انسان از منظر قرآن

انسان از منظر قرآن

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: 2انسان از منظر قراندر کتاب نگاهی دوباره به تربیت اسلامی((دکتر خسرو باقری))

اسلاید 3: چکیدهخداوند متعال در قرآن مجيد انسان را با واژه هاي مختلفي مانند ((روح)) ،((نفس))،((فطرت )) و((عقل)) ياد مي كند كه تحول و دگرگوني درآدمي بدون داشتن تصوير وتوصيفي از وي امكان پذير نمي باشد.

اسلاید 4: حدیثی از حضرت امیرالمومنین(ع): ((من عرف نفسه فقد عرف ربه)) ((هر كس خود را شناخت خدا را می شناسد.)) 4

اسلاید 5: انواع نگاه به انسان:1- نگاه تحلیلی : 2- نگاه ترکیبی: 5

اسلاید 6: 6نگاه تحلیلی : قرآن در توصيف انسان واژها و مفاهيم معيني از قبیل (روح)،(نفس)، (قلب)، (اراده)و... استفاده کرده که هر یک از مفاهیم را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم.

اسلاید 7: 7نگاه ترکیبی:پس از نگرش مجزا به هریک از مفاهیم بنیادی در انسان شناسی به دنبال نگرش ترکیبی می باشیم که این خود در دو مقام صورت می گیرد :1 – می خواهیم نسبت قبلی را در نظر گرفته و بدین طریق سیمای انسان رایکجا مورد ملاحظه قرار دهیم2 – این نگاه مربوط به کارکردهای این مجموعه به عبارت دیگر حاصل این ترکیب است که تحت عنوان ویژگی انسان مورد بحث قرار می گیرد .

اسلاید 8: مفاههیم بکار رفته در قرآن 1- روح 2- نفس 3- فطرت 4- عقل (حجر ، نُهيه ، لُبّ) 5- قلب (فؤاد ، صدر) 7- اراده و اختیار 8

اسلاید 9: 9روح: اين اصطلاح در درجه اول به عنوان مفهوم جهان شناختي مطرح شده و روح را موجودي از موجودات هستي در رتبه ملائكه و منشا حيات در هستي مطرح می نماید. به ظهور رسيدن حيات در هر مرتبه اي از موجودات در گرو دميدن روح در آن است.

اسلاید 10: 2- بکارگیری به صورت مطلق ((الروح)) : به خود آن موجود اشاره شده كه منشا بهره مندی از این ها مي باشد. 10اشکال بکارگیری روح در قرآن: 1- بکارگیری روح با قيد معيني :اشاره به جلوه و بهره هاي حيات است

اسلاید 11: 11نفس: معادل فارسي آن همان خود است و هم چون معادل فارسي خود تا زماني كه كلمه ديگري به آن اضافه نشود معني مشخصي ندارد. حكايت از شخص آدمي نيز داشته و بدون آن كه چيزي يا ضميري به آن اضافه شود معناي مذكور از آن برداشت مي شود ((حقيقت وجود)) یعنی اگر تمام وجود آدمي متلاشي و تجزيه شده و زندگي نباتي از بين برود ، موجوديت خود را حفظ می کند.

اسلاید 12: مراتب نفس: 1- نفس اماره 2- نفس لوامه 3- نفس مطمئنه 12

اسلاید 13: 13نفس اماره: در موقعي كه كشش از بين مي رود و هوای نفس فروكش كرده و خود را مي يابد (وجدان) ظهور مي كند.

اسلاید 14: 14نفس لوامه: در مواقعي كه نفس خود را يافته و پي به قصور و كجي ها را پيدا كرده و به ملامت خود مي پردازد و لباس تازه اي به تن مي كند كه تعبير به نفس لوامه يا سرزنشگر تعبير مي شود

اسلاید 15: 15نفس مطمئنه: سومين حالت موقعي است كه آدمي به خدا توجه يافته و در نظر به پروردگار آرامشي عميق در او به وجود مي آيد و اطمينان خاطر كامل پيدا مي كند كه نفس (مطمئنه) ياد مي شود.

اسلاید 16: 16فطرت: فطرت و الفاظ معادل آن حاكي از نوعي معرفت و ميل است كه در ضمير آدمي ريشه دارد و نگين و درون مايه انساني از پرتو ربوبي پروردگار رنگين گشته و خداوند اين نوع رنگ آفريني را يكي از بهترين نوع رنگ آميزي (صبغت) خوانده است.

اسلاید 17: 17عقل (حجر ، نُهيه ، لُبّ):در قرآن ((عقل)) معناي خاص دارد ونمی توان ان را با پاره ای از معانی کلمه يكي دانست. در لغت عربي ((عقل)) به معناي ((بند)) و ((بازداري)) است و معقل به معني دژ و برج و بارويي است كه دشمن را از نفوذ باز مي دارد.

اسلاید 18: معانی دیگر عقل در قرآن: 1- قوه تفكر 2-هوش 3- مُدرك كليُات و... 18

اسلاید 19: 19قلب (فؤاد ، صدر):از دیدگاه قرآن قلب به منزله عامل ادراک ، احساسات و نیز اراده می باشد. بر این اساس باید مفهوم قلب را هم سنگ مفهوم نفس گرفت وبه همین جهت که اوصاف مشابهی در مورد مفاهیم قلب و نفس آدمی مطرح است

اسلاید 20: 20اراده و اختیار:اراده و اختیار و دیگر نیروهای در قرآن با انسان رابطه جبر و قهر نداشته و همه از مشیت پروردگار بوده و بدون اراده خداوند هیچ کدام از این نیروها ظهور نمی کند .خداوند در تمام امور انسان را مختار و در طول اراده خود دانسته و اراده انسان جای گسترده مشیت و اراده خداوند را تنگ نمی کند تا لازم باشدبرای تقبل اختیار و اراده انسان، دور از مشیت الهی بر کنار بدانیم

اسلاید 21: 21اختیار و فرهنگ اجتماعی:فرهنگ اجتماعی ، آداب و رسوم نمی تواند نافی اختیار باشد. چنان که از محاوره رسولان با امت خود می توان نتیجه گرفت که حتی وجود شخصیت های برجسته و تقلید از آن ها نمی تواند مجوزی برای نفی اختیار و مبرا کردن از خطا و گناه باشد و عقوبت کار خود.

اسلاید 22: مفاهیم مرتبط با اراده و اختیار انسان: هویت جمعی: توصیف قرآن از فرد ، صرفاً به منزله فردی بریده از جامعه نیست بلکه رابطه او با اجتماع به منزله وجهی اساسی از هویت او بوده او در برابرجمع بی اراده و ناتوان نیست 22

اسلاید 23: 23محدودیت آدمی در آیات: به سه دسته اصلی تقسیم می شود: 1- آیاتی که به محدودیت در خلقت آدمی می پردازد و طرز خلقت انسان را توصیف می کند 2- آیاتی که ناشی از قرار گرفتن انسان در موقعیت های معین می باشد 3 آیاتی که به محدودیت هایی که با دخالت و اختیار انسان به وجود می آید

اسلاید 24: 24شادي روح امام و شهيدان و سلامتي رهبر فرزانه انقلاب اسلامي صلوات