بررسی علل افزایش مهریه در نظام جمهوری اسلامی

صفحه 1:


صفحه 2:
" ‏اران‎ FEI J eur” | »سک بری ‎oe‏ ال مرب ‎Coe Je‏ 

صفحه 3:
بیان مسئله و اهمیت تحقیق | | ازدواج بعنوان یکی از مهمترین پدیده های زندگی بشری هماره مورد بحث و کاوش بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران این عرصه بوده است . از آنجا که اين اتفاق خجسته ارتباط مستقیم با سرنوشت دو انسان دارد » لذا اهمیت آن به مراتب بیشتر از بسیاری از مسائل زندگی بشری است . آهمیت ازدواج باعث شده که هميشه این مسئله از ابعاد مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد . از جمله مهمترین ابعاد ازدواج موضوع مهریه است . 

صفحه 4:
17 اد ۰۸۷ قانون مدنی مهر عبارت اشت از + مالی که | به مناسبت عقد نکاح » مرد ملزم به پرداخت آن به زن است . ۶ تا سالهای نه چندان دور ۰ مساله ای آنجتان مهم محسوب نمیشد ‏ در واقع به آن به چشم یک مساله نگریسته نميشد . لیکن عواملی از جمله غالب شدن فرهنگ شهرگرایی » بالا رفتن میزان سواد و تحصیلات بانوان ء ظهور جنبش های دفاع از حقوق زنان » بالا رفتن سطح توقعات جوانان .و همه و همه باعث شده که زنان و خانواده ها نسبت به پیگیری کردن جدی تر مهریه اقدام نمایند . St ‎ee‏ سس مس رم 

صفحه 5:
| . متاسفانه میتوان گفت در بیشتر مواقع این آگاهی بیشتر از | | حقوق خود. باعث به انحراف کشیده شدن مساله ی مهریه از شکل شرعی و قانونی خود شده است و کم کم این موضوع در جامعه بعنوان یک معضل مطرح شده است . درخواست مهریه های عجیب و آنچنانی که امروزه در جامعه شاهدیم » ترس جوانان از ازدواج » پرشدن بندهای زندان ها از بدهکاران مهریه و ... ازجمله نتايج اين تفسير نادرست از معنا و میزان مهریه اسنت 

صفحه 6:
- 2 كنا که مستولین کشور برای جلوگیری از معضل شدن مهریه و مهار روند نادرست کنونی آن انجام داده اند . تصویب لایحه ی ۲۴ ( مهریه ملی ایران ) در مجلس شورای اک ات این اقدام به رغم داشتن محاسن »عاری از ء اشکال نمیتواند باشد دراین پژوهش تلاش شده است ابتدا ابعاد حقوقی مهریه بررسی و اقسام مهریه و دید جامعه شناسانه به مهریه بیان شود و همینطور بررسی و نقد لایحه ی ۲۴ از دیگر اهداف این پژوهش است . در نهایت پیشنهادی برای متوقف کردن اين . تفسیر و درک نادرست از مهریه ارائه داده میشود ‎ee‏ سس مس رم 

صفحه 7:
با مرور نظریه های جامعه شناسی و بررسی اجمالی آن ها به منظور استفاده در تبیین مهریه در ایران. نظریه های کارکردگرایی و مبادله(یا به اصطلاح ترن نظریه فایده گرا) برای تبیین موضوع از قابلیت بیشتری برخوردار بودند. از این رو توضیحی کوتاه درباره هر كدام از اين دو نظريه ضروری می نماید . 

صفحه 8:
اظریا» ‎WIPO PIE‏ طبق نظريه كاركردكرايي؛» هر ‎Sie‏ مجموعه به هم پیوسته یگانه و نسبتاً منسجمي است که باید آن را به عنوان یک کل .ملاحظه و تبیین کرد ‎١ ٠‏ لاله فلا در دید نظریه‌پردازان مبادله‌فایه‌گرا)؛ ‏۱ انسان ها موجوداتي هستند که هدف و مقصود دارند. آن ها ۱ هزینه هاي هر یک از جایگزین هاي گوناگون را ‏براي .محقق ساختن اهداف مذکور محاسبه مي کنند ‏م9 ‏یس سس سس 

صفحه 9:
می گویند در ادوار ماقبل تاریخ که بشر به حال توحش می زیسته و زندگی شکل قبیله ای داشته. به علل نامعلومی ازدواج با همخون جایز شمرده نمی شده است. روی این حساب در مراحل اولیه. مرد به عنوان خدمتکار زن بوده است. در اين دوره زن بر مرد حکومت می کرده است . در مرحله ی بعد که آحکومت به دست مرد افتاد. مرد زن را از قبیله ی دیگر می ربوده است . در مرحله ی سوم مرد برای اينکه زن را به جنك آورد به خانه ی پدر زن می رفته و سالها برای او کار می کرده است . در مرحله ی چهارم مرد مبلفی به عنوان «پیشکش» تقدیم پدر زن می کرده است و رسم مهر از اینجا ناشی شده ‎ene.‏ مس سرد 

صفحه 10:
1 ها ۶ یاو گوشت دایناسوره ۴۰ کیلو گوشت اودها: نتيجه: دایناسورها منقرض شدند . عصر کشاورزی: ۲۴ دست تبر سنكىء ۲۴ دست تیغه و داس نتیجه: افزایش قتل مردان به دلیل دم دست بودن داس براى خانوم ها عصر فلز: ‎٠١‏ ورقه مسىء ۵۰ تا خنجر مفرغی و سرگرز آهنی. نتیجه: افزایش شکستگی سر مردان به دلیل تماس با گرز آهنی عصر بخار: ۳۰ هزارتومان و بخار کردن آسب حوض خانه عروس خانوم. نقیچه: کمبود و جیره بندی شدن آب. ‎ee‏ سر رد 

صفحه 11:
- 22200 | لون بول: ‎١5‏ سكه طلاء يك اتومبيل و ‎yale aie‏ 5 میشد. 1 نتیجه: بنا به درخواست آقایان تولید ژبان آغاز شد . عصر کامپیوتر: هم وزن عروس خانم سکه طلاا! نتیجه: هرچی عروس خانوم مانکن تر باشد بهتر است. 1 نتيجدى كى , كاهش نرخ ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج ‎٠‏ 

صفحه 12:


صفحه 13:
مهربه. ماهیت حقوقی آن _ در ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی آمده است: ۱ "مهر عبارت از مالی است كه به مناسبت عقد نکاح. مرد ملزم به دادن ن به زن است." الزام مربوط به تملیک | مهر ناشی از حکم قانون است و ريشه قراردادی ندارد . به همین جهت. سکوت دو طرف در عقد و حتی توافق بر این که زن مستحق مهر نباشد. نمی تواند كليف مرد را در اين زمينه از بين ببرد . 

صفحه 14:
اساس مهریه در حقوق ایران مبتنی پرسنت و مذهب است و نظیر آن را درحقوق غربی نمی توان یافت. رابطه مهر با تمکین زن را نمی توان با رابطه عوض ومعوض در قراردادهای مالی قیاس کرد. 

صفحه 15:
درفقه شیعه و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران از سه نوع مهر نام برده شده است: 

صفحه 16:
آجا همکن است ههر جه عهده شخصی غیر از شوهر جاشد؟ 

صفحه 17:
مس گفته اند : مال معینی که مهر قرارداده می شود باید متعلق به شوهر باشد واگر شخصی به جز شوهر مانند پدر اوبخواهد مال خود را مهر قرار دهد بایدنخست آن را به شوهر منتقل کند تا شوهربتواند آن را بعنوان مهر تعیین نماید. ليكن اين نظريه قابل خدشه است . بهمین دلیل : ‎ace‏ 301 ان مدي متفين يك امه تفسيرى است كه توافق بر خلاف آنء معتبر است. ‎ 

صفحه 18:
تقاضای وصول مهربه از جانب زوجه می‌تواند بدون رضایت مرد و یا توافق با وی صورت پذیرد و بستگی به اراده و خواست زن دارد . متأسفانه بیش‌تر مردان»خواسته مشروع زن برای تأدیه مهریه را نوعی دهن کجی به خود و انجام مقدمات طلاق تلقی می‌کنند . متاسفانه در کشور ما . مطالبه مهریه از سوی زن به معنای تمایل او به پایان 0 دادن زندگی مشترک تلفی می‌شوده اماااین طرز تفکر با | | تعریف اسلام از مهریه تفاوت دارد؛ چرا که مهریه در ‎ace‏ و ‎ae‏ . می‌تواند در طول زندگی خود از آن استفاده کند ‎} ‎| ‏سرد‎ ened 

صفحه 19:
نگاهی جامعه شناسانه به بدیده ت یکی از مسائلی که تاکنون در رسانه‌ها به آن زیاد پرداخته شده بحث تعیین مهربه بالا از سوی دختران و خانواده‌های | آنها به عنوان پیش شرط ازدواج است . اما تاکنون کمتر به ریشه‌های جامعه شناختی این مسئله پرداخته شده است . براى اينكه تغيير ميزان مهريه 0-0 بررسی | كنيم لازم است به دگرگونی‌هایی که در شكل خانواده ايجاد | .شده. بيردازيم 

صفحه 20:
‎ere‏ .سلف تانواده یکی از نهادهای مهم و تاثیرگذار است. ‎(o> eee‏ تصمیمگیری برای ازدواج ‏|| فرزندان از سوی خانواده صورت می‌گیرد. بالطبع در اين شکل از ازدواج به تمامی سلایق. نیازها و اولویت‌های طرفین ازدواج توجه نمی‌شود و ازدواج‌ها در چارچوب مراسم و شرایط خاصی صورت نی خر ‏اما با گذر از جامعه سنتی به جامعه مدرن بخشی از کارکردهای | خانواده به نهادهای دیگر مثل آموزش و پرورش, رسانه‌ها ... ‏| واگذار شده و نقش خانواده در ازدواج فرزندان نیز تغییر کرده ‏| ‏۱ ‏8 است ‏2 ‏ار ‎ee)‏ تس رم 

صفحه 21:
0 ی 

صفحه 22:
* بالا رفتن هزینه ها و تشریفات ازدواج * شیوع ازدواج هاي برون فاميلي * تضعیف اعتماد اجتماعي 

صفحه 23:
نقرآن کریم در آیه ۴ سوره نساء می‌فرماید «و لوا اسلا صدقاتهن خلا » یعنی در کمال رضایت قلبی مهر زنان را به آنان بپردازید. به عبارتی فلسفه مهریه «نحله» و عطیه است. یعنی هدیه و شی است که زوج به عنوان مهر به همسر می دهد و در و ای مطمین داختن زن به سفای فا لا تس ار راستی بودن علاقه ی اوست 1 4 همي ف سيف هاار فاهيت وجودى خود فاصله كرفته و تبديل به نوعى وثيقه مالى شده به اميد اسك 1 51 برابر مشكازت احدمالكن بیمه کند A 

صفحه 24:
ختاجچ هنفی افزایش ههرجه چیست؟ جد 

صفحه 25:
* کاهش نرخ ازدواج * تحمل اجباري زندگي هاي تصنعي * احتمال سوداگري * افسردگی و سردرگمی مرد 

صفحه 26:
‎rene‏ باهر(جامعه شناس) ؛ زنانی که مهریه‌های نامتعارف ‏تعیین م ىكنندء از نظر روانی. دچار مشکل کح‌تابی هستند. مهریه‌های نامتعارف نوعی رفتار نامناسب به فرهنگ و فلسفه ‏.مهریهاست ‏11 اده : در قرآن آمده است که مهربه باید صداق باشد و در حقیقت صادق باشد؛ به طور مثال» اين كه م ىكويند ‏«کیلو با(یگس100» ‏چه نوع صداقتی است. وقتی اجرا شدنی نیست ‎۱ ‎۱ ‎| ‎LUN ‎Peete ae eee 

صفحه 27:
حکم داد کاه در هورد ههرجه های خاهتعارف چیست ۲ 

صفحه 28:
دادگاه برای اینگونه مهریه های نامتعارف برای خانم . "مهرالمثل" تعیین میکند _ به این معنی که با توجه به شأن زن و زنان هم طرازش و یا مهریه ی خواهرش . مقداری را بعنوان مهریه برای او 

صفحه 29:


صفحه 30:
برای حل مشکل مهریه های نامتعارف, دولت در لایحه حمایت از خانواده ماده‌ای در نظر گرفته که بر اساس آن قرار بود برای مهریه‌های نامتعارف مالیات در نظر گرفته شود . اما به دلیل اینکه کمیسیون حقوقی و قضایی این اقدام را غیرعملی دانست اين ماده حذف شد جون مهريه درامد ‎٠‏ نیست که بتوان برای آن مالیات در نظر گرفت ‏بعد از حذف اين ماده مجلس به فكر جايكزين كردن مادهاى براى حل اين معضل افتاد و هماكنون ييشنهادى در مجلس مطرح شده است كه بر اساس أن رئيس قوه قضائيه هر سه سال يكبار نرخ مهريه را اعلام كند و مهريدهاى بالاتر از اين .نرخ غيرمتعارف اعلام شود ‎ ‏رد 

صفحه 31:
سکه؛ مهریه ی ملیلاییلن110 نمایندگان مجلس مقررات جدیدی برای مهریه‌های بالای ۱۱۰ سکه تعیین کردند . نیره اخوان نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه حمایت از خانواده پیشنهادی را در مورد 200 5ك كرد كه بر أساس آن مهريه تا سقف ‎١١٠١‏ سكة | آبهار آزادی . مشمول ماده ۲ قانون محکومیت‌های مالی می‌شود | و چنانچه مهریه بالاتر از آن باشد. شرط تمکن زوج موردنظر | خواهد بود . ‎i‏ | در نهایت وکلای ملت با ۱۱۰ رای موافق» ۳۰ رای مخالف و ۲۵ 07 ولي ممتنع موافقت خود را با اين پیشنهاد اعلام کردند 8 صر ا سس ‎ere‏ مس سرد 

صفحه 32:
رین ایراداتی را که حقوق دانان توانسته اند از این ماده از لایحه حمایت از خانواده : بگیرند به ترتیب زیر است . لیرهادم ضمان لجرلیی ن دار -1 . 2- ‏تعييزمهريه تابعاراده و خولستطرفيرست بتبرليزهرنوع‎ ١ ‏دخالتدر آن‌صحیح به نظر ن می‌یسد‎ . | ]) ”-مهريه يك دين است . 

صفحه 33:


صفحه 34:
براساس این پیشنهاد. مرد با توجه به وسع و توان مالی خود از ابتدای ازدواج» مبالغی را به صورت تدریجی به عنوان بخشی از مهریه برای زن پس‌انداز می‌کند. بر اساس این پیشنهاد با همکاری شرکت‌های بیمه. شوهر مبلغی را برای زن به عنوان مهریه کنار می‌گذارد تا بدین ترتیب هم زن به مهربه خود می‌رسد و هم به مرد در پرداخت مهریه فشار نمی‌آید. 

صفحه 35:
۱ هم اکنون بیمه مهریه به‌عنوان یکی از خدماتی است که ‎٩‏ ای مه ارانه می‌دهند. در تبلیغ یکی از این ‏| ۱ شرکت‌ها آمده است: بیمه مهریه تضمینی مطمئن برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریه و پشتیبانی مالی مناسب ‏است . که زوجه می‌تواند از مزایای آن بهره‌مند شود . درصورت فوت زوجه در طول مدت اعتبار بیمه نامه (پس از گذشت حداقل شش ماه از تاریخ شروع بیمه نامه و ‏' پرداخت حق بیمه مربوطه) ارزش بازخرید بیمه نامه در . وجه بیمه گذار پرداخت خواهد شد 

صفحه 36:
از جمله‌تدابیری که می توان در راستای پیشگیری از مشکلات مهریه اتخاذ کرد » عبارتند از: . ‏در تعیین میزان مهریه حد اعتدال رعایت شود‎ a . ‏*#*قرار دادن اعیان(زمین» خانه. طلا و...) به عنوان مهریه‎ . ‏#مهريه مشروط به عند الاستطاعه باشد » نه عندالمطالبه‎ i ‏رسانه هاى جمتى :و مراكز ييمة:‎ . ‏**ضامن قرار دادن براى يرداخت مهريه از طرف زوج‎ 

صفحه 37:
لیایید با برداشتن موانع ازدواج , نگذاريم جوانانمان در غم رسیدن به هم . پیر شوند! 

صفحه 38:
۳ باید فرهنگ سازی شود ... 4 ۸ ای تصویب جنین ماده ای» فرهنگسازی شود و این فرهنگ برای همه ایجاد شود که بالا بودن مبلغ مهریه . باعث افتخار نیست و پایین بودن آن موجب خفت نميشود و اصلا نباید اینگونه تصور کی کف رب تلا در یک حالت احتمالی مثل وقوع طلاق يا فوت شوهر وسیله ای برای تامین وضعیت اقتصادی زنان خواهد بود . همه باید به این باور برسند که مهریه سنگین به هیچ وجه باعث استحکام خانواده نیست و | بیشتر موجب گرفتاری می‌شود و تنها چیزی که می‌تواند باعث دوام . خانواده شود صداقت و گذشت است و مردان باید این را در نظر بگیرند که يا مهریه های بالا و غیرمتعارف را قبول نکنند و يا باید درصورت مطالبه ی آن از طرف زوجه . اقدام به ا أن نعاييد 

صفحه 39:
‎nan‏ سس ‏: منالع ‎www.tabnak.ir‏ ‏بايازنامه آذر قلئزادم - سحر غفاریان- آسیب شناسی مهریه و عوامل اقتصادی , اجتماعی و .فرهنگی موثر بر آ ‎Wwww.zanrooz.com ‎Awalnews.ir 

صفحه 40:
ا ۱ | | | | -كوزر, لوئيس دزند كىولنديشه بزركانلجتماعى» ترجمه محسن- شاکری لبوا امسن سب ررسیلجما مریم در حمرلن» دلنشكام - تهرلن دلنشكدم علوم لجتماعى موسسه مط لكاتو تحقيقاتلجتماعى لطلاعاتو مارك بربسى1 كاهىها. نكرشما و بفتار ماىلجتماعىو فرهنكودر تهرلن - ,هراق انتشاراتاگ لبان‌شورلیف رهنگممومی ک شور و۳ تبيانلستاناردبيل- بايشبامعه شنافتىمهريه -مسزیوسف ‎ool)‏ بموا - بايكاد فبرومذمبىت حليلى- 1 0 

صفحه 41:
تهیه کننده : زهرا قنواتی 

صفحه 42:
a Phy ca Dj Aes ۳۳ 

صفحه 43:
1 ‎al‏ دنيا با تمام وجود ‎ 

س م ئ ع جت ” ربر ی سا ل ا ما ی اریان ” عل ی س مه موضوع کار :ربر ی ل ازفا ش رهی جم ه م رد نظام وری اسال ی بیان مسئله و اهمیت تحقیق ازدواج بعنوان یکی از مهمترین پدیده های زندگی بشری هماره مورد بحث و کاوش بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران این عرصه بوده است .از آنجا که این اتفاق خجسته ارتباط مستقیم با سرنوشت دو انسان دارد ،لذا اهمیت آن به مراتب بیشتر از بسیاری از مسائل زندگی بشری است . اهمیت ازدواج باعث شده که همیشه این مسئله از ابعاد مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد .از جمله مهمترین ابعاد ازدواج موضوع مهریه است . براساس ماده 1087قانون مدنی مهر عبارت است از ؛ مالی که به مناسبت عقد نکاح ،مرد ملزم به پرداخت آن به زن است . مساله مهریه تا سالهای نه چندان دور ،مساله ای آنچنان مهم محسوب نمیشد ،در واقع به آن به چشم یک مساله نگریسته نمیشد .لیکن عواملی از جمله غالب شدن فرهنگ شهرگرایی ، باال رفتن میزان سواد و تحصیالت بانوان ،ظهور جنبش های دفاع از حقوق زنان ،باال رفتن سطح توقعات جوانان ،و همه و همه باعث شده که زنان و خانواده ها نسبت به پیگیری کردن جدی تر مهریه اقدام نمایند . متاسفانه میتوان گفت در بیشتر مواقع این آگاهی بیشتر از حقوق خود ،باعث به انحراف کشیده شدن مسا له ی مهریه از شکل شرعی و قانونی خود شده است و کم کم این موضوع در جامعه بعنوان یک معضل مطرح شده است .درخواست مهریه های عجیب و آنچنانی که امروزه در جامعه شاهدیم ،ترس جوانان از ازدواج ،پرشدن بندهای زندان ها از بدهکاران مهریه و ...ازجمله نتایج این تفسیر نادرست از معنا و میزان مهریه .است از جمله اقداماتی که مسئولین کشور برای جلوگیری از معضل شدن مهریه و مهار روند نادرست کنونی آن انجام داده اند ، تصویب الیحه ی ( 24مهریه ملی ایران ) در مجلس شورای اسالمی است .این اقدام به رغم داشتن محاسن ،عاری از .اشکال نمیتواند باشد دراین پژوهش تالش شده است ابتدا ابعاد حقوقی مهریه بررسی و اقسام مهریه و دید جامعه شناسانه به مهریه بیان شود و همینطور بررسی و نقد الیحه ی 24از دیگر اهداف این پژوهش است .در نهایت پیشنهادی برای متوقف کردن این .تفسیر و درک نادرست از مهریه ارائه داده میشود چارچوب نظري با مرور نظريه هاي جامعه شناسي و بررسي اجمالي آن ها به منظور استفاده در تبيين مهريه در ايـران ،نظريه هاي كاركردگرايي و مبادله(يا به اصطالح ترنر ،نظريه فايده گرا) براي تبيين موضوع از قابليت بيشتري برخوردار بودند. از اين رو توضيحي كوتاه درباره هر كدام از اين دو نظريه ضروري مي نمايد . نظريه کارکردگرايي :طبق نظريه كاركردگرايي ،هر فرهنگ ،مجموعه به هم پيوسته ،يگانه و نسبتًا منسجمي است که بايد آن را به عنوان يک کل .مالحظه و تبيين کرد نظريه مبادله :در ديد نظريه‌پردازان مبادله(فايده‌گرا)، انسان ها موجوداتي هستند که هدف و مقصود دارند .آن‌ ها هزينه‌ هاي هر يک از جايگزين‌هاي گوناگون را براي .محقق‌ ساختن اهداف مذکور محاسبه مي‌ کنند تاریخچه ی مهریه می گویند در ادوار ماقبل تاریخ كه بشر به حال توحش می زیسته و زندگی شكل قبیله ای داشته ،به علل نامعلومی ازدواج با همخون جایز شمرده نمی شده است .روی این حساب در مراحل اولیه ،مرد به عنوان خدمتكار زن بوده است .در این دوره زن بر مرد حكومت می كرده است .در مرحله ی بعد كه حكومت به دست مرد افتاد ،مرد زن را از قبیله ی دیگر می ربوده است .در مرحله ی سوم مرد برای اینكه زن را به چنگ آورد به خانه ی پدر زن می رفته و سالها برای او كار می كرده است .در مرحله ی چهارم مرد مبلغی به عنوان «پیشكش» تقدیم پدر زن می كرده است و رسم مهر از اینجا ناشی شده .است سیر تاریخی مهریه عصر شکار 20 :کیلو گوشت دایناسور 40 ،کیلو گوشت اژدها. نتیجه :دایناسورها منقرض شدند . عصر کشاورزی 24 :دست تبر ســنگی 24 ،دســت تیغــه و داس جنگی. نتیجه :افزایش قتل مردان به دلیــل دم دســت بــودن داس بــرای خانوم ها عصر فلز 70 :ورقه مسی 50 ،تا خنجر مفرغی و سرگرز آهنی. نتیجه :افزایش شکستگی سر مردان به دلیل تماس با گرز آهنی عصر بخار 30 :هزارتومان و بخار کردن آب حــوض خانــه عروس خانوم. نتیجه :کمبود و جیره بندی شدن آب. عصر صنعت 1 :میلیون پول 14 ،سکه طال ،یک اتومبیل و هرچی که با ص شروع میشد. نتیجه :بنا به درخواست آقایان تولید ژیان آغاز شد . عصر کامپیوتر :هم وزن عروس خانم سکه طال!!! نتیجه :هرچی عروس خانوم مانکن تر باشد بهتر است. نتیجه ی کلی ؛ کاهش نرخ ازدواج و باال رفتن سن ازدواج مهریه ،ماهیت حقوقی آن در ماده 1087قانون مدنی آمده است: "مهر عبارت از مالی است که به مناسبت عقد نکاح ،مرد ملزم به دادن آن به زن است ".الزام مربوط به تملیک مهر ،ناشی از حکم قانون است و ریشه قراردادی ندارد .به همین جهت ،سکوت دو طرف در عقد و حتی توافق بر این که زن مستحق مهر نباشد ،نمی تواند تکلیف مرد را در این زمینه از بین ببرد . اساس مهریه در حقوق ایران اساس مهریه در حقوق ایران مبتنی برسنت و مذهب است و نظیر آن را درحقوق غربی نمی توان یافت .رابطه مهر با تمکین زن را نمی توان با رابطه عوض ومعوض در قراردادهای مالی قیاس کرد. اقسام مهر درفقه شیعه و قانون مدنی جمهوری اسالمی ایران از سه نوع مهر نام برده شده است: • مهرالمسمی • مهرالسنة • مهرالمتعه آیا ممکن است مهر به عهده شخصی غیر از شوهر باشد؟ بعضی گفته اند :مال معینی که مهر قرارداده می شود باید متعلق به شوهر باشد واگر شخصی به جز شوهر مانند پدر اوبخواهد مال خود را مهر قرار دهد ،بایدنخست آن را به شوهر منتقل کند تا شوهربتواند آن را بعنوان مهر تعیین نماید. لیکن این نظریه قابل خدشه است ،بهمین دلیل : ‏ماده 197قانون مدنی متضمن یک قاعده تفسیری است که توافق بر خالف آن ،معتبر است. مهر در عرف و شرع تقاضای وصول مهریه از جانب زوجه‌ می‌تواند بدون رضایت مرد و یا توافق با وی صورت‌ پذیرد و بستگی به اراده و خواست زن دارد .متأسفانه‌ بیش‌تر مردان،خواسته مشروع زن برای تأدیه مهریه را نوعی دهن‌کجی به خود و انجام مقدمات طالق تلقی‌ می‌کنند ،متاسفانه در كشور ما مطالبه مهريه از سوي زن به معناي تمايل او به پايان دادن زندگي مشترك تلقي مي‌شود ،اما اين طرز تفكر با تعريف اسالم از مهريه تفاوت دارد؛ چرا كه مهريه در اسالم ،هديه‌اي از طرف مرد به زن تلقي مي‌شود و زن .مي‌تواند در طول زندگي خود از آن استفاده كند نگاهی جامعه شناسانه به پدیده تعیین مهریه باال یكی از مسائلی كه تاكنون در رسانه‌ها به آن زیاد پرداخته شده بحث تعیین مهریه باال از سوی دختران و خانواده‌های آنها به عنوان پیش شرط ازدواج است ،اما تاكنون كمتر به ریشه‌های جامعه شناختی این مسئله پرداخته شده است . برای اینکه تغییر میزان مهریه را‌طی چند سال بررسی کنیم الزم است به دگرگونی‌هایی که در شکل خانواده ایجاد .شده ،بپردازیم .در جوامع مختلف خانواده یکی از نهادهای مهم و تاثیرگذار است به‌نحوی‌که در جامعه سنتی حتی تصمیم‌گیری برای ازدواج فرزندان از سوی خانواده صورت می‌گیرد .بالطبع در این شکل از ازدواج به تمامی سالیق ،نیازها و اولویت‌های طرفین ازدواج توجه نمی‌شود و ازدواج‌ها در چارچوب مراسم و شرایط خاصی صورت می‌گیرد . اما با گذر از جامعه سنتی به جامعه مدرن بخشی از کارکردهای خانواده به نهادهای دیگر‌ مثل آموزش و پرورش ،رسانه‌ها و... واگذار شده و نقش خانواده در ازدواج فرزندان نیز تغییر کرده .است علل افزايش ميزان مهريه در عصر حاضر چیست؟ فخر فروشی دختران و وابستگان آنها • چشم وهم چشمی • باال رفتن سطح تحصيالت زن و شوهر • باال رفتن هزينه‌ها و تشريفات ازدواج • شيوع ازدواج‌ هاي برون فاميلي • تضعيف اعتماد اجتماعي :قرآن کریم در آیه ۴سوره نساء می‌فرماید »َو آُتوا الِّنساَء َص ُد قاِتِه َّن ِنْح َلًة « یعنی در کمال رضایت قلبی مهر زنان را به آنان بپردازید .به عبارتی فلسفه مهریه «نحله» و عطیه است ،یعنی هدیه و پیشکشی است که زوج به عنوان مهر به همسر می دهد و در حقیقت وسیله‌ای برای مطمئن ساختن زن به صفای قلبی مرد .و نشانی از راستین بودن عالقه ی اوست اما متاسفانه این روزها مهریه فرسنگ ها از ماهیت وجودی خود فاصله گرفته و تبدیل به نوعی وثیقه مالی شده به امید .اینکه زن را در برابر مشکالت احتمالی بیمه کند نتایج منفي افزايش مهريه چیست؟ • افزايش سن ازدواجنوع همسرگزيني • تغيير در • كاهش نرخ ازدواج • تحمل اجباري زندگي هاي تصنعي • احتمال سوداگري • افسردگی و سردرگمی مرد حسین باهر(جامعه شناس) :زناني كه مهريه‌هاي نامتعارف تعيين مي‌كنند ،از نظر رواني ،دچار مشكل كج‌تابي هستند. مهريه‌هاي نامتعارف نوعي رفتار نامناسب به فرهنگ و فلسفه .مهريه‌است ایشان ادامه داده :در قرآن آمده است كه مهريه بايد صداق باشد :و در حقيقت صادق باشد؛ به طور مثال ،اين كه مي‌گويند »كيلو بال مگس «100 !!!چه نوع صداقتي است ،وقتي اجرا شدني نيست حکم دادگاه در مورد مهریه های نامتعارف چیست ؟ دادگاه برای اینگونه مهریه های نامتعارف برای خانم ” .مهرالمثل“ تعیین میکند به این معنی که با توجه به شأن زن و زنان هم طرازش و یا مهریه ی خواهرش ،مقداری را بعنوان مهریه برای او .تعیین می کند مردان نگران مهریه نباشند! …IF برای حل مشکل مهریه های نامتعارف ،دولت در الیحه حمایت از خانواده ماده‌ای در نظر گرفته كه بر اساس آن قرار بود برای مهریه‌های نامتعارف ،مالیات در نظر گرفته شود . اما به دلیل اینكه كمیسیون حقوقی و قضایی این اقدام را غیرعملی دانست این ماده حذف شد چون مهریه درآمد .نیست كه بتوان برای آن مالیات در نظر گرفت بعد از حذف این ماده مجلس به فكر جایگزین كردن ماده‌ای برای حل این معضل افتاد و هم‌اكنون پیشنهادی در مجلس مطرح شده است كه بر اساس آن رئیس قوه قضائیه هر سه سال یکبار نرخ مهریه را اعالم كند و مهریه‌های باالتر از این .نرخ غیرمتعارف اعالم شود سکه؛ مهریه ی ملی ایران 110 نمایندگان مجلس مقررات جدیدی برای مهریه‌های باالی 110 سکه تعیین کردند . نیره اخوان نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسالمی در جریان بررسی الیحه حمایت از خانواده پیشنهادی را در مورد مهریه مطرح کرد که بر اساس آن مهریه تا سقف ۱۱۰سکه بهار آزادی ،مشمول ماده ۲قانون محکومیت‌های مالی می‌شود و چنانچه مهریه باالتر از آن باشد ،شرط تمکن زوج موردنظر خواهد بود . در نهایت وکالی ملت با ۱۱۰رای موافق ۳۰ ،رای مخالف و ۲۵ .رای ممتنع موافقت خود را با این پیشنهاد اعالم کردند اشکاالت ماده 24الیحه حمایت از خانواده بیشترین ایراداتی را که حقوق دانان توانسته اند از این ماده از الیحه حمایت از خانواده :بگیرند به ترتیب زیر است .این ماده ضمانت اجرایی ندارد 1- تعیین مهریه تابع اراده و خواست طرفین است .بنابراین هرنوع 2- .دخالت در آن صحیح به نظر نمی رسد -3مهریه یک دین است . پیشنهاد ” بیمه ” مهریه زنان براساس اين پيشنهاد ،مرد با توجه به وسع و توان مالي خود از ابتداي ازدواج ،مبالغي را به صورت تدريجي به عنوان بخشي از مهريه براي زن پس‌انداز مي‌كند .بر اساس اين پيشنهاد با همكاري شركت‌هاي بيمه ،شوهر مبلغي را براي زن به عنوان مهريه كنار مي‌گذارد تا بدين‌ترتيب هم زن به مهريه خود مي‌رسد و هم به مرد در پرداخت مهريه فشار نمي‌آيد. هم اکنون بیمه مهریه به‌عنوان یکی از خدماتی است که شرکت‌های بیمه ارائه می‌دهند .در تبلیغ یکی از این شرکت‌ها آمده است :بیمه مهریه تضمینی مطمئن برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریه و پشتیبانی مالی مناسب است ،که زوجه می‌تواند از مزایای آن بهره‌مند شود . درصورت فوت زوجه در طول مدت اعتبار بیمه نامه (پس از گذشت حداقل شش‌ماه از تاریخ شروع بیمه نامه و پرداخت حق بیمه مربوطه) ارزش بازخرید بیمه نامه در .وجه بیمه‌گذار پرداخت خواهد شد از جمله تدابيري که مي‌توان در راستاي پيشگيري از مشکالت مهريه اتخاذ کرد ،عبارتند از: در تعيين ميزان مهريه حد اعتدال رعايت شود . ‏قرار دادن اعيان(زمين ،خانه ‌،طال و )...به عنوان مهريه . ‏مهريه مشروط به عند االستطاعه باشد ،نه عندالمطالبه . ‏رسانه‌ هاي جمعي و مراكز بيمه . ضامن قرار دادن برای پرداخت مهریه از طرف زوج . باید فرهنگ سازی شود ... بهتر است به جای تصویب چنین ماده ای ،فرهنگسازی شود و این فرهنگ برای همه ایجاد شود که باال بودن مبلغ مهریه ،باعث افتخار نیست و پایین بودن آن موجب خفت نمیشود و اصال نباید اینگونه تصور شود که مهریه باال در یک حالت احتمالی مثل وقوع طالق یا فوت شوهر وسیله ای برای تامین وضعیت اقتصادی زنان خواهد بود .همه باید به این باور برسند که مهریه سنگین به هیچ وجه باعث استحكام خانواده نیست و بیشتر موجب گرفتاری می‌شود و تنها چیزی كه می‌تواند باعث دوام .خانواده شود ،صداقت و گذشت است و مردان باید این را در نظر بگیرند که یا مهریه های باال و غیرمتعارف را قبول نکنند و یا باید درصورت مطالبه ی آن از طرف زوجه ،اقدام به ...پرداخت آن نمایند  :منابع ‏www.tabnak.ir پایان نامه آذر قلی زاده – سحر غفاریان - آسیب شناسی مهریه و عوامل اقتصادی ،اجتماعی و .فرهنگی موثر بر آن ‏www.zanrooz.com ‏Awalnews.ir شاكري ،ابوالحسن« :بررسي اجمالي مهريه در تهران» ،دانشگاه -- تهران ،دانشكده علوم اجتماعي ،موسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي اطالعات و مدارک. بررسي آگاهي ها ،نگرش ها و رفتار هاي اجتماعي و فرهنگي در تهران- ، .تهران :انتشارات گلبان شوراي فرهنگ عمومي كشور1379 ، تبیان استان اردبیل – پایش جامعه شناختی مهریه -حسن يوسف زاده - رهوا – پایگاه خبری مذهبی تحلیلی - كوزر ،لوئيس« :زندگي و‌انديشه بزرگان اجتماعي» ،ترجمه محسن - ثالثي؛ .علمي ايران تهران :چاپ نهم ،علمي1380 ، تهیه کننده : زهرا قنواتی هی هم عش ک ن چ ی س ش • گاه از ق ورزیدن د ت ش ،ه ی ن ش حت ن خ ف وب باش .ی ارگ ارطا یا ت ت زبنند ... به دنیا با تمام وجود خدمت کنید . روز خوبي ...داشته باشيد