تحولات عاطفی دوره بلوغ

تحولات عاطفی دوره بلوغ

اسلاید 1: تحولات عاطفیدوره‌ی بلوغاستاد : جناب آقای دکتر شرفیدفتر تأمین نیروی انسانی تأسیس 1372

اسلاید 2: بخش اول : ويژگي ها و واقعیت‌های بلوغ و نوجوانی1- سلامت فطرت 2- لطافت دل 3- ذهن مستعد

اسلاید 3: 1- بلوغ ، با تغییراتی در تن و روان همراه است .2- بلوغ ، با تغییراتی در رفتار و خلق و خوی همراه است .3- بلوغ ، در سنین متغیری ایجاد می‌شود (بلوغ زودرس و دیررس ) 4- بلوغ ، متأثر از تغذیه ، عوامل زیستی و عرض جغرافیایی است .5- بلوغ ، از فرهنگ و محرک‌های محیطی تأثیر می‌پذیرد .6- بلوغ ، با نوجوانی از سال‌های اولیه آن همپوشی دارد .7- بلوغ ، با تکلیف شرعی همزمان و مقارن است .

اسلاید 4: 8- بلوغ ، تولد ثانوی و نقطه‌ی عطف زندگی تلقی می‌شود ( با تأکید بر حیات عاطفی ) 9- بلوغ ، با تغییرات جدی از حیث کمیت و کیفیت دروس همراه است ( تأثیر آن در رشد اعتماد به نفس )10- بلوغ ، با افزایش حساسیت نوجوان نسبت به فضای زندگی ، روابط والدین با هم و کیفیت تأثیر آن در آرامش زندگی همراه است .11- بلوغ ، با بروز هویت جدیدی به نام نوجوانی همراه و اقتضای آن تغییر مناسبات اطرافیان با اوست .

اسلاید 5: ويژگي‌هاي اختصاصي نوجواني با وجود تعاريف متعدد براي نوجواني به نظر مي‌رسد تولد ثانوي عنوان مناسب تري براي اين دوره مي باشد، زيرا تغيير و تحولات كمّي و كيفي ويژه اي براي نوجوان پيش مي آيد و توجه و مراقبت ويژه والدين و مربيان را ضروري مي سازد. نوجواني خود به دو مرحله (14-12 سال) و (18-15) تقسيم مي شود كه نوجواني اول، مقارن با دوره راهنمايي و نوجواني دوم مقارن با دوره دبيرستان و دوران جواني نيز سالهاي (25-18) مي باشد كه شامل دوره پيش دانشگاهي و دانشگاهي است. غالباً‌ بلوغ براي پسران درحدود 15 سالگي رخ مي دهد و لذا مي توان آن را حدفاصل و نقطه تماس دو مرحله نوجواني تلقي نمود.

اسلاید 6: بررسي مهم ترين ويژگي‌هاي اين دورهبرخي از خصوصيات بارز و برجسته اين دوره عبارتند از:- دوره تكوين هويت: به اين معنا كه نوجوان در تلاش براي درك اين مسئله كه من كيستم؟ غالباً پاسخ هاي اقناع كننده اي مي يابد.- نياز به مبناي جهت گيري : با اين توضيح كه وي تلاش مي كند تا با دستيابي به آرمان و هدف مشخص مسير آينده خود را روشن كند.- برزخ ميان دو مرحله: نوجواني ميان دو دوره كودكي و جواني احاطه شده و همچون برزخي است كه تعلق او را به جواني بيشتر شاهد هستيم.- دستيابي به استقلال نسبي: نوجوان در حركت به سوي بالندگي و رشد، مايل است از نوعي استقلال و قدرت تصميم گيري نسبي برخوردار باشد.

اسلاید 7: - ترجيح ارتباط افقي بر ارتباط عمودي: علاقه مندي نوجوان براي اينكه اطرافيان همچون يك دوست با او برخورد نموده و ارتباط برقرار نمايند.- تغيير در نگاه به زمان: نوجوان افق نگاهش را به زمان گسترش داده و به گذشته و آينده (آينده بيش از گذشته) علاقمند مي شود.- احساس تنهايي و بي كسي: گاهي نوجوان احساس تنهايي عميقي نموده و نوعي درون گرايي در او مشاهده مي شود.- بيدار شدن غرائز و احساسات: در اين دوره غرائز نيرومند سر برآورده و بر بخشي از وجود او تأثير مي گذارند.- تغييرات سريع و پي در پي: حالات نوجوان نيز همچون زندگي در معرض تغييرات زيادي قرار مي گيرند.- نیاز به آگاهی از فرآیند بلوغ و نوجوانی و شیوه مواجهه با آن .- نیاز به آگاهی از حیات عاطفی بلوغ ، نشانه‌گان ، فرصت‌ها و تهدیدها .

اسلاید 8: بخش دوم : نوجواني، حيات عاطفي، فرصت ها و تهديد هامقدمه : اضلاع مختلف زندگي نوجوان ( عاطفي، اجتماعي، علمي و آموزشي، عقلي، خانوادگي، ديني و اخلاقي، سياسي و . . . )نوجوانیعاطفیاجتماعیعلمیعقلیخانوادگیدینیاخلاقیسیاسیوجوه مختلف زندگی

اسلاید 9: ويژگي هاي حيات عاطفي نوجوان1- قدرتمندي احساسات : حضور پر رنگ عواطف در زندگي فرد2- رفاقت گرايي : گرايش به جمع همسالان3- تأثير حيات خانوادگي : خانواده، عامل اثرگذار بر احساسات فرد4- خلأها و کمبودها : جستجو براي کشف منابع عاطفي جايگزين5- اراده خودساز شخصيت : عامل تعيين کننده حيات عاطفي، اراده آدمي

اسلاید 10: حيات عاطفيمهمترين آسيبهاي اين دوره از حيث دوستي ها عبارتند از:1- خودشيفتگي، فرد مرکز ثقل عواطف خويش ( نمونه: احتمالا پديده تک فرزندي)2- عدم بلوغ عاطفي ( نمونه: نارسايي والدين در برقراري ارتباطات عاطفي صحيح)3- عدم موازنه در داد وستد عاطفي ( اعمال محبت يک جانبه والدين به فرزند)4- حساسيت و زودرنجي هاي رو به تزايد5- فقدان ضابطه براي دوست يابي

اسلاید 11: آسيب شناسي دوستي و دوست يابيحيات عاطفيالف) مزيت ها : ب) تهديد ها :1- خروج از دايره تنهايي 1- دوستي هاي افراطي2- تقويت روند اجتماعي 2- دوستي جنس مخالف3- توسعه تجربيات اجتماعي 3- انزوا، گوشه گيري4- رشد مهارت هاي زندگي 4- جذب کانون هاي عاطفي مشکوک5- زمینه مساعد برای تعالی معنوی 5- ناتوانی در کنترل تغییر و تحولات عاطفی

اسلاید 12: بخش سوم : موضوع تاثير رشد شناختي و عاطفي نوجوان در ثبات شخصيتمقدمه :از خصوصيات انسانهاي رشيد و تکامل يافته ، رشد همه جانبه و متوازن و متعادل آنان است. آنها در ابعاد عاطفي، شناختي، اجتماعي و اخلاقي به طور همزمان به قابليت هاي بالايي دست مي يابند و زمان مهم و مناسب براي نيل به اين مرحله، دوره نوجواني و سالهاي اول جواني است. در اين مبحث به بيان تاثير رشد شناختي و عاطفي نوجوانان در ثبات شخصيت آنان مي پردازيم :

اسلاید 13: الف- ويژگيهاي رشد شناختي نوجوانکساني که واجد ويژگي هاي ذيل مي باشند، از رشد شناختي مناسب و مطلوبي برخوردارند:1- مواجه شدن با مسئله (درگيري با موقعيت) يا (مشکل چيست؟)2- آگاهي و بصيرت نسبت به مسئله (چه شناختي نسبت به مشکل دارم؟)3- قدرت تجزيه و تحليل مسئله (چه تحليلي از مشکل دارم؟)4- قابليت حل مسئله (چه راهکاري براي حل مشکل دارم؟)5- آينده نگري (برمبناي حل اين مشکل چه نوع پيش بيني براي آينده دارم؟)

اسلاید 14: ب- ويژگيهاي رشد عاطفي نوجوانبرخورداري از خصوصيات زير، بيانگر رشد عاطفي نوجوان مي باشد:1- توجه و اهميت دادن به ديگران (همسالان، خانواده، محيط مدرسه)2- درک احساسات ديگران3- احترام به احساسات ديگران4- همدردي و همدلي با ديگران5- اهتمام به حل مشکل ديگران

اسلاید 15: ج- ثبات شخصيت، الزاماً مبتني بر چه نوع توانايي‌هايي است؟برخي از مهم ترين توانمندي هاي مذکور عبارتند از:1- اعتماد به نفس (خودباوري، اطمينان به خويشتن و نگاه واقع بينانه به خود داشتن)2- اعتماد به ديگران (رابطه خود و ديگران را بر پايه اعتماد و اطمينان تنظيم نمودن)3- جلب اعتماد ديگران به خويشتن( نظر مثبت و اطمينان بخش ديگران را فراهم کردن)تحقّق سه مؤلفه مذکور، همچون اضلاع‌مثلثي است که اجتماع آنها همراه با توکل به خدا، موجد حصول عزت نفس مي‌شود.

اسلاید 16: بخش چهارم : موضوع پرخاشگري، مطالعه موردی ( به منزله یک آسیب در حیات عاطفی )مقدمه: برخي از صاحب نظران اجتماعي، پرخاشگري را پديده عصر جديد دانسته و آن را معلول روند پيچيده تر شدن زندگي، ناتواني آدمي در كنترل فرايندهاي حيات و كاهش اعتماد به نفس وي مي دانند. با اين حال، نمي توان به طور قاطع و كامل اين نظريه را پذيرفت، بلكه با شناخت عوامل اثرگذار مي توان در كنترل آن توفيق حاصل نمود و به لحاظ شیوع این پدیده در سن بلوغ و نوجوانی آن را مورد بررسی مستقل قرار می‌دهیم .

اسلاید 17: الف- عوامل و زمينه هاي پرخاشگري :* سن بلوغ و دوره نوجواني و اقتضائات آن * ناكامي مقطعي/ ناكامي هاي مكرر* رشد فاصله ميان امكانات و انتظارات (منطقي/ غيرمنطقي)* كاهش عزّت نفس و خودباروي موفقيت واقعي= عزت نفسموفقيت مورد انتظار* احساس ناامني در زندگي خانوادگي (واكنش به ناسازگاري والدين)* احساس بي عدالتي در خانواده( برداشت اين مطلب كه يكي از فرزندان سهم بيشتري از استحقاق خويش دارد)* عدم تأمين يك يا برخي از نيازهاي اساسي رواني (امنيت/ تبادل عاطفي/ تكريم منزلت/ تكريم زيبايي/ تعلّق/ خودشكوفايي)* افراط در توجه به نوجوان و تقويت حساسيت هاي بيجا* تقليد از الگوهاي پرخاشگري (همانند سازي با رفتارهاي عيني يا رسانه اي)

اسلاید 18: ب- راهكارها و شيوه هاي مواجهه با پرخاشگري :* انگيزه شناسي(عامل اصلي پرخاشگري چيست؟) مطالعه روحيات و رفتارها/ گفتگو و مذاكره* خويشتنداري و عدم مقابله به مثل* آرام سازي فضاي خانواده و زندگي* همدلي و همدردي* ورزش، بازي و فعاليتهاي بدني (راهي براي تخليه هيجانات مضرّ و آزار دهنده)* تجديد نظر در برنامه تغذيه و بهداشت فردي* ايجاد فاصله اي منطقي براي استراحت فكري در ميان ساعات مطالعه (هر 45 دقيقه كار فكري، 10 دقيقه استراحت)* ايجاد تعادل ميان امكانات و انتظارات (فرد از خويشتن/ ديگران از فرد)* حفظ موازنه در تأمين نيازهاي اساسي رواني (پرهيز از افراط و تفريط)* تقويت عنصر معنويت در خانواده و استمرار ارتباط با خداي متعال* آموزش مهارت‌های زندگی نظیر مدیریت هیجانی شامل کنترل خشم و مهارت سازگاری * ایجاد بینش در خصوص پیامدهای کوتاه‌مدت و دراز مدت مدیریت هیجانی

اسلاید 19: بخش پنجم : نقش هوش هيجاني در مدیریت احساسات و عواطف مقدمه : هوش هيجاني (Emotional intelligence) نوع ديگري از هوش است که مشتمل بر شناخت احساسات خويشتن و استفاده از آن براي اتخاذ تصميمهاي مناسب در زندگي است. توانايي اداره مطلوب خلق و خوي و وضع رواني و کنترل تکانش ها، عاملي است که به هنگام شکست ناشي از دست نيافتن به هدف، در شخص ايجاد انگيزه و اميد مي کند.هم حسي يعني آگاهي از احساسات افراد پيرامون انسان و مهارت اجتماعي يعني خوب تا کردن با مردم و کنترل هيجانهاي خويش در رابطه با ديگران و توانايي تشويق و هدايت آنان است.هوش عمومي (IQ) و هوش هيجاني EQ)) برخي از صاحب نظران بهره هوشي (IQ) را در بهترين حالت خود تنها عامل 20% از موفقيت هاي زندگي دانسته و 80% موفقيتهاي افراد را مرتبط با هوش هيجاني مي دانند.

اسلاید 20: مهارتهاي هوش هيجاني 1- مهارت خودآگاهي: شناخت احساسات و هيجانات خود به طور آني و عميق و استفاده از آن براي راهنمايي در تصميم‌گيري‌هاي مناسب.2- مهارت خود نظم دهي: توانايي مهار مديريت هيجانات و حفظ آرامش براي کمک به تصميم گيري و بهره گيري از توانمندي هاي شناختي به نحو مناسب، هماهنگي با هيجانات خود به نحوي که به جاي اختلال در کارها در تسهيل آن به ما ياري رساند.3- مهارت خود انگيختگي: استفاده از عميق ترين علائق خود براي حرکت دادن و هدايت به سمت اهداف، تا کمک کند پيشقدم شويم و در جهت‌تکامل و پيشرفت تلاش‌کنيم،نه اين که منتظرمانده تا يک واقعه يا شخص باعث ايجاد انگيزه و حرکت در ما گردد.4- مهارت همدلي: درک آنچه افراد احساس مي کنند، توانايي در نظر گرفتن ديدگاههاي ديگران و توسعه حسن تفاهم و هماهنگي انسانهاي گوناگون به منظور ارتقاي طرح مناسبات انساني (به ويژه در محيط خانواده)

اسلاید 21: 5- مهارتهاي اجتماعي: در روابط با ديگران، موارد زير را از نوع مهارتهاي اجتماعي مي دانند: - به خوبي کنار آمدن با عواطف خود و ديگران- فهم دقيق موقعيتها و شبکه هاي اجتماعي- مهارت خوب گوش کردن و زمينه سازي براي خوب ابراز وجود کردن- حل تضادها و تعارض ها و استفاده از اين مهارتها براي متقاعد سازي - رهبري و مديريت

اسلاید 22: آنچه واضح است اين که؛ مهارتهاي چهارم و پنجم مستقيماً با ديگران و اعضاي خانواده در ارتباط مي‌باشد و مهارتهاي اول تا سوم، به روابط آدمي با خويش معطوف است. موفقيت در 3 مهارت اول، زمينه ساز موفقيت در مهارتهاي چهارم و پنجم است. همسران مي‌توانند فضايي فراهم کنند که ضمن تبديل نيروهاي مخالف و قهرآميز به انرژيهاي خلاق، از شايستگي هاي هيجاني در جهت بهبود و تعالي اداره زندگي و پويايي آن حداکثر استفاده حاصل شود.