شدن کلاسیک و شرطی‌سازی عامل، مورد پژوهش‌های گسترده‌ای قرار گرفته‌اند. روان‌کاویزیگموند فروید بنیان‌گذار رویکرد روان‌کاوانه بود. این مکتب فکری بر تاثیر ذهن ناهشیار یا ناخودآگاه بر رفتار انسان تاکید دارد. فروید عقیده داشت که ذهن انسان از سه عنصر نهاد، خود و فراخود تشکیل شده است. از دیگر متفکران معروف این مکتب می‌توان به کارل یونگ و اریک اریکسون اشاره كرد.

اسلاید 42: Educational Psychology Dr Sharifzadeh42به دلیل آن که روان‌شناسی با موضوعات دیگری از قبیل زیست‌شناسی، فلسفه، انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی نیز ارتباط دارد، شاخه‌های جدید پژوهشی و کاربردی به طور مستمر در حال شکل‌گیری است. روان‌شناسی دارای تعدادی شاخه یگانه و متمایز از یکدیگر است. هر شاخه از دیدگاه متفاوتی به مسائل و پرسش‌ها می‌نگرد. با وجودی که هر شاخه، تمرکز خاص خود را بر روی مسائل و یا ملاحظات روان‌شناسی دارد امّا تمام آن‌ها دارای یک هدف مشترک هستند که آن عبارت است از مطالعه و تفسیر افکار و رفتار انسان. رشته‌ها و شاخه‌هاي مختلف روان‌شناسی زیست‌روان‌شناسی (Biopsychology) این شاخه با عناوینی از قبیل روان‌شناسی اعصاب، روان‌شناسی فیزیولوژیک، علم اعصاب رفتاری و روان‌شناسی زیست‌شناختی، شناخته می‌شود.- به مطالعه چگونگی تأثیرات مغز بر رفتار، يا مطالعه رابطه بین مغز و رفتار، مانند این که چگونه مغز و سیستم اعصاب بر روی تفکرات، حالت‌ها و احساسات تأثیر می‌گذارد، می‌پردازند. - این شاخه را می‌توان به صورت ترکیبی از روان‌شناسی پایه و علم اعصاب در نظر گرفت.

اسلاید 43: Educational Psychology Dr Sharifzadeh43روان‌شناسی تطبیقی (Comparative Psychology) روان‌شناسی تطبیقی شاخه‌ای از روان‌شناسی است که به مطالعه رفتار حیوانات می‌پردازد. این مطالعه می‌تواند به درک وسیع‌تر و عمیق‌تری از روان‌شناسی انسان بیانجامد. روان‌شناسی تجربی (Experimental Psychology) - شاخه‌ای از روان‌شناسی است که از روش‌های علمی برای تحقیق در مورد مغز و رفتار استفاده می‌کند. -بسیاری از این روش‌ها در سایر حوزه‌های روان‌شناسی نیز به منظور تحقیق به کار برده می‌شود. روان‌شناسی رفتاری (Behavioral Psychology) روان‌شناسی رفتاری که رفتارگرایی نیز خوانده می‌شود، یک نظریه یادگیری بر پایه این ایده است که تمام رفتارها از طریق شرطی‌سازی، فرا گرفته می‌شوند. در حالی که این شاخه روان‌شناسی در خلال نیمه نخست قرن بیستم بر کلّ این حوزه غالب بود امّا در دهه 1950 بتدريج از اعتبارش کاسته شد. با وجود این، روش‌ها و تکنیک‌های رفتاری جایگاه خود را در درمان، آموزش و بسیاری حوزه‌های دیگر حفظ کرده‌اند

اسلاید 44: Educational Psychology Dr Sharifzadeh44روان‌شناسی بالینی (Clinical Psychology)روان‌شناسی بالینی، بزرگترین بخش تخصصی در رشته روان‌شناسی است. روان‌شناسان بالینی، اصول و پژوهش‌های روان‌شناختی را برای تشخیص و درمان بیمارانی که دچار اختلالات ذهنی و عاطفی هستند به کار می‌گیرند. روان‌شناسان بالینی معمولاً در مطب‌های خصوصی فعالیت می‌کنند امّا برخی از آن‌ها نیز در بیمارستان‌های عمومی و دانشگاه‌ها به فعالیت می‌پردازند. روان‌شناسی انحراف (Abnormal Psychology) روان‌شناسی انحراف شاخه‌ای از روان‌شناسی است که به آسیب‌شناسی روانی و رفتارهای غیرعادی و نابهنجار می‌پردازد. این شاخه محدوده وسیعی از اختلالات، از افسردگی گرفته تا وسواس و انحراف جنسی را در بر می‌گیرد. غالباً مشاوران، روان‌شناسان بالینی و روان درمانگران مستقیماً در این شاخه کار می‌کنند

اسلاید 45: Educational Psychology Dr Sharifzadeh45روان‌شناسی رشد (Developmental Psychology)این شاخه از روان‌شناسی به رشد انسان در طول دوره حیاتش، از کودکی تا بزرگسالی، می‌پردازد. مطالعه علمی رشد انسان در صدد درک و توضیح چگونگی و چرایی تغییر انسان‌ها در طول دوره عمرشان است. این مطالعه شامل تمام جنبه‌های رشد انسان، شامل فیزیکی، هیجانی، ذهنی، اجتماعی، ادراکی و شخصیتی می‌گردد. موضوعات مورد مطالعه در این حوزه، تقریباً شامل همه چیز، از رشد پیش از تولد تا بیماری آلزایمر می‌شود. روان‌شناسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند به مطالعه رشد فیزیکی و شناختی در طول دوره زندگی می‌پردازند. این روان‌شناسان معمولاً در زمینه‌هایی مانند رشد نوزادان، کودکان، بالغین، یا سالخوردگان تخصص دارند. برخی از روان‌شناسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند به مطالعه تأثیرات تأخیر رشد می‌پردازند.

اسلاید 46: Educational Psychology Dr Sharifzadeh46روان‌شناسی قانونی (Forensic Psychology)روان‌شناسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، اصول روان‌شناختی را در جنبه‌های قانونی به کار می‌بندند. از جمله  این فعالیت‌ها می‌توان به مطالعه رفتارهای مجرمانه و درمان آن‌ها و یا کار در دستگاه قضایی اشاره کرد. این روان‌شناسان معمولاً به عنوان شاهد در دادگاه‌ها حضور می‌یابند.روان‌شناسی صنعتی – سازمانی (Industrial-Organizational Psychology)روان‌شناسان این رشته، اصول روان‌شناختی را در جنبه‌های مختلف محیط کار مثل بهره‌وری و رفتار به کار می‌بندند. برخی از این روان‌شناسان در زمینه‌هایی مانند عوامل انسانی، ارگونومی (شرایط محیط کار)، و تعامل بین انسان و کامپیوتر کار می‌کنند. پژوهش‌های این شاخته به عنوان پژوهش‌های کاربردی شناخته می‌شود زیرا در پی حل مسائل و مشکلات دنیای واقعی است.

اسلاید 47: Educational Psychology Dr Sharifzadeh47روان‌شناسی شخصیت (Personality Psychology)این شاخه از روان‌شناسی بر الگوهای تفکر، احساسات و رفتار که هر فرد را از دیگران متمایز می‌سازد، تمرکز دارد. برخی از معروف‌ترین نظریه‌ها در روان‌شناسی از این حوزه برخاسته است. همانند نظریه فروید در مورد رشد روانی- جنسی و نظریه اریکسون درباره رشد روانی- اجتماعی. این روان‌شناسان معمولاً در محیط علمی به عنوان مدّرس یا پژوهشگر فعالیت می‌کنند. روان‌شناسی اجتماعی (Social Psychology)روان‌شناسی اجتماعی در صدد درک و تفسیر رفتارهای اجتماعی است و موضوعات مختلفی از جمله رفتار گروهی، تعاملات اجتماعی، رهبری، ارتباطات غیرکلامی و تأثیرات اجتماعی بر تصمیم‌گیری را مورد مطالعه قرار می‌دهد. روان‌شناسان اجتماعی به مطالعه رفتارهای اجتماعی، از جمله چگونگی تاثیرات تعامل با دیگران در رفتار و نگرش فرد می‌پردازند. این روان‌شناسان معمولاً در محیط‌های علمی فعالیت می‌کنند ولی برخی از آنها نیز به عنوان مشاور در سازمان‌های تبلیغاتی و ادارات دولتی کار می‌کنند.

اسلاید 48: Educational Psychology Dr Sharifzadeh48روان‌شناسی مدرسه (School Psychology)روان‌شناسان این رشته در قالب سیستم آموزشی فعالیت می‌کنند و به کودکان در زمینه‌های اجتماعی، عاطفی و درسی کمک می‌نمایند. این روان‌شناسان با معلّمان، اولیاء و دانش‌آموزان برای یافتن راه‌حل‌های مسائل درسی، اجتماعی و عاطفی همکاری می‌کنند. اغلب روان‌شناسان مدرسه در مدارس ابتدایی و راهنمایی فعالیت می‌کنند ولی بعضی از آن‌ها نیز در کلینیک‌های خصوصی، بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها کار می‌کنند. برخی دیگر از آن‌ها، خصوصاً آن‌هایی که درجه دکتری در روان‌شناسی مدرسه دارند، به عنوان مشاور به فعالیت خصوصی می‌پردازند.روان‌شناسی آموزشی / پرورشي (Educational Psychology) روان‌شناسی آموزشی به مطالعه مدارس، روان‌شناسی تدریس، جنبه‌های آموزشی و ملاحظات دانش‌آموزان می‌پردازد. روان‌شناسان آموزشی غالباً به مطالعه چگونگی یادگیری دانش‌آموزان می‌پردازند و به منظور بهبود کارآیی آنان، مستقیماً با خود دانش‌آموزان، اولیاء، معلمان و مسئولان مدارس کار می‌کنند. روان‌شناسی شناختی (Cognitive Psychology) این شاخه از روان‌شناسی بر حالت‌های درونی نظیر انگیزه، حل مسأله، تصمیم‌گیری، تفکر و توجه، تمرکز دارد. این شاخه از روان‌شناسی در دهه 1960 آغاز شد و رشد و گسترش آن همچنان ادامه یافته است.

اسلاید 49: Educational Psychology Dr Sharifzadeh49دانشجويان گرامي، براي مطالعه بيشتر در مورد حوزه‌هاي تخصصي، رويكردهاي معاصر و چشم‌اندازهاي نظري روانشناسي به كتاب دكتر شعاري‌نژاد با عنوان نگاه نو به روان‌شناسي انسان سالم ....رجوع كنند.مطالعه تكميلي

اسلاید 50: Educational Psychology Dr Sharifzadeh50شاخه‌اي از علم روان‌شناسي است كه ريشه در دو نظام روانشناسي و پرورش (آموزش و پرورش) دارد:- مطالعه نظامند رشد و تكامل فردي در نهادهاي آموزشي و تربيتيمطالعه علمي تحول رفتار انسان در نتيجه كسب دانش جديد در مراحل مختلف زندگي (فرايندهاي يادگيري از زمان توليد تا مرگ)- شاخه‌اي از روانشناسي كاربردي: بهره‌گيري از اصول و فنون روانشناسي براي مطالعه رفتار ياددهي –يادگيري يا تسهيل تحقق اهداف رشد و تكامل فردي در نتيجه آموزش و پرورشيك نظام وابسته به فرايندهاي آموزشي و يادگيري كه هم روش‌ها و نظريه‌هاي روانشناسي را به كار مي‌بندد و هم روش‌ها و نظريه‌هاي خاص خودش را دارد.- يكي از شاخه‌هاي مستقل روانشناسي با روش‌ها و نظريه‌هاي خاص خود كه موضوع آن در درجه اول يادگيري آموزشگاهي و آموزش است. روانشناسي آموزشی / پرورشي

اسلاید 51: Educational Psychology Dr Sharifzadeh51موضوعات روانشناسي پرورشي ويژگيهاي رشد و تحول يادگيرندگان، نحوه يادگيري رفتارها يا انديشه‌ها، مهياسازي شرايط ارتقاي يادگيري، پاسخگويي به نيازهاي فراگيران با توانايي‌ها و پيشينه‌هاي متفاوت، نحوه ارزشيابي يادگيري و حوزه‌هاي مرتبط همانند تكامل انسان، تفاوت‌هاي فردي، هوش، شخصيت، بهداشت رواني .

اسلاید 52: Educational Psychology Dr Sharifzadeh52با توجه به گستردگي پرورش، روانشناسي پرورشي در بدو تاسيس تقريباً همه موضوعات روانشناسي را در بر مي‌گرفت.روانشناسي به عنوان يك نظام علمي گسترده موضوعات و شاخه‌هاي تخصصي گوناگون را در بردارد: رشد و تحول آدمي، تفاوت فردي، فيزيولوژي رواني، روانشناسي زبان، احساس و ادراك، انگيزش، نگرش، شخصيت، تفكر و زبان، روان درماني و غيرهگسترش رشته‌هاي مختلف و تخصصي شدن و استقلال آنهامحدود شدن روانشناسي پرورشي به فعاليت‌هاي مرتبط پرورش، بويژه يادگيري و آموزشاكنون روانشناسي پرورشي عمدتاً به مطالعه ويژگي‌هاي فراگيران يا يادگيرندگان، يادگيري و آموزش مي‌پردازد

اسلاید 53: Educational Psychology Dr Sharifzadeh53سه رويكرد به روانشناسي پرورشي1- كاربرد دانش، مفاهيم و اصول روانشناسي در فعاليتهاي آموزشي و آموزشگاهي2- استفاده از روش‌هاي (پژوهشي) روانشناسي براي مطالعه فعاليتها و موقعيت‌هاي كلاس درس و محيط آموزشگاه3- يك نظام علمي مستقل داراي نظريه‌ها، روشهاي پژوهشي، مسايل، و فنون مخصوص به خود1- درك و فهم فرآيندهاي يادگيري و آموزش: مطالعه چگونگي ايجاد يادگيري و آموزش دهي به منظور كمك به انجام يادگيري2- طرح و توسعه سازوكارهاي بهبود اين فرآيندهاوظايف و اهداف روانشناسي پرورشيسه عامل اصلي روانشناسي پرورشي 1-فراگير، 2- آموزشگر 3- فرآيند بين اين دو

اسلاید 54: Educational Psychology Dr Sharifzadeh54روانشناسي با حوزه‌هاي مختلفروانشناسي پرورشيآموزش و يادگيريجريان اصلي اين درسهدف ترويج و آموزش كشاورزيتغيير و تكامل رفتار و شكوفاسازي استعدادهاي مخاطبانلزوم بهره‌گيري از اصول و فنون روانشناسي تربيتي براي ساماندهي برنامه‌هاي ترويجي جهت آموزش و يادگيري موثر متناسب با نيازها و تفاوت‌هاي مخاطبان ماهيت آموزشي و تربيتي ترويج و آموزش كشاورزي

اسلاید 55: Educational Psychology Dr Sharifzadeh55مراحل و هدف‌هاي آموزشآموزش بسان فعاليتي هدفمندهدف به عنوان يكي از اركان آموزش

اسلاید 56: Educational Psychology Dr Sharifzadeh56الگوي عمومي آموزش (گيج و برلاينر، 1992)1) پيش از فعاليت آموزشي2) پيش از فعاليت آموزشي و ضمن آن3) ضمن فعاليت آموزشي4) پس از فعاليت آموزشي1لف) گزينش و تدوين هدف‌هاي آموزشيب) تعيين ويژگي‌هاي ورودي فراگيرانج) مراجعه به روانشناسي يادگيري و انگيزش و استفاده از آن براي بهبود فرايند آموزش - يادگيريد) انتخاب و كاربست روش‌ها و فنون مناسب آموزش به اقتضاي هدفها، ويژگي فراگيران و غيرهه) انتخاب و اجراي روش‌ها و فنون مناسب ارزشيابيپايان واحد آموزشبازگشت به مرحله اول و اجراي مجدد تمام مراحل در صورت لزوم (آموزش جبراني، تكميلي يا تداومي)شروع واحد آموزش

اسلاید 57: Educational Psychology Dr Sharifzadeh57توضيحاتي در مورد الگوي عمومي آموزش (general teaching model)مرحله اول: تعيين هدف، تعيين رفتار ورودي، سنجش اغازين، آموزش ترميمي 3) كسب اطمينان از برخورداري فراگيران از پيش‌نيازهاي لازم نيازمند ارزشيابي مقدماتي يا سنجش آغازين pre-assessment است. 1) ابتدا معلم به تعيين مقاصد درس خود يا هدف‌هاي آموزشي (instructional objectives) مي‌پردازد.تهيه هدف‌هاي آموزشي صحيح و متنوع نيازمند آگاهي از اصول، روند و طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي (سطوح مختلف هدف‌هاي آموزشي و انواع يادگيري) است.2) پس از تعيين هدف‌هاي آموزشي نوبت به تعيين آمادگي يا ويژگي‌هاي پيش‌نياز براي يادگيري يا تحقق هدف‌هاي آموزشي مي‌رسد كه به آن رفتار ورودي يا entry / entering behavior گفته مي‌شود. 4) در صورت نياز لازم است با آموزش جبراني يا ترميمي آمادگي لازم در فراگيران شكل گيرد.

اسلاید 58: Educational Psychology Dr Sharifzadeh58گزينش و تدوين هدف‌هاي آموزشيپيش از تصميم‌گيري درباره چگونگي آموزش دادن، بايد موضوع و چيزي را كه قرار است آموزش داده شده و ياد گرفته شود، مشخص گرددپرسش‌هاي مطرح در هنگام گزينش هر هدف آموزشي1) چرا فراگيران بايد به هدف مورد نظر برسند؟اين پرسش مبين غايتها يا مقاصد پرورشي (educational goal) است كه توسط متخصصان امر در سطوح عالي برنامه‌ريزي و سياستگذاري نظام آموزشي پاسخ داده مي‌شود.2) آيا فراگيران آمادگي لازم را براي رسيدن به هدف مورد نظر دارند؟‌ اين پرسش توسط آموزشگر و از طريق سنجش آغازين پاسخ داده مي‌شود. 3) آيا امكانات آموزشي لازم براي دستيابي فراگيران به هدف مورد نظر وجود دارد؟‌ اين پرسش توسط آموزشگر و با رجوع به مديريت آموزشي و ارزيابي استانداردهاي محيط آموزشي به انجام مي‌رسد.

اسلاید 59: Educational Psychology Dr Sharifzadeh59 الگوي هفت مرحله‌اي تايلر (Ralph Tyler) براي هدف‌گزينيمنابع1) نيازهاي فراگيران: احتياجات ارضا نشده، قابليت‌هاي موردنياز و نقش نظام آموزشي در تامين آن3) موضوع درسي: نظر متخصصان موضوعات درسي2) جامعه: هماهنگي با تغييرات جامعه و شرايط اجتماعي زندگي فراگيران در حال و آينده4) هدف‌هاي كلي يا غايت‌هاي پرورشي موقتي (زياد، متناقض، ناهماهنگ با فلسفه و نظام اجتماعي و آموزش‌ناپذير به لحاظ روانشناسي)ملاك‌ها: صافي و فيلتر3) فلسفه پرورشي: نظام ارزشي و فلسفه رسمي مورد پذيرش جامعه6) روانشناسي تربيتي : مقتضيات يادگيري موضوعات مختلف در سنين مختلف، انواع يادگيري و غيره7) هدف‌هاي كلي يا غايت‌هاي پرورشي پذيرفته شدههدف‌هاي آموزشي (دقيق ، قابل پيگيري، نظارت و ارزشيابي)

اسلاید 60: Educational Psychology Dr Sharifzadeh60غايت‌هاي پرورشي- پرورش مفهومي جامع است: تمامي فعاليت‌هاي مدارس ابتدايي، متوسطه، دانشگاه و ساير نهادهاي اجتماعي با هدف هدايت رشد همه جانبه شخصيت پرورش يابندگان در جهت كسب و درك معارف بشري و هنجارهاي مورد پذيرش جامعه و نيز كمك به شكوفاسازي استعدادهاي آنان.- هدف‌هاي پرورشي نيز جامع اند: بياناتي كلي و غايي و تا حدودي آرماني كه قصد و منظور نهادهاي پرورشي يك جامعه را نشان مي‌دهند و از اينرو، غايت پرورشي خوانده مي‌شوند.- اين غايتها غالباً خط مشي فلسفي مورد نياز براي تعيين هدف‌هاي اختصاصي آموزشي و محتواي برنامه‌هاي درسي را بدست مي‌دهند.و- غايت‌هاي پرورشي كلي بيان شده و بعداً توسط آموزشگر به هدف‌هاي آموزشي برگردانده مي‌شود

اسلاید 61: Educational Psychology Dr Sharifzadeh61نمونه‌هايي از سطوح مختلف كليت و جامعيت غايت‌هاي پرورشيكليت نظام پرورشي- ايجاد زمينه لازم براي خودشناسي به منظور خداشناسيابعاد و حوزه‌هاي مختلف: اعتقادي، اخلاقي، علمي، فرهنگي و هنري، اجتماعي، سياسي و نظامي، اقتصادي و زيستي- زيستي: شكل‌دهي نگرش و آموزش مراعات بهداشت فردي و جمعيمقطع تحصيلي- راهنمايي: هدايت دانش‌آموزان براي گذر از مرحله كودكي به نوجواني، پروش اعتماد به نفس و خودشناسي...مجموعه دروس يا دوره آموزشيكارشناسي ارشد ترويج كشاورزي: تربيت افرادي براي اشاعه شيوه‌هاي نوين توليد در جريان برنامه‌هاي جامع توسعه كشاورزي و روستايي با تكيه بر آموخته‌هاي نظري و عملي مجموعه علوم كشاورزي در دوره كارشناسي‌يك درس خاصرياضي دبستان: پرورش نظم فكري و درست انديشيدن و انجام محاسبات عددي در زندگي روزمره

اسلاید 62: Educational Psychology Dr Sharifzadeh62هدف‌هاي آموزشي- قصد و منظور آموزشگر را از آموزش مطالب درسي به نحو دقيق و مشخص نشان مي‌دهد- بياناتي هستند كه نوع عملكرد مورد انتظار از فراگيران پس از يادگيري يك درس، يك واحد يادگيري يا دوره و فعاليت آموزشي را نشان مي‌دهند.- نمونه‌درس اصول و كاربرد روانشناسي در ترويج كشاورزي آشنايي با مفاهيم پايه و درك ارتباط پرورش، آموزش، تدريس و يادگيريآشنايي با انگيزش و كاربرد انگيزش‌گرهاي مختلف براي تقويت يادگيري در كلاس‌هاي آموزشي ترويجياشنايي با انواع هدف‌هاي آموزشي و نحوه تدوين آنها

اسلاید 63: Educational Psychology Dr Sharifzadeh63پيوستار يا سلسله مراتب هدف‌هاي آموزشيهدف‌هاي مليهدف‌هاي منطقه‌اي / ايالتي / استانيهدف‌هاي نظام مدارس محليهدف‌هاي موضوعيهدف‌هاي واحد درسيهدف‌هاي دروس روزانهكليدقيق، جزيي و عينيمگون و گريسون (Magoon & Garrison, 1976)

اسلاید 64: Educational Psychology Dr Sharifzadeh64تحليل غايت (goal analysis) تبديل غايت‌هاي كلي پرورشي به هدف‌هاي دقيق آموزشياز منظر ميگر (Mager, 1972) تحليل غايت تبديل غيرقابل تعريف به قابل تعريف و غير ملموس به ملموس و در نتيجه، ارايه بياني روشن از هدف‌هاي كلي انتزاعي است.

اسلاید 65: Educational Psychology Dr Sharifzadeh65مراحل تحليل غايت1- نوشتن غايت يا هدف كلي با توجه به پيامد و نه بر حسب محتوا يا فعاليتها2- فهرست عملكردهاي مورد انتظار در نتيجه يادگيري: نوشتن چيزهايي كه فراگير بايد بيان كند يا انجام دهد تا اطمينان حاصل شود او يادگرفته است.3- دسته‌بندي و پالايش عملكردها: حذف عملكردهاي غير مرتبط با غايت يا هدف كلي، حذف عملكردهاي تكراري و بازتعريف موارد كلي و انتزاعي4- بيان عملكردها به صورت يك هدف دقيق آموزشينمونه هدف كلي: دانشجو در مقابل عقايد مخالف ديگران بردبار باشد.نمونه هدف دقيق: دانشجو در هنگام بحث گروهي اشتباهات خود را در صورت ارايه شواهد منطقي از سوي ديگران بدون تعصب و پافشاري بپذيرد.

اسلاید 66: Educational Psychology Dr Sharifzadeh66هدف‌هاي آموزشي بياناتي هستند درباره نوع عملكرد مورد انتظار از فراگيرانعملكرد = رفتار قابل مشاهدههدف‌هاي آموزشي = هدف‌هاي (آموزشي) رفتاري behavioral objectiveهدف‌هاي آموزشي رفتاري بر حسب عملكرد يا رفتار مشاهده‌پذير و اندازه‌پذير يادگيرنده تعريف مي‌شوند.تمايز هدف‌هاي آموزشي رفتار ي و غير رفتاري؟افعال دقيق و قابل سنجش برداشت روشن، يكسان و مورد توافق همگان

اسلاید 67: Educational Psychology Dr Sharifzadeh67سه ويژگي مهم هدف رفتاري : - بيان هدف به صورت عيني و قابل مشاهده، يعني بر حسب عملكرد دانش‌آموز- توصيف شرايطي كه تحت آن يادگيرنده بايد عملكرد خود را نشان دهد.- ملاك‌ها يا معيارهاي سنجش پيشرفت يادگيرنده در مسير تحقق هدف‌هادانشجويان كلاس بتوانند با مراجعه به كتابخانه دانشكده و جستجوي نشريات تخصصي كشاورزي قابل دسترس تا جلسه آينده، حداقل يك مقاله علمي – پژوهشي، يك مقاله فني و يك مقاله ترويجي را با توجه به معيارهاي مورد نظر در دسته‌بندي انواع مقالات تشخصيص و انتخاب نموده و پس از كپي گرفتن به استاد درس ارايه دهند.دانشجويان كلاس بتوانند متن انگليسي مورد نظر را با استفاده از فرهنگ لغت عمومي و تخصصي ظرف مدت يك هفته با حداكثر 5 اشتباط به فارسي برگردانند.هدف: تشخيص و انتخاب صحيح انواع مقالات / شرايط: مراجعه و دسترسي به نشريات تخصصي كتابخانه دانشكده و ظرف يك هفته / ملاك: يك مقاله از هر نوع هدف: ترجمه / شرايط: دسترسي به فرهنگ لغت عمومي و تخصصي و ظرف يك هفته / ملاك: حداكثر 5 اشتباط لغتي در كل متن

اسلاید 68: Educational Psychology Dr Sharifzadeh681) وسايل،‌ منابع و امكانات قابل دسترس و استفاده فراگير هنگام انجام عملكرد؟-داشتن ماشين حساب يا فرمولها براي محابه ضريب همبستگي بين دو متغير در مدت 15 دقيقه2) وسايل و امكاناتي كه يادگيرنده در هنگام انجام عملكرد از آنها محروم است؟3) تحت چه شرايط و اوضاع و احوالي يادگيرنده به انجام عملكرد خواهد پرداخت ؟پرسش‌هاي راهنما در تعيين شرايط هدف رفتارياستفاده از كلماتي كه ميزان موفقيت يا دقت نويسنده را مي‌رسانند:- محدوده زماني: ظرف مدت 15دقيقه0 تعداد پاسخ‌ها: ترسيم حداقل دو الگوي ارتباطي كلاسيك، ترجمه چهار صفحه متن تخصصي- درصد و نسبت: انتخاب صحيح 80 درصد از پرسش‌هاي چهارگرينه‌اي- ويژگي‌هاي عملكرد: اتصال صحيح گاوآهن به تراكتور در كارگاه ماشين‌آلات ظرف 10 دقيقهتعيين ملاك يا معيار عملكرد سطح و نوع عملكرد قابل قبول

اسلاید 69: Educational Psychology Dr Sharifzadeh69روش گرانلاند (Gronlund) براي هدف‌نويسي1- فهرست كردن هدف‌هاي نسبتاً كلي و غيررفتاري- دانستن روش‌هاي ازمايشگاهي 2- فهرست كردن نمونه رفتارهاي نشان دهنده دستيابي يادگيرنده به هدف مورد نظر- انتخاب وسايل لازم براي انجام آزمايش، انجام ازمايش طبق روال مورد نظر، اندازه‌گيري دقيق با وسايل و تميز كردن و چيدن مرتب وسايلروش گرانلاند براي موضوعات پيچيده‌تر و يكپارچه و رفتارهاي شناختي پيشرفته‌تر و روش ميگر براي مهارت‌هاي ساده و داراي عناصر توصيف‌پذير و اطلاعات دقيق و مشخص كاربرد دارد.روش گانيه، بريگز (Briggs) و ويگر (Wager) براي تهيه هدف‌هاي آموزشي- عملي كه يادگيرنده بايد انجام دهد : انتخاب نمونه‌اي از انواع مقالات- مفعول يا موضوع عمل: انواع مقالات- موقعيتي كه در آن بايد اين عمل انجام دهد: حضور در كتابخانه مركزي- ابزارهاي كمكي و منابع در دسترس و موانع انجام عمل: دسترسي به نشريات تخصصي و راهنمايي كتابدار- صلاحيت و قابليتي كه قرار است آموخته شود : تميز و تشخيص دادن انواع مقالات

اسلاید 70: Educational Psychology Dr Sharifzadeh70انواع هدف‌هاي آموزشي رفتاري1) پاياني يا نهايي (terminal) آنچه يادگيرنده بايد در پايان درس يا دوره انجام دهد و به خودي خود ارزشمند است و در دنياي واقع بكار مي‌آيد. - خواندن، درك مطلب و برگرداندن يك متن تخصصي انگليسي به فارسي2) واسطه‌اي يا بين راه (enroute) آنچه يادگيرنده بايد بعد از يادگيري بخشي از درس و پيش از اتمام درس بتواند انجام دهد و به خودي خود ارزشمند نيستند و تنها يادگيرنده را در دستيابي به هدف نهايي ياري مي‌دهند. - آشنايي با فاعل و فعل در جمله‌هاي انگليسي و سبك نگارش متنهاي تخصصي3) ورودي آنچه يادگيرنده هنگام آغاز درس يا شروع دوره با خود دارد (دانستن جمع و ضرب و تفريق قبل از تقسيم يا گذراندن دروس پيش‌نياز)الف) فرآيندي (processes) كوشش‌ها و فعاليتهاي يادگيرنده براي رسيدن به هدف‌هاي نهاي يا فراورده‌اي- جستجوي منابع علمي كتابخانه و ايننرنتي براي تدوين يك مقاله ترويجيب) فرآورده‌اي (product) : بازده‌ها يا نتايج كوشش‌هاي مزبور يا فرآيندها تدوين يك مقاله ترويجي با مطالب علمي جديد

اسلاید 71: Educational Psychology Dr Sharifzadeh71مخالفان هدف‌هاي آموزشي رفتاري- آسان نمودن طرح و اجراي آموزش (توالي منطقي موضوعات و هماهنگي فعاليتها) براي آموزشگر- جهت‌دهي و كمك به يادگيرنده- سهولت بخشيدن به عمل ارزشيابي- برنامه‌ريزي براي تامين منابع و امكانات مورد نياز در محيط آموزشي براي تحقق هدف‌هافوايد استفاده از هدف‌هاي آموزشي رفتاريسوق دادن آموزشگر و يادگيرنده به يادگيري اطلاعات و مهارت‌هاي جزيي و غفلت از دستيابي به هدف‌هاي مهمتري همانند خلاقيت، تفكر انتقادي و تفكر سيستمي، روحيه نوآوري و غيره – استفاده از اين هدفها غير انساني است چرا كه مانع پرداختن به هدف‌ها و غايت‌هاي پرورشي مي‌شود.- محدود نمودن فعاليت آموزش و يادگيري به عناصر از پيش تعيين شده و عدم توجه به يادگيري ضمني، پيامدهاي پيش‌بيني نشده و غيره.در كل نتايج پژوهش‌ها، نشان دهنده تاثير مثبت هدف‌هاي آموزشي رفتاري بر يادگيري هستند.

اسلاید 72: Educational Psychology Dr Sharifzadeh72طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي- تنوع و گستردگي يادگيري- تنوع هدف‌هاي آموزشي- آموزش: تسهيل يادگيريطبقه‌بندي بلومBloom از هدف‌هاي آموزشيحوزه عاطفي affective domainحوزه شناختيcognitive domainحوزه رواني/حركتيpsychomotor domain دانش، معلومات، توانايي‌ها، مهارت‌ها و فعاليتهاي ذهني و فكري همانند حفظ كردن، درك، استدلال كردن و غيرهعلاقه، انگيزش، نگرش، ارج‌نهي و ارزشگذاريمهارت‌هاي حركتي و فعاليتهاي بدني دربرگيرنده فعاليتهاي شناختي و عاطفي و فعاليتهاي جسمي بطور معمول، بيش از دو حيطه ديگر مورد توجه است.

اسلاید 73: Educational Psychology Dr Sharifzadeh73طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي، حوزه شناختي1) دانش knowledge*حفظ و نگهداري و بخاطرآوردن مطالب قبلاً آموخته * يادآوري (بازخواني و بازشناسي) امور جزيي و كلي، روش‌ها و فرايندها، الگوها، موقعيت‌هاالف) دانش امور جزيي: يادآوري اطلاعات مشخص و مجزا:1- دانش اصطلاحات (بيان معني لغات تازه و تعريف اصطلاحات فني)2- دانش واقعيتهاي مشخص (وقايع مهم تاريخي ، خواص فيزيكي ماده)، ب)- دانش راهها و وسايل برخورد با امور جزيي : سازماندهي، بررسي، قضاوت و انتقاد1- دانش امور قراردادي (رعايت قواعد نگارش)2- دانش ‌روال، روند و توالي‌ها : بيان تاثير مشترك عوامل ژنيتيك و محيط بر رشد فرد/ توضيح تاثيرات صنعتي شدن بخش كشاورزي3- دانش طبقه‌بندي‌ها: (بيان انواع مالكيت اراضي در جامعه روستايي)4 – دانش ملاك‌ها: بيان ملاك‌هاي تعيين ارزش غذايي5- دانش روش‌ها يا روش شناسي: بيان روش‌هاي بررسي مسايل اجتماعيج) دانش امور كلي و مسايل انتزاعي يك رشته: 1- دانش اصل‌ها و تعميم آنها: بيان اصول مهم يادگيري مورد استفاده در كلاس درس2- دانش نظريه‌ها و ساخت‌ها: بيان نظريه‌هاي مهم جامعه‌شناسي

اسلاید 74: Educational Psychology Dr Sharifzadeh74طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي، حوزه شناختي2) توانايي‌ها و مهارت‌هاي ذهني: + فرايندهاي سازمان‌دهي و تجديد سازمان مطالب آموخته شده به منظوري معين+ درك و فهم مطالب، توانايي استفاده از آنها در موقعيت‌هاي تازه، تجزيه و تحليل مسايل، ابداع و ايجاد آثار تازه، داوري و قضاوت درباره امور مختلفالف) فهميدن (comprehension) يا درك مطلب:1- ترجمه يا برگردان: ترجمه متن از زباني به زبان ديگر، خواندن نقشه و غيره2- تفسير: توضيح يا بيان مطالب همراه با معني كردن، ارايه مثال و خلاصه‌اي از آنها3- برون‌يابي (پيش‌بيني)/ درون‌يابي:Extrapolation/interpolation بسط دادن اطلاعات موجود: تعميم نتايج يك تحقيق بر روي يك نمونه به كل جامعه./ پركردن شكافهاي اطلاعات موجود در يك رشته علمي (تشخيص و افزودن مراحلي به روش معمول تحقيق)ب) بكارگيري (application) توانايي كاربرد مطالب انتزاعي (انديشه‌هاي كلي، قواعد اجرايي و روش‌ها) در موقعيت‌هاي ويژه و عيني:- استفاده از اصول و قوانين يادگيري در كلاس آموزشي- بهره‌گيري از محاسبات رياضي در زندگي روزمره

اسلاید 75: Educational Psychology Dr Sharifzadeh75طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي، حوزه شناختي2) توانايي‌ها و مهارت‌هاي ذهني: ج) تحليل (analysis) : شكستن يك مطلب يا موضوع به اجزا و عناصر تشكيل‌دهنده براي شناسايي و بيان سلسله‌مراتب و روابط بين آنها1- تحليل عناصر: شناسايي علل و معلول‌هاي ضايعات محصولات كشاورزي)2- تحليل روابط: (روابط بين علل و معلول‌ها3- تحليل اصول سازماني: - شناسايي ساختار منطقي يك مطلب يا موضوع:- مولفه‌هاي نظام آموزش كشاورزيد) تركيب (synthesis) خلاقيت يا آفرييندگي: پهلوي هم گذاشتن عناصر و اجزاي مرتبط با هم براي ايجاد يك كل يكپارچه و توليد طرحي كه قبلاً وجود نداشته است. 1- توليد يك اثر بي‌همتا و منحصر به فرد براي انتقال انديشه‌ها، احساسات، تجارب خود به ديگران : نوشتن داستان، سرودن شعر و بيان موثر تجارب شخصي2- توليد يك نقشه يا مجموعه اقدامات پيشنهادي: طراحي يك دوره آموزشي.3- استنتاج مجموعه‌اي از روابط انتزاعي: تدوين يك نظريه يادگيري، كشف يك فرمول رياضي و غيره. د) ارزشيابي (evaluation): داوري درباره ارزش يك موضوع يا مطلب براي مقاصد معين1- داوري بر اساس شواهد دروني (منطقي بودن، تعامل و پيوند بين اجزا و غيرهتوانايي سنجش صحت مطالب يك گزارش و نشان دادن اشتباهات منطقي يك بحث2- ارزشيابي بر اساس ملاك بيروني: توانايي ارزيابي يك مقاله علمي با توجه به دستورالعمل مجله

اسلاید 76: Educational Psychology Dr Sharifzadeh76طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي، حوزه شناختيارزشيابيتركيبتحليلكاربستنفهميدندانشتحليلكاربستنفهميدندانشكاربستنفهميدندانشفهميدندانشدانشتركيبتحليلكاربستنفهميدندانش+ طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي در حوزه شناختي بر اصل پيچيدگي استوار است.+ در نظر گرفتن تجارب قبلي و آموخته‌هاي پيشين فراگيران در هدف‌گذاري ضروري است+ از نگاه خطي سلسله‌مراتبي به جريان تدريس – يادگيري مبتني بر سلسله‌مراتب هدف پرهيز شود.

اسلاید 77: Educational Psychology Dr Sharifzadeh77طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي، حوزه عاطفيمبتني بر اصل دروني‌سازي (internalization)ميزاني كه يك علاقه يا نگرش معين به صورت بخشي از سبك زندگي يك فرد در مي‌ايد.1) دريافت كردن/ توجه كردن (receiving /attending)حساسيت يا ميل به پذيرش بعضي پديده‌ها و محرك‌هاي محيطيالف) آگاهي: نبست به وجود يك پديده و ابعاد آشكار آنآگاهي از عوامل زيباشناختي در لباس، ساختمان، فضاي سبز و غيره1) دريافت كردن/ توجه كردن (receiving /attending)حساسيت يا ميل به پذيرش بعضي پديده‌ها و محرك‌هاي محيطيب) ميل به پذيرش: تمايل به ملاحظه انديشه‌ها و علايق ديگرانتامل درباره ديدگاه‌هاي ديگران در خصوص مسايل جامعه1) دريافت كردن/ توجه كردن (receiving /attending)حساسيت يا ميل به پذيرش بعضي پديده‌ها و محرك‌هاي محيطيج) توجه انتخابي: تامل و تمركز بر روي برخي عناصر يك ديدگاه، پديده، برخي محرك‌ها و غيرهگوش دادن به نت خاصي از يك قطعه موسيقي، تامل درباره يكي از ديدگاه‌هاي مطرح شده در جريان بحث2) پاسخ دادن: واكنش به آنچه مي‌بيند، مي‌شنود و غيره respondingالف) رضايت به پاسخ‌دهي: اطاعت از رويدادها و مسئوليت‌ها بدون پذيرش كامل ضرورت آنپيروي از مقررات آموزشگاه بدون پذيرفتن ضرورت آن بطور كامل2) پاسخ دادن: واكنش به آنچه مي‌بيند، مي‌شنود و غيره respondingب) ميل به پاسخ‌دهي : پاسخ داوطلبانهشركت داوطلبانه در بحث كلاس2) پاسخ دادن: واكنش به آنچه مي‌بيند، مي‌شنود و غيره respondingج) خرسندي در پاسخ‌دهي : همراه با هيجان لذت، خوشي، ذوقلذت مطالعه به عنوان سرگرمي

اسلاید 78: Educational Psychology Dr Sharifzadeh783) ارزش‌گذاري: ابراز عقيده يا باور (belief) يا نگرش (attitude) به يك چيزvaluingالف) پذيرش يك ارزش: ارزش‌دهي به يك پديده، رفتار يا شئپذيرش اهميت عادت‌هاي خوب مربوط به تندرستي3) ارزش‌گذاري: ابراز عقيده يا باور (belief) يا نگرش (attitude) به يك چيزvaluingب) ترجيح دادن يك ارزش: پذيرش، وابستگي، پيگيري يك ارزشدفاع از آرمان خود درجريان مباحث انتخاباتي3) ارزش‌گذاري: ابراز عقيده يا باور (belief) يا نگرش (attitude) به يك چيزvaluingج) تعهد: درجه بالايي از اطمينان و تلاش براي متفاعد ساختن ديگران نسبت به باور خودوفاداري به يك موقعيت، فرد يا گروه4) سازمان‌دهي ارزش‌هاي دروني شدهorganizationالف) درك مفهوم يك ارزش با بررسي روابط آن با ارزش‌هاي آموختهدرك مسئوليت‌پذيري اجتماعي در قبال حفظ محيط زيست4) سازمان‌دهي ارزش‌هاي دروني شدهorganizationب) سازماندهي يك نظام ارزشي: پيوند دهي ارزش‌ها به صورتي يكپارچهاولويت‌بندي اوقات فراغت با توجه به علايق و هنجارهاي مورد نظر در قالب يك برنامه زماني5) شخصيت پذيري بوسيله مجموعه‌اي از ارزش‌ها: Characterization by value complexتبديل نظام ارزشي به صورت يك سبك زندگي يا ديدگاه فلسفيالف) آمادگي كلي: تمايل، جهت‌گيري و پيش‌آمادگي براي عمل كردن به شيوه معينداوري درباره مسايل و مشكلات از ديدگاه خاص خويش5) شخصيت پذيري بوسيله مجموعه‌اي از ارزش‌ها: Characterization by value complexتبديل نظام ارزشي به صورت يك سبك زندگي يا ديدگاه فلسفيب) شخصيت پذيرفتن: بالاترين سطح دروني‌سازيشكل‌دهي فلسفه پايداري براي زندگي : سودمندي‌گرايي، لذت‌گرايي و غيره

اسلاید 79: Educational Psychology Dr Sharifzadeh79طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي، حوزه رواني/حركتيطبقه‌بندي كيلبر و همكاران (Kibller et al.,1970)الف) حركات كلي بدني: حركات مستقل اندام‌ها يا حركات يك اندام در هماهنگي با اندام‌هاي ديگرالف) حركات بالا تنهپرتاب 20 متري توپ بيس‌بالالف) حركات كلي بدني: حركات مستقل اندام‌ها يا حركات يك اندام در هماهنگي با اندام‌هاي ديگرب) حركات پايين‌ تنهدويدن 100 متر در 15 ثانيهالف) حركات كلي بدني: حركات مستقل اندام‌ها يا حركات يك اندام در هماهنگي با اندام‌هاي ديگرج) حركات مربوط به دو يا چند عضو100 متر شناي كرالب) حركات هماهنگ ظريف: همكاري چشم و گوش و ساير اندام‌ها : موسيقي، نوشتن، كاردستي و ...الف) حركات دست و انگشتتشخيص يك سكه با لمس كردن آنب) حركات هماهنگ ظريف: همكاري چشم و گوش و ساير اندام‌ها : موسيقي، نوشتن، كاردستي و ...ب) هماهنگي چشم و دستتايپ 60 كلمه در دقيقه با كمتر از 4 غلطب) حركات هماهنگ ظريف: همكاري چشم و گوش و ساير اندام‌ها : موسيقي، نوشتن، كاردستي و ...ج) هماهنگي دست و گوشاجراي يك نت با گيتار كه از پيانو مي‌شنودب) حركات هماهنگ ظريف: همكاري چشم و گوش و ساير اندام‌ها : موسيقي، نوشتن، كاردستي و ...د) هماهنگي دست، چشم و پاساختن يك وسيله در كارگاه نجاريب) حركات هماهنگ ظريف: همكاري چشم و گوش و ساير اندام‌ها : موسيقي، نوشتن، كاردستي و ...ه) تركيب هماهنگ حركات دست، پا، چشم و گوشرانندگي در يك مسافت معينج) رفتارهاي ارتباطي غير كلامي: انتقال پيام بدون كلام (سخنراني، نمايش و غيره)الف) بيان چهره‌اينشان دادن علاقه خود به ديگري با حركات چهرهج) رفتارهاي ارتباطي غير كلامي: انتقال پيام بدون كلام (سخنراني، نمايش و غيره)ب) اشارات سر و دستارتباط با شخص ناشنوا با اشارات سر و دستج) رفتارهاي ارتباطي غير كلامي: انتقال پيام بدون كلام (سخنراني، نمايش و غيره)ج) حركات بدنياداي يك نقش با حركات بدني مورد نظرد) ارتباط كلامي : سخنوري،‌ارتباطات و گفتارالف) توليد صدابيان حروف صدا دارد) ارتباط كلامي : سخنوري،‌ارتباطات و گفتارب) تشكيل صدا - كلمهخواندن يك غزل حافظ بدون اشتباه لفظيد) ارتباط كلامي : سخنوري،‌ارتباطات و گفتارج) برد صدا رساندن صداي خود به 90 درصد افراد حاضر در يك محيط پر سر و صداد) ارتباط كلامي : سخنوري،‌ارتباطات و گفتارد) هماهنگي صدا و اشارات سر و دستبهره‌گيري از حركات معني‌دار سر و دست براي رساندن پيام كلامي خود

اسلاید 80: Educational Psychology Dr Sharifzadeh80طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي، حوزه رواني/حركتيطبقه‌بندي سيمپسون (Simpson , 1972)1) ادراك perception‌ استفاده از اندام‌هاي حسي براي دريافت نشانه‌هاي مورد نياز در هدايت حركاتالف) تحريك حسي، تفسير محرك حسيگوش دادن به صداهاي يك آلت موسيقي1) ادراك perception‌ استفاده از اندام‌هاي حسي براي دريافت نشانه‌هاي مورد نياز در هدايت حركاتب) انتخاب نشانه: تشخيص سرنخ‌ها و ارتباط دادن آنها به حركات مقتضيتشخيص صداهاي ناشي از كار نادرست يك دستگاه1) ادراك perception‌ استفاده از اندام‌هاي حسي براي دريافت نشانه‌هاي مورد نياز در هدايت حركاتج) برگردان: ربط دادن نشانه‌هاي حسي به انجام يك عمل حركتيربط دادن لحن موسيقي به حركات موزون بدن2)آمادگي يا آمايه setبراي يك عمل خاصالف) آمادگي ذهنيدانستن مراحل تعويض روغن2)آمادگي يا آمايه setبراي يك عمل خاصب) امادگي جسمينشستن صحيح پيش از شروع نواختن ساز2)آمادگي يا آمايه setبراي يك عمل خاصج) آمادگي هيجاني: اشتياق داشتنشور و شوق بچه‌ها پيش از بازي3) پاسخ هدايت شده: انجام عملي معين با هدايت يك الگوguided response الف) تقليد: از روي عملكرد شخصي ديگرانجام يك حركت ورزشي پس از مشاهده نحوه انجام آن از سوي مربي3) پاسخ هدايت شده: انجام عملي معين با هدايت يك الگوguided response ب) كوشش و خطاازمايش چندين باره كار با يك دستگاه و يافتن شيوه مناسب4) مكانيسم: mechanism توانايي انجام يك تكليف به طور عادتي و خودكار با اعتماد و مهارت4) مكانيسم: mechanism توانايي انجام يك تكليف به طور عادتي و خودكار با اعتماد و مهارترانندگي توسط رانندگان متبحر5) پاسخ پيچيده اشكار Complex overt response : انجام يك تكليف با ميزان مهارت بالا5) پاسخ پيچيده اشكار Complex overt response : انجام يك تكليف با ميزان مهارت بالاتايپ همه نوع متن با سرعت و بدون خطا6) انطباق: استفاده از مهارت‌هاي پيش‌آموخته در انجام تكاليف تازه6) انطباق: استفاده از مهارت‌هاي پيش‌آموخته در انجام تكاليف تازهبهره‌گيري از مهارت كار با يك نرم‌افزار در مورد نرم‌افزار جديد7) ابتكار: خلق الگوهاي حركتي براي حل مسايل غيرمعمول يا رويارويي با موقعيت جديد7) ابتكار: خلق الگوهاي حركتي براي حل مسايل غيرمعمول يا رويارويي با موقعيت جديدساخت و اجراي يك قطعه موسيقي

اسلاید 81: Educational Psychology Dr Sharifzadeh81طبقه‌بندي هدف‌هاي آموزشي بر اساس انواع يادگيري (رابرت گانيه)شكل يا نوع يادگيريشكل يا نوع يادگيريمثالشكل‌هاي اساسي يادگيري1- يادگيري علامتي يا شرطي سازي كلاسيك پاولف signal learning 1- يادگيري علامتي يا شرطي سازي كلاسيك پاولف signal learning مضطرب شدن دانش‌آموز با ديدن برگه امتحانشكل‌هاي اساسي يادگيري2- يادگيري محرك- پاسخ: پاسخ‌هاي دقيق عضلاني به محرك‌هاي معين (stimulus-response learning)2- يادگيري محرك- پاسخ: پاسخ‌هاي دقيق عضلاني به محرك‌هاي معين (stimulus-response learning)توقف اتومبيل پشت چراخ قرمزشكل‌هاي اساسي يادگيري3- يادگيري زنجيره‌اي : پيوند دادن تعدادي يادگيري محرك-پاسخ و بروز رفتار پيچيده يا مركب Chain learning3- يادگيري زنجيره‌اي : پيوند دادن تعدادي يادگيري محرك-پاسخ و بروز رفتار پيچيده يا مركب Chain learningمسواك زدنشكل‌هاي اساسي يادگيري4- يادگيري تداعي كلامي : تشكيل شدن حلقه‌هاي زنجيره يادگيري از واحدهاي كلاميVerbal association4- يادگيري تداعي كلامي : تشكيل شدن حلقه‌هاي زنجيره يادگيري از واحدهاي كلاميVerbal associationديدن و ناميدن يك شي، مثل توپانواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته1) مهارت‌هاي ذهني: واكنش به محيط با استفاده از نمادهاIntellectual learningالف) يادگيري تميز دادن محرك‌ها و نمادهاdiscrimination شناسايي تفاوت‌ها تشخيص دو تا افت متمايزانواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته1) مهارت‌هاي ذهني: واكنش به محيط با استفاده از نمادهاIntellectual learningب) يادگيري مفهومconcept : درك شباهت بين رويدادها بر اساس ويژگي‌هاي انتزاعي محرك‌ها همانند رنگ، شكل و غيرهناميدن يك كتاب يا يك درخت بطور صحيحانواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته1) مهارت‌هاي ذهني: واكنش به محيط با استفاده از نمادهاIntellectual learningج) يادگيري قاعدهrule، قانون law و اصل principle : ارتباط دادن چند مفهوم و ايجاد يك معني وسيع‌تر”فلزات بر اساس حرارت منبط مي‌شوندانواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته1) مهارت‌هاي ذهني: واكنش به محيط با استفاده از نمادهاIntellectual learningد) يادگيري قاعده سطح بالاترhigher order rule يا حل مسئلهproblem solving : تركيب قاعده‌هاي ساده و تشكيل قاعده سطح بالاتربستن بند كفشانواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته2) راهبردهاي شناختي cognitive strategiesيا مهارت‌هاي پردازش اطلاعات2) راهبردهاي شناختي cognitive strategiesيا مهارت‌هاي پردازش اطلاعاتتكرار و مرور مطالبانواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته3) اطلاعات كلامي : verbal information ‌مي‌توان آنها را به صورت جمله يا گزاره بيان نمودمعادل دانش در طبقه‌بندي بلوم3) اطلاعات كلامي : verbal information ‌مي‌توان آنها را به صورت جمله يا گزاره بيان نمودمعادل دانش در طبقه‌بندي بلومگفتن مركز يك استان يا تعريف يادگيريانواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته4) مهارت‌هاي حركتي : توالي حركات ماهيچه‌اي motor skill معادل رواني –حركتي بلوم است.4) مهارت‌هاي حركتي : توالي حركات ماهيچه‌اي motor skill معادل رواني –حركتي بلوم است.نوشتن ، رانندگي، انواع بازده يادگيري: توانايي‌ آموخته5) نگرش‌ها: وجه‌نظر ثبات يافته و دروني شده درباره يك موضوع. معادل طبقه عاطفي بلوم است 5) نگرش‌ها: وجه‌نظر ثبات يافته و دروني شده درباره يك موضوع. معادل طبقه عاطفي بلوم است علاقه به زندگي روستايي و محيط زيست

اسلاید 82: Educational Psychology Dr Sharifzadeh82بررسي هدف‌ها و نوشتن چند هدف براي جلسه بعد در زمينه‌هاي منتخبكار كلاسي

اسلاید 83: Educational Psychology Dr Sharifzadeh83پس از تدوين هدف‌هاي آموزشي لازم است تدابيري براي دستيابي به آنها از طريق فعاليتهاي ياددهي-يادگيري يا تدريس در نظر گرفته شود.اين امر نيازمند آمادگي فراگيران براي مشاركت موثر در فعاليتهاي آموزشي و نيل به يادگيري است.يك نتيجه‌گيري منطقي

اسلاید 84: Educational Psychology Dr Sharifzadeh84آمادگي يادگيرندگان1) يادگيري و تجربه‌هاي قبلي2) توانايي ذهني و رشد شناختي (مراجعه به نظريات پياژه، ويگوتسكي و برونر)سبك يادگيريهدف ورودي يا رفتار ورودي Entering Behaviorسنجش آغازين

اسلاید 85: Educational Psychology Dr Sharifzadeh85هدف ورودي يا رفتار ورودي Entering Behaviorآمادگي فرد براي يادگيري هدف‌هاي آموزشي (واسطه‌اي و نهايي)جايي كه يادگيرنده در آغاز آموزش قرار دارد (مبداً) و قرار است با همراهي آموزشگر و پيمودن مسير (توام با دستيابي به هدف‌هاي واسطه‌اي) به مقصد (هدف نهايي) برسد.آموخته‌هاي قبلي يادگيرنده كه براي يادگيري مطالب جديد پيش‌نياز محسوب مي‌شود.كليه تجارب مثبت و منفي حاصل از آموخته‌هاي قبلي كه بر يادگيري مطالب جديد تاثيرگذار است.تعريف هدف ورودي يا رفتار وروديچرا هدف يا رفتار ورودي مهم است؟

اسلاید 86: Educational Psychology Dr Sharifzadeh86اهميت و ضرورت توجه به رفتار ورودي- توقع معقول و واقع‌گرا از يادگيرنده با توجه به آمادگي پيشين براي يادگيري مطالب و موضوعات جديد - توالي منطقي و پيوند تكميلي آموخته‌هاي پيشين و مطالب جديد در دروس مختلف يا مقاطع مختلف تحصيلي- لزوم دانستن محاسبات ساده براي حل مسايل رياضي با كمك فرمول يا- گذراندن دروس پيش‌نيازرفتار ورودي از هر سه جنبه شناختي، عاطفي و رواني-حركتي برخوردار است.- براي يادگيري جديد تركيبي از اين سه نوع رفتار ورودي ضروري است.

اسلاید 87: Educational Psychology Dr Sharifzadeh87يك مثال- رفتار نهايي: دانشجويان كلاس بتوانند تا پايان ترم، با هدايت استاد درس و با دسترسي به منابع كتابخانه‌اي و اينترنتي مقاله علمي را طبق ظوابط سومين كنگره ملي ترويج و آموزش كشاورزي تهيه نموده و با ارايه آن به كنفرانس، موفق به اخذ پذيرش شوند. رفتار ورودي:- يادگيرنده بتواند در مورد يك موضوع به انشاء يا نگارش بپردازد.- يادگيرنده ميل به نوشتن داشته باشد.- يادگيرنده با قواعد اوليه دستور زبان فارسي آشنا باشد.

اسلاید 88: Educational Psychology Dr Sharifzadeh88هر دو بر حسب اعمال و رفتارهاي اشكار و قابل اندازه‌گيري نوشته مي‌شوند.- رعايت دو ويژگي ديگر هرف‌هاي كامل رفتاري، يعني شرايط و ملاك عملكرد در رفتارهاي ورودي ضروري نيست. البته مانعي ندارد هر سه ويژگي هدف رفتاري كامل در هدف ورودي نوشته شود.- آنچه اكنون يك رفتار نهايي (هدف رفتاري كامل) محسوب مي‌شود، ممكن است در آينده (در درس يا مقطع ديگر) به عنوان رفتار ورودي در نظر گرفته شود. تعداد رفتارهاي ورودي يك درس يا دوره (آنچه در طول زمان در دروس و مقاطع متعدد قبلي آموخته شده است) شباهت‌ها و تفاوت‌هاي رفتار ورودي با رفتاري نهايي (هدف رفتاري كامل).

اسلاید 89: Educational Psychology Dr Sharifzadeh89طرز تهيه رفتار ورودي1- تدوين فهرستي از هدف‌هاي آموزشي نهايي و واسطه‌اي2- تعيين پيش‌نيازهاي هدف‌هاي مورد نظر3- تدوين پيش‌نيازها در قالب عبارات رفتاري (رفتارهاي آشكار و قابل اندازه‌گيري)تحليل وظيفه يا تكليف (task analysis) و تشكيل سلسله‌مراتب يادگيري (learning hierarchy) تعيين مهارت‌ها، دانش، وجه‌نظر يا ديدگاه و اطلاعات سطح پايين يك يادگيرنده براي دستيابي به يك هدف آموزش تازه در اختيار داشته باشد.

اسلاید 90: Educational Psychology Dr Sharifzadeh90تحليل وظيفه يا تكليف و تشكيل سلسله‌مراتب يادگيري- در پاره‌اي از موضوعات درسي مي‌توان اجزاي موضوع را به صورت يك سلسله‌مراتب از ساده به پيچيده يا از مقدم به موخر (بر اساس يك توالي منطقي) مرتب كرد.- در اين سلسله‌مراتب، يادگيري هر جزء يا مطلب به عنوان يك تكليف يادگيري با يادگيري تكاليف پيش از آن وابسته است.- همه تكاليف يادگيري پيش از تكليف نهايي پيش نياز آن تكليف محسوب مي‌شوند.- هر تكليف يادگيري داراي پيش‌نيازهاي مخصوص به خود است.- تعيين دقيق نوع رفتار ملحوظ در هدف آموزشي.رفتارهاي فرعي مورد نياز براي رسيدن به هدف آموزشي (هدف‌هاي واسطه‌اي)- تعيين رفتارهاي ورودي پيش نياز هدفهاي آموزشيدستاوردهاي تحليل تكليف

اسلاید 91: Educational Psychology Dr Sharifzadeh91مثالي از تحليل تكليفمهارتهاي فرعي ديگرمهارتهاي فرعي ديگرمهارتهاي فرعي ديگرتوانايي خواندن و فهميدن مطالبآشنايي با / گزينشمنابع علمي معتبر آشنايي با نحوه جستجوي منابع در كتابخانه (برگه‌دان،كامپيوتري)توانايي ياداشت‌بردارياز منابعآشنايي با ساختار يك مقاله علمي توانايي نگارشتوانايي تركيب و نتيجه‌گيري از ياداشت‌هاآشنايي با شيوه‌پژوهش كتابخانه‌ايآشنايي با قواعد نگارشنگارش يك مقاله علمي مروري از طريق پژوهش كتابخانه‌اي

اسلاید 92: Educational Psychology Dr Sharifzadeh92سنجش آغازينPre-measurementيادگيرندگان تا چه حد بر پيش‌نيازها تسلط دارند؟يادگيرندگان چه ميزان از هدف‌ها و محتواي درس تازه را قبلاً ياد گرفته‌اند؟سنجش رفتار وروديآزمون جايابي يا پايه‌گزيني يا پيش‌آزمونPretest /placement testنوعي آزمون نهايي شامل هدف‌هاي آموزشي درس تعيين ميزان برخورداري و آشنايي فراگيران با اطلاعات، مهارت‌ها و ديدگاه‌هايي كه قرار است به آنها آموزش داده شود.

اسلاید 93: Educational Psychology Dr Sharifzadeh93سنجش آغازينپيش‌آزمون: آيا بعضي يادگيرندگان مطالبي از درس تازه را از پيش مي‌دانند؟‌آزمون آمادگي يا ارزيابي رفتار ورودي:آيا يادكيرندگان پيش‌نيازهاي درس را آموخته‌اند؟ارتقاي يادگيرندگان به سطح بالاتر يا گروه‌بندي آنها مطابق با معلوماتشانآغاز فعاليتهاي آموزشيآموزش و تمرين جبراني براي افزايش آمادگيبلهنهبلهنه

اسلاید 94: Educational Psychology Dr Sharifzadeh94ويژگي‌هاي ورودي عاطفيانگيزه براي يادگيري يا علاقه‌مندي به درسدقت و تمركز، كوشش و پشتكار براي يادگيري تاثير مثبت بر يادگيري كار مهم آموزشگر: افزايش علاقه يا انگيزش يادگيريعامل تعيين‌كننده انگيزه يادگيري: تصور فرد از موفقيت‌ها يا شكست‌هاي گذشته در ارتباط با موضوعات مشابه يا مرتبط با موضوع جديد

اسلاید 95: Educational Psychology Dr Sharifzadeh95سه سطح ويژگي‌هاي ورودي عاطفي1- علاقه و انگيزش يادگيرنده نسبت به دروس‌يا موضوعات درسي مشخص (عاطفه مربوط به موضوع درسي)2- نگرش نسبت به تمام دروس يا موضوعات يك دوره، مقطع يا رشته يا كليت نظام مدرسه، آموزشگاه يا دانشگاه: عاطفه مربوط به موسسه آموزشي3- خودپنداره تحصيلي (academic self-concept):تصورات كلي فرد نسبت به توانايي خود در رابطه با يادگيري در قالب موسسه آموزشي مربوطه محدودوسيع و كلي

اسلاید 96: Educational Psychology Dr Sharifzadeh96به نظر شما دليل بي‌علاقگي و انگيزش پايين برخي دانشجويان براي يادگيري يك درس، موضوع ... چيست و براي رفع آن چه مي‌توان كرد؟

اسلاید 97: Educational Psychology Dr Sharifzadeh97راه‌هاي مقابله با مشكل كمبود انگيزه يادگيري- زدودن تصورات منفي ناشي از ناكامي‌هاي تجربه شده قبلي و شكل‌دهي تصورات مثبت بر پايه تجارب موفقيت‌آميز1) بالابردن سطح رفتارهاي ورودي شناختي و رواني-حركتي2) ارتقاي كيفيت آموزشافزايش يادگيري و كسب موفقيت در درس‌هاي تازهشكل‌گيري تدريجي تصور مثبت به موسسه آموزشي و توانايي‌هاي خود در يادگيري به فصل دوازدهم كتاب در خصوص انگيزش و يادگيري مراجعه شود.استوار نمودن شيوه‌هاي تدريس، تنظيم محتوا، برنامه ‌درسي، محيط و فضاي آموزشي، برنامه درسي و نحوه ارزشيابي بر تجربيات موفقيت‌آميز باعث افزايش آمادگي عاطفي مثبت براي يادگيري جديد مي‌شود.

اسلاید 98: Educational Psychology Dr Sharifzadeh98- راه‌هاي شخصي پردازش اطلاعات در جريان يادگيري مفاهيم و اصول - ترجيحات فرد هستند (نحوه استفاده از توانايي) نه توانايي‌هاي او.- چگونگي يادگيري يادگيرنده اشاره دارند نه به ميزاني كه او به خوبي از عهده يادگيري برمي‌ايد همه به يك شيوه ياد نمي‌گيرند. افراد مختلف سبك‌هاي يادگيري مختلف دارند. تاثيرگذاري سبك‌هاي مختلف بر يادگيري و پيشرفت تحصيلي و آموزشيلزوم آگاهي آموزشگران از انواع و ماهيت سبك يادگيري فراگيران به منظور تسهيل يادگيري فراگيران از طريق بهره‌گيري از روش‌هاي تدريس، محيط آموزشي، فناوري آموزشي و ... مناسب با سبك هر فراگيرسبك‌ يادگيري learning style

اسلاید 99: Educational Psychology Dr Sharifzadeh99سه دسته سبك‌ يادگيريسبك يادگيري شناختيطريقه درك موضوع، به خاطرسپاري اطلاعات، انديشيدن درباره مطالب، حل مسايل توسط فرد سبك يادگيري عاطفيدربرگيرنده ويژگي‌هاي شخصيتي و هيجاني مانند پشتكار، تنها كاركردن يا كار گروهي، پذيرش يا رد مشوق‌هاي بيرونيسبك يادگيري فيزيولوژيكي (جنبه زيست‌شناختي)در برگيرنده واكنش فرد به محيط فيزيكي موثر بر يادگيري او همانند ترجيح مطالعه در شب يا در روز يا ترجيح مطالعه در محيط گرم يا سرد، ترجيح سخنراني به خواندن متن يا انجام تكليف عملي، يادگيري مطالب از روي شكل و نمودار،

اسلاید 100: Educational Psychology Dr Sharifzadeh100سبك يادگيري شناختي: راه‌هاي انديشيدن و به جهان نگريستن1- سبك‌هاي وابسته به زمينه و نابسته به زمينه field dependence and field independence- قضاوت‌ها و برداشت‌هاي شخصي برخي افراد تحت تاثير زمينه موضوع يادگيري و برخي ديگر تحت تاثير زمينه نيست.افراد داراي سبك وابسته كلي‌نگر و افراد داراي سبك نابسته تحليل نگر هستند. وابسته به زمينه ممكن است نتواند از روي توضيح و شكل، قطعات دوچرخه را روي هم سوار كند ولي فرد نابسته به زمينه اين كار را به راحتي انجام مي‌دهد. وابسته به زمينه‌ها، جذب ديگران مي‌شوند، شغل‌هاي ارتباطي و اجتماعي (همانند معلمي) و رشته‌ها و موضوعات درسي مرتبط با مردم (نظير جامعه‌شناسي) را انتخاب مي‌كنند / نابسته به زمينه، مشاغل داراي تعامل كمتر با مردم (مهندسي)، موضوعات درسي همانند رياضيات و علوم (كمتر با مردم سروكار دارند را انتخاب مي‌كنند.وابسته به زمينه در يادگيري و يادآوري مطالب اجتماعي موفق‌تر هستند. / نابسته به زمينه دوست دارند تنها كاركنند، به ساماندهي پروژه و حل مسئله بپردازند و هدفشان را خود تعيين كنند.- وابسته به زمينه كار گروهي، تعامل بيشتر با آموزشگر، تكاليف سازمان‌يافته و تقويت بيروني را ترجيح مي‌دهند معمولاً افراد در حد واسط پيوستاري قرار مي‌گيرند كه يك سر آن بسته به زمينه و سر ديگر آن، نابسته به زمينه است.

اسلاید 101: Educational Psychology Dr Sharifzadeh1012- سبك‌هاي تكانشي و تاملي impulsive and reflective يا بعد سرعت شناختي (سرعت يادگيرندگان در پاسخ‌دهي به تكاليف شناختي)يادگيرندگان تكانشي سريع كار مي‌كنند اما اشتباهات بيشتري مرتكب مي‌شوند. / يادگيرندگان تاملي كند كار مي‌كنند اما اشتباهات كمتري مي‌كننديادگيرندگان تكانشي در پاسخ به پرسش‌ها، اولين جوابي را مي‌دهند كه به ذهنشان مي‌رسد (مهم سرعت پاسخ‌دهي است)/ يادگيرندگان تاملي پيش از پاسخ‌دهي و حرف‌زدن زماني را صرف فكر كردن مي‌كنند تا جواب صحيح بدهند. هر چند اين بعد از سبك يادگيري در خانه شكل مي‌گيرد اما مدرسه در تقويت و تغيير آنها موثر است.دانشجويان تكانشي كه يك سال را در كلاس درس معلمي تكانشي مي‌گذرانند ممكن است سبك تاملي پيدا كنند.اين دو سبك بر همديگر برتري نداردموفقيت در حل مسئله به انطباق سبك با تكليف مورد نظر وابسته است.حل مسايل ساده داراي تنها يك جواب قابل قبولمسايل پيچيده با ابعاد و جواب‌هاي محتمل چندگانهموفقيت نسبي تاملي‌هاموفقيت نسبي تكانشي‌ها: سرعت در انتخاب راه‌حلها

اسلاید 102: Educational Psychology Dr Sharifzadeh1023- سبك‌هاي همگرا، واگرا، جذب كننده و انطباق‌يابنده (مبتني بر الگوي يادگيري تجربي كلب)چرخه يادگيري كولب آزمايشگري فعالتامل و بازانديشي (مشاهده تاملي)تجربه عيني (انجام يك عمل)فرضيه‌سازي و نظريه‌پردازي (مفهوم‌سازي انتزاعي)

اسلاید 103: Educational Psychology Dr Sharifzadeh103چهار شيوه يادگيري در چرخه يادگيري كولب تجربه عيني : ارتباط با ديگران، حساس به احساس خود و ديگران، آموختن از تجارب خاصمفهوم‌سازي انتزاعيتاكيد بر تحليل منطقي انديشه‌ها، بكارگيري طرح‌هاي نظامدار، عمل بر مبناي درك و فهم انديشمندانهآزمايشگري فعالتوانايي انجام دادن امور، خطر كردن و تاثيرگذاري بر ديگران از طريق عمليمشاهده تاملي مشاهده دقيق پيش از داوري، ديدن امور از زواياي مختلف، جستجوي معاني امورمفهوم‌سازي انتزاعي + آزمايشگري فعال = سيك يادگيري همگرا convergenceتجربه عيني + مشاهده تاملي = سيك يادگيري واگرا divergenceمفهوم‌سازي انتزاعي + مشاهده تاملي = سبك يادگيري جذب‌كننده assimilator آزمايشگري فعال + تجربه عيني = سيك يادگيري انطباق‌يابنده accommodatorچهار سبك ناشي از تركيب چهار شيوه

اسلاید 104: Educational Psychology Dr Sharifzadeh104توصيفشيوه يادگيريسبك- قوي در كاربرد عملي انديشه‌ها- داراي عملكرد خوب در مواقعي كه فقط يك جواب درست موجود است (آزمون‌هاي هوش)- استدلال و ارايه دليل و برهان به صورت قياسي در مورد مسايل خاص- غيرهيجاني، ترجيح كار با اشيا به جاي كار با انسانها / ترجيح مسايل و امور فني بر موضوعات اجتماعي و بين فردي- علايق محدود و ترجيح كسب تخصص در علوم فيزيكي (امور تخصصي و فني)- بسياري از مهندسان چنين سبك يادگيري دارندمفهوم‌سازي انتزاعي + آزمايشگري فعالهمگرا- تخيل و احساس قوي- توانا در توليد انديشه و ديدن امور از زواياي مختلف / علاقه‌مند به ابراز انديشه‌هاي متنوع- علاقه‌مند به مردم و كار با آنها و گردآوري اطلاعات- علاقه‌هاي فرهنگي وسيع- متخصص در امور هنري- افراد موفق در علوم انساني و هنرهاي زيباتجربه عيني + مشاهده تامليواگرا- توانا در ابداع الگوهاي نظري - توانا در استدلال استقرايي (كسب و درك اطلاعات گسترده و بيان آنها به صورتي دقيق و خلاصه و منطقي)- بيشتر به مفهوم‌هاي انتزاعي علاقه‌مند است تا مردمعدم علاقه‌مندي به استفاده عملي از نظريه‌ها گرايش به علوم پايه و رياضيات- مايل به كار در حوزه‌هاي علمي، اطلاعاتي، پژوهش و برنامه‌ريزيمفهوم‌سازي انتزاعي + مشاهده تامليجذب كننده- داشتن بيشترين توانايي در انجام كارها (علاقه به تجارب دست اول و درگيري در امور چالش‌برانگيز)- توان انطباق سريع با امور فوري - مسايل را به صورت شهودي حل مي‌كند.- اتكا به ديگران براي كسب اطلاعات - انتخاب مشاغل عملي (بازاريابي و فروشندگي)تجربه عيني + آزمايشگري فعالانطباق يابنده

اسلاید 105: Educational Psychology Dr Sharifzadeh105سبك‌شناسي سولمان و فيلدر: چهار بعد پيوستار گونه - بعد پردازش: فراگيران فعال _ فراگيران بازانديش؛ - بعد دريافت مطالب : فراگيران حس‌گرا _ فراگيران شهودي؛- بعد درونداد : فراگيران بصري _ فراگيران شفاهي (كلامي)؛ و- بعد درك و فهم: فراگيران مرحله‌گرا _ فراگيران كل‌گرا.هر سبك يادگيري داراي نقاط قوت و ضعف خاص خود است.يادگيرنده كامل نه از يك سبك خاص، بلكه متناسب با موقعيت و به صورت انعطاف‌پذير از تركيبي از سبك‌هاي يادگيري مختلف استفاده مي‌كند. بر اساس نتايج پژوهش‌هاي صورت گرفته سبك‌هاي يادگيري ممكن است بر حسب جنسيت، سطح تحصيلات، رشته تحصيلي، شيوه تربيتي خانواده، هوش و غيره متفاوت باشد.هر آموزشگر بايد در ابتداي دوره با اجراي آزمون سبك يادگيري فراگيران رابشناسد و با تنوع‌بخشي به روش‌ها و عناصر محيط آموزشي، دانشجويان را در انتخاب سبك يادگيري مورد نظر ياري دهد.

اسلاید 106: Educational Psychology Dr Sharifzadeh106سبك تفكر thinking style ‌ : نحوه انديشيدن 1) قانون‌گذار: - دوست دارند كار را به ميل خود انجام دهند.- به خلق، طراحي و تدوين امور علاقمندند.- دوست دارند قوانين خودشان را وضع كنند (منتقد وضع موجود و عدم علاقه به تكاليف درسي)- علاقه به مسايل سازمان نيافته (مقالات ابتكاري، سرودن شعر، نوشتن داستان، طرح مسايل رياضي و پروژه‌هاي علمي، تصميم‌گيري درباره امور زندگي)2) اجرايي : علاقه مند به اجراي قوانين و مقررات و هدايت توسط ديگران- پسنديدن مراحل پيچيده امور اداري و مقررات سفت و سخت (مرد عمل و مجري قانون)- علاقه به مسايل سازمان‌نيافته (نوشتن مقالات منعكس‌كننده ديدگاه‌هاي ديگران، حفظ داستان و اشعار ديگران، حل مسايل طرح شده از سوي ديگران، پيروي از دستورات ديگران در زندگي)3) قضايي : علاقه به داوري درباره امور و ارزشيابي مسايل گوناگون- تحليل و ارزيابي انديشه‌ها و امور- علاقه به نوشتن مقالات انتقادي و تفسيري، گزارش خبري، اظهار نظر و داوري درباره مردم ، ارزشيابي برنامه‌ها و پروژه‌ها

اسلاید 107: Educational Psychology Dr Sharifzadeh107آمادگي يادگيرندگانتوانايي ذهني و رشد شناختي (مراجعه به نظريات پياژه، ويگوتسكي و برونر)

اسلاید 108: Educational Psychology Dr Sharifzadeh108نظريه‌هاي رشد شناختينظريه‌هاي معاصر يادگيري1) نظريه‌هاي ارتباطي: يادگيري عبارت است از ايجاد و تقويت رابطه محرك و پاسخالف) ابتدا وضع، حالت يا موقعيتي بر فرد تاثير مي‌گذارد (محرك S: stimulus (ب) پس از آن واكنش يا پاسخي نسبت به موقعيت از فرد سر مي‌زند. (R: response)ج) بين آن وضع و پاسخ ارتباط برقرار مي‌شود.نظريه شرطي كلاسيك (classical conditioning)- پالوفنظريه شرطي‌سازي عامل (operant conditioning)- اسكينرنظريه آزمون خطا (trial and error)- ثورانديك

اسلاید 109: Educational Psychology Dr Sharifzadeh1092) نظريه‌هاي شناختي و ميداني يا روانشناسي گشتالت - ميدان: يادگيري بر فهميدن (understanding) و شناخت (cognition) استوار بوده و عبارت است از تنظيم رفتار ناشي از تاثير متقابل موجود زنده با محيط خويشنظريات عمدهنظريه گشتالت (gestalt theory)، نظريه ميداني (field theory) يا ميدان شناختي، نظريه ارگانيسميك يا آلي (theory organismic )، نظريه شناخت شناسي تكويني پياژه، يادگيري اكتشافي برونر، يادگيري معنادار كلامي آزوبل، انسان‌گرايي راجرز صاحب‌نظران عمده ورتايمر، كافكا، كهلر، لوين و پياژه

اسلاید 110: Educational Psychology Dr Sharifzadeh110ذهن اوضاع و احوال را به صورت كل يا واحد دريافت نموده و سپس بتدريج اجزاي آن را درك مي‌كند.ذهن عناصر و اجزاي تشكيل دهنده يك وضعيت را نه به صورت مستقل و جدا بلكه مانند مجموعه‌هاي متداخل و يكپارچه درك مي‌كند. يادگيرنده به طور ناگهاني به راه‌حل مسئله يا راه‌حل اصلي مي‌رسد و بينش و شهود در آن نقش مهمي دارد.مفروضات نظريه گشتالتنظريه ميدان لوينرفتار هر فرد در يك لحظه معين تحت تاثيرهاي نيروهايي است كه همزمان در ميدان روانشناختي او عمل مي‌كنند.انتظارات، احساسات، نيازها و گرايش‌ها نيروهاي دروني بوده كه با نيروهاي بيروني در تعاملند. تغيير در اين نيروها منجر به تغيير رفتار مي‌شود.

اسلاید 111: Educational Psychology Dr Sharifzadeh111نظريه ‌هاي شناختي در قياس با نظريه‌هاي ارتباطيتاكيد بر روي كليت تجربه يادگيري تغيير در معرفت يا شناخت است نه تغيير در پاسخ.يك عمل موفقيت‌آميز بيشتر به درك روابط در وضع حاضر بستگي دارد تا تجربه‌هاي گذشته.ارجيحت فرايندهاي ذهني (نظير بينش و ادراك) در يادگيري و تغيير رفتار.

اسلاید 112: Educational Psychology Dr Sharifzadeh112تشريح سه نظريه مهم شناختي

اسلاید 113: Educational Psychology Dr Sharifzadeh113نظريه ‌شناخت شناختي تكويني (genetic epistemology) يا رشد شناختي (cognitive development) ژان پياژه (Jean Piaget)- بررسي منشا و تكامل دانش و فعاليتهاي شناختي- مطالعه رفتار و انديشه‌هاي كودكان و تعميم آن براي شناسايي اعمال و افكار بزرگسالان- بررسي كنش متقابل يا تعامل بين جاندار و محيط زندگي او از طريق سازگاري بيروني و سازمان درونيپياژه: روان كودك را به گياهي تشبيه مي‌كند كه از يك سو تحت تاثير محيط خارجي است و از سوي ديگر «از درون و متناسب با نيروهاي داخلي» به رشد خود ادامه مي‌دهد. چنين ديدگاهي به فعال بودن روان كودك و تاثيرگذاري بر محيط خارجي تاكيد مي‌كند. به چنين تاثيرگذاري و تاثيرپذيري، الگوي تاثير متقابل زيستي (the biological interplay model)  گفته مي‌شود. رشد شناختي ادراكي كودك وابسته به رشد طبيعي اوست و چنين رشدي خود از دوره‌ها و مراحل مختلفي تشكيل شده كه هر مرحله مكمل مرحله پيش از خود در نظر گرفته شده است.

اسلاید 114: Educational Psychology Dr Sharifzadeh114مفاهيم اصلي نظريه پياژهالف) جذب، درونسازي يا همگون‌سازي (assimilation) : ارايه پاسخي از پيش‌تعيين شده يا انجام رفتاري در موقعيت تازه كه در موقعيت‌هاي گذشته انجام مي‌داده است (ناميدن يا تصور يك هواپيما در اسمان به يك پرنده بزرگ سفيد از سوي افراد يك منطقه دورافتاده در اولين بار)فرايند تغيير ادراكات جديد براي همخواني با ساختار شناختي، ذهنيت يا تجربه و برداشت قبلي- مثال قياسي: تغيير مواد غذايي براي قابل جذب شدنسازگاري يا همسازي (adaptation): برخورد و سازش با محيط در جريان تعامل فرد و محيط به دو صورت جذب و تطابق يا انطباقب) برونسازي يا انطباق (accommodation) : تغيير رفتار براي سازگاري با محيط كه خالص‌ترين نمونه آن تقليد از رفتار ديگران توسط خردسالان در هنگام رويارويي با وضعيت جديد- تغيير ساختار شناختي براي همخواني با ادراكات جديد- مثال قياسي: تغيير و تحولات بدن (مكانيكي و فيزيولوژيكي ) براي جذب غذا

اسلاید 115: Educational Psychology Dr Sharifzadeh115سازمان (ORGANIZATION) - هماهنگي كامل و ارتباط اعمال ذهني يا نظم منطقي حاكم بر دستگاه شناختي دستگاه شناختي كليت منسجمي است كه هيچ جزء آن بدون تاثيرگذاري ساير اجزا تغيير نمي‌كند.سازماندهي: «همه جانوران اعم از انسان و حيوان مي‌كوشند رفتار و كردار خود را در شكل و قالب موثري عرضه كنند - مثال: هماهنگ شدن اعمال و رفتارهاي مجزا (ديدن، حركات دست و پا، و غيره) براي انجام يك رفتار مركب (رانندگي) يا مهياشدن انسان براي زندگي بر روي زمين و ماهي براي زندگي در دريا سازمان و سازگاري دو فرآيند مكمل يك مكانيسم واحد اعم از حل مسئله، تفكر و غيره هستند.تفكر از طريق سازگاري با رويدادها سازمان مي‌يابد و از طريق سازمان دادن خود به فعاليتها نظام مي‌بخشد.

اسلاید 116: Educational Psychology Dr Sharifzadeh116تغيير ساختار شناختي براي رويارويي با موقعيت تازه و جبران عدم تعادل عدم برخورد درست با موقعيت تازه منجر به عدم تعادل مي‌شود. هر تعادلي مقدمه‌اي براي رسيدن به تعادل بعدي است و اين تعادل جويي همواره ادامه دارد ولي فرد هيچ‌گاه به يك تعادل واقعي و كامل دست نمي‌يابد. علت عدم حصول تعادل واقعي و كامل اين است كه محيط و محرك‌هاي خارجي همواره در حال تغيير و تحول هستند و به تبع آنها نيز تعادل ذهني امري موقتي خواهد بود. تعادل يابي (equilibration)

اسلاید 117: Educational Psychology Dr Sharifzadeh117هوش: نوعي فعاليت زيستي مستمر و دايما در حال تغيير براي ايجاد، گسترش ساختارهاي ذهني به منظور فراهم‌ساختن امكان تعامل سودمند بين فرد و محيط- هوش ايستا نيست بلكه دايما در حال تكامل است. - هوش از نظر پياژه فرايند سازگاري با محيط است كه بر اساس محتوا، ساختار و كاركرد مي‌توان آن را توصيف كرد. 1) محتوا(content)، عبارت است از جنبه‌هاي قابل مشاهده هوش كه عبارت است از پاسخهاي فرد در برابر محرك‌هاي آشكار- محتوا در نظريه پياژه معادل رفتار است2) ساختار(structure)، ساختمان ذهن يا انديشه‌هاي فرد كه حاصل تعامل پيچيده عوامل زيستي و تجربي بوده و در مقاطع مختلف عمر با هم متفاوت است.

اسلاید 118: Educational Psychology Dr Sharifzadeh118كودك در تماس با محيط ابتدا به عمل مي‌پردازد كه اعمالي آشكار هستند اما بعداً به صورت مجموعه‌اي هماهنگ در مي‌ايند كه بيشتر جنبه ذهني داشته و به آنها طرحواره علمياتي (operations) مي‌گويند.ساختهاي شناختي با اجتماع طرحواره‌هاي مختلف تشكيل مي‌شود. جريان رشد شناختي از طرحواره‌هاي بازتابي (REFLEXIVE)آغاز شده ، به طرحواره‌هاي حسي-حركتي و سرانجام به ساخت شناختي مي‌رسد.طرحواره‌هاي مربوط به اعمال اشكار در مراحل اوليه رشد بعدا به صورت طرحواره‌هاي اعمال دروني شده مراحل بعد يا عمليات ذهني تبديل مي‌شود.ساختهاي شناختي دوران كودكي طرحواره (schema) يا قالب‌هاي فكري ناميده مي‌شوند كه عبارتند از الگوي رفتاري داراي نظم و هماهنگي همانند مكيدن، ديدن و غيرههر جاندار در مراحل مختلف رشد بايست از مجموعه‌اي از طرحواره‌ها براي تعامل با محيط برخوردار باشد.

اسلاید 119: Educational Psychology Dr Sharifzadeh1193)كاركرد: به سازگاري (جذب و تطابق) و سازمان اطلاق مي‌شود و تمايلات فطري يا ذاتي فرد را نشان مي‌دهند. كاركرد به زبانساده عبارت است از كاربرد سودمند معلومات و مهارت‌هاي كسب شده در تعامل با محيط پيرامون.هوش و تفكر: هوش به دوره خاصي از رشد محدود نمي‌شود و كودكان خردسالي كه زبان نياموخته‌اند نيز رفتار هوشمندانه دارند.- اما تفكر مستلزم زبان‌آموزي است. كودكان پيش از زبان‌آموزي داراي تفكر نيستند.- تفكر مستلزم دروني‌سازي امور است در حالي كه هوش هم با پديده‌هاي واقعي و محسوس سروكار دارد و هم پديده‌هاي نمادي همانند زبان

اسلاید 120: Educational Psychology Dr Sharifzadeh120شناخت (cognition)تمام دانشي است كه آدمي‌به دست مي‌آورد و در مجموع تفكر، حافظه، تشكيل مفهوم و ادراك را در بر مي‌گيرد. در نگاه رايج به مسأله شناخت، شناخت آدمي ‌به منزله رونوشت و عكسي از واقعيت خارجي در نظر گرفته مي‌شود كه از طريق حواس بر ذهن نقش مي‌بندد. از ديد پياژه شناخت يك جريان پوياست. او شناخت را معلول رابطه متقابل استعدادهاي ذهني فرد و تاثيرات محيط خارج مي‌داند.

اسلاید 121: Educational Psychology Dr Sharifzadeh121از نظر پياژه رشد رواني همانند رشد بدني فرد توام با يك سري دگرگوني‌هاي منظم و متوالي است، ورود به مرحله بالاتر مستلزم طي كردن مرحله قبلي است و بطور تدريجي رخ مي‌دهدمحدوده سني هر دوره تقريبي بوده و ممكن است براي افراد مختلف متفاوت باشد.دو جنبه رشد شناختي از منظر پياژهرواني – اجتماعي:تمام عواملي است كودك از محيط دريافت مي‌كند همانند عوامل خانوادگي، آموزشگاه و نظام پرورشيروانشناختي جنبه‌اي از رشد است كه به خودي خود و صرفاً در طي زمان رخ مي‌دهد همانند رشد هوشمراحل رشد شناختي

اسلاید 122: Educational Psychology Dr Sharifzadeh122مرحله اول : حسي حركتي (sensori-motor) : 2 سال اول زندگيفعاليتهاي شناختي اين مرحله به اعمال حسي و حركتي و رفتارهاي غيركلامي معطوف است.در اين دوره كودك سرگرم كشف ارتباط ميان اعمال خود و پيامدهاي آن (علت و معلول و رابطه علي بين پديده‌ها ) است. براي مثال او كشف مي‌كند براي دست زدن به يك شيء خاص تا چه ميزان بايد دست خود را دراز كند. در اين دوره جهان اطراف كاملا نامنظم و آشفته به نظر مي‌آيد. كودك از وجود مستقل خويش غافل است و نمي‌تواند ميان خود و جهان پيرامونش تمايز قائل شود.خود محوري”‌ (egocentric) همه چيز حول محور خود كودك تعريف مي‌شود. تا پيش از يك سالگي جهان پيرامون كودك حالت ثبات و دائمي ‌ندارد و غياب هر شيئي مساوي با عدم آن خواهد بود. اما پس از مدتي اولين، مهم‌ترين و اساسي‌ترين اكتشاف شناختي كودك يعني پايداري شيء (object permanence) رخ مي‌دهد. كودك به اين نكته پي مي‌برد كه اگر حتي اشياي در معرض حواس او قرار نگيرند باز هم وجود خواهند داشت. كودك در پايان اين دوره به تفاوت ميان احساس يك شيء و خود شيء پي مي‌برد.

اسلاید 123: Educational Psychology Dr Sharifzadeh123در اين مرحله هنوز كودك قادر به تفكر عملياتي يا منطقي نشده است.در اين دوره كودك اين توانايي را پيدا مي‌كند كه ميان اشيا و حواس خود تمايز قائل شود. ويژگي اصلي اين دوره رشد كاركرد‌هاي نمادي در قلمرو زبان است. كودك با دروني كردن جهان خارج در ذهن خود، به خيالپردازي پرداخته و از علائم و نشانه‌ها استفاده مي‌كند. مسلما «زبان عالي‌ترين و پيچيده‌ترين روش نمادي است كه كودك در اين دوره فرا مي‌گيرد». «خود محوري» كودك همچنان پا برجاست. كودك چنين تصور مي‌كند كه نام هر شيئي بخشي از خود آن شيء است و يا اين‌كه رويا‌هاي او اموري واقعي در جهان خارج هستند. كودك در اين دوره اشيا را صرفا بر حسب يك ويژگي طبقه‌بندي مي‌كند. براي مثال ”همه قطعات چوبي قرمز را صرف نظر از شكل آنها، يا تمام قطعات چوبي مربعي شكل را صرف نظر از رنگ آنها در يك گروه قرار مي‌دهد.“هنوز قادر به طبه‌بندي اشيا و امور بر حسب قوانين منطقي نيست.كودكان در اين مرحله اشيائ و امور را جاندار مي‌پندارند (جاندارانگاري).مرحله دوم: پيش عملياتي (preoperational) (2تا7 سالگي) شامل پيش لز ظهور مفاهيم و مرحله شهودي

اسلاید 124: Educational Psychology Dr Sharifzadeh124در اين دوره به دستكاري نشانه‌ها مي‌پردازد و قادر است درباره اشيا و رويدادها به طور منطقي فكر كند. با وجود اين تفكر منطقي كودك محدود به مسائل و امور عيني (تشخيص مكعب بزرگتر از بين سه مكعب) است نه امور فرضي و انتزاعي.چند سو نگري: هر شيء و يا رويدادي را از جنبه‌ها و سطوح مختلف مورد بررسي و طبقه بندي قرار مي‌دهد كاهش خودمداري: در اين دوره كودك كشف مي‌كند ديگران نيز همچون او داراي اعتقادات و علايق مختلف هستند. كودك قادر است كه خود را در موقعيت ديگران قرار دهد و آنها را درك كند. ناتوانايي در تفكيك فرضيه‌ها و واقعيت‌ها: در اين دوره، كودك برخلاف بزرگسالان كه تلاش مي‌كنند واقعيت‌ها را معيار آزمون فرض‌هاي خود قرار دهند، بر اين امر اصرار دارد كه فرض‌هاي او صحيح بوده و تلاش مي‌كند هر جا ميان نظرات او و واقعيت‌ها تفاوت وجود دارد، تعبير مناسب ديگري از آنها ارائه كند. چنين ناتوانايي‌اي در تفكيك فرضيه‌ها و واقعيت‌ها موجب روي آوردن به انواع تفكرات فلسفي اسرار آميز مي‌شود. به درك مفهوم بقا نايل مي‌شود: علي‌رغم ايجاد تغيير در شكل ظاهري يا وضع مكاني يك شي، اگر چيزي به اضافه يا از آن كاسته نشود، در مقدار واقعي آن تغيير ايجاد نمي‌شود (ريختن يك مقدار مايع در دو ظرف متفاوت)كودك در اين مرحله به توانايي طبقه‌بندي‌كردن (بر حسب شباهت‌ها و تفاوت‌ها و درك روابط بين آنها) و رديف‌كردن (قراردادن اشيا بدنبال هم بر حسب يكي ويژگي همانند طول) نايل مي‌شود.در اين مرحله او به توانايي درك مفهوم عدد و كاركردن با اعداد مي‌رسد.مرحله سوم: عمليات عيني ‌(concrete operations)يا محسوس محدوده سني 7-11

اسلاید 125: Educational Psychology Dr Sharifzadeh125در اين دوره تفكر نوجوان از قلمرو واقعيات عيني و محسوس فاصله گرفته و به قلمرو انتزاعيات وارد مي‌شود. (بدون اينكه چيزي را ببيند در مورد آن بينديشد)رسيدن به تفكر فرضيه‌اي – قياسي: فرد در اين مقطع قادر است نظريه‌ها و الگوهاي مختلفي را در مورد جهان خارج و واقعيات مربوط به آن مطرح كند. او به اين نكته پي مي‌برد كه نظريه‌ها و الگوها در باب واقعيت‌هاي جهان خارج در واقع بيانگر وضعيت مفروض است و نه وضعيت خود واقعيت‌ها. نوجوان براي آينده خود آرمان‌ها و هدف‌هايي را ترسيم مي‌كند و در جهت تحقق آنها گام بر مي دارد (آرمانشهرپنداري اعتراض‌گونه).در آخرين دوره رشد شناختي هر چند نوجوان قادر به شناخت منطق واقعيت‌ها شده است لكن در اين توانايي، شناختي، عميق و لازم را كسب نكرده است. در نتيجه نوجوان در داشتن اين توانايي، شناختي مبالغه كرده و به حالت جديدي از خود محوري «توانايي نامحدود فكر» دچار مي‌شود. مهم‌ترين ضعف اين دوره آن است كه فرد نمي‌تواند پي به اين نكته برد كه در تفكر همه چيز امكان تحقق دارد ولي چنين چيزي براي واقعيت صادق نيست. مرحله چهارم: عمليات صوري ‌(formal operations) 11تا 15سالگي (و گاهي تا سنين بزرگسالي).از نگاه پياژه پس از دوره چهارم ديگر شاهد تغيير كيفي در ظرفيت‌هاي شناختي انسان نخواهيم بود و تنها محتواي فكري و نه ساخت‌هاي ذهني فرد عميق و گسترش مي‌يابد

اسلاید 126: Educational Psychology Dr Sharifzadeh1261) واقعيت خارج از ذهن وجود دارد و ذهن همانند دوربين عكاسي از واقعيت عكس‌برداري نموده و تصويرها را در ذهن خود ذخيره مي‌كند. بزرگسالان نسبت به كودكان تصاوير بيشتري گرفته و ذخيره كرده‌اند. افراد با هوش داراي دوربين‌هاي سريع و دقيق‌ترند (رئاليسم).2) هيچ چيز خارج از ذهن وجود ندارد و واقعيت ساخته و پرداخته ذهن است. ذهن مانند پروژكتور شناخت درباره جهان را روي يك صفحه سياه (دنياي پيرامون) مي‌تابد. ما هرگز چيز تازه‌اي نمي‌آموزيم زيرا هيچ چيز خارج از ذهن ما نيست و تمامي دنيا ساخته و پرداخته فرآيندهاي ذهني است (ايده‌آليسم).3) نگاه پياژه: دنياي خارج از ذهن وجود دارد اما آنچه از واقعيت در ذهن ما شكل مي‌گيرد نسخه برگردان واقعيت نيست بلكه تصوير بي‌همتايي است كه ذهن همانند نقاش به مدد تجارب شخصي خود از تعامل با محيط ترسيم مي‌كند. برداشت افراد مختلف از واقعيت جهان هستي و محيط پيرامون متفاوت است.درك مفهوم يك چيز بر يادگيري كلمه معرف آن مقدم است.تاكيد بر فعاليت و تجربه‌اندوزي در آموزش و پرهيز از حفظ طوطي‌وار مطالب انتزاعي و نامانوسنسبت واقعيت و ذهن: يك تامل فلسفي

اسلاید 127: Educational Psychology Dr Sharifzadeh127دو فرايند تكامل ذهني از منظر پياژهفرايند اساسي و خودجوش رشد و تحول development شامل چهار عاملفرايند يادگيري را كه مي‌توان ايجاد كرد و محدود به موقعيت‌هاي معين است.1) رشد دروني يا رسش maturation فرايند بلوغ جسماني كه براي فعاليت رواني لازم است. 2) تجربه : برخورد با محيط3) انتقال اجتماعي: تاثيرات مختلف عوامل اجتماعي بر فرد (كودك) از طرف والدين، كتاب درسي، معلم، تبادل اطلاعات، تقليد و غيره4) تعادل‌يابي: فرآيند خودنظم‌دهي از طريق تركيب و هماهنگ نمودن سه عامل قبلكسب يك ساخت جديد از عمليات ذهني نه دادن پاسخ‌هاي تازه به موقعيت‌هاي بخصوص يادگيري واقعي نتيجه رشد شناختي است. - رشد و تحول مقدم بر يادگيري است.

اسلاید 128: Educational Psychology Dr Sharifzadeh128- مراحل مختلف رشد شناختي مطرح شده توسط ژان پياژه  به لحاظ كيفي با يكديگر تفاوت دارند. مقصود از تفاوت كيفي اين است كه دريافت كودك از خود و جهان و پيرامونش در مراحل مختلف رشد متفاوت است و مسلما نحوه برخورد با مسائل و تعبير و تفسير آنها نيز به اشكال مختلف صورت مي‌گيرد. - هر يك از مراحل مختلف رشد شناختي، ساخت و عملكرد خاص خود را دارد. اين به معني آن است كه تحول فكري همه كودكان با نظم معين و در زمان نسبتاً معين ظاهر مي‌شود و كودك نمي‌تواند بدون طي مرحله پيشين به مرحله بعدي وارد شود.  -دامنه زماني تحول شناختي از يك مرحله به مرحله ديگر به تناسب وضعيت دروني كودك  و شرايط محيط خارج متفاوت است. - پياژه مراحل مختلف رشد كودك را با توجه به پژوهش‌هاي گسترده‌اي كه زمينه شكل‌گيري مفاهيم مختلف شناختي  مفاهيمي ‌همچون مكان، فضا، زمان، عليت، عدد، قانون و ...  انجام داده و همچنين با توجه به نحوه تخيل و زبان آموزي، رفتار و اخلاق كودك بيان كرده است.چند نكته درباره مراحل رشد شناختي) يك جمع‌بندي)

اسلاید 129: Educational Psychology Dr Sharifzadeh129آموزه‌هاي نظريه پياژه براي فرايند آموزش- يادگيري1) فرايندهاي فكري كودكان و بزرگسالان با هم تفاوت اساسي دارند. درك فرايندهاي شناختي كودكان نيازمند تصور خود در موقعيت آنها و ديدن مسايل و پديده‌ها به روش خود آنها است.2) يادگيري كودك بويژه در سالهاي نخست نيازمند كار با اشيا و مواد محسوس و عيني است و در اين سالها كاركردن با مفاهيم، كلمات و ساير نمادها نمي‌تواند براي يادگيري سودمند باشد.3) نظريه پياژه مويد يادگيري اكتشافي فردي است: كودكان مفاهيم و اصول را خود شخصاً از طريق كاوش كشف مي‌كنند نه از راه توضيح و توصيف معلم4) كنش متقابل كودك با ديگران به رفع خودمداري و افزايش درك كلامي او كمك مي‌كند5) آموزش (برنامه درسي، مواد آموزشي، نوع و مقدار تكاليف و سرعت يادگيري) بايد بر نيازهاي فردي فراگيران، تفاوت‌هاي آنها و سطح درك و فهم آنها (مرحله رشد شناختي) منطبق باشد (فردي‌سازي آموزش)

اسلاید 130: Educational Psychology Dr Sharifzadeh130نظريه رشد شناختي – اجتماعي ويگوتسكيكنش متقابل بين يادگيرنده و محيط اجتماعي اهميت زيادي دارد.دانش، ارزش، نگرش، انديشه فرد در تعامل با ديگران تحول مي‌يابد نه به تنهايي.يادگيري بر رشد مقدم است (بر خلاف ديدگاه پياژه)سه عنصر مهم نظريه يادگيري ويگوتسكي1) فرهنگ و زمينه اجتماعي –تاريخيتغيير كاركردهاي نخستين ذهني (توجه كردن، حس كردن، ادراك كردن) به كاركردهاي عالي ذهني (حل مسئله و تفكر) تحت تاثير فرهنگ و زمينه تاريخي - اجتماعي2) نقش زبان در دروني‌سازي افكار و استدلال‌ها در سه دوره رشد زمانيالف) گفتار اجتماعي براي كنترل رفتار ديگران : ”بيا“، ”برو“ب) گفتار خودمحورانه : صحبت با خود براي كنترل رفتار خودج) گفتار دروني: با خود سخن گفتن بي‌صدا جهت هدايت انديشه و رفتار لازمه همه كاركردهاي عالي ذهن

اسلاید 131: Educational Psychology Dr Sharifzadeh1313) منطقه تقريبي رشد the zone of proximal developmentالف) توانايي حل مسايل به طور مستقل معرف سطح فعلي رشد فرد است.ب) توانايي حل مسايل با كمك ديگران نشان دهنده سطح رشد بالقوه است. منطقه تقريبي رشد: تفاوت بين سطح فعلي رشد و سطح رشد بالقوه است. براي شناسايي رشد فراگيران هم بايد سطح رشد فعلي و هم سطح رشد بالقوه آنها را در نظر گرفت. دامنه‌اي از تكاليف كه فرد (كودك) به تنهايي از عهده انجام آن برنمي‌آيد اما با كمك اموزشگر (بزرگسالان يا افراد بالغ‌تر) قادر است آنها را انجام دهد.

اسلاید 132: Educational Psychology Dr Sharifzadeh132از طريق الگودهي يا سرمش‌دهي (mentoring)، پاداش‌دهي، دادن بازخورد و پرسش و پاسخ مي‌توان دانشجويان را به سطح رشد بالقوه رساند.با توجه به تاثير تعيين‌كننده محيط اجتماعي بر رشد شناختي لازم است به مهياسازي اين محيط از جنبه پرورشي توجه شود.معلم نبايد منتظر بماند فراگيران به مرحله خاصي از رشد شناختي برسند بعد آموزش مناسب با آن سطح را به آنها ارايه دهد، بلكه پيشاپيش با ارايه آموزش چالش‌برانگيز (حاوي مسايل و تكاليف قدري فراتر از سطح توانايي‌هاي فعلي) و هدايت و راهنمايي، انها را به سطح رشد بالقوه‌شان برساند. لازم است به زبان (نوشتن، بحث كردن، خلق و توسعه مفاهيم، سخنراني و غيره) براي رشد كاركردهاي عالي ذهن توجه كافي صورت گيرد.گفتار دروني (با خود سخن گفتن) به منظور هدايت و كنترل انديشيدن در فراگيران تشويق شود.كاربردهاي نظريه ويگوتسكي در آموزشنظريه پياژه مويد آموزش اكتشافي فردي و نظريه ويگوتسكي مويد آموزش اكتشافي هدايت شده است.

اسلاید 133: Educational Psychology Dr Sharifzadeh133نظريه رشد شناختي برونراين نظريه بر فرآيند تفكر (رمزنگاري، دستكاري، ذخيره و سازماندهي اطلاعات جهان هستي) تاكيد مي‌ورزد.هدف آموزش و پرورش: پرورش متفكراني خودمختار و خودفرمانمراحل رشد ذهني برونرمرحله حركتي يا عملي (enactive): بازنمايي رويدادهاي تجربه شده به صورت پاسخهاي حركتي يا عمل (راندن دوچرخه) مرحله تصويري يا تجسمي (iconic): تجسم يا حفظ رويدادهاي تجربه شده به صورت تصاوير ذهني (ترسيم نقشه راه خانه تا محل كار، تصوير مراحل مختلف انجام يك كار و.. براي امور هنري حايز اهميت است.مرحله نمادي (symbolic): استفاده از يك نظام نمادي همانند زبان، اعداد و غيره براي كدگذاري، ذخيره يا بيان رويدادها و تجارب زندگي (توضيح كلامي مسير خانه تا محل كار)

اسلاید 134: Educational Psychology Dr Sharifzadeh134كاربردهاي آموزشي نظريه برونرآموزش بايد به گونه‌اي پياده شود كه با تفكر كودكان سازگار باشد و در عين حال آنها را به تفكر بيشتر وا دارد.هر حيطه‌اي از دانش را مي‌توان به يكي از نظام‌هاي سه گانه حركتي، تصويري و نمادي ارايه داد. تعيين نظام مناسب براي آموزش يك موضوع به فردي خاص نيازمند اطلاع از دانش قبلي و نوع تفكر مورد پسند او است. در صورت امكان بهتر است آموزش به صورت هر سه نظام فكري مذكور ارايه شود. از نظر برونر اين مراحل بطور متوالي رخ مي‌دهد.اين مراحل به ترتيب معادل حسي-حركتي، عمليات محسوس و عمليات صوري پياژه هستند.با افزايش سن و تجربه بر مقدار تفكر نمادي افزوده مي‌شود. با اينحال خيلي از تجارب در بزرگسالي به صورت حركتي و تصويري بازنمايي مي‌شود.

اسلاید 135: Educational Psychology Dr Sharifzadeh135براي مطالعه بيشتر در مورد نظريات يادگيري شناختي رجوع شود به:  پارسا محمد، روان‌شناسي رشد كودك و نوجوان، انتشارات بعثت، چاپ چهارم، 1371  جمعي از  نويسندگان، زمينه روان‌شناسي هيلگارد، جمعي از مترجمان، انتشارات تهران چاپ ششم، 1386 سيف،كديور و.، روان‌شناسي رشد (1)،سمت،1380 لطف آبادي، حسين، روان‌شناسي رشد (2) سمت، 1380