تئوری های حسابداری

تئوری های حسابداری

اسلاید 1: بسم اللّه الرحمن الرحیم

اسلاید 2: دانشگاه آزاد اسلامی مرکز بین الملل خلیج فارستئوری های حسابداری دکتر علی ثقفیفصل اول – حسابداری چیستنام استاد مربوطه :جناب آقای دکتر نصیریتهیه کنندگان :مهدی حسین پور-احمد خزائیتاریخ ارائه:1394/07/30

اسلاید 3: فهرست :مقدمهتعاریف حسابداری در غربحسابداری به عنوان یک ایدئولوژی درغربحسابداری به عنوان زبان تجارتحسابداری به عنوان تاریخچه مالی واحد گزارشگرحسابداری به عنوان مبنای اندازه گیری ارزش اقتصادیحسابداری به عنوان یک سیستم رسمی اطلاعات مالیحسابداری به عنوان متاعی اقتصادی

اسلاید 4: مقدمه:تفسیرهای متفاوت هر دانشی ازجمله حسابداری همواره درسایه نظریه ها و قوانین علمی صورت می گیرد. پس بدون داشتن یک نظریه نمی توان از حسابداری تفسیری ارائه داد.ازقرن های گذشته تا150یا200سال قبل حسابداری به عنوان یک عمل تجربی شناخته می شد.پدیده خرید،فروش و اجاره که توسط تجار یا صنعت گران انجام می شد، حسابداران صفات مشترک آن هارا تمیز داده و عمل یکسان یا نسبتاً یکسانی را درنگهداری حساب آنها به کار می گرفتند. به این ترتیب جامعه نیز بهای علمی لازم را به حسابداری به عنوان یک دانش نمی داد.با بزرگ تر شدن واحدهای اقتصادی دامنه فعایت گسترده تر شد. رویداد های اقتصادی روز به روز جدید می شدند.تجارت و صنعت فراتر از مرزها رفت و سرمایه گذاری از حالت سنتی خود جداشد. به این ترتیب، امکان اینکه تجربه یک فرد و یا گروهی از افراد دریک کشور بتواند پاسخگوی سوالات متعدد باشد وجود نداشت. باید شیوه های نگرش به مسائل حسابداری و پیدا کردن راه حل متحول می شد.حسابدارن برای پیدا کردن رویه های یکسان و مورد قبول اکثریت، اقدام به تشکیل انجمن حرفه ای کردند. به مرور زمان با بزرگ تر شدن اقتصاد، انجمن ها نیز بزرگ و بزرگ تر شدند.

اسلاید 5: از این رو، حسابداری به آرامی، بدون ایجاد تنش و بدون تحریک زیاد سایر دانش های مرتبط، راه حل مسائل را به طریق علمی دنبال کرد. یعنی نظریه پردازی شروع شد.نظریه هایی که رویه های روز را توجیه کند و پیش بینی کند حسابداری درآینده برای رویدادهای خاص چگونه عمل خواهد کرد و به آرامی به دانشگاه راه یافت.ورود رشته حسابداری به دانشگاه، تشکیل انجمن های متعدد در کشورهای مختلف، نگاه جامعه و خود حسابداران را به حسابداری دگرگون کردد.یکی از انتظارات به جا، تدوین تعریفی از حسابداری بود. انتظار آن بود که سئوال حسابداری چیست یک و یا حداقل چند پاسخ یکسان داشته باشد و هرفرد از نگاه خودش حسابداری را شرح ندهد.

اسلاید 6: تعاریف حسابداری آنچه در غرب بوده و هست:انجمن حسابداران رسمی آمریکا((AICPA در سال1953میلادی حسابداری را اینگونه تعریف می کند.حسابداری عبارت است از فن ثبت،طبقه بندی و تلخیص فعالیت های مالی یک موسسه در قالب اعداد قابل سنجش به پول و تفسیر نتایج حاصله از بررسی این اعداد.این تعریف اولین تعریف رسمی از حسابداری بود که توسط مرحوم دکتر عزیز نبوی ترجمه و در نشریه واژگان حسابداری انتشار یافت.این تعریف مورد پذیرش همه اعضای انجمن حسابداران رسمی و همه جامعه دانشگاهی آمریکا قرار گرفت. مهم ترین دلالیل این پذیرش، بزرگ بودن انجمن حرفه ای و ثروتمند بودن اعضای آن بود.مهم ترین انتقاد وارد به این تعریف، تلقی حسابداری به عنوان فن به جای دانش(علم) بود.استادان دانشگاه به دنبال تعریفی بودند که جنبه های علمی حسابداری را بیشتر کند. با این حال این تعریف تا سال1970میلادی نزد اعضای انجمن حسابداران رسمی آمریکا و طرفدران آن دوام یافت ولی دانشگاهیان در کتاب های درسی علاوه بر تعریف ذکرشده، نظرات خود را بیان می کردند.انجمن حسابداران رسمی آمریکا((AICPA در سال1970میلادی در بیانیه تحقیقاتی شماره چهار که توسط هیات تدوین اصول حسابداری صادر شد نظریه جدیدی از حسابداری ارائه کرد.حسابداری یک فعالیت خدماتی است که اطلاعات کمی (ماهیتا مالی) واحدهای اقتصادی را فراهم می کند. که هدف از تهیه اطلاعات، استفاده از آن در تصمیم گیری های اقتصادی است.

اسلاید 7: در برداشت قبلی مرکز ثقل اندیشه،عمل حسابداری ولی در تعریف جدید مرکز ثقل، فراهم آوردن اطلاعات برای تصمیم گیری اقتصادی است. هرگروه از تصمیم گیرندگان اقتصادی(سرمایه گذاران،دولت،بازارسرمایه،مدیران،رقبا و ...) به نحوی نیازمند اطلاعات هستند تا نااطمینانی را کاهش دهند.نگرش جدید باعث شد سه گروه اصلی درمحیط حسابداری شناسایی شنود:1-تصمیم گیرندگان اقتصادی یا استفاده کنندگان اطلاعات2-واحدهای گزارشگر یا بنگاه های اقتصادی3-حرفه حسابداری

اسلاید 8: حسابداری به عنوان یک ایدئولوژی آنچه در شرق گذشتکتاب(سرمایه)نوشته کارل مارکس بانگرش مادی به جهان، مفهومی از ارزش افزوده را به عنوان سود معرفی کرد.ارزش افزوده تفاوت قیمت فروش کالا یا خدمات با مبلغی است که برای خرید مواد اولیه و خدمات به سایرین (افراد بیرون از بنگاه اقتصادی تولید کننده) پرداخت شده است.ارزش افزوده حق کارگر است چون در اثر زحمت و تلاش او به وجود آمده است. ولی اسناد و مدارکی که توسط حسابداران ثبت و ضبط شده خلاف این موضوع را بیان می کند. زیرا اسناد به گونه ای تنظیم شده که سهم کارگر را از این ارزش افزوده تنها به مبلغ ناچیز دستمزد ختم می کند و عمده ارزش افزوده به سرمایه گذاران می رسد. از این رو، تفسیر شده حسابداری یک ایدئولوژی است .(یک مکتب فکری است که وسیله غلط جلوه دادن سهم طبقه کارگرشده است)حسابداران به نحوی هوشمندانه حق کارگران را به جیب سرمایه داران منتقل کرده اند و چون اسناد و مدارک هم مرتب و منظم فراهم شده، مردم و حتی دادگاه ها هم نمی توانند این حق را مسترد نمایند. و این عمل حسابداران آگاهانه صورت گرفته است.ایدئولوژی دیدگاهی است که منجر به طبقه بندی مردم در یک اجتماع می شود.حسابداری یک ایدئولوژی است که ثروت را جابجا می کند و رفاه اقتصادی طبقه ای را بیشتر و طبقه دیگر را کمتر می کند پس نقش بزرگی در اجتماع دارد.

اسلاید 9: حسابداری به عنوان زبان تجارتاز آنجا که فراهم آوردن اطلاعات مالی برای استفاده در تصمیم گیری اقتصادی کار حسابداری بود و اطلاعات مالی نشان دهنده وضعیت مالی و نتایج عملیات هر واحد گزارشگر است. بنابر این ارتباط بین واحد های گزارشگر با تصمیم گیرندگان اقتصادی از طریق گزارش های مالی برقرار می شود. لذا می توان حسابداری را بعنوان زبان تجارت معرفی کرد.یکی از استادان معروف زبان درآن دوران در آمریکا هازHawes بود که زبان را چنین تعریف می کند.(زبان علائم بشری است که طبق قواعد معین و یا بر اساس سنت برای ارتباط به کار می رود و زبان از دو بخش علائم و قواعد تشکیل شده است.حسابداری دارای علائمی است مانند بدهکار، بستانکار و یا اصطلاحات خاص مانند دارایی،بدهی، سرمایه،سود و استهلاک. و دارای قوائدی است که رویداد مالی را طبق این قواعد ثبت،تجمیع و گزارش می کند. پس می توان مدعی شد حسابداری یک زبان خاص برای برقراری ارتباط بین واحدهای گزارشگر، تصمیم گیرندگان اقتصادی و مدیران است.

اسلاید 10: حسابداری به عنوان تاریخچه مالی واحد گزارشگراز زمانی که پول وسیله مبادله قرارگرفت، مالک اموال انتظار داشت مباشر(امانت دار) همان مبلغی را که به اوسپرده ، در زمان تعیین شده مسترد نماید.مباشر حق دخل و تصرف نداشت و فقط ارزش اموال منقول و اموالی که می توانست با پول ارزش گذاری کند و قابلیت جایگزینی داشت را در صورت تحویل با جزئیات ذکر می نمود.بامتنوع شدن اموال، صاحب آنها نمی توانستند به تنهایی از آنها محافظت و همزمان آنها را در جریان تولید و درآمد زایی به کار گیرند و به همین دلیل مالکین انفرادی جهت تولید ثروت بیشتر با هم مشارکت کردند که منجر به تشکیل بنگاه های اقتصادی چند مالکی شد. اداره این بنگاه های اقتصادی (واحد گزارشگر) با مباشران (مدیران)بود.به مباشران اختیار بکارگیری دارایی داده شد ولی آزادی کامل نداشتند. مباشران در فواصل زمانی معین،گزارش وضعیت مالی ونتایج عملیات واحد را ارائه کردند.به این ترتیب تاریخچه مالی واحد گزارشگر طی سالهای متمادی با اطلاعات فراهم شده مکتوب شد.با بزرگ تر شدن و متنوع تر شدن فعالیت های اقتصادی این واحد گزارشگر توسط مدیران حرفه ای که آزادی کامل در بکارگیری داریی ها را داشتند اداره می شد. این مدیران گزارشهای منظمی را که شامل وضعیت مالی و نتایج عملیات ، تاریخچه مالی واحدهای گزارشگر می شود با نظمی خاص تبیین کرده که منبع اصلی اطلاعات مندرج در این گزارش ها از حسابداری حاصل می آید.بنابر این می توان حسابداری را به عنوان تارخچه مالی واحد های گزارشگر بیان کرد.

اسلاید 11: حسابداری به عنوان مبنای اندازه گیری ارزش اقتصادیتصمیم گیرندگان اقتصادی، انتظار دارند اطلاعاتی را که حسابداری فراهم می کند نشان دهنده ارزش روز یا ارزش اقتصادی باشد. گزارش وضعیت مالی ، فهرستی از ارزش دارایی ها و بدهی ها است. چنانچه هدف حسابداری تعیین ارزش باشد انتظار تصمیم گیرندگان کاملاً منطقی است.در دوران رونق و رکود اقتصادی، ارزش دارایی ها و بدهی ها تغییر می کند. انعکاس این تغییرات مستلزم اندازه گیری مکرر است. به دلیل پیشرفت تکنولوژی، نوآوری و اختراع های جدید ارزش دارایی ها تغییر می کند.تعیین ارزش دارایی هایی نظیر ماشین آلات ، تجهیزات، خطوط تولیدی و محصولاتی که در گذشته خریداری و یا تولید شده ، بسیار مشکل است. دارایی دست دوم دارای بازار منسجم و جا افتاده نیست و ارزشی که از طرف فروشندگان یا خریداران اعلام می شود تا زمانی که معامله واقعی انجام نشود، از قابلیت اعتماد کافی برخوردار نیست.ایران با داشتن تورم دو رقمی تاکنون تهیه صورتهای مالی مکمل را اجباری نکرده است. گسترش بازار اوراق بهادار و افزایش تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران ممکن است شرایطی را ایجاب کند که در صورت ادامه تورم برای صورت های مالی مکمل مقرراتی وضع شود.به این ترتیب ارزش اقتصادی یا روز دارایی ها و بدهی ها در اختیار تصمیم گیرندگان اقتصادی قرار خواهد گرفت و تصمیمات بهتری اتخاذ می گردد. تعیین ارزش دارایی و تعیین سود دو روی یک سکه هستند و هرنوع تغییر در ارزش همراه با تغییر در سود خواهد بود.

اسلاید 12: حسابداری به عنوان یک سیستم رسمی اطلاعاتدرتمام نگرش های ارائه شده برای حسابداری، به نحوی فراهم آوردن اطلاعات کمی و ماهیتاً مالی مورد تاکید بوده است.عملیاتی کردن نظریه از طریق تهیه و ارائه اطلاعات مالی است. تهیه کنندگان اطلاعات(واحدهای گزارشگر،حسابداران و حسابرسان) در این سیستم به عنوان فرستندگان اطلاعات می باشند. گزارش های مالی از طریق کانال های مختلف اطلاعاتی(روزنامه،رادیو، تلویزیون،سایت های خبری و نظایر)به گیرندگان اطلاعات می رسد.این سیستم مراجع رسمی را متقاعد ساخته که اطلاعات ارسالی از سامانه اطلاعاتی حسابداری قابلیت اعتماد بالا دارد و گیرندگان می توانند برای تصمیمات مختلف به آن اتکا کنند.استفاده از گزارش حاصل از سیستم حسابداری برای مالیات در تمام کشورها رایج است. این گزارشها یکی از شواهد معتبر در دادگاه ها و سایر مراجع قانونی است.دراین نوع نگرش به حسابداری،اطلاعات مخابره شده بر رفتار گیرندگان اثر گذار است و موجب عکس العمل آن ها می شود. این عکس العمل بر رفتار فرستندگان در تهیه ،انتخاب،تجمیع، تلخیص و نحوه گزارشگری اطلاعات موثر است.این عمل و عکس اعمل موجب می شود تهیه کنندگان ،اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان(گیرندگان)را بهتر شناسایی و در تامین آن کوشش بیشتری نمایند.همه کانال های ارتباطی به خصوص کانال های رسمی اطلاع رسانی ،رقبا تلاش می کنند در کانال خلل ایجاد کنند.که این رفتار رقبا باعث می شود کیفیت و صحت اطلاعات ارسالی بهتر و به واقعیت نزدیکتر باشد.

اسلاید 13: حسابداری به عنوان متاعی اقتصادیکالاها و خدمات در هر جامعه ای بر حسب نیاز، تولید و عرضه می شوند. در تمام نگرش های مطرح شده حسابداری تامین کننده اصلی اطلاعات مالی مورد نیاز تصمیم گیرندگان اقتصادی است.عرضه این اطلاعات باید به همان میزانی باشد که جامعه نیاز دارد. همانند تمام کالاها و خدمات، تولید بیشتر یا کمتر از نیاز، به ضرر جامعه خواهد بود. در این نوع نگرش عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت اطلاعات فراهم شده است.