تئوری های مدیریت پیشرفته (نظریه آشوب)

تئوری های مدیریت پیشرفته (نظریه آشوب)

اسلاید 1: استاد :دکتر احمد ورزشکارتحقیق و جمع آوری:حنان فهیمی0تئوری های مدیریت پیشرفتهنظریه آشوب000......................................................پاییز 1390........................................................................................................................................................................................

اسلاید 2:

اسلاید 3: 9. نظریه عمومی سیستمی G.S.T و تئوری اقتضایی10. هفت الگوی کارساز مینتزبرگ11. هفت اس مکنزی (اس های نرم و اس های سخت) 12. دیسیپلین ها (کارآفرینی،سازمان چابک،سازمان مجازی و ...)13. مدیریت تحول و نظریه آشوب 14. نظریه های جدید (نظریه سلولی و ...)سرفصل مطالب Content /outline2. سیر تطوروتحول تئوریهای سازمان3. سطوح تجزیه و تحلیل :1- سطح بوروکراسی4. سطوح تجزیه و تحلیل :2-سطح سازمان5. سطوح تجزیه و تحلیل : 3-سطح کارگاه 6. سطوح تجزیه و تحلیل : 4-سطح تکنیک 7. نهاد و نهادگرایی8. سازمانها : سیستم های عقلایی ، طبیعی ،باز1. ماهیت ومفاهیم تئوری

اسلاید 4: انقلاب های علمی و تکنولوژیکی دائما در حال رخ دادن هستند

اسلاید 5: انسان نیز به تبع آن پیوسته در تغییر است

اسلاید 6: پس هر چه از آن انسان است هم تغییر میکند

اسلاید 7: آیا می توانید چیزی را در ثبات و قرار پیدا کنید؟

اسلاید 8: جمله بی ‌قراریت ، از طلب قرار تستطالب بی‌قرار شو ،  تا که قرار آیدت مولوی 

اسلاید 9: تئوری آشوب (نظم در بی نظمی)

اسلاید 10: تا چندی قبل اندیشمندان جهان را مجموعه ای از سیستم هایی تصور می کردندکه مطابق با قوانین جبری طبیعت ، به طریقی مشخص و قابل پیشبینی ، در حال حرکت هستند . اکنون آنان بر نقش خلاقانه بی نظمی و آشوب تاکید کرده و جهان را مجموعه ای از سیستم هایی میدانند که به شیوه های خود سازمان ده عمل می نمایند . این علم جدید ، تئوری پیچیدگی یا پویایی غیر خطی نامیده می شود.تئوری پیچیدگی چیست ؟

اسلاید 11: در یک رابطه خطی ، یک رابطه علت معین ، یک معلول و فقط یک معلول دارد . اما در یک رابطه غیر خطی یک علت معین یا یک اقدام معین ، می تواند معلول ها یا پیامدهای متفاوتی داشته باشد . بعد آنکه ، سیستمهای خطی مجموعه ای از عناصر متشکله خود هستند . میتوان یک سیستم خطی را به عناصر و اجزا ی خود تقسیم کرد و هر کدام از آنها را بررسی نمود سپس به نوعی تبیین کلی از سیستم دست یابید . ولی در سیستم های غیر خطی نوعی هم افزایی وجود دارد ، ونمی توان به روش تجزیه اجزا و بررسی مجزای هر کدام از آن ، به تبیین کل آن پرداخت . خطی غیر خطیسیستمهای خطی و غیر خطی چگونه اند ؟

اسلاید 12: واژه آشوب چه معنی می دهد ؟

اسلاید 13: تئوری آشوب (یا تئوری سیستم های غیر خطی ) نگرشی جدید است که کاربردهای فراوانی را برای هر علمی (از جمله هیدرو دینامیک ، علم اوزان و مقیاسها ، بیولوژی ، شیمی ، فیزیک ، نجوم ، پزشکی و . . . ) در پی داشته است . و از هر تفکر قطعی و کل گرایی به دور است .از جهت ساختاردهی نظام سازمانی ، روش قطعیت گرای سنتی باعث شده تا با ساختارهای مکانیکی و غیر قابل انعطاف روبرو باشیم که نمی تواند خود را با دنیای واقعیات ، که دنیایی مشحون از بی نظمی تلاطم است تطبیق دهد ؛ در حالی که با کمک نظریه آشوب به سادگی می توان انواع مشکل بی نظمی و ساختاری را حل کرد .تئوری آشوب چیست ؟

اسلاید 14: كاربرد تئورى آشوب در علوم مختلفتئورى آشوب در رشته ها و گرايش هاى مختلف بسيار نفوذ پيدا كرده است. به گونه اى كه امروزه كمتر علم یا سازمانى را مى توان يافت كه رگه هايى از آشوب در آن وجود نداشته باشد.

اسلاید 15: يك سازمان موفق معمولا سازمانى برخوردار از نظام بازخورد غيرخطى پويا است كه مدیریت آن برای تغییر در ناحيه آشفتگى دست به اقدام مى زند و با بهره گيرى از خود سازماندهى، به طور خلّاق سازگارى پويايى در عرصه هاى كاركردى سازمان و خرده سيستم هاى داخلى و تعاملات بيرونى آن برقرار مى كند.در این سیستم های پیچیده مديریت در سازمان با نهادينه كردن فعاليت بيشترى از فرهنگ سامانه هاى آشوب گونه در سازمان ، آمادگى سازمان را براى خود سازماندهى، خلاقيت و نوآورى، تعامل با محيط فراهم كنندتئوری آشوب در مدیریت

اسلاید 16: ابزار های کاربردی تئوری آشوب در علم مدیریت

اسلاید 17: تاثیر پروانه ایخود ماناییجاذبه های غریبسازگاری پویافرض مهم تئوری آشوب

اسلاید 18: يك تغيير جزئی درشرايط اوليه معادلات پيش بينی كننده جوی؛ منجر به تغييرات بسيار شديد در نتايج حاصل ازآنها می گردد. به عبارت ديگر اثر پرونه ای اين تئوری به گونه ای است كه يك تغيير جزئی در ابتدا منجر به يك دگرگونی بسيار بزرگ در پايان كار خواهد شد، بدين مفهوم كه مثلا؛ اگر پروانه ای در پكن پر بزند ممكن است بر اثر اين پرزدن ، در نيويورك طوفانی ايجاد شود .اثر پروانه ای (butterfly effect)

اسلاید 19: اثر پروانه ای و بازتاب آن در سازمان ومدیریتبراساس اين ويژگی يك تغيير كوچك درشرايط اوليه كار می تواند تغييرات بنيادی واساسی در نتيجه كار ايجادكند.اثر پروانه ای ، توجيهی عقلائی وكامل از رفتارها وتصميمهای مديران كار آفرين وخلّاق وموفق به دست می دهد كه با يك حركت مناسب وكم انرژی توانسته اند موجبات تحول ودگرگونی های عظيم وتوفيق هاي شگرفی را برای سازمان فراهم آورند. يك انديشه خلّاق همچون بال زدن يك پروانه می تواند درمسيری آنچنان كارساز وانرژی آفرين باشد كه طوفان وتحول برپاكند واز يك اندك بسيار بسازد .بر اساس خاصيت پروانه ای مديران بهره ور مديرانی هستند كه اين نهاده ها را می شناسند وهمچون ذره ای كه از آن انرژی بسيار حاصل می شود آنرا به موقع و بجا مورد استفاده قرار می دهند .

اسلاید 20: به اتفاقات دقت کنید تا اثرات پروانه ای را بشناسید1. آیا اتفاقات ناشی از کشته شدن ولیعهد اتریش-مجارستان را می توان به عنوان مثالی از اثر پروانه ای بیان نمود . 2. آیا کشته شدن دانشجوی سبزی فروش تونسی را در شکل گیری بیداری اسلامی می توان به عنوان مثالی از اثر پروانه ای بیان نمود .

اسلاید 21: خود مانایی (self similarity)در تئوری آشوب؛ نوعی شباهت بين اجزاء وكل قابل تشخيص است. بدين ترتيب كه هرجزئی از الگو همانند و مشابه كل می باشند. خاصيت خودمانائی در رفتار اعضای سازمان نيزمی تواند نوعی وحدت ايجاد كند؛ همه افراد به يكسو ويك جهت وهدف واحدی نظر دارند.در معادلات آشوبی ، الگوهای ترسیمی ، نشانگر نوعی شباهت بین اجزا و کل می باشند ، به این ترتیب که هر جزئی از الگو همانند و مشابه کل می باشند . در هندسه نیز آن را با اصطلاح برخالی (fractal) می شناسند . این خاصیت را با مثالهایی از قبیل یک برگ درخت ، یک دانه برف ، منحنی فون کخ ، یا قابلیت صفحه هولوگرافیک می توان توضیح داد .

اسلاید 22: خود مانایی و بازتاب آن در سازمان ومدیریتاز خاصيت خودمانايی يا هولوگرافيك می توان در سازماندهی جديد سازمانها بهره بسيار برد، سازمانهايي طراحی نمود كه هر واحد آن بطور خودكفا قادر به انجام وظايف سازمانی می باشد.خاصيت خودمانايی در رفتارهای اعضای سازمان نيز می تواند نوعی وحدت ايجاد كند همه افراد به يك سو و يك جهت و هدف واحد نظر دارند. آنچه در مديريت كلاسيك وحدت جهت ناميده می شد در خاصيت خودمانايی نيز جلوه می كند.هولوگرافيك يكی از شاهكارهای ليزری است كه اطلاعات را بصورت اشعه هايی نوری و صفحه ای بنام هولوگرام بگونه ای ضبط می كند كه كل در همه اجزاء منعكس می باشد .بدين ترتيب اگر صفحه ی هولوگرام بشكند در هر تكه همه خواص كل وجود دارد. همچون آينه ای كه در هر قطعه آن خاصيت بازتابی آينه موجود است .

اسلاید 23: سازگاری پویا (dinamyc adabtation)سيستمهای بی نظم در ارتباط با محيطشان مانند موجودات زنده عمل می كنند ونوعی تطابق و سازگاری پويا بين خود ومحيط پيرامونشان ايجاد مي كنند.از ویژگی های این سیستم خود کنترلی ، هم افزایی اجزا ، عناصر خود یاد گیرنده، انعطاف پذیری سیستم است . والدراپ نیز از این سازمان ها به عنوان سیستم های پیچیده سازگار شونده نام می برد .

اسلاید 24: سازگاری پویا و بازتاب آن در سازمان ومدیریتسازگاری با محيط های آشوبناك نياز به سازمان های منعطف و تخصص های انعطاف پذيردارد و اين اصل اساسی در تقدير سازمان های امروزی است . در سازماندهی سازمان هایامروز در محيط آشوبناك و با نگرش تئوری بی نظمی ، بايد ارتباط اجزاء با هم بگونه ای باشد كه اولاً هر جزئی بتواند ضمن انجام وظايف خود بطور مستقل با اجزای ديگر ارتباطی هم افزا و پوينده داشته باشد. هر جزء بايد از جهت آرمانها و رسالتها دارای يك نگرش مشابه با ساير اجزاء باشد اما از جهت رفتار عملياتی اين اجزا در مجموعه های متشكل به هدف های متفاوتی جامه عمل می پوشانند و با يكديگر متفاوت می شوند .

اسلاید 25: جاذبه های غریب (streng attractors)جاذبه های غریب در همه جا حضور دارند ، همه آنچه را که ما در نظر اول بی نظم وآشوبناک می یابیم در دراز مدت و با تکرار ، الگویی منظم از خود نشان می دهند . جاذبه های غریب از الگویی پیروی می کنند که این الگو به آنان معنی مفهوم می بخشند . خلاصه آنکه آشوبناک بودن روندها همه خبر از نظمی پنهان و کشف نشده می دهند . از مثالهای این پدیده می توان به الگوی پاندولی اشاره کرد .جاذبه ها انواع مختلف دارند مانند جاذبه نقطه ثابت؛ جاذبه دور محدود؛ جاذبه گوی مانندوجاذبه غريب يا بی نظم . جاذبه های غريب برخلاف جاذبه های قبلی كه نوعی نظم وقابليتپيش بينی داشتند ؛ بی نظم هستند وبه همين خاطر برخی آنها را جاذبه های بی نظم نيز ناميده اند .

اسلاید 26: جاذبه های غریب و بازتاب آن در سازمان ومدیریتجاذبه های غريب، يافتن نظم در بی نظمی را به مديران ياد آور می شود . تغييرات شديد، رفتارهای نا منظم، دگرگونی های غير قابل پيش بينی،حركت های بحرانی،همه و همه سرانجام به الگويی ختم می شوند كه يافتن آن هنر مديريت است، تا بدان وسيله نوعی پيش بينی پذيری ميسر گردد. جاذبه های غريب به مديرا ن امكان مي دهد تا به الگوهايی دست يابند كه بی نظمی ها رانظم می بخشد و آشوبها را در قالبی منظم تبيين می كند. داشتن نگرش سامانه ای، افق های بلند را مد نظر داشتن و به محدوده های گستره انديشيدن، به مديران ياری می دهد تا الگوهایی را در پديده های به ظاهر نا منظم پيدا كنند كه خبر از بی نظمی غايی می دهد . مديريت آينده نيازمند يافتن جاذبه های غريبی است كه اين نظم غايی را آشكار سازد. بدون آگاهی از اين نظم به هيچگونه تبيين و پيش بينی درستی از وقايع پيچيده ي امروز نمی توان دست يافت. خلاصه آن كه آشوبناك بودن رفتارها و حركات پديده های مختلف اعم از فيزيكی درانسان يا سازمان، همه خبر از نظمی غايی مي دهند. آشوبناك بودن، تصادفی بودن نيست بلكه نظمی در درون بی نظمی و قاعده ای در درون بی قاعده گي ها است. هنر مدير يافتن اين نظم از بطن بی نظمی ها برای تحقق اهداف سازمان است .

اسلاید 27: تصميم گيری در شرايط آشوب (1)تصمیم گیری محور اصلی مدیریت است ، سایر ارکان مدیریت ، متکی به آن هستند و فلسفه وجودی آنها پیوندی ناگسستنی با تصمیم گیری دارد . در آشوب ما ممکن است نیاز به تصمیم هایی داشته باشیم که هرگز نمی توانیم از تبعات آن آگاه باشیم .در نظريه آشوب ، بي نظمی برهمه عرصه های علمی سايه افكنده است كه مدلهای تصميم گيری در اين نظريه نيز از اين قاعده مستثنی نيستند .در نگرش سنتی مديريت، تصميم گيری فرآيندی است قابل پيش بينی وعدم موفقيت درتصميم گيری يا ناشی ازفقدان اطلاعات ويا ناشی از محدوديت فنون پيش بينی و تلاش است. درصورتی كه نظريه آشفتگی وآشوب، تصميم گيری را غير قابل پيش بينی وتلاش برای پيش بينی آينده را كار بيهوده فرض مي كند.يا حداقل پيش بينی قطعی ويقينی آن دشوار وسخت است.

اسلاید 28: تصميم گيری در شرايط آشوب (2)نظریه آشفتگی ، مدعی است که باید دیدگاه کاملا متفاوتی را در مورد تصمیم گیری به کار بست ؛ که بر قابلیت این تئوری با ویژگیهایش به مقابله با شرایط پیچیده تصمیم گیری امروزی رفت .از نظر تئوری آشوب، اطلاعات درست وكامل دست يافتنی نيستند ورويدادها كراراّ ناپيوسته اند و با آنچه درگذشته اتفاق افتاده رابطه ای ندارند .تئوری آشوب بر خلاف واژه درهم ریختگی و آشوب ، در پی یافتن نظمی از پی بی نظمی است . این تئوری بیان می دارد پیش بینی بلند مدت امری است بیهوده و مخدوش و باید روی تصمیم کوتاه مدت تمرکز کرد . در سازمانها نیز ارزشهای سنتی موجود به نفع ارزشهایی که بر نوآوری ، تعارض ، تحلیل ، اشراق و خلاقیت تاکید دارند کنار روند ؛ و این روی نخواهد داد مگر آنکه فرهنگ ها به صورت عمده تغییر یابد

اسلاید 29: تصميم گيری در شرايط آشوب (3)يكی از مدلهايی كه درپاسخ به شرايط كنوني مطرح شده مدلی است كه آنرا اصطلاحاّ نام نهاده اند كه شايد اشاره ای به بي نظمی و درهم وبرهم بودنGarbage can ظرف زباله شرايط تصميم گيری باشد .اين مدل را ابتدا سه نفر به نامهای كوهن، مارچ و السن طراحی كرده اند . آنان سازمان را به مثابه حوزه تصميم گيری دارای محيط بيرونی ونظامهای بزرگتری می دانستند كه آن را احاطه كرده اند و سرشار از ابهام وعدم وضوح هستند . اين ابهامات معمولاّ به سه صورت بروز می كنند.

اسلاید 30: تصميم گيری در شرايط آشوب (4)اولين ابهام ؛ درتعيين صريح وروشن اولويتها است .دومين ابهام؛ در روابط علّت ومعلولی است .سومين ابهام؛ ناشی از شرايط وتوانائی ونحوه مشاركت اعضای دخيل درفرآيند تصميم گيری است .تاثیرات تئوری آشوب در تصمیم گیری را می شود در تصمیم گیری کوتاه مدت ، رویکردهای شهودی و ابتکاری ، برنامه ریزی اقتضایی ، ساختارهای موقتی، فرهنگ های جدید و نظم در بی نظمی دنبال کرد .

اسلاید 31: برنامه ریزی و استراتژی در تئوری آشوبمدیریت استراتژیک تلاشی است برای درک و کنترل سازمان ، که در محیط کلان صورت می گیرد .نسبت به بقیه حیطه ها ، در مدیریت جاذبه غریب به مراتب از وضوح بیشتری برخوردار است ، پس ممکن است که برنامه ریزی استراتژیک چیزی جز یک توهم نباشد . اما تئوری آشوب با رویه ها راهکارهایش برای حل این مشکل و چشم اندازهای آتی سازمان و رسالت ها و فرهنگ سازمان کاربرد دارد . مدیریت استراتژیک بر نوعی مدل برنامه ریزی استوار است که تقریبا جهان شمول بوده وچارچوبی برای ارزیابی سازمان وآینده آن تعریف می کند .در نظر گرفتن سازمان ها به عنوان سیستم غیر خطی ، نوعی جدید از فرایند برنامه ریزی استراتژیک فراهم می کند . همچنین باید برای سازمان رسالت تعیین کرد با توجه به اینکه هدف نیست ولی نوع کار وفعالیت ها و ماموریت های سازمان را مشخص می کند .

اسلاید 32: تئوری آشوب و منابع انسانی مدیریت منابع انسانی ، بخش وسیعی از تئوری های سازمانی و رفتار سازمانی را در بر می گیرد و به انتخاب ، انتصاب ، آموزش ، انگیزه و . . . می پردازد . مدیریت منابع انسانی ، پویا ترین فعالیت ها ی مدیریتی است .رد پای تئوری آشوب را می توان از رویکرد های گروهی یا فردی گرفته تا انگیزش و جبران خدمت و استرس زمانی و دگر مباحث همانند جا به جایی کارکنان ، ترک خدمت ، بهسازی و آموزش و . . . بررسی کرد که عمیقا ریشه در بنیاد غیر خطی دارند .

اسلاید 33: تئوری آشوب و بن بست کار راهه ای واژه بن بست کار راهه ای به عنوان مرحله ای در کارراهه شغلی ، تعریف شده است که در آن حالت ،احتمال ارتقاء سلسله مراتبی بیشتر ، در مسیر شغلی بسیار کم است . فرنس و همکارانش این نوع کارکنان را به چهار نوع تقسیم می کنند:برای خروج از این وضعیت از این راه ها استفاده می شود:

اسلاید 34: تئوری آشوب و برخی اصطلاحات (1)

اسلاید 35: تئوری آشوب و برخی اصطلاحات (2)

اسلاید 36: تئوری آشوب و برخی اصطلاحات (3)

اسلاید 37: موقعیت کنونی جهان ، معلول آثار گذشته بوده و خود ، علت وقایع آینده است . منطق دنیای ما نظم در بی نظمی است . و این منطقی است که پیچیدگی های دنیای ما را تفسیر می کند و رویای فردا را ممکن میسازد .در مدیریت نیز همچون سایر حوزه های دانش بشری ، پارادایم رایج وغالب بر فرض یقین وثبات استوار بوده ، اما مدت زمانی است که دگرگونی ها و بحران ها خبر از ناکارآمدی این پارادایم می دهند و واقعیت های جدید همه خبر از دگرگونی بزرگ در حیطه علوم می دهند .

اسلاید 38: آیا می توان از تئوری آشوب ، به عنوان یک پارادایم نام برد ؟امروزه تئورى آشوب در رشته ها و گرايش هاى مختلف بسيار نفوذ پيدا كرده است. به گونه اى كه دیگر كمتر علم یا سازمانى را مى توان يافت كه رگه هايى از آشوب در آن وجود نداشته باشد .موقعیت کنونی جهان ، معلول آثار گذشته بوده و خود ، علت وقایع آینده است . منطق دنیای جدید ما نظم در بی نظمی است . و این منطقی است که پیچیدگی های دنیای ما را تفسیر می کند و رویای فردا را ممکن میسازد .تا کنون چه در مدیریت و چه در سایر حوزه های دانش بشری ، پارادایم رایج وغالب بر فرض یقین وثبات استوار بوده ، اما مدت زمانی است که دگرگونی ها و بحران ها خبر از ناکارآمدی این پارادایم می دهند و واقعیت های جدید همه خبر از دگرگونی بزرگ در حیطه علوم می دهند .آری ، همه شواهد حاکی از آن است که پارادایم رایج و غالب در عصر جدید ، همان پارادایم آشوب خواهد بود .

اسلاید 39: چهار جلوه مهم تئوری آشوب را نام برده و به طور خلاصه شرح دهید .اثر پروانه ای (butterfly effect)خود مانایی (self similarity)

اسلاید 40: چهار جلوه مهم تئوری آشوب را نام برده و به طور خلاصه شرح دهید .سازگاری پویا (dinamyc adabtation)جاذبه های غریب (streng attractors)

اسلاید 41: تصمیم گیری در شرايط آشوب را توضیح دهید .در نگرش سنتی مديريت، تصميم گيری فرآيندی است قابل پيش بينی وعدم موفقيت درتصميم گيری يا ناشی ازفقدان اطلاعات ويا ناشی از محدوديت فنون پيش بينی و تلاش است. درصورتی كه نظريه آشفتگی وآشوب، تصميم گيری را غير قابل پيش بينی وتلاش برای پيش بينی آينده را كار بيهوده فرض مي كند. يا حداقل پيش بينی قطعی ويقينی آن را دشوار وسخت می داند .نظریه آشفتگی ، مدعی است که باید دیدگاه کاملا متفاوتی را در مورد تصمیم گیری به کار بست ؛ که می توان به همراه قابلیت های ویژه این تئوری به مقابله با شرایط پیچیده تصمیم گیری امروزی رفت .تئوری آشوب بر خلاف واژه درهم ریختگی و آشوب ، در پی یافتن نظمی از پی بی نظمی است . این تئوری بیان می دارد پیشبینی بلند مدت امری است بیهوده و مخدوش و باید روی تصمیم کوتاه مدت تمرکز کرد . در سازمانها نیز ارزشهای سنتی موجود به نفع ارزشهایی که بر نوآوری ، تعارض ، تحلیل ، اشراق و خلاقیت تاکید دارند کنار روند ؛ و این روی نخواهد داد مگر آنکه فرهنگ ها به صورت عمده تغییر یابد .

اسلاید 42: منتظر پارادایم جدیدی باشید پارادایم آشوب

اسلاید 43: منابع :1. الوانی، سيد مهدی، دانايی فرد، حسن ، ( 1384 )، تئوری نظم در بی نظمی و مديريت، تهران ،انتشارات صفار .2.زاهدی ، شمس السادات ، (1376) ، تجزیه و تحلیل سیستمها ، تهران ، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی .3. رحمان سرشت ، حسین ، (1386) ، تئوری های سازمان و مدیریت ، تهران ، انتشارات دوران 1.Cartwright, T.J. (1991). Planning and chaos theory. Journal of the American Planning Association, 57, 1, 44-56. 2. FREAR , dean , (2008) , The Effect of Change on Management Planning: Applying Chaos Theory , international journal of business and social science 3. TSEKERIS , charalambos , (2010) , reconstructing main epistemological , revija za sociology journal