صفحه 1:
بررسی محل کار
صفحه 2:
معد مه
* یکی از اجزای تشکیل دهنده هر سازمان مکان و فضای مورد استفاده OT است. بنلبه اصل وجود
ارتباط و همبستگی و تناسب بین اجزای یک سیستم چنانچه در جا و مکان کار نقصی موجود باشد
فعالیت سایر اجزاء نیز مختل می شود. بنابرلین هرچه در گزینش اجزاء وجه کار گیری آنهاء دقت به
عمل آید. اگر در چگونگی استقرار آنها در محیط کار دقت gti ضملنت چندانی برای اجرای
مناسب فعالیتها و نیل به هدف ها و آرمانهای سازمانی با کیفیت مطلوب. وجود نخواهد داشت. و
سازمان از داده های گونا گهنی تغننیه می کند که از جمله آنها می توانبه نیروی انسانی» وسایل و
تجهیزات مواد اولیه. روشها و شیوه های کاری اشاره کرد. لین داده ها بلیدبه صورتی در سازمان
استقرار یابند که بهترین استفاده ممکن از آنهابه عمل آید وبه لین ترتیب اثربخشی سازمانی را با
ahr تولّم سازد وبه عبارت ديكرء تقرب جه هدفها را همراه با هزینه پایین و فعالیت کارآمد»
تضمین کند. نحوه تخصیص جا و مکان کار بر ادراک کار کنان از شغلشان, انگیزش آنها در انجام
فعالیت, رضایتشان از کار و در نهلیت بر رفتار و عملکردشان در محیط کار تأثیر می گذارد.با توجه
جه این دلایل, لازم است که تحلیلگر به این مهم توجه خاصی داشته باشد و در طرح ریزی برای جا
و مکان و به طورکلی استقرار: دقت کافی را معمول دارد.
صفحه 3:
تعریف بررسی محل کار
بررسی محل کار عبارت است از: مطالعه چگونگی تخصیص مکان و فضای در دسترس به نیروی
انسانی از یک سوء و وسایل و تجهیزات کاری از سوی دیگر.
هدف از بررسی محل کار
هدف از بررسی محل کار استفاده موثر از امکانات فیزیکی موجودبه نحوی است که مقاصد زیر را
تامین کند:
۱- تأمین رضلیت نیروی انسانی و توجهبه رفاه و راحتی افراد در محیط کار. ۲- تسهیل سرپرستی و
نظارت بر کار کار کنان.
- برقراری جریان و گردش کار به طور موثر و کار آمد.
6 ایجاد تسریع در ارائه خدمات و کالاها به ارباب رجوع و گذاردن تأثیر روانی مساعد بر آنان.
۵- ایجاد قابلیت انعطاف در مورد تغییرات و تحولات آینده سازمان؟. *- صرفه جوئی.
صفحه 4:
اصول و معیارهای بررسی و تخصیص فیزیکی فضای کار از
* یکی از مشکلات موجود سازمانها؛ لین است که مدیران آنها اغلب مجبورند در محلی که از پیش
برایشان ساخته نشده است وبا نیازهای خاص آنها تطلبق ندارد. سازمان را استقرار دهند وجه نوعی
در فضای محدود و یا غیر مناسب. جای گيرند. لین مشکل,به دلیل محدودیت های اقتصادی, روز
جه روز بیشتر می شود و بنابراین ضرورت دارد که در چگونگی استفاده از امکانات موجود برنامه
ریزی دقیقتری به عمل آید تابه طور نسبی» هم نیازهای افراد و هم نیازهای سازمانی تا حد امکان»
برآورده شود. ملاحظاتی که در مورد محل فیزیکی سازمان باید رعایت شوند. عبار تند از:
8 ۱- در طرح ریزی محل کار باید مراقبت شود که هیچ بخشی از مکان و فضای در دسترس هدر
نرود و مناسب ترین استفاده از آن به عمل آید.
* ۲- واحدها و افرادی که وظایفشان از نظر ماهیت. با یکدیگر مرتبط و مشلبه است و بنابه اقتضای
شغل با یکدیگر به طور مکرر و مداوم تماس دارند. باید نزدیک به هم قرار داده شوند. .
صفحه 5:
۰ ۳. گردش کار تا آن جا که ممکن است. از یک محل آغاز وبه محل دیگر پایان پذیرد. مسیر کار
را می توان به یکی از صورت های زیر طرح ریزی کرد قا از رفت و بر گشت های غیرضروری و
تقاطع خط سیرهای کاری جلوگیری شود.
۰ الف - خط مستقیم
* ب . خط منحنی یا نعلی شکل
» ج - خط شکسته (2)
* د- شکل «ال»
٠ه شكل «۲»
» ز - جهاركوش
* ح - دايره يا بيضى
۰ و مثلث
0
صفحه 6:
* - در تخصیص محل کار برای هر یک از کار کنان باید تا حد امکان؛ ماهیت و مقتضای شغل, نوع وظایف و
عملیات و نیز ویژگی های شخصیتی شاغل, در نظر گرفته شود. برای مثال, در بعضی از مثاغل, خلوت بودن
محل کار و سکوت و آرامش نسبی, بیشتر مورد نیاز است تا فرد بتولند تمرکز حواس بیلبد و به انجام وظیفه
بپردازد. کارهای فکری در زمره لین مشاغلند. تحلیل گر. در تخصیص مکان بلید متوجه لین نکته های ظریف
و دقیق باشد.
* 0- وسایل و تجهیزات کاری, باید در دسترس استفاده کنندگان آنها قرار بگیرد و انبار ابزارها و وسایل در
محلی باشد که هنگام تحویل و تحول مواد. وقت کار کنان هدر نرود؟
* - محل استقرار واحدها و افرادی که بیشتر با ارباب رجوع سرو کار دارند» باید نزدیک در ورودی باشد تا هم
مراجعه به آنها راحت باشد و هم از مزاحمت برای ساير واحدها کاسته شود؟.
صفحه 7:
۰ ۷- نحوه قرار گرفتن میز کار و وسایل بلیدبه گونه ای باشد که تسهیل کننده سرپرستی و نظارت بر
کار کار کنان باشد. . ۸- واحدهای پر سروصدا باید دورتر از سایر واحدها قرار داده شوند و در
صورت کمی جا با استفاده از تمهیدات ol از نفوذ سروصدا به خارج از این واحدها؛ جلو گیری
به عمل آید.
۰ - کلیه افرادی که از نظر رتبه و مقام در یک سطح قرار دارند و شغلشان نيز مشلبه استء نا حد
امکان باید از وسایل یکسان استفاده کنند.
۰ ۰ برای استقرار وسایل سنگین و حجیم از قبیل صندوق های رمز, ترمینالهای کامپیوتر قضسه های
بایکلنی, ماشین ها و دستگاههای ثقیل, از نظر تحمل میزان فشار ناشی از سنگینی و نیز سهولت
استفاده؛ باید بررسی های کافی به عمل آید.
۰ ۱- واحدهایی که کارشان جنبه محرملنه دارد؛ بلید دورتر از محل رفت و آمد مشتریان و ارباب
رجوع قرار داده شوند.
صفحه 8:
۰ ۱۲- در نحوه قرار دادن میزهای کار بايد تبعيت از گردش کار. وجود فاصله معقولی جهت
آمدوشد کار کنان. تابش نور. و تقارن و شکیل بودن د کوراسیون, رعایت شود.
* ۳- در مورد سایر نیازهای مربوط به محل کار مانند روشنلیی رنگ. حرارت. تهویه. حفاظت و
ایمنی, بايد تمهيدات لازم به عمل آید.
۰ ۶- در تخصیص مجل کار نباید تنها ملاحظات مربوط به کارآییی را مد نظر داشت. بلکه باید به
عوامل انسانی و آثرلتی که Le و مکان, بر انگیزش, رفتار و عملکرد کار کنان می گذارد؛ توجه کافی
داشت و با در نظر گرفتن مسائل انسانیی» تلاش کرد تا مناسب ترین طرح برای محل کار تنظیم
شود."
-١6 ٠» در فواصل زمانى مناسبء بايد در تخصیص clad فیزیکی سازمانی تجدیدنظر به عمل آورد تا با
سیستم هاء روشها؛ و شیوه های کاری جدید و سایر
* تغیبرات و تحولات, انطباق بیشتری بیابد..به همین دلیل در طرح ریزی محل کار بلید توسعه آتی
سازمان را نیز در نظر گرفت.
صفحه 9:
* مراحل بررسی محل کار
۰ برای بررسی محل کار مراحل زیر را باید انجام داد:
* مرحله یکم: بررسی محل کار در وضع موجود
* در لین مرحله, تحلیل گر جه بررسی نحوه تخصیص مکان و فضای موجود سازمانی می پردازد و
اطلاعات جامعی را از وضع موجود کسب می کند و در نهابت. تصویری از آنچه هست تهیه کرده و
برای نقد آماده می سازد.
صفحه 10:
مرحله دوم: تجزیه و تحلیل وضع موجوذ محل از
در مرحله تجزییه و تحلیل, تحلیل گربا کمکت اطلاعلتی که درباره مشاغل و تشکیلات سازمانی. اختیارات و
مسئولیت ها و ارتباطات بین مشاغل, تعداد نیروی انسانی موجود. ویژگی های وسایل و تجهیزات و ماشین
آلات و طرز کار آنها؛ مسیر کارها و فعالیت های عمده سازمانی, نقشه فیزیکی سازمان یا طرح استقرار
سازمان» و سرانجام برنامه توسعه سازمان در آینده, به دست آورده است و همچنین با در نظر داشتن
اصول و نكاتى كه بايد در طرح ريزى محل كارء رعايت شوند, به تجزيه و تحليل وضع موجود مى بردازد
سيس با طرح برسش هاى اساسى تجزيه و تحليل؛ درباره هر يك از بخشها و واحدهاى سازمانى و نحوه
استقرار نیروی انسانی» وسایل و تجهیزات و چگونگی استفاده از فضای در دسترس می کوشد تا پاسخهای
مناسب را برای پرسش های مطرح شده فراهم آورد.
صفحه 11:
* مرحله سوم: تهیه طرح پیشنهادی برای محل کار
* در اين مرحله. تحليل كر با توجه به يافته های مراحل قبلی و در نظر داشتن ملاحظات انسانی»
ارزشی و فرهنگی, اقدام به تهیه طرح پیشنهادی برای تخصیص امکانات فیزیکی و مکلنی سازمان می
کند و پیشنهادهای خود را در گزارش مبسوط و مستدلی برای مدیریت ارسال می دارد تا در
صورت تصویب به مرحله اجرا گذارده شود.
صفحه 12:
خلاصه
* بررسی محل کار عبارت است از مطالعه درباره چگونگی تخصیص مکان و فضای در دسترس بین نیروی انسانی
از یک طرف و وسایل و تجهیزات کاری از طرف دیگر. هدف از لین بررسی. استفاده موثر از امکانات فیزیکی
موجود. به نحوی است که رضاییت نیروی انسانی را تأمین کند. نظارت و سرپرستی را تسهیل نماید. جریان و
گردش کار راجه طور موثر برقرار سازد. به ارلئه خدمات و کالاهابه مشتریان سرعت بخشد. و در عین رعایت
صرفه جویی, قابلیت انعطاف لازم را نیز در برداشته باشد.
* در طرح ریزی محل کار باید اصول و معیارهاییی در نظر گرفته شود. مراحل بررسی محل کار عبارتند از:
بررسی محل کار در وضع موجود؛ تجزیه و تحلیل طرح موجود محل کار تهیه طرح پیشنهادی برای محل کار
