صفحه 1:
باسمه تعالی
دانشگاه پیام نور مشهد
گروه مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات
نیمسال اول ٩۲-۹۳
اصول و مبانی مدیریت
بخش سوم: مقاهیم سازمان و مدیریت
مصطفی جهانگیر
www.mjahangir.ir
Mjahangir.blogfa.com
mjahangirf@gmail.com
صفحه 2:
سازمان چیست؟
صفحه 3:
ِ سازمان چیست؟
جوامع امروزی را جوامع سازمانی مینامند.
* سازمانها بخشی از زندگی روزانة همه مردم را تشکیل میدهد.
* انسانها معمولاً در بیمارستانی(یک سازمان) متولد میشود.
* در مدرسهای (یک سازمان) درس میخواند.
* سازمان عبارتست از گروهی متشکل از دو یا چند تن که در محیطی با ساختار
منظم و از پیش تعبین شده برای نیل به اهداف گروهی با یکدیگر همکاری
صفحه 4:
خصوصيات مشترك بین همه سازمان
* هدف:
* روشنترین عامل برای تشکیل هر سازمان
* بدون هدف هیچ دلیلی برای تشکیل سازمان وجود ندارد.
* برنامه:
* سازمانها برای نیل به اهداف خود برنامههایی را تنظیم میکنند.
* بدون برنامه نمیتواتند فعالیت موّثری داشته باشند.
صفحه 5:
خحوصيات مشترك بین همه سازمان
منابع:
* سازمانها برای تیل به اهداف و اجرای برنامهها باید منابعی در اختیار داشته باشند.
* و آنها را به فعالیتهای مورد نظر اختصاص دهند.
* مدیر:
* سازمانها برای نیل به اهداف و اجرای برنامهها و تأمین منابع به مدیرانی تیاز دارند
که آنها را در این جهت. هدایت کنند.
صفحه 6:
انواع سازمانها
* سازمانهای انتفاعی و غیرانتفاعی:
* سازمانهای اتتفاعی سازمانهایی هستند که با هدف کسب سود تشکیل میشوند.
* سازمان های غیر اتتفاعی با اهدافی غیر از اهداف مالی تشکیل می شوند.
* سازمانهای دولتی و خصوصی:
* سازمانها از نظر مالکیت نیز به دو دستة دولتی و خصوصی تقسیم میشوند.
* سازمانهای دولتی توسط دولت کنترل و مدیریت می شوند.
صفحه 7:
سازمان و محیط
* محیط داخلی:
* احساسات. عواطف ارزشها. اعتقادات کارکنان. سهامداران و هیئت مدیره را دربر
میگیرد.
* محیط خارجی:
* به سازمان امکان میدهد تا مواد اولیه. پول. انرژی. اطلاعات و نیروی انسانی را
دریافت و آنها را به کالا یا خدمت تبدیل کند و مجدداً به محیط خارجی بازگرداند.
صفحه 8:
سازمان و محیط
* ذینفعان سازمان: افراد و گروههایی هستند که با پیگیری اهداف
سازماتی بر سازمان تاثیر میگذارند
* ذینفعان خارجی: اتحادیهها. عرضهکنندگان؛ رقیبان. مشتریان. گروههای
با منافع ویژه. سازمانهای دولتی و مانند آنها.
* ذینفعان داخلی: کارکنان» صاحبان سهام و هیئت مديرةْ سازمان
صفحه 9:
فتاوری
گرومهای با منافع ویژء
عوامل سیاسی
عرامل اجتماعی
عرامل اقتصادی
صفحه 10:
+ عوامل محیطی با تآثیر مسحتیم
القت) قیتقمان coral
- مشتریان (اقراد: سازمانهای دولتی. سازماتهای خصوصی و مانند آنها)
- عرضه کنندگات (عرخه کنندگات مواد خام. انرژی, امکانات. ثیروی اتساتی و ماتند
Cet
- دولت «(وضح قوانین. مقررات. آیینتامهها و ماتتد آنما)
-گروههای ذینفع (گروههای کنترل سلاح» حفاظت محیط زیست و مانند آنها»
- رسانهها (رادیو: تلویزیوت» مطبوعات و مانتد آتها)
اتحادیههای کارگری
موسسههای عالی (باتکها: موسبههای سرمایه گذاری. شرکتهای بیمه و مانند
آنها...»
ole
سایر گروههای با متاغع ویژه (برای نموته در بیمارستان. گروههای پزشکان.
هرستاران؛ بیمارات در سازمات بیمارستان تآثیر میگذارند».
ب» ذیتقمات داخلی
-کارکتان
هیشت مدیره
ا صاحيات سهام
*. عوامل محیطی با تآثیر غیرمستقیم
عوامل اجتماعی (آمارهای جمعیتی. ارزشهای اجتماعی.
اجتساعی و مانتد آتها»
بر صواسل: اعتصامین: زمزآنه: و :عرگیت ساینه پین ادا واه a ity pth Pag lage یه سا رون
Get ast
- عوامل سیاسی (ثبات محیط سیاسی. آزادی احزاب سیاسی و مانند آنها»
عوامل فتاوری (پیشرفتهای حاصل در علوم» تولیدات جدید فناووی»,میوام.
سوختی, انرژی خورشیدی و مانند آنها»
اپ و رسوم. تغییرات
صفحه 11:
صفحه 12:
* مدیریت: مجموعة وظایفی که رفتار و فعالیت سازمان را در مسیر هدف تنظیم. تصحیح؛
و راهنمایی میکند.
تقو
* سازمان و مدیریت لازم و ملزم یکدیگرند. وجود یکی بدون دیگری بیمعناست.
ت بینیاز نیست.
* مدیر در سازمان فعالیت میکند و هیچ سازمانی از مد:
صفحه 13:
13
تعریک مدیریت
* مدیریت عبارتست از:
* فرآیند برنامهریزی: سازماندهی. هدایت و نظارت و کاربرد كلية منابع قابل
دسترس برای رسیدن به هدفهای تعیین شده سازمان
* سه ویژگی مدیریت:
* مجموعهای فرآیندی از فعالیتهای مستمر و مرتیط است.
* متمرکز بر تحقق اهداف سازمانی است.
* از طریق همکاری با افراد و استفاده از سایر منافع سازمانی به این اهداف دست
لد
صفحه 14:
14 انواع مدیران از نظر سطح سازمانی
تولید کالاها و
مدیران عملیاتی(رئیس قسمت. سرپرست): مستول
خدمات
* مدیران میانی: پل ارتباطی بین مدیریت عالی و مدیریت عملیاتی سازمان و به
مدیران عالی گزارش می دهند.
مدیران عالی (مدیر عامل: مدیر کل: رییس): مسئول ادارة کل سازمان» تدوین
اهداف, خط مشیها و راهبردها را تدوین . و تعیین واکنشهای سازمان در برابر
محیط
صفحه 15:
۳۵ انواع مدیران از نظر فعالیتهای سازمانی
* مدیران وظیفهای (تخصصی): کارکنانی را با مهارتهای ویژه در یک زمينةٌ
خاص مانند حسابداری: امور پرسنلی. پرداخت بازاریابی و تولید
سرپرستی میکنند.
* مدیران عمومی : مسئول کليهْ وظایف و فعالیتهایی هستند که در یک
واحد پا یک سازمان انجام میشود و معمولاً دو پا چند بخش را با هم
هماهنگ میکنند.
صفحه 16:
16 مهارتهای مورد نیاز مدیران
* مهارتهای ادراکی
* مهارتهای انسانی
* مهارتهای فنی
* با توجه به سطوح مختلف مدیران. میزان وقتی که هر یک از آنها به اين
مهارتها اختصاص میدهند متفاوت است.
صفحه 17:
17 مهارنهای ادراحی
* این مهارتها توانایی هماهنگ کردن و وحدت dam فعالیتهای سازمان را به
مدير مىدهند.
* تا بتواند سازمان را به صورت یک کل در محیطی که آن را احاطه کرده
است مشاهده. و روابط متقابل بخشهای مختلف و چگونگی تخيير هر
قسمت در کل سازمان را پیشبینی کند.
صفحه 18:
18 مفارتهای انسانی
* این مهارتها به مدیر امکان میدهند تا با افراد. در کنار آنها و بهطور
موثر با آنها کار کند.
* مديران در همه سطوح به اين مهارت نیاز دارند. چون برای نیل به
اهداف سازمان به افراد داخل و خارج سازمان وایستهاند.
* مدیرانی که مهارتهای انسانی خوبی دارند میتوانند انگیزههای افراد را
درک و آنان را تشویق کنند تا در تصمیمگیریها مشارکت داشته باشند.
صفحه 19:
19
مفارتهای فنی
* این مهارتها به معنی توانایی بهکار بردن ابزار شیوهها و دانش مورد نیاز
برای اجرای یک زمینه تخصصی است.
معطوحمدیریث
درد
امدیریت)
ve
یدرد
مدیریت میانی
یدرد
مديريت عملباتي
مهارتهاى مورد تباز
مهارتهایادراکی
مهارتهایانسانی
مهارتهاى فتى
صفحه 20:
وظايف مدير
برنامهریزی
* سازماندهی
هدایت
* نظارت
* ایجاد زمينه لازم برای خلاقیت
صفحه 21:
21 برنامهریزی
* سازمان برای تحقق هدفهایی ایجاد میشود و مدير بايد اين اهداف و
وسایل نیل به آنها را معین کند.
* وظیفهٌ برنامهریزی شامل:
* تعریف اهداف سازمان,
* تعیین راهبرد تحقق این اهداف
* ایجاد مجموعهای از برنامهها برای هماهنگ کردن فعالیتها در جهت نیل به هدفها
صفحه 22:
22 سازماندهی
* شامل تعیین وظایفی است که باید در سازمان اجرا شوند و تعیین وظایفی است که
میتوانند با هم یک گروه شغلی تشکیل دهند.
* مشخص کردن افرادی است که باید آن وظایف را انجام دهند.
* تعیین این که چه کسی به چه کسی گزارش میدهد و تصمیمهای سازمان در کجا اتخاذ
میشود.
صفحه 23:
هدایت
* شغل مدیر ایجاب میکند که فعالیتهای افراد مختلف سازمان را هدایت و آنها را با هم
* مدير با ایجاد انگیزه در زیردستان فعالیتهای آتها را جهت میدهد.
* موثرترین مجاری ارتباط را اتتخاب و تعارض ميان اعضاى سازمان را برطرف میکند.
صفحه 24:
24 كنترل و نظارت
* وقتی هدفها تعیین. برنامهها تنظیم. چارچوب سازمان طراحی و افراد مورد نیاز
منصوب شدند.
* و پس از آموزش انگیزة لازم پیدا کردند.
* مدیر برای اطمینان از اجرای درست و به موقع همهٌ کارها باید عملکرد سازمان را
ارزیابی کند.
صفحه 25:
23 خلاقیت
* تغییرات سریع محیط پیرامون سازمانها موجب شده است که مدیران برای سازگاری با
تحولا,
ابان اندیشهها راههایی نو برای اقدامات خود بيابند
رقابت با رقبای متعدد دوام
كت
۰ و همچنین شرایطی در سازمان خود
جاد کنند که امکان بروز چنین اندیشههایی
صفحه 26:
اهداق
سازمانی
وظايف مدير
صفحه 27:
27 نقشهاى مدير
* مديران وظايف خود را با بازى كردن نقشهاى مختلف اجرا مىكنند.
* هر مدیری. نقشهای متعددی بر عهده دارد تا بتواند سازمان را به سوی
اهداف شدهٌ آن هدایت کند.
* تعریف نقش:
* نقش یعنی الگوهای رفتاری مورد انتظار از هر فرد در یک واحد اجتماعی.
* نقش عبارت است از رفتار مورد انتظار از شخصی که پستی را اشغال کرده است
صفحه 28:
تشریفاتی
رهیری
رابط
ارزیاب
توزیع کننده
توآور
ی
تشخیص دهندة منابع
مذاکره کننده
صفحه 29:
23 نقشهای ارتباطی
* مدیران با اجرای نقشهای ارتباطی روابط خود را در سازمان حفظ
میکنند و آن را گسترش میبخشند.
* نقش تشریفاتی: مدير وظايف تشريفاتى را به عنوان مقام مسنول
سازمان اجرا میکند,
* نقش رهبری: شامل مسئولیت هدایت و هماهنگی فعالیتهای
زیردستان در راستای نیل به اهداف سازمانی است.
صفحه 30:
30 نقشهای ارتباطی
* نقش رابط: این نقش مربوط به ارتباط مدیر با افراد داخل و خارج از
سازمان است که جلب حمایت آنان در موفقیت سازمان تأثیری بهسزا
خواهد داشت.
* مانند اعضای هیئت مدیره. ارباب رجوع. مقامهای رسمی دولتی. مشتریان.
عرضهکنندگان مواد اولیه و مانند آنها.
صفحه 31:
it نقشهای اطلاعاتی
* مدیران با برقراری ارتباطات متقابل. موقعیت منحصر به فردی در
دریافت و ارسال اطلاعات دارد.
شامل جستجوء دریافت و انتخاب اطلاعات مفید
نقش ارزیاب: این
و مورد نیاز از داخل و خارج سازمان است.
* نقش توزیع کننده: در این نقش مدیران اطلاعات مهم را بين
زیردستانشان توزیع میکنند.
صفحه 32:
32 نقشهای اطلاعاتی
* تقش سخنگو: در نقش سخنگویی مدیران اطلاعات را به افراد خارج از
سازمان. خصوصاً مقامهای بالاتر. سیاستمداران و مانند آنها منتقل
صفحه 33:
33 نقشهای تصمیمگیری
* مدیران اطلاعات را برای تصمیمگیری بهکار میبرند تا زمان و چگونگی
تعهد سازمان را در نیل به اهداف و فعالیتهای مورد نظر تعیین کنند.
نوآور: مدیران زمانی اين نقش را بازی میکنند که طرح جدیدی
را آغاز کنند؛ به تغییر و اصلاح سازمانشان بپردازند. فعالیتهای سازمان
را یسنجند. بازار نویی را بیازمایند يا به شغل و کسب جدیدی وارد
شوند.
صفحه 34:
34 نگشهای تحمیمگیری
* نقش آشوب زدایی: هنگام بروز مشکلاتی از قبیل اعتصابات کارگری؛
ورشکستگی عرضهکنندگان. فسخ قرارداد توسط مشتریان. مشکلات
مالی و مانند آنها از مدیران انتظار میرود حتی با اتخاذ تصمیمهای غیر
معمول و با یافتن راهحلهایی بر این مشکلات چیره شوند و نگذارند این
مسائل dy بحران تبدیل شود.
صفحه 35:
35 نقشهای تصمیمگیری
* نقش تخصیص دهنده منابع: هر مدیری با تعدادی اهداف. مسائل و
نیازهای انسانی مواجه است که همه آنها برای استفاده از وقت و
منابع او با هم رقابت میکنند.
* نقش مذاکره کننده: مدیران بخش مهمی از اوقات خود را به مذاکره
اختصاص میدهند زیرا فقط آتان واجد آگاهی و اختیاری هستند که
اين نقش به آن نیاز دارد.
صفحه 36:
انواع فعالیتها
وظایف تشریفاتی و نمادین
آموزش. ایجاد انگیزه و هماهنگی دیگران
توسعة روابط با افراد خارج از محیط کار
جمعآوری اطلاعات از منابع مختلف
اتتقال اطلاعات به سایر مديران
انتقال اطلاعات به افراد خارج از سازمان
تغبیر اساسی برای اصلاح واحدها و استفاده از فرصتها
ایجاد تغییرات برای حل مسائل غیرقابل پیشبینی
تصمیمگیری در این باره که کدام مدیر یا پروژه چه مقدار از
کدام منیع دریافت کند
گفتگو با افراد خارج از سازمان برای جلب حمایت آنان از
اهداف سازمان
مذاکره کننده
صفحه 37:
ae
Sear ae لت aacenae
Sunless “Ss
ool Gees] Bae
درا
a
فراعم کرد
cee) ee Saath
Pee نرت
pee
pl Ess] oe) ويفا
T Le
ی تذاكره xs
وزيب genta
gee Page
Tar ana
