امر به معروف و نهی از منکر

امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 3: مقدمه (جایگاه این بحث در کتابهای شهید مطهری)معنای امر به معروف و نهی از منکراهمیت (ثمرات) امر به معروف و نهی از منکرتاریخچه امر به معروف و نهی از منکرشرایط امر به معروف و نهی از منکرمراتب امر به معروف و نهی از منکروظیفه ما در قبال امر به معروف و نهی از منکر (راهکارهای احیای آن)سیر بحث

اسلاید 4: جایگاه این بحث در کتابهای شهید مطهریدر مجموعه ده گفتار در حماسه حسینیمقدمه

اسلاید 5: معنای لغوی و اصطلاحیامر و نهی: فرمان دادن و بازداشتن (هر وسیله برای پیشبرد اهداف اسلامی)معروف و منکر: کار خیر، کار زشت (تمامی هدفهای اسلامی)(برخی مصادیق که توجه می دهند: اسم گذاری، جایگاه زبان عربی و ...)در نتیجه، حقیقت آن عبارت است از:لزوم استفاده از هر وسیله مشروع برای پیشبرد اهداف اسلامی1. معنای امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 6: الف) در قرآن کریم1) زنده شدن همه دستورات دین و در نتیجه شمول رحمت الهی ص23وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَـئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (توبه/71)2) علت برتری مسلمانان ص58 [و حتی سایر امم]كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ ... (آل عمران/ 110) [ لَيْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ ؛ يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَـئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ (آل عمران/113-114)]3) علت بدبختی اقوام قبلی ص56فَلَوْلاَ كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِكُمْ أُوْلُواْ بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِي الأَرْضِ إِلاَّ قَلِيلاً مِّمَّنْ أَنجَيْنَا مِنْهُمْ ... (هود/ 116)4) عامل رستگاری در یک جامعه ص57وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَـئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آل عمران/ 104) 2. اهمیت (ثمرات) امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 7: ب) در روایات1) ضامن بقای همه احکام اسلام (لذا ضامن بقای اصل اسلام)بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِضُ وَ تَأْمَنُ الْمَذَاهِبُ وَ تَحِلُّ الْمَكَاسِبُ وَ تُرَدُّ الْمَظَالِمُ وَ تُعْمَرُ الْأَرْضُ وَ يُنْتَصَفُ مِنَ الْأَعْدَاءِ وَ يَسْتَقِيمُ الْأَمْرُ2) وگرنه مشمول عذاب الهی می شویمإِذَا أُمَّتِي تَوَاكَلَتِ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ فَلْيَأْذَنُوا بِوِقَاعٍ مِنَ اللَّهِ تَعَالَى + قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَاباً مِّن فَوْقِكُمْ أَوْ مِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعاً وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ ... (انعام/ 65) 3) وگرنه: پست شدن و از دست دادن عزتلَتَأْمُرُنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْكَرِ أَوْ لَيُسْتَعْمَلَنَّ عَلَيْكُمْ شِرَارُكُمْ فَيَدْعُو خِيَارُكُمْ فَلَا يُسْتَجَابُ لَهُمْ2.1. اهمیت (ثمرات) امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 8: ج) در سیره (فلسفه قیام و نهضت حسینی)1) سخنان خود امام: و أنّي لم أخرج أشرا و لا بطرا و لا مفسدا و لا ظالما، و إنّما خرجت لطلب الإصلاح في أمّة جدّي صلّى اللّه عليه و آله و سلم أريد أن آمر بالمعروف و أنهى عن المنكر، و أسير بسيرة جدّي و أبي علي بن أبي طالب2) مقایسه جایگاه این عامل در قبال دو عامل دیگر (دعوت کوفیان و بیعت با یزید) [= تاثیر امر به معروف در ارتقای نهضت حسینی] و تاثیر نهضت حسینی در ارتقای این اصل در اسلام (در مقام اثبات)2.2. اهمیت (ثمرات) امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 9: 1) تعهد و مسئولیت پذیری در جامعه دینی وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَـئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (توبه/ 71)ایمان رابطه ولایی و مسئولیت پذیری  امر به معروف* اشاره به دو نوع مسئولیت انسان: ص60از نظر شخص خود (بما کسبت ایدیکم) و ... از نظر اجتماع (حتی یغیروا ما بانفسهم) رعد/11 و انفال/532) اصلاح خود، مقدمه اصلاح دیگران ص70التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدونَ الآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ (توبه/ 112)مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَعَلَيْهِ أَنْ يَبْدَأَ بِتَعْلِيمِ نَفْسِهِلَعَنَ اللَّهُ الْآمِرِينَ بِالْمَعْرُوفِ التَّارِكِينَ لَهُ وَ النَّاهِينَ عَنِ الْمُنْكَرِ الْعَامِلِينَ بِهِ‌3. ریشه و مبنای امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 10: 1) دایره حسبه به عنوان نهادی اجتماعیبه جهت زمانی: از قرن 3از جهت قلمرو: جدا نبودن دین از دنیا (عدم انحصار به عبادیات صرف)از جهت جایگاه اجتماعی: همراهی مردم به عنوان یک وظیفه دینی (در مقایسه با شهرداریهای امروزی) 2) قیام امام حسین علیه السلامارزش این مساله در شکل گیری این قیاممصادیق بعدی وقوع این مساله در این قیام (حضرت زینب و امام سجاد ع)[اثر آن در قیامهای بعدی] 3) فقدان طبقه مصلحین، و تحلیل وضعیت معاصر (در پایان بحث)4. تاریخچه امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 11: الف) علم و آگاهی عالم به زمانه بودن و فرصت شناسیعالم به دین بودن (فهم صحیح خود معروف و منکر + اولویت شناسی)ب) عدم ترتب مفسدهاگر به صورت «عدم ترتب ضرر» بیان شود، وابسته به موضوع است، نه مطلق.ج) احتمال تاثیر و قدرتضرورت حضور تعقل و تدبیر در این واجب- مسئولیت نتیجه، و نه مسئولیت مقدمهآیا شرط وجود است یا شرط وجوب؟ [وابسته به موضوع]د) اصرار گناهکار بر مداومت گناه5.1. شرایط امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 12: الف) حسن نیت و اخلاص (هدف حزبی و صنفی نباشد)ب) منحصر به موارد علنی (تجسس ممنوع است)ج) فهم صحیح از مراتب آن (عدم انحصار به پند و بند)د) توجه جدی به عمل جمعیه) جدی گرفتن منطق و تدبیر عملی5.2. شرایط اجرایی امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 13: 1) قلبیاخلاص و علاقه به سرنوشت دیگران یا جوش و خروش و عصبانیتهای نابجاانواع هجر (از باب نهی از منکر؛ از باب حفظ خود و خانواده خود)2) زبانی (مستقیم و غیرمستقیم)- بیان روشن و منطقی (حکمت و موعظه و جدل احسن) یا پندهای تحکم آمیز؟3) یدی (عملی) (مستقیم و غیرمستقیم)- تدبیر و تبلیغ عملی یا فقط إعمال زور؟6. مراتب امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 14: زمان شهید مطهری:1) حساسیت لازم را نداریمضعف در همبستگی و همدردی امت اسلامی (عدم تدارک نیرو) (فلسطین)انواع هجر (از باب نهی از منکر؛ از باب حفظ خود و خانواده خود)2) در مواردی که حساس شده ایم، واجد شرایط نبودیمکتابهای اسلامی ای که منتشر می کنیممیزان آگاهی از سابقه تمدنی خویش7. کارنامه ما در امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 15: 1) سابقه منفی به خاطر عدم رعایت شرایط آنسوءنیت ها و سوءاستفاده هاکج فهمی ها و سوء تدبیرها2) وضعیت جهانیجانشینی «آزادی» به جای «تقوا» به عنوان مهمترین ارزش انسانی8. علل انحطاط ما در امر به معروف و نهی از منکر

اسلاید 16: توجه به تبلیغ عملی (راهکارهای غیرمستقیم زبانی و عملی) [نمونه: ارتباط حجاب با سیر و سلوک]جدی گرفتن فکر و عمل جمعیجدی گرفتن برنامه ریزی و تدبیر عملیتوسعه فکر امر به معروف از عبادات صرف9. وظیفه ما (راهکارهای احیای امر به معروف و نهی از منکر)

اسلاید 17: و آخر دعوانا ان الحمدلله رب العالمین