اهداف راهبردی سیاست های میدان آرامگاه بوعلی

اهداف راهبردی سیاست های میدان آرامگاه بوعلی

اسلاید 1: نام پروژهاستادمحققین1اهداف راهبردی سیاست های میدان آرامگاهمهندس دریعلیرضا نوروزیسعیدجامه بزرگاکبرمخدومیبرنامه ریزی کالبدی شهریعنوان درس

اسلاید 2: 2همدان

اسلاید 3: نحوه شکل یابی میدان نحوه احداث و شکل یابی میدانها نیز نقش موثر در چگونگی اسقرار فعالیتها و فضاها در آنها داشت. در بعضی از میدانهای شهری که به تدریج و همزمان با توسعه شهر شکل میگرفتند و در هر دوره گوشه ای از آنها بنایی ساخته می شد، معمولا نحوه استقرار فعالیتها و فضاها از نظم و سلسله مراتب مطلوبی پیروی نمی کند زیرا که بناهای پیرامون میدان بدون یک برنامه و طرح از پیش فکر شده ساخته می شدند. اما در میدانهایی که فضاهای آنها را ابتدا طراحی و سپس احداث می کردند، استقرار فضاها و فعالیتها تابع نظم و سلسله مراتب سنجیده بود. معمولا در این حالت بناهای مهم در امتداد محورهای تقارن یا روبروی راهای اصلی و مکانهایی ساخته می شدند که از لحاظ کالبدی و بصری اهمیت داشتند. (فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ص 101)3

اسلاید 4: همدان جزء معدود شهرهاي ايران است که بخش مرکزي آن طراحي قابل‌قبولي دارد. محوطهٔ بزرگ میدان مرکزی شهر همدان در زمان سلطنت رضاشاه پهلوی طراحی شده و به نقشه شعاعی معروف است . در سال‌هاي 1300 تا 1304 خورشيدي مهندس آلماني «كارل فريش» يكي از مدون‌ترين نقشه‌هاي شهري را براي همدان طراحي كرد . همانگونه که در عکس هوایی ارائه شده سال 1335 مشهود است ، ۶ بلوار اصلی بطور موازی به میدان اصلی شهر وصل شده و بزرگراه‌ها بصورت رینگهای اول و دوم، آنها را منقطع کرده که درجهان در نوع خود کم نظیر است . ميدان مرکزي (امام خميني) فعلي ، شش خيابان منشعب از خود را به تمام نقاط شهر كشانده است؛ ؛ خيابان‌هاي باباطاهر، اكباتان، شهدا، تختي، بوعلي و شريعتي.4

اسلاید 5: با توجه به ارتباط نزدیک میدان آرامگاه با میدان امام خمینی پس از مطالعه ای اجمالی در مورد میدان امام خمینی ، به تفصیل در مورد میدان آرامگاه شرح داده خواهد شد .موقعیت قرار گیری این میدان نسبت به میدان امام خمینی درتصویر فوق ( عکس هوایی سال 1364) مشهود است .5

اسلاید 6: در ابتدای هر بلوار اصلی دو گنبد نقره‌ای رنگ جمعاً به تعداد ۱۲ گنبد به یادگار ۱۲ امام مذهب شیعه و با نام ایشان تعبیه شده‌است . 6

اسلاید 7: 7

اسلاید 8: ميدان مركزي همدان تنها يك خواهرخوانده در شهر كارلس‌روهه‌ آلمان دارد . 8

اسلاید 9: 9آرامگاه بوعلیآرامگاه بوعلي سینا

اسلاید 10: طراحی و ساخت آرامگاه بوعلی سینا در همدان طرح ساخت آرامگاه بوعلی سینا به مناسبت هزارمین سال تولد بوعلی (1330) از اولین کارهای دوره دوم فعالیت انجمن آثار ملی بود. هیئت موسسان انجمن آثار ملی در سال 1324 با پیش فرض برتری تلفیق معماری قدیم و جدید یک مسابقه معماری بین معماران آن دوره ترتیب داد که با نظر مساعد آندره گدار مدیر کل فنی موزه باستان شناسی و محسن فروغی، طرح هوشنگ سیحون به عنوان بهترین طرح برگزیده شد. 10

اسلاید 11: جایزه بهترین طرح، اجرای ساختمان بود. بعد از تصویب نهایی در سال 1326 انجمن آثار ملی تصمیم به ساخت مقبره ابن سینا گرفت. به گزارش انجمن آثار ملی، هوشنگ سیحون در آن زمان برای تکمیل تحصیلات خود در پاریس به سر می برد و پس از آگاهی از تصمیم انجمن در خرداد ماه 1327 طرح نهایی را که در اصل به عنوان پایان نامه خود در پاریس ارائه کرده بود به انجمن فرستاد.در سال 1328 قرارداد ساخت مقبره به پیمانکار – شرکت ابتهاج و شرکاء – واگذار شد. مهمترین امتیاز این شرکت استخدام مهندس پولاک اهل کشور چک اسلواکی برای محاسبه و نظارت بر اجراء بود. ساخت مقبره از خرداد همان سال رسماً شروع شد.11

اسلاید 12: ایده های بکاررفته در طراحی آرامگاه :مرحوم محمد تقی مصطفوی درباره ایده اصلی مقبره می نویسد :اختلاف عمده که برج آرامگاه بوعلی سینا با گنبد قابوس دارد دو چیز دارد:یکی اینکه به مناسبت موقعیت و محدود بودن فضای آرامگاه بوعلی و همچنین توجه به میزان مخارجی که پیش بینی می گشت، ابعاد برج آرامگاه بوعلی نصف ابعاد گنبد قابوس در نظر گرفته شده است و در ابتدای امر چنین تصمیمی نگرفته بودند، لکن محذوراتی انجمن آثار ملی را وادار نمود که از آقای مهندس سیحون طراح و ناظر آرامگاه بخواهد که ابعاد ساختمان را به نصف تقلیل دهد. 12

اسلاید 13: اختلاف عمده دیگر اینست که فاصله بین ترک های آرامگاه بوعلی سینا باز و گشاده است در صورتی که بنای گنبد قابوس از بنیاد تا (بالا جزء) در ورودی و روزنه کوچکی در پایین گنبد هیچگونه منفذی به خارج ندارد و به سبک زمان دوران آن چون دخمه تاریک و فاقد روشنایی است و این ابتکار یعنی باز گذاردن فواصل ترکها در برج آرامگاه بوعلی علاوه بر آنکه با وضع اقلیمی همدان و بادهای شدید آن سرزمین بسیار عمل به مورد و مستحسن به شمار میرود، اصولا بنای مزبور را به صورتی بسیار جالب و مطبوع در آورده، آن را بس زیباتر و پسندیده تر از آنچه تصور می رفت ساخته است .... 13

اسلاید 14: سیحون در مورد ایده اصلی طرح چنین می نویسد:اولین بنای یادبودی که با طرح اینجانب برپا شد، بنای یادبود و آرامگاه واقع در همدان است که 50 سال پیش ساخته شده است. این بنا برای مراسم هزاره بوعلی به وجود آمد که توسط انجمن آثار ملی سرپرستی می شد. تمام عوامل بنا از اَشکال هندسی و نمادین فراوان تشکیل شده و هر کدام مفهوم خاص خود را دارند. مربع پایه و اساس این بنا است. خود آرامگاه در وسط تالاری مربع شکل قرارگرفته که پله مدوّر و پایه های دوازده گانه برج یادبود به دور دایره پله مزار را احاطه کرده اند. شکل بنا از خارج دارای دو قسمت است: یکی قسمت زیرین که در بر گیرنده ورودی – مقبره – کتابخانه - تالار اجتماعات - و پذیرایی است و دیگر قسمت بالا که برج یادبود بنا است در میان باغی در اطراف آن قسمت زیرین بنا از طرف ورودی دارای ایوانی است که با ده ستون که هر ستون علامت یک قرن است و ده قرن اشاره به هزاره بوعلی است. از طرف دیگر بوعلی دانشمندی است بلند پایه با دانشهای متعدد فلسفه حکمت پزشکی موسیقی کیمیا و غیره که بعضی او را متفکر دوازده دانش دانسته اند.14

اسلاید 15: ستون بندی و دیوار پر در قسمت زیرین نمای اصلی اشاره ای است به معماری یونان قدیم و برج دوازده ترک در بالا از طرفی اشاره به بنای همزمان بوعلی یعنی گنبد قابوس است و از طرف دیگر دانش های دوازده گانه بوعلی را تداعی می کند.همچنین فلسفه ایران را بر پر پایه فلسفه یونان نشان می دهد. این ایوان 10 ستونی و برج بتنی باز مجموعاً در نما در داخل یک مربع بزرگ با ضلع 28/5 متر جا گرفته که البته خودِ مربع دیده نمی شود ولی ضلع افقی آن کف ایوان و ضلع عمودی از کف زمین تا رأس برج است و نماد انسان ایستاده با دستهای گشاده را که خود بوعلی است تداعی می کند. یعنی انسانی در راه کمال و کمال دانش. 15

اسلاید 16: چراغها از اجزای مربع ساخته شده است. تالار آرامگاه نقشه مربع دارد. خود سنگ مزار در داخل یک مربع مرمری جا گرفته در بالا مصطبه برج یادبود مربعی شکل است. به طور کلی بیش از 500 مربع با ابعاد و موقعیتهای مختلف در این بنا گنجیده شده. طراحی که در سطح پائین یعنی همکف و چه در سطح بالا که تماماً خاکریز شده بر اساس باغ ایرانی با سنگ آب یک پارچه از سنگ خارا و چشمه سارهای مخصوص انجام گرفته است. 16

اسلاید 17: مشخصات معماری آرامگاه :ساختمان تماماً از سنگ خارای همدان و برج یادبود و پوشش ها تماماً از بتن مسلح نمایان ساخته شده است.مساحت اراضی محوطه مقبره حدود هفت هزار متر مربع است. طول بنای آرامگاه 64 متر و رو به خیابان بوعلی است و نمای آن از سنگ خارا پوشیده شده است. سطح حیاط با سه پله سراسری به ایوان متصل است. ایوان به طول 30 متر و عرض 3 متر در شرق ساختمان قرار دارد. 10 ستون به ارتفاع 4/1متر به صورت کم و بیش مخروطی (قطر پایین ستونها 95 سانتی متر و در بالا 75 سانتی متر) ساخته شده است. نمای کلی ایوان یادآور معابد باستانی است و تمثیل عدد 10 برای هزاره ابن سینا طراحی شده است. 17

اسلاید 18: ایوان با دری به ارتفاع 24/3 متر و عرض 9/1 متر به سرسرای آرامگاه متصل است. طول سرسرا 8/8 متر و عرض آن 3/6 متر به ارتفاع 19/4 متر طراحی شده است. در طرف راست و چپ سرسرا سنگ قبر قدیم ابوعلی سینا و ابوسعید دخدوک بر روی پایه هایی از سنگ خارا قرار دارد.18

اسلاید 19: پس از سال 1349 شهرداری همدان با واگذار کردن چند قطعه زمین به آرامگاه و طراحی باغچه ها میدانگاهی با فضای سبز به وجود آورد. در سال 1350 ساختمانهای جدیدی در جنوب آرامگاه شامل دو اتاق برای دفتر – گلخانه - اتاق فروش بلیت - انبار- مهمانسرا (دو اتاق با سرویس بهداشتی) با نمای سنگ گرانیت به مجموعه اضافه شد.19

اسلاید 20: 20میدانی بیضوی، با درختان چنار کهنسال، باغچه های موزون، بنای زیبا و تندیسی که معرف این میدان است، تفرجگاه زیبایی را بوجود آورده است، که چون نگینی در قلب این شهر کهن می درخشد. شهرهای مهم جهان، معمولاً هر یک به قامت بنای یادبوی مشهورند. همدان نیز، حدود 50 سال است که به برج آرامگاه بوعلی، مزیّن و معروف است.

اسلاید 21: 21مکمل این بنا، بوستانی است به شکل نیم دایره ، با فضای سبز زیبا. تندیس بوعلی نیز در حالی که کتابی در دست و دو چشم خیره بر افقهای دور دارد، در ضلع شرقی میدان نصب شده است.

اسلاید 22: 22محل قرار گیری آرامگاه بوعلی

اسلاید 23: وجود آبسياست : وجود آب _وجود درخت و پوشش گیاهی _نوروروشنایی _نورپردازی در شب23

اسلاید 24: هدف 1 : سرزندگی راهبرد 1:ایجاد دلبازی_____ بکارگیری عناصروجود درخت24

اسلاید 25: پوشش گیاهیسياست :وجود آب – وجود درخت و پوشش گياهی نور و روشنايی نورپردازی در شهر هدف 1 : سرزندگی 25

اسلاید 26: سياست :وجود آب – وجود درخت و پوشش گياهی نور و روشنايی نورپردازی در شهر نورو روشناییهدف 1 : سرزندگی 26

اسلاید 27: محصوریتراهبرد 1:ایجاد دلبازی_____ محصوریتهدف 1 : سرزندگی 27

اسلاید 28: سياست :محصوریت به گونه ای که آسمان و اطراف به خوبی دیده شود وجود خلل و فرج و حفره های نفوذ پذیر پروخالیهدف 1 : سرزندگی 28

اسلاید 29: اداری29سياست :ساماندهی کاربری های متنوع در طول شب و روز – وجود نقاط روشن و متنوع در کاربری ها(گروه اجتماعی ) – استفاده از کاربری های غیر اداری به منظور کاهش بدنه های خاموش – ایجاد کابری های های خدماتی ( پارکینگ ، تلفن ، وسایل نقلیه ، خوراکی فروشی و... )- ایجاد فضا جهت فضاهایی مانند دستفروشی 29

اسلاید 30: اداریسياست :ساماندهی کاربری های متنوع در طول شب و روز – وجود نقاط روشن و متنوع در کاربری ها(گروه اجتماعی ) – استفاده از کاربری های غیر اداری به منظور کاهش بدنه های خاموش – ایجاد کابری های های خدماتی ( پارکینگ ، تلفن ، وسایل نقلیه ، خوراکی فروشی و... )- ایجاد فضا جهت فضاهایی مانند دستفروشی 30

اسلاید 31: سياست :ساماندهی کاربری های متنوع در طول شب و روز – وجود نقاط روشن و متنوع در کاربری ها(گروه اجتماعی ) – استفاده از کاربری های غیر اداری به منظور کاهش بدنه های خاموش – ایجاد کابری های های خدماتی ( پارکینگ ، تلفن ، وسایل نقلیه ، خوراکی فروشی و... )- ایجاد فضا جهت فضاهایی مانند دستفروشی تلفن31

اسلاید 32: راهبرد 1:ایجاد تنوع_____ عناصر کالبدیسياست :شاخص نمودن عناصر کالبدی که باعث یاد آوری خاطرات گردد 3232

اسلاید 33: راهبرد 1:مشخص بودن عرصه میدان _____ درکرانهسياست :بدنه مستحکم مانند ابنیه و بدنه سازی – پوشش گیاهی اثاثیه شهری هدف 2 : : تعيين فضايی 33

اسلاید 34: راهبرد 1:مشخص بودن عرصه میدان _____ دراندازه34

اسلاید 35: هدف 2 : : تعيين فضايی راهبرد 2:مشخص بودن هندسه میدان _____ سادگی3535

اسلاید 36: راهبرد2:درعناصر مستقر_____ اتصالاتسياست : پرهیز از اتصالات محکم برای نصب اثاثیه – نصب آسان سایه بان تابلو و علائم (نیازی به تخریب نباشد)هدف 3 : انعطاف3636

اسلاید 37: راهبرد2:درعناصر مستقر_____ مصالحمصالح یکپارچه و مستحکم نباشد (نیازی به تخریب نباشد)هدف 3 : انعطاف37

اسلاید 38: راهبرد2:درعناصر مستقر_____ مصالحمصالح یکپارچه و مستحکم نباشد (نیازی به تخریب نباشد)هدف 3 : انعطاف38

اسلاید 39: محوطه پيرامون ميدان آرامگاه :39

اسلاید 40: محوطه پيرامون ميدان آرامگاه :40

اسلاید 41: 41محوطه پيرامون ميدان آرامگاه :41

اسلاید 42: نقشه راهنماي شهر همدان 42

اسلاید 43: دسترسی ها :از اين ميدان از طریق 5 خيابان اصلی و 2 خیابان فرعی، به مسيرهاي بعدي مرتبط مي شود كه به شرح ذيل مي باشد:1- ميدان آرامگاه بوعلي – ميدان جهاد ( توسط خيابان بوعلي و خيابان فرعي بين انهرين – ضلع جنوبي ميدان)2- ميدان آرامگاه بوعلي – ميدان امام خميني ( توسط خيابان بوعلي - ضلع شمالي ميدان )3- ميدان آرامگاه بوعلي – چهار راه تختي ( توسط بلوار شهيد آيت الله مدني – ضلع شرقي )4- ميدان آرامگاه بوعلي - چهارراه پاستور ( توسط خيابان پاستور )5- ميدان آرامگاه بوعلي – چهارراه شريعتي ( توسط بلوار رشيد الدين فضل الله همداني)6- ميدان آرامگاه بوعلي – میدان امام خمینی( توسط خیابان کولانج)7- ميدان آرامگاه بوعلي – میدان جهاد( توسط خیابان بین النهرین)43

اسلاید 44: شبکه رفت و آمد:شبکه حمل و نقل و رفت و آمد درون شهري همدان به شدت متأثر از اولين طرح جامع اين شهر است. در اين طرح ميدان بزرگي در بازار شهر پيش بيني شده بود که شش خيابان شهر به صورت شعاعي به آن منتهي مي گردد. اين خيابان هاي شعاعي در فواصلي از ميدان اصلي شهر با دايره اي کمربندي به يکديگر متصل مي شوند و بافت قديمي شهر را به قطاع هايي از دايره تقسيم مي کنند. اين بافت حلقوي در طرح هاي بعدي همچون میدان آرامگاه بوعلی هم تقويت شده است و اصول آن حفظ شده است و در واقع نظام اصلي رفت و آمد درون شهري تغييري نکرده است. اين نظام در شرايط فعلي به نحوي است که بيشترين رفت و آمدهاي درون شهري توسط خيابان هاي شعاعي منتهي به ميدان اصلي شهر انجام مي شود و البته همچنان ترکيب بافت کاملاً ارگانيک همدان با بافت شعاعي به وضوح ديده مي شود.44

اسلاید 45: 45نزديكي اين ميدان به اقصي نقاط شهر بر اهميت آن افزوده و سبب پيدايش مراكز تجاري در خيابان هاي اطراف آن علي الخصوص دو خياباني كه در ضلع شمالي و جنوبي ميدان قرار دارند و با همين نام ( بوعلي ) خوانده مي شوند ، شده است . همين امر سبب افزايش تردد سواره و پايده در اين ميدان و خيابان هاي مجاور آن شده است . بعلاوه حدفاصل ميدان آرامگاه بوعلي – ميدان امام خميني بدليل در بر گرفتن مطب بسياري از پزشكان و مراكز درماني وابسته به آن ، وجود سينماهاي شهر و مراكز تجاري ، پر تردد ترين خيابان از لحاظ عبور پياده به نظر مي رسد . بنابراين ميدان آرامگاه بوعلی که از کالبد منسجم و قوي برخوردار است، توسط کليه افراد حتي مسافران قابل شناسايي مي باشد و به همين دليل تنها مبدا و مقصد شناخته شده توسط همگان بوده و در نتيجه به یکی از پرترافيک ترين نقاط شهر تبدیل گرديده است.

اسلاید 46: 46

اسلاید 47: 4747

اسلاید 48: 48

اسلاید 49: مجتمع تجاری –پزشکی دور میدان آرامگاه(ابتدای خیابان بوعلی)از طرفي اين ميدان –همانگونه كه ذكر گرديد –به دليل دسترسي آسان از اقصي نقاط شهر ، همواره محل تجمع افراد سالمندي است كه با گفت و گو ، انجام سرگرمي هايي همچون شطرنج و... و يا حتي تماشاي عابريني كه با سرعت از اين مسيرها طي طريق مي كنند بوده است . فلذا مشاهده ميشود كه اين ميدان پذيراي تمامي مردم از تمامي گروههاي سني می باشد ؛ ليكن جهت آسايش اين افراد تمهيداتي در نظر گرفته شده است كه به ذكر آنها پرداخته خواهد شد . در تصاویر زیر، تجمع مردم در محوطه بوستان آرامگاه مشهود است.49

اسلاید 50: هویت میدان :شهر در طول زمان رشد مي كند و در كنش متقابل با شهروندان قرار مي گيرد. هويت يك معيار رشد است. 50

اسلاید 51: هویت و حس مکانعوامل شکل دهنده حس مکان1- اداراکی شناختی 2- عوامل کالبدی 51

اسلاید 52: فرتز استیل حس مکان را این گونه شرح می دهد:رابطه انسان ومکان تعاملی است .چگونگی فعالیت های مردم در کیفیت تاثیر محیط بر آنها اثر گذار است.برخی از فضاها آن چنان روح مکان قویی دارند که بر انسان های مختلف تاثیرات مشابه می گذارند. 52

اسلاید 53: یک مرکز شهری سنتی همچون ميدان آرامگاه بوعلي ، هسته فعالیت شهری و مجزاکننده قسمت‌ها و محله‌های مختلف از یکدیگر است؛ عده‌ای از افراد در مرکز به کار مشغول هستند و بسیاری دیگر در نزدیکی این محدوده زندگی می‌کنند و برای استفاده از خدمات دولتی،‌ اداری،‌ خرید و... به این محل مراجعه می‌کنند. حتی بسیاری از گردهمایی‌ها و مراسم مختلف اجتماعی در این محدوده برگزار می‌شوند و در واقع می‌شود از آن به «محلی برای رفتن به آن» برای امور مختلف یاد کرد. تاثیرات صنعتی و تکنولوژیکی مانند مراکز خرید، فروشگاه‌ها و تاثیرات طراحی شهری،‌ منجر به تمایل روز افزون به داشتن نوع جدیدی از زندگی عمومی‌ در عرصه شهری شامل فضاهای پیاده، جمع و جور و در عین حال متنوع و سرشار از شور و زندگی شده‌اند. 53

اسلاید 54: کاربری تک منظوره نمی‌تواند جوابگوی یک مرکز شهری جدید باشد.54

اسلاید 55: خلق حس مکان55وجود مقبره بوعلی سینا در این مکان به عنوان شاخصه فرهنگی –تاریخی مطرح است .

اسلاید 56: • ایجاد ورودی‌هایی برای مرکز شهری که به صورت سمبولیک نشان‌دهنده ویژگی و کیفیت آن شهر هستند. ورودی هایی که برای قسمت های مختلف میدان علی الخصوص بوستان مجاور در نظر گرفته شده است به صورت سمبلیک و از سنگ گرانیت همدان ساخته شده اند که نه تنها به بومی بودن آن تأکید دارد بلکه همخوان با مصالح بکار رفته در بناست.انتخاب یک سایت مناسب برای ارائه خدمات به تمام شهر.56برای ایجاد حس مکان در داخل مراکز شهری باید به نکات زیر توجه کرد:

اسلاید 57: 57

اسلاید 58: 58

اسلاید 59: 59

اسلاید 60: 60

اسلاید 61: این مطلب زمانی که قرار باشد ساختمان‌های اداری و دولتی در آن قرار گیرند از اهمیت بیشتری برخوردار است.علاوهبر ارتباط و دسترسی سهل الوصول ان میدان ، علاوه بر مراکز تجاری و درمانی در اطراف این میدان بناهای دارای کاربری اداری و دولتی همچون ساختمان مخابرات ، فرمانداری، سازمان عمران و چندین بانک در محدوده میدان بر اهمیت آن می افزاید.61

اسلاید 62: 62

اسلاید 63: 6363

اسلاید 64: استفاده از المان‌های هنری و جذاب که قابل تغییر باشند مانند مجسمه و آب و..... وجود تنديس و مجسمه در فضاهاي شهري ميادين همدان هويت خود را از تنديس، مجسمه، يادمان، پيشينه‌اي تاريخي و يا طبيعت اطراف خود گرفته‌اند. 64

اسلاید 65: اين هويت بستگي كاملي به بودن يا نبودن دليل هويت بخش آن ميدان دارد. ميدان‌هاي همدان از ديرباز با سياستگذاري فرهنگي متوليان اين شهر از تنديس‌ها و نمادهاي خوب و زيبايي بهره گرفته است.استاد «صديقي»، در ارديبهشت ماه سال  خورشيدي، تصويري تمام چهره به قلم سياه تهيه کرد که در ديماه 1328 خورشيدي پیکرتراشی شد. 65

اسلاید 66: حاصل کار، مجسمه‌ا‌ي شد به ارتفاع سه متر و ده سانتي متر و عرض 90 سانتيمتر و به وزن تقريبي چهارتُن. نيمي از اين تنديس، از سنگ يکپارچه‌ي مرمر سفيد قم تهيه شده و هم اکنون بر روي پايه‌اي در ميدان «بوعلي» در انتهاي خيابان «بوعلي» همدان قرار دارد. 66

اسلاید 67: آبنما در مورد آبنمای ساخته شده در محوطه آرامگاه و سایر عناصر موجود در آن می بایست به این نکته اشاره نمود که در بعد مفهومی از دیدگاههای متفاوتی مجموعه آرامگاه بوعلی سینا قابل بررسی است. استاد سیحون عناصر تشکیل دهنده معماری این آرامگاه را از تمدن های مختلف اقتباس می نماید . محوطه سازی و استقرار هندسی باغچه ها یاد آور باغهای اسلامی است .67

اسلاید 68: تصویر آبنمای داخل محوطه آرامگاه68

اسلاید 69: استقرار آبنما ها و مسیرهای حرکت آب در محور میانی فضاهای تردد ، ناخودآگاه تصاویر آشنایی از فضاهایی همچون باغ شازده ماهان و باغ فین کاشان را در ذهن تداعی می نماید . حوض های مطبق ، آبنماهای منحنی شکل و ستون سازی های هندسی از جمله مواردی هستند که معماری این آرامگاه را با شیوه معماری های اروپایی همچون رم و یونان پیوند می دهد . کنارهم قرار دادن عناصر معماری ملل گوناگون در یک مجموعه ، استعاره ای از شخصیت فراملی و جهانی بوعلی به حساب می آید .69

اسلاید 70: ضوابت تعیین حریم آرامگاه بوعلیخط آسمانبا توجه به موقعیت قرار گیری آرامگاه بوعلی و نزدیکی آن به میدان امام ارتفاع بناهای تجدید شونده بر روی تجاری 14/5 متر جهت عدم برش خط آسمان تعریف شده از نظر سیمای شهری استفاده از مصالح همگون و هماهنگ با وضع موجود در بدنه پیرامونی میدان یعنی استفاده از آجر دغابی با رنگ روشن و هندسه ساده ایرانی و عدم استفاده از شیشه های رفلکس و سطوح کامپوزیت تایین شده است.70

اسلاید 71: 71

اسلاید 72: انتقاد: حال این نکته مطرح است که تا چه حد و چگونه می توان از این نمونه هندسه ها و فرم ها الگو برداری نموده و در چه مناطقی استفاده نمود .اخیراً در حد فاصل میدان آرامگاه-میدان امام خمینی ، آبنمایی در به همراه حرکت مسیر آب در طول خیابان بوعلی طراحی شده است که انتقادات زیر بر آن وارد است :72

اسلاید 73: ۱- مسیر آب برای ماشین ها طراحی شده  است . 2- این آبنما بسیار شبیه آبنمای محوطه آرامگاه بوعلی است 3-این آبنما برای شهر همدان طراحی شده است . 73

اسلاید 74: 74شرایطی که فرد بتواند با آزادی کامل در یک محیط شهری گام بردارد و به اطراف بنگرد مهمترین نشانه ی کیفیت تمدن آن محیط به شمار میرود. (سرکولین بوچانان(ترافیک در شهر)- شهرسازی شهروند گرا ص75)

اسلاید 75: • ایجاد سهولت در درک علائم مربوط به مسیرها و عدم پیچیدگی در دسترسی‌ها.• باریک کردن خیابان در محل عبور عابر پیاده.• طراحی پارکینگ در پشت ساختمان‌ها.• تقسیم‌کردن محدوده‌های پارک خیلی بزرگ به محل‌های پارک منفرد کوچک پراکنده در داخل مرکز شهری.• اضافه‌کردن نماهای متناسب با ساختارهای معماری همجوار به ساختار پارکینگ‌ها.طراحی فضا‌هایی برای مردماگرچه هدف جامعه پرورش دادن پتانسیل‌های شهری، خلق حس مکان یا توسعه پیشرفت‌های اقتصادی است، ولی در این میان مردم عامل اصلی و مهم به شمار می‌آیند. همچنین انجام تدارکات لازم برای عابران پیاده عامل مهمی ‌در موفقیت تجاری به حساب می‌آید. در ایجاد شرایط مناسب برای عابران و تشویق آنها به حرکت در فضا باید نکات زیر را در نظر گرفت:چند روش برای برخورد با دسترسی‌ها، ترافیک و محل پارک75

اسلاید 76: • ایجاد خیابانهای باریک‌تر.• طراحی پیاده‌رو‌های فراخ‌تر.• استفاده از سرپناه‌ها و طراحی پیاده‌رو‌های سرپوشیده.• در نظرگرفتن مقیاس انسانی و رعایت ارتفاع متعادل برای ساختمان‌ها.• حذف کردن «فضا‌های مرده». محدوده‌های خالی و نماهای نامناسب، حرکت سیال عابران در مسیر را مختل می‌کنند.• ایجاد دسترسی به محدوده‌های مجاور.• ایجاد سیرکولاسیون ساده، منطقی و قابل فهم برای عابران و موتورسوارن.• تدارک خدمات غذایی مانند رستوران یا کافه روباز با طراحی محل نشستن در هوای آزاد و محدوده‌های خلوت و دنج.• طراحی مبلمان مناسب برای فعالیت‌های مورد نظر.76

اسلاید 77: 77در نتیجه در یک مرکز شهری موفق، میدان‌ها، پارک‌ها، مسیرهای پیاده و مسیر‌های دوچرخه، مرکز را به بقیه قسمت‌ها متصل می‌کنند و اساس این اتصال،‌ راه‌رفتن، نشستن، صحبت کردن، خرید و سایر فعالیت‌های مردم است.به این ترتیب مراکز شهری در حال تبدیل شدن به آلترناتیو رایج در توسعه شهری و ایجاد یک کانون مرکزی برای جامعه هستند. حیاط طولانی مفهوم «مرکز شهری» وابسته به توانایی جوامع و توسعه‌دهندگان شهری در همکاری با هم برای ایجاد یک مرکز شامل نیازهای فیزیکی طرح و در عین حال نشان‌دهنده واقعیت‌های اقتصادی رویاروی بخش خصوصی است تا با در نظر گرفتن واقعیت‌ها،‌ طرح‌های قابل اجرا و منطقی ارائه شوند و در این صورت نتیجه حاصل برای حل مشکلات امروزی شهر‌ها مثمرثمر خواهد بود.

اسلاید 78: پیشنهاداتبا توجه به نقشه شعاعی همدان و منتحی شدن تمامی خیابانهای شهر به رینگ اول و مرکزیت شهر و ایجاد ترافیک در مسیرهای خروجی در رینگهای دوم با عنایت به توضیحات کلی در خصوص بافت شهری و تاریخی همدان پیشنهاد میگردد که کلیه 6 رینگ منتحی به رینگ اول (مرکز شهر) بسته و از ورود کلیه وسائط نقلیه به آن جلوگیری و با احیاء بافت فرسوده در 6 خیابان منتحی به آن و ایجاد یکپارچگی در کف، جداره ، نما و بناهای تجاری و تبلیغاتی جهت پیاده (بازگشت به چهره گذشته و قدیمی) و همچنین ایجاد مسیری دورانی همانند میدانی بسیار بزرگ با محوریت منطقه رینگ اصلی رفت و برگشت در رینگ دوم را کنترل و از ایجاد ترافیک در میدان امام و به خصوص میدان آرامگاه جلوگیری کنند.پیشنهاد فنیپیشنهاد میشود توسعه عمومی فروشگاها در جهتی عمود بر این خیابان و نه موازی آن چناکه هم اکنون هست صورت پذیرد تا فعالیتهای که وجود فروشگاها آنان را باعث می شود، و جریان اصلی ترافیک از یکدیگر جدا شوند و همچنین می توان خیابانها را که فقط به عبور پیاده روندگان اختصاص می یابد از سطح زمین برجسته تر ساخت تا پاره ای از فروشگاها پائین تر از سطح آنها و پاره ای بالاتر از سطح آنها قرار گیرد و دسترسی به هردو، از این خیابانها به سهولت میسر باشد.(شهر و شهرسازی-دکتر مزینی ص206)78

اسلاید 79: نتیجه گیریطرح یک شهر نمی تواند صرفا درباره عوامل حسی باشد. ((برنامه طرح)) واژه ای بی معنی است و ((زیبا سازی)) کلمه ای زشت است که بوی حقه بازی در آن استشمام می شود. بهترین زبان طرح آن است که تمام جنبه های هر چیز را بیان می کند. در واقع زبان مورد استفاده در حال حاضر پر از کلیات مبهمی چون ( مناسب – هماهنگ – متوازن – درخور و چهارچوبی سامانیافته ) است که خو د موانعی بزرگ در به نتیجه نرسیدن مطلوبیت عملکردی صحیح و بی دغدغه برای پیاده و سواره است.79

اسلاید 80: منابع : - فلاحت،صادق(1385)مفهوم حس مکان فصلنامه هنرهای زیبا- پوپ، آرتور، معماری ایرانی، ترجمه غلامحسین صدری افشار، انتشارات فرهنگان- پیرنیا،محمد کریم ، شیوه های معماری ایرانی ، تدوین:غلامحسین معماریان- سیحون ، هوشنگ ، نگاهی به ایران ، ترجمه مرتضی سیفی قمی و فخرالدین حسینی تنکابنی - سلطان زاده، حسین - فضاهای شهری در بافتهای تاریخی- بانی مسعود، امیر- معماری معاصر ایران - مزینی، منوچهر - مقالاتی در باب شهر و شهر سازی - بهزادی فر، مصطفی – محیطهای پاسخده - شهرسازی شهروند گرا – ترجمه محمد احمدی نژاد- روزنامه شرق و اعتماد ملی و هم میهن- مجموعه مقالات همایش بین المللی ابن سینا (مهدی شعبانیان )- بکارگیری ضوابط ، استانداردها، مقررات ملی و راهنمایی های طراحی در معماری ( مهندس بهزاد مهمدی) - سمینار رویکردهای نوین در سیاستهای توسعه شهری (نظام مهندسی - شهرداری و دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان)80