بررسی علل افزایش مهریه در نظام جمهوری اسلامی

بررسی علل افزایش مهریه در نظام جمهوری اسلامی

اسلاید 1: ” بررسی مسائل اجتماعی ایران ”موضوع کار: بررسی علل افزایش مهریه در نظام جمهوری اسلامی

اسلاید 2: ازدواج بعنوان یکی از مهمترین پدیده های زندگی بشری هماره مورد بحث و کاوش بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران این عرصه بوده است . از آنجا که این اتفاق خجسته ارتباط مستقیم با سرنوشت دو انسان دارد ، لذا اهمیت آن به مراتب بیشتر از بسیاری از مسائل زندگی بشری است . اهمیت ازدواج باعث شده که همیشه این مسئله از ابعاد مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد . از جمله مهمترین ابعاد ازدواج موضوع مهریه است .بیان مسئله و اهمیت تحقیق

اسلاید 3: براساس ماده 1087 قانون مدنی مهر عبارت است از ؛ مالی که به مناسبت عقد نکاح ، مرد ملزم به پرداخت آن به زن است . مساله مهریه تا سالهای نه چندان دور ، مساله ای آنچنان مهم محسوب نمیشد ، در واقع به آن به چشم یک مساله نگریسته نمیشد . لیکن عواملی از جمله غالب شدن فرهنگ شهرگرایی ، بالا رفتن میزان سواد و تحصیلات بانوان ، ظهور جنبش های دفاع از حقوق زنان ، بالا رفتن سطح توقعات جوانان ،و همه و همه باعث شده که زنان و خانواده ها نسبت به پیگیری کردن جدی تر مهریه اقدام نمایند .

اسلاید 4: متاسفانه میتوان گفت در بیشتر مواقع این آگاهی بیشتر از حقوق خود، باعث به انحراف کشیده شدن مسا له ی مهریه از شکل شرعی و قانونی خود شده است و کم کم این موضوع در جامعه بعنوان یک معضل مطرح شده است . درخواست مهریه های عجیب و آنچنانی که امروزه در جامعه شاهدیم ، ترس جوانان از ازدواج ، پرشدن بندهای زندان ها از بدهکاران مهریه و ... ازجمله نتایج این تفسیر نادرست از معنا و میزان مهریه است .

اسلاید 5: از جمله اقداماتی که مسئولین کشور برای جلوگیری از معضل شدن مهریه و مهار روند نادرست کنونی آن انجام داده اند ، تصویب لایحه ی 24 ( مهریه ملی ایران ) در مجلس شورای اسلامی است . این اقدام به رغم داشتن محاسن ، عاری از اشکال نمیتواند باشد . دراین پژوهش تلاش شده است ابتدا ابعاد حقوقی مهریه بررسی و اقسام مهریه و دید جامعه شناسانه به مهریه بیان شود و همینطور بررسی و نقد لایحه ی 24 از دیگر اهداف این پژوهش است . در نهایت پیشنهادی برای متوقف کردن این تفسیر و درک نادرست از مهریه ارائه داده میشود .

اسلاید 6: با مرور نظريه هاي جامعه شناسي و بررسي اجمالي آن ها به منظور استفاده در تبيين مهريه در ايـران، نظريه هاي كاركردگرايي و مبادله(يا به اصطلاح ترنر، نظريه فايده گرا) براي تبيين موضوع از قابليت بيشتري برخوردار بودند. از اين رو توضيحي كوتاه درباره هر كدام از اين دو نظريه ضروري مي نمايد .چارچوب نظري

اسلاید 7: نظريه کارکردگرايي: طبق نظريه كاركردگرايي، هر فرهنگ، مجموعه به هم پيوسته، يگانه و نسبتاً منسجمي است که بايد آن را به عنوان يک کل ملاحظه و تبيين کرد.نظريه مبادله: در ديد نظريه‌پردازان مبادله(فايده‌گرا)، انسان ها موجوداتي هستند که هدف و مقصود دارند. آن‌ ها هزينه‌ هاي هر يک از جايگزين ‌هاي گوناگون را براي .محقق‌ ساختن اهداف مذکور محاسبه مي‌ کنند

اسلاید 8: می گویند در ادوار ماقبل تاریخ كه بشر به حال توحش می زیسته و زندگی شكل قبیله ای داشته، به علل نامعلومی ازدواج با همخون جایز شمرده نمی شده است. روی این حساب در مراحل اولیه، مرد به عنوان خدمتكار زن بوده است. در این دوره زن بر مرد حكومت می كرده است . در مرحله ی بعد كه حكومت به دست مرد افتاد، مرد زن را از قبیله ی دیگر می ربوده است . در مرحله ی سوم مرد برای اینكه زن را به چنگ آورد به خانه ی پدر زن می رفته و سالها برای او كار می كرده است . در مرحله ی چهارم مرد مبلغی به عنوان «پیشكش» تقدیم پدر زن می كرده است و رسم مهر از اینجا ناشی شده است. تاریخچه ی مهریه

اسلاید 9: سیر تاریخی مهریهعصر شکار: 20 کیلو گوشت دایناسور، 40 کیلو گوشت اژدها.نتیجه: دایناسورها منقرض شدند .عصر کشاورزی: 24 دست تبر سنگی، 24 دست تیغه و داس جنگی.نتیجه: افزایش قتل مردان به دلیل دم دست بودن داس برای خانوم هاعصر فلز: 70 ورقه مسی، 50 تا خنجر مفرغی و سرگرز آهنی.نتیجه: افزایش شکستگی سر مردان به دلیل تماس با گرز آهنیعصر بخار: 30 هزارتومان و بخار کردن آب حوض خانه عروس خانوم.نتیجه: کمبود و جیره بندی شدن آب.

اسلاید 10: عصر صنعت: 1 میلیون پول، 14 سکه طلا، یک اتومبیل و هرچی که با ص شروع میشد.نتیجه: بنا به درخواست آقایان تولید ژیان آغاز شد .عصر کامپیوتر: هم وزن عروس خانم سکه طلا!!!نتیجه: هرچی عروس خانوم مانکن تر باشد بهتر است.نتیجه ی کلی ؛ کاهش نرخ ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج

اسلاید 11:

اسلاید 12: مهریه، ماهیت حقوقی آندر ماده 1087 قانون مدنی آمده است: مهر عبارت از مالی است که به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به دادن آن به زن است. الزام مربوط به تملیک مهر، ناشی از حکم قانون است و ریشه قراردادی ندارد . به همین جهت، سکوت دو طرف در عقد و حتی توافق بر این که زن مستحق مهر نباشد، نمی تواند تکلیف مرد را در این زمینه از بین ببرد .

اسلاید 13: اساس مهریه در حقوق ایراناساس مهریه در حقوق ایران مبتنی برسنت و مذهب است و نظیر آن را درحقوق غربی نمی توان یافت. رابطه مهر با تمکین زن را نمی توان با رابطه عوض ومعوض در قراردادهای مالی قیاس کرد.

اسلاید 14: اقسام مهر درفقه شیعه و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران از سه نوع مهر نام برده شده است:مهرالمسمیمهرالسنةمهرالمتعه

اسلاید 15: آیا ممکن است مهر به عهده شخصی غیر از شوهر باشد؟

اسلاید 16: بعضی گفته اند : مال معینی که مهر قرارداده می شود باید متعلق به شوهر باشد واگر شخصی به جز شوهر مانند پدر اوبخواهد مال خود را مهر قرار دهد، بایدنخست آن را به شوهر منتقل کند تا شوهربتواند آن را بعنوان مهر تعیین نماید. لیکن این نظریه قابل خدشه است ، بهمین دلیل : ماده 197 قانون مدنی متضمن یک قاعده تفسیری است که توافق بر خلاف آن، معتبر است.

اسلاید 17: مهر در عرف و شرعتقاضای وصول مهریه از جانب زوجه‌ می‌تواند بدون رضایت مرد و یا توافق با وی صورت‌ پذیرد و بستگی به اراده و خواست زن دارد . متأسفانه‌ بیش‌تر مردان،خواسته مشروع زن برای تأدیه مهریه را نوعی دهن‌کجی به خود و انجام مقدمات طلاق تلقی‌ می‌کنند ، متاسفانه در كشور ما مطالبه مهريه از سوي زن به معناي تمايل او به پايان دادن زندگي مشترك تلقي مي‌شود، اما اين طرز تفكر با تعريف اسلام از مهريه تفاوت دارد؛ چرا كه مهريه در اسلام، هديه‌اي از طرف مرد به زن تلقي مي‌شود و زن مي‌تواند در طول زندگي خود از آن استفاده كند .

اسلاید 18: نگاهی جامعه شناسانه به پدیده تعیین مهریه بالایكی از مسائلی كه تاكنون در رسانه‌ها به آن زیاد پرداخته شده بحث تعیین مهریه بالا از سوی دختران و خانواده‌های آنها به عنوان پیش شرط ازدواج است ، اما تاكنون كمتر به ریشه‌های جامعه شناختی این مسئله پرداخته شده است . برای اینکه تغییر میزان مهریه را ‌طی چند سال بررسی کنیم لازم است به دگرگونی‌هایی که در شکل خانواده ایجاد شده، بپردازیم.

اسلاید 19: در جوامع مختلف خانواده یکی از نهادهای مهم و تاثیرگذار است. به‌نحوی‌که در جامعه سنتی حتی تصمیم‌گیری برای ازدواج فرزندان از سوی خانواده صورت می‌گیرد. بالطبع در این شکل از ازدواج به تمامی سلایق، نیازها و اولویت‌های طرفین ازدواج توجه نمی‌شود و ازدواج‌ها در چارچوب مراسم و شرایط خاصی صورت می‌گیرد . اما با گذر از جامعه سنتی به جامعه مدرن بخشی از کارکردهای خانواده به نهادهای دیگر‌ مثل آموزش و پرورش، رسانه‌ها و... واگذار شده و نقش خانواده در ازدواج فرزندان نیز تغییر کرده است .

اسلاید 20: علل افزايش ميزان مهريه در عصر حاضر چیست؟

اسلاید 21: چشم وهم چشمیبالا رفتن سطح تحصيلات زن و شوهر بالا رفتن هزينه ‌ها و تشريفات ازدواجشيوع ازدواج‌ هاي برون فاميليتضعيف اعتماد اجتماعيفخر فروشی دختران و وابستگان آنها

اسلاید 22: قرآن کریم در آیه ۴ سوره نساء می‌فرماید: « وَ آتُوا النِّساءَ صَدُقاتِهِنَّ نِحْلَةً» یعنی در کمال رضایت قلبی مهر زنان را به آنان بپردازید. به عبارتی فلسفه مهریه «نحله» و عطیه است، یعنی هدیه و پیشکشی است که زوج به عنوان مهر به همسر می دهد و در حقیقت وسیله‌ای برای مطمئن ساختن زن به صفای قلبی مرد و نشانی از راستین بودن علاقه ی اوست . اما متاسفانه این روزها مهریه فرسنگ ها از ماهیت وجودی خود فاصله گرفته و تبدیل به نوعی وثیقه مالی شده به امید اینکه زن را در برابر مشکلات احتمالی بیمه کند.

اسلاید 23: نتایج منفي افزايش مهريه چیست؟

اسلاید 24: تغيير در نوع همسرگزينيكاهش نرخ ازدواجتحمل اجباري زندگي هاي تصنعياحتمال سوداگريافسردگی و سردرگمی مرد افزايش سن ازدواج

اسلاید 25: حسین باهر(جامعه شناس) : زناني كه مهريه‌هاي نامتعارف تعيين مي‌كنند، از نظر رواني، دچار مشكل كج‌تابي هستند. مهريه‌هاي نامتعارف نوعي رفتار نامناسب به فرهنگ و فلسفه مهريه‌است.ایشان ادامه داده : در قرآن آمده است كه مهريه بايد صداق باشد و در حقيقت صادق باشد؛ به طور مثال، اين كه مي‌گويند:«100 كيلو بال مگس» چه نوع صداقتي است، وقتي اجرا شدني نيست!!!

اسلاید 26: حکم دادگاه در مورد مهریه های نامتعارف چیست ؟

اسلاید 27: دادگاه برای اینگونه مهریه های نامتعارف برای خانم ”مهرالمثل“ تعیین میکند .به این معنی که با توجه به شأن زن و زنان هم طرازش و یا مهریه ی خواهرش ، مقداری را بعنوان مهریه برای او تعیین می کند .

اسلاید 28: IF…مردان نگران مهریه نباشند!

اسلاید 29: برای حل مشکل مهریه های نامتعارف، دولت در لایحه حمایت از خانواده ماده‌ای در نظر گرفته كه بر اساس آن قرار بود برای مهریه‌های نامتعارف، مالیات در نظر گرفته شود . اما به دلیل اینكه كمیسیون حقوقی و قضایی این اقدام را غیرعملی دانست این ماده حذف شد چون مهریه درآمد نیست كه بتوان برای آن مالیات در نظر گرفت .بعد از حذف این ماده مجلس به فكر جایگزین كردن ماده‌ای برای حل این معضل افتاد و هم‌اكنون پیشنهادی در مجلس مطرح شده است كه بر اساس آن رئیس قوه قضائیه هر سه سال یکبار نرخ مهریه را اعلام كند و مهریه‌های بالاتر از این نرخ غیرمتعارف اعلام شود.

اسلاید 30: 110 سکه؛ مهریه ی ملی ایراننمایندگان مجلس مقررات جدیدی برای مهریه‌های بالای 110 سکه تعیین کردند . نیره اخوان نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه حمایت از خانواده پیشنهادی را در مورد مهریه مطرح کرد که بر اساس آن مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی ، مشمول ماده ۲ قانون محکومیت‌های مالی می‌شود و چنانچه مهریه بالاتر از آن باشد، شرط تمکن زوج موردنظر خواهد بود .در نهایت وکلای ملت با ۱۱۰ رای موافق، ۳۰ رای مخالف و ۲۵ رای ممتنع موافقت خود را با این پیشنهاد اعلام کردند.

اسلاید 31: اشکالات ماده 24 لایحه حمایت از خانواده بیشترین ایراداتی را که حقوق دانان توانسته اند از این ماده از لایحه حمایت از خانواده بگیرند به ترتیب زیر است :1- این ماده ضمانت اجرایی ندارد . 2- تعیین مهریه تابع اراده و خواست طرفین است . بنابراین هرنوع دخالت در آن صحیح به نظر نمی رسد . 3-مهریه یک دین است .

اسلاید 32:

اسلاید 33: پیشنهاد ” بیمه ” مهریه زنانبراساس اين پيشنهاد، مرد با توجه به وسع و توان مالي خود از ابتداي ازدواج، مبالغي را به صورت تدريجي به عنوان بخشي از مهريه براي زن پس‌انداز مي‌كند. بر اساس اين پيشنهاد با همكاري شركت‌هاي بيمه، شوهر مبلغي را براي زن به عنوان مهريه كنار مي‌گذارد تا بدين‌ترتيب هم زن به مهريه خود مي‌رسد و هم به مرد در پرداخت مهريه فشار نمي‌آيد.

اسلاید 34: هم اکنون بیمه مهریه به‌عنوان یکی از خدماتی است که شرکت‌های بیمه ارائه می‌دهند. در تبلیغ یکی از این شرکت‌ها آمده است: بیمه مهریه تضمینی مطمئن برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریه و پشتیبانی مالی مناسب است ، که زوجه می‌تواند از مزایای آن بهره‌مند شود . درصورت فوت زوجه در طول مدت اعتبار بیمه نامه (پس از گذشت حداقل شش ‌ماه از تاریخ شروع بیمه نامه و پرداخت حق بیمه مربوطه) ارزش بازخرید بیمه نامه در وجه بیمه‌گذار پرداخت خواهد شد .

اسلاید 35: از جمله تدابيري که مي ‌توان در راستاي پيشگيري از مشکلات مهريه اتخاذ کرد ، عبارتند از: در تعيين ميزان مهريه حد اعتدال رعايت شود .قرار دادن اعيان(زمين، خانه،‌ طلا و...) به عنوان مهريه .مهريه مشروط به عند الاستطاعه باشد ، نه عندالمطالبه .رسانه‌ هاي جمعي و مراكز بيمه .ضامن قرار دادن برای پرداخت مهریه از طرف زوج .

اسلاید 36:

اسلاید 37: باید فرهنگ سازی شود ...بهتر است به جای تصویب چنین ماده ای ، فرهنگسازی شود و این فرهنگ برای همه ایجاد شود که بالا بودن مبلغ مهریه ، باعث افتخار نیست و پایین بودن آن موجب خفت نمیشود و اصلا نباید اینگونه تصور شود که مهریه بالا در یک حالت احتمالی مثل وقوع طلاق  یا فوت شوهر وسیله ای برای تامین وضعیت اقتصادی زنان خواهد بود . همه باید به این باور برسند که مهریه سنگین به هیچ وجه باعث استحكام خانواده نیست و بیشتر موجب گرفتاری می‌شود و تنها چیزی كه می‌تواند باعث دوام خانواده شود، صداقت و گذشت است .و مردان باید این را در نظر بگیرند که یا مهریه های بالا و غیرمتعارف را قبول نکنند و یا باید درصورت مطالبه ی آن از طرف زوجه ، اقدام به پرداخت آن نمایند ...

اسلاید 38: منابع :www.tabnak.ir- پایان نامه آذر قلی زاده – سحر غفاریان آسیب شناسی مهریه و عوامل اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی موثر بر آن.www.zanrooz.com Awalnews.ir

اسلاید 39: -- شاكري، ابوالحسن: «بررسي اجمالي مهريه در تهران»، دانشگاه تهران، دانشكده علوم اجتماعي، موسسه مطالعات و تحقيقات اجتماعي.اطلاعات و مدارک- بررسي آگاهي ها، نگرش ها و رفتار هاي اجتماعي و فرهنگي در تهران، تهران: انتشارات گلبان شوراي فرهنگ عمومي كشور، 1379.- تبیان استان اردبیل – پایش جامعه شناختی مهریه -حسن يوسف زاده- رهوا – پایگاه خبری مذهبی تحلیلی- كوزر، لوئيس: «زندگي و‌انديشه بزرگان اجتماعي»، ترجمه محسن ثلاثي؛ . علمي ايران تهران: چاپ نهم، علمي، 1380

اسلاید 40: تهیه کننده : زهرا قنواتی

اسلاید 41: هیچگاه از عشق ورزیدن دست نکش ، همیشه خوب باش . حتی اگر اطرافیانت نیشت بزنند ...

اسلاید 42: به دنیا با تمام وجود خدمت کنید .روز خوبي داشته باشيد...