تاریخچه علم شیمی
اسلاید 1: تاریخچه علم شیمیمنبع ویکیپدیا، دانشنامه آزادتهیه و تنظیم محمد رضا افشار
اسلاید 2: آغاز کیمیا (۳۰۰–۷۰۰ پ.م.) در گذشته مردم بسیار مشتاق بودند که بتوانند فلزهایی ارزان را به فلزی گرانبها همچون طلا تبدیل کنند. به اعتقاد آنان مادهای که میتوانست چنین کاری انجام دهد، سنگ فلاسفه بود. همین موضوع سبب شد که علمی به نام کیمیا پدید آید
اسلاید 3: کیمیا تنها به دنبال تبدیل فلزهای ارزان به فلزهای گرانبها نبود. آن زمان این امید وجود داشت که کیمیا بتواند کمکی کند تا دارویی ساختهشود که منجر به بهبودی مردم شود. مردم امیدوار بودند که کیمیاگران بتوانند مادهای به نام آب حیات یا اکسیر زندگی به وجود بیاورند تا به کمک آن مرگ انسانها را به تأخیر بیندازند. اما هرگز سنگ جادو و آب حیات به وجود نیامد.
اسلاید 4: علوم خَفیّه یا علوم غریبه علوم خفیه یکی از دو شاخهٔ علوم در تقسیمات قدیمی دانشها در نظام آموزش مدارس اسلامی بودهاست. شاخهٔ دیگر، یعنی علوم جَلیّه، به طب و منطق و هندسه و غیره مربوط است قوانین مشخصی داشت و در کتابها نوشته و در مکاتب تدریس میشد، ولی علوم خفیه - که علوم غریبه نیز نامیده میشوند - به نیروهای مافوق طبیعت میپردازد و اسرار آن در نزد عالمانش پنهان میماند.
اسلاید 5: شاخههای علوم خفیه کیمیا: کوشش در دگرش (تبدیل) کانیها و فلزات، علم اکسیر.لیمیا: تبدیل قوای فاعل به مفعول یا بالعکس، علم طلسمات.هیمیا: احوال ستارگان و حیوانات مرتبط با آنها، علم تسخیرات.سیمیا: راز و رمز اعداد ، دیدن و تصرف موجودات تخیلی، علم خیالات.ریمیا: تردستی یا علم شعبدات.پنج حرف اول نام این شاخهها که «خمسهٔ مُحتجبه» نامیده میشدند، عبارت «کُلَه سِر» را میسازد که به معنی مجموعهٔ اسرار است.
اسلاید 6: علوم و فنونی که در رابطه با علوم غریبه شکل گرفتندخواص اسماءالله ·خواص آیات و سورهها ·خواص ادعیه ·اَحراز ·خواص اوراد و اذکار و ختمات ·خواص تعاویذ و رُقی ·خواص حروف و جُمَل و اشکال ·خواص الاشیاء ·خواص طبع ها ،جفر ·رمل ·علم اعداد ·علم اوفاق ·تفأل ·استخاره ·علم الاعضاء ·علم الاکتاف ·وهم و دم ·قیافهشناسی ·کفبینی ·علم احکام نجوم ·ملاحم ·تعبیر خواب ·هیپنوتیزم ·مانیتیزم ·تلقین به نفس ·تلهپاتی ·تخلیه روح ·روشنبینی
اسلاید 7:
اسلاید 8: از کیمیاگری به شیمی (۷۰۰–۱۵۰۰)در قرن هشتم میلادی، جابر بن حیان که او را پدر علم شیمی نیز مینامند، یک رویکرد منظم و همراه با آزمایش را معرفی کرد. تحقیقات او بر خلاف کیمیاگران یونانی و مصری که بیشتر تنها در ذهن خود به تفکر میپرداختند، در آزمایشگاه صورت میگرفت. او وسیلهای به نام عنبیق اختراع کرد و با آن مواد شیمیایی را بررسی میکرد. عنبیق وسیلهای ساده برای تقطیر مواد بود. این ظرف برای گرم کردن مخلوطها و جمعآوری و هدایت بخارهای حاصل به کار میرفت.از کارهای جابر بن حیان تفاوت قائل شدن میان اسید و باز، و ساخت صدها دارو بود.
اسلاید 9: سایر شیمیدانان مؤثر مسلمان از قبیل ابن سینا، ابویوسف کندی و ابوریحان بیرونی برخی نظریههای کیمیا از جمله داستان سنگ فلاسفه را رد کردند.خواجه نصیر طوسی نیز به گونهای پایستگی جرم را ارائه کرد. او اشاره کرد که یک ماده تنها میتواند تغییر کند اما نمیتواند ناپدید شود.
اسلاید 10: محمد زکریای رازی نیز نظریهٔ عناصر چهارگانهٔ ارسطو را برای اولین بار رد کرد. او با بهکارگیری آزمایشگاه مدرن و طراحی و توصیف بیش از بیست ابزار آزمایشگاهی که برخی از آنها هماکنون نیز کاربرد دارند، یک بنیان مستحکم برای شیمی مدرن بنا کرد.
اسلاید 11: آغاز شیمی نوین (۱۵۰۰–۱۸۰۰) در سال ۱۶۰۵، فرانسیس بیکن کتاب مهارت و پیشرفت فراگیری را منتشر کرد که حاوی توضیحاتی بود که بعدها به روش علمی معروف شد. در سال ۱۶۱۵ ژان بگن برای اولین بار از معادله شیمیایی استفاده کرد. رابرت بویل، دانشمند بریتانیایی در سال ۱۶۶۱ در کتاب شیمیدان شکاک، شیمی را علمی تجربی خواند.
اسلاید 12: بویل عقیده ارسطو را که جهان از چهار عنصر آب، هوا، خاک و آتش تشکیل شدهاست را رد کرد و به جای آن سه عنصر نمک، گوگرد و جیوه را عناصر سازندهٔ جهان دانست. در عوض او مفهومی جدید ارائه کرد که ذرات اولیه با ایجاد پیوند با یکدیگر ترکیبهای جدید میسازند. پس از آن برای توجیه پدیدههای طبیعی به جای نظریهٔ ارسطو از نظریهٔ بویل استفادهشد.
اسلاید 13: در سال ۱۶۶۹ هنینگ براند توانست فسفر را از ادرار به دست آورد و فسفر اولین عنصری بود که با شیوهٔ شیمیایی کشف شد.هنری کاوندیش برای اولین بار در سال ۱۷۶۶ توانست گاز هیدروژن را از سایر گازها تمیز دهد.
اسلاید 14: علیرغم پیشرفت همهٔ دانشمندان پیشین، آنتوان لاووازیه لقب پدر شیمی مدرن را گرفت.آنتوان لاووازیه در سال ۱۷۸۹ قانون پایستگی جرم را مطرح کرد که به قانون لاووازیه نیز مشهور شد. در این هنگام قوانین شیمی کمی قویتر شد به گونهای که پیشبینیهای درستتری صورت میگرفت.
اسلاید 15: جوزف بلک در سال ۱۷۵۴ توانست کربن دیاکسید که او به آن هوای ثابت میگفت را جداسازی کند.کارل ویلهلم شیله و جوزف پریستلی هر یک در سالهای ۱۷۷۱ و ۱۷۷۴ به طور مستقل توانستند اکسیژن را با گرم کردن جیوه (II) اکسید و نیتراتها جداسازی کنند.
اسلاید 16: جوزف پروس نیز با کشف «قانون نسبتهای معین» باعث پیشرفتی بزرگ در شیمی شد. بر اساس این قانون مواد شیمیایی با نسبتهای معین با یکدیگر واکنش میدهند. در سال ۱۸۰۰آلساندرو ولتا با ساخت اولین باتری شیمیایی باعث سرآغاز دانش الکتروشیمی شد.
اسلاید 17: در سال ۱۸۰۱، جان دالتون نظریهٔ اتمی خود را در هفت بند منتشر کرد. او در نظریهٔ خود اتم را تجزیه ناپذیر خواند.در آن زمان نظریهٔ دالتون بسیار تاثیرگذار بود به طوری که در قرن نوزدهم، شیمیدانان به دو گروه تقسیم میشدند. گروه اول کسانی بودند که نظریهٔ اتمی جان دالتون را دنبال میکردند و گروه دوم کسانی همانند ارنست ماخ بودند که به این نظریه اعتقاد نداشتند.
اسلاید 18: شیمی مدرن پس از فعالیتهای لاووازیه شکوفا شد. اصلیترین دلیل آن اکتشافات او دربارهٔ پایستگی جرم، نظریهٔ ماهیت آتش و واکنش سوختن در سال ۱۷۸۳ بود. پیش از آن فرض میشد که ماهیت آتش مادهایاست که از مادهٔ سوختنی آزاد میشود.
اسلاید 19: فریدریش وهلر، که در سال ۱۸۲۸ موفق به ساخت ترکیب اوره شدهبود، بحث دیگری را دربارهٔ ارتباط شیمی و حیات و تمایز مواد آلی و مواد معدنی آغاز کرد .پیش از آن در دانش شیمی هرگز به ترکیب مواد آلی و مواد معدنی پرداختهنشده بود. همین امر سرآغاز یک رشته جدید در شیمی شد به طوری که در اواخر قرن نوزدهم میلادی دانشمندان میتوانستند صدها ترکیب آلی به وجود بیاورند. مهمترین آنها جوهرهای مصنوعی بنفش، سرخابی و سایر رنگها و نیز آسپیرین بود. کشف شیوهٔ مصنوعی تهیهٔ اوره کمک بسیار بزرگی به کشف ترکیبات همپار(ایزومر) کرد. چراکه آمونیوم سیانید و اوره دارای فرمول تجربی یکسان هستند.
اسلاید 20: مایکل فارادی در سال ۱۸۲۵ توانست بنزن را از گاز درخشان آزاد شده از پیرولیز روغن وال به دست بیاورد و آن را بیکابورت هیدروژن نامید. بنزن اولین و سادهترین ترکیب آروماتیک کشف شدهاست. ساختار بنزن توسط فریدریش آگوست ککوله در سال ۱۸۶۵ میلادی شناسایی شد.
اسلاید 21: شیمی نوینپس از اکتشافات ارنست رادرفورد و نیلز بور دربارهٔ ساختار اتم و اکتشافات ماری و پیر کوری دربارهٔ پرتوزایی، دانشمندان مجبور بودند دیدگاه خود را نسبت به طبیعت مواد تغییر دهند. بنابراین شیمی به عنوان دانش مواد و مطالعهٔ ترکیب، ساختار و خاصیتهای مواد و تغییراتی که دستخوش آنها میشود، تعریف شد.
اسلاید 22: جدول تناوبیدیمیتری مندلیف، شیمیدان روسیهای اولین کسی بود که یک جدول تناوبی مشابه جدولهای تناوبی امروزی را به وجود آورد. او عناصر را برحسب جرم اتمی کنار یکدیگر قرار داد و همانند بازی سولیتیر، روی کارتهایی نام و خواص عناصر را نوشت و با کنار یکدیگر قرار دادن آنها به شباهت خواص آنها پی برد. او عناصری که به یکدیگر شبیه بودند را در جدولی زیر یکدیگر قرار داد.
اسلاید 23: مندلیف به دلیل تکرار تناوبی خواص متوجه شد که بعضی عناصر هنوز کشف نشدهاند. او مجبور شد جای این عناصر را در جدولش خالی بگذارد. او وجود سه عنصر ژرمانیم، گالیوم و اسکاندیم را حدس زد و نام آنها را به ترتیب اکاسیلیسیوم، اکاآلومینیوم و اکابور نهاد. وی همچنین توانست برخی خواص همچون جرم و رنگ آنها را حدس بزند که پس از کشف این عناصر پیشبینیهای او با واقعیت مطابقت میکردند
اسلاید 24: مدلهای اتمیاتمها تا سال ۱۸۹۷ کوچکترین جزء ماده و تجزیهناپذیر تلقی میشدند. جوزف جان تامسون در سال ۱۸۹۷ طی تحقیقات روی پرتوهای کاتدی، الکترون را کشف کرد. او با قرار دادن یک میدان الکتریکی در اطراف پرتوهای کاتدی متوجه انحراف پرتوها شد و به وجود الکترون در اتم پی برد و در نتیجه تجزیهناپذیر بودن اتم را رد کرد.
اسلاید 25: مدل اتمی تامسونتامسون با استناد بر آزمایش خود، یک مدل اتمی ارائه کرد که به مدل کیک کشمشی یا مدل هندوانهای معروف شد. بر اساس این مدل بار مثبت به صورت فضای ابرگونهای سراسر اتم پخش شدهاست و الکترونها در این فضا پراکنده شدهاند. او مدل خود را به کیک کشمشی تشبیه کرد به طوری که الکترونها همان کشمشها و بار مثبت کیک است.
اسلاید 26: مدل تامسون در سال ۱۹۰۹ توسط ارنست رادرفورد، یکی از شاگردان قدیمی تامسون رد شد. رادرفورد و هانس گیگر آزمایش ورقهٔ طلا را ابداع کردند. آنها در این آزمایش یک ورقه نازک طلا را در معرض پرتوهای آلفا قرار دادند. آنها انتظار داشتند که بر اساس مدل تامسون پرتوهای آلفا با انحراف بسیار کمی از ورقهٔ طلا عبور کنند اما بسیاری از پرتوها با زاویهٔ بیشتر از ۹۰° بازگشتند..
اسلاید 27: مدل اتمی رادرفورد رادرفورد نتیجه گرفت که اتم دارای هستهای متمرکز است و مدل اتمی خود را ارئه کرد. او کشف کرد که بیشتر جرم اتم مربوط به بار مثبت است و بار مثبت در یک فضای کوچک به نام هسته در مرکز اتم فشرده شدهاست. الکترونها نیز در فضایی اطراف هسته قرار دارند.
اسلاید 28: مدل اتمی رادرفورد در دو مورد پایداری اتم و طیف ناپیوستهٔ تابشی اتم پاسخی نداشت. بر اساس مدل رادرفورد اتم نمیتوانست پایدار باشد؛ زیرا اگر فرض شود الکترونها ثابت هستند، الکترون به دلیل بار منفی جذب هسته میشود و اگر فرض شود که الکترونها مانند سیارات منظومهٔ شمسی در حال حرکت به دور هسته هستند و نیروی مرکزگرا همان نیروی الکتریکیاست، الکترونها باید موج الکترومغناطیسی تابش کنند که در این صورت انرژی الکترونها کاهش یافته و به تدریج روی اتم سقوط میکنند
اسلاید 29: مدل اتمی بور نیلز بور در سال ۱۹۱۳ با توجه به نظریههای کوانتومی پلانک و اینشتین، با تجدیدنظر بنیادی در فیزیک کلاسیک، مدل اتمی خود را بیان کرد. او در نظریهٔ خود اعلام کرد که الکترونها در هر مداری نمیتوانند پایدار بمانند و فقط در مدارهای مجازی به نام «مدارهای مانا» میتوانند پایدار بمانند و به دور هسته بچرخند.
اسلاید 30: بور نیروی مرکزگرا را نیز همان نیروی الکتریکی فرض کرد. تا زمانی که الکترون روی مدار مانا حرکت کند، موج الکترومغناطیسی تابش نمیکند و انرژی آن مانا است. در مدل بور شعاع مدار الکترونها نمیتواند هر مقداری باشد و شعاعها کوانتیده هستند و الکترونها تنها هنگام جهش از یک مدار پایه به یک مدار با انرژی بیشتر تابش میکنند و مقدار انرژی آنها نیز کوانتیدهاست
اسلاید 31: شیمی کوانتومیکشف معادله شرودینگر توسط اروین شرودینگر و مقالهٔ والتر هایتلر و فریتز لندن که در سال ۱۹۲۷ منتشر شد، به عنوان سرآغاز شیمی کوانتومی شناختهمیشود. به این ترتیب شیمیدانان توانستند پیوند اتمی را توجیه کنند. در دههٔ ۱۹۴۰ بسیاری از فیزیکدانان مانند روبرت اوپنهایمر و ادوارد تلر از مقیاس مولکولی و اتمی فیزیک به فیزیک هستهای روی آوردند.
اسلاید 32: .در سال ۱۹۲۶ میلادی، شرودینگر بر مبنای رفتار دو گانهٔ ذرهای و موجی الکترون و با تأکید بر رفتار موجی آن، محدود کردن الکترون به یک مدار دایره شکل را درست ندانست و از حضور الکترون در یک محیط سه بعدی سخن گفت. او یک مدل کوانتومی برای اتم ارائه کرد.
اسلاید 33: به کمک شیمی کوانتومی میتوان بسیاری از خاصیتهای مولکولها مانند طول و زاویهٔ پیوندی، قطبیت پیوند، قطبیت مولکول و طیفهای مولکولی را مطالعهکرد. لینوس پاولینگ نیز برروی طبیعت پیوندهای شیمیایی و ساختار کمپلکسها تحقیقاتی انجام داد که باعث شد در سال ۱۹۵۴ جایزهٔ نوبل شیمی را دریافت کند.
اسلاید 34: کاربرد شیمیقرن نوزدهم لویی پاستور در حین تحقیق دربارهٔ تخمیر شکر به الکل متوجه شد که عملیات تخمیر توسط یک ماده موجود در مخمر کاتالیز میشود. او گفت: «تخمیر الکلی وابسته به حیات یاختههای موجود در مخمر است نه مرگ یا فاسد شدن یاختهها»سال ۱۸۷۸ ویلهلم کان، دانشمند آلمانی آنزیم را کشف کرد. کشف آنزیم پلی میان شیمی و زیستشناسی بود.
اسلاید 35: اما موفقیت اصلی در اکتشافات زیستشناسی زمانی به دست آمد که در سال ۱۹۵۳ جیمز واتسون و فرانسیس کریک توانستند ساختار مارپیچ دیانای را با مدلهایی الهامگرفته از دانش شیمی و پراش پرتو ایکس که روزالیند فرانکلین آن را انجام داد، توجیه کنند.
اسلاید 36: در همان سال آزمایش میلر-یوری نشان داد که آمینواسیدها واحدهای سازندهٔ پروتئین هستند که خود میتوانند بر اساس فرایندهای طبیعی کهن روی زمین، از مواد اولیهٔ سادهتر ساختهشوند.
اسلاید 37: کاربرد شیمی در صنعت در اواخر قرن نوزدهم یک تحول عظیم در بهرهبرداری از نفتی که از زمین استخراج میشد، رخ داد. در ابتدا از نفت برای تولید موادی که جایگزینی برای روغن نهنگ بود، استفاده میشد. تولید گسترده و پالایش نفت سبب به وجود آمدن سوختهای مایعی همچون گازوئیل و سوخت دیزل، حلالهای شیمیایی، آسفالت، روانساز، واکس و بسیاری از محصولاتی که در دنیای مدرن کاربرد دارند مانند فیبر، پلاستیک، چسب، آمونیاک، شویندهها و دارو شد.
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.